Przepisy prawa
SSE
•Przepisy odsyłające zawierają zwrot odsyłający do innych aktualnie obowiązujących przepisów. Ich funkcją jest
zapobieganie powtórzeniom, mają zapewnić skrótowość i przejrzystość aktów normatywnych. Odesłanie jest to
wskazówka, gdzie w jakim innym przepisie można znaleźć poszukiwane wzory zachowania. Odesłania dzielimy na
wewnątrzsystemowe i pozasystemowe. Te ostatnie nakazują wziąć pod uwagę, przy rekonstrukcji dyrektywy
zachowania, jakieś reguły pozaprawne (np. zasady współżycia społecznego).
•Przepisy blankietowe – tzw. przepisy puste, nie ustanawiają żadnej reguły, wskazują organ, który w przyszłości taką
regułę ma ustanowić. Zawierają odesłania do przepisów, których nie ustanowiono – najczęściej do aktów
wykonawczych (rozporządzeń). Przepisami tego typu są np.
delegacje ustawowe „Minister właściwy do spraw (…) określi w drodze rozporządzenia sprawy A, B, C”.
Fikcja prawna – rodzaj przepisu odsyłającego;
założenie, iż w rzeczywistości
nieistniejący fakt istnieje i
wywołuje określone przez
prawo skutki prawne.
• Klauzule generalne
Są to przepisy prawne, które zawierają odesłanie do jakiegoś systemu ocen lub do jakiegoś systemu norm, innego jednak niż system norm prawnych, a przy tym systemu zazwyczaj uzasadnionego
aksjologicznie.
• Domniemania faktyczne – sąd może
uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzyganej sprawy,
jeżeli wniosek taki może wyprowadzić z innych ustalonych faktów. Oparte na potocznym doświadczeniu, czy
potocznej wiedzy empirycznej.
• Domniemania prawne – rodzaj przepisu prawnego. Dzielimy na
domniemania prawne materialne i
domniemania prawne formalne.
• Przepisy przejściowe:
• O charakterze kolizyjnym - rozstrzygają według jakich przepisów – starych, czy nowych –
zakończyć postępowanie w sprawach będących w toku, w czasie, gdy dokonano zmiany
przepisów; czy utrzymuje się przez jakiś czas instytucje prawne, które znoszone są przez
nowe przepisy; jakie przepisy dawne, czy nowe stosować do uprawnień, które powstały w
czasie obowiązywania dawnych przepisów.
• Ad hoc- wydawane na krótki, z reguły określony czas,
w sytuacjach nadzwyczajnych np. klęska żywiołowa.
• Definicje legalne:
• Rodzaj przepisu prawnego, który ma zapewnić precyzję tekstu
prawnego, poprzez eliminowanie wieloznaczności oraz zwrotów
nieostrych.
System prawa
• Typy kolizji między
normami
• Kolizje o charakterze logicznym (analitycznym) -
wynikają z samego sformułowania norm prawnych, dla ich stwierdzenia wystarczy analiza języka tekstówprawnych). W ich ramach wyróżniamy: sprzeczność i przeciwieństwo.
• Sprzeczność
-1. jeden przepis czegoś zakazuje, drugi na to samo zezwala; 2. jeden przepis coś
nakazuje, drugi przepis zakazuje; 3. jeden przepis coś nakazuje, a drugi stwierdza, że to samo nie jest nakazane.
• W przypadku dwóch norm sprzecznych logicznie tylko jednej z nich można przestrzegać. Warunkiem zaistnienia kolizji o charakterze logicznym jest
całkowita lub częściowa wspólność zakresów
zastosowania.
• Przeciwieństwo – normy
nakazują różne zachowania tym
samym podmiotom w tych samych okolicznościach. Normy przeciwne nakazywać będą zachowania,
których zarazem spełnić nie
można, ale można zachować się w
sposób trzeci.
Kolizje o charakterze prakseologicznym (praktycznym)
• W przypadku tych kolizji oceniamy skutki
określonych regulacji prawnych.
• Niezgodność jednostronna
• Niezgodność dwustronna
Kolizje o charakterze aksjologicznym
• Prawodawca wbrew
postulatowi racjonalności nie jest konsekwentny w swoich preferencjach. W Normie 1 preferuje wartość X przed Y, w Normie 2 wartość Y
przed X.
Luka konstrukcyjna
•Luka konstrukcyjna (rzeczywista) – czyli brak zupełności istniejącej regulacji prawnej. W jej ramach wyróżniamy:
1. swoistą lukę w prawie, czyli brak normy, która powinna zostać ustanowiona zgodnie z inną normą
obowiązującą. Rozpoczęty proces legislacyjny nie został zakończony. Brak aktu normatywnego, który powinien zostać ustanowiony zgodnie z normą upoważniającą do jego wydania, np. RM nie korzysta z delegacji
ustawowej. 2. Luka techniczna – proces legislacyjny
został ukończony, ale regulacja danej kwestii jest nadal niekompletna, np. wydano przepisy, które tworzą jakąś instytucję bez określenia jej kompetencji lub trybu
powoływania.