Spis nauczycieli : szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych / zest. pod red. Zygmunta Zagórowskiego.

ł

/

SPIS NAUCZYCIELI

SZKÓŁ WYŻSZYCH, ŚREDNICH, ZAWODOWYCH,

SEMINARJÓW NAUCZYCIELSKICH ORAZ WYKAZ

ZAKŁADÓW NAUKOWYCH I WŁADZ SZKOLNYCH

ZESTAWIONE POD REDAKCJĄ

ZYGMUNTA ZAGÓROWSKIEGO

K S I Ą Ż N I C A P O L S K A

TOW ARZYSTWA NAUCZYCIELI SZKÓL ŚREDNICH I WYŻSZYCH AKC. SP. KARTOGRAFICZNA I WYDAWNICZA

W S T Ę P .

Celem niniejszego wydawnictwa jest ze­ staw ienie nauczycielstw a szkół wyższych, średnich ogólnokształcących, zawodowych i specjalnych, oraz zakładów naukowych, w których oni pracują.

P otrzeba takiego wydawnictwa była p a ­ ląca, gdyż naw et osoby blisko spraw szkol­ nictw a stojące, nieraz nie mogły dla braku m aterjału razem zebranego, uzmysłowić so­ bie stanu ilościowego szkół i nauczycielstwa. Inicjatywa, dana przez „Towarzystwo Nau­ czycieli Szkół Średnich i Wyższych**, a pod­ jęta przez ,.Książnicę T. N. S. W .“ doprowa­ dziła do rozpoczęcia i urzeczywistnienia ni­ niejszej pracy.

Książka ta po raz pierwszy od czasów wskrzeszenia państwowości polskiej obrazu­ je osobowo i rzeczowo stan całego szkolnic­ twa w Polsce, z wyłączeniem jednak szkol­ nictwa powszechnego, a to ze względu n a olbrzymi m atcrjał, jaki dział ten przedstawia. Niewątpliwie wydawnictwo to zaspokoi po­ trzeby informacyjne, a nadto zbliży do sie­ bie i przyczyni się do wzajemnego poznania się nauczycielstwa różnych dzielnic, które nieraz nie ma wiadomości nie tylko o w a­ runkach pracy, ale wprost o ilości i rodzaju szkół innych dzielnic, zwłaszcza, o ile one wyszły z pod innego zaboru. W książce tej znajdzie też może niejeden z kolegów wia­ domość o tych towarzyszach pracy, których wypadki polityczne i prąd życia przerzuciły w inne strony Polski.

O potrzebie tego rodzaju wydawnictwa świadczy i ta okoliczność, że w innych wa­ runkach i na innym terenie wydawnictwa takie często powstawały. W b. zaborze austryjackim pracę tę podjął, dla szkolnic­ twa na terenie b. Galicji, D yrektor Henryk

Kopia, którego „Kalendarzyk Profesorski", wydawany nakładem Książnicy Polskiej T. N. Szk., nieocenione oddał usługi i nauczy­ cielstwu i bardzo często władzom szkolnym. Ostatni rocznik (IV) ukazał się jako kalen­ darzyk na r. 1918. Podobne wydawnictwa podejmowano i w państwach ościennych, a więc np. w Czechach i w Niemczech, gdzie „Kalender fur das hóhere Schulwesen *, wy­ dawany przez profesorów Toeplitza i Mal- berga cieszy się wielką popularnością i li­ czy już dwadzieścia kilka roczników. Nie­ jednokrotnie, np. w b. Austrji i b. Rosji wy­ dawano spisy nauczycieli, staraniem władz szkolnych. Często stanowiły one tylko część wykazu wszystkich urzędników państwa.

Książka niniejsza daje obraz admini­ stracji, oraz szkolnictwa, zasadniczo według stanu ze stycznia 1923 r., chociaż w miarę możności uwzględniano i zmiany, zaszłe w czasie opracowywania nadesłanego m aterja­ łu. Je st to jakby fotografja danej chwili. Nie­ wątpliwie będą w niej braki, niedokładności; okaże się może potrzeba sprostowań, czy uzupełnień, niemniej przecież dokonano już tej zasadniczej pracy, która może posłużyć w przyszłości za podstawę do sprostowań, czy uzupełnień.

decentra-lizacji administracji, nie może posiadać ca­ łego materjału. Rozbicie zaś pracy na po­ szczególne Kuratorja, uzyskanie z tych władz wszystkich danych, przedłużyłoby niesłycha­ nie pracę. W wypadkach jednak, gdzie brak było zupełnie wiadomości, zwracała się re­ dakcja do poszczególnych pracowników Ku- ratorjów okręgów szkolnych i uzyskiwała stamtąd potrzebne wiadomości. Redakcja po­ czuwa się też do obowiązku złożenia ser­ decznego podziękowania tym panom, którzy dopomogli i umożliwili zebranie potrzebne­ go materjału. Redakcja starała się usilnie o to, by materjał ten był kompletny i udało jej się to w znacznej części, a więc bez za­ strzeżeń w stosunku do szkolnictwa wyższe­ go i seminarjów nauczycielskich. W zakre­ sie szkolnictwa średniego zdobyła redakcja materjał informacyjny o wszystkich szko­ łach, których istnienie było władzom szkol­ nym zgłoszone. Nie podano składu osobowe­ go tylko jednej szkoły, która zresztą prze­ stała już istnieć. Brak natomiast składu oso­ bowego kilku szkół zawodowych, oraz spe­ cjalnych, mimo niezmiernych wysiłków, czy­ nionych w celu zdobycia tych informacji.

Trudności zdobycia materjału, koniecz­ ność jego porządkowania i opracowania spra­ wiły, że praca rozpoczęta w styczniu 1923 r. dopiero w maju dała takie wyniki, że można było oddać pewną część rękopisu do druku. Dalszą zwłokę, podczas której zresztą trwa­ ła wytężona praca nad resztą rękopisu, spo­

wodowały głównie względy techniczne.

W miarę możności uwzględniano, jak zazna­ czono, zmiany zachodzące w czasie druku, część zmian podano w ,,uzupełnieniu**. Mimo wszystko pewne fakty nie mogły już być uwzględnione; jest to zwykły los wszystkich wydawnictw tego rodzaju, gdyż opracowanie ich nie może być kwestją tygodnia, czy mie­ siąca — a życie idzie naprzód i stale przy­ nosi zmiany.

Trudności, na jakie wydawnictwo niniej­ sze napotykało, były bardzo znaczne. Wprost tysiące listów było potrzeba, by zdobyć ma­ terjał, który zresztą przychodził w najroz­ maitszej formie. Stosunek dyrekcyj szkół do zamierzonej pracy był różny. Kierownictwa niektórych szkół, udzielały informacji bardzo chętnie, za co Redakcja najserdeczniej im dziękuje, inne dopiero po kilkakrotnych usilnych prośbach, inne wreszcie, a i tych był pewien procent, nie odpowiedziały wca­ le. W takich wypadkach należało szukać źró­ deł innych, które często nie zawodziły.

W wielu wypadkach przyczyną pewnej niechęci do zamierzonego wydawnictwa by­ ła prośba redakcji o podanie szczegółów o

formalnych kwalifikacjach nauczycielstwa.

Dotyczy to zwłaszcza nauczycielstwa, pracu­ jącego, w szkołach b. zaboru rosyjskiego, a

częściowo pruskiego. Obawa ujawnienia

stopnia formalnych kwalifikacji jest, zda­ niem redakcji, zupełnie nieuzasadniona. Je­ żeli bowiem chodzi o stanowisko ogólne, to stan obecny jest ujawniony w publikacjach urzędowych „Głównego Urzędu Statystycz­ nego**, zatem książka pod tym wzglęlem nie ujawnia nic nowego, a zresztą nawet, gdyby tak było, to chyba najdroższą i najważniej­ szą rzeczą powinno być dla nas stwierdze­ nie prawdy, a więc istotnego stanu rzeczy. Biorąc zaś tę kwestję ze stanowiska po­ szczególnych nauczycieli, niemogących się wykazać formalnym cenzusem naukowym, rzecz także nie powinna być przykrą. J e­ żeli bowiem chodzi o nauczycieli młodszych, ci mają przed sobą otwartą drogę uzyska­ nia pracą tych kwalifikacji. Co do nauczy­ cielstwa starszego zaś, to niema nikogo ro­ zumnego w Polsce, a przecież o tych opi­ nię może nam tylko chodzić, ktoby nie ro­ zumiał ciężkich, zupełnie wyjątkowych wa­ runków kształcenia się i pracy tego nauczy­ cielstwa, ktoby nie ocenił i nie uczcił ogro­ mu zasług narodowych i społecznych właś­ nie tych jednostek i ich rzeczywistego do­ świadczenia i wiedzy faktycznej, zdobytych długoletnią pracą.

W pierwszej części wydawnictwa po­ mieszczono najważniejsze ustawy i rozporzą­ dzenia, odnoszące się do szkolnictwa śred­ niego i nauczycielstwa w nim pracującego, przyczem uwzględniono tylko te przepisy, które są jeszcze aktualne. Ustawy emerytal­ nej nie podano, ponieważ w najbliższym cza­ sie ma wejść w życie nowa ustawa emery­ talna.

Część druga zawiera wykaz wszystkich organów państwowej administracji szkolnej. Porządek w jakim umieszczono Kuratorja, jest oparty na tych zasadach, które służyły za podstawę układu urzędowego „Spisu szkół

średnich** ogólnokształcących, wydanego

przez Ministerstwo W. R. i O. P. w r. 1921. Ten sam układ zastosowano przy wykazie

szkół, jakkolwiek racjonalniejszym byłby

może układ alfabetyczny. Byłby on jednak bardziej przypadkowym, aniżeli układ zasto­ sowany przez redakcję niniejszej książki. Stosunki szkolne i warunki pracy w pew­ nych okręgach szkolnych są bardzo często, ze względu na ich wspólną przeszłość histo­ ryczną, bardzo podobne, układ alfabetyczny zaś rozmieszczałby okręgi i szkoły zupełnie przynadkowo.

umieszcze-nie komisje egzaminacyjne, a także Pań­ stwowe Kursy Wychowania Fizycznego, któ­ re ściśle biorąc tu nie należą.

W części czwartej i piątej, gdzie podano dane o szkołach średnich ogólnokształcących i seminarjach nauczycielskich, zastosowano ten sam układ, co w części drugiej, w obrę­

bie zaś każdego z Okręgów Szkolnych

uwzględniono podział polityczny, o ile cho­ dzi o województwa.

W zakresie jednej miejscowości umiesz­ czano szkoły w następującym porządku: naj­ pierw podano szkoły państwowe, a po nich społeczne i prywatne. W tych ramach naj­ pierw pomieszczono szkoły męskie, potem koedukacyjne i żeńskie. Wreszcie w więk­ szych miejscowościach łączono razem, za­ chowując wyżej podane zasady, pewne gru­

py szkół o specjalnem przeznaczeniu.

W braku powyższych kryterjów zastosowy- wano układ alfabetyczny, według nazwisk w łaścicieli lub nazw szkół.

W przeciwieństwie do wydawnictwa ,.Ka­ lendarzyka profesorskiego**, gdzie zaszerego­ wano nauczycieli według grup, z których

zdali lub zdawać mieli egzamin nauczyciel­ ski, wydawnictwo niniejsze podaje dane o każdym nauczycielu przy szkole, w której

nauczyciel pracuje. System ten wobec

zmienionych warunków był jedynie możli­ wym. ,.Kalendarzyk profesorski" obejmował tylko nauczycieli szkół państwowych, pra­ cujących w b. zaborze austrjackim, których kwalifikacje odpowiadały pewnym schema­ tom. ^Csiążka zaś, która objęła nauczyciel­ stwo całej Polski, nie mogła zatrzymać tego schematu, ze względu na wielką rozmaitość i stopień kwalifikacji nauczycieli oraz spo­ sób ich uzyskania. Wobec tego system w tern wydawnictwie przyjęty okazał się jedynie możliwym.

W części VI, która objęła szkolnictwo za­ wodowe, pomieszczono szkoły według ro­ dzajów szkół, uwzględniając z powodu nie­ znacznej stosunkowo ich ilości tylko porzą­ dek alfabetyczny.

W dodatku (Cz. VII) pomieszczono sze­ reg informacji, które interesować mogą nau­ czycielstwo. Kończą pracę ,.Uzupełnienia", zaszłe w ciągu opracowania i druku.

C za so p ism o G eo g ra ficzn e

POŚWIĘCONE SPRAWOM NAUCZANIA GEOGRAFJI

Organ Zrzeszenia Polskich N auczycieli Geografji

Wychodzi od r. 1923 pod redakcją prof. Julju sza J urczyńskiego,

przy wybitnym współudziale dra R. Fleszerowej, prof, dra S, Paw­

łowskiego, prof. dra E. Romera, H. Weigta i A. Tarnawskiego.

Treść zeszytu 2/3 r. 1923:

Pawłowski — O programie geografji w szkole średniej francu­

skiej a polskiej.

Niemcówna — Geograf ja Europy i Polski w programie szkół śr.

Niemcówna — Plany geografji w nowym typie szkół licealnych.

Pawłowski — Geograf ja jako przedmiot egzaminu nauczycielsk.

Konicówna — Wychowawcze znaczenie geogr. w szkole.

Dobrzański — Co ze sklepienia niebieskiego, z mapą nieba, wy­

czytać można.

Niebrzydowski — Przepowiednie pogody.

Sznajder — Ilustrowanie zależności czynników meteorologicznych.

Nitsch — Zagadnienia językoznawcze.

Gorczyński — Wyniki naukowe ekspedycj do Sjamu.

Fleszerowa — Z zagadnień antropogeografji.

Kubijowicz — Szałaśnictwo w Karpatach.

Wysokińska — Z pobytu mego wśród Burjatów.

O B J A Ś N I E N I A .

Celem oszczędzenia miejsca użyto w książce szeregu jednolitych skrótów.

I. Pomiędzy nazwą szkoły, a notatką hi­ storyczną o szkole, podano następujące dane

o szkole.

1) typ, 2) język wykładowy, 3} ilość klas zasadniczych, 4) oddziałów (zasadniczych i równorzędnych razem), 5) ilość uczniów, 6) ilość uczennic.

ad 1: na oznaczenie typu szkoły użyto

następujących skrótów:

handl. — oznacza, iż szkoła ogólnokształ­ cąca, uwzględnia specjalnie kierunek han­ dlowy.

hum. = typ humanistyczny. klas. = typ klasyczny. lic. — typ licealny.

neohum. — neohumanistyczny. neoklas. z= typ neoklasyczny.

mat.-przyr. — typ m atem atyczno-przyrod­ niczy.

ad 2: na oznaczenie języka wykładowego

użyto skrótów: bł — białoruski, fr ~ francuski, hb — hebrajski, lit =z litewski, n = niemiecki, p — polski, rs r= rosyjski, ru zz ruski, u — ukraiński,

żyd = żydowski (żargon), wzór: hum. p. 8. 9. 314. 0.

Wzór powyższy wskazuje, że szkoła jest typu humanistycznego, z polskim językiem nauczania, posiada ośm klas zasadniczych,

a wszystkich oddziałów wogóle 9, uczniów 114, uczennic 0; jest to zatem szkoła męska.

' II. Dane o nauczycielu podane są w na-

tępującym porządku:

1) oznaczenie stanowiska służbowego, 2) nazwisko,

3) imię, 4) wyznanie,

5) rok urodzenia, 6) kwalifikacje,

7) ilość lat pracy nauczycielskiej,

8) przedmioty, których nauczyciel naucza. Wyjaśnienia.

ad 1. Dla oznaczenia stanowiska służbo­

wego użyto następujących skrótów przed na­ zwiskiem: d = dentysta szkolny, Dyr z z dyrektor, k = nauczyciel kontraktow y, Kier z = kierownik, ks. z z ksiądz, L z z lekarz szkolny, Ib z z laborant, p z z profesor, S = sekretarz szkoły, t = nauczyciel techniczny.

Przy nauczycielach stałych, rzeczywistych itp. nie umieszczono żadnych oznaczeń.

1/ o = ormiańskie,

p = prawosławne, s = siostra (w zakonie).

Brak litery oznacza wyznanie rzymsko­ katolickie.

ad 5. Podając rok urodzenia opuszczano cyfry, wskazujące tysiąclecie i stulecie, gdy nauczyciel urodził się w XIX stuleciu. Za­ tem 87 oznacza 1887, 76 oznacza 1876 itp. Gdy nauczyciel urodził się w XX wieku, opuszczano tylko tysiąclecie, więc 901 ozna­ cza 1901 itp.

ad 6. Na oznaczenie kwalifikacji użyto następujących określeń;

a = absolutorjum szkoły wyższej,

a mai = ukończenie Akademji malarskiej lub szkoły art. równorzędnej,

d = dyplom ukończenia wyższej uczelni, d inż. = dyplom inżeniera,

d Sorb = dyplom Sorbony w Paryżu, DF = doktorat filozofji,

DM = doktorat medycyny, DP = doktorat praw, DT = doktorat teologji,

D tech = doktorat nauk technicznych, ef = złożenie egzaminu fachowego

(nie-uni-wersyteckiego),

ek = egzamin kwalifikacyjny na nauczycie­ la szkół powszechnych,

e Ch — egzamin na nauczyciela chemji w szkoałch średnich,

e Fr = egzamin na nauczyciela j. francu­ skiego w szkołach średnich,

e Gi = egzamin na nauczyciela gimnastyki w szkołach średnich,

e HG = egzamin na nauczyciela historji i ge- ografji w szkołach średnich,

e Ł Gr = egzamin na nauczyciela łaciny i greki (i j. polskiego jako przedmiotu po­ bocznego) w szkołach średnich,

e M Fi = egzamin na nauczyciela matema­ tyki i fizyki w szkołach średnich,

e N — egzamin na nauczyciela języka nie­ mieckiego (i filologji klasycznej, jako przedmiotu pobocznego) w szk. śred., e PN egzamin na nauczyciela języków pol­

skiego i niemieckiego w szkołach średnich, e Prz = egzamin na nauczyciela przyrodo­

znawstwa (oraz matematyki i fizyki jako przedmiotów pobocznych) w szk. śred., e R = egzamin na nauczyciela religji w szko­

łach średnich,

e Ru = egzamin na nauczyciela języka ru­ skiego (i filologji klasycznej, jako przed­ miotu pobocznego) w szkołach średnich, E z dodaniem liter, wskazujących pewne

przedmioty nauczania, wskazuje, że kwa­ lifikację uzyskano wedug przepisów, obo­ wiązujących w państwie niemieckiem,

P

r doc = egzamin uniwersytecki „Pro facul- tate docendi" (w b. zaborze pruskim), =z ukończenie państwowego Instytutu Pe-

dagogicznego,

= ukończenie Konserwatorjum muzyczn., £Hp = kwalifikacje niepełne,

£p = kwalifikacje pełne (bliżej nieoznacz.), *P § 15 =: kwalifikacje pełne według § 15 ustawy z dnia 13 lipca 1920 r. o uposa­ żeniu nauczycieli szkół średnich,

krp — ukończenie prywatnych kursów pe­ dagogicznych,

*rr — ukończenie państw, kursów robót ręcznych,

L zz - egzamin licealny,

ni — świadectwo dojrzałości (matura), nd — świadectwo nauczyciela domowego, ng — świadectwo nauczyciela gimnazjalnego

(w b. zaborze rosyjskim),

Nl — egzamin nauczycielski (dla szkół po­ wszechnych) w b. zaborze pruskim, pk = ukończenie (państwowych) Kursów pe­

dagogicznych,

Rk = egzamin rektorski (w b. zaborze prus.), sd — ukończenie seminarjum duchownego, sn = ukończenie seminarjum nauczycielską ss — ukończenie szkoły średniej,

W = egzamin wydziałowy (w b. zaborze austrjackim),

wf = ukończenie państwowych kursów w y­ chowania fizycznego,

2 Nl = drugi egzamin nauczycielski (w b. zaborze pruskim),

1 r u = rok studjów uniwersyteckich, 2, 3, 4, 5, 6 lu = 2, 3, 4, 5, ewentualnie 6 lat

studjów uniwersyteckich lub równorzęd., 2, 3, 4, 5, 6 Ip = 2, 3, 4, 5 ewentualnie 6 lat

studjów na Politechnice.

ad 7. Ilość lat pracy podano w całości przy nauczycielach szkół prywatnych, u nau­ czycieli szkół państwowych podano ilość lat pracy, policzalnych do wymiaru poborów.

ad 8. Na oznaczenie przedmiotów, któ­ rych nauczyciel naucza, użyto następujących określeń:

A = język angielski,

Hig — higjena,

Jud — nauki judaistyczne, K = kaligrafja,

kg — księgowość,

kh = korespondencja handlowa, Lit — język litewski,

Ł = język łaciński, M — matematyka, N = język niemiecki, P = język polski, pe — pedagogika, Pf =. propedeutyka filozofji, Pr — praca ręczna, Prz — przyrodoznawstwo, pw = propedeutyka prawa, R = religja, Rs = język rosyjski, Ru = język ruski, Ry ~ rysunki, St =z stenografja, Ś = śpiew i muzyka, U = język ukraiński,

Żyd = język żydowski (żargon).

P rzeg lą d H u m a n isty czn y

w zakresie literatury, estetyki, filozofji i innych gałęzi wiedzy humanistycznej.

P rzegląd matematyczno - fizyczny

KWARTALNIK NAUKOWY I PEDAGOGICZNY

pod redakcją prof. S T E F A N A S T R A S Z E W IC Z A I prof. WŁ. W O J T O W IC Z A Zeszyt pierwszy tego czasopisma ukazał się w listopadzie 1923 r.

T r e ś ć z e s z y t u 1: Ruziew icz — O rozwiązaniach równania m n = n tn S. Straszew icz — O punktach podwójnych wieloboku.

R. W itwiński — O wyznaczeniu krzywizny linji płaskiej, danej jako obwiednia swych stycznych.

A. Rusiecki — Obrazy liczbowe na piątce oparte.

M. G rotow ski — Nowe teorje fizyki w wykładzie szkoły średniej. Z literatury — Kronika naukowa — Kalendarzyk astronomiczny.

W słowie wstępnem „od Redakcji” zaznaczono cel i charakter czasopisma mianowicie: „W piśmie naszem będziemy się starali przedewszystkiem o nawiązanie nici między szkołą średnią a szkołą wyższą i nauką. Dążeniem Redakcji będzie pozyskanie arty­ kułów naukowych, z wyłączeniem jednakże prac o charakterze zbyt specjalnym, przy- czem szczególny nacisk będzie położony na prace, omawiające nowe teorje fizyki oraz

przyczynki z podstaw matematyki i t. zw. matematyki elementarnej.

CZĘŚĆ L

N ajw ażniejsze ustaw y i rozporządzenia, odnoszące się do szkol­

nictw a średniego i nauczycielstw a w niem zajętego.

ROZDZIAŁ I.

0 USTROJU WŁADZ SZKOLNYCH

i.

USTAW A

z dnia 4 czerwca 1920 r. o tymczasowym ustroju władz szkolnych.

(Dz. Urz. M. W. R. i O. P. Nr. 18 z r. 1920, poz. 111).

Art. 1. Kierownictwo naczelne i nadzór zwierzchni nad wychowaniem publicznem w Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje Mini­ ster Wyznań Religijnych i Oświecenia Pu­ blicznego.

• Szkofnictwem wyższem zarządza Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicz­ nego bezpośrednio.

At. 2. Dla celów administracyjnych w zakresie wychowania Państwo dzieli się na okręgi szkolne.

Ćzas i kolejność tworzenia okręgów

szkolnych, ich obszar oraz siedzibę ich władz oznaczy Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Art. 3. Na czele okręgu szkolnego stoi kurator okręgu szkolnego mianowany przez Naczelnika Państwa, na wniosek Ministra Wyznan Religijnych i Oświecenia Publicz- lego, uchwalony przez Radę Ministrów.

Art. 4. Do zakresu działania kuratora okręgu szkolnego należeć będzie:

1. administrowanie instytucjami wycho- wawczemi i oświatowemi oraz szkołami ogól-

nokształcącemi, podlega jącemi zarządowi

Państwa, szkołami zawodowemi w zakresie, przekazanym przez Ministra Wyznań Reli­ gijnych i Oświecenia Publicznego, a także

ladzór, opieka i kontrola nad szkolnictwem, wychowaniem przedszkolnem i pozaszkolnem >raz oświatą w okręgu;

2. rozstrzyganie odwołań od orzeczeń zarządzeń podległych mu władz i urzędów;

3. układanie projektu budżetu jego

>kręgu szkolnego, przedstawianie go Mini- trowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Pu­

blicznego oraz asygnowanie funduszów na utrzymanie szkolnictwa w okręgu w ramach zatwierdzonego budżetu;

4. zatwierdzanie dyrektorów prywatnych szkół średnich ogólnokształcących i semi- narjów nauczycielskich;

5. mianowanie urzędników do VII ka- tegorji płacy włącznie;

6. przenoszenie w granicach okręgu nie­

stałych nauczycieli szkół średnich ogólno­ kształcących i seminarjów nauczycielskich; 7. mianowanie kierowników publicznych szkół powszechnych;

8. przedstawianie Ministrowi Wyznań

Religijnych i Oświecenia Publicznego wnio­ sków w sprawie mianowania wizytatorów okręgowych, inspektorów szkolnych, dyrek­ torów i nauczycieli państwowych szkół śred­ nich ogólnokształcących i seminarjów nau­ czycielskich oraz urzędników od VI katego- rji płacy wzwyż;

9. mianowanie członków rad szkolnych powiatowych i rad opiekuńczych państwo­

wych szkół średnich ogólnokształcących

i seminarjów nauczycielskich;

10. udzielanie urlopów podwładnym

urzędnikom i nauczycielom w granicach, określonych przez Ministra Wyznań Religij­ nych i Oświecenia Publicznego;

11. przenoszenie w stan spoczynku na podstawie obowiązujących przepisów;

12. inne sprawy, przekazane ustawami

lub rozporządzeniami Ministra Wyznań Re­ ligijnych i Oświecenia Publicznego.

Art. 5. Do czasu wydania ustawy o osta­ tecznym ustroju władz szkolnych i organów samorządu szkolnego Minister Wyznań Re­ ligijnych i Oświecenia Publicznego może po­ woływać do współdziałania z kuratorami ra­ dę szkolną okręgową, złożoną z czynników

zawodbwo - pedagogicznych, społecznych

Art. 6. Z chwilą utworzenia okręgu i za* mianowania kuratora przestają działać na obszarze okręgu wszelkie organy administra­

cji szkolnej, z wyjątkiem powiatowych,

gminnych i miejscowych, a sprawowana przez nie władza, o ile nie została tą ustawą zastrzeżona kuratorowi, będzie rozporządze­ niem Ministra Wyznań Religijnych i Oświe­ cenia Publicznego, bądź zastrzeżona Mini­ strowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Pu­ blicznego, bądź przeniesiona na podwładne mu organy.

Art. 7. Do czasu uchwalenia przez Sejm ustawy o ostatecznym ustroju władz szkol­ nych i organów samprządu szkolnego „prze­ pisy tymczasowe o szkołach elementarnych w

Królestwie Polskiem" z dnia 10 sierpnia i 7 września 1917 r., normujące w b. Kongresów­ ce skład i zakres działania powiatowych i gminnych władz i urzędów szkolnych, po- zostają w mocy; w b. dzielnicach

austrjac-kiej i prusaustrjac-kiej skład i zakres ich działalno­ ści określi dla poszczególnych okręgów dro­ gą rozporządzeń Minister Wyznań Religij­ nych i Oświecenia Publicznego.

Art. 8. Istniejące w chwili wejścia w ży­ cie niniejszej ustawy Rady szkolne Okręgo­ we otrzymują nazwę Rad szkolnych powia­ towych, względnie miejskich, zaś inspekto­ rzy szkolni okręgowi — inspektorów szkol­ nych.

Art. 9. Zależność władz i urzędów szkol­ nych od organów administracji politycznej wszelkich stopni znosi się.

Art. 10. Wykonanie niniejszej ustawy

powierza się Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Marszałek: (— ) Trąmpczyński. Prezydent Ministrów: (—) L. Skulski. Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia

Publicznego: (—) T. Łopuszański.

ROZDZIAŁ II.

STOSUNEK WŁADZ SZKOLNYCH

DO SZKÓŁ ŚREDNICH PRYWAT­

NYCH,

i.

ROZPORZĄDZENIE

Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie przyznawania ogól­ nokształcącym prywatnym szkołom średnim

praw gimnazjów państwowych.

Dz. Urz. M. W. R. i O. P. r. 1920 Nr. 8, poz. 59.

§ 1. Prywatna szkoła średnia może uzy­ skać prawa gimnazjum państwowego: a) peł­ ne lub b) niepełne.

§ 2. Prawa, przewidziane w § 1 lit. a, są następujące:

a) egzaminy dojrzałości odbywają się według §§ 1 — 45 i 60 — 69 Re­

gulaminu egzaminów dojrzałości,

ogłoszonego w Dzienniku Urzędo­ wym Ministerstwa Wyznań Religij­

nych i Oświecenia Publicznego

Nr. 2 (22) z dnia 1 lutego 1920 r. poz. 15, przed Komisją Egzamina­ cyjną, złożoną z delegata lub dele­

gatów Ministerstwa, kierownika

(czki) szkoły, oraz egzaminatorów z

pośród nauczycieli klasy VIII-ej

szkoły. Przewodnictwo Komisji Mi­ nisterstwo może powierzyć kiero­

wnikowi (czce) szkoły lub delegato­ wi Ministerstwa;

b) świadectwa z poszczególnych klas, wydawane przez szkołę własny ucz­ niom, są równoznaczne ze świadec­

twami gimnazjów państwowycn.

Przy przechodzeniu do odpowied­ nich klas gimnazjów państwowych,

uęzniowie, okazujący świadectwa

takiej szkoły prywatnej, zdają egza­ min wstępny tylko z ewentualnej różnicy programów obu szkół.

§ 3. Prawa, przewidziane w § 1 lit. b, są następujące:

a) egzaminy dojrzałości odbywają się według §§ 1 — 45 i 60 — 69 Re­

gulaminu egzaminów dojrzałości,

wskazanego w § 2 niniejszego roz­ porządzenia;

b) świadectwa z poszczególnych klas, wydawane przez szkołę własnym uczniom, są równoznaczne ze świa­ dectwami gimnazjów państwowych. Przy przechodzeniu do odpowied­ nich klas gimnazjów państwowych,

uczniowie, okazujący świadectwa

takiej szkoły prywatnej, zdają cał­ kowity egzamin wstępny.

§ 4. Ministerstwo zastrzega sobie mo­ żność zarządzania w niektórych ze szkół prywatnych, posiadających niepełne prawa

gimnazjum państwowego, sprawdzających

§ 5. Prawa gimnazjum państwowego nada je szkole prywatnej Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego na przeciąg jednego roku szkolnego,

§ 6. Szkoły prywatne uzyskują prawa gimnazjów państwowych po raz pierwszy na

rok szkolny 1919/20. Nadawanie pełnych

praw gimnazjum państwowego w latach

szkolnych następnych czyni się zależnem

od spełnienia następujących warunków: a) program szkoły prywatnej winien

być taki sam, jak gimnazjum pań­ stwowego odpowiedniego typu, lub

równowartościowy, zatwierdzony

przez Ministerstwo;

b) szkoła winna posiadać grono nau­ czycielskie i kierownika z odpowie- dniemi kwalifikacjami naukowemi i

wychowawczemi: nauczyciele po­

winni pracować naogół w jednej szkole i mieć liczbę godzin, nie prze­ kraczającą 30, a przy jednem w y­ chowawstwie — 25; w wyjątkowych wypadkach Ministerstwo może ze­ zwolić na odstępstwa od powyż­ szych zasad;

c) szkoła powinna wykazać dostatecz­ nie wysoki poziom naukowy i wy­ chowawczy;

d) co do wieku i liczby uczniów w kla­

sach szkoła winna przestrzegać

przepisów, obowiązujących w szko­ łach państwowych;

e) szkoła winna posiadać należyte

urządzenie i pomoce naukowe oraz odpowiedni lokal szkolny.

Uwaga. Program szkoły i wykaz imien­

ny nauczycieli winny być przesyłane Mini­ sterstwu nie później, niż do dnia 15 czerwca. § 7. Szkoła prywatna, nie czyniąca cał­ kowicie zadość warunkom, wymienionym w § 6, może otrzymać niepełne prawa gimna­ zjum państwowego.

§ 8. Na świadectwach, wydawanych

przez szkoły prywatne z pełnemi lub nie- pełnemi prawami gimnazjów państwowych, winno być umieszczone następujące zdanie: ,,Na mocy rozporządzenia Minister­ stwa Wyznań Religijnych i Oświecenia

Publicznego z dnia... ro­ k u ... Nr... świadectwo niniejsze jest równoznaczne ze świa­ dectwem gimnazjum państwowego.” § 9. Wychowańcy tych szkół prywat­

nych, którym Ministerstwo nie przyznało

ani pełnych, ani niepełnych praw gimnazjum państwowego, o ile chcą uzyskać świadec­ twa dojrzałości lub świadectwa z ukończenia

klas czterech i sześciu, równoznaczne ze

świadectwami gimnazjum państwowego, mu­ szą zdawać egzaminy w charakterze ekster­ nów wobec Komisyj Egzaminacyjnych, wy­ znaczonych przez Ministerstwo według obo­ wiązujących regulaminów.

§ 10. Rozporządzenie niniejsze obo­

wiązuje od daty jego ogłoszenia na obsza­ rze b. Królestwa Kongresowego wraz z po­ wiatami białostockim, sokolskim i bielskim. Worszawa, dnia 22 kwietnia 1920 roku Nr. 6978/11.

Minister, Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego: (—) T. Łopuszański.

Uwaga. Ważność powyższego rozporzą­

dzenia rozciągnięto na obszar Wileńskiego, całego Białostockiego, Poleskiego i Wołyń­ skiego okręgu szkolnego rozporządzeniem z dnia 5 lutego 1923 r. Nr. 891/D. II. (Dz. Urzęd. Min. W. R. i O. P. Nr. 3 z r. 1923, poz. 19).

2.

ROZPORZĄDZENIE

Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie przyznania ogólno­

kształcącym prywatnym szkołom średnim Okręgu Szkolnego Poznańskiego i Pomor­ skiego praw prywatnych gimnazjów pań­

stwowych.

§ 1. Prywatna szkoła średnia może po­ zyskać prawa gimnazjum państwowego a) pełne lub b) niepełne.

§ 2. Prawa przewidziane w § 1 lit. a) są następujące:

a) egzamina dojrzałości odbywają się według Regulaminu egzaminów doj­

rzałości, obowiązującego w pań­

stwowych szkołach średnich Okręgu Szkolnego Poznańskiego przed Ko­ misją Egzaminacyjną, złożoną z de­

legata lub delegatów Kuratorum

Okręgu Szkolnego, kierownika (czki), oraz egzaminatorów z pośród nau­ czycieli klasy VIII-ej szkoły. Prze­

wodnictwo Komisji może Kurator

powierzyć kierownikowi(czce) szko­ ły lub delegatowi Kuratorjum;

b) świadectwa z poszczególnych klas, wydawane przez szkołę własnym uczniów, są równoznaczne ze świa­ dectwami gimnazjów państwowych.

wstępny tylko z ewentualnej różni­ cy programu obu szkół.

§ 3. Prawa, przewidziane w § 1 lit. b. są następujące*.

a) egzamina dojrzałości odbywają się według Regulaminu egzaminów doj­ rzałości, obowiązującego w szkołach

Państwowych Okręgu Szkolnego

Poznańskiego;

b) świadectwa z poszczególnych klas,

wydawane przez szkołę własnym

uczniom, są równoznaczne ze świa­ dectwami gimnazjów państwowych, przy przechodzeniu jednak do odpo­ wiednich klas gimnazjów państwo­ wych uczniowie, okazujący świadec­ twa takiej szkoły prywatnej, zdają całkowity egzamin wstępny.

§ 4. Ministerstwo zastrzega sobie mo­ żność zarządzenia w niektórych ze szkół prywatnych, posiadających niepełne prawa

gimnazjum państwowego, sprawdzających

egzaminów promocyjnych z przedmiotów i w klasach, które określi każdorazowo rozpo­ rządzenie.

§ 5. Prawa gimnazjum państwowego

nadaje szkole prywatnej Minister Wyznań

Religijnych na przeciąg jednego roku szkol­ nego:

§ 6. Szkoły prywatne uzyskują prawa gimnazjów państwowych poraź pierwszy na

rok szkolny 1920/21. Nadawanie pełnych

praw gimnazjum państwowego w latach

szkolnych następnych czyni się zależnem od spełnienia następujących warunków:

a) program szkoły prywatnej winien być taki sam, jak gimnazjum pań­ stwowego odpowiedniego typu, lub

równowartościowy, zatwierdzony

przez Ministerstwo.

b) szkoła winna posiadać grono nau­ czycielskie i kierownika z odpo-

wiedniemi kwalifikacjami nauko-

wemi i wychowawczemi: nauczyciele powinni pracować naogół w jednej szkole i mieć liczbę godzin, nie prze­ kraczającą 30, a przy jednem wy­

chowawstwie 25, w wyjątkowych

wypadkach Kuratorjum może zezwo­

lić na odstępstwa od powyższych

zasad:

c) szkoła powinna wykazać dostatecz­ nie wysoki poziom naukowy i wy­ chowawczy:

d) co do wieku i liczby uczniów w kla­ sach szkoła winna przestrzegać prze­ pisów, obowiązujących w szkołach państwowych:

e) szkoła winna posiadać należyte

urządzenie i pomoce naukowe oraz odpowiedni lokal szkolny:

§ 7. Szkoła prywatna, nie czyniąca za­ dość warunkom, wymienionym w § 6, może otrzymać niepełne prawa państwowego gim­ nazjum.

§ 8. Na świadectwach wydawanych przez szkoły prywatne z pełnemi lub niepełnemi prawami gimnazjów państwowych, winno być umieszczone następujące zdanie: „Na mocy rozporządzenia Ministerstwa Wyznań Reli­ gijnych i Oświecienia Publicznego z dnia

... roku... Nr... świa­ dectwo niniejsze jest równoznaczne ze świa­ dectwem gimnazjum państwowego”.

§ 9. Wychowańcy tych szkół prywat­

nych, którym Ministerstwo nie przyznało

ani pełnych ani niepełnych praw gimnazjum państwowego, muszą, o ile chcą uzyskać świadectwa dojrzałości lub świadectwa z ukończenia pewnej klasy równoznaczne ze świadectwami gimnazjum państwowego, zda­ wać egzaminy w charakterze eksternów wo­ bec Komisyj Egzaminacyjnej w jednej z pań­ stwowych szkół średnich Okręgu.

§ 10. Rozporządzenie niniejsze obowią­ zuje od daty ogłoszenia na obszarze Okręgu Szkolnego Poznańskiego i Pomorskiego.

Warszawa, dnia 3 czerwca 1921 r. L. 9309 (D. II). Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (—) M. Rataj.

Uwaga. Na terenie b. zaboru austriac­

kiego nadaje się prawa szkół państwowych („prawa publiczności”) na podstawie rozpo­ rządzenia cesarskiego z dnia 27 czerwca 1850. L. 5248. (Dz. p. p. Nr. 309).

3. OKÓLNIK

Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświe­ cenia Publicznego do Zarządów i Dyrekcyj prywatnych szkół średnich na terenie Rze­ czypospolitej Polskiej w sprawie przepisów, dotyczących udzielania szkołom prywatnym

zasiłków.

(Dz. U. M. W. R. i O. P. z r. 1922 Nr. 1, poz. 7).

c. 1921, 175) powziął Sejm Ustawodawczy

następującą uchwałę:

Sęjm poleca Ministerstwu Wyznań Reli­ gijnych i Oświecenia Publicznego, aby udzie­ lanie subwencyj szkołom średnim prywat­ nym i społecznym uzależniło:

1) od tego, aby płace personelu w nich nie przekraczały więcej, niż o 10% analo­ gicznych płac w szkołach państwowych we­ dług zasad, ustalonych przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicz­ nego;

2) od tego, aby wpis w szkole był obli­ czony według rzeczywistych kosztów jej prowadzenia, bez doliczania do dochodów subwencji państwowej, ażeby częściowe czy całkowite zwolnienie od wpisu było udzie­ lane istotnie według stopnia zamożności ro­ dziców uczniów, na zasadach, wskazanych

przez Ministerstwo Wyznań Religijnych

i Oświecenia Publicznego;

3) od tego, ażeby subwencja była wypła­ cana jedynie w postaci pokrycia niedoboru wpisów za uczniów zwolnionych.

W wykonaniu powyższego polecenia i w myśl dotychczas stosowanych zasad udziela­ nia zasiłków szkołom prywatnym Minister­ stwo zarządza, co następuje:

§ 1. Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego będzie udzielać zasiłków zasadniczo tym szkołom średnim prywatnym, które:

a) uzyskały pełne lub niepełne prawa gimnazów państwowych,

b) organizację finansową oparły na za­ sadach, określonych w §§ 6 — 13 niniejszych przepisów.

Przyznanie zasiłku szkole, która nie uzy­ skała praw gimnazjum państwowego, może nastąpić tylko w drodze wyjątku.

§ 2. W miarę rozporządzalnych kredy­ tów, przyznanych na dany okres budżetowy, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświece­ nia Publicznego udzielać będzie prywatnym szkołom zasiłków na pokrycie niedoboru, wynikającego ze zwalniania młodzieży nie­ zamożnej od opłat wpisowych.

§ 3. Szkoła, ubiegająca się o zasiłek,

wnosi do Ministerstwa Wyznań Religijnych

i Oświecenia Publicznego, względnie

do

ratorjum Okręgu Szkolnego podanie zgodnie z wymaganiami § 4.

Ponieważ rozważanie podań i podział za­ siłków odbywa się dwa razy rocznie (pod koniec każdego półrocza), szkoła, pragnąca korzystać z zasiłku w ciągu całego roku szkolnego, wnosi do władz podania dwu­ krotnie: w I półroczu w miesiącu paździer­ niku, w II półroczu w miesiącu lutym.

§ 4. Do podania o zasiłek na I półrocze roku szkolnego Zarząd szkoły załącza:

a) sprawozdanie finansowe za ubiegły rok szkolny (załącznik Nr. 1),

b) preliminarz budżetowy na I półrocze (załącznik Nr. 2),

c) miesięczną listę płacy wszystkich pracowników szkoły za I półrocze (załącznik Nr. 3),

d) listę uczniów, całkowicie i częścio­ wo zwolnionych od opłat wpisowych

(załącznik Nr. 4).

Przy podaniu o zasiłek na II półrocze ro­ ku szkolnego załącznik Nr. 1 obejmie I pół­ rocze, załącznik Nr. 2, 3 i 4 — II półrocze. W podaniu winna być wyraźnie wskaza­ na suma, o którą szkoła prosi, oraz mogą być zawarte dodatkowe wyjaśnienia, doty­ czące finansowej gospodarki szkoły.

Załączniki podania winny być sporządzo­ ne według załączonych wzorów Nr. Nr. 1, 2, 3 i 4.

Podania i załączniki podpisują: koncesjo­ nariusz, dyrektor (przełożona) szkoły i de­ legaci Rady Pedagogicznej.

§ 5. Sprawozdanie finansowe szkoła

przedstawia władzom szkolnym bądź przy podaniu o zasiłek (§ 4), bądź osobnem pi­ smem, jeśli korzystała w okresie sprawo­ zdawczym z zasiłku, a nadal o zasiłek ubie­ gać się nie zamierza.

Jeśli sprawozdanie finansowe szkoła

przedstawia osobnem pismem, wówczas do­ łącza się do niego wymienione w § 4 załą­ czniki Nr. Nr. 3 i 4.

Jeśli w okresie sprawozdawczym szkoła korzystała z zasiłku i posiada remanent, winna uzyskać zezwolenie władz szkolnych na zużytkowanie tego remanentu.

Do sprawozdania finansowego może być dołączone krótkie objaśnienie poszczegól­ nych pozycyj. Objaśnienie takie jest koniecz­ ne, jeśli opłaty wpisowe i płace uległy pod­ wyższeniu w okresie sprawozdawczym.

§ 6. Dla szkół prywatnych, ubiegających się o zasiłek, Ministerstwo Wyznań Religij­ nych i Oświecenia Publicznego ustanawia dwa okresy budżetowe: od 1 sierpnia do 31 stycznia (I półrocze) i od 1 lutego do 31 lip- ca (II półrocze) danego roku szkolnego. Przedstawiane przy podaniach o zasiłki pre­ liminarze budżetowe ($ 4) winny być ukła­ dane na wymienione okresy.

§ 7. Wydatki osobowe, t. j. płace

wszystkich pracowników szkoły, winny być obliczone według przepisów, obowiązują­ cych w szkołach państwowych, a mianowicie:

Ust. Rzp. P. Nr. 65 i z dnia 31 lipca 1900 r., poz 429 i 433),

b) rozporządzeń Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 1920 r. (Dz. Ust. Rzp. P. z dnia 14 sierpnia 1920 r. Nr. 77, poz. 520 i 521),

c) rozporządzenia Prezydenta Mini­

strów, Ministra Skarbu, Ministra

Wyznań Religijnych i Oświecenia

Publicznego i Ministra b. Dzielnicy

Pruskiej z dnia 25 października

1920 r. (Dz. Ust. Rzp. P. Nr. 103 z dnia 12 listopada 1920 r., poz. 688), d) uzupełnienia rozporządzenia z dnia

25 października 1920 r. (Dz. Urz. Min. W. R. i O. P. Nr. 1 (44) z dnia 15 stycznia 1921 r., poz. 9),

e) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 listopada 1920 r .(Dz. Ust. Rzp. P. Nr. 118 z dnia 23 grudnia

1920 r., poz. 781),

f) ustawy z dnia 18 marca 1921 r. (Dz. Ust. Rzp. P. Nr. 30 z dnia 6 kw iet­ nia 1921 r., poz. 175),

g) rozporządzenia Prezydenta Mini­

strów, Ministra Skarbu, Ministra

Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i Ministra b. Dzielnicy Pruskiej z dnia 23 maja 1921 r. (Dz. Ust. Rzp. P. Nr. 52 z dnia 25 czew- ca 1921 r„ poz. 324).

§ 8. Opierając się na przepisach, poda­ nych w § 7, Zarządy szkół prywatnych obli­ czają wynagrodzenia pracowników poszcze­ gólnych kategoryj, jak następuje:

a) dyrektorzy (przełożone) otrzymują płace ściśle według ustaw: z dnia 13 lipca 1920 r. (Dz. Ust. Rzp. P. z dnia 31 sierpnia 1920 r. Nr. 65, poz 433 i z dnia 18 marca 1921 r. (Dz. Ust. Rzp. P. z dnia 6 kwietnia 1921 r. Nr. 30, poz. 175).

b) płaca nauczyciela za 1 godzinę ty­ godniową lekcyj i innych zajęć, prze­ widzianych ustawą z dnia 13 lipca

1920 r. (Dz. Ust. Rzp. P. z dnia 31 lipca 1921 r. Nr. 65, poz. 433), wynosi miesięcznie 1/18, 1/20 i 1/24 (zależ­ nie od grupy, do której według wy­ mienionej wyżej ustawy z dnia 13 lipca 1920 r. należy przedmiot nau­ czania lub inne zajęcie) każdorazo­

wego miesięcznego wynagrodzenia

etatowego nauczyciela gimnazjum

państwowego:

c) lekarze szkolni, dentyści, sekretarze i woźni pobierają płace według usta­ wy z dnia 13 lipca 1920 r. (Dz. Ust. Rzp. P. z dnia 31 lipca 1920 r., poz.

429), a mianowicie: lekarze według

IX stopnia służbowego, dentyści

i sekretarze według X stopnia urzę­ dników państwowych, woźni według III stopnia niższych funkcjonarjuszów państwowych;

d) właściciel(ka) szkoły, nie pobierają­ cy (a) wynagrodzenia z tytułu pracy kierowniczej, nauczycielskiej lub

ad-*■ ministracyjnej, może najwyżej po­

bierać takie wynagrodzenie, jakieby pobierał(a) jako nauczyciel(ka) eta- towy(a) za 20 godzin lekcyj II grupy przedmiotów. Łączne wynagrodzenie właściciela (ki) szkoły, który(a), nie będąc kierownikiem(czką), zajęty(a) jest w szkole nauczycielską lub ad­ ministracyjną pracą, nie może być wyższe niż wynagrodzenie, jakieby pobierał(a) jako nauczyciel (ka) eta- towy(a) za 36 godzin lekcyj II gru­ py przedmiotów. Właściciel(ka) szko­ ły, który (a) jest kierownikiem(czką), pobiera płacę według punktu /a ni­ niejszego paragrafu; do płacy tej mo­ że być dodane najwyżej takie wy­ nagrodzenie, jakieby pobierał(a) ja­ ko nauczyciel(ka) etatowy(a) za 6 go­ dzin lekcyj II grupy przedmiotów. Liczba policzalnych trzyleci zależy od liczby lat utrzymywania szkoły lub pracy zawodowej, nie może je­ dnak przewyższać liczby trzyleci, uznanej ustawowo dla pracowników szkół państwowych.

Obliczone według powyższych zasad

miesięczne płace pracowników szkoły mogą być powiększone nie więcej, niż o 10%.

Jednorazowe zasiłki, przyznane nauczy­ cielom szkół prywatnych, wypłacane są bez doliczenia 10%; nauczycielowi, który jest zajęty wyłącznie w jednej szkole, zasiłek wypłaca ta szkoła w całości; jeżeli nauczy­ ciel pracuje w kilku szkołach, zasiłek wy­ płaca każda szkoła w takiej części, jaka odpowiada liczbie godzin tego nauczyciela w danej szkole.

Gdyby Zarząd szkoły w stosunku do po­ szczególnych pracowników nie mógł ściśle zastosować powyższych przepisów z powo­ du odrębnych cech organizacji szkoły pry­

watnej, winien uzyskać zezwolenie władz

szkolnych na inny sposób obliczania płac tych pracowników.

§ 9. Każda zmiania w uposażeniu pra­

cowników szkół państwowych powoduje

analogiczną zmianę w uposażeniu pracowni­ ków szkół prywatnych.

przewidziane zgodnie z potrzebami szkoły. Większe wydatki, jak np. kapitalny remont i przeróbki gmachu, urządzenia nowych ga­ binetów, pracowni i U. p. wymagają zgody Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświe­ cenia Publicznego, względnie Kuratorjum.

§ 11. Wysokość wpisu winna odpowia­ dać kosztom prowadzenia szkoły z zabez­ pieczeniem ewentualnych strat na niedopła- conych wpisach przez rodziców, którzy z jakichkolwiek powodów nie dotrzymali przy­ jętych na siebie zobowiązań.

Ustanowiona opłata wpisowa na począt­ ku półrocza może być podnoszona w ciągu półrocza, zależnie od wzrostu płac pracowni­ ków państwowych i wzrostu wydatków rze­ czowych.

Pożądanem jest wszystkie podnoszenia opłat wpisowych sprowadzić do czterech w ciągu roku (kwartalnych).

O wysokości opłaty wpisowej i o możli­ wości podnoszenia jej w ciągu obu półroczy Zarząd szkoły winien uprzedzić rodziców uczniów z początkiem roku szkolnego.

§ 12. Od opłaty wpisowej winny być zwalniane wyłącznie dzieci istotnie niezamo­

żnych rodziców. Zwalnianie młodzieży od

opłaty wpisowej odbywać się winno dwa ra­ zy rocznie: na I półrocze — przed 15 paź­ dziernika, na II półrocze — przed 15 lutego. Zwalnianie należy do kompetencji Rady Pe­ dagogicznej w porozumieniu z Radą Opie­ kuńczą szkoły i winno być ściśle protokoło­ wane. Zwalnianie może być całkowite i czę­ ściowe. Przy całkowitem zwalnianiu należy

szczególną uwagę zwrócić na dzieci urzędni­ ków państwowych i komunalnych, inwali­

dów wojennych i nauczycieli szkół wszel­ kich typów. Od opłaty wpisowej mogą

być zwolnione dzieci, które wykazują

dostateczne naogół postępy w nauce i przy­ najmniej dobre sprawowanie, oraz których rodzice (opieka domowa) wniosą do szkoły odpowiednie podanie z załączeniem danych, jakich szkoła wymagać będzie.

§ 13. Szkoła, korzystająca z zasiłków,

obowiązana jest prowadzić następujące księ­ gi rachunkowe:

a) księgę codziennych dochodów i wy­ datków z numerami kwitów,

b) kwitarjusz opłat wpisowych i innych dochodów z porządkowemi numera­ mi kwitów,

c) listę płacy wszystkich pracowników szkoły,

d) księgę kwitów z poczynionych wy­ datków z datami i numerami po­ rządkowemi,

e) kontrolę opłat wpisowych podług

klas z wymienieniem przyznanych zwolnień i numerów kwitów z kwi- tarjusza opłat.

Stronice wszystkich książek rachunko­ wych winny być oznaczone kolejnemi licz­ bami. Segregowanie wydatków i dochodów odbywać się winno według pozycyj, wymie­ nionych w preliminarzu budżetawym (wzór

Nr.

V-Zarządzenie niniejsze obowiązuje od roku szkolnego 1921/22.

Warszawa, dnia 22 września 1921 r. (L. 70/11).

Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia

Z a łą c z n ik Ns 1

do zarządzeń Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 3 października 1921 r. L. 28876/1 i z dnia 22 września 1921 r. L. 70/11.

WZÓR N° 1.

SPRAWOZDANIE FINANSOWE Z A ... ROK SZKOLNY.

D o c h o d y s z k o ł y W y d a t k i s z k o ł y A. Uczniowie wpłacili . . B. Z a s i ł k i : od p a ń s t w a ... „ m ia sta ... „ właściciela szk o ły . . „ Koła Szkolnego. . . C. % od sum w banku . D. Wpływy różne . . . remanent z . . . . E. N i e d o b ó r : A B C D E i A. Osobowe: za lekcje . . . . .. wychowawstwo . ,, inne zajęcia . . pensje właściciela . „ kierownika . „ lekarza . . „ dentysty . . „ sekretarza „ służby. . . B. Rzeczowe: Komorne . . . . Opał i światło • ■ Kancelarja. . . . Gospodarcze . ■ ■ Ogłoszenia ■ . . Remont . Inwentarz • • Bibljoteka . . . . Pomoce naukowe • Nieprzewidziane. . Kasa chorych • .

Z a łą c z n ik NS 2

<lo zarządzeń Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 3 października 1921 r. L. 25876/1 i z dnia 22 września 1921 r. L. 70/11

WZÓR Ks 2.

PRELIMINARZ BUDŻETOWY NA . . ROK SZKOLNY

D o c h o d y s z k o ł y W y d a t k i s z k o ł y A- Uczniowie wpłacą . . B. Z a s i k i: od m ia sta ... „ właściciela szkoły . . „ Koła Szkolnego. . . _____ B A. Osobowe: za lekcje . * . . „ wychowawstwo „ inne zajęcia . . C. °/0 od sum w banku . . D. Wpływy różne: remanent z ... C D E. Niedobór ... _____ E Razem pensja właściciela . „ kierownika . „ lekarza . ■ „ dentysty . . „ sekretarza . „ służby . . B. Rzeczowe: Komorne . . . . Opał i światło . . Kancelarja Gospodarcze . . . Ogłoszenia . . . Remont . . . . Inwentarz . . . . Bibljoteka . , . . Pomoce naukowe . Nieprzewidziane Kasa chorych . .

C. Przewyżka dochodów nad w y d a t k a m i...

Razem

o

Załącznik N° 3

d o z a r z ą d z e ń M in istra W y z n a ń R e lig ijn y c h i O ś w ie c e n ia P u b lic z n e g o z d n ia 3 p a ź d z ie r n ik a 1921 r. L. 28876|I i z d n ia 22 w r z e ś n ia 1921 r. L. 70jII. W Z Ó R N° 3. L IS T A P Ł A C Y Z A M I E S I Ą C ...R O K S Z K O L N Y w s z y s tk ic h p r a c o w n ik ó w s z k o ł y ... d. U N a z w i­ sk o i im ię S ta n r o ­ d z in ­ n y K w a lifik a c je n a u k o w e li c z b a la t p r a c y z a w o d o w e j U d z ie la le k c y j M a in n e z a ję c ie

Z ałączn ik Ns 4

do zarządzeń Ministra W yznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 3 października 1921 r. L. 28876|I i z dnia 22 września 1921 r. L. 70|II.

W ZÓR Nr. 4.

LISTA UCZNIÓW (ENIC). CAŁKOWICIE LUB CZĘŚCIOWO ZWOLNIONYCH OD OPŁATY W PISOW EJ W I (II) PÓŁROCZU ROKU SZKOLNEGO 1921122.

Przez Radę Pedagogiczną G i m n a z j u m ... Na posiedzeniu d n i a ... ... G "o jd U Z 'u)_u □ ^d (0 W cd 2 Nazwisko i imię ucznia W yso­ kość opłaty wpisowej w . . . . półroczu Uwolnio­ ny od opłaty wpisowej Winien zapłacić w . . . . półroczu Stan za­ możności rodziców Zaję­ cie ro­ dzi­ ców Postę­ py ucznia Spra­ wowa­ nie ucznia Uwagi szkoły

Ciąg d alszy za łą czn ik a Ns 1

do zarządzeń Ministra W yznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 3 października 1921 r. L. 28876|I i z dnia 22 września 1921 r. L. 7011.

RACHUNEK OPŁAT WPISOWYCH W ... ROKU SZKOLNYM

a b c d a b c d K la sy O d d z ia ły

I

mieszczonych w rubryce równa się sumie liczb rubryki mniej sumy liczb z ru­ bryk b i f;

d^= ćz (b—<r),

2. Suma liczb rubry­ ki d figurować winna pod literą

C ią g d a ls z y z a łą c z n ik a Ns 2

do zarządzeń Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 3 października 1921 r. L. 28876/1 i z dnia 22 września 1921 r. L. 70/11.

RACHUNEK OPŁAT WPISOWYCH W ... ROKU SZKOLNYM.

a b c d CZJ rt 2 O d d z ia ły

1

mieszczonych w rubryce d, równa się sumie liczb rubryki a mniej sumy liczb z ru­ bryk b i C:

d = a —(b+c).

2. Suma liczb rubry­ ki d figurować winna pod literą

A w dochodach preliminarza bu­ dżetowego. ROZDZIAŁ III.

KWALIFIKACJE NAUCZYCIELI

Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 1. listopada 1920 r. Nr. 8378 — IV/20 w sprawie egzaminów państwowych na nauczycieli szkół średnich.

(Dz. U. M. W. R. i O. P. z 1921. Nr. 2 poz. 16).

I. PRZEPISY OGÓLNE.

§ 1. Państwowy egzamin na nauczycie­ la szkół średnich składa się z egzaminu na­

ukowego i egzaminu pedagogicznego.

Pierwszy dzieli się na trzy części: a) wypracowanie domowe,

b) wypracowanie klauzurowe, c) egzamin ustny.

Egzamin pedagogiczny dzieli się na*. a) egzamin ustny,

b) lekcję próbną.

§ 2. Warunki dopuszczenia do egzami­ nu naukowego są następujące:

' a) obywatelstwo polskie i nieskazitel­ ność pod względem moralnym i oby­ watelskim. W wyjątkowych wypad­ kach może Ministerstwo na wniosek Komisji Egzaminacyjnej, do której się kandydat zgłasza, zezwolić na dopuszczenie do egzaminu obywate­ la obcego państwa,

b) ukończenie 3-letnich studjów na

uniwersyte-tu w sposób przepisany w akade­ mickim programie studjów poszcze­ gólnych nauk. Komisja egzaminacyj­ na może dopuszczać do egzaminu osoby, które ukończyły w zupełno­

ści inny Wydział którejś ze szkół akademickich.

Wyjątkowo, aż do odwołania, dopuszczo­ ne będą mogły być osoby, które, prócz wy­ magań pod a, wykażą się ukończeniem co- najmniej 6-klasowej szkoły średniej przed r. 1915, 3-letnią praktyką nauczycielską w szkolnictwie i ukończeniem 3-letniego naukowego kursu dokształcającego w pań­ stwowych instytutach pedagogicznych lub w podobnych zakładach prywatnych, uzna­ nych przez Ministerstwo za stojące na od­ powiednim poziomie. W innych wypadkach dopuszczenie do egzaminu będzie możliwe za zezwoleniem Ministerstwa Wyznań Re­ ligijnych i Oświecenia Publicznego, udzie- lonem na wniosek Komisji Egzaminacyjnej.

§ 3. Do wypracowań klauzurowych i eg­ zaminu naukowego ustnego dopuszczeni być

mogą kandydaci, którzy, odpowiadając

wszystkim poprzednim warunkom, wykażą się nadto pomyślnym wynikiem wypracowa­ nia domowego.

§ 4. Do egzaminu pedagogicznego do­ puszczeni mogą być kandydaci, którzy, od­ powiadając warunkom poprzednio wymie­ nionym, wykażą się zdaniem z wynikiem pomyślnym egzaminu naukowego, a nadto

ukończeniem studjum pedagogicznego w

państwowym instytucie pedagogicznym lub takiegoż studjum w uniwersytecie, albo też przynajmniej dwuletnią praktyką nauczyciel­ ską w szkołach, wskazanych przez Minister­

stwo, odbytą po zdaniu egzaminu nauko­

wego.

§ 5. Podanie o dopuszczenie do egzami­ nu wnosi się na piśmie do Państwowej Ko­

misji Egzaminacyjnej dla kandydatów na

nauczycieli szkół średnich, wymieniając

przedmioty egzaminacyjne oraz dołączając życiorys, dokumenty osobiste i opłatę w wy­

sokości przez Ministerstwo oznaczonej.

Wśród dokumentów osobistych należy prze­ dłożyć metrykę urodzenia, urzędowy do­ wód tożsamości osoby z fotografją, świa­ dectwo dojrzałości i świadectwo odbytych w myśl § 2 studjów wyższych. Nadto może Komisja zażądać stwierdzenia dokumentami warunków, wymienionych w § 2 a.

Osoby, podpadające pod § 2 b ust. 2, win­ ny zamiast świadectwa dojrzałości i świa­ dectw studjów wyższych przedłożyć doku­ menty stwierdzające, że posiadają warunki wymagane w tym ustępie.

Dokumenty osobiste kandydata pozosta- ją w przechowaniu Komisji aż do chwili wy­ dania dyplomu, lub odstąpienia kandydata od egzaminu.

§ 6. O dopuszczeniu do egzaminu nau­ kowego i pedagogicznego rozstrzyga Komi­ sja Egzaminacyjna. Od jej orzeczenia wol­ no odwołać się do Ministerstwa, które roz­ strzyga ostatecznie.

Kandydat, którego wypracowanie domo­ we zostało uznane za wystarczające, zgła­ sza się na piśmie do wypracowania klauzu­ rowego i egzaminu ustnego, składając dru­ gą opłatę w kwocie, której wysokość okre­ śli Ministerstwo.

Zgłoszenie do egzaminu pedagogicznego następuje również na piśmie wraz z złoże­ niem opłaty w wysokości, oznaczonej przez Ministerstwo.

§ 7. Wszystkie części egzaminu nauko­ wego muszą być zdane przed jedną Komisją. Ministerstwo może zezwolić na odstąpienie od tej zasady w wypadkach wyjątkowych na wspólny wniosek wchodzących w grę Ko- misyj.

§ 8. O przyjęciu wypracowania domo­ wego zawiadamia Komisja kandydata pi­ śmiennie. Wynik wypracowania klauzuro­ wego i egzaminów ustnych traktuje się jako całość i ogłasza się kandydatowi ustnie za­ raz po egzaminie. Kandydat, który zdał po­

myślnie egzamin naukowy, otrzymuje za­

świadczenie tymczasowe; po zdaniu egza­ minu pedagogicznego otrzymuje dyplom na­ uczyciela szkół średnich. Dyplom ten, w ra­ zie* zdawania egzaminu pedagogicznego przed inną Komisją, niż ta, przed którą kandydat składał egzamin naukowy, ma być podpi­

sany przez prezesów i egzaminatorów

(patrz § 29) obu Komisyj. W tym wypadku dokumenty osobiste kandydata pierwsza Ko­ misja przesyła drugiej.

§ 9. Ministerstwo może na ’ wniosek

Komisji Egzaminacyjnej, oparty na opinji

egzaminatorów odnośnych przedmiotów,

uwolnić kandydata w całości lub w części od egzaminu naukowego — w razie wyka­ zania się przezeń kwalifikacją naukową w sposób niewątpliwy, albo od egzaminu pe­ dagogicznego — w razie wykazania wybit­

nego uzdolnienia zawodowego w ciągu

dłuższej praktyki nauczycielskiej.