Polska musi czekać na silniejszy impuls z globalnej gospodarki. Może on nadejść w 2013 r... Str. 2.

(1)

Sygnały

● Polska musi czekać na silniejszy impuls z globalnej gospodarki. Może on nadejść w 2013 r. ... ………... Str. 2.

● Przemysł w stagnacji, budownictwo w silnej recesji ...Str. 3.

● Pogłębia się spadek płac realnych, rośnie bezrobocie ...………...Str. 4.

● Inflacja utrzymuje się na wysokim poziomie jedynie ze względów statystycznych ...Str. 5.

● Rada Polityki Pieniężnej nieoczekiwanie utrzymała stopy procentowe bez zmian. Ale ich cięcie jest blisko ... Str. 6.

● Dwie największe gospodarki strefy euro słabną ...Str. 7.

● USA lekko w górę, Chiny wciąż dołują ... Str. 8.

● Ceny surowców ustabilizowały się ...………... Str. 9.

Miesięczny Przegląd

Ekonomiczny

Nr 10 (22), październik 2012 r.

Polski Bank Przedsiębiorczości S.A.

Ul. Domaniewska 39A, 02-672 Warszawa

Podstawowe stopy procentowe NBP (od 10.05.2012r.): stopa referencyjna: 4,75% stopa lombardowa: 6,25%

Rynek międzybankowy (04.10.2012 r.): WIBID 1M: 4.64% WIBOR 1M: 4.84 % WIBID 3M: 4.70% WIBOR 3M: 4.90%

(2)

Polska i świat

Polska musi czekać na silniejszy impuls z globalnej gospodarki – może on nadejść w 2013 r.

Wzrost gospodarczy w Polsce zwalnia i przed wiosną 2013 r. nie można liczyć na odwrócenie tego trendu. O spowolnieniu świadczą niemal wszystkie wskaźniki gospodarcze – produkcja przemysłowa jest w stagnacji, budownictwo przechodzi załamanie, płace realne spadają, bezrobocie wyraźnie rośnie, presja inflacyjna maleje. W trzecim kwartale wzrost PKB mógł wynieść ok. 1,5-2 proc., zaś w czwartym kwartale obniży się do 1,5-2 proc. Początek 2013 r. może być jeszcze słabszy.

Rada Polityki Pieniężnej rozpocznie niedługo cykl obniżek stóp procentowych, jednak uczyni to zbyt późno, aby mieć wpływ na rozwój wydarzeń w gospodarce w najbliższym pół roku. Jedynie bardzo agresywne cięcia kosztu pieniądza mogłyby szybciej wspomóc PKB poprzez osłabienie złotego, ale takich ruchów RPP się obawia ze względu na wysoką inflację.

Długość cyklu osłabienia dynamiki PKB będzie zależała od tego, kiedy dojdzie do ożywienia w USA i Europie – a jest na to szansa na początku 2013 r. Ponieważ polska gospodarka reaguje z opóźnieniem jednego - dwóch kwartałów, ożywienia u nas można by w takim scenariuszu spodziewać się w połowie 2013 r. Podwaliny pod ożywienie na Zachodzie kładą banki centralne. Europejski Bank Centralny wprowadził program skupu obligacji skarbowych, który powinien ograniczyć ryzyka skrajnych scenariuszy (tzw. „tail-risk”) i dzięki temu zwiększyć apetyt na ryzyko i inwestycje w Europie. Fed wprowadził kolejną rundę skupu aktywów, co również powinno przełożyć się na szybszy wzrost gospodarczy w amerykańskiej gospodarce w 2013 r.

Naturalnie z tymi działaniami związane są kontrowersje i niepewność, jednak widzimy szanse na ich powodzenie. (więcej w rozdziale Świat).

0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0

I II III IV I II III IV I II III IV I II

2009 2010 2011 2012

Zmiana PKB, rok do roku, w proc. (GUS)

0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0

2009 2010 2011 2012

Zmiana konsumpcji, rok do roku, w proc. (GUS)

-15.0 -10.0 -5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

2009 2010 2011 2012

Zmiana inwestycji, rok do roku, w proc. (GUS)

- 8.0 - 6.0 - 4.0 - 2.0 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0

2004Q1 2004Q2 2004Q3 2004Q4 2005Q1 2005Q2 2005Q3 2005Q4 2006Q1 2006Q2 2006Q3 2006Q4 2007Q1 2007Q2 2007Q3 2007Q4 2008Q1 2008Q2 2008Q3 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 2010Q1 2010Q2 2010Q3 2010Q4 2011Q1 2011Q2 2011Q3 2011Q4 2012Q1 2012Q2

Wzrost PKB rok do roku, odsezonowany: Polska gospodarka „ożywia się” z opóźnieniem ok. dwóch kwartałów po niemieckiej... (Eurostat)

Niemcy Polska

(3)

Przemysł i budownictwo

Ul. Domaniewska 39A, 02-672 Warszawa Produkcja przemysłowa znajduje się w stagnacji. W sierpniu roczny

wzrost produkcji wyniósł 0,5 proc., co i tak jest lepszym wynikiem niż oczekiwaliśmy. W kolejnych miesiącach dynamika produkcji może wahać się w okolicach zera lub nawet przyjmować wartości ujemne. We wrześniu ze względu na wyjątkowo silny efekt sezonowy (dwa dni robocze mniej niż przed rokiem) roczny spadek produkcji może sięgnąć 4-5 proc. Patrząc jednak na trendy historyczne, nie wydaje się, żeby przemysł miał przejść głębokie załamanie. Obecnie trend produkcji podąża ścieżką podobną do tej z 2000 i 2004 r. Ta stagnacja będzie prawdopodobnie dłuższa niż w 2004 r., chociażby ze względu na przedłużające się ograniczenie popytu ze strony branży budowlanej, jednak nie powinna być tak długa jak w latach 2000-2002. Późną wiosną 2013 r. powinno nastąpić odbicie produkcji, m.in. ze względu na poprawę sytuacji w gospodarce globalnej.

Na osłabienie aktywności w sektorze przemysłowym wskazuje również indeks PMI. Wartości indeksu wyniosła za wrzesień 47, wobec 48,3 w sierpniu. To najniższy poziom od lipca 2009 r. Szczególną uwagę przykuwa gwałtowny spadek subindeksu zatrudnienia – najgłębszy od przełomu 2007/2008. To potwierdza, że czeka nas pogorszenia sytuacji na rynku pracy – spadek zatrudnienia i wzrost bezrobocia, który będzie generowany nie tylko przez zwolnienia w branży budowlanej, ale dostosowania w wielu branżach.

W budownictwie trwa załamanie aktywności, które przeciągnie się do roku 2013. W sierpniu spadek produkcji budowlanej wyniósł 5 proc.

rok do roku, w kolejnych miesiącach spadek ten może się pogłębiać. Są dwie główne przyczyny pogarszającej się sytuacji w budownictwie – ograniczenie inwestycji publicznych oraz marazm na rynku mieszkaniowym. Co do drugiego czynnika, warto zwrócić uwagę, że w grudniu kończy się program „Rodzina na swoim”, co przyczyni się do ograniczenia popytu na mieszkania, spadku cen mieszkań i ograniczenia aktywności deweloperów.

Przemysł w stagnacji, budownictwo w zapaści...

80 100 120 140 160 180 200 220

I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Poziom produkcji budowlanej, dane odsezonowane, średnia 2005=100 (GUS)

80 90 100 110 120 130 140 150 160

I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Poziom produkcji przemysłowej, dane odsezonowane, średnia 2005=100 (GUS)

87 92 97 102 107 112

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

Trend produkcji w miesiącach spowolnienia, szczyt =100 (PBP Bank)

2001 2004 2008 2012

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0 60.0

I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

PMI dla przemysłu (Markit)

(4)

Konsumpcja i rynek pracy

Ul. Domaniewska 39A, 02-672 Warszawa Sytuacja na rynku pracy jest gorsza od i tak słabych prognoz.

Spadek płac realnych jest głębszy od oczekiwań, co niewątpliwie szybko przełoży się na konsumpcję. W sierpniu wynagrodzenia realne w sektorze przedsiębiorstw były o 1 proc. niższe niż przed rokiem, na co złożył się niski wzrost nominalny wynagrodzeń (2,7 proc.) oraz wciąż wysoka inflacja (3,8 proc.). Zatem po raz pierwszy od 2004 r. nastąpi spadek płac realnych przez więcej niż kwartał. Przy rosnącym bezrobociu trudno liczyć na zmianę trendu w tym obszarze, co bardzo źle wróży konsumpcji.

Bezrobocie rośnie, według wszelkich statystyk. Stopa bezrobocia rejestrowanego – po odjęciu wahań sezonowych – jest zbliżona do 13 proc. i znajduje się w trendzie wzrostowym. We wrześniu rząd uruchomił środki na wsparcie bezrobotnych, co może tylko nieznacznie wstrzymać tempo wzrostu stopy bezrobocia. Na koniec tego roku sięgnie ona ok.

13,2 proc., a na koniec przyszłego roku – 14,5 proc. Według badań ankietowych, które są nieco bardziej wiarygodnym odzwierciedleniem sytuacji na rynku pracy, bezrobocie wynosi 10,1 proc. i również zaczęło rosnąć. Tak liczona stopa bezrobocia może zbliżyć się do końca 2013 r.

do 11 proc.

Istnieje ryzyko, że dynamika konsumpcji spadnie poniżej 1 proc., co jest zjawiskiem rzadkim. Konsumenci mają tendencję do „wygładzania”

wydatków, czyli unikania ich nadmiernych wahań. Dlatego dynamika konsumpcji rzadko rośnie powyżej 5 proc. i rzadko spada poniżej 1 proc.

Jednak przy tak silnym spadku płac realnych, rosnącym bezrobociu i niskiej stopie oszczędności, istnieje duże ryzyko, że tym razem hamowanie konsumpcji będzie silniejsze niż zwykle.

Pogłebia się spadek płac realnych, rośnie bezrobocie.

11 11.5 12 12.5 13 13.5 14

I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX

2010 2011 2012

Stopa bezrobocia rejestrowanego, w proc. (GUS, PBP)

dane surowe dane odsezonowane

9 9.2 9.4 9.6 9.8 10 10.2 10.4 10.6 10.8 11

I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX

2010 2011 2012

Stopa bezrobocia wg badao ankietowych, w proc. (Eurostat)

dane surowe dane odsezonowane

-0.3 -0.2 -0.1 0 0.1 0.2 0.3 0.4

I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII

2010 2011 2012

Zmiana zatrudnienia w firmach, miesiąc do miesiąca, w proc.

(GUS, PBP)

dane trend

-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII

2010 2011 2012

Zmiana płac realnych w firmach, rok do roku, w proc. (GUS, PBP)

zmiana płac realnych rdr w proc. trend

(5)

Ceny

Ul. Domaniewska 39A, 02-672 Warszawa W sierpniu inflacja wyniosła 3,8 proc., a dane za wrzesień pokażą

zapewne jej nieznaczny wzrost do ok. 3,9-4,1 proc. Jednak w kolejnych miesiącach nastąpi prawdopodobnie silny spadek inflacji. W tym momencie dynamikę cen podbijają efekty statystyczne – w sierpniu i wrześniu 2011 r. procesy inflacyjne uległy przejściowemu osłabieniu, więc dynamika roczna jest wysoka. Jednak patrząc na dane miesiąc do miesiąca widać, że inflacja słabnie. Widać to szczególnie po inflacji bazowej, która nie uwzględnia żywności i energii. W ujęciu rocznym spadła ona do 2,1 proc. w sierpniu, a w ujęciu miesięcznym wzrost nie przekracza 0,1 proc. już od czterech miesięcy, co ostatni raz miało miejsce pod koniec 2006 r. Przy niskim popycie krajowym i niskiej presji płacowej firmy nie mają ani bodźców ani możliwości podnoszenia cen.

Spadkowi inflacji będzie sprzyjało rosnące bezrobocie, co widać u dołu strony. Wzrost bezrobocia zwykle prowadził w przeszłości do spadku dynamiki cen. Dlaczego? Bo bezrobocie odzwierciedla w znacznym stopniu presję cenową – jego wzrost ogranicza płace i konsumpcję, co wstrzymuje firmy przed podwyżkami cen.

Wyraźnemu wygaszeniu ulega inflacja cen producentów (PPI). W sierpniu wyniosła ona 3,1 proc., a już za wrzesień spadnie prawdopodobnie do ok. 1,5 proc. lub niżej, co wynika – tak jak w przypadku inflacji konsumenckiej – z efektów bazowych, które w przypadku PPI pojawią się szybciej. Indeks PMI wskazuje, że presja cenowa w przemyśle jest bardzo niska – subindeksy wskazujące koszty produkcji i ceny wyrobów gotowych znajdują się w pobliżu trzyletnich minimów.

Inflacja utrzymuje się na wysokim poziomie jedynie ze względów statystycznych.

-4 -2 0 2 4 6 8 10 12

I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Inflacja cen producentów rok do roku, w proc. (GUS) 0

1 2 3 4 5 6

I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Inflacja i cel inflacyjny, w proc.

-0.8 -0.6 -0.4 -0.2 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4

I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII

2010 2011 2012

Inflacja miesiąc do miesiąca, w proc. (NBP)

cpi bazowa

-1 -0.5 0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5

9 11 13 15 17 19 21

I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Wzrost bezrobocia wywołuje spadek presji inflacyjnej

bezrobocie rej. odsezonowane inflacja bazowa

(6)

Stopy procentowe i kursy walut

Ul. Domaniewska 39A, 02-672 Warszawa RPP utrzymała w październiku stopy procentowe bez zmian, co jest

decyzją zaskakującą, zarówno w obliczu wyraźnego osłabienia presji inflacyjnej (spadek dynamiki PKB wyraźnie poniżej potencjału, spadek dynamiki płac, wzrost bezrobocia, spadek inflacji bazowej), jak i ostatnich wypowiedzi prezesa NBP Marka Belki, który zapowiedział rozpoczęcie cyklu obniżek stóp. Między październikiem a listopadem nie pojawią się krytyczne dane, które zmienią obraz sytuacji, już jest jasne, że obniżka stóp będzie potrzebna – dlatego oczekiwałem jej teraz. Widać jednak, że RPP szuka „twardych” dowodów na to, że inflacja zacznie się w końcu obniżać. Takiego dowodu ma dostarczyć listopadowa projekcja inflacji i wtedy najprawdopodobniej dojdzie do obniżenia stóp procentowych. Czy będzie to cięcie o 0,5 pkt proc.? Takim ruchem RPP pokazałaby, że na początku października nie doceniała spowolnienia gospodarki, dlatego w tym momencie nie obstawiałbym tak silniej obniżki.

Łącznie skala cięć stóp procentowych sięgnie 100 pkt bazowych w ciągu 6-9 miesięcy. Głównym czynnikiem, który sprzyja obniżkom stóp procentowych przy wciąż wysokiej inflacji, jest spadek dynamiki PKB znacząco poniżej potencjału polskiej gospodarki i wzrost bezrobocia powyżej tzw. poziomu równowagi (jest to poziom powyżej którego płace przestają rosnąć). Prognoza spadku stóp opiera się na prognozie spadku dynamiki PKB do ok. 1-1,5 proc. na przełomie 2012 i 2013 r. Przy tak niskiej dynamice wzrostu gospodarczego, której będzie towarzyszyła spadająca inflacja, skłonność RPP do obniżek będzie narastała.

Obniżki stóp procentowych mogą ograniczać skalę aprecjacji złotego, ale nie powinny uderzyć w polską walutę – przynajmniej w scenariuszu braku recesji w Polsce. W tym momencie kluczowe dla perspektyw złotego są wydarzenia w strefie euro. Dopóki ryzyko systemowego kryzysu finansowego jest ograniczone, dopóty polska waluta powinna być stabilna lub nawet powoli się wzmacniać. Wprawdzie obniżki stóp procentowych są czynnikiem negatywnym dla krajowej waluty, jednak jednocześnie sprzyja jej konsolidacja fiskalna i poprawa salda rachunku obrotów bieżących. Jeżeli zatem w Polsce nie dojdzie do recesji, kurs EUR/PLN nie powinien trwale wzrosnąć ponad poziom 4,2 zł, a jeżeli na świecie pojawią się symptomy ożywienia, złoty może się do końca roku umocnić o kilka groszy.

RPP twardo walczy z inflacją, ale cykl obniżek stóp i tak wkrótce się rozpocznie.

3.8 4 4.2 4.4 4.6 4.8 5

stawka obecna za miesiąc za trzy miesiące za sześd miesięcy za dziewięd miesięcy Oczkiwania rynkowe co do stawki WIBOR3M

3. września 2012 3. października 2012

4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

8/sty 22/sty 5/lut 19/lut 4/mar 18/mar 1/kwi 15/kwi 29/kwi 13/maj 27/maj 10/cze 24/cze 8/lip 22/lip 5/sie 19/sie 2/wrz 16/wrz 30/wrz

EUR/PLN w 2012 r. (EBC) 4.5

4.7 4.9 5.1 5.3 5.5 5.7 5.9 6.1

5 sty 5 lut 5 mar 5 kwi 5 maj 5 cze 5 lip 5 sie 5 wrz

Rentownośd polskich obligacji 10Y w 2012 r., dane tygodniowe

(7)

Świat: Europa

Ul. Domaniewska 39A, 02-672 Warszawa Strefa euro znajduje się w recesji, a jej dwie największe gospodarki

– Niemcy i Francja - wyraźnie słabną. Wskazują na to indeksy bieżącej koniunktury. We Francji indeks PMI dla przemysłu zanotował we wrześniu bardzo głęboki spadek – do zaledwie 42,7. Jest to najniższy poziom od 42 miesięcy, co sugeruje, że francuska gospodarka przeszła z fazy stagnacji ku recesji. Jest to o tyle niepokojące, że do tej pory kraje centrum Europy wydawały się przynajmniej umiarkowanie odporne na kłopoty południa. W Niemczech PMI dla przemysłu znajduje się na znacznie wyższym poziomie – 47,4 – i przerwał tendencję spadkową, jednak fakt, że utrzymuje się poniżej granicy 50 wskazuje na postępujące osłabienie tamtejszego wzrostu gospodarczego.

Niemiecki indeks IFO sugeruje, że osłabienie koniunktury w Niemczech może potrwać co najmniej do IV kwartału tego roku. IFO to wraz z PMI najważniejszy wskaźnik bieżącej koniunktury. We wrześniu IFO spadł do poziomu 101,4, potwierdzając, że niemiecka gospodarka słabnie. Ponieważ subindeks oczekiwań IFO też pozwala z pewnym wyprzedzeniem przewidywać zmiany koniunktury, można prognozować, że odbicie gospodarki nie nastąpi przed końcem 2012 r. Kwartalny IFO (wykres na dole) oczekiwań wyprzedzał w przeszłości zmiany trendu PKB o ok. kwartał. Jego wyraźny spadek w III kwartale zapowiada zatem kontynuację spadku dynamiki PKB również w IV kwartale.

Pozytywny wpływ na sytuację w strefie euro w średniej perspektywie mogą mieć działania Europejskiego Banku Centralnego. We wrześniu EBC wprowadził program warunkowego skupu obligacji skarbowych krajów strefy, co ma ogromne znaczenie dla obniżenie premii za ryzyko. Program nie rozwiązuje fundamentalnych problemów strefy euro: brak wzrostu gospodarczego, nadmierne zadłużenie publiczne i prywatne oraz brak konkurencyjności, ale obniża ryzyko tzw. skrajnych scenariuszy („tail-risk”). Rynek nie musi obawiać się, że w krótkim okresie jakiś kraj zostanie całkowicie odcięty od finansowania, co szybko wywołałoby kryzys bankowy i gospodarczy.

Obniżenie takiego ryzyka powinno wpłynąć pozytywnie m.in. na skłonność do inwestycji.

Dwie największe gospodarki strefy euro wyraźnie słabną.

- 8.0 - 6.0 - 4.0 - 2.0 0.0 2.0 4.0 6.0

70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 20122012Q4 IFO sugeruje dalszy spadek dynamiki PKB w Niemczech (IFO, Eurostat)

IFO IFO oczekiwania (przesunięty o kw.) PKB, w% rok do roku (prawa oś)

40 42 44 46 48 50 52 54 56 58

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX

2011 2012

Francja: PMI dla przemysłu (Markit)

40 45 50 55 60 65

2011 2012

Niemcy: PMI dla przemysłu (Markit)

4.5 5 5.5 6 6.5 7 7.5

7 sty 11 7 lut 11 7 mar 11 7 kwi 11 7 maj 11 7 cze 11 7 lip 11 7 sie 11 7 wrz 11 7 paź 11 7 lis 11 7 gru 11 7 sty 12 7 lut 12 7 mar 12 7 kwi 12 7 maj 12 7 cze 12 7 lip 12 7 sie 12 7 wrz 12

Rentownośd włoskich obligacji 10Y, dane tygodniowe, w proc.

(8)

Świat: USA i Chiny

Ul. Domaniewska 39A, 02-672 Warszawa Tel: (+) 48 22 653 09 77, Fax: (+48) 22 653 05 01 Stany Zjednoczone są jedynym z najważniejszych krajów, którego

przemysł wykazuje oznaki ożywienia. We wrześniu indeks ISM dla przemysłu (odpowiednik PMI) wzrósł do 51,5, wobec 49 w sierpniu.

Szczególnie silnie wzrósł indeks nowych zamówień. Pozytywne sygnały widać również na rynku nieruchomości, gdzie ceny powoli pną się w górę, co pokazuje indeks S&P Case/Shiller. Ożywienie na tym rynku może stać się fundamentem ożywienia w całej gospodarce. Poprawę nastrojów widać wśród konsumentów, na co wskazuje indeks Conference Board. Wszystko to nie oznacza, że amerykańska gospodarka wyraźnie przyspiesza, wciąż słaba jest sytuacja na rynku pracy – najważniejszym rynku dla oceny koniunktury. Jednak uprawnione jest stwierdzenie, że widać fundamenty pod szybszy wzrost, który może pojawić się w przyszłym roku. Tym bardziej, że…

Program luzowania ilościowego wprowadzony przez Fed powinien doprowadzić amerykańską gospodarkę do bardziej wyraźnego ożywienia. Fed zapowiedział, że co miesiąc będzie skupował obligacje hipoteczne o wartości kilkudziesięciu miliardów dolarów, do czasu, kiedy gospodarka nie zacznie rosnąć wyraźnie szybciej. Jest to tzw. luzowanie ilościowe, czyli powiększanie bilansu banku centralnego w celu obniżenia rynkowych stóp procentowych (w warunkach zerowych stóp banku centralnego). Fed dwukrotnie w ostatnich latach wprowadzał takie programu – w 2008 i 2010 r. – jednak tym razem po raz pierwszy skup obligacji nie ma ograniczenia. Będzie trwał, dopóki sytuacja gospodarcza nie poprawi się. Na świecie takie działania mają wielu przeciwników, jednak przy uznaniu wszelkich ryzyk szanse ich powiedzenia można ocenić jako umiarkowanie wysokie.

W Chinach tymczasem trwa szukanie dołka – wzrost gospodarczy zwalnia i nie wiadomo, czy trzeci kwartał to był już dołek koniunktury, czy też spowolnienie przedłuży się do końca roku.

Ostatnie dane z przemysłu, który jest papierkiem lakmusowym całej gospodarki, wskazują na postępujące spowolnienie dynamiki wzrostu. W sierpniu produkcja była o 8,9 proc. wyższa niż przed rokiem, co jest najsłabszym wynikiem od trzech lat. Indeks PMI za wrzesień wciąż znajdował się poniżej granicy 50 – wyniósł 49,8 (liczony przez HSBC).

Władze czekają z bardziej zdecydowanymi działaniami stymulującymi wzrost do wyborów nowych władz Komunistycznej Partii Chin, które odbędą się na początku listopada. To zwiększa prawdopodobieństwo, że spadek dynamiki PKB przedłuży się do końca roku.

USA lekko w górę, Chiny wciąż dołują.

49.0 51.0 53.0 55.0 57.0 59.0

2011 2012

USA: ISM dla przemysłu (ISM)

133.00 134.00 135.00 136.00 137.00 138.00 139.00 140.00 141.00 142.00 143.00

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII

2011 2012

Indeks cen nieruchomości S&P Case/Shiller (FRED)

44 46 48 50 52 54 56

2011 2012

Chiny: PMI dla przemysłu (Markit)

(9)

Świat: surowce

Ul. Domaniewska 39A, 02-672 Warszawa Indeksy surowcowe zanotowały we wrześniu nieznaczne spadki lub

pozostały bez zmian, co przeczy obawom, że luzowanie polityki pieniężnej w USA może wywołać kolejną surowcową inflację. Indeks S&P GSCI, grupujący obecnie 24 surowce, obniżył się we wrześniu o 1,3 proc. Indeks ThomsonReuters Jeffreys/CRB, grupujący 17 surowców, pozostał bez zmian. Zgodnie z tym, co pisaliśmy w poprzednim miesięcznym przeglądzie ekonomicznym, ceny surowców zniwelowały po prostu majowo-czerwcowe spadki i brak im bodźców do dalszych wzrostów. Dopóki nie dojdzie do wyraźniejszego ożywienia gospodarczego w USA i Europie, silniejszy wzrost cen surowców jest wątpliwy – nie licząc czynników politycznych.

Cena ropy Brent spadła we wrześniu o 5 proc., jednak wciąż dużym zagrożeniem dla ceny surowca jest sytuacja polityczna na Bliskim Wschodzie. Stany Zjednoczone i Europa rozważają zaostrzenie sankcji wobec Iranu, co dodatkowo może ograniczyć podaż surowca z tego kraju. Dodatkowo utrzymuje się napięcie między Iranem i Izraelem, które może doprowadzić do wojny między tymi krajami. Rynek na razie nie wycenia takiego scenariusza, ale wśród analityków politycznych jest on uznawany za całkiem realny.

Ceny najważniejszych surowców rolnych zatrzymały się, oddalając ryzyko kryzysu żywnościowego na świecie. Ceny pszenicy, które ze względu na suszę w USA, Rosji i Ukrainie wzrosły w czerwcu i lipcu o 50 proc., od sierpnia utrzymują się na niezmienionym poziomie – we wrześniu ich cena się nie zmieniła. Ceny kukurydzy obniżyły się o niecałe 4 proc., zaś ceny soi spadły aż o 12 proc. (wszystkie dane dotyczą kontraktów z giełdy w Chicago).

Ceny surowców się ustabilizowały.

250 270 290 310 330 350 370 390

Indeks surowcowy TRJ/CRB, dane tygodniowe

80 85 90 95 100 105 110 115 120 125 130

Cena ropy Brent, w dol. za baryłkę, dane tygodniowe

550 600 650 700 750 800 850 900 950 1000

Cena pszenicy, dane tygodniowe, w centach za buszel (CBOT)

(10)

Załącznik

statystyczny

DANE MIESIĘCZNE 2012

I II III IV V VI VII VIII

Produkcja przemysłowa^a 9.0 4.6 0.7 2.9 4.7 1.2 5.2 0.5

Indeks PMI 52,2 50 50.1 49.2 48.9 48 49.7 48.3

Sprzedaż detaliczna^a 14.3 13.7 10.7 5.5 7.7 6.5 6.9 5.8

Wskaźnik ufności kons.

(bieżący) -26.8 -29.8 -30.3 -30.3 -29.3 -28.5 -27 -28.1

Inflacja CPI YoY^b 4.1 4.3 3.9 4 3.6 4.3 4 3.8

Inflacja CPI MoM^b 0.7 0.4 0.5 0.6 0.2 0.2 -0.5 -0.3

Inflacja PPI YoY^b 8 6 4.4 4.3 5.3 4.4 3.7 3.1

Wynagrodzenia w

przedsiębiorstwach^a 8.1 4.3 3.8 3.4 3.8 4.3 2.4 2.7

Bezrobocie

rejestrowane^b 13.2 13.5 13.3 12.9 12.6 12.4 12.3 12.4

Eksport^a,c , dane

miesięczne NBP 6.2 4.4 2.5 2.6 -1.6 0.4 11.9 -

Import^a,c , dane

miesięczne NBP 6.9 5.6 1.5 -3.1 -2.1 -5.4 3.5 -

Eksport wg GUS^a,c, dane

kumulowane - - - - 2.9 2.2 3 -

- kraje rozwinięte - - - - 0.3 -0.3 -1.5 -

- kraje UE - - - - 0.9 0.1 0.1 -

- kraje rozwijające się - - - - 16.5 15.4 17.2 -

- kraje Europy Śr. -

Wsch. - - - - 20.8 17.8 20.6 -

Rachunek obrotów

bieżących w mln euro -1 994 -1 909 -585 -734 -403 -1 025 -1 027 -

Bezpośrednie inwestycje

zagraniczne, w mln euro 233 -2 909 846 267 493 651 95 -

Kurs euro, w zł 4.37 4.18 4.16 4.16 4.39 4.26 4.11 4.19

Kurs USD, w zł 3.39 3.16 3.12 3.16 3.55 3.39 3.35 3.35

WIBOR 3M^a, średnia

miesięczna 4.99 4.97 4.94 4.94 5.10 5.12 5.11 5.10

Główna stopa NBP^b 4.5 4.5 4.5 4.5 4.5 4.75 4.75 4.75

DANE KWARTALNE IV kwartał 2011 I kwartał 2012 II kwartał 2012

PKB, w% YoY 4.3 3.5 2.4

Konsumpcja, w% YoY 2.1 2.1 1.5

Inwestycje, w% YoY 9.7 6.7 1.9

Bezrobocie BAEL, w% 9.7 10.5 9.5

(11)

Kontakt:

Ignacy Morawski Główny Ekonomista

Polski Bank Przedsiębiorczości Tel.: +48 22 653 04 77

Tel.: +48 503 867 830

E-mail: ignacy.morawski@pbp-bank.pl

„Miesięczny Przegląd Ekonomiczny” to publikacja przygotowana dla klientów Polskiego Banku Przedsiębiorczości w celach informacyjnych, nie ma jednak charakteru porady, rekomendacji, doradztwa inwestycyjnego, czy też jakiejkolwiek zachęty do podejmowania decyzji o kupnie lub sprzedaży instrumentów finansowych. Opinie zawarte w tej publikacji są efektem rzetelnej analizy wiarygodnych źródeł informacji, nie istnieje jednak gwarancja, że w pełni odzwierciedlają one stan faktyczny, nie istnieje również żadna gwarancja, że ceny instrumentów finansowych opisanych w tej publikacji będą kształtowały się w przewidywany sposób. Bank nie ponosi żadnej odpowiedzialności za decyzje podjęte na podstawie informacji zawartych w tej publikacji, pełną odpowiedzialnośd za takie decyzje ponoszą osoby je podejmujące.