Komunikacja Publiczna, R. 6, nr 1 (34), 2009
68
0
0
Pełen tekst
(2) 1 0 , " 4 * §
(3)
(4)
(5) !$ ". #
(6) . .
(7) OD REDAKCJI Jakie karty miejskie? Od kilku lat w największych miastach w Polsce wycofuje się papierowe bilety na rzecz elektronicznych, które pomagają w lepszym zarządzaniu komunikacją publiczną. Bilet elektroniczny, czasem wzbogacony o inne usługi i nazywany kartą miejską, stanowi ważny element spajający różne działania strategiczne miasta. Takie rozwiązanie, sprawdzone i doceniane na świecie, w Polsce też staje się coraz popularniejsze. Obecnie karty miejskie funkcjonują między innymi w Warszawie, Krakowie, Rybniku, Jaworznie i Wrocławiu. Spełniają one w głównej mierze rolę biletu elektronicznego. Śląska Karta Usług Publicznych to kompletnie nowe rozwiązanie. Może być pierwszym takim produktem, ponieważ nie będzie tylko wspólnym biletem, ale przede wszystkim będzie zawierała cały szereg innych usług miejskich, takich jak na przykład: identyfikację osoby, pieniądz elektroniczny, e-portmonetkę, podpis elektroniczny kwalifikowany i niekwalifikowany, a dopiero potem bilet elektroniczny i parkingowy. Projekt ten jest wyjątkowy, bo w żadnym innym miejscu w Polsce przy organizacji komunikacji publicznej nie współpracuje ze sobą tak wiele gmin i przewoźników. W tym względzie KZK GOP jest pionierem w naszym kraju. Śląska Karta Usług Publicznych jest projektem nowatorskim i skomplikowanym, dlatego na jej wdrożenie potrzeba czasu. Obecnie wykonywana jest jej dokumentacja, zgodnie z wcześniej założonym harmonogramem. Więcej na temat kart miejskich można przeczytać w artykule Krzysztofa Garskiego: „Bilet do wygody” oraz Aleksandra Kiereckiego: „Jedna karta miejska”. W ostatnich latach ocena ekonomiczna rozwiązań transportowych staje się coraz ważniejszą częścią ich rozwijania. Rosnące ograniczenia nakładane na wykorzystanie środków publicznych oraz sama ilość konkurujących rozwiązań w całej sferze działań władz (czy nawet w obrębie całego transportu) wymagają, NR . aby promujący takie metody w dziedzinie transportu przygotowywali trafne i gruntowne analizy uzasadniające, że dane rozwiązanie zapewni dobre wykorzystanie środków. Dlaczego należy skupiać się na ocenie transportu publicznego? Oficjalne stanowisko UITP daje prostą odpowiedź. Transport zbiorowy wspomaga podejmowanie decyzji poprzez ocenianie rozwiązań i polityki w odniesieniu do możliwych metod alternatywnych. Pomaga opracowywać i określać priorytety dla strategii w zakresie transportu oraz pakietów w zakresie polityki, pomaga również monitorować wyniki poszczególnych rozwiązań oraz rozszerzać wdrażanie strategii, a także zwiększać poziom akceptacji społecznej poprzez uczynienie przejrzystym proces podejmowania decyzji. Odsyłam do najnowszego raportu UITP na ten temat ze stycznia br., który znajduje się wewnątrz numeru. W oczekiwaniu na 58. Światowy Kongres i Wystawę UITP, który w tym roku będzie miał miejsce we Wiedniu, pod hasłem: „Transport publiczny: Tworzenie prawa mobilności wyborów” polecam artykuł Barbary Hernas: „Bój o klienta” o tym jak ÖBB, VOR i Wiener Linien postrzegają marketing, dbanie o klienta na równi z rozwojem technicznym. Czy jest to skuteczna metoda w walce o pasażerów? Przekonajcie się Państwo sami. W numerze zachęcam również do lektury artykułów z działu „Analizy i opinie” oraz polecam wywiad z László Rákászem, dyrektorem ds. strategii o zaletach i przeznaczeniu autobusu Mercedes – CapaCity, a także tekst Marka Sieczkowskiego na temat warszawskiego metra. Życzę zajmującej lektury!. KATARZYNA MIGDOŁ-ROGÓŻ Redaktor naczelna. 79$!7#!. Komunikacyjny Związek Komunalny GOP 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 032 743 84 01 fax 032 251 97 45 e-mail: info@kzkgop.com.pl www.kzkgop.com.pl !$2%3 2%$!+#*). 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 032 257 25 33, 032 743 84 03 fax 032 251 97 45 e-mail: komunikacja@kzkgop.com.pl www.kzkgop.com.pl 2%$!+4/2 .!#:%,.!. Katarzyna Migdoł-Rogóż 2!$! 02/'2!-/7!. Grzegorz Dydkowski Barbara Kos Maria Michałowska Aleksander Nawrat Alodia Ostroch Robert Tomanek Roman Urbańczyk Andrzej Wilk Barbara Żmidzińska 2%$!+#*!. Alodia Ostroch Anna Koteras Tomasz Musioł 730°02!#!. Barbara Hernas Aleksander Kierecki, TransInfo.pl Marek Sieczkowski Michał Wolański 02/*%+4 '2!&)#:.9. Marcin Korus +/2%+4! ) /02!#/7!.)% '2!&)#:.%. Drukarnia TOLEK w Mikołowie $25+. Drukarnia TOLEK w Mikołowie .!+!$ . 1000 egzemplarzy Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada. Wydawca pisma „Komunikacja Publiczna” dziękuje za współpracę wszystkim autorom tekstów, wyrażając przekonanie, że przyczynią się one do wzbogacenia wiedzy naszych Czytelników.. 3.
(8) S. PIS TREyCI. NR . !+45!,./i#) 6. Najnowsze wieści z polskiego i światowego rynku transportu zbiorowego.. 8. '/2#9 4%-!4 Bilet do wygody. 12. Co z ustawą „transportową”?. 47. 46. Aleksander Kierecki. 50. Od minionego roku w różnych miastach Polski prezentowany jest najnowszy model Mercedesa – CapaCity. Prawie 20-metrowy autobus pomieścić może ponad 190 pasażerów.. 19. 25. Ceny usług transportu zbiorowego w Polsce. 53. Grzegorz Dydkowski, Andrzej Piestrzyński. 58. dochody z tytułu sprzedaży biletów, dochody uzyskiwane z dotacji gmin tworzących KZK GOP, pozostałe dochody. Mówiąc o cenach w transporcie miejskim należy zwrócić uwagę na fakt bardzo rozbudowanych systemów ulg oraz uprawnień do przejazdów bezpłatnych, zarówno ustawowych jak i nadanych przez gminy lub organizatorów komunikacji miejskiej.. 33. 42. .!3:% 302!79 „Zamień wóz na bus”– jak to robią w Europie! z Janem Olbrychtem rozmawia Anna Koteras UITP. Linia „pod napięciem”: szkic obyczajowy Piotr T. Nowakowski. Autobus „33” zwykło się nazywać „wehikułem czasu”, a to dlatego, że się wsiada i czas jakoś leci. Dla przeciętnego studenta dojeżdżającego z Tychów do Gliwic na Politechnikę Śląską, czas spędzony w „33” to spory kawałek życia, bo cała droga tam i z powrotem zabiera blisko 2,5 godziny.. Alina Giedryś. Do podstawowych źródeł finansowania działalności KZK GOP należą:. Barbara Hernas. Poseł do Parlamentu Europejskiego opowiada o ograniczeniach komunikacji indywidualnej w centrach miast na rzecz zrównoważonego transportu zbiorowego oraz europejskich przykładach uprzywilejowania dla komunikacji miejskiej.. z László Rákászem rozmawia Anna Koteras. !.!,):9 ) /0).)% Łódzki Tramwaj Regionalny. *!+ /.) 4/ 2/") Bój o klienta ÖBB, VOR i Wiener Linien postrzegają marketing, dbanie o klienta na równi z rozwojem technicznym, jako skuteczną metodę na zwycięstwo w walce o pasażerów.. Ministerstwo Infrastruktury w ramach społecznych konsultacji wprowadziło zmiany do projektu ustawy o transporcie publicznym. Obecnie projekt trafił do międzyresortowych uzgodnień.. 16. Aleksander Kierecki. 23 lutego 2009 roku odbyło się ciekawe spotkanie w sprawie możliwości utworzenia systemu Ogólnokrajowej Karty Miejskiej w Polsce.. Krzysztof Garski. ,)$%2:9 29.+5 Nowa jakość wśród autobusów. Jedna karta miejska. Ryzykowna profesja Katarzyna Migdoł-Rogóż. Praca kontrolera biletów to olbrzymie wyzwanie i ryzyko. To chyba najbardziej nielubiany i nieszanowany zawód w Polsce. Ale ostatnio to zajęcie wraca do łask.. 60. 02%:%.4!#*% Tramwaje i metro regionu MENA. W ostatnich latach ocena ekonomiczna rozwiązań transportowych staje się coraz ważniejszą częścią ich rozwijania. Rosnące ograniczenia nakładane na wykorzystanie środków publicznych oraz sama ilość konkurujących rozwiązań w całej sferze działań władz (czy nawet w obrębie całego transportu) wymagają, aby promujący rozwiązania w dziedzinie transportu przygotowywali trafne i gruntowne analizy uzasadniające, że dane rozwiązanie zapewni dobre wykorzystanie środków.. 65. $/"2% 342/.9 Komunikacja w wielkim mieście. 79$!2:%.)! Inny świat. 66. 5.)*.% !"# Korzystne cechy transportu publicznego Oficjalne stanowisko UITP. Marek Sieczkowski. Warszawskie metro przeniosło stolicę Polski w inny świat. Miliony pasażerów nie muszą już codziennie stać w korkach. Mogą szybko, komfortowo i bezpiecznie przemieszczać się z jednego krańca miasta przez centrum na jego drugi koniec.. Mohamed Mezghani. Barbara Hernas. Londyn to drugie co do wielkości miasto w Europie, liczba mieszkańców samego Londynu to ponad 8 milionów, zaś cała aglomeracja londyńska liczy 20 milionów ludzi. To wielki węzeł komunikacji drogowej, łączący dziewięć autostrad oraz pięć głównych dróg krajowych.. +4%- /+! Od mieszania łyżeczką herbata nie robi się słodsza Alodia Ostroch. Wspólny bilet elektroniczny na Śląsku pojawi się dopiero za cztery lata! Ta wstrząsająca ponoć informacja obiegła ostatnio wszystkie lokalne media. OKŁADKA Fot. pl.wikipedia.org KOMUNIKACJA PUBLICZNA.
(9) SPIS TREyCI Tramwaje i. metro. 60. regionu MENA. 8. Łódzki Fot. pl.wikipedia.org. Tramwaj Regionalny. do wygody K. arty miejskie. Ich wprowadzanie w polskich miastach niemal zawsze przebiega w bólach. I choć mogą pełnić także rolę e-portmonetki czy pomagać w lepszym zarządzaniu transportem miejskim, to z reguły ich rola ogranicza się do pełnienia funkcji biletu okresowego. Prace nad wprowadzeniem we Wrocławiu karty miejskiej trwają już od 2005 roku, ale dzisiaj do ich zakończenia jest niemal tak samo daleko jak na początku projektu. Wrocławski sąd okręgowy właśnie orzekł, że wygrany przez Asec przetarg na wdrożenie systemu jest nieważny. Gra idzie o duże pieniądze (200 mln zł), nic więc dziwnego, że przegrany – Mennica Polska – postanowiła walczyć o swoje w sądzie. NR . omysł Łódzkiego Tramwaju Regionalnego (ŁTR) był ucieleśnieniem idei odrodzenia starego szlaku komunikacyjnego w Aglomeracji Łódzkiej, stanowiącego de facto komunikacyjny „kręgosłup” Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego. Tramwajowa oś, spinająca Zgierz, Łódź i Pabianice istnieje i funkcjonuje w sposób nieprzerwany od 1901 roku, jednak przy dzisiejszej mobilności społeczeństwa wymagała radykalnej modernizacji. Projekt miał z założenia stanowić przeciwwagę dla dynamicznie wzrastającej komunikacji indywidualnej na kierunku północ-południe, który stanowi główną oś przemieszczeń pasażerskich aglomeracji i miasta.. 19. Fot. pl.wikipedia.org. Bilet. P.
(10) A Fot. Marek Sieczkowski. KTUALNOyCI. Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie postanowił montowa automaty biletowe w taborze komunikacji miejskiej. AUTOMATY BILETOWE W AUTOBUSIE I TRAMWAJU Od dłuższego czasu automaty biletowe są obecne na warszawskich ulicach. Jednakże w autobusie czy tramwaju bilet można było kupić tylko u prowadzącego pojazd, co budziło wiele problemów. Czas temu zaradzić – zadecydował Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie – i postanowił montować automaty biletowe w taborze komunikacji miejskiej. Wzorem Zielonej Góry, w takie urządzenia będą wyposażone wszystkie autobusy i tramwaje, które wyjeżdżać będą na stołeczne ulice. Być może, w ramach testów, pierwsze urządzenia pojawią się w wybranych pojazdach jeszcze w pierwszej połowie bieżącego roku. ZTM przekazał warszawskim przewoźnikom komunalnym (MZA i TW) listę minimalnych warunków, które mają spełniać montowane w pojazdach biletomaty. W urządzeniach będzie można kupić tylko bilety jednorazowe (na 1 i 2 strefę, normalne oraz ulgowe). Bilety będą miały postać papierowego (nie tekturowego) paragonu. Automaty wyposażone będą w wyświetlacz i przyciski do wyboru rodzaju biletu. Pasażer będzie mógł zapłacić za bilet tylko monetami. Urządzenia będą wydawały resztę. Mają również być odporne na wysokie różnice temperatur oraz na próby uszkodzenia przez wandali. Pojawiają się już pierwsze propozycje ze strony firm zainteresowanych montażem tego typu biletomatów. ms. II KONGRES ITS 6. W dniach 25–26 maja odbędzie się w Warszawie II Polski Kongres. ITS. Hasłem tegorocznego spotkania środowisk związanych z nauką, przemysłem, przedstawicieli organizacji rządowych, samorządów i miast oraz firm oferujących profesjonalne usługi z tego sektora usług, będzie „Inteligentny Transport – wizja i rzeczywistość”. Jednym z głównych celów przedsięwzięcia jest realizowanie otwartej i odważnej debaty z udziałem ekspertów branży i przedstawicieli rządu RP o najważniejszych problemach, rodzącego się w Polsce, nowego rynku zastosowań technologii informatycznych w transporcie. Organizatorzy zapewniają, że bogaty program kongresu zaspokoi oczekiwania nawet najbardziej wymagających uczestników. Wśród tematów znajdują się m.in.: „ITS w polityce transportowej Państwa i Unii Europejskiej”, „Zarządzanie ruchem przyjazne środowisku”, „Elektroniczny pobór opłat”, „Rola ITS w poprawie bezpieczeństwa ruchu drogowego”, „Rola ITS w logistyce i transporcie intermodalnym”, „Architektura i standardy ITS”, „Problemy wdrożeniowe i finansowanie ITS w Polsce”. Tegoroczny kongres to również, zdaniem organizatorów, doskonała okazja, aby osobiście poznać najlepszych praktyków z branży z Polski i zagranicy, którzy podzielą się z uczestnikami kongresu swoją wiedzą i doświadczeniem. Bardzo ważnym zadaniem II Polskiego Kongresu ITS jest to, aby popularyzować inteligentne systemy transportowe charakteryzujące się efektywnością ekonomiczną kilkakrotnie wyższą niż wysoce kapitałochłonne obiekty „ciężkiej” infrastruktury. Możliwość wpływu na kształtowanie się systemu transportu – nowoczesnego, bezpiecznego, wydajnego i przyjaznego środowisku naturalnemu – to cel przyświecający uczestnikom oraz organizatorom Kongresu. Szczegółowy program II Kongresu ITS można znaleźć na stronie: http://www.pkits.pl/.. SŁAWNY KIEROWCA Aleksander Kłak jest wicemistrzem olimpijskim z Barcelony i byłym reprezentantem Polski. Po zakończe-. niu kariery wybrał nieszablonową, jak na byłego piłkarza, pracę. – Próbowałem się zahaczyć w jakimś amatorskim klubie, bo w Belgii jest taka zasada, że sponsorzy takich klubików dają pracę byłym zawodnikom. Zastanawiałem się, co dalej, aż tu pewnego dnia przyszedł kolega i spytał, czy nie chciałbym zostać kierowcą autobusu komunikacji miejskiej – tłumaczy sportowiec. Kłak przyznaje, że jest to dość monotonna praca, ale zdarzają się też ciekawe przygody. Kiedy zaczął wozić swoich niedawnych kibiców, kilku było mocno zdziwionych, że to bramkarz z ich klubu siedzi za kierownicą. Teraz często wspominają mecze, które kierowca zagrał w Royalu Antwerp. Przypominają ze śmiechem, że z trybun śpiewali dla niego piosenki, a teraz jeżdżą z nim autobusem.. EBI DLA TRANSPORTU PUBLICZNEGO W 2009 roku przyznane zostaną pożyczki w wysokości 15 miliardów euro dla najbardziej dotkniętych regionów i sektorów – zapowiedział Philippe Maystadt, szef Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) – instytucji finansowej Unii Europejskiej. EBI przyspieszy udzielanie pożyczek regionom słabiej rozwiniętym w ramach celu dotyczącego konwergencji. Osiągną one sumę około 20 mld euro rocznie. Szef EBI zapowiedział także unowocześnienie i uproszczenie pożyczek przyznawanych samorządom lokalnym, które są przedmiotem pośrednictwa. W roku bieżącym EBI planuje zwiększenie całkowitej sumy pożyczek o 30 procent, co oznacza, że wyniesie ona około 63 mld euro. Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) powstał w 1958 roku jako bank Unii Europejskiej udzielający długoterminowych pożyczek. Bank zajmuje się udzielaniem pożyczek dla sektora publicznego i prywatnego na projekty europejskie w dziedzinach takich jak: spójność i konwergencja regionów UE, wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw, programy ochrony środowiska, badania, rozwój i innowacje, transport oraz energia. KOMUNIKACJA PUBLICZNA.
(11) Fot. PKM Katowice. AKTUALNOyCI. PEŁNE PARKINGI PARKUJ I JEDŹ W WARSZAWIE Dziś warszawskie parkingi „Parkuj i Jedź” pękają w szwach. Obecne pięć obiektów to za mało, aby sprostać oczekiwaniom mieszkańców stolicy; 2 tysiące miejsc postojowych zapełnia się praktycznie całkowicie we wczesnych godzinach porannych. W pierwszych dniach lutego br. parking przy stacji metra Marymont zapełnił się całkowicie, nie inaczej jest w obiekcie przy stacji metra Wilanowska, gdzie trudno znaleźć wolne miejsce wśród 275 przygotowanych. Coraz więcej kierowców decyduje się pozostawić swoje auta także na parkingu przy ostatniej stacji pierwszej linii metra Młociny. Tam zapełnienie wynosi aż 80 procent, czyli zajętych jest około 566 miejsc. Powoli właściciele czterech kółek przyzwyczajają się również do najmłodszego obiektu „Parkuj i Jedź” – zbudowanego tuż obok stacji metra Stokłosy. Z 98 przygotowanych miejsc zajętych jest już około 25. Docelowo system parkingów „Parkuj i Jedź” w Warszawie składać się ma z 30 obiektów. W 2009 roku oddane do użytku będą obiekty przy stacji metra Ursynów i przy przystanku kolejowym w Aninie. Ogłoszone zostały już przetargi na ich budowę. Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie, który jest operatorem parkingów „Parkuj i Jedź” stara się pozyskać współfinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na realizację ca łego przedsięwzięcia. ms NR . PROJEKT ARIADNA To prawdziwa rewolucja w życiu niewidomych z Nowego Sącza. Wszyscy korzystający z komunikacji miejskiej będą przez telefon komórkowy informowani o zbliżaniu się autobusu do przystanku. Sterujący systemem program komputerowy opracował Michał Markiewicz, doktorant z Instytutu Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wspierali go Andrzej Woch z Instytutu Informatyki UJ i krakowianin Tomasz Koźmiński. Urządzenia są już instalowane i niebawem Nowy Sącz będzie pierwszym miastem w Polsce ułatwiającym życie niewidomym przy pomocy zwyczajnych komórek. Koncepcja przekazywania niewidomym informacji o ruchu autobusów miejskich została nazwana „projektem Ariadna”, bo ma prowadzić w ciemnościach bezbłędnie do celu, tak jak w mitologii nić Ariadny pozwoliła bohaterowi przejść labirynt i wrócić do świata. Dlatego autor sięgnął po technikę satelitarną GPS. Każdy autobus będzie wyposażony w odbiornik określający jego dokładne położenie i w nadajnik radiowy nieustannie przekazujący te dane do stacji centralnej w bazie sądeckiego MPK. Do autobusów dane będą docierały drogą radiową i poprzez głośniki pasażerowie usłyszą, jaki przystanek właśnie „zalicza” wóz, którym jadą. Niewidomi podróżni, oczekujący na przystanku, informację o tym, jaki autobus tam podjeżdża, otrzymają za pośrednictwem głośno mówiącego telefonu komórkowego z tzw. protokołem GPRS.. MAŁE DEWASTACJE – DUŻE STRATY Średnio kilka razy dziennie dochodzi do dewastacji taboru komunikacji miejskiej. Wybite szyby, ukradzione kasowniki, połamane barierki, zniszczone przystanki, pomalowane wagony to codzienność. Tylko w ostatnim kwartale 2008 roku w Warszawie odnotowano 101 przypadków uszkodzenia mienia w tramwajach i 97 w autobusach. W tym samym czasie metro przeznaczyło 120 tysięcy zł na usuwanie bazgrołów graficiarzy. Chuligani się nie kryją – aż 163 przypadki miały miejsce w dzień, a 33 w liniach nocnych. Na szczęście w stołecznej komunikacji z roku na rok poprawia się bezpieczeństwo. To efekt działań podjętych przez Zarząd Transportu Miejskiego i przewoźników. Pierwszym krokiem była ścisła współpraca z Policją i Strażą Miejską, a kolejnym – zatrudnienie profesjonalnej agencji ochrony. Po raz pierwszy ochroniarze pojawili się w autobusach i tramwajach pierwszego października 2007 roku. Dzięki temu dziś liczba dewastacji spadła o około 30%. W IV kwartale 2008 roku ochroniarze interweniowali aż 602 razy. Najwięcej spośród interwencji dotyczyło spożywania alkoholu w pojazdach – ogółem w trzech ostatnich miesiącach ubiegłego roku odnotowano 314 takich zdarzeń. Niestety ochroniarze nie mogą być w każdym miejscu i o każdej porze, dlatego też doskonałym środkiem bezpieczeństwa jest monitoring – dziś wymóg konieczny w każdym nowym pojeź dzie. ms. Tak „działają” autobusowi wandale. 7.
(12) Fot. Katarzyna Migdoł-Rogóż. ORCY TEMAT. +. ARTY MIEJSKIE )CH WPROWA DZANIE W POLSKICH MIASTACH NIEMAL ZAWSZE PRZEBIEGA. W BÐLACH ) CHOÃ