DECYZJE
DECYZJA KOMISJI (UE) 2017/1797 z dnia 23 maja 2017 r.
w sprawie pomocy państwa SA.42393 (2016/C) (ex 2015/N) wdrożonej przez Niemcy na rzecz określonych konsumentów końcowych (obniżona dopłata kogeneracyjna) oraz SA.47887 (2017/N), którą Niemcy planują wdrożyć w celu rozszerzenia systemu wsparcia dla kogeneracji
w odniesieniu do instalacji CHP używanych w sieciach zamkniętych (notyfikowana jako dokument nr C(2017) 3400)
(Jedynie tekst w języku angielskim jest autentyczny) (Tekst mający znaczenie dla EOG)
KOMISJA EUROPEJSKA,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 108 ust. 2 akapit pierwszy, uwzględniając Porozumienie o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w szczególności jego art. 62 ust. 1 lit. a), po wezwaniu zainteresowanych stron do przedstawienia uwag (1) i uwzględniając otrzymane odpowiedzi, uwzględniając również Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 108 ust. 3, a także mając na uwadze, co następuje:
1. PROCEDURA
(1) W dniu 28 sierpnia 2015 r. władze niemieckie zgłosiły Komisji projekt ustawy o reformie kogeneracji (Kraft- Wärme-Kopplungsgesetz, „zgłoszona ustawa KWKG z 2016 r.”), którą następnie przyjęto w dniu 21 grudnia 2015 r. Ustawa KWKG z 2016 r. zastąpiła ustawę o kogeneracji z dnia 19 marca 2002 r. („ustawa KWKG z 2002 r.”).
(2) Pismem z dnia 24 października 2016 r. („decyzja o wszczęciu postępowania”) Komisja powiadomiła władze niemieckie o zatwierdzeniu wsparcia dla elektrociepłowni, instalacji magazynowych oraz lokalnych sieci ciepłow
niczych i chłodniczych przyznanego na podstawie zgłoszonej ustawy KWKG z 2016 r., jak również o podjęciu decyzji o wszczęciu postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu w odniesieniu do obniżonych dopłat kogeneracyjnych dla określonych konsumentów końcowych przyznanych na podstawie zgłoszonej ustawy KWKG z 2016 r.
(3) Decyzję o wszczęciu postępowania opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (2). Komisja wezwała zainteresowane strony do przedstawienia uwag na temat środków pomocy.
(4) Komisja otrzymała uwagi od zainteresowanych stron. Przekazała je władzom niemieckim, które miały możliwość udzielenia na nie odpowiedzi; ich uwagi otrzymano w dniu 13 stycznia 2017 r. w piśmie z tego samego dnia.
(5) Władze niemieckie przedstawiły swoje uwagi dotyczące decyzji o wszczęciu postępowania w dniu 10 listopada 2016 r. W odpowiedzi na wezwania do udzielenia informacji z dni 6 lutego 2017 r., 29 marca 2017 r.
i 28 kwietnia 2017 r. przekazały one dodatkowe informacje w dniach 10 lutego 2017 r., 31 marca 2017 r.
i 2 maja 2017 r.
(6) Władze niemieckie poinformowały również Komisję, że przepisy regulujące dopłatę kogeneracyjną oraz obniżone opłaty kogeneracyjne dla określonych konsumentów końcowych będące przedmiotem formalnego postępowania wyjaśniającego zmieniono ustawą z dnia 22 grudnia 2016 r. zmieniającą przepisy dotyczące produkcji energii elektrycznej w procesie kogeneracji i własnej produkcji energii (Gesetz zur Änderung der Bestimmungen zur Strome
rzeugung aus Kraft-Wärme-Kopplung und zur Eigenerzeugung, „ustawa z dnia 22 grudnia 2016 r.”).
(1) Dz.U. C 406 z 4.11.2016, s. 21.
(2) Decyzja Komisji z dnia 24 października 2016 r. w sprawie pomocy państwa SA.42393 (2016/C) (ex 2015/N) – Niemcy – Reforma programu wsparcia dla kogeneracji w Niemczech – Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. C 406 z 4.11.2016, s. 21).
(7) W dniu 29 marca 2017 r. władze niemieckie zgłosiły Komisji planowaną zmianę wsparcia dla elektrociepłowni, które Komisja zatwierdziła w dniu 24 października 2016 r. Zgłoszenie tej zmiany zarejestrowano pod numerem sprawy SA.47887 (2017/N). W dniu 3 kwietnia 2017 r. władze niemieckie przekazały dodatkowe informacje.
W niniejszej decyzji (sekcja 7) zawarto wstępną ocenę tej zmiany zgodnie z art. 108 ust. 3 TFUE i art. 4 rozporządzenia Rady (UE) 2015/1589 (3).
(8) W dniu 25 kwietnia 2017 r. władze niemieckie poinformowały Komisję, że w przypadku obu postępowań wyjątkowo zgadzają się na przyjęcie i zgłoszenie decyzji zarówno w sprawie SA.42393, jak i sprawie SA.47887 w języku angielskim.
2. SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚRODKA POMOCY, W ZWIĄZKU Z KTÓRYM WSZCZĘTO FORMALNE POSTĘPOWANIE WYJAŚNIAJĄCE (OBNIŻONE DOPŁATY KOGENERACYJNE)
2.1. Przedstawienie ustawy KWKG z 2016 r.: cele i kontekst
(9) Ustawa KWKG z 2016 r. (zgłoszona i z późniejszymi zmianami) ma na celu zwiększenie efektywności energe
tycznej produkcji energii w Niemczech poprzez zwiększenie produkcji energii elektrycznej netto elektrociepłowni do poziomu 110 TWh/rok do 2020 r. i do 120 TWh/rok do 2025 r. – w porównaniu z obecną roczną produkcją wynoszącą 96 TWh/rok. Władze niemieckie przewidują, że wzrost ten przyczyniłby się do dodatkowego zmniejszenia emisji CO2 w sektorze energii elektrycznej o 4 mln ton do 2020 r., ponieważ w Niemczech energia elektryczna produkowana w elektrociepłowniach wypiera oddzielną produkcję energii cieplnej i elektrycznej w elektrowniach węglowych. Ustawa ta stanowi jeden ze środków przyjętych w ramach Energiewende (transformacji energetyki).
(10) Na mocy ustawy KWKG z 2016 r. pomoc przyznaje się nowym, unowocześnionym i zmodernizowanym wysokosprawnym elektrociepłowniom (4). Ponadto, aby utrzymać obecny poziom produkcji w istniejących instalacjach w sektorze lokalnych systemów ciepłowniczych wynoszący 15 TWh/rok oraz potencjalnie przywrócić dawny poziom wynoszący 20–22 TWh/rok, do 2019 r. Niemcy przyznają wsparcie istniejącym elektrociepłowniom gazowym w sektorze lokalnych systemów ciepłowniczych. Ponadto w ramach ustawy KWKG z 2016 r. wspiera się nowe instalacje magazynowania ciepła i chłodu lub zmodernizowane instalacje magazynowe, ponieważ zwiększają one elastyczność elektrociepłowni, a co za tym idzie – mogą przyczynić się do dalszej redukcji emisji CO2 w sektorze energii elektrycznej. Pomoc można przyznać również na budowę lub rozbudowę sieci ciepłowniczych i chłodniczych, biorąc pod uwagę fakt, że korzystanie z elektrociepłowni w połączeniu z lokalnym systemem ciepłowniczym zwiększa efektywność energetyczną systemu. Komisja zatwierdziła wszystkie te środki pomocy w swojej decyzji o wszczęciu postępowania (5).
(11) Zgłoszona ustawa KWKG z 2016 r. weszła w życie w dniu 1 stycznia 2016 r. Nie zawiesiła ona wejścia w życie przepisów dotyczących dopłat i obniżonych dopłat. Ustawą z dnia 22 grudnia 2016 r. zmieniono przepisy regulujące dopłatę kogeneracyjną, a przepisy dotyczące obniżonych dopłat kogeneracyjnych dla określonych konsumentów końcowych („ustawa KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami”) weszły w życie w dniu 1 stycznia 2017 r.
(12) Do realizacji celów w zakresie ochrony klimatu i środowiska naturalnego oraz efektywności energetycznej dążono już w ustawie KWKG z 2002 r. zastąpionej ustawą KWKG z 2016 r. W szczególności uwzględniono w niej już wypłatę premii operatorom elektrociepłowni w celu ograniczenia emisji CO2 w Niemczech o 10 mln w 2005 r. i o co najmniej 20 mln w 2010 r. (w porównaniu z 1998 r.). Premię tę ustanowiono ustawą KWKG z 2002 r. i stanowiła ona dodatek do kwoty uzyskanej ze sprzedaży energii elektrycznej. Wsparcie w ramach ustawy KWKG z 2002 r. finansowano również dzięki dopłacie (zwaną dalej „dopłatą kogeneracyjną”), a w ustawie określono obniżki tej dopłaty dla określonych konsumentów końcowych. Ustawy KWKG z 2002 r. nie zgłoszono jednak Komisji zgodnie z art. 108 ust. 3 TFUE.
2.2. Dopłaty kogeneracyjne i obniżone dopłaty dla określonych konsumentów końcowych 2.2.1. Normalna dopłata kogeneracyjna i dopłaty obniżone dla określonych konsumentów końcowych przewidziane
w ustawie KWKG z 2016 r.
(13) Wsparcie dla elektrociepłowni, instalacji magazynowych i lokalnych sieci ciepłowniczych i chłodniczych finansuje się z dopłaty nałożonej na energię elektryczną dostarczaną konsumentom końcowym poprzez publiczną sieć elektroenergetyczną lub w zamkniętej sieci dystrybucyjnej („dopłata kogeneracyjna”). Dopłatę tę pobierają operatorzy sieci jako dodatek do opłat sieciowych. W ustawie KWKG z 2016 r. dopłatę tę określono jako KWKG- Umlage (zob. § 26 ust. 1 ustawy KWKG z 2016 r.). Operatorzy sieci muszą posiadać osobne rachunki dla pobranych dopłat kogeneracyjnych (§ 26 ust. 1 zgłoszonej ustawy KWKG z 2016 r. oraz § 26 ust. 3 ustawy KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami).
(3) Rozporządzenie Rady (UE) 2015/1589 z dnia 13 lipca 2015 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 108 Traktatu o funkcjo
nowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. L 248 z 24.9.2015, s. 9).
(4) Zgodnie z ustawą KWKG z 2016 r. z pomocy wyłączone są elektrociepłownie opalane węglem kamiennym i brunatnym.
(5) Por. przypis 1.
(14) Operatorzy systemów przesyłowych obliczają co roku kwotę dopłaty kogeneracyjnej jako stawkę jednolitą za każdą kWh dostarczoną konsumentom końcowym przyłączonym do sieci publicznej lub zamkniętych sieci dystrybucyjnych.
(15) § 27b ustawy KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami stanowi, że w przypadku magazynowanej energii elektrycznej dopłatę kogeneracyjną pobiera się w momencie uwolnienia energii z instalacji magazynowej, a nie jej wprowadzenia.
(16) Pewnym kategoriom konsumentów końcowych przyznano jednak obniżoną stawkę ustanowioną zgodnie z ustawą KWKG z 2016 r. W odniesieniu do konsumentów końcowych, których roczne zużycie energii wynosi ponad 1 GWh („konsumenci końcowi należący do kategorii B”), w zgłoszonej ustawie KWKG z 2016 r.
ustanowiono maksymalną wysokość dopłaty kogeneracyjnej wynoszącą 0,04 eurocenta/kWh. Inną kategorią konsumentów końcowych, którym przyznano obniżoną stawkę dopłaty kogeneracyjnej, są konsumenci prowadzący działalność w przemyśle wytwórczym, którzy zużywają ponad 1 GWh energii oraz w przypadku których koszty energii elektrycznej odpowiadają ponad 4 % ich obrotów („konsumenci końcowi należący do kategorii C”). W przypadku konsumentów końcowych należących do kategorii C w zgłoszonej ustawie KWKG z 2016 r. ustanowiono maksymalną wysokość dopłaty kogeneracyjnej wynoszącą 0,03 eurocenta/kWh (§ 26 ust. 2 zgłoszonej ustawy KWKG z 2016 r.). Konsumentów końcowych płacących dopłatę kogeneracyjną w pełnej wysokości nazywa się „konsumentami końcowymi należącymi do kategorii A”.
(17) Stawki dopłaty kogeneracyjnej (w eurocentach/kWh) (6) obowiązujące w 2016 r. zgodnie ze zgłoszoną ustawą KWKG z 2016 r. przedstawiono w Tabeli 1 poniżej:
Tabela 1
Stawki dopłaty kogeneracyjnej w 2016 r.
Kategoria A Kategoria B Kategoria C
0,445 0,04 0,03
(18) W oparciu o prognozy (7) sporządzone przez operatorów sieci przesyłowych w celu określenia wysokości dopłaty kogeneracyjnej na 2016 r. (8) władze niemieckie przekazały następujące dane liczbowe pokazujące stosunkową wielkość każdej kategorii i znaczenie obniżonych dopłat:
Tabela 2
Względny udział każdej kategorii konsumentów końcowych w zużyciu oraz w finansowaniu kogeneracji
Ogółem Kat. A Kat. B Kat. C
Prognozowane zużycie w GWh 485 149 259 748 143 883 81 518
Udział w zużyciu ogółem 100 % 53,54 % 29,66 % 16,80 %
Dopłata kogeneracyjna w 2016 r. (eurocent/kWh) w zaokrągleniu
0,445 0,04 0,03
Prognozowana dopłata kogeneracyjna (ogółem w mln EUR)
1 239 1 157 58 24
Część całkowitego przychodu 100 % 93 % 5 % 2 %
Referencyjna (1) dopłata kogeneracyjna w 2016 r.
(eurocent/kWh) w zaokrągleniu
0,255
(6) Zob. https://www.netztransparenz.de/de/file/KWKG-Aufschlaege_2016_V01.pdf
(7) Niemcy poinformowały, że ostateczne dane liczbowe będą dostępne dopiero w drugiej połowie 2017 r.
(8) Prognozy są dostępne na stronie: https://www.netztransparenz.de/de/file/KWKG_Prognose_2016_nach_KWKG_2016_Internet.pdf
Ogółem Kat. A Kat. B Kat. C Różnica w porównaniu z referencyjną dopłatą ko
generacyjną
– 0,19 (2) 0,215 (3) 0,255 (4)
Korzyść (w mln EUR) – w zaokrągleniu – 494 310 184
(1) Referencyjna dopłata kogeneracyjna to dopłata, która miałaby zastosowanie do wszystkich użytkowników, gdyby konsu
mentom końcowym należącym do kategorii B i C nie przyznano obniżonych dopłat.
(2) Gdyby konsumentom końcowym należącym do kategorii B i C nie przyznano obniżonych dopłat, dopłata kogeneracyjna dla konsumentów końcowych należących do kategorii A byłaby niższa o 0,19 eurocenta/kWh.
(3) Gdyby konsumentom końcowym należącym do kategorii B i C nie przyznano obniżonych dopłat, dopłata kogeneracyjna dla konsumentów końcowych należących do kategorii B byłaby wyższa o 0,215 eurocenta/kWh (w porównaniu z referen
cyjną dopłatą kogeneracyjną).
(4) Gdyby konsumentom końcowym należącym do kategorii B i C nie przyznano obniżonych dopłat, dopłata kogeneracyjna dla konsumentów końcowych należących do kategorii C byłaby wyższa o 0,225 eurocenta/kWh (w porównaniu z referen
cyjną dopłatą kogeneracyjną).
(19) Obniżone dopłaty kogeneracyjne wprowadzono ustawą KWKG z 2002 r. W odniesieniu do konsumentów końcowych, których roczne zużycie energii wynosi ponad 100 000 kWh („konsumenci końcowi należący do kategorii B”), w ustawie KWKG z 2002 r. ustanowiono maksymalną wysokość dopłaty kogeneracyjnej wynoszącą 0,05 eurocenta/kWh. W odniesieniu do konsumentów końcowych prowadzących działalność w przemyśle wytwórczym, których zużycie energii wynosi ponad 100 000 kWh oraz których koszty energii elektrycznej stanowią ponad 4 % obrotów („konsumenci końcowi należący do kategorii C”), w ustawie KWKG z 2002 r.
ustanowiono maksymalną wysokość dopłaty kogeneracyjnej wynoszącą 0,025 eurocenta/kWh.
2.2.2. Dopłata kogeneracyjna i obniżone dopłaty ustanowione ustawą KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami z dnia 22 grudnia 2016 r.
(20) Władze niemieckie poinformowały, że od dnia 1 stycznia 2017 r. obniżone dopłaty będą przysługiwać jedynie użytkownikom elektrochłonnym kwalifikującym się do obniżonej dopłaty EEG (tj. opłaty od energii elektrycznej pobieranej przez Niemcy w celu finansowania wsparcia na rzecz odnawialnych źródeł energii na mocy ustawy EEG) na podstawie § 63 pkt 1 ustawy o odnawialnych źródłach energii (Erneuerbare-Energien-Gesetz, ustawa EEG z 2014 r. (9)) w połączeniu z § 64 ustawy EEG (zobacz § 27a ustawy KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami). Założenia tego wymogu są następujące:
a) przedsiębiorstwo musi prowadzić działalność w jednym z sektorów wymienionych w załączniku 4 do ustawy EEG;
b) w ostatnim roku obrotowym w przedmiotowym punkcie zużycia samo przedsiębiorstwo zużyło co najmniej 1 GWh energii elektrycznej będącej przedmiotem dopłaty EEG;
c) przedmiotowe przedsiębiorstwo w prowadzące działalność przedmiotowym punkcie zużycia można przypisać do jednego z sektorów wymienionych w załączniku 4 do ustawy EEG;
d) intensywność zużycia energii elektrycznej przedsiębiorstwa wynosi:
— 14 % w przypadku przedsiębiorstw wymienionych w wykazie 1 w załączniku 4 do ustawy EEG,
— 20 % w przypadku przedsiębiorstw wymienionych w wykazie 2 w załączniku 4 do ustawy EEG;
e) przedsiębiorstwo musi posiadać certyfikowany system zarządzania energią lub środowiskiem. Jeżeli przedsię
biorstwo zużywa mniej niż 5 GWh energii, może ono korzystać z alternatywnych systemów zwiększania efektywności energetycznej;
f) intensywność zużycia energii elektrycznej przedsiębiorstwa oblicza się jako stosunek kosztów energii elektrycznej do średniej arytmetycznej wartości dodanej brutto w ciągu ostatnich trzech zamkniętych lat obrotowych. Odnośne koszty energii elektrycznej odpowiadają zakładanemu zużyciu energii elektrycznej przez przedsiębiorstwo pomnożonemu przez zakładaną cenę energii elektrycznej. Zakładane zużycie energii elektrycznej odpowiada średniej arytmetycznej z trzech ostatnich zamkniętych lat obrotowych (10). Zakładana cena energii elektrycznej odpowiada średniej cenie detalicznej energii elektrycznej stosowanej w przypadku przedsiębiorstw o podobnym poziomie zużycia energii elektrycznej.
(9) Ustawa EEG z 2014 r. jest dostępna pod adresem: http://www.gesetze-im-internet.de/eeg_2014/. Ustawę EEG z 2014 r. opublikowano w Dzienniku Urzędowym Niemiec w dniu 24 lipca 2014 r. (BGBl I 2014 nr 33, s. 1066).
(10) Komisja zatwierdziła tę metodę określania intensywności zużycia energii elektrycznej przedsiębiorstwa w sprawach pomocy państwa SA.38632 i SA.44679 (zob. decyzja Komisji z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie pomocy państwa nr SA.38632 (2014/N) – Niemcy – Ustawa EEG z 2014 r. (Dz.U. C 325 z 2.10.2015, s. 4) i decyzja Komisji z dnia 20 grudnia 2016 r. w sprawie pomocy państwa nr SA.44679 (2016/N) – Niemcy – Zmiana metody obliczania intensywności zużycia energii elektrycznej w ramach ustawy EEG (Dz.U. C 68 z 3.3.2017, s. 10)).
(21) W przypadku przedsiębiorstw spełniających powyższe warunki stosuje się następujące pułapy dopłaty kogenera
cyjnej:
a) przy zużyciu wynoszącym maksymalnie 1 GWh: brak pułapu – pełna dopłata kogeneracyjna;
b) dla pozostałego zużycia: 15 % pełnej dopłaty kogeneracyjnej.
(22) W odniesieniu do wszystkich punktów zużycia, którym przyznano obniżkę, łączną kwotę dopłaty ogranicza się jednak do następujących części procentowych średniej arytmetycznej wartości dodanej brutto przedsiębiorstwa z trzech ostatnich zamkniętych lat obrotowych:
a) 0,5 % wartości dodanej brutto dla przedsiębiorstw, których intensywność zużycia energii elektrycznej wynosi co najmniej 20 %;
b) 4 % wartości dodanej brutto dla przedsiębiorstw, których intensywność zużycia energii elektrycznej wynosi poniżej 20 %.
(23) W każdym razie obniżenie dopłaty kogeneracyjnej wynikające z zastosowania pułapów nie może przekładać się na dopłatę poniżej 0,03 eurocenta/kWh dla zużycia energii elektrycznej powyżej 1 GWh.
(24) W zmienionej ustawie KWKG z 2016 r. ustanowiono wysokość pełnej dopłaty kogeneracyjnej na 2017 r.
wynoszącą 0,438 eurocenta/kWh (§ 37 ustawy KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami).
2.2.3. Plan dostosowania
(25) Władze niemieckie wskazały następujące stawki dopłaty kogeneracyjnej w okresie 2011–2016:
Pełna stawka (w eurocen
tach/kWh)
Konsumenci końcowi kat. B Konsumenci końcowi kat. C (w eurocen
tach/kWh) % pełnej stawki (w eurocen
tach/kWh) % pełnej stawki
2011 0,03 0,03 100 0,025 83
2012 0,002 0,05 2 500 0,025 1 250
2013 0,126 0,06 48 0,025 20
2014 0,178 0,055 31 0,025 14
2015 0,254 0,051 20 0,025 10
2016 0,445 0,04 9 0,03 7
(26) Władze niemieckie wyjaśniły, że biorąc pod uwagę fakt, iż dopłaty ustanowiono w oparciu o szacowane zapotrze
bowanie na finansowanie wsparcia i z użyciem mechanizmów korekcyjnych w przypadkach, gdy szacunki były zawyżone (lub zaniżone), dopłata nakładana na konsumentów końcowych należących do kategorii A bywała niekiedy bardzo niska ze względu na niski szacowany poziom wsparcia w danym roku albo w związku z korektą odnoszącą się do poprzednich lat, w których dopłata była zbyt wysoka. Tak stało się na przykład w 2012 r., gdy dopłata kogeneracyjna była niska ze względu na korektę wynikająca z faktu, że dopłata kogeneracyjna w 2009 r.
okazała się zbyt wysoka w porównaniu z faktycznymi danymi liczbowymi. Dopłata dla konsumentów końcowych należących do kategorii C pozostała natomiast niezmieniona – stanowiła zatem w 2012 r. wyższy odsetek normalnej dopłaty.
(27) Władze niemieckie przestawiły plan dostosowania dla konsumentów końcowych należących do kategorii B i C.
Plan ten ma na celu stopniowe doprowadzenie do tego, by w 2019 r. dopłaty kogeneracyjne uiszczane przez konsumentów końcowych należących do kategorii B i C wynosiły 100 % pełnej dopłaty kogeneracyjnej w przypadku użytkowników nieelektrochłonnych oraz 15 % w przypadku użytkowników elektrochłonnych.
(28) Plan dostosowania uruchomiono w 2011 r. Biorąc pod uwagę, że opłaty uiszczane przez konsumentów końcowych, którzy w latach 2011 i 2012 należeli do kategorii B lub C, stanowiły ponad 100 % normalnej dopłaty, plan dostosowania ma zastosowanie do użytkowników nieelektrochłonnych dopiero od 2013 r.
Faktycznie w latach 2013–2016 konsumenci należący do kategorii B zapłacili łącznie więcej niż wynika to z wymogów planu dostosowania (21 % zamiast maksymalnie 12,5 %) – w praktyce dostosowanie będzie zatem konieczne dopiero od 2017 r. Dostosowanie w odniesieniu do konsumentów należących do kategorii C będzie miało miejsce w 2016 r., ponieważ w latach 2013–2015 zapłacili oni łącznie więcej niż wynika to z wymogów planu dostosowania (13 % zamiast maksymalnie 12,5 %).
(29) W latach 2011–2016 użytkownicy elektrochłonni uiścili łączną dopłatę w wysokości 15 % pełnej dopłaty kogeneracyjnej. W ich przypadku plan dostosowania będzie faktycznie stosowany od 2017 r.
(30) Plan dostosowania na lata 2017–2018 opiera się na zasadzie, zgodnie z którą dopłata odpowiada podwojonej dopłacie za poprzedni rok, tj. w 2017 r. dopłata będzie wynosić 0,060 eurocenta/kWh lub 0,080 eurocenta/kWh w zależności od tego, czy konsumenci końcowi należą do kategorii B lub C, a w 2018 r. – 0,120 eurocenta/kWh lub 0,160 eurocenta/kWh w zależności od tego, czy konsumenci końcowi należą do kategorii B lub C.
W 2019 r. wszyscy użytkownicy będą płacić dopłatę w pełnej wysokości. W przypadku użytkowników elektro
chłonnych pułap dopłaty kogeneracyjnej będzie wynosił jednak 15 % pełnej dopłaty kogeneracyjnej.
(31) Plany dostosowania są zgodne z następującym schematem:
(%) Konsumenci końcowi kat. B
(nieelektrochłonni)
Konsumenci końcowi kat. C
(nieelektrochłonni) Użytkownik elektrochłonny
2011 7 7 7
2012 8,1 8,1 8,1
2013 9,2 9,2 9,2
2014 10,3 10,3 10,3
2015 11,4 11,4 11,4
2016 12,5 12,5 (0,056 eurocenta/kWh) 12,5
2017 18,3 (0,08 eurocenta/kWh) 13,7 (0,06 eurocenta/kWh) 13,7 (0,06 eurocenta/kWh) w przypadku dawnych konsu
mentów końcowych należących do kategorii C i 15 % w przy
padku dawnych konsumentów końcowych należących do kate
gorii B.
2018 36,5 (0,16 eurocenta/kWh) 27,4 (0,12 eurocenta/kWh) 15
2019 100 100 15
(32) W przypadku gdy dopłata kogeneracyjna uiszczona w przeszłości była niższa od poziomu określonego w planie dostosowania, beneficjenci zostaną poproszeni o wyrównanie tej różnicy.
(33) Dzieje się tak w przypadku użytkowników nieelektrochłonnych należących do kategorii C. W związku z dopłatą z 2016 r. będą oni musieli uiścić dodatkowo 0,026 eurocenta/kWh, ponieważ płacili oni 0,03 eurocenta/kWh, podczas gdy zgodnie z planem dostosowania powinni byli płacić 0,056 eurocenta/kWh (zob. § 36 ustawy KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami). Kwota ta zostanie uwzględniona w ostatecznym rachunku za 2016 r.
Przedsiębiorstwo nie będzie jednak musiało płacić dodatkowych 0,026 eurocenta/kWh, jeżeli łączna wartość kwoty, o którą obniżono dopłaty z lat 2014–2016, nie przekroczy 160 000 EUR. Niemcy wskazały, że ustanowienie takiego progu zapewnia, by obniżone dopłaty nie spełniały wszystkich kryteriów pomocy państwa w rozumieniu rozporządzenia przyjętego zgodnie z art. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 994/98 (11) (de minimis).
(34) Plan dostosowania uchwalono w 2016 r. w ramach ustawy z dnia 22 grudnia 2016 r. (§ 36 ustawy KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami).
2.3. Dalsze szczegółowe informacje dotyczące ustanowienia i pobierania dopłaty kogenera
cyjnej
(35) W celu zapewnienia, by każdy operator sieci otrzymywał rekompensatę z tytułu dodatkowych kosztów ponoszonych w związku z jego obowiązkiem wypłaty rekompensat, w ustawie KWKG z 2016 r. przewidziano system, dzięki któremu obciążenie wynikające z obowiązków zakupu i wypłaty rekompensat jest równo rozłożone między operatorów sieci przesyłowych i konsumentów końcowych przyłączonych do ich sieci lub sieci (11) Rozporządzenie Rady (WE) nr 994/98 z dnia 7 maja 1998 r. dotyczące stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej do niektórych kategorii horyzontalnej pomocy państwa (Dz.U. L 142 z 14.5.1998, s. 1).
dystrybucyjnych podłączonych do ich sieci przesyłowych, a następnie również zwracane im w całości poprzez dopłatę kogeneracyjną proporcjonalną do zużycia w ich odpowiedniej sieci (§ 26–28 zgłoszonej ustawy KWKG z 2016 r. oraz § 29 ustawy KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami). System ten można podsumować w sposób następujący:
a) operatorzy sieci pobierają dopłatę kogeneracyjną od konsumentów końcowych przyłączonych do sieci;
b) wszyscy operatorzy sieci dystrybucyjnych mogą wymagać pełnej rekompensaty z tytułu dodatkowych kosztów (wynikających z ich zobowiązania do wypłacania premii elektrociepłowniom przyłączonym do ich sieci, zob.
motyw 65 decyzji o wszczęciu postępowania) od ich odpowiedniego operatora sieci przesyłowej; obciążenie przenosi się więc na operatorów sieci przesyłowych;
c) operatorzy sieci przesyłowych równoważą obciążenie finansowe między sobą w taki sposób, by każdy z nich był jednakowo obciążony w stosunku do zużycia konsumentów końcowych (pośrednio lub bezpośrednio) podłączonych do jego sieci; następnie
d) operatorzy sieci przesyłowych otrzymują rekompensatę od operatorów sieci dystrybucyjnych, tak by każdy operator sieci był jednakowo obciążony w stosunku do zużycia energii przez konsumentów końcowych podłączonych do jego odpowiednich sieci dystrybucyjnych oraz proporcjonalnie do dopłaty kogeneracyjnej, która ma zostać pobrana. Mówiąc konkretniej, oznacza to, że operatorzy sieci dystrybucyjnych przekazują środki pieniężne pobrane w ramach dopłaty kogeneracyjnej ich właściwym operatorom systemów przesyłowych (o ile przekazali im już również całość obciążenia finansowego w ramach opisanego wyżej kroku b) (12).
(36) System ten prowadzi się w ramach ustawy KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami; ustawa KWKG z 2016 r.
z późniejszymi zmianami zawiera jednak bardziej szczegółowy i jaśniejszy opis systemu. Wprowadza się jedną zmianę w zakresie sposobu pobierania dopłaty kogeneracyjnej od beneficjentów: w związku ze zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 22 grudnia 2016 r. obniżoną dopłatę kogeneracyjną uiszczaną przez użytkowników elektrochłonnych pobierają bezpośrednio operatorzy systemów przesyłowych (§ 27 ust. 2 ustawy KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami).
(37) Jak opisano już w decyzji o wszczęciu postępowania (w motywie 79), w zgłoszonej ustawie KWKG z 2016 r.
ustanawia się metodę, z której operatorzy sieci korzystają w celu obliczenia dopłaty kogeneracyjnej. Poziom dopłaty kogeneracyjnej zależy z jednej strony od planowanej kwoty pomocy oraz od przewidywanych dostaw energii elektrycznej do konsumentów końcowych podłączonych do sieci publicznej i do zamkniętych sieci dystry
bucyjnych. Z drugiej strony uwzględnione zostaną korekty dokonane w związku z dopłatami w poprzednich latach i obniżone dopłaty dla pewnych kategorii konsumentów końcowych. W prawie ustanawia się również roczną wartość graniczną budżetu systemu, a co za tym idzie łącznej dopłaty kogeneracyjnej (§ 29 zgłoszonej ustawy KWKG z 2016 r.).
(38) Metodę tę utrzymuje się w ustawie KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami (§ 26a ustawy KWKG z 2016 r.
z późniejszymi zmianami). W odniesieniu do 2017 r. w ustawie KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami przewidziano jednak odstępstwo od tej metody i poziom normalnej stawki dopłaty kogeneracyjnej ustalono bezpośrednio w ustawie (wynoszący 0,438 eurocenta/kWh, zob. § 37 ust. 1 ustawy KWKG z 2016 r.
z późniejszymi zmianami).
2.4. Okres trwania
(39) Władze niemieckie zobowiązały się do ponownego zgłoszenia obniżonej dopłaty kogeneracyjnej najpóźniej 10 lat od terminu przyjęcia ostatecznej decyzji Komisji.
2.5. Beneficjent (beneficjenci)
(40) Przed wprowadzeniem zmian ustawą z dnia 22 grudnia 2016 r. istniały dwie kategorie beneficjentów obniżonych dopłat.
(41) Z jednej strony beneficjentami byli tzw. konsumenci końcowi należący do kategorii B, tj. konsumenci końcowi, których roczne zużycie energii wynosi ponad 1 GWh (zob. również motyw 15 powyżej). Władze niemieckie stwierdziły, że nie posiadają dokładnych informacji dotyczących sektorów, w których beneficjenci należący do kategorii B prowadzą działalność, ale wskazały, że przedsiębiorstwa przemysłu wytwórczego na ogół wykazywały zużycie energii powyżej 1 GWh, z wyjątkiem 17 sektorów, w których średnie zużycie wynosi poniżej 1 GWh/rok, których wykaz znajduje się w tabeli 23 w decyzji o wszczęciu postępowania.
(12) Bardziej szczegółowe wyjaśnienia dotyczące tego kroku można znaleźć w § 28 ust. 3 ustawy KWKG z późniejszymi zmianami.
(42) Ponadto z informacji przekazanych na etapie wstępnego postępowania wyjaśniającego wynika, że poziom zużycia energii przez przedsiębiorstwa prowadzące działalność w sektorach usług wynosi na ogół poniżej 1 GWh, z wyjątkiem kilku sektorów takich jak opieka szpitalna i hotelarstwo (zob. tabele 6 i 7 decyzji o wszczęciu postępowania oraz jej motyw 127).
(43) Z drugiej strony przed wprowadzeniem zmian ustawą z dnia 22 grudnia 2016 r. drugą kategorię beneficjentów obniżonych dopłat stanowili tzw. konsumenci końcowi należący do kategorii C, tj. konsumenci końcowi, którzy prowadzą działalność w przemyśle wytwórczym i zużywają ponad 1 GWh energii oraz dla których koszty energii elektrycznej stanowią ponad 4 % obrotów.
(44) Władze niemieckie nie przekazały szczegółowych informacji na temat sektorów lub typów przedsiębiorstw, które wykazują zgodność z tymi warunkami, ale wskazały, że większość z nich można zakwalifikować jako użytkowników elektrochłonnych w rozumieniu Besondere Ausgleichregelung („specjalny system rekompensat”) w ramach ustawy EEG.
(45) Po wprowadzeniu zmian ustawą z dnia 22 grudnia 2016 r. beneficjentami obniżonych dopłat będą użytkownicy elektrochłonni spełniający kryteria wymienione w motywie 20 powyżej. Oznacza to użytkowników elektro
chłonnych w rozumieniu specjalnego systemu rekompensat. W związku z tym na etapie wstępnego postępowania wyjaśniającego władze niemieckie poinformowały, że przedsiębiorstwa, którym przyznano obniżkę dopłaty EEG oraz które objęto specjalnym systemem rekompensat, prowadziły działalność głównie w sektorach wymienionych w tabeli 3 poniżej.
Tabela 3
Przegląd sektorów objętych specjalnym systemem rekompensat
Działalności gospodarcze [WZ 2008] Liczba punktów dostawy
Energia elektryczna objęta dopłatą [GWh]
0800 Górnictwo i wydobywanie z wyłączeniem surowców energe
tycznych
171 516
1000 Produkcja artykułów spożywczych 414 3 754
1100 Produkcja napojów 38 364
1300 Produkcja wyrobów tekstylnych 63 687
1600 Produkcja drewna i wyrobów z drewna oraz korka, z wyłą
czeniem mebli itd.
142 3 038
1700 Produkcja masy włóknistej, papieru i wyrobów z papieru 118 11 843
1800 Produkcja papieru i wyrobów z papieru itd. 28 353
1900 Produkcja koksu i produktów rafinacji ropy naftowej 15 […] (*)
2000 Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych 283 28 421
2200 Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych 351 3 984 2300 Produkcja szkła i produktów szklanych, ceramiki itd. 285 7 550
2400 Produkcja metali podłoża 280 24 351
2500 Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń
205 1 453
2600 Produkcja komputerów itd. 21 337
2700 Produkcja urządzeń elektrycznych 26 799
2800 Maszyny 21 474
2900 Produkcja pojazdów silnikowych, przyczep i naczep 30 320
3100 Produkcja mebli 5 […] (*)
3800 Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów itd.
90 544
4900 Transport lądowy i transport rurociągowy 130 12 443
Pomoc dla innych sektorów 61 1 624
Ogółem 2 777 105 935
(*) Tajemnica handlowa.
Źródło: BAFA, maj 2016 r.
(46) Władze niemieckie poinformowały również, że beneficjentami w ramach nowego systemu obniżonych dopłat będzie około 2 000 przedsiębiorstw wytwórczych, których szacowane łączne roczne zużycie energii elektrycznej wynosi około 100 TWh.
2.6. Cel obniżonych dopłat kogeneracyjnych
(47) Władze niemieckie wyjaśniły, że ich zdaniem obniżone dopłaty są potrzebne, aby utrzymać wsparcie dla kogeneracji, ponieważ udzielanie takiego wsparcia jest możliwe wyłącznie w przypadku, gdy dopłaty nie stanowią zagrożenia dla konkurencyjności przedmiotowych przedsiębiorstw. Władze niemieckie obawiają się, że stosowanie pełnej dopłaty doprowadziłoby w perspektywie średnioterminowej do znacznego spadku inwestycji i do osłabienia łańcuchów wartości w Niemczech oraz że bez obniżonych dopłat wsparcie dla kogeneracji i powiązany z nim cel w zakresie efektywności energetycznej i redukcji emisji CO2 nie byłby już akceptowany.
(48) Władze niemieckie podkreśliły ponadto, że obciążenie dopłatą kogeneracyjną nakłada się na obciążenie już wynikające z dopłaty EEG, która również ma na celu zapewnienie wystarczających środków pieniężnych na finansowanie wsparcia dla energii ze źródeł odnawialnych oraz będąca polityką, która – podobnie jak wsparcie dla kogeneracji – ma na celu obniżenie emisyjności produkcji energii elektrycznej w Niemczech.
2.7. Podstawy wszczęcia postępowania
(49) W swojej decyzji o wszczęciu postępowania Komisja zauważyła podobieństwa między wsparciem dla kogeneracji a wsparciem dla odnawialnych źródeł energii oraz podobieństwa między dopłatami kogeneracyjnymi a dopłatami na energię ze źródeł odnawialnych. Komisja przyznała, że uzasadnione może być finansowanie wsparcia dla kogeneracji z dopłat związanych z energią elektryczną oraz że w celu zapewnienia stałego, ale również zrówno
ważonego, źródła finansowania wsparcia i – co za tym idzie – utrzymania ambitnych celów w zakresie zmiany klimatu realizowanych dzięki wsparciu dla kogeneracji konieczne może być obniżenie dopłat dla określonych konsumentów końcowych. Komisja ma jednak wątpliwości co do proporcjonalności i konieczności środków pomocy i – co za tym idzie – zakłócenia konkurencji.
(50) Komisja wskazała również, że będzie kierować się kryteriami kwalifikowalności i proporcjonalności określonymi w pkt 185–192 wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 2014–2020 (13) („wytyczne dotyczące środowiska i energii”) i zauważyła w związku z tym, że obniżone dopłaty przyznane przez Niemcy nie ograniczają się do tych samych kategorii użytkowników – w szczególności wydawało się, że obniżone dopłaty nie ograniczają się do przedsiębiorstw elektrochłonnych i działających w warunkach międzynarodowej konkurencji (a zatem do przedsiębiorstw, które nie mogą przenieść swoich kosztów na klientów).
(51) Komisja wszczęła zatem formalne postępowanie wyjaśniające.
3. UWAGI PRZEKAZANE PRZEZ ZAINTERESOWANE STRONY ODNOŚNIE DO OBNIŻONEJ DOPŁATY KOGENERACYJNEJ
3.1. Uwagi stowarzyszenia BV Glas
(52) Komisja otrzymała uwagi od BV Glas, stowarzyszenia branżowego niemieckiego przemysłu szklarskiego.
Stowarzyszenie BV Glas wskazuje, że w przemyśle szklarskim w Niemczech bezpośrednio zatrudnionych jest 53 000 osób, a jego obroty wynoszą 9,2 mld EUR (2015 r.); wskazuje ono także, że sektor ten charakteryzuje się wysoką ekspozycją z tytułu transakcji oraz że większość przedsiębiorstw produkujących szkło kwalifikuje się jako konsumenci końcowi należący do kategorii C.
(53) Stowarzyszenie BV Glas twierdzi, że środek nie kwalifikuje się jako pomoc państwa, ponieważ nie obejmuje on przepływów finansowych z budżetu państwa. Nie przekazało ono żadnych szczegółowych informacji na poparcie tej opinii, a zaledwie zwróciło uwagę na podobieństwo między dopłatą kogeneracyjną a dopłatą EEG, co zdaniem BV Glas również nie kwalifikuje się jako zasób państwa, oraz odwołuje się do swoich uwag przekazanych do Komisji w ramach postępowania SA.33995 (2013/C) (14). Stowarzyszenie uważa również, nie podając dalszych wyjaśnień, że środek nie stanowi korzyści, nie jest selektywny i nie ma wpływu na handel i konkurencję.
(13) Dz.U. C 200 z 28.6.2014, s. 1.
(14) Sprawa dotycząca pomocy państwa SA.33995 (2013/C) (ex 2013/NN) w sprawie programu pomocy wdrożonego przez Niemcy w celu wsparcia energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych oraz odbiorców energochłonnych (zob. decyzja Komisji (UE) 2015/1585 z dnia 25 listopada 2014 r. w sprawie programu pomocy SA.33995 (2013/C) (ex 2013/NN) [wdrożonego przez Niemcy w celu wsparcia energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych oraz odbiorców energochłonnych] (Dz.U. L 250 z 25.9.2015, s. 122)).
(54) Stowarzyszenie BV Glas uznaje ponadto, że obniżone dopłaty przyznane konsumentom końcowym należącym do kategorii B i C są zgodne z rynkiem wewnętrznym, ponieważ są niezbędne do zapewniania Energiewende (transformacji sektora energetycznego) w Niemczech i do osiągnięcia powiązanych celów w zakresie ochrony klimatu. Bez obniżonych dopłat zagrożone zostałoby osiągnięcie celu związanego ze zmianą klimatu realizo
wanego dzięki środkom wsparcia finansowanym z dopłaty: z jednej strony bez obniżek dopłata kogeneracyjna dla przedmiotowych sektorów nie jest zrównoważona. Brak obniżonych dopłat skutkowałby utratą tak wielu miejsc pracy, że nieuchronnie doprowadziłby do porzucenia polityki wsparcia dla kogeneracji (oraz ambitnych celów w zakresie zmiany klimatu); ponadto przemysł przemieściłby się prawdopodobnie do państw o mniej ambitnych politykach klimatycznych. Proporcjonalność środka wynika z faktu, że przedmiotowi beneficjenci w dalszym ciągu uiszczają pewną część dopłaty kogeneracyjnej.
(55) W szczególności w przemyśle szklarskim zniesienie dopłat kogeneracyjnych przełożyłoby się na siedemnas
tokrotny wzrost dopłaty, którą płacono by w dodatku do podatku od energii, dopłaty EEG i zwiększonych opłat sieciowych wynikających ze zwiększonego udziału odnawialnych źródeł energii w strukturze produkcji energii.
W związku z tym stowarzyszenie BV Glas podkreśla postępujący spadek inwestycji w przemyśle szklarskim w Niemczech, co wynika z wysokich dopłat energetycznych. Ponadto stowarzyszenie BV Glas zwraca uwagę na łańcuchy wartości powiązane z przemysłem szklarskim, które również zniknęłyby, gdyby doszło do delokalizacji przemysłu szklarskiego.
(56) Stowarzyszenie BV Glas uznaje również, że ograniczenie obniżek dopłat dla konsumentów końcowych należących do kategorii C prowadzących działalność w przemyśle wytwórczym nie jest dyskryminujące oraz jest zgodne z logiką systemu, ponieważ przemysł wytwórczy, w przeciwieństwie do dostawców usług, na ogół odwzorowuje ceny oraz działa w warunkach intensywnej konkurencji międzynarodowej i nie może przenosić kosztów na klientów. Stowarzyszenie BV Glas stwierdza ponadto, że sektor usług na ogół emituje mniej CO2, a delokalizacja działalności z zakresu świadczenia usług nie pociągałaby za sobą ryzyka ucieczki emisji; ponadto działalności te przenosiłyby się do innych państw członkowskich, a nie poza Unię Europejską.
(57) Stowarzyszenie BV Glas wyjaśnia również, że przemysł szklarski osiągnął już wysoki poziom efektywności energetycznej oraz że zwiększenie stawki opłat nie stanowiłoby zachęty do dalszych redukcji. Stowarzyszenie BV Glas wyjaśnia ponadto, że użytkowników elektrochłonnych nieustannie zachęca się do zwiększenia efektywności energetycznej, biorąc pod uwagę wysoki udział cen energii w łącznych kosztach produkcji (często wynoszący 20–
50 %). Podkreśla ono również, że w ostatnich latach niemiecki przemysł szklarski nieustannie poprawiał swój wskaźnik efektywności energetycznej oraz że bierze on udział w szeregu inicjatyw mających na celu zwiększenie efektywności energetycznej. Przemysł ten jest również stroną porozumienia (poprzez Federację Przemysłu Niemieckiego), w ramach którego przemysł zobowiązał się do zwiększania efektywności energetycznej w tempie 1,35 % rocznie.
(58) Ponadto stowarzyszenie BV Glas stwierdza, że uzasadnione oczekiwania uniemożliwiają odzyskanie pomocy w przedmiotowej sprawie, biorąc pod uwagę, że Komisja stwierdziła w swojej poprzedniej decyzji z 2002 r., iż poprzednia wersja ustawy KWKG nie stanowi pomocy państwa.
3.2. Przedsiębiorstwo Trimet
(59) Komisja otrzymała również krótkie pismo od koncernu Trimet, w którym wyraża on opinię, że obniżanie dopłat jest konieczne, ponieważ pełna dopłata odpowiadałaby kwocie w wysokości około […] (*) EUR, co pochłonęłoby znaczną część jego wyników finansowych. Koncern Trimet wskazał swoje poparcie dla ograniczenia obniżonych dopłat dla użytkowników elektrochłonnych kwalifikujących się do obniżonej dopłaty EEG w ramach specjalnego systemu rekompensat.
4. UWAGI PRZEDŁOŻONE PRZEZ WŁADZE NIEMIECKIE PO PODJĘCIU DECYZJI O WSZCZĘCIU POSTĘPOWANIA ODNOŚNIE DO OBNIŻONEJ DOPŁATY KOGENERACYJNEJ
(60) Władze niemieckie uznają wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego za nieuzasadnione, ponieważ na etapie wstępnego postępowania wyjaśniającego wykazano, że obniżone dopłaty są konieczne i proporcjonalne.
W decyzji tej nie podaje się żadnych dodatkowych informacji na ten temat, a wskazuje jedynie, że system obniżonych dopłat został zmieniony oraz że w obecnie obniżone dopłaty przyznaje się wyłącznie użytkownikom elektrochłonnym działającym w warunkach międzynarodowej konkurencji.
(61) Władze niemieckie podkreślają, że nowy system obniżonych dopłat wprowadzony ustawą z dnia 22 grudnia 2016 r. oparto w całości na kryteriach kwalifikowalności i proporcjonalności stosowanych w celu przyznawania obniżek dopłaty EEG w ramach specjalnego systemu rekompensat zatwierdzonego przez Komisję w sprawie SA.38632 (2014/N) Niemcy – ustawa EEG z 2014 r. – Reforma ustawy o energii ze źródeł odnawialnych.
(*) Tajemnica handlowa.
(62) Władze niemieckie wyjaśniają ponadto, że dopłata kogeneracyjna ma na celu przyczynienie się do osiągnięcia wspólnego celu w zakresie efektywności energetycznej i ochrony środowiska naturalnego. Uznają one, że ogólne obniżki cen energii elektrycznej mogą teoretycznie zmniejszyć zachętę do oszczędzania energii elektrycznej, ale nie dzieje się tak w tym przypadku, ponieważ dla użytkowników elektrochłonnych sama cena energii elektrycznej stanowi wystarczającą zachętę do zwiększania efektywności energetycznej. Nawet obniżona, dopłata kogene
racyjna zwiększa koszty energii elektrycznej tych przedsiębiorstw oraz zachętę do zwiększenia ich efektywności energetycznej.
(63) Władze niemieckie podały przykład przedsiębiorstwa, którego łączne roczne zużycie energii wynos 10 GWh i które mogłoby potencjalnie oszczędzić 1 GWh. W przypadku pobierania pełnej dopłaty kogeneracyjnej potencjalne oszczędności wyniosłyby 112 000 EUR. W przypadku obniżenia dopłaty kogeneracyjnej oszczędności w dalszym ciągu wynosiłyby 109 000 EUR (15). Władze niemieckie podkreślają, że przykład ten pokazuje, iż oszczędzanie energii elektrycznej jest korzystne również przy obniżonej dopłacie kogeneracyjnej.
Ponadto beneficjenci korzystają na ogół z certyfikowanego systemu zarządzania energią. Dzięki zwiększaniu świadomości zwiększyć można prawdopodobieństwo, że przedsiębiorstwa określą i wdrożą środki na rzecz efektywności energetycznej. Ponadto ze względu na podobieństwa między systemami obniżonych dopłat kogene
racyjnych i dopłat EEG, dopłata EEG w jeszcze większym stopniu zwiększyłaby zachętę do podnoszenia efektywności energetycznej.
(64) Władze niemieckie podkreślają, że nowy system obniżonych dopłat wprowadzony ustawą z dnia 22 grudnia 2016 r. ukierunkowany jest na użytkowników elektrochłonnych działających w warunkach międzynarodowej konkurencji, tj. użytkowników zagrożonych upadłością lub delokalizacją w przypadku, gdyby podlegali oni pełnej dopłacie kogeneracyjnej, ale w dalszym ciągu przyczyniającym się do finansowania wsparcia (z założenia płacą oni 15 % pełnej dopłaty, o ile dopłata osiąga pewien poziom wartości dodanej brutto).
(65) Władze niemieckie zauważają, że obniżone dopłaty mają ograniczony wpływ, jako że dopłata kogeneracyjna jest stosunkowo niewielka. W każdym razie skutki negatywne przewyższałby skutki pozytywne.
(66) Ponadto w oparciu o dane udostępniane przedsiębiorstwom kwalifikującym się do uiszczania obniżonej dopłaty EEG władze niemieckie założyły, że w przypadku braku obniżonych dopłat pełna dopłata kogeneracyjna wynosiłaby 0,255 eurocentów/kWh (podana w poniższej tabeli „referencyjna” dopłata kogeneracyjna) oraz że taka stawka dopłaty kogeneracyjnej w dalszym ciągu odpowiadałaby 1–9 % wartości dodanej brutto dla wybranej grupy około 100 przedsiębiorstw kwalifikujących się do obniżonych dopłat EEG oraz których zużycie energii przekracza 1 GWh. W ramach formalnego postępowania wyjaśniającego władze niemieckie przekazały zaktuali
zowane dane liczbowe pokazujące, że w przypadku pierwszych 20 przedsiębiorstw kwalifikujących się do specjalnego systemu rekompensat (pod względem zużycia) referencyjna dopłata kogeneracyjna odpowiadałaby 0,8–6 % (w oparciu o dane za 2015 r.) wartości dodanej brutto przedsiębiorstw, a pełna dopłata kogeneracyjna (wynosząca 0,445 eurocenta/kWh) odpowiadałaby 1–11 % wartości dodanej brutto.
(15) Założenie: cena energii elektrycznej po zmniejszeniu dopłaty EEG wynosiłaby 11,2 eurocenta/kWh.
(67) W celu zilustrowania możliwego wpływu pełnej dopłaty, przedstawiły one również następującą symulację:
Tabela 4
Symulacja wpływu pełnej dopłaty
Referencyjna dopłata koge
neracyjna
Dopłata w ramach nowej ustawy w sprawie koge
neracji z 2016 r.
Konsument końcowy
Zużycie (GWh)
Obciążenie bez obniżki dopłaty
(GWh)
Obciążenie wyni
kające z ustawy o kogeneracji KWKG z 2016 r.
(EUR)
Zwiększenie obciążenia z podziałem
na czynniki
Kat. B 0,255 0,04 Branża 1 10 0,0255 8 050 3,17
Branża 2 100 0,255 44 050 5,79
Kat. C 0,255 0,03 Branża 3 1 000 2,55 304 150 8,38
(68) Niemcy podkreśliły ponadto, że obciążenie dopłatą kogeneracyjną nakłada się na obciążenie już wynikające z dopłaty EEG.
5. SZCZEGÓŁOWY OPIS ZGŁOSZONEGO PROGRAMU POMOCY BĘDĄCEGO PRZEDMIOTEM BADANIA WSTĘPNEGO (SA.47887)
(69) Począwszy od zimy 2017/2018 dostęp do wsparcia na rzecz nowych elektrociepłowni o mocy zainstalowanej wynoszącej 1–50 MWel zgłoszonego przez władze niemieckie jako SA.42393 (2015/N) i zatwierdzonego w decyzji o wszczęciu postępowania uzyskają operatorzy wyłonieni w ramach przetargu (zob. motyw 91 decyzji o wszczęciu postępowania). Warunkiem uczestnictwa w tych przetargach było wprowadzanie do sieci publicznej całości energii elektrycznej wyprodukowanej w elektrociepłowni; dana elektrociepłownia nie kwalifikowałaby się do uczestnictwa w przetargu, jeżeli energię elektryczną wyprodukowaną w elektrociepłowni zużywałby bezpośrednio właściciel elektrociepłowni lub gdyby energię wprowadzano do zamkniętej sieci dystrybucyjnej bez uprzedniego wprowadzenia jej do sieci publicznej. Władze niemieckie zauważyły, że bez takiego wykluczenia uczestnikom przetargu nie zostałyby zapewnione równe szanse. Wyjaśniły one, że biorąc pod uwagę, iż gdyby zużyta na potrzeby własne energia elektryczna wyprodukowana w elektrociepłowni kwalifikowała się do obniżonej dopłaty EEG, elektrociepłownie wykorzystywane do produkcji na potrzeby własne miałyby systemową przewagę nad elektrociepłowniami wprowadzającymi energię elektryczną do sieci (zob. motyw 94 decyzji o wszczęciu postępowania).
(70) W dniu 29 marca 2017 r. władze niemieckie poinformowały Komisję o tym, że rozważają skorzystanie z uprawnienia ustanowionego w § 33 ust. 2 lit. b) ppkt bb) ustawy KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami w celu umożliwienia uczestnictwa w przetargach elektrociepłowniom wprowadzającym wyprodukowaną przez nie energię elektryczną do zamkniętych sieci dystrybucyjnych zamiast do sieci publicznej. Elektrociepłownie wykorzystywane do produkcji energii na potrzeby własne w dalszym ciągu nie będą jednak kwalifikowały się do uczestnictwa w przetargach i zgłoszona zmiana nie ma do nich zastosowania.
(71) Odnośnie do elektrociepłowni wykorzystywanych w zamkniętych sieciach dystrybucyjnych władze niemieckie wyjaśniły, że ich początkowe wykluczenie opierało się na następujących założeniach: w przypadku gdy produkcja i zużycie energii mają miejsce w tej samej sieci zamkniętej, opłaty sieciowe mogą być niższe niż w przypadku układów, w których całą zużywaną energię produkuje się w elektrociepłowniach poza zamkniętą siecią dystry
bucyjną. W pewnych okolicznościach może to umożliwić operatorowi elektrociepłowni działającej w zamkniętej sieci dystrybucyjnej uzyskanie wyższej ceny energii elektrycznej w porównaniu z operatorem wprowadzającym energię elektryczną do sieci publicznej. W przetargu, w ramach którego operatorzy ubiegają się o stałą premię wypłacaną w dodatku do ceny rynkowej, operatorzy elektrociepłowni, które mają działać w zamkniętych sieciach dystrybucyjnych, mogli skorzystać z przewagi konkurencyjnej i jeżeli przewaga ta była systematyczna i znaczna, mogła ona umożliwić tym operatorom składanie ofert strategicznych powyżej ich kosztów, co skutkowałoby nadmierną rekompensatą. Władze niemieckie dodały, że do wyżej opisanego skutku może dojść również poza zamkniętymi sieciami dystrybucyjnymi, ale operator elektrociepłowni może osiągnąć korzyść wyłącznie w przypadku, gdy do tej samej sieci przyłączonych jest jedynie niewielu konsumentów końcowych. Zatem w przypadku sieci publicznej skutek ten nie prowadzi zazwyczaj do zakłócenia konkurencji.
(72) Po bardziej szczegółowym zbadaniu tej kwestii władze niemieckie zauważyły jednak, że istnieją różne postaci zamkniętych sieci dystrybucyjnych oraz że na ogół nie da się ograniczyć opłat sieciowych lub udaje się to tylko w niewielkim stopniu, zaś ryzyko składania ofert strategicznych opisane wyżej w motywie 71 jest znacznie niższe niż założono. Wniosek ten wyciągnięto na postawie szeregu uwag, które w międzyczasie poczyniły władze niemieckie.
(73) Po pierwsze, aby doszło do składania ofert strategicznych, elektrociepłownia musiałaby uzyskać znacznie wyższą cenę za sprzedaż wyprodukowanej energii elektrycznej, co oznacza, że redukcja opłat sieciowych musiałaby być znaczna. Aby wywrzeć wymierny wpływ, znaczna część wyprodukowanej energii musiałaby zostać sprzedana na zużycie lokalne. W przeciwnym wypadku nie byłoby możliwości osiągnięcia wyższych cen.
(74) Po drugie beneficjentami niższych opłat sieciowych są wszyscy konsumenci końcowi w zamkniętej sieci dystrybu
cyjnej, niezależnie od tego, czy zawarli oni z operatorem elektrociepłowni umowę na dostawę energii, czy też nie. Operator elektrociepłowni musiałby zatem zawrzeć umowy ze wszystkimi, lub przynajmniej z większością konsumentów końcowych. W przypadku gdy do zamkniętej sieci dystrybucyjnej przyłączonych jest wielu konsumentów końcowych, możliwe jest wystąpienie efektu „gapowicza”. Konsumenci końcowi nie zawsze będą skłonni zapłacić operatorowi elektrociepłowni wyższych cen, jako że opłaty sieciowe byłyby tak czy inaczej niższe. Elektrociepłownie stanowią aktywa długoterminowe, zatem operator musiałby ponadto zapewnić zawarcie umów długoterminowych z większością konsumentów końcowych przyłączonych do zamkniętej sieci dystrybucyjnej, co z kolei ogranicza możliwość uzyskania (dużo) wyższych cen od konsumentów końcowych.
(75) Po trzecie konsumentami końcowymi w zamkniętych sieciach dystrybucyjnych są często użytkownicy przemysłowi uprawnieni do niższych opłat sieciowych z tytułu różnych zwolnień wymienionych w § 19 rozporządzenia w sprawie opłat sieciowych za energię elektryczną (Stromnetzentgeltverordnung). Biorąc pod uwagę, że podstawą do przyznania tych obniżek jest stabilny lub szczególny profil zużycia przedmiotowych konsumentów końcowych, nie zaś fakt, że podłączeni są oni do zamkniętej sieci dystrybucyjnej, margines możliwości wprowadzenia znacznie obniżonych opłat sieciowych, które można by następnie wykorzystać do wynegocjowania wyższych cen, jest bardzo niewielki lub nie istnieje.
(76) W związku z tym władze niemieckie zauważyły, że zakładana przewaga konkurencyjna nie jest szczególnie znaczna oraz że nie będzie ona systematyczna, dlatego też ryzyko składania ofert strategicznych również byłoby znacznie niższe niż początkowo się tego obawiano (lub nie byłoby go wcale). Władze niemieckie rozważają w związku z tym dopuszczenie do udziału w przetargach elektrociepłowni produkujących energię elektryczną wprowadzaną do zamkniętej sieci dystrybucyjnej bez wprowadzania dalszych zmian w strukturze przetargów.
Jeżeli jednak dalsze dochodzenia prowadzone w ramach bieżącej procedury ustawodawczej wykażą, że nadal dochodzi do zakłócenia konkurencji oraz że w strukturze przetargów niezbędne jest wprowadzenie szczególnych środków, władze niemieckie zobowiązały się do zgłoszenia Komisji takich sytuacji i jakichkolwiek podjętych w związku z nimi środków zaradczych. W każdym razie władze niemieckie zobowiązały się do uwzględnienia w ocenie systemu wsparcia dla kogeneracji także udziału elektrociepłowni produkujących energię elektryczną wprowadzaną do zamkniętych sieci dystrybucyjnych.
(77) Władze niemieckie potwierdziły, że przedmiotowymi elektrociepłowniami są elektrociepłownie, które opisano w motywach 23 i 63 decyzji o wszczęciu postępowania oraz w odniesieniu do których władze niemieckie przekazały niżej zamieszczone obliczenia uśrednionych kosztów wytworzenia energii.
Tabela 5
Uśrednione koszty wytworzenia energii dla projektów wdrożonych przez wykonawców poza specjalnym systemem rekompensat i o mocy powyżej 100 kWel, w okresie 15 lat (2016–2030) do maksymalnie 10 MW oraz w okresie 20 lat (2016–2035) powyżej 10 MW, przy stopie
dyskontowej wynoszącej 30 % rocznie – w eurocentach/kWh (wartości z 2013 r.)
Sektor, w którym prowadzi działalność klient wyko
nawcy
produkcja części samo
chodowych
producent samochodów
producent samochodów
producent samochodów
producent samochodów
producent samochodów
Rodzaj instalacji BHKW 5 BHKW 5 DT 1 GT 1 BHKW 6 GUD 1
Podstawowa zdolność 2 000 kW 2 000 kW 5 000 kW 10 000 kW 10 000 kW 20 000 kW Godziny pełnego
obciążenia
4 500 go
dzin/rok
8 000 go
dzin/rok
5 500 go
dzin/rok
5 500 go
dzin/rok
5 500 go
dzin/rok
5 000 go
dzin/rok Odsetek zużycia
własnego
50 % 100 % 100 % 100 % 100 % 80 %
Uśrednione koszty wytworzenia energii
10,42 7,22 12,13 8,42 8,49 11,56
Średnia cena rynkowa 6,77 6,25 6,25 6,25 6,25 5,87
Różnica między uśrednionymi kosztami wytworzenia energii a ceną rynkową
3,65 0,97 5,88 2,17 2,24 5,7
(78) Aby zostać uznane za kwalifikowalne, muszą one – podobnie jak pozostałe elektrociepłownie, które mogą uczestniczyć w przetargach – być elektrociepłowniami wysokosprawnymi.
(79) Pomoc dla elektrociepłowni wyłonionych w przetargu zostanie przyznana w postaci premii doliczanej do ceny rynkowej za 30 000 godzin pracy przy pełnym obciążeniu. Nie dojdzie do wypłaty jakiejkolwiek premii w przypadku, w którym wartość określonego w umowie wymiaru godzin pracy będzie zerowa lub ujemna wg kursu wymiany dla Niemiec (na poprzedzający dzień) (§ 7 ust. 8 zgłoszonej ustawy KWKG z 2016 r., § 7 ust. 7 ustawy KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami). Energii elektrycznej wytworzonej w tym okresie nie bierze się pod uwagę przy obliczaniu liczby godzin pracy przy pełnym obciążeniu, za które może zostać przyznane wsparcie. Ponadto operator elektrociepłowni jest odpowiedzialny za balansowanie.
6. OCENA OBNIŻONYCH DOPŁAT KOGENERACYJNYCH
6.1. Istnienie pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu
(80) Zgodnie z art. 107 ust. 1 Traktatu „z zastrzeżeniem innych postanowień przewidzianych w Traktatach, wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi”.
(81) Aby stwierdzić, czy środek stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu, Komisja musi ocenić, czy środek:
a) przynosi korzyści niektórym przedsiębiorstwom lub sektorom (selektywna korzyść);
b) można przypisać państwu i wiąże się wykorzystaniem zasobów państwowych;
c) zakłóca konkurencję lub grozi jej zakłóceniem;
d) może wpłynąć na wymianę handlową między państwami członkowskimi.
6.1.1. Selektywna korzyść
(82) Jak przypomniał Trybunał w wyroku z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawach połączonych Komisja przeciwko World Duty Free Group i Komisja przeciwko Banco Santander i Santusa (16), aby ustalić selektywność środka podatkowego lub opłaty, konieczne jest sprawdzenie, czy środek ten wprowadza wśród podmiotów gospodarczych znajdujących się, w świetle celu przyświecającego wchodzącemu w grę ogólnemu systemowi podatkowemu, w porównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej, zróżnicowanie, które nie jest uzasadnione charakterem i strukturą tego systemu.
(83) W swojej decyzji o wszczęciu postępowania Komisja uznała, że co do zasady dopłatę kogeneracyjną uiszcza się za każdą kWh dostarczoną konsumentom końcowym za pośrednictwem sieci publicznej lub zamkniętej sieci dystrybucyjnej obsługiwanej przez właściwych operatorów sieci. Przedmiotowa dopłata jest dopłatą jednolitą naliczaną za kWh. Jak wspomniano w zamieszczonych powyżej sekcjach 2.2.1 i 2.3, system służący do określenia wysokości dopłaty zasadniczo nie zmienił się w związku z ustawą KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami, a jego podstawę nadal stanowi zasada jednolitej dopłaty kogeneracyjnej. W 2016 r. normalna stawka dopłaty kogeneracyjnej wynosiła 0,445 eurocenta/kWh, a w 2017 r. wynosi ona 0,438 eurocenta/kWh.
(84) Poprzez ograniczenie dopłaty kogeneracyjnej odpowiednio do 0,04 eurocenta/kWh i 0,03 eurocenta/kWh zgłoszona ustawa KWKG z 2016 r. przyczyniła się zatem do zmniejszenia dopłaty kogeneracyjnej uiszczanej przez przedsiębiorstwa kwalifikujące się jako konsumenci końcowi należący do kategorii B lub C, a zatem pozwoliła uwolnić je od obciążenia, jakie normalnie musiałyby ponieść. Ponadto poprzez ograniczenie dopłaty kogeneracyjnej odpowiednio do 0,056 eurocenta/kWh w 2016 r., 0,06 eurocenta/kWh i 0,08 eurocenta/kWh w 2017 r. oraz do 0,12 eurocenta/kWh i 0,16 eurocenta/kWh w 2018 r. ustawa KWKG z 2016 r.
z późniejszymi zmianami pozwoliła zmniejszyć obciążenie finansowe przedsiębiorstw kwalifikujących się jako konsumenci końcowi należący do kategorii B lub C, a zatem uwolniła je od obciążenia, jakie normalnie musiałyby ponieść. Ponadto poprzez ograniczenie dopłaty kogeneracyjnej do 15 % wartości pełnej dopłaty(i do 0,5 % lub 4 % wartości dodanej brutto) w przypadku użytkowników elektrochłonnych spełniających warunki określone w motywie 20 powyżej ustawa KWKG z 2016 r. z późniejszymi zmianami przyczyniła się do zmniejszenia obciążenia finansowego przedsiębiorstw kwalifikujących się jako konsumenci końcowi należący do kategorii B lub C, a zatem uwolniła je od obciążenia, jakie normalnie musiałyby ponieść. Przedmiotowa obniżka dopłaty stanowi korzyść (17).
(16) Wyrok z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawach połączonych C-20/15 P i C-21/15 P, Komisja przeciwko World Duty Free Group, ECLI:
EU:C:2016:981, pkt 60.
(17) Wyrok z dnia 11 grudnia 2014 r., Austria przeciwko Komisji, T-251/11, ECLI:EU:T:2014:1060, pkt 112; wyrok z dnia 10 maja 2016 r., Niemcy przeciwko Komisji, T-47/15, ECLI:EU:T:2016:281, pkt 55.
