Stefa.n GUCIK
.Poziom wapieni dełryłycznych z Birczy w Karpatach przemyskich i iego znaczenie dla stratygrafii górnei
kredy i paleocenu w regionie skibowym
WSTĘP
Za!g1aiiarienJiJe wieku Wa:nsltw in.oceramow:yah byil:o w ipiśmii€lI1inictwie
,geolqgj.cznym wieloik:rotn1e omawilSiIle i przez lI."óriJnych au1ioll."ów odmienme ujmowane. BocZątkOfWlO zailiCZlaJt10 je pod noową Wlall"Stw ropi.aJnieckich. do -eooon.1U (C. M. PaiUl, 1869), nas,tępntte do ikred.y dJolnej (C. M. Paul, 1876),
"Wll"IeSZcie lI1alEitkrt:órzy 'badacze rozciągali wiek W'a/I'Sltw iiJnoceramowydh od niż
szych !pięter kredy aż db 'E."OCe'I1JU (R. 2miper, 1888). W końc:u ustailil: się pogląd .wy'SIllJnięty przez H. Walterla i E. Duill!i.kowsk:iego (1882, 1883), po- Tparly następnie badain.dami. V. Ulhliga (1894), T. W:ilśnilOWSlkiego (1898, 1905,
1920), J. NOWiaJlm (1909), W. Roglali (1909, 1921) i :ilnJnycll, według którego na podstaw.ie .zw:i.ą21ku :tyoh watt'StW :z eooonean, jak :równ.1eż na podsmwie ,opr.aoawanJYdh flBJl.ID, przypisuje się waJrSltwom i!nJoooraroowym wiek
goc-
noo.edowy. .
O ile wiek WI81rs,tw iln.OCetI'IaIIll!owych OIgólnriebiorąc zosta! ustalony, to 'zagadni'elllie wieku najwy7m;ej ich części
me
ZOISItalo ~gnięte, aJ SZCZIe-góln!ie d.otyczy to g:r.aaticy pomi.ędzy kredą i paileocetnem w regionie Siki.-
"bawym. Uwari;ElJI1JO 'bowiem, Ze :tam, gdizie bmk 1łów ibaJbicIlcildh, is1m.ieje lulka st.mty'glI"arf:iczma, ,a utwocy występujące pod ps.tII."ym oooonem IZiaIl:iCZWl!O
do tkJredy. Wpratwdzie J. Nowak (1927) uznIaije istn.ierui.e :paJ.€IOCerl/U w ca- 1ym regi.<mie sdcilbotw.y'll1, niemniej j€ldmk me mając paloon1n1o,giczny-ch
·dowodów (z 'WY'jąrt1kiem falUJIly z Karpat lI"Z€SzowslkiCh) nie zajmuje zdecy- dowanego stałnowmkla., na czym za,waźyłJ mp€fWll!e dawtniej'8ze !poglądy
wypowiadanie przez W. Szajnoohę. H. Św.idzi.ń:s:ktL (1947) :2IW1t"aca !pO raz pi.€ll."'WSZy uW!agę ll1Ia farlct, że tam gdziJe iły babidkie nie WSltały sbwierdzone pod CZIe!r'WOIlymi }lup'k!aimi "eoceńskimi", "paileooen WówczaJS maże się mieścić w facji gó.rtn:okJrooiQIWej, w pstry1rn eoceme lub też !IlIa1jll1.iższym
piatSJrowcu cięk:ow:idkiJm.". Tru.d!niOIści z us1JaJ.eruiJarn gó:r!nej granicy lcr-ed.y ,spowodOlWaJ11Je są breik:ietm char.ailct;erysitycmJydh faUJn, jak lI."ówntież facjal-
nyrrll ZTÓŻndoowanii.u UItwo.rów paJeoceńskidl.
W prtacy rtej podatne .zostaną osta1m.ie wym.iJki badań. prooprowad!zoin,ych w 1astach 1955-1960 nad najwyższą częścią wa~tw ful!oceramowych i paleocenem w iregkme słdJbowym w olroBcy Bi:rczy i Przemyśla.
670 Stefan Guci'k
ROZWOJ NAJWYŻSZEJ CZĘ$CI WARSTW INOCERAMOWYCH
W :polurlJniowej części regionu ski:bowego W antyk1ilI1,ie W6/rY-Chwa- uiOowa najwyżsm część Wlairstw :inooetmmow:ych wykszt:ałoorua jest j'ako· seria ipi:asb>WCÓW i Łupków, lokalnie z wtrąooruiami mallgli. Występują
tu piaskowce cienlkoliawicowe, droibnoziJaJrmtistJe, 'o' barwie· smrej, po zwie.trzeniu roza.woriólte lruib bruna!tnoczarne, kł"uche, gitównie o. spoiwlie :kir2;emionkowo-i:1astym. PiJaskowce o spoiwie wapiennym w części stro- powej [)jale'żą do. rzadkości, natarrriast ilość iM Wl2JI"i8\S1ta ku dołowi. Wśród ławi(: piaskowców występują lupki ilaste o barwie popielaltej z odcieniem.
zielODJym i ci€lIlU1Jopopiel;a,te, ,rzadziej CZJaTIIlie. W spągu !tej serm wysltępuje
pakieIt IIll.alrgli ciemnoPQPielalt.ych ze smugami mBll'Ig.1li: C2Je1rWon.owiiŚiniowych.
OgóLny wy,gląd opisanej ser:ii Il1iezInaczme róŻlI1i się 'Od WlaJI"Stw itloce- r.amowydh w ści.s;łym tegIo slolW:a Znlaczeniu, d1a/tego w 1955 T. aJUItor wy-
dzielił ją jadro warstwy mooer'amowe' gÓTlne w iIlDWyIn ujęciu. Podzialu taikiegOo aUJtor :nde mógł jednak utmymać w od!nJies:ieniu do m~ obsza- rów, a llliaIWet WJ€I wsc'hodn.iJm pr!Zled'bużelruiu antY'kłiiny Walry-Chwmuowa.
W śród Oop1siaIIlej serii piJasilrowoowo-luplrowej występuje khlkumetrowy·
paikiet. wapieni detrytycznych, k:itóry ze wz,ględu I1Ia swą odręłbność pebro-
gr-a[iCzJną w s1.ooIuJn!ku do skal o.tacz1a,jących jest ibardzo ohalOOkterystyczJny.-
. Vi
przekrojadh okolic Birezy na porudntiowy zi8JChód ad Pr.ze:myśl&górm. część warstw iJn/OlOOramowyoh wy~ jmt jt8lkOo seria SIkla-
dająm Slię TÓW!ni€ż oZ ci€ll1!kOillaJw.icowyoh pimko.wców j, rupków, jednak litologicue :różnych lQd qpisanyc.h ,z, pvze!k!ooju sind:ł'a WBIr'Y-Chwa:niowa.
Lupki Q batrwie popielatej występujące w iI1i.7szych partiach przybierają
ku górze jaśniejszą ba:rwę zielonBlWOŻÓf,tą. ZaIrównJO jedne, jaik i drugie,
są IIlIiJerwaspniste. Wśród
nm
występu1ą cienkie ławilce phasikowców nie- wapnis1;ych, ikJruchyCh, wietrzejących rozawożółlto. W OIbrębi~ tej sedi brak jest matrgli, pi:askowOOw i łupków Q ciemnJych bairwadh. W nadkładzietej serii występują ,cienikie. smugi czerwO!Il,ycll i zieloo:ycl:t hlpików, dwa patld€'ty :ilów babiokirih z egzotykami oraz dwa pakilerty wapieni detrytycz- nych tego SlaIlIlego typu jlalk w prIZeIklroju fałdu Wary-Chwamowa. Z'llpeł-
n,ie JOICimilelnlIly rozwój IIlIaJjwy'ŻSiZej części w,arn1;w ~alIl1Owych obser- wujemy w ·przekroju Kuńko.wiec kolo Przemyśla. Ponoo. rporziomem marg1tL baik,U1;i,towyoh wys;tępujle seria typowych warstw 1noceraIIllO'WY1Ch płyJto
wych () miiążswści 80+100 m, następnie 12-metoow:ypakie.t łupków po-- pieila!tych silnie maJrglistych z· cienkimi p1askowcami· i dw:iema wkładkami
wa'pienia zlepieńoowalteg.o o miąższości 0,5 iIIl. Wyżej leży 15 m czerwO"- nych i n;iehieskawoo:iie~OIIllych łuJpkówilalStydh ze sporadyc:zmymi cienkimi
wkłOOlkamicZ€II'WOIIl[Yoo Łupków :rnJM"glistydh. Na1jwyższa część tej selfii"
o. miąj;soości około. 70 m, wyks:ztaiłoona jest jiako piJaJsilrowce cienkał.awi
cawe, ik'Tuc'he, waipIlisrte, o barwie sza,rej, ,przeikłald.aIne łlupkami pi~-·
stymi o ibaJrwie cieamwszarej, zi'emistej. W obrębie tego poziOomu wystę
pują duże !bloki skal egwtylCzn.ych () ,ś,redn:icy 1 m. Z ipolWlodu braku młod-
szych ogniw Illieznane jest przejście do eocenu. .
Jak z tego krótlkiego przeglądu wynikal, istnieją dUJŻe róŹlniCe w 1'00-
WOtjunajwyżs1zej ozęści WlairStw inOtoor"amowyc.h w pclud!nJiowej i półlnoc
nej części regionu skibawego. ChaTakbElrystyCZID.y natJomiast jest fakt wy-
Poziom w!lipieni detrytycznych z Biil'czy 671
o Z 4km
~--~'---"
Fig. 1. Mapa geolog.ic2lI1a. OikoliJC Bitrczy według mapy K!l!t'pat Polskich H. ŚwidZJiń
slkJiego
Geol~ maip of 1lhe viciJnrlJty of Bilroza .!lil.lcOll'dlilng ,tO the geolJog1cal map of the Poli.sh OaJripalthJi;ams 'by H. ŚwWdzińskli
1 - czwartorzęd; 2 - miocen; 3 - warstwY krośnieńskie; 4 - warstwy men1l1towe;
5 - eocen podmen1l1towy; 6 - wapienie aetrytyczne z Birczy; 7 - warstwY ino cera-
mowe; 8 - kreda dolna .
1 - Quaternary; 2 - Miocene; 3 - Krosno beda; 4 - Men1l1te beda; 5 - Submen1l1te beda; 6 - Detrltal lImestones trom Bircza; 7 - Inoceram1an beds; 8 - Lower Greta- ceous
stępowania we ws,zys,tkidh z:badrunych elementach tekA:onic.z.nych wkŁadiki
wapienJi detryrtyoznycih, ~tóre crw.jprawdopodabnil€lj stl1llIliOWią jeden poziom strnty,graIfiCllIly.
WYSTĘPOWANIE WAPIENI DETRYTYCZNYCH
Jak: w.irlać z załączonego wyc1nlka mapy geo1olg1C2'ml8j, wa.p:ilenie detry- tyczne S!bw:ierdzone ZIOStaly w różnych eilementach tektJo1ntilaZlIlóycll, z, tym
że najlepiej z-alZlI1.aczają się w poliudniowym sik.rz:ydle arntyk.lilny Wary-
:672 stefan Guci'k
-Cliwaniowa. Najdalej ku ZJalChodowi autor stwierdził wapienie w Jablo- ndJcy R'USik.iej w postaci dwu wamtw o miążsIz.ości lIlie przeklrtaCaljącej
50 cm. PorLyIcja ich nie jest jasna. ze ~u na Wltórne SlfOOiowarue warstw, w każdYm ~e znajdują się one poniżej pstrych lupków eoceń
skich.
W :Doibrej S2iLadheck:iej na ~órzu Mag:uia odsbonięty jest najlepszy prof.il walrSItw" od pstrych ruipków do WalI"Stw i:n!OOeI"aID~h występują-
c
ab
---- d----
50
25
---11--- --I
o
Fig. 2. Rrofli1e liJtologkl'lilo-straty.gr.at.iJc:2l!le: a - z Dobrej Sr1JlJacllJookIi.ej; b - z Cze- chowej Góry; c - z Oilrolii: Bittzy; d - zokolic Ku'1'iJlrowUec
StIr~lPhic....JJLthol<l!g)iJc sectians: a, - from Dobra Szlacheoka; 'b - fJ."om Czechowa Góra; c - ot ·the Bdreza region; d - of the Kuńlrow,ce r~on
o b Jaś n I e n I a II t o l Q g I c z n e: l - p1askowce clenkoła.wlcowe I łupki zlelonawo- poplela.te; 2 - wapienie detrytyczne z Wlkładka.m4 łupków zlelonswYch lub pstrych;
3 - łupki pstre; 4 - iły ba.b1dde z egzotyka.ml.; 5 - krUche piaskowce clenkoławloowe
I łupki z1elonawoMłte; 6 - p1as.kowce jasnoszare z wkładka.mi hliPków zielonych
Objaśnienia stratygraficzne: I - wa.rstwY inoceramowe (kreda górna);
n - wapienie detrytyczne, warstwY inoceramowe ponad wa.plentam1, pstre łupki, 11y ba.blck1e (paleocen); nr - pstre łupki, łupki zielone i pla.skowce (eocen)
L 1 t h o log 1 c a l e x p l a. n a t i o n: l - thln-bedded 8ILDd.stones wtth gl"een1sh-gl"ey ahales; 2 - detrltal llmestones wtth intercalatlons ot green1sh or va.r1egated shales;
3 - va.r1ega.ted Shales; 4 - Bablee clays wlth exotic rock tra.gments; 5 - frlable thln- bedded sa.Ilidstones wlth greentsh-yellow shales; 6 - l1ght-grey sandetones wtth green shale lntercala.tions
Stratlgraphlcal explanatlon: I - Inoceramlan beds (Upper Cretaceous);
n - detrlto.l J.1m,estones, Inocera.mla.n beda above the detrital llmestones, varlega.ted shales, Ba.blco. clays (Palaeocene); In - varlegated shales, green shales a,nd sandstones
(Eooene)
<:ychpon;iżej Wi3!pierl.'i.'. Padciet w8lplie;ni występuje tutaj 50 m pod.. czerwo- nymi łupkami eoceńskimi i składa się z s.zeregu różnej grubości ławłc
"WaipienJi, rpi..aslkowoów & łuipkiów zi.le1onawopopie'llaltyoh (fig. Za). Łączna m:i:ą:ższość w.aJpiend. wraz z :piasikowcami i łupkami wynooi około 25m, w czym wapienie stanowią OIkoło 40%. Grubość poooozególnydh lemie
PoZiom wapie.rui. detry'tycznych z
mrczy
673wapieni
wam
się od 10 dQ 100 cm. Większość ich jesrt; fa:-akcjOllllalnie war- stwowana, przy czym wielkość okrucllów w paJr.tid. spągowej dochodzi.do 2 mm. Chamlkberyst:ycz.n.a lllaikJJ:001IDu.ktum tych wapieni pozwa1at na
odróżnienie iCh od :iJImych skal fliszowych, 81 miJa!nowicie oprócz frakcjo- nadnego '-wlail'stwO'W1a.nia są lOIn.e drobno :lJami.nowane, przy cZym :Laa:niJny ciemniejsze,
w
iktórydh bałrozo licZlIliie występuje glaukon:iJt oraz ziarna kwareu, są ZIlIa!Cmie tw.ardsze od lamin jlBSnycll, w których przewarż.ająoikr!Uchy wapi..en!i:. WsJrubetk proces,ów wiellrze:ni:a lami,ny ciemnd.ejsze (twardsze) ~a:mlaJczalją się na powierncilin!i. w fornrl.e drob!l!Ych 7';ebetr. Jest to cecha, ;na podstawie której batrdzo łatw() II'IOIZpOZIl;aIĆ te sJml'y.
W .obrębie pakietu wapioem występują pilaskowce ciletnikolawicowe, drob- niOZWmiSte, kruche, o spod.lWie wapiennym ocaz rupki: ziekmawqpopielate, Zla.Zwyc:zaj niewapnisrt;e.
Poo:.iiom waJpieni dert;rytyczn.ych stw.il€lI'doony w Dobrej Szlaic!hrekiej
prześledziłem ku poludJniowemu wschodowi w tym samym. elemencie tektondcznym i w podobnym położeniu DJal odcilniku 5 km po wzgórze Ko- . rodak. W ipOS!ZlCZególnyc:h !pl'2Ieikrojadh, a :rrriJam,oiWicie Ratnówki:, rut W y- SiOkiem i Jna KorodJk:u obserwujemy stopniowy spadek !miąższośoCi 'W8Ipieni
oraz rmn1kanie poz:ioanu piaslwwoowo-łupkowego występująceg() poll1Jad
wapieniami. " .
Ten sam rtyp wapiełni występuje w tym samym elemencie te!ktorucz- nym w Ropience, tj. 14 km ku południowemu wsch()dowi od Dobrej Szla,- checkiej, W .naj'lliższej części. psltrych łupków 1. Podobną pozycję zajmują
wapienie w Jnajda1ej ku połudnliowemu wschodowi wysuniębej części 0Ina/'"
wia:nego fałdu, jak również w fałdzie sąsiadującym z nim od północy
w o1roli.cy KrościetnJkJ8i2• W :tym ostatnim wypadku pod w:apietnJiami wy-
stępuje jes~e k.ilk.a metrów czerwonych i ~eIonyCh łupków. W póŁ
nocnym sikTzyd1a :a.nl1:ykltn'Y Wary-Chwal!liowa stwierdziłem wa.pi.enie tylko w j1ednym punkcie w m:iejscrowości Roztoka i to w formie luźnych dużych bloków. Brak ich lIlJa. w:iJęks,zej przestrzeni, tłumaczyć należy tym,
że skrzydło to jest C7JęŚCi..owo ~ane, tak że w niekt&ych przekro- jaCh brak jest Irliajwyżsmj części waa:-stw il1JOC!leI"amowych.
W sąsiedm!im. od p6.łJnocy siodle wapienie detrytyczne występują w kilku pllJIlktaICh, ZaII'IÓWi!110 w St..1m"Zydle poliudn.iowym, jJak i w pń.bnocnym. Szcze- gólnie dobrze są one odsfł:onięte w źródłowym odcinku potoiku pły.nącego
z Posady Kiczorki do Leszczawy Górnej. Pod pstrymi łupkami wystę
pują cienikolawioowe piasilrowce i: lupki. PQPielate, wśród ik.tórydh rozwi-
nięty jest rtrzeclunetrowy pakiet wapiellii. Jasne, prawie białe wapienie
występujące
w
dolin.ej części p.rZIeooodzą ku górze w wapienie piaszczyste z WIal'S'twą kmeanien:ia batrWY ciemnobruoołtnej. Wa.rstwy inoceraanowe IPOd w.a!pi.em..i.ami roz:w.ilnięte są -jaklO c:iJoolrołia.wicowe, kiruche piaskowce omz łlupk:i lIliebieska:wotielion!e. W p:t"re'kiroju tym istnieją przerwy w 00-sl()nięciach, dlateg() nie jest pewII1e, czy wapienie te ograniczają się tylko d() wymien.1!OIneg:o 'brzedhmeUrow€lgIO paJk:.iJetu OtratZ lIlie jeat lZl1iaD.e przejście
do pstrych łupków eoceńskich.
W następnych ku póllnocy fa.łdalc'h ,b.i!rezańs!ldch wałpiJeni.e występują
w k:iilJlru miejooa.dh. W kami€łl1!i.!Oil,omie łl1I8; Czechowej Górze przy' drocJ.m
1 Wiadomość ustna uzyskana od mgr J. tg1!1ta.
2 Wa.pienie stwierdzone na wsp6lnej wYciecżce z 11181' J. :il:g1ętem l mgr K.~ .
.Kwartalnik Geologi~ - 12
674
stetan Gucikbiegitlącej . z ~08! do Łodzinlki· odsłania się su.ereglawic ~ grubO- ści 50+80 cm z !kti1lrucentynietrowymi: wkladkami z!iJeilOIllawycil łupków
imtycll (fig. 2b). W rue:mtórycll lawioacil wajpiooi ~ują fprrzeros1ty, rzadziej buły ciemndbr:unJa~c!h ikmem:iemd.
Dotycllczras by1laf mowa o jednym zw.art;ym paik:i.ecie wapieni z większą
lub mniejszą :i.łością· wldadekpiJaskO'WCÓw :iJ rupkÓ'W. W fałdaoh. b:iJrczań
skircih wapienie ~e ułegają :rmszczepieniiu iIla dwa horyronrty.
rozd:zielone wklladką ilów baibick!i.cll iZ egrotY'kiami. funadito występują
tu podJrżęckrie czerwone i zieilone bupk:i:, łupki popielate i popie1atozielone.
Pl"ofił taki (fig. 2c) w s2ICzeg6łaoh przedstawia się lIlaStępują,co.
Naj~ część warstw inoceramowydh wy~ jeslt glównie jak.Oo· łupki . ilaste o barwie OoliwkowozielOonej zci.enikim:i w.ldadk.ami kruchych piaskowców, pod którymi występuje 9 m łupków czerwonycl:l i-zielonych.
W ŚirodilroWejczęści tych ootartmdh występuje :pa!k:iet wapieni detry.tycz- nych sikłJadaJjących się z s:iedntiJu cienkich ł8Jw:iJC o łącznej m.iążsoości 1 ID, oddzialon~oh od: siebie smugami.. psltrych łupków. Poillald 'cze!I"W'oo.;ym.i. i Zie- lolll/ymi łuJpk.ami ro.zwmięty jest 25-metrowy !pakiet :iMwbaibiOk:ich z dużą ilością egzotyików oraz z wkładkami. rupków piaszczySltyoh, silnie wapni- stych, Q fbarwie cieIIlllOlp(jpielatej. Wśród egzotyków IlaIjczęściej spotyka.ne-.
są wapienie białe, warpienie ciemne i cza!I'De 0iI'~ iliwarde ciemnOopopjelate ma'I1gl1e. Wyżej występuje wk1;adka, J?5'tryc'h łupków o :miąższości 18 m,
roopoczyn;a.ją;CJaj się iłu!pikami czerwonymi pl'iZ€fChodzącymi ku górze w łupki
zielone j ipOipie1albooieilolO.e, w których majdIuje SIi~ druIg:i.
wsPomniooY'
już poziom wapi.eln.i detry:tyczn.ych sikłada:jący sdę z k:iimru ławic o łącznej miąższości 1,5 m. POISIZCZegóme ławice :rozdzieilone są lUjpkami ziJet1.oiIl.'Ylffi;i w 001- n:ej, aczerwaIlJymt i zie1~ w .g6mej części. PmwdiQlPOdoibnJie jest to ten sam porziom wap:i.e!n.t, ikltóry został
OPisa.ntY
popr!ZednJiJo z ikamieniolomu na Czechowej Górze,· tylkO o 2lIl/aC7lI1ie mniejszej mdą2s.ziOOci, lnJa; 00 wsIm-zywałooy wys.tępowrunie w lIl!iższych partiach 7a"ÓWIniO W jednych, jak i'w dru;gidh wkładek .zieilloinyoh hllpków. Ponad tym poziomem W~ipjeni występuje 8:in łupków zie1JOlnawoż6łtych, :ilLasrt:ydh, z IZ8J!lIikJającyntiJ wkliad.-
kąmi .łupków czerwonych, następnie 18 m nów babidkich z. egrotykami.
na!ldórych ,1~ą .pstre Łupki eoreńskie. Wapienie wySltępuj9(ce w p6llnoc- nych brzerim,ych faldacl:t regWll'lIU skiOOwe@> w miejsooWlOlŚci Kuń1rowce'
na zachód od F!rzemyśla (fig. 2d) :różnią się dosyć zn:acznie od opis.alll.ych poprzednrib, Wapienie rz; Dobrej SZIlac!heok!iej, jalk roWlil.ież z Biroz)n, są
droIbnooiknrehowe, nat.olrndast wapietllJie IZ Kuń1rowiec są zlepieńcowate.
W:i.e1irOŚĆ dkru..ohów docllodzi. w .nich do 2 cm średInicy, ponoo1Jo występują
tu :równlież łiaiwice złOŻOll.eez matter'.iallu drobndejS2elgo. Podobne waJpienie-.
stw:i.e:rdz:Lł arutor W str1otpowej czę.ści. warstw iniOCermnowych W Huw.n:iikacll,.
Vi
ktqryooQkJrudhy W'alpierui są j~ większe nlirż w W!alpieniach z KuńkQwiec.
J.aJk rz; przyń;ocz,onego ma1Jelriaru wyrnJiJka, wałpienie det:rytyczne mają 2lIlaJC.Zl1Je rozprzestrzen1€1lliie za!rÓwno W kiieruInku podłużnym, jak i po-
PfZ~ym dposi .fuldów., Nail.eży, róWIllieź poctlm-eili.ć, że na. zbadanym .terenie nie. ~ wapieni .detrytycmyclllbądź też lZlepieńców wa-
pilennYch. w
!IlJiżEzyoh rpa.rtiach waTSltw ::iinoceramowydh. POOJatdrt;o obserwu- .. jemy duże zmiany :fracjaO.ne WaiI'atw ... występującyJdh. w obrębie wapienii powyżej.nich.- <o
PoZiom wapieni -detrytycznycll z BWczy 675
W dawniejszych pr.aoacll 8'UJto:róW prowardzącytdh badian!iia nad WaJr- stwarni (["opiaariedki:mi w Kar:paltaoh Wschodnich powtarrza się ik:ilkakrotnie opis tzw. ,,z!lepieńców ziekmych" oraz okr:udh<Jw06w wapiennych. Między
:inJn:ymi F. Kreuitz i R. Zuber (1881), opiSlują zlepieńce zlożone głównie
z ziaI'lll IkwatrCU i wapienia, silwielI'dzolne w "warstwach płytowych".
W pmcy pó:lm!iejS2lej R. Z'llIber (1882) pisze o występowamu 7Jlepieńców tEgo SIamego typu w waxstwalch rop:ianieckich ply1;owych, w piaskowcu
jamnJelńsDn i w utwo:Nroh eoceńsIkioh.
Szczegółowe badialIria nad wymienianymi zlepieńiOami przeprowadZił
A. Alth (188?). Zebrał 0IllI dużą iilość próbek :zllepreńców ooceńskioh i Ue- dowycih z miejSlOOWOŚci Dorat, Delatyn, MOIkreń i
:iJnirwdh,
ktÓire \llI8S1ępnie opracował J. GTZy\bowski (1896).Wedfug A. Mb zlepieńce eoceńskie iI'ÓŻIl!iIą się od: kredowych, podczas gdy R. Zuber twietrdIzi., że z1epie-ńoo ze Wszys<tlldch poz:Lotmów są do siebie podobnel. J. Gr7JYbowsiki lPI"Zyclhyla się do ~dalIlia\ R.Zubera, nie dopaJtrując się związku pomiędzy ~aniem zlepieńców w ;pewnycll pooiomach i ich petroglra!ficzlnyrn wyglą.d.em. Jak z opisu tego aJWtora wyndka, głów
nym Sik:łJa.dlnikie zlepiJeńców obolk oh'lorytowej SIkały, kwałI'ICU i drobnych okruchów waipietnJia debrytyC21Mgo są wapiJenie :podhodzendla org&ndCZlIl€gO, na ~bóre sk1.adają się JiItotama1liJa występujące w postaci U}ra!mków i gałąrzek
oraz bryoooa. T. WiśniewSki (1898) wspoini.n~f Ilów.nież o wySJtępowaruu
bialych Wiajpieni w stropowej części waI"Sltw i.nOC'eramowych oraz Q W8JI'-
stwie okiruchOWlC'al wapiennego. Law:ice tego ostartm:iiego, jak-również wy-
żej wys.tępujące żół!tawe piaskowce gruibooiaim.iste, _ pstre margle i pstre ily, zat1icm _ aUJtor dio ~u. W ootatriJioh liaItadh w oikolioacl1 Dobro- - mila. w sibd~alCh Kotów - Lamna· i Piaslkowa - CzIecho.wa Góra wapie- nie stwierdzone zostały przez L. WatIchę (1943-1946) i 7-8!1iczone przez tego autora do eocenl\l.
Z opisu w:ymien:ioillJYch zlepieńców .zielon,ych ze wschodniej części -. Kar- pat tmOŻ!nia wn!il()sl!mwać, że :pr:zw:11Jaijmn.iej !lliiektóre z!l'l!i.cll sIlatnowją facja:1ną -
odm1anę wapienli de1lfiytyc2m,ycll z BiJrczy, stwierdzanych w rejonie Sa- noka, DOIbroImiiIJa !i Pmemyś1a. Na uwagę ~as:lug1lijerfutad pogląd wyrażony
przez T. Wiśniowslciego, iJctóry IllWaQ;a, że t.rtw'OIry występujące pod pstrymi
łupkami. łączJnde z OIkruChowoean wa!pienlIlym ruill€Ży zaliczyć do trzecio-
rzędu.Odm.ośnJie do wapieni stwiJer.(lzQtnyrih przez L. Waroyc!hę, rLkt6rymi miałem iITI.'Ori:lllOŚć zapoznać. stię, uwamm, że rui: pewtniO :n.alerżą one dlO p<YLio-_ mu wapieni de1lryty1cm.ych oj::xis.ywoo:ydh w tej pracy rL dlrolic B:iJrczy. Róż
nice zdIań' ipOmięOOy' A. Ailltihem aJ. GrzyibovVskUm wyn.iJkają Z>aiP€'W1Ile z tego, że A1Jth jadro gealog teoon!Owy wiJdz:iJall :róźnd.oe pomięd:zywafI"
Sitwami, w ik!tórych występoWIały zletpOOńce, mliczIając je do !kredy albo do eocenu, dopaftrując się również różnic W -zlepieńcach, natormast Grzy- ,bowski: zebmne _~ A1tha próbki O!praJoował, ł,aborai'bar:-yjtnde i widrzj;ał
ty(lko pod!Oibieństwo ~ zlepieńców.
OPIS MAKRO- I MIKROSKOPOWY WAPIENI
We wstępie w celu bliższego oIkreśl.etndal wapieni użyłem ter!rrrln\l "wa- pienie deltrytyczne z Bir~" ze względu na';w,że miejscowość taJ znajdl\lje'
się w -cerutrum dotychczas S!twierdoonego;~ tycll UJtworów
676
Stefan Guci'koraz że w okolicy B:iri:zy wapienie te są sUnie rozw.inięte i dolbrze o.dsŁo
nięte.
Wed!łu:g.M. Tumau-Morawskiej (1954) pod nazwą "wapienie detrytycz- ne" rozumiemy walpienie tego. typu, jak zlejpieńoe, brekcj,s lulb piasikowce wapniste. Ponieważ wśród o.pisywanych wapieni są i. zlepieńce i inne 0ICimi00.;y średniio- i drobnooikruchowe, d1a1legJO użyłem terminu ogólniej- szego., który da się mstooować do wszystk:iJch opisywanych tu wapieni.
WapienJie, ik1tórym pośwjęoony
JESt
,tein. kom.unlJka,t, skladają się ~ :różnej wielkości okruchów waptelJ.'li. egwtyCZlIllych (ty;toństki.ch) o średnlicy0,5+20 mm, z całych lulb pokruszonych skorup otwornic oraz ball'"dzo licz- nych lirt:otamn!i.ów tkwiących w spoiwie Wlapiennyni. MaJter:iJaił olkruchowy jest na ogól źle o'bt0c20IllY w wa!p:ieniadh gtrubookruohowych, naWmiast znacznie Jepiej w wapieniach ófrakcji <kobIliiIejszej. W ndektó.rycll odmia- nach wapieni :materiał· detrytyczny pochod:zea:liia OIrg1aniJCzlnegQ jest tak licmy, że odmiany fu nai1eża.łotby narzwać wap:ieniamL ocganod.e!trytycz- nymL
Tabela 1 Stosunek procentowy CaC03 do części nierozpuszc:zalaych w HCI
w poszczeg6lnych odmianach wapieni
I l
Zawartość wOloRodzaj skały Miejscowość
I I
Części nierozpuszx:zalneI
CaCO] w HCIWapień detrytycmy lami-
nowany Dobra Szlachecka 77,49 22,51
Wapień detrytyczny o tek-
sturze zbitej Bircza 95,09 4,91
Okruchowiec wapienny Kuńkowce 96,49 3,51
Oznaczenia wykonała 1Jli1' I. Gucwa.
Nawiązując do opisu wapieni z Dobrej Sz1aJchecldej w rozdziJail.e po- przedJruim. OOJleżypodiklreślić, że opis ten dla się iZaS;toooWać do wszystkich wymieniolnych tu wapiezi.i z wyjątkiem waJpioo.i. występujących w pół
nocnej s1oo:f:ie regionu sJdbowego. NieznacztOO rrbiln:iJOe występują !l."Ównież pomiędzy wapi~ rozdzielonymi 1lJaI. dwa hory'2Jonty. O iłe chamktery- stycznymi oecham:i. hOiI'YZ'Oil1tu nd.żsrego są: f.ra'kcjO!11ialne WlaTSltwo.wan.ie, la.mirulcja, duża. ilość g1aJUilrorutu, orygdm.aiLny SIpOSÓb wietrzenia, rezulta- tem którego są ,bloki. Q bisz1roptowatych ikszt1Jał1ladh z drobruym ilebrowar- niem, Ij;o w horyzoncie górnym cechy .te za.nikają. Materiał dkr.uchowy jest tu 1Jl"laCZiThie drobniejszy, :tekstUJra prawie Zlbtta, glaukonit występuje
s,pOIl'"adycznie, nalto.miast wśród lawie wys~ją często przerosty krzemie- . lIllia Q barwie ci.emndbru!nJaitnej, ułożone iI'ÓwnolegJ.e do :powjer.zclmi wa:r- stWOWlallrila, :rmdz.iej w fo.rmie ~arnych buł 'CZY soczewek:. Ws.PÓlną cechą Qbu odmian są: podobny sikllad lIltiineraiIn.y, j&sll1J8l, . prawie biała· bar-
Wat, podobn'Y sposób w:iJertlrzeruia. W.aipiende występujące wpólnoon.y,eh
fałdach :regionu slldbowegQ różnią się znoczilie od wapieni rz; częśc:i. połu~
Poziom wapiend del;rytycmycll z Bia:<:zy 677
dniowej tego regioruu, szczególin:iJe w:ie.1kością ma.ter.iiaJ.u okruchowego egzotycznego oraz W'ZIf()SOOm jego :iJ.ości. w srtosunJku do ma1:er!iJału pocho- dzenia ~cmego. Ze WSipóiLnych cech wymienić nai1.eży: ten salIn !I:'Odzaj maJteriJału wapiermego egrotycmego, frakcjonaane wamtwow:amde, wystę-
powan:ie pokruszonych litotamniów i małych otMmnJ.c. .
Tak więc mimo ZIIliaazlllydh 1I'6żnic wyn.ikJających z odirn:i.eImej frakcji
materiatłu 'WIapiennego egzotyczn.ego (odnosi się to głównie do wapieni z o1rolic KuńJrowiec) is1mlieje Si2leI'eg cedh, iktórIe pozwalają uważać waJp.i.e- nde te za należące diO tego samego pooiamu, t8i mart:erial egwtyczny m
pochodzący z tego SiaJIllJeIgO ZrlÓdła.. Marbe:riJał ten pr1awdopodobnde dostatr- cza.ny iby!ł: z Ilrotrdyliery ZllJB!jdJująoej się na północy lub póhlocnym wscho- ,_, dz:ie basenu iLnocer.amowego, lIla co wskJazywał;by wzro.srt; w .tym :kierunku
. wielkości okruchów wapiennych. . -
STRATYGRAF'ICZNE ZNACZENIE WAPIENI DETRYTYCZNYCH ZBIRCZY
Wedlug ostatniCh lpoglądów na srtmatygr.afię gÓI'lOOj ktredy i s.ta!rszego trzecilO1rzędu przyjmuje sd.ę, re paJ.eooen w obrębie KoopaJt ~y jest w różn,yIdh
:facJacl:t
(F. Bieda, 1951). Zagadnienie jest proo:te, gdy cllo- dzi o serięw8lI'St.w m~ s:ię w .grandoaclltego pięt:m, jak np. iłybaJOOdtie, ilru)ryohwiek określany rostaiJ: na. podstawde m~6w przez B. Kropac7Jkla (1917) li W. Rcgallę (1926-1927), a tnaSI1;ępnde potw:ięrdzony
badaJniami F. Biedy (1946). $pra'Wal kompliillruje się, gdy w 1rOOhubę WC'ho-
dzą takWwtw:OII'Y, jak wamtwy IDoceramowe lruJb pstre łupk,i o slabym zróilniicoiW\!inJiJu 1pi000000ym, a obejmujące lcilkaJ pięter .
. Odnośnie do Kaa-paJt
Wsc'h.odcic.h
:i&1mieją wśród geologów mdrzaeckich następujące poglądy dotyczące tego problemu. H. J. Maslakowa (1955) i większlOść geologów radzieckich przyjmuje, że w "zewm.ęilrznej strefie antykłinaiImej" Karr!pat WscllocłnJiCJh paleocen :reprezento'W'aIIW jest przez piaslrowoo jamneńS1cie, nBJ1loon:ialslt O. S. WiiaIłJaw (1951), apie1rając się na oZnaczeniach małżów opracO'Wanych przez W. Rogalę, przyjmuje mastrychc:ki. wiek pialSkowców jamneńskich. Osta:tmio· J. Kulczycki i K. L. ChlopOlIlOW (1957) zalicrmją do paLeocenu tzw. "j~ hory- zont", odpow:Lad;adący najwyższej Części. "warntwpłytowydh"F. Kreutza i R. Zuberai,· OI'Iarzc:zęść pd.asik;olWCÓW jamneńsk:OOh. DolIllIaJ część haryzOlI1ttti jamnelńskiego sikł.ada sd.ę z wi'śniowych, czerwan.yoh· J. zielonych łupkówz lawioam1 piiaskOlWcóW i wk~ik:Jami wa!pien:i organ.odetrytycmyah . . Prowadząc
badait1da:·
geologJi.cme w reg:ioo:ie sltibowym (póŁnocny. region inoceIram.owy) ootor nartr<arfił: róWlllież na tT't.I!dilliośc w rustalemu, jakie utwory ruU~ mIiczyć do tego piętra i gdzie ,pootawić gTooikę pamiędz;y , :kredą .18. pa:leooi:ia:tern. Zasięg !iłów habickioh stwierdzon'Y rulJ podstawie .. badań terenowych :na znacznie większy1cih obszarach niź. to byito d<ńych ..czas . przyjmowatne nie obejmuje całego reg;~olh;u sldbowego, ponaidtbo oka.;;
zało sd,ę, że w poł!udllliilOiwo-wsdhodrnJiej części ;ich zasięgu, tj. w okolicy B:iJrczy, zazębiają ~ one z ps.tlI'YU'Ui łupkami. Na pol:urlnde i :półJrroc od tego . obszaru 'iiły ibaJłOOlrie:nde występują, a w~ :i!ruoc.'eramDwe ·na· tych
o~ach podo'hodrz.ą dó pstrych łupków eoceńslkiJClh. Tak wtięc w olbrępie
tego samego piętra :zachodzą duże zmi.aJny facjia1ne, z czym wiążą sti'ę· wyw
żej wspomnlianJe tr:udrro6Ci. . ...
"StefaIn Guci'k '
S,~ ' poziomu wapielDi detryitycmyoh, osadu odrębnego
we :fliszU ~, d'lJa sIlosuinIlrowo dużych obszalMdh regiorllU skiibowego
nastl'MIJ myśl, że poiZiiom ten, podobnie jaik na pr7lylkłJad paziom margli globigery:nowyclh,
pormmn
łupków jiBSie1s!lcicll, poziam piaskowców gJlaUilro- nitowyCh, mme być poejamem korelacyjlUym pomocnym !prziy roowią2JYwalU!ilu zagadn!reń ~yIdh.
W ,I'IOrl'.d2iaJe poprzedIn;im, podając :ró2mii.ce j cechy wspó.1nJe wapieni detirytyc.myc.h, s:ta:mlem Się wyik1azać ichprzy1IllCltle'imość do tego samego poziomu, grl~ tymczasem z części opjsowej wyn:iika, że wapienie te wy- stępują w l'ómyoh !UtworIaah wzale2m.ośc.i od ~, i ibalk w części potludlndowej regionu skilbowego występują wśród warstw iJnoceramowych lub w pstry'Cfu. łupkaICh, w częścIi; śr,od!lrowej wśród cmrWIOnyclr ;i zielonych
łupków, w części, ipÓł!Iloonej rÓW1Illież wŚ1"Ód: wamtw inOClelramoWyCh, z tym
że iOadJkfltad' watrStw mOlCelI'alIIlOWYch ood wap.iJelIlJiami w obu ~ych
'strefadh jleSJt il'Óżmy. W tej sybuacj:i jedn'Ym z waimiejszych ~ jest
usta:lende -jednow:iekowoścli. utworów występującycih 'pcmlad poziomem
wapieni d~dh.
, Na podstarw1e miJkrofauil1iy z łupków występującym bezpośredJnjo pod
wapienrlmni onarL z' ltuipków wySltępującydh wśród' 0II'1aZ .nad walp.ien.iJaImi
można jedynie 'Powiedzieć, że są to osady wfukiu dan - pailOOCJel1'l 3.
W każdym razie ponad poziomem. wapieni nie stwierdZlOlno w ani jednej
probce
lllJa kiJlkialnJaście ~bada!nych Z1e5pOlów iZdecydowaarie' kredowych.N,i7)ej z:ami€SZC2l8lIIl wykaz otwoa:'!Iliic z próbek poibranyc:h w wykopach
przydrodże bi.e@lącej ze wzgórm Magura do Br:zeżawy, 2 ikm .na północ':"
ny wchód od Dobrej Sz!l.achedkiej', opracow8iOyldh !PI'ZIeZ mgr J. Morgiel:
a. Z łupków występująO)11oo pand:żej W8lPieni: Rhabdammina cylindri- ca Glaess'., Sal!Cammina Placenta (G!I"!Zy b.), Reophax splendida Grzylb., Nodellum velascoense (Cusih.); Glomospira gordialis
(Jon.
et Prark.), Glomospira irregularis Gr.zyb., Trochamnninoides sp. d:iv'J Haplophragmoides 8uborbicularis (G il" z y 'b.), Recurvoides deflexiformis N o t h, Marsonella crassa (M a r s s (111), Rzehakina fissistomata (Grzyb.), Trochammina globigeriniformis (JOJl!. et Park.),' . b. 'Z llwpków popieJ,atozjclonyohmzdzie1iadącydh Ławree wapieni:
Rhabdammina cylindrica G l a e s S., Saccammina placenta (G r z y b.), Hyperammina G r z y b - D Y 1., Hormosina ovulum (G r z Y' b.), Reo- phax pilulifera B rad y, Nodellum velascoense (C fU S h.), Ammodiscus incertus d' O rb., Ammodiscus tenuissimus G r z y b., Glomospira gor..:.
dialis (J on. et P Ja; r k.)" Trochamminoides sp. div., Haplophragmoides walteri (G r z y rb.), Thalmammina subturbioo.ta (G r z y b.), '" Trochammi- na' globigeriniformis (J o Dl. et P a r k.), Cystammina pauciloculata B r a- d y, Recurvoides deflexiformis (N () t h), Spiroplectammina spectabilis (G r z y
Ib.),
Gaudryioo. tenuis G iI' Z Y b., Ammobaculites sp., RzehakiTia epigona R z e h a k, Rzehakina indusa G r z y b., Globigerina bulloides d'Orb.3 Ostatnio w okol1cach Wary i Temeszowa H. Jurklewlcz (1960) zaJ.lczył do pa.1eocenunaJ- wy~ą az.ęść warstw lnocera.mowych oraz dolną cr.ęść .. PStrego paleogenu". Z .. pstrego pa.10e0-:
genu" (sensu H. JurkieWicza) podaje on mikrofaunę pa.1eooeńską Jedynie II okol1c TemesŻowa.:
wydaje S1ę jednak. te utwory. z których ta !auha., pochodzi., uważać na1~ zaodpowiednllt najwyJ!lszej części warstw Inoceramowych zaWierających tu wkładkę pstrych łupków. .
PoZiom lWapiępd detTyty.czn.yCh z B1rezy 679'
c. Z łupków jiLaS/1Jydh popielJa:bQzie1onyoh 25 m powyt.ej Wlapieni: Rhab~
dammina linearis Brady, R'habdammina eyZindrica Glaess.,. Sac:"
cammina placenta (G r z y b.), Dendrophrya excelsa G (l" z y b., Troeham- mina bulloidiforme (G r z y b.), Reophax guttifera B [" a d: y, NodelZum velascoense (C u s,Ih.), Psammoshaera fusca S c h lU 1 z e, Ammodiscus incertus d' Orb., Ammodiscus aif. tenuissimus Reuss.,. Glomospira irregularis (G r z y b.), Glomospira gordialis var. difundens. C u s h.
et R e iIlJ z, Trochamminoides folium (G r z y b.), Trochamminoides irre,,:,
gularis (W h i t e), Trochamminoides contortus (G r IZ y b.), Recurv.oides sp. d1v., Trochammina globigeriniformis (Jon. et P a:r !k.), Cystammi,,:, na pauciloculata (B r a. d y), Ammohaculites aglutinnans ~d' O r b), Plec~
~ina conversa (G·r z y' b.), Rzehakinaepigona (R z e h ak).
d. Z ·łuPków. CIZ€II"WIOIO!ych i z;.elanych
z
Bire7;y występujących, berą>ośrednio nad wap:i.end.ami: Rhabd,ammina !inearis B rady, Rhabdammina cylindrica . (Glaes s.), Saccammfna placenta (G Il' 'Z yb.), Hyperammina G r z y b. - D Y 1., Hormosina ovulum (G r z y b.), Ammodi$cus incert~
d ' O rb., Glomospira gordialis (J o n. et P a !l" k.), Glomos'pira' girrdiilllS
VM. difundens C us·h. et R etlliz, Ammolagena clavata (J on,. et P ,ark.), Haplophragmoides ci. walteri (G ir
z
y b.), Trochamminoides irregularis (W h l t e), Trochamminoides contortus (G I[' z y b.), Recurvoides sp., Plectina jallax (G r z y b.), Rzehakina epigona (R z e h a !k), Rzehakina jissistomata (G r z y b.). . .W Kuń!kowcach w obrębie wars·tw iIIlIocer:amowych stw:ierdzonp ponad lIlaTg1aImi baikulitowymi, około 80 m pod opisywvmym!p<>ziomeIil. wapieni
7llepieńoowatydh, mikroiartl!I1ę z globotrunkanami wskazującą na mastrych- oki wielk Itycll wałI'S1lw oralZ. skorupy iIn.:ocelNłm6w, ruutomiaBt w waTStwach
występującydh nad wapieni.aanr, tj. w pstrych łupkaCh, rupItach popiela- tych i ziemistoczam~h rn:ikro:faunę z przewagą form aglurtynujących -
młodsizą paleoceńsiką.
W plytkaJdh. cienłcidh wyk<llll!alnych z Wialpiem!i. detu-ytyczn.ych występuje
znaczna ·ilość różn!ie zoohowa;n,ycll otwO'rll1ic 4. W jednym wypadku w wa- pieniach z Czechowej Góry prof. dr F. Bieda 'stwierdził dwa oikarLy blitiej rui.eorz:na.cml:nycll dysilrocy'kJdn. Podobne fOlmly stwtierd'Ził autor p6m.iej
w ~pi.etn:iacll z Rlartmówn.
W qpare1u o
, PrZYIX:ICZXm.e
dame przyjmuję gr8llliioę poaXl:ięd:ży kredąa paleocenem pOO1liżej do'llnej g:m.nń.cy poziOmu wapienidJetu-ytycznych z Birezy. W rt:.aIkiJm ujęciu gÓI'lna gTIalIllim W,8iI"Sitw :ialooeirairńowydh przetbie.:
galaby diaclhroruicznde. Wobec powyższego do paileócelnu IIlJailEŻy zaliczyć:
a) w prof;iaacll z okolic Dobrej ~j Wlalpientie
debrytycz.ne
ora:zserię łUJpikowQ-i>iaskowoową (IIlajwyŻSiZa! część warstw IDoceramowych)
wyst~~ poinad wapieniami detlrytycznymi, at pod pstrymi łupkami eoceńskimi;
'b) w pro[!iJiaoh z okolic Ropi.enki .i Krośoienka wapieruie i część
JlS'trych łupkóW występującyoh ponJa:d nimd.;
c) w profiilooh z .'OIko1d.c B~y dOlny :poziom wap.ien!i, pstre łupki. wy-
stępujące powyżej tego pozdomu, ll1liżsrzy pakiJet iłów lbaibiokich, . czerwone
ł Odnośnie do form zbl~ych zarysem do globOtruilkan (tabl. l, tlg.· l· i 2) prof, dr M. Ksi,,:aktewicz orzekł. że .,nie są to globotruilkany.
680 stefan Guclk
i
ziemne
~ki z górnym po2Iiomem wapieni orne wyżsrJ:.y pakiet iłówbab1cik:ich;
d) w profilu z okolic Kuńikowiec wapiende z1ep:ieńoowart;e, !pStre łupki
i m.argle, serię ika'uc!hych piaskowców z łutpk.ami popie1aJtymi i ziemisto- cmrnymjJ.
Podane wytlllikii. IbadJań :nie wyczerpują caErowicie zagarlnienda dotyczą
cego rozprzestrzenietnli poziomu wapiend. detrytycznych z B:ixczy w regi0- nie sJrlbowym, dstnieją jednak :p!'7BłaIllik.i wskazujące tllJa to, Źle dalsm badania porzwolą na :rorz.szerzenie tego mgJa.dnJienJia. Dla przykładu pocLam.
że W czasjeo pobytu w Rumundd. w 1957 r. :na wyciecz1ce z prof. dr S. WdO- .. wiarzem, .prowadzanej pr2JerL l. Bancila, obserwQwaiIiś.my. jasne \Wpienie
detrytyczne ·JamialJOwane
w
pobliżu ujścia potoiku Coacaziii. do potoku Tazlau,bardzo
1pOdobne do opisanych w Dobrej Sz'LaIChecikiej, zaliczone przez geologów 1l'WlluńsJci.ch do eocenu.B:~a Stacja I.G.
N&deBlimO .d.Dla 19 etyeznla lDel r.
PISMlENNICTWO
ALTH A. (1887) - Pmyczy!llek do geOllog.ld Wsc:hodJnicll Kalrlpa.t oz. U. Roqlirawy Wydz. Mat.-Przy:r. Akad. Umiej., 16, :p. 1-48. Kmków.
BIEDA F. (~) - Stratygrafia :flllazu Kairpat polSkich na podstawie dużych otwor- nic. Rocz. Pol·. Tow. GeoL, 16, p. 1-52. Kmków.
BIEDA F. (11961) - RegiJonama GeologIa Po'lSikli t. I. Kaa1paJty, z. 1. p. 1113'-15:5.
Kraków.
GRZYBOWSKI .J. (1896) - Studia IXliiIkroskopowe mld zielOO:Ymi zlepdeńcami wschod- IIliich ~t. Kosmos, 21, p. 44-'62. Lwów.
JURKJIlEWICZ li. (1960) - otwornice z warstw :Lnoceramdwych regionu sk1'bowego okQlicy Wary i Temes'ZDwBl. Acba geol. pol., 10, nil" 2, p. 201-220. War- szawa.
KREUTZ F. i ZUBER R. (1181811) - Sto6IlmIkIi goolog.icme okoliJC Miraźn:lcy i Schod- . Dlicy. Kosmos, 6, P. 3117-314,1. Lwów.
KooPACZEK B. (1917) - Drobne pl'ZYczyI!lilci do geologU póllnoonycll ~t Srod-
kmVej Gallcjii. Sprawozcl. KomisjIi E1zjogr.. :ful .. Alkad. Umiej., 51, !p. lO~
14.6. Kraków ..
KYJIb~ H. O., XJIOIlOHml K. JI. (1957) - O BOOpacore mmeHC10łX nec'ła
mm:OB (BOCTO'łHbIe KapnaTbl). rOlOrol1'l'exH3~aT, reoJlomm 'IIecti'm, J\I'g 9,
corP.
31-35. MOCXBa.MACJIAKOBA
r.
H. (1955) - CTpaTHI'pact>HIl H ct>ayHa MeJlKHX ct>opMHHHct>ep na- JleoreHOBblX OTJtOlKewdł BocTO'łHI:.lX KapnaT. rOCTeOJlT'eXl13~aT. MOCKBa.NOWAK J. (1909) - O ,kiUru głowonogach i o chaIrakterze fauny z karpaClkiego kam- paillu. Kosmos, 34, p. 7165-787. Lwów.
NOWAK J. (19127) ..".., Z:alrys lt.ektandJk!l PolSiklL. LI Zjazd SlowdBńSlkJich Geografów i· Etniogr'afaw w Polsce. K1<aJków.
PAUL C. M. (1869) -. Dm geolog.!sche Verh1ił1misse des nfu"dlichen Saro6er- und Zern;pHner Comitates. Jb. geol. R.-A., 19, p.265. Wien.
681
PAUL C. Mo (1876) - GlrundzUge der Geologie der Bulrow.ilna. Jb. geoL. R.--A, 26_
p. 2611. W:IeD. '
ROGALA W. (1009)- Przyczynki do gómosenońSlkiiej faUil1(Y KJaa:pat. K061l'los, 34_
P. 7~74& Lwów.
ROGALA W. (1921) - MaOOr!laly do geologiJi KairIpait, cz. L Nowa gÓlrll1ok.redowa.
fauna rz; Pr'alkow.iec ,kolo P.rzemyśla. KosnroS, 46, Po 597-006. Lwów.
ROGALA W. (191'J6-.1927). - Nouvelles d0naWe5 PQU[' la stmtłigmphie du F1ysch
'k:alpatique. MemoLre de la ,1-ere Relllllion de l'Assooiation ki8lripaibique
en Pologne, p. 1113---<103. Wall.'S2J8.wa-BoIrysla.w.
SWIDZIŃSKI H. (1947) - SłoWlIlJilk Stratygra:fimny Pół1r1oonych KairpaIt Fliszowych.
Biul. Państw. Inst. Geol., 37, p. 1-124. WI8Jl'S2Ja'Wa
TURNAU-MORAWSKA M. (1954) - Petrogrrafia skał. osadowyoh. Wyd. GeoJ.. Watr-
sza.wa.
UHLIG V. (18194) - Be:met"kUlDlgeIl ZlJ[" GliiederuJllg ~scher BiJ.dmlgen. Jb.
geol. R.-A., 44, p.
a.m.
We.WALTER li, DUNIKOWSKI E. (.1682.) - GeoJ.og.icma budowa 'Iliai.f1xJoośneo obszaru . zalChoc1lll1io-gal'icyjsklich KaJrpaJt, oz. L KoomOl9, 7, ;p. 449-474. Lwów.
WALTER H., DUNIKOWSKI E. (1800) - G~cmabudowa .na:ftonośruego obszaru 2'J8Chodnd.o-gailicyjskich KairpaJt, cz. II. KOSolIIOS, 8, p. 300-401. Lwów.
WATYCHAL. (sUII43>---.I9f46) - Geologia północnej części ark. D()Ibrom1l. Siprawozda- -:nJIe. A/rIchiwum I.G .. (maszynopis). Wamzawa.
BHJIOB O. C. (1951) - CXeMa CTpaTHl'palPMH ceaepHOI'o CKJIOHa KapnaT. ,D;OKJI. AKa~.
HaYK CCCP, 77, .NR 4. MOOKlła.
WlSNIOWSKr 'l'.- (1898) - Przylczynek do zna~ lk.aJr.pack!iej klredy 10 tnecio-
ll"Zędu w dalszej okolicy Przemyśla. Kosmos, 23, p. 7'4--0g0. Lwów.
WISNIOWSKI T. (1905) - O w.ietku kaI1paok!ich wad'Stw dJr:looommowych. Roopr.
Wyd:z. MaIt. PIr~. A'klad. Umiej., 45, [B], p. 132-1512. Kraków.
WISNWWSKI T. (Il19ł:1») - Fauna. małżów górnej kredy kairlpadd.ej alrol.icy prze- myśla.. Kosmos, 43 za .r. lQI6, p. 77~ Lwów. .
ZUBER &. ~11882) - Studia geoIogI-czne we wschodnich Karpatl8Jch, cz. l. Kosmos, 7.
p. 951-107. Lwów.
ZUBER R. (1988) - Atlas geo1~cmy Galicji. Tekst do zeszyrtu II. Komisja Fi~jogr.
Pol. Akad. Umiej., p. 1-120. Kr1lków.
I'OPH30BT OBJIOMO~ H3BECmBKOB· H3 BHP'IH H Ero 3BA'IEIIHE
MB CTPATHI'PA4tJllł BEPXHErO MEJIA H DAJIEOD;EHA B CKHBOBOM PErHOBE
Pe310Me
ABTopoM OIlHChIBaeTCJł PR,lI; OÓBIpKemut~erpwróBblX H3BeC'l'B'JDt0s B c:tm6oB<».t
pem:OHe (ceaepm.Uł HHo~epaMOBbDi: pel'HOIR)..
;3m H3BecTBSKH 38MeąeBLI B 3ana,ttBOa 'iaC'l'H aBTMKJIHHaJIH Bapa-XBaHeB B Bepxaea 'iaCTH HHo~epaMOBLIX CJloeB, a B· BOCTO'iBOa 'iaCTH aBTHKJIHHaJIH Te ze
~82
JOBecTHJiKH nOJłBJUUO',l'CSl B necTpbIX CJIaHn;aX,HO pa3AeJIeHHbIe HaABa rOPłł30Jl;Tjl naKeTOM 6a6HIJ;KHX rJIJ1H (q:,Hr. 2 c). H~ BepXHHM rOpH30RTOM 3aMe-łaeTCH eIqe BTOPOH naKeT 6a6HIJ;KHX rJIHH c Sr30TH'ieCKmom OTTOpJKeHqaMH. . .';,
B ceBepRoA 'iaCTH HROn;epaMOBOH 30RhI H3BecTRffi01. 06RapYJKHBaIOTCSl B HRO-
~epaMOBblJ' CJIOJiX, a H~ H3BecTHJlXaMH pa3BHBaIOTCSl rJIHHHCTbIe HJIH qaC'f~O MepreJIHCTb1e necTPble CJIaHn;bI (q:,ur. 2 d}. Y'iHTbIBaR JIHTOJIOl'H'ieCKOe CXO~CTBO, noxo~ COCTaB. Sr30TH'ieCKOrO 06JIOMO'iHorO· MaTepHaJIa H opraaOl'eHRoro ~~HTa aBTOP. C"IHTaeT STH H3BeCTHSlKH O~ROB03paCTHbIMH H npH~aeT HM 3Ra'ieHHe CTPaTHrpa- q:,H'ieCKOrO ropH30RTa.
B CJIoax,. JIe1Ka.IIJ;HX Renocpe~CTBeRRO Ha H3BecTRJłKax,' a TaK:m:e B CJIaHn;ax .pa3~eJIJłIOID;HX OTAeJIbHbIe CJIOH H3BecTHJlXa 6bIJIa oQRapy:m:eRa MHKPO<Paysa YK8- 3bIBaIOIIJ;aSl Ha BOOpaCT ~aH-naJIeon;eH. B mJIHq:,ax H3 ~eTPHTOBbIX H3BeCTRSlKO)3 npoq:,. <1>. Be~a KOHcTaTHPOBaJI Heonpe~eJIJłeMl>Ie ~CKOIJ;HKJUmbI.
Ha nOM OCROBaHHH aBTOp C'iHTaeT, 'iTO BepXHaJ'I rpaHHIJ;a HHOn;eplUlOBbIX. CJIoeB npoxo;ąIiIT KOCO. rpamin;a M61K~y MeJIOM H . naJIeon;eROM yCTaHaBJIHBaeTca aBTOpoM .HliI1Ke RH:lKReA rpaRliIIJ;bI ·~eTPIiITOBbIX H3BecTRJlXOB H3 Bap'iH.
~ naJIeon;eHy OTHOCJłTCSl:
a) B npoq:,liIJIe C. ,n;06pa mJISlXen;Ka - ;ąeTpHTOBbIe H3BeCTRSlKH H CJIaaqeBo."
nec'iaHHKOBaJl cepHJI (caMaSl BepxHaJ'I 'iaCTb liIHo~epaMOBbIX CJIOOB), 3aJIeralOIqaH .Ha ~&rpHTOBbIX H3BecTHJlKax a nOA 3On;eHOBbIMH necTpbIMH CJIaHn;aMH;
'b) B npoq:,HJlSlX r.r. PoneHKa H Kp()Cn;eHKO - H3BeCT~ H 'ii,iCTb npHKpHBaIO-
lIJ;HX HX necTpbIX CJlaHqeB; '. .
c) B npoq:,HJlSlX r. BHp'ia - mt1KmtA rOpH30RT H3BecTHJlKOB, neCTpble CJIaHn;bI
.3aJIeralOIIJ;He '. mt1Ke SToro ropH3OHTa, HliI1KmW naKeT 6a6HTCKHX rJIliIH,KPa~.e
M 3eJIeHbIe .CJlaHD;bI H BepxHnA ropH30HT HaBeCTRJlXOB, a TaK1Ke BepXHHA naKeor -6a6HTCKHx rJIIiIH;
d) B npo<pl':lJIe ceJla ~YHbKOBn;e - KOHl'JIOMepaTOBbIe M3BecTHSłlO1, necTpble
<CJIaHn;bI M .MepreJIJł. a TaKJKe na'iKa xpynxnx necqaHHKOB H CJlaaqeB TeMHQ-'iePH~
H neneJlbHOrO ·~eTOB.
Stefan GUCIK
HORIZON OF DETRITAL LIMESTONES FROM BIRCZA, AND ITS SIGNIFICANCB FOR STRATlGRAPHY OF UPPER CRETACEOUS AND PALAEOCENE
IN SKOLE NAPPE
Summa'l."y
The~,tOOr descr.iJbes the oceua:ence. of de1mittW .1i.mestonetl iIn the Skole nappe
~nor.them !Jnooeramilain ~0IIl)..
Tołre6e ldmestones 00CI\lII' liJn the wester:n part ol the Wan-<lhwalDii6w aIIlIflIcUne in the upper ipaJI.'!t ol łhe lnooeramlJaai bedS, and iJn the eastietm part ot iI:h1s ootic1ine
~thiJn <łlhe. ~. shales. In th,e,lIlIedgbooll'rhoodof B!iircza the ldmestones,aJ.so
<lICCU!I.' W1iiDhliJn ;!)he Il"aillge ot the vatt1iegQted shales; howęver here th~ are sepwra~
Jn.totwo.hOlrirzJoln& (fig. 2c) by ą. memberol· Bab.Lce clay&. Above the wpperhOiIjimń
()f . thesę, ld,metlItcmes th
