STYCZEŃ 2011
WIELKOPOLSKA IZBA LEKARSKA
6
P
P o o d d c c z z a a s s p p o o s s i i e e d d z z e e n n i i a a K K o o m m i i s s j j i i H H i i s s t t o o r r i i i i i i F F i i l l o o z z o o f f i i i i M M e e d d y y c c y y n n y y P
P T T P P N N 2 2 5 5 p p a a ź ź d d z z i i e e r r n n i i k k a a 2 2 0 0 1 1 0 0 r r . . Michał Początek w w y y g g ł ł o o - - s
s i i ł ł r r e e f f e e r r a a t t „ „ K K o o m m u u n n i i k k a a t t s s a a n n i i t t a a r r n n y y w w W W i i e e l l k k o o p p o o l l s s c c e e X X I I X X w w . . ” ”
Państwo, aby mogło skutecznie funkcjonować, musi mieć swoją organizację. Często określa się ją mianem biurokra- cji. Ma ona do dyspozycji prawo, instytucje, urzędy, armię, szkolnictwo, wspólny pieniądz i język narodowy. Biurokra- cja, mniej lub bardziej rozbudowana, istnieje w każdym państwie.
Wielkopolska XIX w. znajdowała się w Prusach. Państwo pruskie miało określony porządek. Za najważniejsze zasady uznawano punktualność, lojalność, uczciwość i skrupulat- ność. Państwo miało dwie podstawowe funkcje: opiekuńczą i represyjną.
W kierowaniu państwem bardzo istotną rolę odgrywa komunikacja ze społeczeństwem. W Prusach od 1794 r.
administracja miała obowiązek stałego i powszechnego informowania o swoich postanowieniach i decyzjach, które dotyczyły wszystkich dziedzin
funkcjonowania państwa, także ochrony zdrowia. Najczęściej były to komunikaty stanowiące oficjal- ną informację podaną do publicz- nej wiadomości. Wynikały one z filozofii pruskiej polityki zdro- wotnej, obejmującej profilakty- kę, wszechstronną terapię, zapo- bieganie chorobom dziedzicznym, zwalczanie negatywnych wpły- wów środowiska, ochronę przed epidemiami, organizację ochro- ny zdrowia, jej kadry medyczne
i w końcu nadzór. Zadania te realizowano metodami przy- pominającymi wojskowe. Były to rozkazy, drobiazgowe regulaminy, ścisłe zasady nadzoru i egzekucji oraz hierar- chicznej organizacji. Innymi słowy, była to egzemplifikacja w ochronie zdrowia słynnego pruskiego drylu. Komunikaty były formułowane jasnym językiem, w sposób zwięzły i stanowczy. Miały charakter informacyjny i postulatywny.
Mówiły na przykład o zatrudnieniu lekarza w określonym mieście, o zorganizowaniu placówki medycznej, o sposo- bach leczenia, o zastosowaniu środków policyjnych prze- ciw szerzeniu się chorób zakaźnych, a także dotyczyły cho- rób zwierząt.
Komunikaty te okazały się bardzo skuteczne, a państwo pruskie na ich publikowaniu wiele zyskało. Spowodowały wzrost liczby ludności, zmniejszenie liczby ofiar epidemii, upowszechnienie oświaty zdrowotnej, poprawę warunków higienicznych, możliwość szerszego stosowania zdobyczy medycyny, wreszcie – co zwłaszcza dla Prus było bardzo ważne – integrację społeczeństwa oraz kształtowanie jego posłuszeństwa.
ANDRZEJ BASZKOWSKI
