2best 2 terenu Powiatu Konińskiego -_ki

2best 2 terenu Powiatu Konińskiego -_ki

6 OBOWIĄZKI ORAZ SPOSÓB POSTĘPOWANIA Z WYROBAMI l ODPADAMI ZAWIERAJĄCYMI AZBEST

Od 1997 r na terenie naszego kraju obowiązuje zakaz produkcji, handlu oraz stosowania wyrobów zawierających azbest. Polskie prawodawstwo dopuszcza wykorzystanie azbestu i wyrobów zawierających azbest w używanych budynkach, instalacjach lub urządzeniach do dnia 31 grudnia 2032 r.

W sposób szczegółowy określone są wymagania dotyczące postępowania z wyrobami i odpadami azbestowymi, obowiązki organów administracji, właścicieli i zarządców nieruchomości w tym zakresie oraz obowiązki podmiotów uprawnionych do demontażu, transportu wyrobów zawierających azbest.

6.1 Zakres zadań realizowanych na poziomie lokalnym

Program usuwania azbestu realizowany jest na trzech poziomach - centralnym, wojewódzkim i lokalnym (powiatowym i gminnym).

Do zadań samorządu powiatowego należy:

• przygotowywanie i aktualizacja programów usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest współpraca z gminami oraz marszałkiem województwa w zakresie opracowywania programów

• usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest, w szczególności w zakresie weryfikacji inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest, lokalizacji składowisk odpadów zawierających azbest oraz urządzeń przewoźnych do przetwarzania odpadów zawierających azbest, organizowanie usuwania wyrobów zawierających azbest przy wykorzystaniu pozyskanych na ten cel środków krajowych lub unijnych z uwzględnieniem zasad zawartych w Programie, inspirowanie właściwej postawy obywateli w zakresie obowiązków związanych z usuwaniem wyrobów zawierających azbest,

• współpraca z mediami w celu propagowania odpowiednich inicjatyw społecznych oraz rozpowszechniania informacji dotyczących zagrożeń powodowanych przez azbest,

• współpraca z organizacjami społecznymi wspierającymi realizację Programu,

• współpraca z organami kontrolnymi (inspekcja sanitarna, inspekcja pracy, inspekcja nadzoru budowlanego, inspekcja ochrony środowiska).

6.2 Obowiązki właścicieli, zarządców i użytkowników nieruchomości

W Polsce zasady bezpiecznego postępowania z wyrobami i odpadami zawierającymi azbest przedstawiono w bloku tematycznym obejmującym łącznie 6 procedur (Informator o przepisach i procedurach dotyczących bezpiecznego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest - Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2008). Procedury te zostały określone na podstawie przepisów prawa. W niniejszym Programie przedstawiono zaktualizowane procedury uwzględniające zmiany zawarte w obowiązujących na wrzesień 2012r. aktach prawnych.

6.2.1 Bezpieczne użytkowanie azbestu i wyrobów zawierających azbest

1. Przeprowadzenie inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest poprzez wykonanie spisu z natury. Inwentaryzację należało sporządzić do dnia 28 maja 2004 r. Sposób przedstawienia wyników inwentaryzacji należy przedstawić w postaci informacji o wyrobach zawierających

~ ~ ~ Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Śratowsfts CODEXSadbwski i Wspólnicy Spotka Jawna 25 www.codex.f3/

TI usuwania wyrobów zawierających azbeslz terenu Powiatu Konińskiego - kontynuacja

azbest (załącznik 8 do niniejszego opracowania).

Informację o wyniku inwentaryzacji właściciel, zarządca lub użytkownik sporządza w dwóch egzemplarzach:

• jeden egzemplarz przedkłada w formie pisemnej właściwemu organowi, tj. marszałkowi województwa lub wójtowi, burmistrzowi albo prezydentowi miasta właściwemu dla miejsca znajdowania się budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu z wyrobami zawierającymi azbest. Osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami przedkładają informację odpowiednio wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta, a pozostałe podmioty marszałkowi województwa.

• drugi egzemplarz przechowuje przez okres jednego roku, do czasu sporządzania następnej informacji.

Informacje przedkłada się corocznie, celem wykazania ewentualnych zmian w ilości posiadanych wyrobów zawierających azbest - co pozwoli na ocenę zagrożenia dla ludzi i środowiska w danym rejonie.

2. Sporządzenie "Oceny stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest"

Właściciel lub zarządca budynku, budowli, instalacji lub urządzenia technicznego oraz terenu, gdzie znajdują się wyroby zawierające azbest, ma obowiązek sporządzenia - w 1 egzemplarzu .Ocenę stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest' (załącznik nr 1 niniejszego opracowania.) Właściciele lub zarządcy, którzy spełnili ten obowiązek wcześniej - sporządzają następne „Oceny..." w terminach wynikających z warunków poprzedniej .Oceny...' tzn.i

po 5-u latach, jeżeli wyroby zawierające azbest są w dobrym stanie technicznym i nieuszkodzone, a w uprzednio przeprowadzonej „Ocenie..." ustalono stopień pilności III (do 90 punktów).

po roku, jeżeli przy poprzedniej .Ocenie...' ujawnione zostały drobne uszkodzenia oraz ustalono stopień pilności II (od 95 do 115 punktów)

Wyroby, które posiadały lub posiadają duże i widoczne uszkodzenia - stopień pilności l oraz 120 i więcej punktów wg sporządzonej .Oceny...', powinny zostać bezzwłocznie usunięte (wymiana na wyrób bezazbestowy) lub zabezpieczone. Po dokonaniu zabezpieczenia, należy ponownie sporządzić „Ocenę..." w terminie 30 dni od przeprowadzenia zabezpieczenia.

Egzemplarz .Oceny..." właściciel lub zarządca obowiązany jest przechowywać łącznie z dokumentacją miejsca zawierającego azbest, obiektu, urządzenia budowlanego lub instalacji przemysłowej. Dla budynków oraz obiektów budowlanych niebędących budynkami, dla których jest prowadzona książka obiektu budowlanego na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy Prawo budowlane, .Ocena..." powinna być dołączona do książki obiektu budowlanego.

3. Oznakowanie pomieszczeń, gdzie znajdują się urządzenia lub instalacje z wyrobami zawierającymi azbest - odpowiednim znakiem ostrzegawczym dla azbestu (załącznik 9 niniejszego opracowania).

4. Opracowanie i wywieszenie na widocznym miejscu instrukcji bezpiecznego postępowania i użytkowania pomieszczenia z wyrobami zawierającymi azbest

5. Zaznaczenia na planie sytuacyjnym oraz w dokumentacji technicznej miejsc z wyrobami

l Biuro Rzeaainawstwai Ekonomii Smdowiska ĆODBf SaOowskii WspoIrOcyŚpótka Jawne~

MHKcadur.pl

Program usuwania wyrobów zawierających azbest i terenu Powiatu Konińskiego - kontynuacja

zawierającymi azbest.

6. Opracowanie corocznego planu kontroli jakości powietrza dla pomieszczeń zawierających azbest.

Dla każdego pomieszczenia, w którym znajdują się instalacje lub urządzenia zawierające azbest lub wyroby zawierające azbest, właściciel, zarządca lub użytkownik sporządza corocznie plan kontroli jakości powietrza obejmujący pomiary stężenia azbestu. W przypadku przekroczenia najwyższego dopuszczalnego stężenia pyłów zawierających azbest w środowisku pracy, stwierdzonego w wyniku realizacji planu kontroli, dalsze wykorzystywanie instalacji lub urządzenia jest niedopuszczalne i konieczne jest jej oczyszczanie poprzez usunięcie wyrobów zawierających azbest lub ich wymianę.

Na rysunku nr 2 przedstawiono schematycznie procedurę bezpiecznego postępowania z azbestem i wyrobami zawierającymi azbest przez właścicieli, zarządców i użytkowników nieruchomości (Procedura nr 1)

Sporządzenie „Oceny stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania

wyrobów zawierających azbest"

1

Opracowanie corocznego planu kontroli jakości powietrza dla pomieszczeń

zawierających azbest

i

Opracowanie instrukcji bezpiecznego postępowania i użytkowania

pomieszczenia z wyrobami zawierającymi azbest

_A

Bieżąca kontrola stanu oraz konserwacja wyrobów azbest

zabudowanych w obiekcie

Przeprowadzenie inwentaryzacji wyrobów zawierających azbeat

!

Sporządzenie informacji dla wójta/burmistrza/prezydenta

(corocznie)

1

Oznakowanie pomieszczeń, gdzie znajdują się urządzenia lub instalacje i

wyrobami zawierającymi azbest

1

Zaznaczenie na planach sytuacyjnych terenu miejsc z wyrobami zawierającymi

azbest

Rys. 2. Procedura bezpiecznego postępowania z azbestem l wyrobami zawierającymi azbest prze;

właścicieli, zarządcę lub użytkowników nieruchomości

Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska :ODEX Sadowski i M i. codex.pl

z temnu Powiatu Konińskiego - kontymiacla

6.2.2 Usuwanie wyrobów zawierających azbest z obiektów lub terenów

1. Identyfikacja azbestu w wyrobach przeznaczonych do usunięcia przez uprawnione laboratorium.

Do identyfikacji azbestu w przewidzianych do usunięcia materiałach jest zobowiązany wykonawca prac polegających na zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest na podstawie udokumentowanej informacji od właściciele lub zarządcy obiektu albo też na podstawie badań przeprowadzonych przez akredytowane laboratorium.

2. Zgłoszenie prac polegających na zabezpieczaniu lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest do właściwego organu administracji architektoniczno - budowlanej na 30 dni przed ich rozpoczęciem.

3. Dokonanie wyboru wykonawcy prac - wytwórcy odpadów niebezpiecznych. Właściciel lub zarządca zawiera umowę na wykonanie prac w zakresie zabezpieczenia lub usuwania wyrobów zawierających azbest oraz oczyszczenia budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu z azbestu. W umowie powinny być jasno sprecyzowane obowiązki stron, również w zakresie zabezpieczenia przed emisją azbestu w czasie wykonywania prac.

4. Poinformowanie mieszkańców lub użytkowników budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu, o usuwaniu niebezpiecznych materiałów zawierających substancje stwarzające szczególnie zagrożenie dla ludzi oraz o sposobach zabezpieczenia przed tą szkodliwością.

5. Uzyskanie od wykonawcy prac, pisemnego oświadczenia o prawidłowości wykonania robót i oczyszczenia z azbestu, a następnie przechowywanie go przez okres co najmniej 5-lat. wraz z inną dokumentacją budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu.

Na rysunku nr 3 przedstawiono schematycznie procedurę usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest przez właścicieli, zarządców i użytkowników nieruchomości (Procedura nr 2).

Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowisko CODEX Sadoa/skl l Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pt

Podjęcie decyzji o usuwaniu wyrobów zawierających azbest

Identyfikacja azbestu w wyrobach przeznaczonych do usunięcia przez uprawniono laboratorium

Ogłoszenie właściwemu organowi architektoniczna- budowlanemu lub powiatowemu inspektorowi nadzoru budowlanego - na 30 dn przed rozpoczęciem prac z*miaru MS iwanie wyrobów zawierających azbest - celem uzyskania pozwolenia na budowę wraz z określonymi warunkami

Dokonanie wyboru wykonawcy pfac i zawarcie umowy.

Określenie obowiązków stron, również w zakresie zabezpieczeniu przed emisją azbestu

Poinformowanie mieszkańcówiużytkowników obiektu c usjwiniu niebezpiecznych materiałów i sposobach zabezpieczenia

Uzyskanie od wykonawcy prac świadectwa czystości powietrza po wykonaniu robót oraz jego przechowywanie pnez co najmniej 5 lat

Rys. 3. Procedura usuwania azbestu wyrobów zawierających azbest przez właścicieli, zarządcę lub użytkowników nieruchomości

Źródło: napodstawjevftw.mg.gov.pt

6.2.3 Obowiązki wykonawcy demontażu azbestu

W rozumieniu art 3 ust. 3 pkt 22 ustawy o odpadach „wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba, że umowa 0 świadczeniu usługi stanowi inaczej'. Wykonawca prac polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest jest więc jednocześnie wytwórcą odpadów azbestowych. Wytwórcą odpadów może być też właściciel lub zarządzający nieruchomością który we własnym zakresie wykonuje prace w zakresie zabezpieczenia lub usuwania wyrobów zawierających azbest i zleca do wykonania tylko część robot. W takim przypadku jego również dotyczą wszystkie obowiązki wynikające z przepisów 1 procedur postępowania z odpadami niebezpiecznymi zawierającymi azbest.

Podmioty wykonujące prace polegające na demontażu azbestu i wyrobów zawierających azbest, jako wytwórcy odpadów niebezpiecznych (zgodnie z ustawą o odpadach] przed przystąpieniem do wykonywania prac, zobowiązani są do:

1. Uzyskania od organu ochrony środowiska - marszałek województwa/starosta, w zależności od ilości wytwarzanych odpadów:

> decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeżeli ilość odpadów

Program usuwania wyrobów zawierających azb

przekracza 0,1 Mg rocznie;

> przedłożyć informację o sposobie gospodarowania wytwarzanymi odpadami - jeżeli ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych nie przekracza 0,1 Mg rocznie.

Wniosek o zatwierdzenie programu gospodarki odpadami wraz z programem wytwórca odpadów jest obowiązany przedłożyć właściwemu organowi na 30 dni przed dniem rozpoczęcia działalności powodującej wytwarzanie opadów lub dniem zmiany tej działalności wpływającej na rodzaj, ilość wytwarzanych odpadów lub sposób gospodarowania nimi.

2. Przyjęcia przez wykonawcę prac zlecenia i zawarcia umowy na wykonanie prac w zakresie zabezpieczenia lub usuwania wyrobów zawierających azbest, wraz z oczyszczaniem miejsca pracz azbestem.

3. Określenia stanu środowiska przed przystąpieniem do prac. w tym strefy przyszłych prac w celu określenia stopnia narażenia na azbest w miejscu pracy oraz prawidłowego przygotowania planu prac.

4. Opracowania przed rozpoczęciem prac szczegółowego planu prac usuwania wyrobów zawierających azbest, który w szczególności powinien zawierać (Dz. U. Nr 71 póz. 649 oraz z 2010 r. Nr 162, póz 1089):

> określenie miejsca wykonywania prac oraz charakteru prac i przewidywanego czasu ich trwania,

> identyfikację azbestu, w przewidzianych do usunięcia materiałach, na podstawie ' udokumentowanej informacji od właściciela lub zarządcy obiektu albo też na podstawie badań

przeprowadzonych przez akredytowane laboratorium,

> aktualną .Ocenę stanu...'

> przewidywaną ilość wytwarzanych odpadów do usunięcia,

- ustalenie odpowiednich sposobów usuwania wyrobów zawierających azbest,

> informacje o rodzajach i metodach wykonywania planowanych prac,

> określenie sposobów eliminowania lub ograniczenia uwalniania się pyłu azbestu do powietrza,

> zapewnienie pracownikom niezbędnej ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy,

<- charakterystykę środków ochronnych użytych do ochrony pracowników i innych osób znajdujących się w miejscu pracy.

5. Opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zwany "planem bioz", zawierającego m.in.:

> informacje dotyczące przewidywanych zagrożeń, występujących podczas realizacji robot budowlanych, określające skalę i rodzaje zagrożeń oraz miejsce i czas ich wystąpienia,

> informację o wydzieleniu i oznakowaniu miejsc prowadzenia robot budowlanych, stosownie do rodzaju zagrożenia.

> informację o sposobie prowadzenia instruktażu pracowników przed przystąpienie do realizacji robot szczególnie niebezpiecznych w tym:

> określenie zasad postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia.

V konieczność stosowania przez pracowników środków ochrony indywidualnej, zabezpieczających przed skutkami zagrożeń.

> zasady bezpośredniego nadzoru nad pracami szczególnie niebezpiecznymi, przez

l Biuro Rzeczoznawstwa f Ekonomii Środowiska CQDEX SaOowski i Wspólnicy 5pó**J«wne www.coOex.pl

wyznaczone w tym celu osoby,

> określenie sposobu przechowywania i przemieszczania materiałów, wyrobów substancji oraz preparatów niebezpiecznych na terenie budowy,

> wskazanie środków technicznych i organizacyjnych, zapobiegających niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robot budowlanych w strefach szczególnego zagrożenia zdrowia lub w ich sąsiedztwie.

6. Pracodawca ma obowiązek zapoznać pracowników lub ich przedstawicieli z planem prac, w szczególności z w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

7. Przeszkolenia przez uprawnioną instytucję zatrudnianych pracowników i osób kierujących lub nadzorujących prace polegające na zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas zabezpieczania i usuwania tych wyrobów oraz przestrzegania procedur dotyczącego bezpiecznego postępowania z powyższymi wyrobami;

8. Posiadania niezbędnego wyposażenia technicznego i socjalnego zapewniającego prowadzenie określonych planem prac;

9. Zapewnienia warunków bezpiecznego usuwania wyrobów zawierających azbest z miejsca ich występowania (zabezpieczenie pracowników i środowiska przed narażeniem na działanie azbestu);

10. Zawarcia porozumienia z zarządzającym składowiskiem, odpowiednim dla odpadów niebezpiecznych zawierających azbest przed przystąpieniem do robót.

11. Przygotowanie, prowadzenie i przechowywanie rejestru pracowników narażonych na działanie azbestu.

12. Przygotowania miejsca i sposobu tymczasowego magazynowania odpadów niebezpiecznych na placu budowy, po ich demontażu przed ich transportem na składowisko.

13. Dokonania właściwych zgłoszeń i informacji

> zgłoszenie o przeprowadzanych robotach demontażu azbestu - właściwemu organowi nadzoru budowlanego oraz właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy (załącznik nr 6 wzór zgłoszenia zamiaru wykonania prac polegających na zabezpieczeniu / usunięciu wyrobów zawierających azbest z obiektu oraz terenu prac);

^ przedłożenie informacji o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym występujących na stanowisku pracy - właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego oraz właściwego okręgowego inspektora pracy niezwłocznie po rozpoczęciu działalności oraz corocznie w terminie do dnia 15 stycznia (załącznik nr 10 - wzór informacji o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych O działaniu rakotwórczym lub mutagennym);

Ważne jest również odpowiednie przygotowanie i organizacja zaplecza budowy, w tym części socjalnej, w której powinny się znaleźć:

> urządzenia sanitamc-higieniczne. z możliwością umycia się i wzięcia prysznica po pracy w kontakcie z azbestem,

> pomieszczenia na szatnie - czyste i brudne,

X S«ton-i*i i Wspólnicy SpóHtm Jawna www.codex.pl

Program usuwania wymbów zawierających azbest z terenu Powiatu Konińskiego - kontynuacja

> pomieszczenia przeznaczonego do spożywania posiłków oraz regeneracji.

W planie prac mogą zostać określone również inne niezbędne wymagania, w zależności od wielkości lub specyfiki budynku, budowli, instalacji lub urządzenia a także terenu, gdzie prowadzone będą prace w zakresie zabezpieczenia lub usuwania wyrobów zawierających azbest oraz stopnia narażenia na azbest. Przed przystąpieniem co prac polegających na demontażu elementów zawierających azbest wykonawca jest zobowiązany odpowiednio przygotować miejsce prowadzenia prac m. in poprzez:

> odizolowanie obszaru prac od otoczenia poprzez stosowanie osłon zabezpieczających przenikanie azbestu do środowiska,

> ogrodzenie terenu prac z zachowaniem bezpiecznej odległości od traktów komunikacyjnych dla pieszych, przy zastosowaniu odpowiednich osłon,

> umieszczenie w strefie prac w widocznym miejscu tablic informacyjnych "Uwaga! Zagrożenie azbestem" bądź "Uwaga! Zagrożenie azbestem - krokidolrtem" oraz „Osobom nieupoważnionym wstęp wzbroniony".

> przy pracach elewacyjnych powinny być stosowane odpowiednie kurtyny zasłaniające fasadę obiektu, aż do gruntu, a teren wokół objęty kurtyną, powinien być wyłożony grubą folią, dla łatwego oczyszczania po każdej zmianie roboczej

Wszystkie prace związane z usuwaniem wyrobów zawierających azbest należy prowadzić w taki sposób aby uniemożliwić emisję azbestu do środowiska oraz zminimalizować pylenie. Aby to osiągnąć:

> Wyroby zawierające azbest przed ich usuwaniem należy nawilżać wodą i utrzymywać w stanie wilgotnym przez cały czas pracy.

> Wyroby (płyty, kształtki, rury) należy demontować w całości, w miarę możliwości unikając destrukcji mechanicznej.

> Do prac należy używać narzędzi ręcznych lub wolnoobrotowych narzędzi mechanicznych wyposażonych w miejscowe instalacje odciągające powietrze.

> W przypadku występowania stężeń pyłu azbestu przekraczających dopuszczalne wartości dla miejsca pracy należy prowadzić kontrolny monitoring powietrza.

' Należy codziennie zabezpieczać zdemontowane wyroby i odpady zawierające azbest i magazynować je na wyznaczonym i zabezpieczonym miejscu.

> Usunięte wyroby azbestowe (MODO kg/m³ tj. płyty i części płyt azbestocementowych) należy pakować w folię polietylenową o grubości nie mniejszej niż 2 mm i zamykane w sposób uniemożliwiający przypadkowe otwarcie (zgrzewem ciągłym lub taśmą klejącą).

Niedopuszczalne jest stosowanie worków papierowych.

> Pyły azbestowe, wyroby i odpady wyrobów azbestowych miękkich (o gęstości objętościowej

<1000 kg/m3) lub ich części należy szczelnie opakować w folie. Przed opakowaniem pył azbestowy oraz odpady (o gęstości objętościowej <1000 kg/m3) należy zestalić przy użyciu cementu lub żywic syntetycznych i po związaniu spoiwa szczelnie zapakować w folię.

' Usunięte wyroby zawierające azbest powinny być pakowane wyłącznie przy użyciu opakowań przeznaczonych do ich ostatecznego składowania i wyraźnie oznakowane, w sposób określony dla azbestu. Etykiety i zamieszczone na nich napisy powinny być trwałe, nieulegające zniszczeniu, pod wpływem warunków atmosferycznych t czynników

"52 Biuro R2ec2oznawshva i Ekonomii środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www codex.pl

Program usuwania wyrobów zawenswcych azbest z ferenu Powiatu Konińskiego - kontynuacja

mechanicznych.

Wzór oznakowania wyrobów i odpadów zawierających azbest przedstawia załącznik nr 9.

> Należy codziennie, starannie oczyścić strefy prac i teren wokół, drogi wewnętrzne oraz maszyny i urządzenia, z wykorzystaniem podciśnieniowego sprzętu odkurzającego, zaopatrzonego w filtry o dużej skuteczności ciągu (99,99% lub na mokro). Niedopuszczalne jest ręczne zamiatanie na sucho, jak również czyszczenie pomieszczeń i narzędzi pracy przy użyciu sprężonego powietrza.

W przypadku prowadzenia prac z wyrobami azbestowo-cementowymi, których gęstość objętościowa wynosi mniej niż 1000kg/m3 (tzw. wyroby miękkie), a także z innymi wyrobami, których powierzchnia jest w widoczny sposób uszkodzona lub zniszczona lub jeżeli prace prowadzone są na obiektach z wyrobami zawierającymi azbest Krokidolrt, lub tez w pomieszczeniach zamkniętych, wymagane jest szczególne zabezpieczenie strefy prac i ochrony pracowników oraz środowiska, niezależnie od ogólnych zasad postępowania. W tym celu stosuje się;

> komory dekontaminacyjne (śluzy) dla całych pomieszczeń lub stanowiące łącznik izolacyjny między miejscem stanowiącym strefę prac, a miejscem na zewnątrz obiektu,

> zaostrzone rygory przestrzegania stosowania środków ochrony osobistej, V inne metody, określone na etapie prac przygotowawczych.

W obiekcie przylegającym do strefy prac, należy zastosować odpowiednie zabezpieczenia, w tym uszczelnić otwory okienne i drzwiowe, a także inne, odpowiednie dla stopnia narażenia środki zabezpieczające.

W przypadku, kiedy przedmiotem prac były wyroby o gęstości objętościowej mniejszej niż 1000 kg/m³ lub wyroby mocno uszkodzone i zniszczone lub prace obejmowały wyroby zawierające azbest krakidolit lub prowadzone były w pomieszczeniach zamkniętych, wykonawca prac ma obowiązek przedstawienia wyników badania powietrza, przeprowadzonego przez uprawnione do tego laboratorium lub instytucję.

Po zakończeniu prac polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest (wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych) wykonawca prac ma obowiązek:

> dokonania prawidłowego oczyszczenia strefy prac i otoczenia z pozostałości azbestu.

Oczyszczenie powinno odbywać się przez zastosowanie urządzeń filtracyjno-wentylacyjnych z wysokoskutecznym filtrem (99,99%) lub na mokro.

>• złożenia właścicielowi, użytkownikowi wieczystemu lub zarządcy nieruchomości, urządzenia budowlanego, instalacji przemysłowej lub innego miejsca zawierającego azbest pisemnego oświadczenia o prawidłowości wykonania prac oraz o oczyszczeniu terenu z pyłu azbestowego, z zachowaniem właściwych przepisów technicznych i sanitarnych.

> przedstawienia wyników badania powietrza, przeprowadzonego przez uprawnione do tego laboratorium lub instytucję - jeżeli przedmiotem prac były wyroby O gęstości objętościowej mniejszej niż 1000kg/m³ lub wyroby mocno uszkodzone i zniszczone lub prace obejmowały wyroby zawierające azbest krokidolit lub prowadzone były w pomieszczeniach zamkniętych.

Bium Kieczointiwstwa i Ekonomii Środowiska CQDEX SsDowski i Wspólnicy 5póHt» Jmwna www.codet.pl

USlfi z lennu Powiatu Konińskiego - Kontynuacja

Na rysunkach nr 4 i nr 5 przedstawiono schematycznie procedurę dotyczącą postępowania przy pracach przygotowawczych do usuwania wyrobów zawierających azbest oraz przy prowadzeniu prac polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest, wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych, wraz z oczyszczaniem obiektu/terenu/instalacji azbestu (Procedura nr 3; Procedura nr 4).

Opracowanie programu go&podartd odpadami niebezpiecznymi zawierającymi azbest, (powyżej 0,1 Mgfrok) i uzyskanie jego zatwierdzenia przez właściwego

wojewodę lub starostę

T

Opracowanie i przedłożenie właściwemu wojewodzie lub staroście na 30 dni przed rozpoczęciem działalności powodującej powstawanie odpadów (poniżej 0,1 Mg/rok}

- informacji o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania

— ____— — '

Przyjęcie zlecenia • zawarcie umowy na wykonanie prac usuwania wyrobów

zawierających azbest, wraz z oczyszczaniem miejsca prac z azbestem

Określenie atanu środowiska przed , przystąpieniem do prac, w tym st r ety 4 przyułych prac.

\ PrzyBOtowante dokumentów ewidencji

| odpadów T f

°™— - H ^

™^zs£rr*"'' t *

Przygotowanie miejsca i wiązanie tymczasowego *po*obu magazynowania

odpadów

T

Zawarcie porozumienia z zarządzającym mlattowrakwm odpowiednim dla odpadów

zawierających azbest

f Przygotowanie rejestru pracowników

narażonych na działanie azbeitu.

T

Skompletowanie wypoaażeniB

T

O gamzacja zaptecza, w tym cocjalneoo i bhp

ł

Zawarcie umowy ł laboratorium O prowadzenie monitonngu powietrza

Przeszkolenie p racown i kuw

y

Skompletowanie środków ochrony pracowników

Rys. 4. Procedura postępowania przy pracach przygotowawczych do usuwania wyrobów zawierających azbest

Źródła na podstawie vnvw.mg.gov.pl

34 Bium Rzeczoznawstwa j Ekonomii Środowiska CQDEX Sadowski i Wspólnicy Spóika Jawna www.codex.pl

Program usuwania uytobów zi •^azbestz terenu Powiatu K

Zgłoszenie zamiaru prowadzenia prac właściwemu organowi nadzoru budowlanego, okręgowemu Inspektorowi sanitarnemu w terminie co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem prac

Przygotowanie odpadów do odbioru

Oczyszczenie pola prac i otoczenia terenu robót z pozostałości azbestu

Przedstawienie dokumentu stwierdzającego rzetelność wykonania prac i oczyszczenia z aztw&tu

Rys. 6. Procedura dotycząca prac polegających na usuwa niu wyrobów zawierających azbest, wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych, wraz z oczyszczaniem obiektu/tsrenu/lnstalacji azbestu

Źródło: na podstawie www.mg.gov.pl

6.2.4 Transport odpadów niebezpiecznych zawierających azbest

Transport odpadów zawierających azbest, które znajdują się na liście odpadów niebezpiecznych, odbywa się z zachowaniem przepisów ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 227, póz. 1367 ze zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu i sposobu stosowania przepisów o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych do transportu odpadów niebezpiecznych (Dz. U. nr 236, póz. 1986).

Zgodnie z ustawą z dnia 28 października 2002 r. przy przewozach materiałów niebezpiecznych obowiązują w kraju przepisy zawarte w załącznikach A i B do umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Odpady zawierające azbest, pochodzące z budowy, remontu i demontażu obiektów budowlanych, materiały izolacyjne oraz materiały konstrukcyjne zawierające azbest, zgodnie z ADR zaliczone zostały do klasy 9 (różne

Biuru Rzeczoznawstwu i Ekonomii Śmdowiska CODEX Sadowi*/ i Wspólnicy Spotka Jawna 35 www.codex.pl

Program usuwania wyrobów zawierających azbestzjerenu Powiatu Konińskiego -_fa

przedmioty i materiały niebezpieczne), z czego wynikają określone wymagania w zakresie ich transportu. Przemieszczanie opakowań z odpadami zawierającymi azbest powinno odbywać się w taki sposób, by nie nastąpiło ich otwarcie lub uszkodzenie i emisja włókien azbestowych do otoczenia.

Zgodnie z Ustawą 2 dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. 2010 r. Nr 185. póz. 1243 z późń.

zm.) prowadzący działalność w zakresie transportu odpadów zawierających azbest (przewoźnik odpadów) obowiązany jest do uzyskania zezwolenia na transport odpadów. Wniosek o zezwolenie na transport odpadów powinien zawierać:

> wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do transportu,

> w przypadku gdy określenie rodzaju jest niewystarczające do ustalenia zagrożeń, jakie te odpady mogą powodować dla środowiska, właściwy organ może wezwać wnioskodawcę do podania podstawowego składu chemicznego i właściwości odpadów,

r- oznaczenie obszaru prowadzenia działalności,

> wskazanie sposobu i środków transportu odpadów,

> przedstawienie możliwości technicznych i organizacyjnych pozwalających należycie wykonywać działalność w zakresie transportu odpadów,

> przewidywany okres wykonywania działalności w zakresie transportu odpadów.

Zezwolenie na transport odpadów wydaje regionalny dyrektor ochrony środowiska (dla przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zamkniętych) lub starosta (dla pozostałych przedsięwzięć), właściwy ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania transportującego odpady. Zezwolenie na transport odpadów jest wydawane w drodze decyzji przez właściwy organ na czas oznaczony nie dłuższy niż 10 lat.

Przekazanie partii odpadów zawierających azbest przez wytwórcę odpadów innemu posiadaczowi odpadów niebezpiecznych, odbywa się z zastosowaniem karty przekazania odpadu - sporządzonej przez wytwórcę odpadów. Przewoźnik odpadów zawierających azbest zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji odpadów, z zastosowaniem karty przekazania odpadu.

Obowiązkiem transportującego odpady niebezpieczne jest:

> posiadanie karty przekazania odpadu z potwierdzeniem przyjęcia odpadu do transportu, f posiadanie dokumentu przewozowego z opisem towarów (odpadów) niebezpiecznych,

> posiadanie świadectwa dopuszczenia pojazdu do przewozu odpadów niebezpiecznych,

> posiadanie przez kierowcę zaświadczenia ADR o ukończeniu kursu dokształcającego dla kierowców pojazdów przewożących towary niebezpieczne,

V oznakowanie pojazdu odblaskowymi tablicami ostrzegawczymi.

> utrzymanie czystości skrzyni ładunkowej pojazdu,

> sprawdzenie stanu opakowań i ich oznakowanie literą .a', 'f sprawdzenie umocowania sztuk przesyłki z odpadami w pojeździe.

Podmiot transportujący odpady zawierające azbest powinien posiadać dokument przewozowy materiałów niebezpiecznych, który według ADR powinien zawierać:

> numer rozpoznawczy odpadu nadawanego do przewozu i jego pełną nazwę,

> klasę, do której należy odpad nadawany do przewozu,

> liczbę sztuk przesyłki,

Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX SadOWSkt i Wspólnicy Spółka Jawni www.codex.pl

Program usuwania wyrobów zawierajęcych azftestz terenu Powiatu Konińskiego - kontynuacja

> całkowitą ilość przewożonych odpadów,

> nazwy i adresy nadawcy oraz odbiorcy przewożonych odpadów (składowiska).

Transport odpadów zawierających azbest może odbywać przy użyciu samochodów ciężarowych z nadwoziem skrzyniowym, bez przyczepy lub z jedną przyczepą. Pojazdy te powinny posiadać świadectwo dopuszczenia pojazdu do przewozu towarów niebezpiecznych. Niniejsze świadectwo wystawia Dyrektor Transportowego Dozoru Technicznego na podstawie badania technicznego pojazdu dokonanego przez okręgową stację kontroli pojazdów oraz sprawdzenia dokonanego przez Transportowy Dozór Techniczny. Kierowca zajmujący się przewozem odpadów zawierających azbest, powinien posiadać - poza prawem jazdy - zaświadczenie ADR ukończenia kursu dokształcającego kierowców pojazdów przewożących towary niebezpieczne, wydane przez podmiot posiadający zezwolenie marszałka województwa na prowadzenie takiej działalności.

Każdy pojazd służący do przeważenia odpadów zawierających azbest powinien być oznakowany dwiema odblaskowymi tablicami ostrzegawczymi bez numerów rozpoznawczych. Tablice powinny być prostokątne, o wymiarach 30x40cm, barwy pomarańczowej odblaskowej, dookoła otoczone czarnym nieodblaskowym paskiem o szerokości nie przekraczającej 15mm Po wyładowaniu odpadów tablice nie mogą być widoczne na pojeździe stojącym lub poruszającym się po drodze.

Przed każdym załadunkiem odpadów, skrzynia ładunkowa pojazdu powinna być dokładnie oczyszczona, w szczególności z ostrych i twardych przedmiotów (np. gwoździ, śrub) nie stanowiących integralnej części nadwozia pojazdu. Wskazane jest wyłożenie podłogi skrzyni ładunkowej folią, w celu zabezpieczenia przed uszkodzeniom opakowań.

Załadunek i rozładunek odpadów (palet, pojemników typu big-bag) powinny odbywać się przy wykorzystaniu dźwigu lub podnośnika. Transportujący odpady powinien odmówić przyjęcia przesyłki odpadów, która nie posiada oznakowania wyrobów i odpadów zawierających azbest oraz w przypadku, gdy opakowanie zostało uszkodzone przy załadunku. Sztuki przesyłki z opadami zawierającymi azbest powinny być ułożone i umocowane na pojeździe tak, aby w czasie ich przewozu nie przesuwały się oraz nie były narażone na tarcie, wstrząsy, przewracanie się i wypadnięcie z pojazdu. W trakcie przewozu ładunek powinien być dokładnie zabezpieczony folią lub plandeką przed uszkodzeniem.

Po każdym wyładunku odpadów 2 pojazdu, należy dokładnie sprawdzić, czy na powierzchni skrzyni ładunkowej nie znajdują się pozostałości po przewożonych odpadach, W przypadku stwierdzenia takiej pozostałości należy niezwłocznie ją usunąć oraz dokładnie oczyścić pojazd i jego wyposażenie z zachowaniem zasad przewidzianych dla prac przy usuwaniu azbestu.

Odpady niebezpieczne zawierające azbest transportowane są na składowisko przeznaczone do składowania odpadów zawierających azbest. Tam następuje ich przekazanie następnemu posiadaczowi odpadów - zarządzającemu składowiskiem i potwierdzenie tego faktu na karcie przekazania odpadu.

Na rysunku nr 6 przedstawiono schematycznie procedurę dotyczącą przygotowania i transportu odpadów niebezpiecznych zawierających azbest (Procedura nr 5).

•O Rzeczoznawstwa l Ekonomii Środowiska CODBf Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www-codex.pl

Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Powiatu Konińskiego - kontynuacja

Uzyskanie od starosty właściwego ze względu na miejsce siedziby zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie transportu odpadów niebezpiecznych zawierających azbest

l Czyszczenie skizyni pojazdu, wyłożenie odpowiednia folia

Oznakowanie pojardu zgodnie z umową ADR

Transport odpadów na składowisko przeznaczone

do składowania odpadów zawierających azbest

»- Przekazanie odpadów na składowisko odpadów - Karta przekazania odpadu

Rys. 6. Procedura dotyczącą przygotowania l transportu odpadów niebezpiecznych zawierających azbest Źródło: na podstawie www.mg.gov.pl

6.3 Zasady postępowania dotyczące składowania na składowiskach odpadów niebezpiecznych zawierających azbest

Odpady zawierające azbest, pochodzące z budowy, remontu i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej, oznaczone w katalogu odpadów kodami 17 06 01* i 17 06 05* mogą być składowane na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na wydzielonych częściach składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, przeznaczonych do wyłącznego składowania tych odpadów.

Do obowiązków zarządzającego składowiskiem odpadów niebezpiecznych zawierających azbest należy:

> przeszkolenie pracowników w zakresie bezpiecznych metod postępowania z odpadami zawierającymi azbest, potwierdzenie w .Karcie przekazania odpadów* przyjęcia partii

38 Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska COD£X Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.coOex.pl

zawierających azbest z terenu Powiatu Kor,

odpadów na składowisko,

» potwierdzenie w karcie przekazania odpadów przyjęcia partii odpadów na składowisko,

> sporządzenie zbiorczego zestawienia danych o rodzaju i ilości odpadów przyjętych na składowisko,

> składowanie odpadów zgodnie z przepisami dotyczącymi odpadów niebezpiecznych zawierających azbest oraz zatwierdzoną instrukcją eksploatacji składowiska,

'" zapewnienie deponowania odpadów w sposób nie powodujący uszkodzenia opakowań odpadów,

> racjonalne wykorzystanie pojemność eksploatacyjną składowiska.

Odpady zawierające azbest pochodzące z budowy, remontu i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej oznaczone w katalogu odpadów kodami 17 06 01* i 17 06 05', niezawierające substancji niebezpiecznych innych niż azbest w postaci związanej wraz z włóknami związanymi czynnikiem wiążącym, mogą być unieszkodliwiane przez składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na wydzielonych częściach składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne albo na podziemnych składowiskach odpadów niebezpiecznych. Składowiska lub kwatery budowane są w specjalnie wykonanych zagłębieniach terenu ze ścianami bocznymi zabezpieczonymi przed osypywaniem się. Odpady te składowane są w opakowaniu, w którym zostały dostarczone na składowisko odpadów. Przy składowaniu odpadów należy spełnić następujące wymagania:

~r każdorazowo po umieszczeniu odpadów na składowisku odpadów ich powierzchnię należy zabezpieczyć przed emisją pyłów przez przykrycie izolacją syntetyczną lub warstwą ziemi,

> na składowisku odpadów lub kwaterze nie prowadzi się robót mogących powodować uwolnienie włókien.

Prace związane z deponowaniem odpadów zawierających azbest powinny być prowadzone w sposób zabezpieczający przed emisją pyłu azbestowego do powietrza, a podstawowym zadaniem jest niedopuszczenie do rozszczelnienia opakowań odpadów. Opakowania z odpadami należy zdejmować z pojazdu przy użyciu urządzeń dźwigowych i ostrożnie układać w kwaterze składowiska.

Niedopuszczalne jest zrzucanie lub wysypywanie odpadów z samochodów.

Opakowania z odpadami powinny być układane zgodnie z technologią składowania zatwierdzoną w instrukcji eksploatacji składowiska, uwzględniającą racjonalne wykorzystanie pojemności obiektu.

Niedopuszczalne jest kompaktowanie odpadów zawierających azbest, ani poruszanie się pojazdów mechanicznych po powierzchni składowanych odpadów.

Na rysunku nr 7 przedstawiono schematycznie procedurę dotycząca składowania odpadów na składowiskach lub w wydzielonych kwaterach przeznaczonych do wyłącznego składowania odpadów zawierających azbest (Procedura nr 6).

Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska C nww.codax.pl

ima wyrobów zawierających uzbest z terenu Powiatu Konińskiego - kontynui

Przyjęcie parli i odpadów niebezpiecznych zawierających azbest na składowisko

_-____— -— — ~ Potwierdzenie odbioru na

Karcie przekazania odpadu

1

Składowanie odpadów zgodnie z przepisami dotyczącymi odpadów

niebezpiecznych zawierających azbest oraz

zatwierdzoną insmikcją eksploatacji składowiska

— — :

-

~- — —

Pobranie opłaty za korzystanie z« środowiska - odprowadzenie opłaty na

rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego

Przeszkolenie pracowników w zakresie

bezpiecznych metod postępowania 7 odpadami

zawierającymi azbest

Sporządzenie zbiorczego zestawienia danych o rodzaju i ilości odpadów

Rys. 7. Procedura dotycząca składowania odpadów na składowiskach lub w wydzielonych kwaterach przeznaczonych do wyłącznego składowania odpadów zawierających azbest

r.-iiMj ne podstawie www.mg.gov.pl

6.3.1 Składowiska odpadów niebezpiecznych zawierające azbest

Odpady zawierające azbest z uwagi na zakaz stosowania azbestu nie mogą być poddawane odzyskowi (wykorzystaniu) i muszą być w sposób bezpieczny dla zdrowia ludzi oraz środowiska unieszkodliwiane przez składowanie. Zasady składowania tych odpadów regulowane są ustawąz dnia 27 kwietnia 2001 r o odpadach.

Ze względów ekonomicznych odpady zawierające azbest powinny być składowane na składowiskach położonych jak najbliżej miejsca ich wytwarzania, W tabeli 8 zostały przedstawione składowiska odpadów zawierających azbest położne najbliżej powiatu konińskiego.

Tab. 4. Składowiska odpadów niebezpiecznych zawierających azbest w pobliżu obszaru powiatu konińskiego

Lp.

1

2

3

Składowisko, lokalizacja

Składowisko odpadów niebezpiecznych w Koninie, ul. Sulah$ka11, 62-510 Konin

Składowisko Odpadów Niebezpiecznych Bycz-Teodorowo, 88-230 Piotrków Kujawski

Składowisko odp, niebezpiecznych zawierających azbest w Małoctechowle, 86-120 Pruszcz

Nazwa 1 adres zarządzającego składowiskiem Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o o ul. Sulańska 11.

62-510 Konin

UTYLIZACJA ODPADÓW Zakład Instalacji Sanitarnych ul. Szybka 30, 88-200 Radziejów

ECO-POL Sp. z 0.0..

ul. Dworcowa 9, 86-120 Pruszcz

Jody

odpadów

170601.

170605

170601.

170605

170601.

170605

i / ekonomii Środowiska CQDEX Sadowskl l Wspólnicy Spółka Jawna

Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Powiatu Konińskiego -kontynuKja

Lp.

4

5

Składowisko, lokalizacji

Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Trzebczu

Składowisko odpadów Innych niż niebezpieczne i obojętne Rachuun 09-200 Sierpc

Nazwa 1 adres zarządzającego składowiskiem

Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp z 0.0., ul. Dąbrowskiego 2, 59-100 Polkowice

Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Sierpcu, ul. Traugutta 33, 09-200 Sierpc

Kody przyjmowanych

odpadów

170601.

170605

170601, 170605

ta podstawie www.bazaazbmstowa.pl

Zgodnie z art. 9 uat. 2 ustawy o odpadach, odpady, które nie mogą być unieszkodliwiane w miejscu powstawania, powinny być przekazane do unieszkodliwiania do najbliżej położonych miejsc.

Biura Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowa*/ i Wspólnicy Spoko Jawna www.codex.pl

Program usuwania wymbów zawierających azbest z tertnu Powiatu Konińskiego -ja

7 GOSPODAROWANIE ODPADAMI ZAWIERAJĄCYMI AZBEST NA TERENIE POWIATU KONIŃSKIEGO

7.1 Charakterystyka powiatu konińskiego Tab. 5. Struktura administracyjna powiatu konińskiego

Charakterystyka

województwo: wielkopolskie

powierzchnia: 1.578,7 km¹

Ludność: 127800

Starostwo Powiatowe w Koninie Alcie 1 Maja 9 62-510 Konin

Gminy

Gminy wte|sMa

Kazimierz Biskupi

Wilczyn Żfódh: BIP Powiatu Konińskiego, GUS

Powiat Koniński położony jest w środkowej części Polski, na wschodnich krańcach Wielkopolski.

Zajmuje powierzchnię 1.578,7 km2, co plasuje go pod tym względem na czwartym miejscu w województwie i pozwala zaliczyć do największych powiatów w kraju,

W skład terytorium powiatu konińskiego wchodzi 14 gmin:

5 gmin miejsko - wiejskich: Golina, Kleczew, Rycnwał, Sompolno, Ślesin

• 9 gmin wiejskich: Grodziec, Kazimierz Biskupi, Kramsk, Krzymów, Rzgów, Skulsk, Stare Miasto, Wierzbinek Wilczyn

Gminy wchodzące w skład powiatu podzielone są na 296 sołectw. Społeczność lokalna zamieszkuje 488 miejscowości wiejskich i 5 miejskich.

Liczba ludności Powiatu Konińskiego fwg stanu na 31.12.2010 r.) wynosiła 127 800 mieszkańców.

Największą mieszkańców zamieszkuje w gminie ślesin (13914), natomiast najmniejszą - gmina Grodziec (5246). Największym miastem pod względem ilości mieszkańców jest Golina (4431).

Ludność zamieszkująca tereny wiejskie stanowi 85,9% ludności powiatu ogółem.

Biuro fi/eczoznaws/wa i tkonomil Środowiska CODEX StdowsKl l Wspólnicy Spotka Jawn*

www.codex.pl

Rys. 8. Położeńie powiatu konińskiego na tle Polski i Województwa Wielkopolskiego oraz podział administracyjny powiatu

Żr6dh):http://wilvw.zapaompolno.intemetdsl.pl/mapa_vx.html

7.2 Rozmieszczenie i Ilość wyrobów zawierających azbest na terenie powiatu konińskiego W 2006 roku Wydział Ochrony Środowiska dokonał szacunkowej inwentaryzacji materiałów azbestowych przy użyciu ankiet przesłanych do wszystkich gmin Powiatu Konińskiego. Określone w ten sposób szacunkowe ilości azbestu przedstawiono w tabeli poniżej.

Tab. 6. Szacunkowa ilość azbestu w budownictwie indywidualnym [m1], wg. danych uzyskanych od gmin na dzień 15.09.2006 r.

Gmin

Gnilna Kleczew Rychwal Sompolno

Sl.sin Grodziec Kazimier!

Biskupi Kramak Krzymów

Rzgów Ogotan

[ml

191686,1 233374.00 429132 650000 133030,24

312635

182365.77

187124,7 154689,5 180000

StopM pilno 1- wymiana lub ni

prawa wymagana bezzwłocznie

b.d.

46674,8 22161 64000 8194

985

14592.6

b.d.

110172 b.d

Id dmontału 1 untooko II - ponowna ocena wymagana w czasie

do 1 roku b.d 58343,5

53023 431000 41905 561

b.d.

b.d.

44417,5 b.d.

dlMnanlalml

III - ponowna ocena w terminie dci 5 lat

b d.

128355,7 353948 155000 81490 310989

b.d.

b.d.

100 b.d.

auro Rzeczoznawstwu i Ekonomii SroMwista CQDEX SadowsKI i Wspólnicy Spółka J wwyif.coOex.pl

Program wyrobów zawierających azbesty terenu Powiatu Konińskiego -kontynuacja

Ominą

Skutek Staro Miasto

Wlrrrbinek Wllczyn ogółem w s z y s t k i e

gminy Ogótom

irm

163102,9 140000 414000 187600

3558540,21

Stopień pilności dumontaiu 1 untankodlMinla [m*]

1 - wymiana lub na 11 - ponowna ocen*

prawa wymagani i wymagani w czasie bezwłocznio do 1 roku

4596 b.d.

b.d.

103500 b.d.

374875,4

b.d.

186300 b.d.

815550

III - ponowni oceni w terminie do 5 lat

b.d.

b.d.

124200 b.d.

1154082,7

ZnWto: Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest r terenu powiatu konińskiego na lata 2007-2012

Szacunkowa masa wyrobów zawierających azbest zabudowanych w budynkach mieszkalnych, użyteczności publicznej i inwentarskich w Powiecie Konińskim w 2007 wynosiła 39 145 Mg. Biorąc pod uwagę powierzchnię powiatu wskaźnik nagromadzenia dla powyższych wyrobów zawierających azbest wynosił wtedy 24,8 Mg/km2.1

W poniższej tabeli przedstawiono masę ilości odpadów zawierających azbest usuniętą na terenie poszczególnych gmin powiatu w okresie od 2007 roku do czerwca 2012 roku.

a usuniętych wyrobów azbestocementowych w powiecie konińskim w okresie od roku 2007 do czerwca 2012 roku

Gmlni

Gollna Grodziec Kazimier:

Biskupi Klęczmy Kremak Krzymów Rychwal Rzgów Skutok Sompolno

Stare Miasto

&.sln Wlcnbmek

Wllczyn J>0°ltm

1m'"y'°

2007 36635 21063

29505

27351 48605 12648 40135 15749 45780 37058

39506

47461 4585 4455

4111536 konina 2008 44014 19434

37186

28189 69331 13588 32057 16825 19369 47977

39333

34196 11084 7082

41 981 S dago wposzc

2009 61968 36058

43361

17413 66916 25401 34346 35933 46952 29719

46715

52377 11166 17193

526618

mgólnych lit 2010 59321 23538

58669

57273 91563 45530 47066 . 39827 42926 39366

92084

82321 19664 22748

721916

•cli [kg]

2011 71874 26346

39582

37534 64036 32577 49603 38733 34808 39240

62505

66562 17060 29481

029341 2012 36291

0

5930

5047 14640 4128 4716 11833 9122 15631

39336

17794 0 2475

156943 l^a,

310103 126439

214233

172787 375091 133872 207923 158900 198957 209011

319479

300711 63559 63434

2874499

Źródła: Sprawozdanie z realizacji planu gospodarki Odpadami dla powiatu kom/iskmgo za Okres 2009-2010 dane pozyskane otj firmy AM Trans Progres 5p. ł o. o.

1 Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla Województwa \Mclkopotsktego

44 Biuro Rzeczoznawstwa / Ek< Środowiska CODEX SBdowski i Wspólnicy Spółka Jawna www codex.pl

w zawierwjcych azfrasf r terenu

W poszczególnych latach trwania poprzedniego programu z terenu powiatu konińskiego usunięto odpowiednio:

• 2007-410.53 Mg,

• 2Q08-419,65Mg,

• 2009 - 525,52 Mg,

• 2010-721.92 Mg,

• 2011-629.94 Mg,

• 06.2012-166,94 Mg.

Dotychczas w ramach Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest 2 terenu powiatu konińskiego na lata 2007 - 2012 usunięto łącznie około 2 S74,50 Mg odpadów zawierających azbest.

Na tej podstawie szacuje się, że do usunięcia pozostało jeszcze 33 467,87 Mg odpadów zawierających azbest.

7.3 Rejony szczególnego zagrożenia azbestem

W celu określenia narażenia ludności województwa wielkopolskiego na włókna azbestu znajdujące się w powietrzu atmosferycznym (narażenie środowiskowe) wykonano pomiary stężenia respirabilnych włókien azbestu na wybranych stanowiskach. Badania wykonywane były przez Instytut Medycyny Pracy w Łodzi. Pomiary stężenia włókien azbestu w województwie wielkopolskim wykonano w roku 2007, 2008 i 2009. Punkty pomiarowe wytypowane zastały w 20 powiatach i 3 miastach na prawach powiatu, na terenie 77 gmin.

Wyniki pomiarów stężenia włókien azbestu w powietrzu atmosferycznym na terenie powiatu konińskiego przedstawiono w poniższych tabelach.

Tab. 8. Stężenie włókien azbestu [wł/m1] w powietrzu atmosferycznym na Uranie gmin powiatu konińskiego w 2007 roku

Iródło: Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla Województwa Wielkopolskiego

ni Środowiska CODEXSaOowski i Wspólnicy www.codex.pl

(rabów zawierających azbest z terenu Powiatu Konińskiego - kontynuacja

Tab. 9. Stężenie włókien azbestu [wł/m1] w powietrzu atmosferycznym na terania gmin powiatu konińskiego na podstawie badań w latach 2007-2010

Ominą

Golina Kleczew Skulsk Sompolno Rychwał

Mlajaeowotć

Golina Kleczew Rakowe Sompolno Rychwał

Stuleni, włókien irt«,tll Iwlta¹] iradnta

3 937 3 866 3 297 3 395 3 658 Powiał Koniński 15 833

9!Spu 528-165 479-1567 118-747 17-883 340-1274

425-943 Źrodto 7ameczyszczenie środowiska azbestem. Skutki zdrowotne. Raport z Oflflflrt.

Instytut Medycyny Procy im. prof. J. Notferm. Łódi 2010.

TT^^N.

D

O-600 501-1000 1001 -1500

Ryć. 9. Stężenie włókien azbestu w powietrzu na teranie województwa wielkopolskiego (na podstawie badań IMP wŁodzI, 2007 r.)

Źródło: Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla Województwa Wielkopolskiego

W celu określenia rejonów największego zagrożenia azbestem wzięta pod uwagę następujące uwarunkowania:

- zakres stężert włókien azbestu (powyżej 1 tyś. wł/m3),

ilość wyrobów zawierających azbest zabudowanych na budynkach mieszkalnych i inwentarskich (powyżej 30 tyś. Mg),

• wskaźnik nagromadzenia ilości wyrobów zawierających azbest (30 Mg/km²).

Powiat koniński, pod względem największego zagorzenia azbestem, został określony jako rejon II c, dla którego średnie stężenia włókien azbestu w m3 powietrza (powyżej 1 tyś. wł/rn3) oraz ilość wyrobów zawierających azbest zabudowanych na budynkach mieszkalnych i inwentarskich (powyżej 30 tyś. Mg).

Biuru Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spotka Jawna www.cooex.pl

Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Powiatu K

I - obszary występowania najwyższych wartości wszystkich trzech wskaźników Obszary występowania najwyższych wartości dwóch wskaźników

II a - wskaźnika nagromadzenia wyrobów zawierających azbest powyżej 30 Mg/km2 i masy wyrobów zawierających azbest powyżej 30 tyś. Mg

II b - wskaźnika stężenia włókien azbestu w m3 powietrza powyżej 1 tyś. wł/m^s i nagromadzenia wyrobów zawierających azbest powyżej 30 Mg/km¹

III - wskaźnika średniego stężenia włókien azbestu powyżej 1 tyś. wł/m' i masy wyrobów zawierających azbest powyżej 30 tyś. Mg

Rys. 10. Rejony szczególnego zagrożenia azbestem

Źródło: Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla Województwa Wielkopolskiego

7.4 Usuwanie azbestu na terenie Powiatu Konińskiego przez upoważnione do tego celu przedsiębiorstwa

Na terenie Powiatu Konińskiego brak jest firm, które zajmujące się usuwaniem wyrobów zawierających azbest. Firma prowadząca działalność w tym zakresie, znajdująca się w najbliższym sąsiedztwie Powiatu Konińskiego, znajduje się w Koninie.

Rejestr firm które posiadają decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami niebezpiecznymi powstającymi w wyniku usuwania wyrobów zawierających azbest na terenie Polski dostępny na stronie wwwbazaazbestowa.pl Szczegółowe dane posiada również Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego.

Biuro Rzeczoznawstwo l EtrononTiTS łowisku CODEX SadowsKI l Wspólnicy Spółka'Jawne

. Program usuwania wyrobów zawierających azbest z temnu Pomafu Konińskiego - kantynuocla_

8 UŚWIADAMIANIE SPOŁECZEŃSTWA O ZAGROŻENIACH WYNIKAJĄCYCH Z UŻYTKOWANIA l OBECNOŚCI WYROBÓW AZBESTOWYCH

W celach edukacyjnych, dla ogółu społeczeństwa organizowane będą spotkania ekologiczne, na których będzie omawiana problematyka związana z usuwaniem azbestu i zagrożeniami wynikającymi z jego stosowania. Spotkania te będą towarzyszyć licznym imprezom ekologicznym. Ze względu na udział dużej liczby osób odwiedzających takie imprezy, powstaje możliwość przedstawienia problemu azbestu znacznej części uczestników.

Doskonałym miejscem propagowania wiedzy na temat usuwania i potrzeb usuwania wyrobów zawierających azbest są obiekty stale uczęszczane, w których można zorganizować wystawy tematyczne. Takim źródłem informacji mogą być urzędy, biblioteki, ośrodki kultury, szkoły.

W szkołach uczniowie mają dostęp do materiałów edukacyjnych, które wykorzystują przy tworzeniu gazetek i wystawek na korytarzach szkół. Zdobytą w ten sposób wiedzę mogą zgłębiać podczas spotkań na forach tematycznych z udziałem prelegentów. Dodatkowo temat odpadów i ich unieszkodliwiania podczas „Sprzątania Świata" jest bardzo dobrą okazją, aby zwrócić uwagę młodzieży na problem azbestu.

Edukację ekologiczną można tez prowadzić w prasie poprzez umieszczenie artykułów o tematyce związanej z koniecznością usuwania azbestu oraz zagrożeniami związanymi z jego stosowaniem.

Również informacje w formie ulotek trafiają do szerokiej rzeszy społeczeństwa.

8.1 Bezpieczne usuwanie wyrobów azbestowych

Podstawowe zasady bezpiecznego usuwania wyrobów zawierających azbest ujęte w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest określają szczegółowo techniczne warunki prowadzenia robót tj.

> izolowanie od otoczenia obszaru prac przez stosowanie osłon zabezpieczających przenikanie azbestu do środowiska.

> ogrodzenie terenu prac z zachowaniem bezpiecznej odległości od traktów komunikacyjnych dla osób pieszych, nie mniejszej niż 1 m, przy zastosowaniu osłon zabezpieczających przed przenikaniem azbestu do środowiska,

'r- umieszczenie w strefie prac w widocznym miejscu tablic informacyjnych o następującej treści:

.Uwaga' Zagrożenie azbestem'; lub w przypadku wyrobów zawierających krokidolit - „ Uwaga!

Zagrożenie azbestem-krokidolitem",

> zastosowanie odpowiednich środków technicznych ograniczających do minimum emisję azbestu do środowiska,

> zastosowanie w obiekcie odpowiednich zabezpieczeń przed pyleniem i narażeniem na azbest, w tym uszczelnienia otworów okiennych i drzwiowych, a także innych zabezpieczeń przewidzianych w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,

> codzienne usuwanie pozostałości pyłu azbestowego ze strefy prac przy zastosowaniu podciśnieniowego sprzętu odkurzającego lub metodą na mokro

> izolowanie pomieszczeń, w których zostały przekroczone dopuszczalne wartości stężeń pyłu azbestowego dla obszaru prac, w szczególności izolowania pomieszczeń w przypadku

Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CQDEX Sedowslii i Wspólnicy SpóHta Jawna www.cocex.pl

prowadzenia prac z wyrobami zawierającymi krokidolit,

f stosowanie zespołu szczelnych pomieszczeń, w których następuje oczyszczenie pracowników z azbestu (komora dekontaminacyjna), przy usuwaniu pyłu azbestowego przekraczającego dopuszczalne wartości stężeń,

> zapoznanie pracowników bezpośrednio zatrudnionych przy pracach z wyrobami zawierającymi azbest lub ich przedstawicieli z planem prac. a w szczególności z wymogami dotyczącymi BHP w czasie wykonywania prac.

Aby uniemożliwić emisję azbestu do środowiska prace powinny być wykonywane w następujący sposób:

> przed usunięciem lub demontażem elementy powinny zostać nawilżone wodą i utrzymywane w stanie wilgotnym przez cały czas pracy,

r tam gdzie jest to technicznie możliwe należy demontować całe wyroby bez ich uszkadzania.

' do odspajania materiałów trwale związanych z podłożem należy stosować wyłącznie narzędzia ręczne lub wolnoobrotowe wyposażone w miejscowe instalacje odciągające powietrze (odkurzacze do pyłu azbestowego),

> w przypadku stwierdzenia występowania przekroczeń najwyższych dopuszczalnych stężeń pyłu azbestu - prowadzenie kontrolnego monitoringu powietrza (również dla wyrobów zawierających krokidolit),

> codzienne zabezpieczanie zdemontowanych wyrobów i odpadów zawierających azbest oraz ich magazynowanie na wyznaczonym i zabezpieczonym miejscu.

8.2 Usuwanie wyrobów zawierający azbest - wymiana rur wodociągowych

Rury azbestocementowe zostały zakwalifikowane do drugiej klasy odpadów zawierających azbest.

W katalogu odpadów (Oz. U. z 2001 r., nr 112, póz. 1206) zaliczono je po numerem kodowym 17 01 05* do odpadów niebezpiecznych. Klasa ta obejmuje wyroby o gęstości objętościowej powyżej 1000 kg/rmtzw. „twardych', zawierających poniżej 20 % azbestu. W wyrobach tych włókna azbestowe są mocno związane, a w przypadku mechanicznego uszkodzenia ma miejsce stosunkowo niewielka emisja azbestu do otoczenia. Niebezpieczeństwo dla zdrowia ludzi i środowiska stwarza mechaniczna obróbka tych wyrobów oraz ich rozbijanie.

Klasyczna wymiana rurociągów azbestocementowych polega na następujących operacjach:

> opracowaniu projektu technicznego wymiany odcinka rurociągu i uzyskaniu wymaganych prawem pozwoleń na budowę,

> odkryciu rurociągu i jego wymianie na nowy.

> wykonaniu niezbędnych prób, odtworzeniu przyłączy itp.,

> zasypaniu wykopu i odtworzeniu nawierzchni.

Odpady azbestocementowe zostaną unieszkodliwione przez umieszczenie ich na składowiskach odpadów niebezpiecznych. Przechowywane będą one w opakowaniach i przykryte 2-metrową warstwą ziemi. Taki sposób zabezpieczenia odpadów związany jest rodzajem zagrożeń jakie niesie ze sobą azbest.

Niebezpieczne dla zdrowia ludzi i środowiska są tylko włókna azbestu wnikające do układu oddechowego człowieka lub zwierząt. Włókna azbestu mogą rozprzestrzeniać się tylko w przypadku

Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Srodowsfta CODEX~ SadoursW i Wspólnicy S, www.codex.pl

usuwana wyrobów zameraiscych azbest z terenu Powiatu Konifokieya - kontynuacja _

kontaktu azbestu z powietrzem atmosferycznym. Rury azbestocementowe znajdujące się pod ziemią nie mają kontaktu z powietrzem.

Pozostające pod ziemią rury azbestowe są przykryte warstwą ziemi, która swoją grubością jest zbliżona do warstwy zabezpieczającej, przewidzianej na składowiskach odpadów niebezpiecznych Pozostawiając rury azbestocementowe pod ziemią zabezpiecza się je przed szkodliwym wpływem na środowisko i zdrowie ludzi.

Alternatywnie dla metody wydobywania rur i umieszczaniu ich na składowisku stosowane są także możliwości:

1. Całkowite wyłączenie z sieci wodnej azbestocementowych rur. Konieczne jest poprowadzenie nowych odcinków instalacji wodnej.

2. Rehabilitacja azbestocementowych przewodów wodociągowych. Renowacja wodociągów przy pomocy cienkościennej wykładziny polietylenowej, ciasno osadzanej we wnętrzu odnawianego przewodu. Rozwiązanie to umożliwia przesunięcie w czaaie terminu usunięcia rur azbestowych do czasu „śmierci technicznej* lub konieczności ich wymiany ze względów technicznych.

Ze względu na brak stwierdzonej szkodliwości azbestu występującego w wodzie oraz brak pylenia z wyrobów azbestowych znajdujących się w ziemi zaleca się sukcesywnie wymieniać rury, ze względu na ich stan techniczny.

8.3 Usuwanie wyrobów zawierający azbest - demontaż pokrycia dachowego

Rozpoczynając demontaż pokrycia dachowego zawierającego azbest należy wykonać odpowiednie zabezpieczenia obiektu, będącego przedmiotem prac i miejsc ich wykonywania, a także terenu wokół - przed emisją pyłu azbestu, która może mieć miejsce w wyniku prowadzenia prac.

Teren należy ogrodzić, zachowując bezpieczną odległość od traktów komunikacyjnych dla pieszych, nie mniej niż 2 m przy zastosowaniu osłon. Teren prac należy ogrodzić poprzez oznakowanie taśmami ostrzegawczymi w kolorze biało-czerwonym i umieszczenie tablic ostrzegawczych z napisami .Uwaga!

Zagrożenie azbestem!", .Osobom nieupoważnionym wstęp wzbroniony" lub „Zagrożenie azbestem krokidolitem".

Ogólne zasady postępowania przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest określają następujące wymagania:

> nawilżanie wodą wyrobów zawierających azbest przed ich usuwaniem i utrzymywanie w stanie wilgotnym przez cały czas pracy,

> demontaż całych wyrobów (płyt, rur, kształtek itp.) bez jakiegokolwiek uszkodzenia, tam gdzie jest to technicznie możliwe,

> prowadzenie kontrolnego monrtoringu powietrza, w przypadku występowania stężeń pyłu azbestu, przekraczających dopuszczalne wartości dla miejsca pracy,

'f po każdej zmianie roboczej, usunięte odpady zawierające azbest, powinny zostać szczelnie opakowane i składowane na miejscu ich tymczasowego magazynowania,

codzienne, staranne oczyszczanie strefy prac i terenu wokół, dróg wewnętrznych oraz maszyn i urządzeń, z wykorzystaniem podciśnieniowego sprzętu odkurzającego, zaopatrzonego w filtry o dużej skuteczności ciągu (99,99% lub na mokro). Niedopuszczalne jest ręczne zamiatanie na sucho, jak również czyszczenie pomieszczeń i narzędzi pracy przy użyciu

50 Biuro Rzeczoznawstwa l EKonomii śrotiowlzka CQDEX Sadowski i Wspólnicy Spotka Jawna Hfww.coaex.pl

Program usuwania wyrobów zawierających azbest 2 terenu Powiatu Konińskiego - kontynuacja

sprężonego powietrza.

W obiekcie przylegającym do strefy prac, należy zastosować odpowiednie zabezpieczenia, w tym uszczelnienie otworów okiennych i drzwiowych, a także inne, właściwe dla stopnia narażenia środki zabezpieczające. Wszystkie zdemontowane wyroby zawierające azbest powinny być szczelnie opakowane w folie z polietylenu, lub polipropylenu o grubości nie mniejszej niż 0,2 mm i zamykane w sposób uniemożliwiający przypadkowe otwarcie (zgrzewem ciągłym lub taśmą klejącą).

Niedopuszczalne jest stosowanie worków papierowych. Pakowanie usuniętych wyrobów zawierających azbest powinno odbywać się wyłącznie do opakowań przeznaczonych do ostatecznego składowania i wyraźnie oznakowane, w sposób określony dla azbestu. Etykiety (załącznik nr 9) i zamieszczone na nich napisy powinny być trwałe, nie ulegające zniszczeniu, pod wpływem warunków atmosferycznych i czynników mechanicznych

Dla usuniętych odpadów niebezpiecznych zawierających azbest oraz ich transportu na składowisko odpadów niebezpiecznych, wypełnia się się:

kartę ewidencji odpadu,

• kartę przekazania odpadów.

Po zakończeniu prac polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest - wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych - wykonawca prac ma obowiązek dokonania prawidłowego oczyszczenia strefy prac i otoczenia z pozostałości azbestu. Oczyszczenie powinno nastąpić przez zastosowanie urządzeń firtracyjno-wentylacyjnych z wysoko-skutecznym filtrem (99,99%) lub na mokro. Wykonawca prac ma obowiązek przedstawienia właścicielowi lub zarządcy obiektu, będącego przedmiotem prac, oświadczenia stwierdzającego prawidłowość wykonania prac i oczyszczenia z azbestu.

8.4 Warunki konieczne do spełnienia przez podmiot dokonujący demontażu i transportu do miejsc unieszkodliwiania odpadów

1. Uzyskanie pozwolenia, decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami niebezpiecznymi albo złoSenie organowi informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobie gospodarowania odpadami niebezpiecznymi (zależnie od ilości wytwarzanych odpadów),

2. Przeszkolenie przez uprawniona instytucje zatrudnianych pracowników i osób kierujących lub nadzorujących, w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z materiałami zawierającymi azbest.

3. Opracowanie przed rozpoczęciem prac szczegółowego planu prac usuwania wyrobów zawierających azbest, obejmującego w szczególności:

> identyfikacje azbestu w przewidzianych do usunięcia materiałach, na podstawie udokumentowanej informacji od właściciela lub zarządcy obiektu albo też na podstawie badań przeprowadzonych przez akredytowane laboratorium, informacje o metodach wykonywania planowanych prac,

> zakres niezbędnych zabezpieczeń pracowników oraz środowiska przed narażeniem na szkodliwość emisji azbestu, w tym problematykę określona przepisami dotyczącymi planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,

> ustalenie niezbędnego dla rodzaju wykonywanych prac monitoringu powietrza;

Biuro Rzeczoznawstwa l Ekonomii Środowiska CODEX Sadowskl l Wspólnicy Spóttta Jawna