• Nie Znaleziono Wyników

Czy można się najeść oczami? O jedzeniu w literaturze i malarstwie

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Czy można się najeść oczami? O jedzeniu w literaturze i malarstwie"

Copied!
17
0
0

Pełen tekst

(1)

Czy można się najeść oczami? O jedzeniu w literaturze i malarstwie

Materiał składa się z sekcji: "„Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa”", "Nowomodne potrawy", "Na weselu Zosi i Tadeusza", "Obyczaje przy stole", "Kulinarne portrety Arcimbolda", "Fast food i slow food",

"Zadaniowo".

Materiał zawiera 20 ilustracji (fotografii, obrazów, rysunków), 36 ćwiczeń, w tym 5 interaktywnych.

(2)

Jeść oczami, które wykorzystujemy do oglądania świata? Odpowiedź wydaje się oczywista: posilamy się przecież ustami, a nie oczami…

Już wiesz

1) Odpowiedz na pytania:

Co oznacza zwrot „jeść oczami”?

W jakich okolicznościach się go używa?

Która z form jest poprawna: „oczami” czy „oczyma”? Sprawdź to w odpowiednim słowniku.

2) Zapoznaj się z dziesięcioma przysłowiami i powiedzeniami, które są związane z jedzeniem:

Apetyt rośnie w miarę jedzenia.

Wyglądać jak pączek w maśle.

Czym się nie najesz, tym się nie naliżesz.

Dwa grzyby w barszcz.

Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść.

Głodnemu chleb na myśli.

Na bezrybiu i rak ryba.

Pieczone gołąbki nie lecą same do gąbki.

Polak, gdy głodny, to zły.

Przez żołądek do serca.

3) Przygotuj się do opowiedzenia krótkiej historyjki, w której użyjesz co najmniej pięciu z wymienionych powyżej przysłów i powiedzeń.

„Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa”

Nie żyje się tylko po to, by jeść. Nie oznacza to jednak, że jedzenie jest rzeczą mało istotną.

O jedzeniu pisano od początku istnienia literatury:

bogowie w mitach często ucztują, a bohaterowie Biblii też nie stronią od uciech stołu.

Ćwiczenie 1

Podaj przykłady znanych ci dzieł literackich, malarskich i filmowych, w których ważnym motywem jest ucztowanie.

Wśród przysłów, które mają związek z jedzeniem, można wymienić też takie: „Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa”. Dziś zazwyczaj dostrzega się w nim krytyczny opis rozpasania za czasów króla Augusta III Sasa (który rządził w Polsce w latach 1733–1763). Pierwotnie jednak nie uważano tego przysłowia za negatywną ocenę rządów monarchy.

Podkreślano w nim dobrobyt panujący

w Rzeczypospolitej – życie w naszym kraju miało się składać przede wszystkim z ucztowania.

Czy można się najeść oczami? O jedzeniu w literaturze i malarstwie

Martwa natura z pasztetem z indyka

Pieter Claesz, Martwa natura z pasztetem z indyka, 1627, olej na desce, Rijksmuseum Amsterdam, domena publiczna

Portret króla Augusta III w stroju polskim

Louis de Silvestre, Portret króla Augusta III w stroju polskim, około 1737, Gemäldegalerie Alte Meister, Drezno, domena publiczna

(3)

O tym, co i jak wtedy jadano, traktuje Opis obyczajów za panowania Augusta III, którego autorem jest ksiądz Jędrzej Kitowicz, XVIII‑wieczny historyk i pamiętnikarz.

Po przeczytaniu cytowanego fragmentu tekstu Jędrzeja Kitowicza wykonaj polecenia:

Ćwiczenie 2.1

Autor pisał o wspólnym biesiadowaniu i za coś oczywistego uznawał jedzenie w towarzystwie. Podaj argumenty zarówno za spożywaniem posiłków w większej grupie, jak i za spożywaniem ich

w pojedynkę.

Ćwiczenie 2.2

Wskaż, z jakich powodów dziś coraz rzadziej cała rodzina zasiada do wspólnego posiłku. Podaj swoją ocenę takiej sytuacji.

Ćwiczenie 2.3

Przy wspólnym stole powinniśmy się stosować do pewnych zasad. Wymień te z nich, których – według ciebie – należy przestrzegać podczas wspólnego posiłku.

Ciekawostka

„Popuszczanie pasa” to między innymi efekt spożycia nadmiernie obfitego posiłku. Kitowicz wiele stron swego dzieła poświęcił opisom stołów uginających się od potraw.

Martwa natura z owocami, orzechami i serem

Floris van Dyck, Martwa natura z owocami, orzechami i serem, 1613, olej na płótnie, Frans Hals Museum, Holandia, domena publiczna

Jędrzej Kitowicz

Opis obyczajów za panowania Augusta III

Panowie […] kochali się w wielkich stołach, dawali sobie na publice nawzajem obiady i wieczerze; do tych zapraszali przyjaciół, obywatelów, wojskowych i sędziackich; w domach zjeżdżali się do nich pobliżsi sąsiedzi; rzadki był dzień bez gościa; częste biesiady z tańcami i pijatyką. W całym kraju pędzono życie na wesołości i lusztykach […]. Stoły zastawiano wielkimi misami, które u wielkich panów były srebrne, u mniejszych prócz wazów i serwisów cynowe, talerze także podług pana srebrne albo cynowe.

Jędrzej Kitowicz

(4)

Po przeczytaniu powyższego fragmentu tekstu Jędrzeja Kitowicza wykonaj następujące polecenia:

Ćwiczenie 3.1

Autor wyraził swoją opinię na temat potraw staroświeckich – znajdź ją w tym fragmencie i podkreśl.

Ćwiczenie 3.2 Ćwiczenie 3.3

Zapisz epitety, których można by użyć do opisywanych potraw.

skromne wyszukane ciężkie

wegetariańskie tłuste

kaloryczne lekkie obfite chude pożywne mięsne sycące

Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 3.4

Wskaż, który środek stylistyczny dominuje w przytoczonym fragmencie.

apostrofa

pytanie retoryczne wyliczenie

rym

Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 3.5

Wyjaśnij, czemu służyło użycie tego środka stylistycznego.

Ćwiczenie 3.6

Określ, jakich informacji o Polsce (poza wymienieniem potraw) dostarczył autor w cytowanym wyżej fragmencie.

Wskazówka

Bohaterowie opisu na pewno nie jedli tylko oczami – podane potrawy trafiały do brzuchów… Jędrzej

Opis obyczajów za panowania Augusta III

W pierwszym zwyczaju staroświeckim, na początku panowania Augusta III jeszcze trwającym, nie było zbyt wykwintnych potraw. […]

Między półmiski, rozmaitym ptastwem i ciastem napełnione, podług wielkości stołu stawiano dwie albo trzy misy ogromne, na kształt piramidów z rozmaitego pieczystego złożonych, które hajducy we dwóch nosili, boby jeden nie uniósł. Te piramidy na spodzie miały dwie pieczenie wielkie wołowe, na nich położona była ćwiartka jedna i druga cielęciny, dalej baranina, potem indyki, gęsi, kapłony, kurczęta, kuropatwy, bekasy; im wyżej, tym coraz mniejsze ptastwo.

(5)

Kitowicz wspomniał w swym dziele także o takich potrawach, które mogły wywoływać zdumienie samym wyglądem.

Nowomodne potrawy

Uczta u księcia Prymasa

Daniel Chodowiecki, Uczta u księcia Prymasa, XVIII wiek, domena publiczna

Ćwiczenie 4.1

Spośród poniższych zdań zaznacz to, w którym Kitowicz zawarł swą ocenę nowomodnych potraw.

Kucharze przedni dla pokazania swojej doskonałości wyjmowali sztucznie z kapłona lub z kaczki mięso.

Mięso posiekawszy z rozmaitymi przyprawami kładli nazad w skórę zdjętą.

Powykrzywiawszy dziwacznie nogi, skrzydła, łby, robili figury do stworzenia boskiego niepodobne.

To były potrawy najmodniejsze i najgustowniejsze.

Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 4.2

Odpowiedz na następujące pytanie: Czy ocena nowomodnych potraw przedstawiona przez Jędrzeja Kitowicza jest pozytywna czy negatywna?

Wskazówka

Pora wrócić do sugestii zawartej w temacie lekcji, że odpowiedzi na pytanie: „Czy można jeść oczami?”

Jędrzej Kitowicz

Opis obyczajów za panowania Augusta III

Kończąc o potrawach nowomodnych, to jeszcze przydać należy: kucharze przedni dla pokazania swojej doskonałości wyjmowali sztucznie z kapłona lub z kaczki mięso z kościami, samę skórę w całości zostawując, to mięso

posiekawszy z rozmaitymi przyprawami kładli nazad w skórę zdjętą,

a powykrzywiawszy dziwacznie nogi, skrzydła, łby, robili figury do stworzenia boskiego niepodobne; i to były potrawy najmodniejsze i najgustowniejsze.

(6)

będziemy szukać również w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza.

Na weselu Zosi i Tadeusza

Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl

Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (fragment księgi dwunastej), czyta Krzysztof Kulesza Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0

Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (fragment księgi dwunastej), czyta Krzysztof Kulesza Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (fragment księgi dwunastej), czyta Krzysztof Kulesza Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Po przeczytaniu powyższego fragmentu Pana Tadeusza odpowiedz na następujące pytania:

Ćwiczenie 5.1

Co – twoim zdaniem – jest niezwykłego w ostatniej z opisanych potraw?

Ćwiczenie 5.2

Co mogli powiedzieć goście, widząc takie kulinarne dzieło sztuki?

Ćwiczenie 5.3

Czy Jędrzej Kitowicz i narrator Pana Tadeusza w podobny sposób oceniają wykwintne, niezwykle wyglądające potrawy? Uzasadnij swoją odpowiedź.

Ćwiczenie 5.4

Czy zdarzyło ci się kiedykolwiek patrzeć na posiłek jak na dzieło sztuki? Jeśli tak – co to była za potrawa?

Adam Mickiewicz

Pan Tadeusz. Księga dwunasta

I wnet zaczęli wchodzić parami lokaje Roznoszący potrawy: barszcz

królewskim zwany

I rosoł staropolski sztucznie gotowany, Do którego pan Wojski z dziwnemi sekrety

Wrzucił kilka perełek i sztukę monety (Taki rosoł krew czyści i pokrzepia zdrowie).

Dalej inne potrawy, a któż je wypowie!

[…]

W końcu sekret kucharski: ryba nie krojona, U głowy przysmażona, we środku pieczona, A mająca potrawkę z sosem u ogona.

Ilustracja do Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, Księga 11.

Michał Elwiro Andriolli, 1881, domena publiczna

(7)

Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl

Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (fragment księgi dwunastej), czyta Krzysztof Kulesza Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0

Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (fragment księgi dwunastej), czyta Krzysztof Kulesza Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (fragment księgi dwunastej), czyta Krzysztof Kulesza Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 6.1

Odpowiedz na pytanie: czy zachowanie gości weselnych w przytoczonym tu fragmencie Pana Tadeusza świadczy o ich szacunku dla kunsztu kucharza?

Poniżej podano dwie możliwości – wybierz jedną z nich i zbuduj na ten temat wypowiedź:

Tak, bo zjedli wszystko…

Nie, bo zjedli wszystko…

Tworzenie wymyślnych, a czasem po prostu pięknych dań nie minęło wraz z tradycją szlachecką czy dworską. Wielcy kucharze stają się dziś celebrytami, a programy kulinarne przyciągają miliony telewidzów. Coraz częściej też podkreśla się, że bary typu fast food nie karmią nas ani smacznie, ani zdrowo.

Zanim sięgniesz po hamburgera, pomyśl, co o tym daniu napisaliby Kitowicz lub Mickiewicz…

Obyczaje przy stole

Isabella

John Evere Millais, Isabella, 1849, Walker Art Gallery, Anglia, domena publiczna

Adam Mickiewicz

Pan Tadeusz. Księga dwunasta

Goście ani pytali nazwiska potrawy, Ani ich zastanowił ów sekret ciekawy;

Wszystko prędko z żołnierskim jedli apetytem, Kieliszki napełniając węgrzynem obfitym.

(8)

Po przeczytaniu tekstów Ingrid Cording i Zbigniewa Kuchowicza wykonaj następujące polecenia:

Ćwiczenie 7.1

Przyjrzyj się zamieszczonemu powyżej obrazowi Johna Everetta Millais i odpowiedz, czy postaci sportretowane przez malarza spełniają zasady opisane w tekście O zachowaniu się przy stole Cording.

Uzasadnij odpowiedź.

Ingrid Cording

O zachowaniu się przy stole

Przy rodzinnym stole W czasie posiłku:

kładziemy na kolanach serwetkę, starsze dzieci pomagają młodszym,

po nabraniu potrawy przekazujemy ją następnym osobom, nie plamimy obrusa,

zjadamy wszystko z talerza (zawsze nakładamy małe porcje, potem w miarę potrzeby dobieramy),

nie mówimy z pełnymi ustami,

nie przerywamy sobie wzajemnie rozmowy,

każde, nawet najmłodsze dziecko, powinno mieć możliwość zabrania głosu, ze względów zdrowotnych i estetycznych jemy powoli,

pamiętamy o właściwej postawie, posługujemy się sztućcami,

jajka na miękko ścinamy nożem tak, aby żółtko nie wypłynęło, jajka na twardo obieramy i kroimy na połówki,

kiedy prosimy o nalanie herbaty, filiżankę podajemy na spodku,

nie sięgamy wyłącznie po najsmaczniejsze kąski, ale bierzemy czasami i nieco zaschniętą kromkę chleba.

Zbigniew Kuchowicz

Obyczaje staropolskie XVII---XVIII wieku

Charakterystyczną cechą polskiego stołu było [bowiem] dekorowanie serwowanych dań. Dekoracja tym lepiej była pomyślana, jeśli potrafiła zakonspirować właściwą potrawę, by biesiadnicy mogli być zadziwieni niespodziewanymi smakami, zdumieni sztucznymi barwami, fantastycznymi kształtami. Silono się na pomysłowość przynoszącą nie tyle kulinarne, ile raczej wizualne efekty. Istniała więc moda barwienia, m.in. złocenia potraw, np.

pasztetów, podawania wielkich tortów kryjących żywe ptactwo, które po otworzeniu tortu raptem wyfruwało na salę. Stawiano na stół upieczone

w całości dziki, jelenie, nadziewane rozmaitą zwierzyną, ptactwem, wędlinami.

We wnętrzu ich umieszczano całe zające, cietrzewie, dropie, szynki, kiełbasy.

Podawano ryby, które w jednej części były gotowane, w drugiej zaś pieczone.

(9)

Ćwiczenie 7.2

Po lekturze tekstu Kuchowicza zastanów się i odpowiedz, dlaczego – twoim zdaniem – dekorowanie dań odgrywało tak istotną rolę w czasach staropolskich.

Kulinarne portrety Arcimbolda

Siedząca postać lata

Giuseppe Arcimboldo, Siedząca postać lata, ok. 1570, olej na płótnie, Ex-Edward James Founda on, Sussex, domena publiczna

Giuseppe Arcimboldo jest uważany za jednego z najbardziej oryginalnych malarzy w historii. Malował przedziwne obrazy, najczęściej portrety, budowane z elementów martwej natury, najczęściej kwiatów, liści, kłosów zbóż, korzeni drzew, owoców, warzyw, ryb, drobiu... Niektóre z tych obrazów można oglądać w różnym układzie („do góry nogami”) − wówczas portret ogrodnika może stać się zwykłą misą

wypełnioną warzywami, a inny wizerunek nagle przekształca się w kosz pełen owoców...

Autoportret

Giuseppe Arcimboldo, Autoportret, XVI wiek, Galeria Narodowa w Pradze, domena publiczna

Giuseppe Arcimboldo

1527–1593

Giuseppe Arcimboldo (Arcimboldi), czyt. dżiuzeppe arczimboldo, włoski malarz.

(10)

Ćwiczenie 8

Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 9

Obejrzyj zamieszczone w galerii obrazy także w wersji odwróconej o 180 stopni. Opisz swoje spostrzeżenia.

Kosz owoców

Giuseppe Arcimboldo, Kosz owoców, XVI wiek, domena publiczna

Kosz owoców

Giuseppe Arcimboldo, Kosz owoców, XVI wiek, domena publiczna

(11)

Ogrodnik (Misa z warzywami)

Giuseppe Arcimboldo, Ogrodnik (Misa z warzywami), domena publiczna

Misa z warzywami

Giuseppe Arcimboldo, Misa z warzywami, domena publiczna

Kucharz (obiad)

Giuseppe Arcimboldo, Kucharz (obiad), ok. 1570, olej na desce, Muzeum Narodowe w Sztokholmie, domena publiczna

 

 

(12)

Po obejrzeniu obrazów Arcimbolda odpowiedz na pytania i wykonaj polecenia:

Ćwiczenie 10.1

Czy podobają ci się obrazy włoskiego malarza? Uzasadnij odpowiedź.

Ćwiczenie 10.2

Zastanów się i powiedz, o czym − według ciebie − może świadczyć chęć namalowania portretu przy wykorzystaniu warzyw, owoców, ryb czy drobiu.

Ćwiczenie 10.3

Jak sądzisz, czy malarz świadomie dobierał owoce bądź warzywa, żeby oddać konkretne rysy twarzy portretowanej osoby?

Ćwiczenie 10.4

Jakie cechy charakterystyczne twarzy oddał malarz za pomocą:

jabłek, gruszek,

pieczonego kurczaka, naci rzepy,

jadalnych kasztanów w kolczastych łupinach.

Ćwiczenie 10.5

Wyobraź sobie, że Arcimboldo ma namalować twój portret. Zastanów się i powiedz, jakich owoców, warzyw bądź innych roślin czy przedmiotów powinien użyć, żeby jak najwierniej oddać kształt i cechy charakterystyczne twojej twarzy.

Ćwiczenie 10.6

Stwórz rysunkowy portret wybranej osoby, komponując go jedynie z rzeczy nadających się do jedzenia.

Ciekawostka

Czy wiesz, że we Wrocławiu mieszka i pracuje artysta Tomasz Broda (ur. 1967), który potrafi stworzyć portret dosłownie ze wszystkiego? Zajrzyj na oficjalną stronę Tomasza Brody: www.tomaszbroda.pl i zastanów się, czy jest coś, co łączy jego prace z dziełami renesansowego artysty. Czy potrafisz rozpoznać przynajmniej jedną osobę, którą Tomasz Broda sportretował za pomocą żarówek, rur od odkurzacza, grzebienia, parówki, bułki...? Jeśli nie, poproś o pomoc nauczyciela, rodziców, starsze Obiad

Giuseppe Arcimboldo, Obiad, ok. 1570, olej na desce, Muzeum Narodowe w Sztokholmie, domena publiczna

(13)

rodzeństwo...

Fast food i slow food

ILUSTRACJA: Fast food

www.pixabay.com, grafika komputerowa, domena publiczna

Odpowiedz na pytania i wykonaj polecenia:

Ćwiczenie 11.1

Co oznacza termin fast food? Ćwiczenie 11.2

Jakie znasz typowe potrawy fastfoodowe?

Ćwiczenie 11.3

Wskaż zalety i wady jedzenia dań typu fast food.

stosowanie produktów nieekologicznych, dość niska cena, korzystanie z produktów mrożonych, używanie dużej ilości tłuszczu, dużo punktów sprzedaży, dużo kalorii, szybkość przyrządzenia, krótki czas czekania na danie

Zalety

Wady

Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 11.4

Do której części tabeli należałoby – twoim zdaniem – wpisać takie cechy, jak poczucie przynależności do dużej grupy klientów i brak zaskoczenia smakiem? Uzasadnij odpowiedź.

Ćwiczenie 11.5

Zastanów się i odpowiedz, jak można nazwać przeciwieństwo fast foodu (zachowaj angielskie brzmienie nazwy). Jeśli masz problemy z wykonaniem poprzedniego zadania, przeczytaj poniższe uwagi.

(14)

ILUSTRACJA: Intro_jedzenie www.pixabay.com, domena publiczna

Po przeczytaniu fragmentu na temat ruchu slow food odpowiedz na pytania, uzasadniając swoje odpowiedzi:

Ćwiczenie 12.1

Czy zwolennicy tego sposobu odżywiania się dbają w sposób szczególny o wygląd potraw?

Ćwiczenie 12.2

Czy uważasz, że slow food wymaga dużych nakładów finansowych?

Ciekawostka

Ze slow foodem łączy się jeszcze jeden kierunek w sztuce kulinarnej. To tzw. food design, który opiera się na twierdzeniu, że – jak uważają naukowcy – przeciętny człowiek wybiera żywność (czyli np. danie w restauracji) przede wszystkim na podstawie wrażeń wizualnych (40%), a następnie zapachu (30%) i smaku (30%).

Slow food

Slow Food – organizacja i jednocześnie ruch społeczny skupiający osoby zainteresowane ochroną tradycyjnej kuchni różnych regionów świata i związanych z tym upraw rolnych i nasion, zwierząt hodowlanych i metod prowadzenia gospodarstw, charakterystycznych dla tych regionów. […].

Głównymi punktami programu ruchu slow food są:

Ochrona i promocja lokalnych i tradycyjnych sposobów produkcji żywności (przepisów i receptur) oraz jej producentów.

Promowanie kultury spożywania żywności, czyli celebrowania i delektowania się posiłkami, zamiast szybkiego napełniania żołądków, zgodnie z zasadą:

„Jeść dla przyjemności, a nie odżywiać się”.

Kupowanie świeżej żywności ze źródeł lokalnych, wytworzonej z użyciem tradycyjnych receptur i metod wytwarzania, wymagających czasu

i odpowiedniego nakładu pracy.

Slow food

(15)

Z food designem można połączyć wytwarzanie tak atrakcyjnych dla oka potraw, jak te na załączonych fotografiach.

ILUSTRACJA: ZDJĘCIA POTRAW FOOD DESIGNU www.pixabay.com, fotografia barwna, domena publiczna

ILUSTRACJA: Food design4

Michael Stern, fotografia barwna, licencja: CC BY-SA 2.0

ILUSTRACJA: Food design2

www.pixabay.com, fotografia barwna, domena publiczna

 

 

(16)

Zadaniowo

Ćwiczenie 13

Przywołaj dowolny przykład uczty w malarstwie lub filmie (może to być jeden z przykładów, które podane zostały na początku lekcji), a następnie opisz tę ucztę, koncentrując się na ukazanych tam potrawach.

Ćwiczenie 14

Dziś niezwykle popularne są programy telewizyjne oraz internteowe blogi na temat gotowania. Napisz wypracowanie, w którym kucharz przedstawia telewidzom lub czytelnikom przepis na dowolne danie (może to być twoja ulubiona potrawa). W wystąpieniu tego kucharza powinny się znaleźć: powiedzenie

„jeść oczami” oraz co najmniej pięć z przysłów wyliczonych w części „Przed lekcją”.

Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

ILUSTRACJA: Food design3

Ricky Brigante, fotografia barwna, licencja: CC BY-NC-ND 2.0

ILUSTRACJA: Food design5

Michael Stern, fotografia barwna, licencja: CC BY-SA 2.0

(17)

Cytaty

Powiązane dokumenty

Poniższe wypracowanie zawiera wyjaśnienie, na jego podstawie ukazane zastają poszczególne elementy mające wpływ na określanie mianem epopei narodowej

Pojedyncze wypracowanie w serwisie kosztuje 2,46 zł (płatne sms), natomiast w przypadku ebooka za cenę 4,90 zł otrzymujecie Drodzy Państwo co najmniej 5 wypracowań, na bazie

229 wyrazy dźwiękonaśladowcze oddziałują na zmysł słuchu – oddają odgłosy polowania, łamanych gałęzi,

A za tą mgłą na koniec (jak wieść gminna głosi) Ciągnie się bardzo piękna, żyzna okolica, Główna królestwa zwierząt i roślin stolica.. W wyrazie rybak:. A) mamy

Takie bywało w domu Sędziego śniadanie.. Wszystkie potrawy podawane w domu Sędziego na śniadanie charakteryzują się:. A) znakomitym smakiem

Otrzymujesz od nas 92 punkty – tyle ile masz decyzji do podjęcia. Za każdą poprawną odpowiedź dopisujemy Ci jeszcze 1 punkt, za błędną zabieramy dany punkt. Gdy nie

W napisanym w 1822r przez Adama Mickiewicza cyklu świat realny przenika się ……….. Do napisania „Ballad i romansów” zainspirowały

W innym znów miejscu Koropeckyj uznaje za najbardziej wiarygodną odpowiedź (s. 176) Mickiewicza na pytanie o tożsamość męża o imieniu czterdzieści i cztery wypowiedź poety, że