Analiza taktyczna czołowych zawodników świata oraz jej implikacje dla szkolenia zawodników i trenerów w tenisie stołowym
Jerzy Grycan
Jerzy Grycan Table Tennis, Poland
(Tel.: ++48 696 557 718; E-Mail: jgrycan@hotmail.com)
Streszczenie: Wybrano czołowych zawodników w rankingu światowym ITTF głównie w latach 2016-19 reprezentujących podstawowe typy-style gry: atak topspinowy i szybki (np. Ma Long, Fan Zhendong, Harimoto, Lin Gaoyuan, Boll, Ding Ning), atak szybki i topspinowy (np. Falk, Ito), atak topspinowy i szybki uchwytem dłoniowym (np. Xu Xin, Wang Hao, Zheng Peifeng), obrona podcięciem (np. Joo Sehyuk, Filus, Ma Te, Li Qian, Wu Yang), ‘kombi-attack’ (np. He Zhuojia, Fukuhara, Ni Xialian, Zhou Xintong).
Ponad 30 meczów pomiędzy i przeciwko czołowym zawodnikom zostało wybranych dla przeprowadzenia analizy taktycznej. Zastosowano metodę analizy gry profesora Wu Huanqun’a zmodyfikowaną przez autora, tak aby zawierała statystykę wygranych akcji wszystkich analizowanych zawodników, we wszystkich fragmentach gry:
ataku-kontrataku, bloku-kontrataku, ataku-przeciwko-podcięciu, podcięciu-kontrataku, przebicia-kontrataku, serwu-kontrataku, returnu-kontrataku. Zaprezentowane zostaną implikacje dla szkolenia dzieci na etapie FUNdamenty 1 i 2 (np. identyfikacja talentów i trening wieloletni) oraz szkolenia trenerów na poziomie 1 i 2.
Kluczowe słowa: analiza taktyczna, trening na etapach FUNdamenty 1 i 2, szkolenie trenerów
1. WPROWADZENIE
Cele artykułu. Celem artykułu jest przedstawienie zmiany jaka dokonuje się w świadomości trenerów zdobywających wiedzę o treningu taktycznym na poziomie 2 (drugiego etapu rozwoju trenerskiego): (a) jaka jest struktura zwycięskich akcji zawodników z czołówki świata w podstawowych typach-stylach gry, czym wygrywają i czym przegrywają; (b) co z tego wynika dla planowania i jak można udoskonalić proces przygotowywania taktycznego szkolonych dzieci; (c) co z tego wynika dla szkolenia trenerów i jak można udoskonalić ich proces szkolenia taktycznego.
Narodowy Program Rozwoju Tenisa Stołowego w Polsce 2018-33. Od czasów świetności Grubby, jednym z najważniejszych powodów porażek czołowych zawodników w Polsce był niski poziom dostosowania się do różnych typów-stylów gry konkurentów. Na przykład 20-letni Lucjan Błaszczyk na Mistrzostwach Świata 1995 do ćwierćfinału pokonał trzech chińskich mistrzów, ale przegrał o medal z defensorem Ding Song’iem. Czołowe polskie zawodniczki nigdy nie pokonały reprezentującej kombi-atak Ni Xialian. Partyka i Grzybowska grały około 20 razy z Li Qian, ale nigdy żadna z nich jej nie pokonała. Od lat wiemy, że budowanie każdej grupy szkoleniowej, zwłaszcza na poziomie kadry narodowej, powinno oprzeć się na odpowiednich proporcjach różnych stylów gry – tak zwanym „małym świecie” [1, 2, 3, 13, 15, 16, 20]. W latach 2010-17 przygotowanie taktyczne było elementem szkolenia trenerów i dzieci w programie „Fundamenty, od marzenia do mistrzostwa”. W programie uczestniczyło ponad 300 trenerów na poziomie 1 i 40 trenerów na poziomie 2. Na przynajmniej etapie wstępnym szkolonych było około 3 500 dzieci. Szkolenie miało formę warsztatów, obozów, telekonferencji. Kluczowymi pytaniami były:
Jak rozwinąć „mały świat” w każdym centrum F2. Jak podnieść na następny poziom szkolenia wszystkie style gry?
Przykładowo profesor Wu Huanqin opisuje 4 główne typy i 18 stylów gry w tenisie stołowym [15]. Do tej pory wielu polskich trenerów nigdy nie szkoliło piórkowca, obrońcy, kombi-ataku (grającego długimi czopami) czy grającego atakiem szybkim. „Mały świat pojawiał się na ogólnopolskich obozach dla dzieci i był podstawą najwyższej jakości treningu. Jednak po kilku latach stwierdziliśmy, że szkoleni przez naszych trenerów zawodnicy w innych stylach niż atak topspinowy, nie grają na zadowalającym nas poziomie, wciąż zaniedbany jest trening świadomości taktycznej, i to już na etapie FUNdamenty 1. Rozwój „małego świata” stał się jednym z najważniejszych elementów dalszego szkolenia w ramach Narodowego Programu Rozwoju Tenisa Stołowego 2018-33 stworzonego na bazie programu „FUNdamenty, od marzenia do Mistrzostwa”.
Program szkolenia taktycznego dla trenerów. W oparciu o literaturę program treningu taktycznego dzieci powinien zawierać m.in.: (a) Rozwój świadomości taktycznej i podstawowych zasad taktycznych realizowanych na etapie wstępnym szkolenia dzieci (FUNdamenty 1) [2, 4, 11, 14, 15]; (b) Rozwój indywidualnego typu-stylu gry (atak topspinowy, atak szybki, atak uchwytem piórkowym, obrona podcięciem, kombi-atak) [2, 4, 5, 13, 14, 15, 16, 17, 19]; (c) Rozwój indywidualnych kombinacji taktycznych w ramach podstawowych fragmentów gry:
atak-kontratak, blok-kontratak, atak-przeciw-podcięciu, podcięcie-kontratak, przebicie-kontratak, serw-kontratak, return-kontratak, realizowanych na etapie podstawowym szkolenia (FUNdamenty 2) [2, 4, 5, 6, 19].
Polskie Ramy Kwalifikacji 5 dla trenerów (poziom 2). ITTF zakłada w ramach swojego systemu szkoleń trenerskich poziom 1, 2 i wyższe. Nie określa jednak ani efektów uczenia, ani nie przewiduje treningu świadomości taktycznej, rozwoju „małego świata”, fragmentów gry oraz strategii taktycznych. Polskie Ramy Kwalifikacji 5 dla trenerów na poziomie 1 i 2 są inne niż w podręcznikach ITTF [7, 12]. W PRK5 w ramach opracowania i realizacji rocznego planu szkolenia, trener na poziomie 2 między innymi: formułuje cele szkoleniowe, przygotowuje plan ich realizacji (m.in. roczny plan organizacyjno-szkoleniowy, planuje lekcje treningowe z uwzględnieniem różnych typów-stylów gry); prowadzi ewaluację realizacji celów szkoleniowych; ocenia dyspozycję zawodników do uczestniczenia w procesie treningowym i na zawodach; przyporządkowuje zawodników do grup szkoleniowych;
przygotowuje zawodników w aspekcie technicznym, fizycznym, mentalnym oraz taktycznym. Trener przygotowujący zawodników w aspekcie taktycznym między innymi:
1. Kształtuje i rozwija indywidualny typ-styl gry zawodników: atak topspinowy (dłoniowy, piórkowy, jednostronny, obustronny, itp.); atak szybki (dłoniowy, piórkowy, jednostronny, obustronny itp.); obrona podcięciem (pasywna, aktywna w różnych kombinacjach); kombi-atak (dłoniowy, piórkowy w różnych kombinacjach);
2. Naucza zawodników strategii taktycznych: ataku i kontrataku, bloku i kontrataku, ataku przeciwko podcięciu, obrony podcięciem i kontrataku; przebicia i kontrataku; serwu i kontrataku; odbioru serwu i kontrataku;
W ramach przygotowania zawodników do udziału w zawodach trener między innymi zdobywa informacje o przeciwnikach (np. analizuje dane statystyczne dotyczące taktyki przeciwników) oraz opracowuje taktykę (np.
dobiera strategie taktyczne gry do indywidualnych cech zawodnika, prowadzi analizy przebiegu gry itp.), analizuje skuteczność przyjętej taktyki gry.
Fundamenty 5. Od 2017 dodatkowo wprowadzono oddzielny program szkolenia taktycznego dla trenerów nazwany Fundamenty 5 w formie 3-dniowych warsztatów [1]. W ramach programu zaistniała potrzeba zrobienia dodatkowych badań zawodników z czołówki świata reprezentujących różne typy-style gry z ostatnich lat, zwłaszcza po wprowadzeniu plastikowych piłek. W ostatnich dwóch latach przeprowadzono dwa 3-dniowe pilotażowe szkolenia taktyczne.
2. METODY
Analiza gry. Do analizy wybrano ponad 30 możliwie najlepszych (dostępnych w Internecie) gier zawodników, reprezentujących wszystkie podstawowe typy style gry [8, 18]. Wybrano możliwie najciekawsze konfrontacje między różnymi typami-stylami. Wykorzystano analizę gry profesora Wu Huanqun’a zmodyfikowaną przez autora [2, 3, 14, 15], tak, aby w efekcie uzyskać informację o zwycięskich akcjach obu graczy, oraz aby uzyskać informacje o zwycięskich akcjach w każdym fragmencie gry.
Badanie w działaniu. Badano przebieg dwóch 3-dniowych warsztatów szkoleniowych razem dla 16 trenerów oraz wstępny proces wdrażania nowo nabytej wiedzy do praktyki szkolenia dzieci. Wykorzystano metodę Ernesta T. Springera [10]. W tym procesie użyto następujących procedur: (a) obserwacja – zbieranie danych; (b) myślenie – badanie i analizowanie: co się dzieje? jak? dlaczego? (c) działanie – plan, zastosowanie i ewaluacja.
After Action Review. Jednym z narzędzi systematycznie stosowanym w ramach programu Fundamenty od marzenia do mistrzostwa jest metoda ‘after action review [9]. Zgodnie z tą metodą uczestnicy odpowiadali na następujące pytania: (a) co miało się wydarzyć, co było celem, (b) co się rzeczywiście wydarzyło, (c) co poszło dobrze i dlaczego, (d) co można poprawić i jak?
3. WYNIKI
W ramach szkolenia taktycznego trenerzy dokonali charakterystyki swoich wychowanków, rozpoczęli projektowanie rocznego treningu taktycznego, wykorzystując swoje hipotezy o zadaniach, objętości i strukturze treningu, dla grupy i dla każdego wychowanka itp.. W dalszej części otrzymali uaktualnioną wiedzę jak grają (czy wygrywają, czym przegrywają itp.) czołowi zawodnicy świata reprezentujący różne typy-style gry z ostatnich lat.
3.1. Jak wygrywają zawodnicy ataku topspinowego?
Zhang Jike vs Wang Hao. 70% akcji to pierwsze cztery piłki. Zhang wygrał akcje serw-kontratak 22:18 (34%), return-kontratak 21:19 (33%), oraz długie akcje 21:12 (33%). Decydujący dla zwycięstwa wydaje się być jednak blok-kontratak Zhang Jike (12:2). Patrz poniżej.
Ma Long vs Fan Zhendong. Pierwsze 4 piłki stanowiły 52%. Różna struktura wygranych długich akcji. Ma wygrał serwis-kontratak 17:14 (26%), return-kontratak 16:18 (25%), atak-kontratak 11:16 (17%), blok- kontratak 11:6 (11%0 oraz przebicie-kontratak 11:6 (11%). Fan dużo więcej atakował, i więcej wygrywał atakiem. Ma lepiej rozgrywał akcje przebiciem i blokiem. Patrz poniżej.
Ma Long vs Mizutani. Mizutani grał atak topspinowy nieco dalej za stołem. Krótkich akcji było 46 (47%).
Ma Long miał zdecydowaną przewagę w dwóch fragmentach: atak-kontratak (21:11, 38% wygranych swoich akcji) oraz przebiciu-kontrataku (6:0). Znakomity pojedynek. Patrz poniżej.
Ma Long vs Ma Te. Ma Long miał zdecydowaną przewagę przy pierwszych czterech piłkach (21:10), w tym przy serwie-ataku (13:3) oraz w ataku przeciw podcięciu (17:10). Ma Te – przegrał serw, return oraz podcięcie w konfrontacji z Ma Longiem (ostatnio Ding Song zwrócił uwagę, że obrońca przyszłości powinien mieć dużo lepszy serw-kontratak - jak Chen Xinhua czy Ding Song- oraz obronę jak Joo Sehyuk, ale też odbiór-kontratak zbliżony nieco do zawodników atakujących). Patrz poniżej.
Ma Long vs Joo Sehyuk. Ma zdecydowanie lepszy w bloku- oraz przebiciu-kontrataku (18:0). Zbyt słaby atak Joo. Wyraźnie dużo lepsza obrona podcięcia-kontrataku przeciwko atakowi Ma Long’a (15:15). Dla
porównania Ma Te z Ma Long’iem uzyskał w obronie 10:17.
Harimoto vs Mizutani. Ponad 70% gry obu zawodników to pierwsze 4 piłki. Harimoto miał dużą przewagę w długich akcjach – przebicie-, blok-, atak-kontratak (21:7).
0 10 20 30
Zhang vs Wang 4:1 64:49 OG-2 2012
Zhang Jike Wang Hao
0 5 10 15 20
Ma vs Fan 4:3 64:60 WC-2 2017
Ma Long Fan Zhendong
0 10 20 30
Ma vs Mizutani 4:2 55:42 OG-4 2016
Ma Long Mizutani Jun
0 10 20
Ma Long vs Ma Te 4:1 53:30 CN-8 2018
Ma Long Ma Te
0 10 20
Ma vs Joo 3:1 43:26 CL 2016
Ma Long Joo Sehyuk
0 10 20
Harimoto vs Mizutani 4:1 54:42 WCh-32 2017
Harimoto Tomokazu Mizutani Jun
Harimoto vs Ma Long. Sensacyjne zwycięstwo Harimoto na Mistrzostwach Japonii 2018. 70% wygranych pierwszych 4 piłek obu zawodników z przewagą Ma Long’a (38:33). Harimoto grał nieco bardziej agresywnie od Ma Long’a.
Li Xiaoxia vs Ding Ning. 40% akcji pierwszych czterech piłek. Przewaga Li. Odebrane serwy Ding Ning.
Zdecydowana przewaga Li w serwie-ataku (14:8) i ataku kontrataku (23:12).
Li Xiaoxia z Zhou Xintong. Krótkie akcje – 22:21 dla Li, to około 70% akcji. Li Xiaoxia miała przewagę w długich akcjach (18:13). Zhou - słaby atak-kontratak (0:12), ale znakomity blok-kontratak (12:3).
Ding Ning vs Liu Shiwen. Około 50% akcji pierwszych czterech piłek (46 piłek). Ding zdecydowanie dominowała w returnie-kontrataku (15:8) oraz w bloku-kontrataku (12:5).
Ding Ning vs Ito. 52 akcje pierwszych 4 piłek (prawie 80%). Dominacja Ding w pierwszych 4 piłkach (34:18).
Ding Ning vs Ni Xialian. Dominacja Ding w serwie-kontrataku (19:7) oraz przebiciu-kontrataku (8:0).
0 10 20 30
Harimoto vs Ma 4:2 49:52 JO-8 2018
Harimoto Tomokazu Ma Long
0 10 20 30
Li vs Ding 4:1 59:42 OG-2 2012
Li Xiaoxia Ding Ning
0 5 10 15
Li vs Zhou 3:2 42:34 CL 2013
Li Xiaoxia Zhou Xintong
0 5 10 15 20
Ding vs Liu 4:1 54:43 KO-2 2016
Ding Ning Liu Shiwen
0 5 10 15 20
Ding vs Ito 3:1 41:25 TWCh-2 2016
Ding Ning Ito Mima
0 5 10 15 20
Ding vs Ni 4:0 44:27 WCh-32 2017
Ding Ning Ni Xialian
Boll vs Lin Gaoyuan. Zdecydowana przewaga Bolla w serwie ataku (17:8) oraz w returnie-kontrataku (21:16).
Ovtcharov vs Chuan Chiyuan. Ponad 65% akcji to pierwsze 4 piłki. Nieznaczna przewaga Ovtcharova (43:39). Istotna przewaga Ovtcharova w bloku-kontrataku (12:4).
Feng Tianwei vs Ishikawa. Zdecydowana dominacja Feng w serwie-ataku (16:10), returnie-kontrataku (13:8) oraz w ataku-kontrataku (12:2).
Maze vs Hao Shuai. Być może po obejrzeniu relacji w telewizji, nabrałeś przekonania, że Maze wygrał ten mecz głównie lobami? Bardzo ładny i wyrównany pojedynek w każdym fragmencie gry. Wśród 11 akcji obrony (bloku)-kontrataku jest 6 punktów, które Maze wygrał obroną lobowaną.
3.2. Jak wygrywają zawodnicy ataku topspinowego uchwytem piórkowym?
Xu Xin vs Harimoto. Dominacja Xu w pierwszych 4 piłkach (41 akcji wygranych, to 82% wszystkich wygranych akcji).
Zhen Peifeng vs Ovtcharov. 70% akcji pierwszych 4 piłek. Dominacja Zhen’a w serwie-, returnie-, oraz ataku-kontrataku (22:17, 21:14, 12:6).
0 20 40
Boll vs Lin 4:1 59:46 GO-8 2017
Boll Timo Lin Gaoyuan
0 20 40
Ovtcharov vs Chuan 4:3 66:61 OG-3 2012
Ovtcharov Dimitrij Chuan Chiyuan
0 10 20
Feng vs Ishikawa 4:0 43:26 OG-3 2012
Feng Tianwei Ishikawa Kasumi
0 20 40
Maze vs Hao 4:3 64:65 WCh-8 2005
Maze Michael Hao Shuai
0 5 10 15 20 25
Xu vs Harimoto 4:1 50:38 WCh-8 2017
Xu Xin Harimoto Tomokazu
0 5 10 15 20 25
Zheng vs Ovtcharov 4:2 61:47 BO-16 2018
Zheng Peifeng Ovtcharov Dimitrij
3.2. Jak wygrywają przegrywają zawodnicy ataku szybkiego?
Ito Mima vs Wang Manyu. Zawodniczka ataku szybkiego, która wygrała Mistrzostwo Japonii i Mistrzostwo Szwecji. Pokonując wszystkie najlepsze Chinki. Zobaczmy jak wygrywała z Wang Manyu: serwis-kontratak 16:19 (32%), return-kontratak 23:20 (38%), długie akcje 19:13 (32%). Akcje pierwszych 4 piłek – 79 akcji (około 75%). Ito uzyskała przewagę w bloku-kontrataku (7:3) oraz przebiciu-kontrataku (8:2).
Falck Mattias vs Lin Gaoyuan. 80% akcji stanowią pierwsze 4 piłki - wyrównana walka (47:45). Wygrane akcje Falck’a: serwis-kontratak 26:23 (41%), return-kontratak 21:22 (33%), długie akcje 15:12 (24%). Różnicę dało 11:4 w ataku-kontrataku dla Falck’a.
Ito Mima vs Han Ying. W grze ataku Ito przeciwko podcięciu-kontrataku Han była równowaga (14:15, ). Ito uzyskała przewagę w serwie-kontrataku (7:4), returnie-kontrataku (10:7), oraz przebiciu-kontrataku (13:8).
0 5 10 15 20 25
Ito vs Wang 4:2 60:56 JO-2 2018
Ito Mima Wang Manyu
0 5 10 15 20 25 30
Falk vs Lin 4:2 63:57 SO-16 2018
Falck Mattias Lin Gaoyuan
0 2 4 6 8 10 12 14 16
Ito vs Han 4:1 49:34 CzO-4 2017
Ito Mima Han Ying
3.3. Jak wygrywają zawodnicy defensywni?
Li Qian vs Pesocka Magerita. Akcji pierwszych 4 piłek było 10 (12%). Wygrane akcje Li: serw-kontratak 1:2 (2%), return-kontratak 5:2 (9%), atak-kontratak 1:5 (2%), podcięcie-kontratak vs atak-vs-podcięcie 36:8 (62%), przebicie-kontratak 18:13 31%). Li wygrała głównie podcięciem-kontratakiem przeciwko atakowi Pesockiej (36:8). Dodatkowo Li wygrała akcje przebicia-kontrataku 18:13 - 31%. Pesocka vs Li Qian, grała głównie przebicie (13 wygranych akcji). W ataku-przeciwko podcięciu wygrała jedynie 8 akcji.
Filus Ruwen vs Calderano Hugo. Czym Filus wygrał z Calderano? Serw-kontratak 11:11 (23%), return- kontratak 11:11 (23%), atak-kontratak 3:12 (6%), podcięcie-kontratak vs atak-vs-podcięcie 12:5 (25%), przebicie-kontratak 2:4 (4%). Bardzo wyrównana gra w pierwszych 4 piłkach (22:22, 46% wszystkich akcji).
Decydujące było podcięcie-kontratak Filusa przeciwko atakowi-vs-podcięcie Calderano (12:5). Z drugiej strony słaby atak-vs-podcięciu Calderano.
Wu Yang vs Fukuhara. Czołowa Chińska defensorka, przeciw wicemistrzyni olimpijskiej w drużynie, i czwartej zawodniczce w singlu w Rio. Wu zdecydowanie skuteczniejsza w podcięciu-kontrataku przeciw atakowi-vs-podcięcie (21:7) oraz return-kontratak (9:1).
0 5 10 15 20 25 30 35 40
Li vs Pesocka 4:2 58-36 EC-2 2018
Li Qian Pesocka Margerita
0 2 4 6 8 10 12 14
Filus vs Calderano 3:2 48:48 TWCh-8 2018
Filus Ruwen Calderano Hugo
0 5 10 15 20 25
Wu vs Fukuhara 4:0 46:28 GO-8 2016
Wu Yang Fukuhara Ai
3.4. Jak wygrywają zawodnicy kombi-ataku?
He Zhuojia vs Ding Ning. He Zhuojia pokonała najlepszą zawodniczkę na świecie ostatnich lat. Czym wygrała? Serw-kontratak 4:13 (5%), return-kontratak 18:12 (25%), atak-kontratak 18:27 (25%), blok-kontratak 31:4 (42%), przebicie-kontratak 2:1 (3%). He wygrała aż 31 (40%) akcji bloku-kontrataku (31:4) oraz wygrała wyraźnie return-kontratak (17:12). Ciekawe, że ma stosunkowo słaby serw-kontratak (4:13). Gra bekhendowa He przypomina nieco grę „królowej tenisa stołowego z lat 90-tych” Deng Yaping. Gra długimi czopami bardzo ofensywnie i nie zmienia stron.
Ni Xialian vs Hashimoto. Ni Xialian – akcje pierwszych 4 piłek stanowią nieco ponad 30% wszystkich akcji.
Większość akcji (prawie 60%) to akcje długie ataku-przeciw-podcięciu Ni Xialian (42 akcje wygrane) przeciw podcięciu-kontratakowi Hashimoto (44 akcje wygrane). Ni uzyskała minimalną, ale istotną przewagę w bloku- oraz przebiciu-kontrataku (10:8 i 6:3).
Zhou Xintong vs Samara. Dominacja Zhou we wszystkich fragmentach gry: serw-kontratak 12:8 (36%), return-kontratak 11:7 (33%), atak-kontratak 4:2 (12%), oraz blok-kontratak 6:1 (18%). Samara - 2 wygrane akcje atak-kontratak na 50 wszystkich akcji. Porównując do gry Li Xiaoxia z Zhou Xintong: akcje atak- kontratak Li wygrała 18, Samara 2. Li potrafiła zagrać wiele obustronnych topspinów w wielu akcjach (po kilka topspinów). Samara – atak przeciwko kombi-atakowi Zhou to jej najsłabsze ogniwo. Tu jest różnica techniczna miedzy Li Xiaoxia, a Samarą.
4. DYSKUSJA I WNIOSKI
Trenerzy uczestniczący w programie taktycznym stwierdzili, że jest to „temat najbardziej zaniedbany w całej ich dotychczasowej edukacji trenerskiej”. Kilku trenerów stwierdziło, że „warsztaty FUNdamenty 5 to najlepsza część całego programu” w jakiej dotychczas uczestniczyli.
Warsztat i uzupełniające materiały dały trenerom „ogrom usystematyzowanej, nowej wiedzy na temat stylów gry, 0
10 20 30 40
He vs Ding 4:2 73:57 GF-4 2018
He Zhuojia Ding Ning
0 10 20 30 40 50
Ni vs Hashimoto 4:3 75:73 AutO-16 2017
Ni Xialian Hashimoto Honoka
0 5 10 15
Zhou vs Samara 3:0 33:18 ECL 2018
Zhou Xintong Samara Elizabeta
fragmentów gry oraz strategii taktycznych”.
Uczestnicy szkoleń stwierdzili, że należy podnieść wymagania dla trenerów na poziomie 1: (1) konsekwentnie rozwijać świadomość taktyczną, przy okazji nauczania każdej nowej techniki gry, (2) realizować w pełni lekcje zasad taktycznych, (3) prowadzić od początku refleksję na temat szczególnych talentów, silnych stron i preferencji każdego dziecka oraz (4) hipotez na temat typu-stylu gry dla każdego.
Należy zdecydowanie rozwinąć nasz trening świadomości taktycznej na etapie FUNdamenty 1: (1) codzienny trening powinien być przesiąknięty nauką ogólnych zasad „jak się wygrywa w tenisie stołowym”; (2) rozwijać codziennie świadomość dzieci „czym wygrałem”, „czym przegrałem”, itp.; (3) tworzyć środowisko, w którym dzieci od początku mogą podpatrywać najlepsze i różnorodne wzorce dobrej i skutecznej gry na światowym poziomie.
Identyfikowanie talentów do poszczególnych typów-stylów gry: (1) Większość trenerów szkolących dzieci F1 nie zastanawiała się nad szukaniem talentów do różnych typów-stylów gry; (2) Należy zacząć o tym myśleć już na etapie wstępnym; (3) Podczas ćwiczeń na warsztacie trenerzy zaczęli odkrywać pomysły na dalszy rozwój każdego dziecka.
Uczestnicy szkoleń stwierdzili, że należy podnieść wymagania dla trenerów na poziomie 2: (1) trening taktyczny był do tej pory zaniedbanym elementem treningu w szkoleniu dzieci na etapie 2; (2) trenerzy prawie wcale nie prowadzą analizy techniczno-taktycznej swoich wychowanków, należy się tego nauczyć i prowadzić ją systematycznie; (3) tylko niektórzy trenerzy na etapie 2 rozwijają „mały świat” w ograniczonym zakresie, a należy go rozwijać w każdej grupie szkoleniowej; (4) należy rozwijać harmonijnie wszystkie fragmenty gry; (5) oraz przygotowywać jasne strategie taktyczne dla każdego zawodnika.
Uczestnikom warsztatów wydaje się być priorytetową umiejętnością trenerską prowadzenie analizy techniczno- taktycznej gry dla swoich wychowanków: (1) „otwiera oczy” na rzeczywiste określenie silnych i słabych stron i przygotowanie charakterystyki każdego wychowanka, ale też głównych przeciwników; (2) jest punktem wyjścia do każdego racjonalnego planu szkoleniowego, w tym planu rocznego; (3) dobre opanowanie analizy „na żywo”
może być bardzo przydatnym narzędziem w procesie „kouczowania” na zawodach.
Dalszy rozwój umiejętności planowania szkolenia wymaga przeorganizowania całego planu tygodniowego i rocznego: (1) wyobrażenie trenerów przed szkoleniem i po szkoleniu całkowicie zmieniło się - co, jak i w jakich proporcjach, dla kogo planować; (2) należy opracowywać plany dla całej grupy uwzględniające budowanie
„małego świata” w każdej grupie szkoleniowej; (3) należy harmonijnie rozwijać każdy fragment gry, dla każdego wychowanka, z uwzględnieniem jego/jej typu-stylu gry; (4) należy zintegrować wszystkie elementy planu szkoleniowego - trening techniczny, taktyczny, fizyczny, mentalny.
Rozwój ataku-kontrataku: (1) trenerzy studiując wspólnie czołowych zawodników świata, odkryli, że „każdy gra atak-kontratak inaczej”; (2) trenerzy uświadomili sobie potrzebę rozwoju różnorodności sposobów atakowania w każdej grupie - topspin vs atak szybki; atak bliżej vs dalej; jednostronnie vs obustronnie itp.; (3) uczestnicy opracowali „wstępne hipotezy” jak może atakować każdy z wychowanków.
Uczestnicy szkoleń stwierdzili, że (1) w większości przypadków nie stosują i nie planują treningu taktycznego bloku-kontrataku; (2) rozwój świadomości bloku-kontrataku jest kolejnym wyzwaniem, które może wyraźnie poprawić skuteczność całej gry.
Rozwój podcięcia-kontrataku: (1) uczestnicy szkolenia stwierdzili, że ich wychowankowie „słabo grają podcięcie- kontratak” i „słabo grają przeciwko podcięciu”; (2) jest to piękna i widowiskowa gra; (3) należy szukać dzieci które są zwinne, cierpliwe, inteligentne, grają pewnie, nieustępliwie; a nie takie, które „nie nadają się do ataku”;
(4) należy odważnie szkolić dobrych defensorów; (5) rozprawiać się z licznymi mitami na temat gry obronnej.
Rozwój ataku-przeciw-podcięciu: (1) aby rozwijać tę umiejętność, która jest u nas na niskim poziomie, koniecznie należy szkolić dobrych obrońców; (2) uczestnicy dotknęli tutaj swoich słabości i komentowali że „trzeba zacząć pracować profesjonalnie”, „należy podnieść poprzeczkę, wymagania w swojej pracy szkoleniowej” itp..
Rozwój przebicia-kontrataku: (1) uczestnicy szkolenia odkryli studiując najlepszych zawodników świata, że „jeśli zawodnik nie ma dobrego przebicia-kontrataku, to nie ma dobrej gry”; (2) trenerzy stwierdzili, że często zaniedbywali przebicie-kontratak, i to musi się zmienić.
Rozwój serwu-kontrataku: (1) uczestnicy szkolenia nie doceniali znaczenia serwu-kontrataku i returnu-kontrataku, na początku zaplanowaliby około 10-20% czasu treningowego, ale po szkoleniu już co najmniej 40-50%; (2) szkoleni trenerzy uświadomili sobie, że budując „mały świat” w swoich klubach i ośrodkach, muszą uwzględnić różnorodność serwów i ataków 3 piłki; (3) i że dla każdego wychowanka muszą mieć dobry roczny plan treningu serwu-kontrataku.
Rozwój returnu-kontrataku: (1) po przestudiowaniu returnu-kontrataku czołowych zawodników świata uczestnicy szkolenia stwierdzili, że najważniejszymi fragmentami gry są serw-kontratak i odbiór-kontratak, i niestety trening tych fragmentów gry jest bardzo zaniedbany; (2) Należy przygotować każdego wychowanka do odbioru każdego rodzaju serwu-kontrataku.
Należy uaktualnić tworzenie kultury wzajemnego wsparcia trenerów w zakresie treningu taktycznego na kolejnych warsztatach, telekonferencjach, konsultacjach, obozach i warsztatach dla dzieci.
Wszyscy uczestnicy szkolenia podkreślili: (1) wdzięczność z którą zostają; (2) chęć do dalszego doskonalenia i podnoszenia swoich kwalifikacji; (3) motywację do dalszej pracy po szkoleniu.
5. REFERENCES
[1]. Grycan J. (2017). Fundamental stage of development in table tennis (Polish experience). Proceeding Book of the 15th ITTF Sports Science Congress, Dusseldorf, May 27th-28th 2017
[2].Grycan, J. (2007). Integralny tenis stołowy [Integral table tennis]. Kraków: JGTT.
[3].Grycan J. (2009). Międzynarodowe Mistrzostwa Węgier Kadetów 2009.
http://integralnytenisstolowy.com/miedzynarodowe-mistrzostwa-wegier-kadetow-2009/
[4]. Grycan, J. (2017), Program szkolenia w sporcie: Tenis stołowy. Załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29.03.2017. Warszawa: PZTS.
[5].Liang, ZH. (1985). Youguanpingpangqiu jishuxunlian he zhanshuxunlian qufengde yanjiu [Study about differences in technical and tactical training in table tennis]. Beijing: Zhongguo Tiyu Keji.
[6].Liu, JH., and others, (2010). Pingpangqiu jiaoxue yuxunlian [Teaching and training table tennis]. Beijing:
Renmintiyuchupianshe
[7].Molodzoff, P., (2008). Advanced coaching manual. Lausanne: ITTF.
[8].Official ITTF Channel https://www.youtube.com/user/ittfchannel/videos
[9].Salem-Schatz, S., Ordin, D., & Mittman,B. (2010). Guide to the after action review. Retrived on April 26th 2017 from https://www.cebma.org/wp-content/uploads/Guide-to-the-after_action_review.pdf.
[10]. Springer, E.T., (1999). Action research. Thousand Oaks, London: Sage Publications.
[11]. Su, P.R. (2009). Xiandai pingpangqiuyundong jiaoxue yuxunlian [Modern table tennis teaching and training].
Beijing: Renmin tiyu chupienshe.
[12]. Tepper, G. (Ed.) (2007). ITTF-PTT level 1 coaching manual. Lausanne: ITTF.
[13]. Wang, J.C., (2005). The present situation and prospect of talent identification of table tennis players in China.
In X.P. Zhang, D.D. Xiao and Y. Dong (Eds.), The proceedings of the Ninth International table tennis federation sports science congress –Shanghai, China, April 27th-30th 2005. 2nd ed. (pp. 313-320). Beijing: People's sports publishing house of China.
[14]. Wu, H.Q., (2005). Research on the principles of Chinese table tennis training. In X.P. Zhang, D.D. Xiao and Y. Dong (Eds.), The proceedings of the Ninth International table tennis federation sports science congress – Shanghai, China, April 27th-30th 2005. 2nd ed. (pp. 329-345). Beijing: People's sports publishing house of China.
[15]. Wu, H.Q., & Zhang, X.P. (2008). Zhongguo pingpangqiu jingjizhisheng guilu dekexue yanjiu yuchuanxin shizhan [Scientific studying and innovating of winning principles in Chinese table tennis]. Beijing: Renmin tiyu chupianshe.
[16]. Wu, T.C., & Lin, S.H. (2005). Analysis of the success of the China table tennis team under the national sports system. In X.P. Zhang, D.D. Xiao and Y. Dong (Eds.), The proceedings of the Ninth International table tennis federation sports science congress –Shanghai, China, April 27th-30th 2005. 2nd ed. (pp. 268-276). Beijing:
People's sports publishing house of China.
[17]. Wu, T.C., Su, P.R., (2010). How to coach world-class athletes of table tennis. International Journal of Table Tennis Sciences, 6, 195 – 199.
[18]. https://www.youtube.com/
[19]. Zhang, X.P., & Zhang, J.R. (2008). Da hao pingpangqiu. [Play good table tennis].Beijing: Beijing Science- Education Audiovisual Publishing House.
