Spis treści
UWAGI WSTĘPNE 11
WSTĘP 13
ROZDZIAŁ I
Co TO JEST TEORIA POZNANIA?
1. Wprowadzenie 19
2. Teoria poznania w kontekście innych dyscyplin 20
3. Podstawowe rodzaje teorii poznania. Ujęcie historyczne 23
3.1. Obcowanie z teorią poznania w epoce antycznej 23
3.2. Dociekania przedsokrateńskie 24
3.3. Platon i nauka o dwóch światach 26
3.1.3. Empiryczna droga Arystotelesa 29
3.2.4. Plotyn i jednia 31
3.2. Obcowanie z zagadnieniami epistemologicznymi w średniowieczu 33
3.2.1. Ujęcie chrześcijańskie 34
3.2.2. Augustyńska metafizyka doświadczenia wewnętrznego 35
3.2.3. Systematyka Tomasza z Akwinu 38
3.2.4. Poglądy nominalistyczne Wilhelma z Ockhamu 40
3.3. Obcowanie z zagadnieniami epistemologicznymi w nowożytności 42
3.3.1. Racjonalizm Kartezjusza 43
3.2.2. Empiryczna droga Huma 46
3.3.3. Transcendentalne ujęcie Kanta 48
3.3.4. Dialektyka Hegla 50
3.3.5. Marks i materializm dialektyczny 52
3.4. Obcowanie z zagadnieniami epistemologicznymi we wczesnym XX wieku 54
3.4.1. Kolo Wiedeńskie i Carnap 54
3.4.2. Wittgenstein 56
3.4.3. Husserlowskie dążenie do absolutnej pewności 58
3.4.4. Intuitywna droga Ingardena 60
3.4.5. Egzystencjalna droga Heideggera 62
http://d-nb.info/1075158621
3.5. Dodatek: Krytyczna próba bilansu 64 3.6. Aktualne obcowanie z zagadnieniami epistemologicznymi 65
3.6.1. Aspekt kulturowy konstytuowania się wiedzy 66
3.6.1.1. Perspektywa strukturalna i poststrukturalna 67
3.6.1.2. Perspektywa systemowo-teoretyczna 69
3.6.2. Aspekt epistemologiczny konstytuowania się wiedzy: Aparat poznawczy i
przetwarzanie informacji 71
3.6.2.1. Ewolucyjna teoria poznania 71
3.6.2.2. Sztuczna inteligencja 73
3.6.2.3. Filozofia umysłu 74
3.6.2.4. Nauki neuronalne 76
3.6.3. Aspekt pragmatyczny konstytuowania się wiedzy 77
3.6.3.1. Pragmatyzm 78
3.6.3.2. Pluralizm metodyczny: „Anything goes" 80
4. Relatywność w obcowaniu z zagadnieniami epistemologicznymi. Perspektywa krytyczna 81
ROZDZIAŁ II
EPISTEMOLOGICZNE GRANICE
1. Wprowadzenie 85
2. Sceptycyzm jako punkt wyjścia teorii poznania? 86
3. Sceptycyzm percepcyjny 88
3.1. Dostęp językowo-analityczny i zamkniętość epistemologiczna 91
4. Antyczne próby systematyki 93
4.1. Sceptycyzm pyroński 94
4.2. Sceptycyzm akademicki 96
5. Sceptycyzm kartezjański 97
6. Kantowski antyminimalizm i problem sceptycyzmu 100
7. Sceptycyzm fenomenologiczny 103
7.1. Tendencje sceptyczne u Husserla? 104
7.2. Sceptyczna kontynuacja przez Ingardena? 107
8. Sceptycyzm moralny 109
8.1. Moore'a odpowiedź na sceptycyzm 110
8.2. Sceptycyzm moralny dzisiaj - moralne załamanie? 112 9. Problem sceptycyzmu i współczesna teoria poznania 114
10. Formułowanie wybranych argumentów sceptycznych 117
11. Perspektywa krytyczna 123
ROZDZIAŁ III Co TO JEST POZNANIE?
1. Wprowadzenie 125
2. Konieczne i strukturalne uwarunkowanie poznania 127
3. Zasadnicze formy poznania 131
3.1. Poznanie proste 131
3.2. Poznanie pojęciowe 133
3.3. Poznanie propozycjonalne 137
3.4. Poznanie rozumowe: Myślenie 140
3.4.1. Wierzenie i sądzenie 143
3.4.2. Negatywne odczucie w procesie poznawczym 146
3.4.3. Pozytywne odczucie w procesie poznawczym 150
4. Systematyzacja źródeł poznania 153
5. Powód jako źródło i warunek poznania 156
6. Struktura poznania i pierwsze odgraniczenia: Fundamentalizm i koherentyzm 159
7. Naukowe oblicze poznania 162
7.1. Rola teorii nauki 162
7.1.1. Schemat wyjaśniania według Hempla i Oppenheima 164
7.2. Roszczenia teorii nauki wobec filozofii 166
8. Perspektywa kry tyczna 167
ROZDZIAŁ IV Co TO JEST WIEDZA?
1. Wprowadzenie 169
2. Wiedza jako nowoczesne pojęcie: Uzupełnienie poznania 170
3. Wiedza i złudzenie: Rzut oka na poglądy Hobbesa 174
4. Natura wiedzv 176
4.1. Wiedza jako przekonanie 180
4.2. Wiedza jako przekonanie prawdziwe 184
4.3. Wiedza jako przekonanie prawdziwe i uzasadnione 187
4.4. Wiedza jako przekonanie prawdziwe, uzasadnione i nieprzypadkowe. Problem
Gettiera 192
5. Główne problemy współczesnego pojęcia wiedzy i niektóre wybrane rozwiązania 195
6. Powód i uzasadnienie 199
6.1. Model intemalizmu i eksternalizmu przy wyjaśnianiu wiedzy 200
6.2. Kauzalna teoria wiedzy 204
6.3. Reliabilistyczna teoria wiedzy 206
6.3.1. Dążenie do konkretnych rozwiązań. Wybrane przykłady: Goldman, Dretske, Nozick.
Epistemologia cnoty 209
7. Wiedza i kontekstualizm 212
7.1. Lewis i Cohen 215
7.2. Zasada zamkniętości wiedzy 218
8. Socjalny aspekt wiedz)' 220
9. Przekazywanie wiedzy: Funkcja języka 223
10. Perspektywa krytyczna 226
ROZDZIAŁ V
METODYKA EPISTEMOLOGICZNA
1. Wprowadzenie 229
2. Metodyczna aparatura pojęciowa 229
3. Metoda racjonalistyczna 232
3.1. Logiczne określenie wiedzy a priori 233
3.2. Określenie wiedzy a priori za pomocą pojęcia natury 235 3.3. Określenie wiedzy a priori za pomocą pojęcia podmiotu 238
3.4. Transcendentalne określenie pojęcia a priori 240
3.5. Analityczno-semantyczne określenie pojęcia a priori 242
3.6. Fenomenologiczne określenie pojęcia a priori 246
4. Metoda naturalistyczna 249
4.1. Empiryczny fundament naturalistycznej metody 250
4.2. Strukturalna procedura naturalistycznej metody 252
5. Analiza pojęć 256
6. Metoda hermeneutyczna 260
6.1. Wyjaśnianie 261
6.1.1. Wyjaśnianie kauzalne 261
6.1.2. Wyjaśnianie historyczne 264
6.1.3. Wyjaśnianie racjonalne 266
6.1.4. Wyjaśnianie teleologiczne 268
6.2. Rozumienie 270
7. Niektóre praktyczne modele wyjaśniania 272
8. Perspektywa krytyczna 277
ROZDZIAŁ VI
OBIEKTYWNOŚĆ EPISTEMOLOGICZNA
1. Wprowadzenie 279
2. Co oznacza wyrażenie „obiektywność"? 280
2.1. Dwa przykłady z historii filozofii 284
2.1.1. Hegel 284
2.1.2. Husserl 286
2.2. Strona naukowa pojęcia obiektywności 288
3. Na ile nasza wiedza jest prawdziwa? 290
3.1. Podstawowe cechy pojęcia prawdy 291
3.2. Epistemologiczne teorie prawdy 294
3.2.1. Teorie prawdy i ewidencja 295
3.2.1. Koherencyjne teorie prawdy 297
3.2.3. Konsensualne teorie prawdy 298
3.2.4. Pragmatyczna teoria prawdy 301
3.3. Realistyczne teorie prawdy 303
3.3.1. Korespondencyjna teoria prawdy 304
3.3.2. Deflationame teorie prawdy 306
3.3.2.1. Prawda minimalna i wewnętrzny realizm Putnama 310
3.3.3. Prymitywne teorie prawdy 311
3.3.4. Aksjomatyczne teorie prawdy 313
4. Na ile nasza wiedza jest pewna? 315
4.1. Klasyczne tendencje poszukujące pewności 315
4.2. Porażka klasycznych poszukiwań i konsekwencje 318
4.3. Fallibilizm: Podatność na błędy rozumu ludzkiego 320 4.4. Postmodernistyczny fallibilizm i możliwość postmodernistycznej pewności? 323 5. Roszczenia dotyczące obowiązywalności pojęcia wiedzy. Dostęp wraz z Kantem 325
6. Na ile nasza wiedza jest uzasadniona? 328
6.1. Semantyczne sprecyzowanie pojęcia „uzasadnienie" 328
6.2. Określenie podstawy pojęcia „uzasadnienie" 330
6.3. Funkcjonalne ujęcie uzasadnienia 335
7. Czy istnieje wiedza prawdopodobna? I...338
8. Ile wiedzy zawiera przypuszczenie? Problem kwietyzmu 342
9. Perspektywa krytyczna 345
ROZDZIAŁ VII
REZULTAT AKTYWNOŚCI EPISTEMOLOGICZNEJ
1. Wprowadzenie 349
2. Od sądów i przekonań do wiedzy 350
3. Od przekonań i wiedzy do działania 353
4. Rezultat aktywności epistemologicznej jako otwarte metafizyczne pytanie 357
4.1. Przekonanie o wolności woli 358
4.2. Przekonanie o wzajemnym oddziaływaniu 361
4.2.1. Wymiar dualistyczny 364
4.2.2. Wymiar materialistyczny 368
4.3. Przekonanie o istnieniu Boga 372
5. Problem epistemologicznej naturalizacji 377
6. Perspektywa krytyczna 381
WYKAZ LITERATURY 383
INDEKS NAZWISK 403
