Sprawozdania
Kognitywistyka i Media w Edukacji 2019, nr 1
Bal c Sea Region: One Hundred Years On
Sprawozdanie z konferencji Riga Readings in Social Sciences „Bal c Sea Region:
One Hundred Years On”, University of Latvia, Ryga, 22–23 listopada 2018 r.
Podczas konferencji Riga Readings in Social Sciences „Baltic Sea Region: One Hundred Years On” organizowanej w Rydze przez University of Latvia (Uniwer- sytet Łotewski) spotkali się badacze regionu Morza Bałtyckiego i debatowali m.in.
nad rozwojem nowych technologii, sytuacją mediów, wolnością słowa, rolą państw bałtyckich w Unii Europejskiej oraz problemami prawnymi w regionie.
W trakcie obrad akcentowano, że po odzyskaniu niepodległości państwa nadbałtyckie zadbały o rozwój Internetu. W sieci zamieszczane są wersje inter- netowe większości mediów drukowanych, odpowiednio wzbogacane treściowo i urozmaicane. Dużą siłę oddziaływania mają także blogi, a dużą popularnością cieszą się również estońskie portale Delfi i Apollo, posiadające wersje łotewskie.
Wpływ polityki na media w krajach nadbałtyckich jest ogromny. Rynek zdomino- wany jest przez grupy wydawnicze, koncentracja własności jest bardzo duża. Część mediów – szczególnie na Łotwie – pozostaje w rękach kapitału zagranicznego, ale większość stanowi własność biznesmenów-oligarchów. Podczas konferencji dys- kutowano także na temat prasy lokalnej w regionie Morza Bałtyckiego. Jej rozwój był determinowany przez sytuację społeczno-polityczną, jak również możliwości gospodarczo-techniczne społeczności lokalnych.
Media lokalne i regionalne stanowią podstawę społeczeństwa obywatelskiego.
Chociaż borykają się z problemami fi nansowymi, pełnią ważną rolę opiniotwór- czą, informują o sprawach lokalnych, najbardziej interesujących czytelników.
Podkreślano, że wraz z odzyskaniem niepodległości przez państwa regionu wy- dawaniem prasy szybko zainteresował się kapitał zagraniczny. Powstające spon- tanicznie nowe tytuły gazet i czasopism okazywały się inicjatywami krótkotrwa- łymi, w większości przypadków bez szans na kontynuację. W późniejszych latach
140 Sprawozdania
następowały zmiany własnościowe, które polegały przede wszystkim na wykupo- waniu (przez kapitał zagraniczny) kolejnych tytułów. Inwestujące wielkie koncer- ny medialne powoli stawały się imperiami ponadnarodowymi. Prasa regionalna ma przy tym zazwyczaj charakter ogólnoinformacyjny i nie stanowi bezpośredniej konkurencji dla prasy lokalnej.
Segment prasy lokalnej jest przeważnie dość niestabilny, a potencjalny odbior- ca odchodzi od czytelnictwa tytułu lokalnego o większym zasięgu przestrzennym na rzecz pisma poruszającego sprawy najbliższego otoczenia. Problem dla prasy lokalnej stanowi również postępujący proces koncentracji własności oraz ekspan- sji wydawców prasy regionalnej. Utrzymanie się gazet i czasopism na rynku praso- wym nie jest łatwe. Wymaga dużych nakładów fi nansowych, szczegółowego zba- dania rynku oraz adresowania działań do konkretnej, coraz częściej wąskiej grupy odbiorców – zarówno czytelników, jak i potencjalnych reklamodawców. Tego typu działania są kosztowne, stąd wchodzenie na rynek może zakończyć się powodze- niem zazwyczaj (choć nie zawsze) w przypadku koncernów medialnych. Akcen- towano, że od wielu lat obserwujemy systematyczne spadki sprzedaży egzempla- rzowej gazet codziennych, a w ostatnich latach tendencja ta nasiliła się jeszcze mocniej. Sytuacji dzienników regionalnych nie poprawią zbytnio wydania elektro- niczne, bo ich sprzedaż waha się od kilkudziesięciu do kilkuset egzemplarzy. Dys- kutanci podkreślali jednak, że obecność artykułów prasy regionalnej w Internecie (wraz z towarzyszącymi im reklamami) jest dziś jedyną drogą przetrwania.
Podczas konferencji mówiono o wzrastającej roli dziennikarzy obywatelskich, mediów społecznościowych i zagrożeniach dla mediów tradycyjnych. Nie pomi- nięto problemów związanych z mniejszością rosyjską, do której adresowanych jest wiele mediów w krajach nadbałtyckich. Zastanawiano się również nad etyką me- diów, wolnością słowa i kreowaniem wizerunku poszczególnych krajów regionu Morza Bałtyckiego.
Lidia Pokrzycka
