Przemysł i Handel Górnośląski, 1925, [R.3], t. 8, z. 7

w

;

1 W m

1

mt] S n " i

|

/ 17 ^

i J / n r y? V

Katowice, 15=go lipca 1925 T o m . VIII

Czasopismo poświęcone sprawom gospodarczym

R e d a k t o r n a c z e l n y : Dr. Zbigniew Dalski

R e d a k t o r w W a r s z a w i e : Al. Jackowski, ul. Marszałkowska 33.

S e k r e t a r z r e d a k c j i : Józef Banaś

Z a r z ą d w y d a w n i c t w a : Dr. Zbigniew Dalski i Dyrektor Edw ard Chwatczyński R e d a k c j a i A d m i n i s t r a c j a : Katowice, ul. Sobieskiego, Telefon 962.

f w za 1 B g z. z p riB S Y łh g : w K ro ju ID z ł. K w a rt.

I r .. 1 „ „ za g ra n ic y I 5i ł . „

la idiiiislr.i

Treśó

Inż. K. K ISZK A : Co może dostarczać wielki przemysł górnośląski wy­

twórniom krajowym i co może i chce sprowadzać w zamian Śląsk Górny

innych dzielnic Polski.

J. B U lL E R : Komunikacja bezpośrednia.

Z D Z ISŁ A W W O y D A T : Drożyzna kredytu a banki.

Inż. A. STEIN : Krótki zarys statystyczny wydobycia i zbytu węgla kamiennego w kopalniach w Państwie Polskiem w roku 1924 i I kwartale 1925 r.

Z E N : Kronika hutnicza.

S. P IL A R C Z Y K : Kronika węglowa- K R O N IK A U S T A W O D A W C Z A N O T A T K I

na #gpa 1 . 1 ® EŁ

hh l l

3 ( 9 O T f a - ...

n r ^ ^ ( j , . ) V U

t f e n o m e t a l

(Towarzystwo żelazo~metalow£ fp . z o&r. odp.

J £ a t o n ) i c e

u l . 9 o i t ( £ e c 2 n a ( f i u e e s f e . ) J I i . 2

Tel. 1726, 1980, 2287,2835 / Adr. depesz: Ironmetal (Rud. Mosse Code)

Oddz.

Jtleta li

Nowe metale, stare metale, materjały do rafinowania. Kompo­

zycje.— Półfabrykaty

Własna odlewnia metali

Oddz.

Turowców

a) Ferromangan, Ferrosili- cium i wszelkie inne Ferrostopy.

b) Surowiec stalisty, gi- serski, hematyt, zwier­

ciadlisty itd.

c) Ruda żelazna i manga­

nowa, ruda cynkowa i ołowiana.

Oddz.

Oddz.

S z m e l c u S z m e l c wszelkiego rodzaju dla pieców wielkich, martynow- skich, odlewni żelaza

i t. d.

Żelaza H a n d lo w e g o i materiałów kolejowych

Żelazo sztabowe, drut walcowany, blachy, pół­

fabrykaty, kęsy, bloki i t. d. Szyny i wszelkie materjały umacniające, lokomotywy, wozy i t. d.

FILJE: V

W a r s z a w a J i t a h ó w

Żórawia 27 / Tel. 406-03, 402-20 Brodzińskiego 19 / Tel. 11-85

ZASTĘPSTWA'

Poznań £ ó d ź (Bielsko £wów

Jasna 16 Gdańska 135 Kościuszki 8 / Tel. 709

Jllagazyny i Cdlewnia p r z y f z y b i e Jilfweda

HUTA HOHENLOHE (P. Górny Śląsk.)

Nr. 7. Tom VI)I 1925. 334 PRZEMYSŁ i HANDEL GÓRNOŚLĄSKI

F BliplEU

POLSKIE

h

KOPALNIE SKARBOWI NA GÓRNYM ŚLĄSKU

Spółka dzierżawna

SOCIĆTĆ FERMIERE DES MINES FISCALES DE L’ĆTAT POLONAIS EN HAUTE SILlSIE

Królewska Huta

Rynek L. 9-15 Telefon 136-140

Sprzedał:

Węgla, Koksu, Brykietów

z kopalń: Król, Bielszowice, Knurów

Lgha R z e m ie ś ln ic z e ! : W K ś i o w i c « s i >

B i b l i . o i e 'k r- inw. . Z.EI ..

ł nr |

PRZEMYŚL i HANDEL

GÓRNOŚLĄSKI Nr. 7. Tóm VIII 1925.

Dyrekcja Kopalń!

Księcia Pszczyńskiego

Fiirstlich Plessische Bergwerksdirektion — KATOWICE A

BL Telefon: Katowice nr. 666, 667, 668, 669 — Adr. telegraficzny: Plessergruben, Katowice M

W ę g i e l k a m i e n n y

z kopalń: Emanuelssegen, Fiirsten, Bdera, Heinrichsfreude, Brade, , H e i n r i c h s g l i i c k , Pr i nz e n, Neugliickauf, Barbara, Aleksander I

Wyroby cementowe, cegły i dolomit

własnego przedsiębiorstwa

Sprzedai węgla i brykietów

przez „UN1TAS", Spółka węglowa z ogranicz, odpowiedz., Katowice ■ („ U N I T A S Kohlenhandelsgesellschaft m. b. H., K a t o w i c e )

Telefon Katowice Nr. 666, 667, 668,669 — Adres telegr.: „ U n i t a s “ =

Wspólność interesów:

1. Fabryka kamienno weglanych brykietów, Spółka z ogr.odp.,Dziedzice, (Steinkohlenbrikettfabrik G. m. b. H., Dziedzice), brykiety w formatach 700 gr., 3 i 5 kg.

Sprzedaż przez „Unitas“, Spółka z ogr. odp.

2 . Górnośląska Fabryka materiałów wybuchowych, Spółka Akcyjna, Łaziska Górne, G. d ., (Oberschlesische Sprengstoffwerke, Spółka Akcyjna, Ober-Lazisk) Telefon: Mikołów 55 i 64 — Adres telegr.: „Oswag", M i k o ł ó w .

M a t e r j a ł y w y b u c h o w e dla górnictwa, dynamit wszelkiego rodzaju, materjały, wybuchowe bezpieczne dla użycia w kopalniach zagrożonych gazem lub pyłem węglowym, materjały wybuchowe do karczowania pniaków — Własne chodniki doświadczalne spłonki wybuchowe, lonty i inne przybory zapalcze.

3 . Zakłady Elektro w Łaziskach Górnych, Sp. z o. p., (dawn.: Kraft- u. Schmelz- werke Prinzengrube G. m. b. H.), Tel.: Mikołów 5, 115, 135, Adr. tel.: „Elektro", Mikołów.

Przedsiębiorstwo prowadzi elektrownię o mocy 25 000 KW., pracującą na wspólnej sieci z Elektrownią Okręgową Pszczyńską i wyrabia karbid, krzemian żelaza, oraz ‘ smołę, wydobytą przy niskiej temparaturze z węgla kamiennego.

4. Elektrownia Okręgowa Ligota Sp.z o.p., (dawn.-.UberlandwerkPless,Tel.:Katowice Nr. 2695 w Ligocie — Dostarczanie prądu elektrycznego gminem i przemysłowi po­

łudniowej części polsk. Górnego Śląska — Zużywane napięcia: 20 000 Wolt, 380/220 Wolt.

Nr. 7. Tom VIII 1925.

PRZEMYSŁ i HANDEL GÓRNOŚLĄSKI

ufa Bfsmarka

H a j d u k i W i e l k i e

h l

Produkty:

Surówka, koks, siarczan amoniakalny, benzol surowy, cegły żu­

żlowe, wodór, tlen.

Żeliwo i odlewy stalowe według modeli.

Żelazo grubo i drobno ziarniste, taśmowe i fasonowe.

Stal Siemens-Martin, sprężynowa, resorowa, na hacele, na lemiesze Kute, żłobkowane podkowy, półfabrykat.

Zimno walcowane żelazo obręczowe i taimowe we wszelkich wy­

miarach, stal taśmowa do czółenek pokojowych (kartony).

Cienka blacha bajcowana do sztancowania, zaginania, emaliowa­

nia, do krycia dachów, cynowania, blachy do dynamomaszyn stopowe i niestopowe.

Blachy grube na cysterny, kotły, okręty, blachy Coumpound na pługi, do budowy skarbców.

Stal narzędziowa i konstrukcyjna, walcowana i kuta w prętach, taśmach, blachach i formach do budowy maszyn, samochodów i aeroplanów. Specjalne sorty dla wyrobu broni i opancerzeń pocisków, min, luf karabinowych, tarcz ochronnych, stal świ­

drowa do wszystkich gatunków skał.

Kutożelazne rury: gazowe, kołnierzowe, kotłowe, szlamowe, wier­

tnicze, do rurociągów ropnych, bez szwów, tąpo spojone, samo­

rodnie spawane do 1500 mm przekroju, kształtki

fasony rurowe Materjały kolejowe do budowy nawierzchniowej jak: złącza szy­

nowe, zaciski i podkładki, szyny wąskotorowe i kopalniane.

PRZEMYSŁ i HANDEL

GÓRNOSLASKI Nr. 7. Tom VIII 1925

m i i

ZAKŁADY

HOHENLOHEGO

H O H I N L O H I - W E R K E

S P Ó Ł K A A K C Y J N A

WEŁNOWIEC G. Śl.

H O H E N L O H E H U T T E O.-S.

T E L E G R A M Y ; H O H E N L O H E W E Ł N O W I E C G Ó R N Y Ś L Ą S K T E LE F ON Z A R Z Ą DU G Ł Ó W N E G O : K A T O W I C E , NR. 440—448, 454

Oddział I. Węgiel

W ę g i e l p ł o m i e n n y z k o p a l ń : MAKS - WUJEK - JERZY Zjednoczona Hohenlohe-Fanny Brykiety z kopalni „Wujek” o znaku H. W.

Firma sprzedawcza:

„F U LM E N ”

Górnośląski Handel W ęgla Sp. z ogr. odp.

KATOWICE, ULICA PORZECZ NA 6.

Blacha cynkowa

Oddział II. Metale

Cynk H. H. Korona

(p od w ójn ie rafin.)

P y ł c y n k o w y C ynk H o h e n lo h e

(rafin. i n iera fin .

O r g i n a l n y o ł ó w h u t n i c z y

Oddział III. Kwasy

K w as s ia r k o w y (600 Be) techn. czysty.

Kwasy siarkowe od 92—100 o/°

Oleum 1 2 o/o Oleum 20o/°

Nr. 7. Tom VIII 1925.

PRZEMYSŁ i HANDEL GÓRNOŚLĄSKI

y b n l k e r

t o G w

h l e n -

F®@t

» w @ r l

i C o p a l n i e w ę g l a :

„ANNA" w Pszowie

„EMMA" w Radlinie

„RyMER" w Niedopczycach

*

Węgiel koksujący, gazowy, płomienny Sortymenty do 70 mm płukane

Lista la konwencji węglowej

Wartość opałowa 7400 — 7800 kał.

B r y k i e t o w n i e :

kop. „EMMA" i „RyMER"

*

R. G. Brykiety 1, 3, 6 kg z mytego miału Listy 1 a

Ilość kalorji 7500 K o k s o w n i a :

kop. „EM M A"

*

Koks wysoko piecowy I opałowy Siarczan amonowy

Wy t wó r n i a benz ol u i s moł y:

kop. „EMMA"

*

Benzol automobilowy 90 0/„

zwyczajny, Toluol, Śolventnafta, Teeról

D a l s z ą p r z e r ó b k ę u s k u t e c z n i a ; Fabryka przetworów smołowych

w Wielkich Hajdukach:

Oliwa palna, Oliwa do impregnat, Oliwa do motorów, Kresol, Fenol, Kwas karboloV/, Pirydyna, Naftalinaw łuskach Antrazen

*

Zakłady Impregnowania w Gross « Chełm Wronka Schulitz:

Impregnacja smoło wa,systemem Ruping'a Ko pa l ni aków, progów kolejowych i słupów telegr.

*

Fabryka papy dachowej w Dębie, k. Katowic;

Papa dachowa, Smoła dach. <Dachpech>

B i u r a s p r z e d a ż y : Węgla brykietów i koksu:

„ROBUR", Związek Kopalń Górno=

śląskich, Sp. z o.p., Katowice, Zamkowa 3 Benzol Amoniak, Produkty smołowe oraz wytwory Zakładów Impregnacyjnych:

„ZW IĄ ZEK KOKSOW NI"

Sp. z o. p., Katowice, ul. Zamkowa 3.

K f t l o w H o ® ! u l . P o w s t a l i ^<r

PRZEM YSŁ i HANDEL

GÓRNOŚLĄSKI Nr. 7. Tom VIII 1925.

mm

Tnmmur

M g

■ ^aga

Jitililiinil

P

igTifjiiirr

nmnmr

■

‘1 1 6

» WĘGIEL, CYNK

BLACHA OŁOWIANA, OŁÓW , RURY OŁOW IANE KADM1UM, K W A S SIARKOW Y

G i e s c h e S p ó ł k a A k c y j n a

sm

imrmnnni

jiltylililiL

iiMimiFiiahiiiitniriir

jjTi'iiiiii ę j iiiuhiiiiL pnnns jiIi^hiiIil 01 ^ 111111 ^ ujiiiiiimiij piiiiiiiiiiip pjiiiiiiiiiji:

■i (Hi lin m ■ g R I H B

jjffijjjjjr h i |i|i |i |i |i r l TliiiiiHiijr in n jillU ir TMliliMilr iM iiih iilr n lih lilih lr E |m n iiliii|r jjffiffiltifilr j m m E r

B K

ń lilih lili r

mm

am

p

ps iai ag aa

W i W f l r JiTiliTTmjl

Nr. 7. Tom VIII 1925.

PRZEMYSŁ i HANDEL.

GÓRNOŚLĄSKI

a

WĘGIEL:

Kop. Gottessegen

Szyb Aschenborn i Hildebrand

Kop. Hugozwang

Szyb Menzel

Kop. Radzionków CYNK, KADM

PYŁ CYNKOWY:

Huta cynkowa „Łazy“

Huta „Hugo“

Liebeshiitte KWAS SIARKOWY

KWAS SOLNY SÓL GLAUBERSKA:

Fabr. chemiczne przy hucie „Łazy“

OGNIOTRWAŁE WYROBY Z GLINY i KAMIENIE FORMOWE

Fabryka wyrobów szamo­

towych w Wirku

WAPNO Zakłady wapienne Nakło i Szarley

FARBY Fabryka farb w Waldenstein w Austrji

■Kaitao* G. SI.

T e l e f o n : T a r n o w s k i e G ó r y n r . 5 - 1 1 i 1 0 3 6 , 1 2 0 6 , 1 2 0 7 a

■ B B i H B B I i H i l l H i l l i a i B l i H I ■■IHIIBIlHBiiHBBiHHiiHflHiBBH

PRZEMYSŁ I HANDEL

GÓRNOŚLĄSKI Nr. 7. Tom VIII 1925

FRIEDENSHUTTE

i S p ó ł k a A k c . / N O W Y - B Y T O M / G ó r n y Ś l ą s k

Z A K Ł A D Y : a) Zakłady „Friedenshutte“ w Nowym Bytomiu (Wielkie piece), Stalownia i Walcownie, Koksownie, Zakłady wyrobów ubocznych.

b) Kopalnia węgla kamiennego „Friedensgrube“ w Nowym Bytomiu.

c) Kopalnie rudy żelaznej w Tarnowskich Górach.

d) Kopalnie rudy żelaznej w Czerny (Małopolska).

♦

WYROBY:

Surówka, koks, amoniak, benzol, dziegieć, oleje smolne, iu łe l foifatowy, bloki stalowe Thoma­

sow i, Siemens-Martenowskie, naniklone i elektro*

stalowe, bramy, surowe i połwalcowane, platery, ielazo płaskie, kąsy.

Szyny kolejowe normalnotorowe, do kolejek po­

towych i kopalnianych, pokłady (progi), łubki, płyty podkładkowe i zaciskowe.

Kształtowniki wszelkiego rodzaju do wysokości 550 mm ścianki pionowej. Uniwersalne ielazo sztabowe, taśmowe, kątowe, T- i C-owe i inne gatunki. Blacha gruba, łeberkowana, średnia, cienka, blacha do wytłaczania i zawijania, dy- namowa, transformatorowa i inna specjalna.

Wyroby kute i prasowane: osie do wozów kole­

jowych, obręcze, koła bose, gotowe zestawy kół.

♦

FRIEDENSHUTTE

Spółka Akc. / NOWY-BYTOM / Górny Śląsk

v1

■

PRZEMYSŁ i HANDE’

Nr. 7. Tom VIII 1925. GÓRNOŚLĄSKI

■

i i

i i

i

i i i

i

i i i

i

i i i

B i a

1

PROGRES

Zjednoczone Kopalnie Górnośląskie

SP . Z O. P.

T e le fo n : Nr. 1162, 2523, 2180, 1363 Adres telegraficzny: „P ro gres“ Katowice

I M l

jf I i 1

■

■

i 1

B 1 1 I I

I i i I i

I

1

PRZEMYSŁ i HANDEL

GÓRNOŚLĄSKI Nr. 7. Tom VIII 1925.

Związek Kopalń Górnośląskich Sp. z ogr. odp.

p o l e c a

pierwszorzędny węgiel kamienny z własnych kopalń węgla:

Anna, Bliicher, Deutschland, Donnersmarck, Emma, Eminenz, Frieden, Graf-Franz, Gotthard, Lithandra, Paulus, R6mer, Schlesien, Wawel, Wolfgang/

pierwszorzędny koks z własnych koksowni:

Emma, Frieden, Wolfgang;

pierwszorzędne brykiety z własn.brykietowni:

Emma i Romer.

R o c z n e w y d o b y c i e wynosi około 7000000 ton, t. zn. blisko p i ą t ą c z ę ś ć ogólnej produkcji węgla Rzeczypospolitej Polskiej a więcej niż c z w a r t ą c z ę ś ć ogólnego wydobycia Górnego Śląska!

Katowice, Zamkowa 3

Nr. 7. Tom VIII 1925.

PRZEMYSŁ i HANDEL GÓRNOŚLĄSKI

G w a r e c t w o W ę g l o w e

CHARLOTTE

P o c z t a : Rydułtowy, Polski G ó r n y Ś l ą s k — S t a c j a kolej,: Rydułtowy A d r e s t e l e g r a f i c z n y - „Charlottewegiel" — T e l e f o n Nr, 2, 22, 23, 33

Węgiel płókany

p i e r w s z o r z ę d n e j j a k o ś c i w e w s z y s t k i c h g a t u n k a c h

Wschodnio=górnośl. Zakłady przemysłowe Mikołaja hr. Ballestrema w Rudzie

Telefon: R U D A nr. 3, 4, 5 / Adres telegraficzny: Administracja Kopalń Ruda / Telefon: R U DA nr. 3, 4, 5 _____--■r MB i7B|T- i n ...ni....iii..na riimimnnM~Tnnin»--- — **»h m

1. Kopalnie węgla kamiennego:

B ra n d en b u rg ...stacja kolej: Ruda W o l f g a n g ...Wolfgang Graf F ra n z...

2. Koksownia „ W o lfg a n g " ...

3. Fabryka C egl. „Carol Emanuel" . . . 4. Tartak K o k o te k ...

JP B O D U K T Y : W ęgiel p ło m ie n n y i g a z o w n ic z y , k o k s i p r z e tw o r y uboczne Benzol surowy, amoniak, dziegieć, naftalina surowa

W y r o b y ceg ieln ia n e, ogniortwala cegła maszynowa, cegła pusta, dachówki i gonciary, cegła sufitowa

Spółka sprzedażna dla węgla i koksu:

„B O B U B “, Z w ią ze k K o p a lń G ó rn o ślą sk ic h , Sp. * ogr. p o r ., K a to w ic e , Z a m k o w a 3 Spółka sprzedażna dla produktów kamienno-węglowych:

,,Z W I Ą Z E K K O K S O W N 1 “, S p ó łk a z ogr. p o r ., K a to w ic e , u lic a Z a m k o w a 3

PRZEMYSŁ i HANDEL

GÓRNOŚLĄSKI Nr. 7. Tom VIII 1925.

Gwarectwo Waterloo

K o p a l n i a w ę g la E m in e n c ja

Poczta Załęże, powiat Katowice G. SI.

Adres telegraficzny: Kopalnia Eminencja Załęże — Telefon: Katowice nr. 37 i 595 Stacja kolejowa: Katowice, bocznica kopalni Eminencji

^ W

▼ s

W B C r I B Ł

o d ł u g i m p ł o m i e n i u p i e r w s z e j j a k o ś c i w g a t u n k a c h a w y k ły c li i k o m b in o w a n y c h .

W. FiTZNER -

ZAKŁADY SPAWANIA W0DN0<<3AZ0WE<10 - FABRYKA K O T Ł Ó W P A R O W Y C H I W ARSZTATY MECHANI CZNE

Prusko=rządowy Medal Zloty za roboty przemysłowe

Budowa k o t ł ó w p a r o w y c h wszelkich systemów, najnowsze k o t ł y G a r b e g o z stromemi opłomkami P. R. N . K o t ł y F i t z n e r a k o m o r k o w o = o p ł o m k o w e i z stromemi opłomkami.

Ruszty łańcuchowe i t. p. Przegrzewacze pary.

Urządzenia do czyszczenia wody. Ekonomizery. Przewody rurowe na wysokie ciśnienia.

Przewody rurowe na parę, wodę, powietrze, gaz i t p. Przewody kanalizacyjne, turbinowe i syfonowe. Maszty. Zbiorniki na prężność wysoką. Fabrykacja kryz do na walcowania na rury.

Specjalność: Wyroby spawane z blachy żelaznej

N o w o c z e ś n ie u fz ą d z o n e w a r s z t a t y r ć p a r a c y j n e dla p a r o w o z ó w i w a g o n ó w

&

SIEMIANOWICE G. SL.

Nr. 7. Tom VIII 1925.

PRZEMYSŁ i HANDEL GÓRNOŚLĄSKI

Bracia Stefan i Piotr BERGMAN, Inżynierowie

* M IED Ź ELEKTR OLITYCZNA *

w sz y n a c h , drutach, kablach K ABLE Z IEM N E

w ysokiego n ap ięcia z n a ty ch m ia sto w ą lub k rótkoterm in ow ą B- d ostaw ą

PRZEW ODY elek try czn e każdego typu

LINY STALO W E

tjf <Felten *3) G u illea u m e C arlsw erk K olonja)

* U SZC Z EL N IE N IA , W ĘŻ E , PŁYTY G U M O W E *

C tfi/ C arlsw erk K olonja

g d p 0 PĄSY SK Ó R ZA N E : BALATA, W IELBŁĄDZIE ze składów k o n sy g n a cy jn y ch D o m a n g e © F i l s , P a r y

W Y C IĄ G I, Ł A Ń C U C H Y , W IN D Y ze składów k on sy g n a cy jn y ch C. F. M artin, W iedeń

ŻARÓWKI

1 7 / / MOTORY sp a lin o w e i elek tryczn e

A d r e s t e l e g r a f i c z n y : ,, B E R G M A N B R A

W a r s z a w a

K r a k ó w

WARSZAWA, Żórawia 33, Tel. 272-74 / KRAKÓW, Starow iślna 8, Tel. 21-31 e r --- ~ - --- --- --

Fuli

...

nen

G órnośląskie T ow arzystw o Handlu W ęg lem

Katowice, ul. Poprzeczna 6.

i _

4

PRZEDSIEBIORSIW O O LA

Sp- z ogr. por. W

ul. Straszewskiego 11/1

P r o j e k t u j e N ow oczesne budowy cegielń, fabr. dachc łów szamotowych i t. d.

Budowy i naprawa kominów bez przerwy w ruch i destylacyjnych

Budowa generatorów

n im ^{m m i i i}

K R A K O W I E

Telefon nr. 4396

w y k o n u j e :

Swek, wapienników, cementowni, materja-

kominów fabrycznych

Podwyższanie

u

Obmurowanie kotłów parowych

i wszelkich zakładów przemysłowych

PRZEMYSŁ i HANDEL

GÓRNOŚLĄSKI Nr. 7. Tom VIII 1925

ADOLF SPÓŁKA AKCYJNA DEICHSEL

Fabryka drutu, lin stalowych i konopnych śrutu i plomb, oraz płótna żaglowego.

W S O S N O W C U

G O D U L L A

w Chebziu G. ŚŁ

Telefon Król. Huta 340-345, Ruda 77

K o p a l n i a w ę g l a k a m i e n n e g o : szyb Gotthard, szyb Godulla, kopalnia Lithandra K o k s o w n i a i f abr yka b e n z o l u : szyb Gotthard = Cegielnie, Gorzelnia * Paniowy

W yroby: W ęgiel, koks, amoniak, dziegieć, benzol smoła twarda, naftalina surowa, pralnik, cegły

U l m ftifc „Robur" Zw iązek Kopalń G órnośląskich, Sp. z o. pv Katowice;

■ ■■ sfl 21

* * V f 11 • „Carbochem ia" Sp. z o. p , K atowice.

IlOOPKIK HAUPIOWY Cl gff. d .

Najczujniejszym obrońcą Kupiectwa i Handlu jest

TYGODNIK HANDLOWY

O r ć a n S i w a r z i j s z e n i a K€ ■■ i » «: c »

ww

Obfitość materjału informacyjnego ze wszystkich dziedzin handlu

sprawia, iż kupiec polski ma go za najlepszego sw ego doradcę.

Ż ą d a j c ie o k a z o w y c h n u m e r ó w ! P r e n u m e r a ta Z ł. 1 0 k w a r ta ln ie .

Redakcja I Administracja: warszawa,Szkolna 10, ie l.92-86, konfo w P J . 0 211

Nr. 7. Tom VIII 1925.

PRZEMYSŁ i HANDEL GÓRNOŚLĄSKI

Kocks i SJss Spółka Akcyjna

Telefon Nr. 179 i 27

Biała=Bielsko

Rynek 12, telefon 46

Centrala Katowice

ulica Pocztowa nr. 8

Filje i Składy:

Kraków

Basztowa 17, telefon 415

A dr. telegr.: Kocksco

Lwów

plac Kapitulny 7, tel. 174

Dostawa wprost z hut i fabryk

i własnych składów w y r o b ó w p r z e m y s ł u ż e l a z o * m e t a l o w e g o

Żelazo - Blachy - Stal - Emalja

Surów ka - S zm elc - M etale

M aterjały k olejow e - P od k ow y - N aczynia em aljow ane

L I G N O Z A Spółka A k c y jn a

FA BRYK I w K R Y W A ŁD Z IE, PN IO W C U i STARYM BIERUNIU

M aterjały wybuchowe

<każdeęo rodzaju)

Lonty, Zapalniki Kapiszony i t. p.

Generalna Dyrekcja Katowice=Załęże

Telefon nr. 1355 i 1520.

PRZEM YSŁ i HANDEL

GÓRNOŚLĄSKI Nr. 7. Tom VIII 1925.

""U .V'

S tó j]

N i e b j d ^ ^ r z u t n y m !

Rzut oKa na

Siemensa

analizator spalin

wykazuje jak palić należy by paliwo w zupełności wykorzystać. Podaje wyraźnie wykaz elektrycznie z mierzonej zawartości CO2 i CO-I-H2, bez najmniej szego opóźnienia, na dwu większych rozmiarów po- działkach. Zbędna prawie obsługa, jak również

chemikalja i t. p.

Ż ądajcie n aszych prosp ek tów .

Danziger Siemensgesellschaft

Sp. z ogr. odpow. - Gdańsk

Oddział prądów słabych \u Katowicach

Przegląd Górniczo-Hutniczy.

Czasopismo, poświęcone zagadnieniom naukowym z dziedziny górnictwa, hutnictwa oraz nauk pokrewnych i sprawom przemysłu górniczego i hutniczego, dochodzi do rąK wszystkich kie­

rowników technicznych i handlowych większych p r z e d s i ę b i o r s t w górniczych i hutniczych w zagłębiu Dąbrowskiem i Krakowskiem oraz większości przedsiębiorst w zagłębiu Śląskiem

Dla każdej poważnej firmy handlowej i przemysłowej korzystnem jest stałe ogłaszanie się

w P r z e g lą d z ie G ó r n ic z o -H u tn ic z y m .

C E N Y O G Ł O S Z E Ń : Przed tekstem

cała strona 120 zł., 1/2 strony 70 zł., 1/4 strony 40 zł. V8 strony 25 zł.

Po tekście

cała strona 90 zł., V2 strony 50 zł., V4 strony 30 zł., Vs strony 20 zł.

Przy 3-krotnem ogłoszeniu 5 °/o opustu.

„ 6 „ „ 10

„ 12 „ „ 15 0/o

„ 24 „ „ 25 0/o

W ładki; 40 zł. od rozesłania 1 wkładki wielkości 1 arkusza do całego nakładu.

Zapłata za ogłoszenia zgóry przy zamówieniu.

Cena prenumeraty 12 zł. kwartalnie.

Redakcja i Administracja: Dąbrowa Górnicza, ul. 3-go Maja 11.

Nr. 7. Tom VIII 1925.

PRZEMYSŁ i HANDEL GÓRNOŚLĄSKI

gH H SSC iiB

Z A

A

K Ł A D Y / I L U / P O I

F A K O Ń

,KA KOMANDYTOWA

W1I

a r y k A M A / Z Y H / T R U K C J i Ż E L A Z t r

MCII

i ’' 1 r e n

i

w W I R K U

'ELEFOM W IREK MR. 11 i 61

■ - - ■ •:

' ■ " ' ‘ • . ■ ■ *•’

W IELKO/C ZABUDOWANEJ POWIERZCHNI

ŁĄCZNIE z

I 3 5 2 8 m

Specjalna fabryka maszyn górniczych i urządzeń górniczych 1 hutniczych.

A J i ; I T Budowa now ych koszy kopalnianych w yciągow ych ,w ozów w yw rotnych, taczek żelaznych, w yw roty, w ózki górnicze,

\ J U U Z ld l 1. narzę(j|zja ręczne górnicze, okna żelazne, m łyny transportow e, k ołow roty transportow e, frezow ane k oła zębate, czerpaki, osi do w ozów kopalnianych, budowa i naprawa wag k olejow ych i konnych, balony dla pyłu cynkow ego, zw rotnice kopalniane różnego rodzaju, w yrób w szelkich konstrukcji żelaznych, budowa przew ietrzników kopalń.

C \AA-r',cl i TI Naprawa w ozów kolej, wązkotor., parow ozów , lokom obil pługów parów., spaw anie ich elektr. aparatem o W a U ł l d i I I . prą(jje zm iennym na m iejscu potrzeby przez najl. w praw iony personał pod specj. w ykształć, nadzorem i kierown.

N aw ijanie i przew ijanie m otorów elektrycznych stałego i trójfazow ego prądu i transform atorów różnego rodzaju u a a z t a i l l l . na noWą budow ę aparatu elektrycznego do spaw ania prądem elektrycznym zm iennym System u «Silesia«,

Oddział IV.

O A A - r ir ti V Spaw anie elektryczne prądem zm iennym na podstaw ie w łasnego postępow ania o 30 proc. oszczędn. prądu i 70 proc.

u a a z i c U V . OSZCZędn. czasu w ykonaw czego naprzeciw spaw aniu elektr. prądem stałym i dając 90 proc. dawn. siły m aterialne).

Przyjmujemy zam ów, na spaw anie w szelk ich uszkodz. cylindrów od sam och. 1 w ykonyw aj, naprawy 1 spaw ania pod w szelką gwarancją.

Najpoczytniejsze czasopismo ekonomiczne W y c h o d z i 2 r a z y z a m i e s i ą c

Konto w P. K. O. Nr. 5120 / Telefon Ź.654

P r e n u m e r a t a k w a r t a l n a 1©

PRZEMYSŁ i HANDEL

GÓRNOŚLĄSKI Nr. 7. Tom VIII 1925.

Generalne zastępstwo: K. Gottschalk, Hurtownia żelaza, Królewska Huta G. Ś1 ( r — 1 z : 3 ...= = " = ..." ...

•V

Oddział Towarowy

Śląskiego Banku Eskomptowego w Bielsku

W yłączna sprzedaż węgla z kopalni Hohenlohego i Plessa A

Hurtowny handel węgla wszystkich kopalń d la k r a j u i z a g r a n i c y

y r

P r z e d s t a wi c i e l s t wa w K a t o w i c a c h i Wi e d n i u

i opału domowego

po najniższych cenach dnia oraz na najdogodniejszych warunkach.

Zeszyt Nr. 7, <13 1925) Katowice, 15. lipca 1925. Tom. VIII.

illo n ś t il

Czasopismo poświęcone sprawom gospodarczym

R e d a k t o r n a c z e l n y : Dr. Zbigniew Dalski

R e d a k t o r w W a r s z a w i e : Al. Jackowski, ul. Marszałkowska 33 S e k r e t a r z r e d a k c j i : Józef Banaś

Z a r z ą d w y d a w n i c t w a : Dr. Zbigniew Dalski i D yrektor Edw ard Chwatczyński R e d a k c j a i A d m i n i s t r a c j a : Katowice, ul. Sobieskiego, Telejon 962

Konto bankowe: Bank Przemysłowców, Katowice Konto P. K. O. Katowice, N r. 301900

io 1 fig m p la rc i pfies^ łKg: w hraju ID il. Kwartalnie

„ 1 „ „ zagranic? 15 ił. imsiroEio no zi

P r z e d r u k d o z w o l o n y t y l k o z a w y r a ź n e m p o d a n i e m ź r ó d ł a .

ŁOŻYSKO SZTORCOWE

ze stali szwedzkiej

jest o wiele trwalsze niż każde inne

SZWEDZKIE ŁOŻYSKA KULKOWE

Kopernika 13 W A R S Z A W A Telefon 12-14

: --- 'p - -

: i / . ;

1 a jjlj

_ £ --- j O )

: /." . Mśjjjk

; | / ;

P o l s K o ^ g ó ł J k m J D r j e w i n i O j j C e n i i u r i i ^

( C E N T U R Y p O L I S H T I M B E R C O M P A N Y L I M I T E D )

Warszawa, Kopernika 30

u. d e f f o n 1 4 5 - 6 8 , 4 l0 4 l-9 » 0 .

ffisploatoqe leśne

f3iałon>iei:i|.

( fa n ta fc i ww

Kajnóioce, Sródfiii, €zevlance, JezioracA.

PRZEMYSŁ i HANDEL

GÓRNOŚLĄSKI Nr. 7. Tom VIII 1925.

€o m oże dostarczać irieffei przem. &órn. ipij-

imótmiom krajów, i co może I chce spioiMufaaf

w zam ian Sórn. ffgsft z innych dzielnic ffofefei.

J f n ż , J f a r o l & £ i s z f k a . Dó najtrudniejszych zadań polityki gospodarczej now o­

pow stałej Polski bezprzecznie trzeb a zaliczyć p rzeprow adze­

nie unifikacji ekonom icznej w szystkich dzielnic Rzeczpospolitej.

B iorąc pod uw agę fakt, że po blisko trzechletniem poiączeniu p rasta rej dzielnicy P iastow skiej z m acierzą polską na Górnym Śląsku ceny arty k u łó w żyw nościow ych przeciętnie są o 40 proc; w yższe niż w innych w ojew ództw ach i że naw et teraz jeszcze czasem aprow izacja szw ankuje oraz że zakłady górno­

śląskie często kupują zagranicą gotow e fab ry k aty przem ysło­

w e w yrabiane w kraju — zaś praw ie połow a ludności byłej K ongresów ki mianowicie kresów w schodnich nie zna innego paliw a dla pieców domowych jak drzew o, słom ę i t. p., a n. p.

80 proc. całej ilości zapotrzebow ania krajow ego stali n arzę­

dziowej, naw et w zakładach P aństw ow ych, jest sp ro w ad za n i z k rajów obcych, pomimo, że w ytw órnie górnośląskie produ­

kują pierw szorzędną stal narzędziow ą, szybkotnącą i t. d. w znacznej ilości, przew yższającej zapotrzebow anie krajow e — dochodzi się do wniosku bardzo smutnego, że daleko nam jeszcze do zżycia wspólnego na gruncie gospodarczym , z cze­

go tylko może w y ró ść i rozkw itnąć spółżycie narodow e i kul­

turalne całego kraju.

P o w o d y tego stanu anorm alnego, dającego się dotkliwie w znaki gospodarcze narodow ej i do pew nego stopnia potęgu- cego obecny k ry zy s gospodarczy, z pominięciem niedostatecz­

nych w arunków kom unikacyjnych, polegają na w zajem nej nie­

znajomości życia przem ysłow ego w innych dzielnicach pol­

skich. D ługa niew ola i przynależność do trzech państw zabor­

czych stw o rzy ła 3 dzielnice polskie, które do niedaw na były zm uszone kroczyć w kierunku polityki gospodarczej zaborów i w egetow ać życiem odrębnem, mającem bardzo często sprzeczne m iędzy sobą interesy ekonomiczne. Najdobitniej­

szym przykładem tego objawu są stosunki gospodarcze Alzacji i Lotaryngii. P o przyłączeniu tej dzielnicy do Niemiec w 1870 roku przem ysł jej jeszcze przez długie lata ciążył w kierunku Francji a obecnie po przyw róceniu do Francji w roku 1918 kraj ten dostosow aw szy się w m iędzyczasie do niemieckiego życia gospodarczego jeszcze obecnie — 7 lat po pow rocie na łono ojczyzny francuskiej —; nie potrafił pozryw ać nici, łą ­ czących go z odbiorcami niemieckimi. Tu jak w Polsce w yłania się nieodmienna działalność p rastarej zasady ekonomicznej, że życie gospodarcze k roczy zaw sze w kierunku najmniej­

szego oporu i że trze b a dużego nakładu czasu i mozołu, ażeby zmienić u tarte szlaki rozw oju gospodarczego. B iorąc to w szystko pod uw agę, pojmuje się, z jakimi trudnościam i musi w alczyć polityka, m ająca na oku sam odzielność gospodarczą P ań stw a i jego sam ow ystarczalność. W myśl urzeczyw istnie­

nia tego zadania trudnego niechaj służy następujące zestaw ie­

nie produktów górnośląskiego przem ysłu górniczo-hutniczego, które mogą być dostarczane w ytw órniom krajow ym , a w z a ­ mian artykułów , które Górny Śląsk może i chce sprow adzać z innych dzielnic Polski.

P rz em y sł górnośląski może d ostarczać:

1) P rz em y sł w ęglow y:

a) kopalnie w ęgla: węgiel koksujący, w ęgiel gazow niczy i długopłomiermy, w ęgiel przem ysłow y w e w szystkich so rty ­

m entach;

b) koksow nie: koks hutniczy, koks miałki oraz koksik, koks dla kuźni i ogrzew alni centralnych;

c) produkty uboczne koksow ni jak: siarczan amonu, suro­

w y benzol, toluol, surow a solvent-nafta, surow a naftalina, smoła, oleje pogazow e wszelkiego rodzaju do im pregnowania, sm oła preparow ana, smoła w blokach i kaw ałkacn, naftalina czyszczona, benzole czyszczone oraz ich pokrew ne produkty, kw as karbolow y płynny i skrystalizow any, pirydyna;

d) brykietow nie: bry k iety w ęglow e.

2) H utnictw o żelaza:

a) piece wielkie: surów ka dla pieców martenowslcich, dla pieców Thom asa i gruszek B essem era, dla pieców pudlingo- w ych ; dla odlewni żelaza:

b) odlewnie żelaza i stali: odlew y m aszynow e i budow la­

ne, handlowe, kanalizacyjne, kolejowe, odlewy rur, arm atury do pieców kręgow ych, rusztow niki w szelkiego rodzaju, ruszty ogniotrw ałe i t. d.

c) stalow nie: żelazo zlew ne i spaw alne w blokach rozm ai­

tej w agi i jakości;

d) piece elektryczne i tyglow e: stal narzędziow a, szybko­

tnąca, konstrukcyjna, resorow a, m aszynow a, spaw alna, w iert­

nicza najrozm aitszego gatunku w sztabach, taśm ach, blokach i fasonow ych k aw ałkach kutych, w yro b y stali pancernej, w y ­ roby ciągnione, św idry spiralne, części m aszyn, sam ochodów, ap arató w lotniczych i t. d.;

e) w alcow nie: żelazo sztabow e i handlowe rozm aitych pro­

filów i rozm iarów , knyple, platyny, szyny dla kolei no r­

m alnotorow ej, w ązkotorow ych i górniczych, żelazo fasonowe do najw iększych profilów;, żelazo betonowe, uniw ersalne, ta ś ­ mowe i naw ierzchniow y m ateriał kolejow y; blacha gruba, średnia i cienka, karbow ana do suw aczek, w y traw ia n a I nie- w y traw ian a, handlowa, dynam ow a, w ytłaczana, zaginana, transform atorow a, głęboko w ytłaczana, rurow a, do budowy okrętów , falista, fab ry k aty walcowni na zimmo, w alcow nie rur, ru ry ze szwem i bez szwu, gazow e w odociągow e, wiertnicz-e i w szelkie łączniki do nich.

3) H utnictw o cynku, ołowiu i sreb ra;

a) huty cynkow e: cynk surow y i rafinow any, prasow any, blacha cynkow a, pył cynkow y, lithopona, kadm i arty k u ły w yrabiane w czynnym obrocie uszlachetniającym ;

b) huty ołowiu i sreb ra: ołów, glejta, minium, ołów w a l­

cow any, ru ry ołowiane, drut ołow iany, śrut, srebro;

c) produkty uboczne hut cynku i ołowiu: kw as siarkow y, bezw odny płynny kw as siarkow y.

4) Z akłady przem ysłu przeróbczego:

a) fabryki m aszyn: m aszyny górinicze i hutnicze różnej konstrukcji, silniki gazow e dużych rozm iarów , urządzenia sta ­ lowni i w alcow ni, urządzenia do fabrykacji cukru, cementu, ' k otły parow e rozm aitych system ów , elektryczne przesuw al- nie, m otory pow ietrzne do suw aczek, piece elektro-stalow e, kablow e w indy dla kopalń, w entylatory, m aszyny do pokosto­

wania, dezynfekcji i do sm ołowania, w yciągi hydrauliczne i elektryczne, kołow roty, ham ulcze urządzenia m echaniczne po­

chylni i t. d. i t. d.;

. PRZEMYSŁ i HANDEL Nr. 7. Tom VIII 1925. Co może dostarczać wielki przemysł górnośląski. GÓRNOŚLĄSKI

b) fabryki w agonów : w agony tow arow e dla kolei n orm al­

no- i w ązkotorow ych z drzew a, cysterny, w ózki dla kopalń, w yw rotne, g arnitury do części tłoczonych dla w agonów , lo­

kom otyw , sam ochodów i w ózków kopalnianych;

c) fabryka sprężyn: sprężyny nośne i spiralne dla loKomo- tyw , w agonów i sam ochodów ;

d) fabryka łańcuchów : łańcuchy rozm aitego gatunku;

e) zakłady konstrukcyjne: a p a raty dla przem ysłu chem icz­

nego i papierniczego, pływ aki portow e, w iązania okrętow e, mosty, konstrukcje dachow e i budynkow e, w yciągi kopalniane, w ieże ciśnień, zbiorniki, urządzenia do zamulania, sortow nie, urządzenia do rozdrabniania, tran sp o rto w e i do m ieszania, w yro b y z blachy i t. p.

f) ocynkow alnie: cynkow ane w yro b y z blachy żelaznej i blachy falistej;

g) spaw alnie: spaw ania autogenow e, elektryczne i za pomocą gazu wodnego rur wszelkiego rodzaju od 350 mm w górę dla każdego ciśnienia i do najw iększych w ym iarów ;

h) w ytw órnie drobnych artykułów żelaznych: śruby, n a ­ krętki, nity, gw oździe i t. p. i to surow e, obrobione, pocynko- w ane dla budow y m aszyn, okrętów , mostów, kolei, telegrafów , w agonów i lokom otyw ;

i) em aljownia: naczynia em aliowane i sp rzę ty wszelkiego rodzaju.

5. P rz em y sł chemiczny:

a) sztuczne naw ozy: azotniak w apnia, superfosfaty, m ącz­

ka T hom asa;

b) m aterjały w ybuchow e: proch czarny, dynam it, lignoza, miedziankit i t. d. ;

c) inne w y ro b y : węglik wapnia, (karbid) azot, krzem ian żelaza, sm oła w ęglow a w y dobyta przy niskiej tem peraturze.

6. P rz em y sł elektryczny: silniki elektryczne, energja e- lektrycztia dla celów górnictw a, hutnictw a i innego przem ysłu oraz oświetlenia.

Inne gałęzie przem ysłow e, jak przem ysł artykułów ży w ­ nościow ych i używ ek, przem ysł m ineralny, drzew ny, papier­

niczy, w łókienniczy, ceram iczny i t. d. nie są rozw inięte w taki sposób, ażeby mogły pokryć w szystkie potrzeby W ojew ódz­

tw a Śląskiego.

N iektóre gałęzie przem ysłu G órnośląskiego zajmują stan o ­ w isko m onopolow e jak n. p. koksow nie; inne dziedziny p rz e ­ mysłowe uzupełniają się z odnośnemi przesiębiorstw am i innych dzielnic Polski jako źródło surow ców i półsurow ców albo Jako zakłady przeróbcze.

G órny Śląsk z pow odu w w ysokim stopniu rozw iniętego przem ysłu górniczo-hutniczego i gęstego zaludnienia, przed­

staw ia wielkiego odbiorcę mianowicie: płodów rolniczych, jako też wielkiej ilości innych surow ców , półsurow ców i fabyka- tów gotow ych. Rolnictwo Górnośląskie już co do obszaru a pozatem z powodu mało urodzajnej gleby, może pokryć ledwo trzecią część zapotrzebow ania w artykułach żyw nościow ych.

Ten sam stosunek ujemny istnieje co do zapotrzebow ania d rze­

wa, m aterjałów ogniotrw ałych i t. p. R easum ując w szystkie potrzeby Górnego Śląska, tw ierdzić można, że dzielnica ta mo­

że i chce sprow adzać z innych w ojew ództw Rzeczpospolitej następujące arty k u ły i to w a ry :

1. Rolnictwo i przem ysł rolniczy: w szystkie produkty rol­

nicze, jak: zboże, ziemniaki, nasiona, maka, cukier, bydło dla rzeźni, nabiał, jarzymy, owoce, konserw y w szelkiego rodzaju, siano, słom a, spirytus, w y ro b y w ódczane, piwo i t. d.

2. P rzem y sł d rzew ny: drzew o nieobrobione rozm aitych rozm iarów mianowicie: kopaniaki w dużych ilościach, drzew o

3. P rzem y sł przeróbczy artykułów zw ierzęcych: skóra rozm aitego rodzaju, pasy, szczotki i t. p.

4. P rzem y sł górniczy: rudy żelazne rozm aitego gatunku w bardzo wielkich ilościach, rudy cynku i ołowiu, dolomit, k a ­ mień wapienny, łupek kw arcow y, piasek, gliny ogniotrw ałe, gips i t. p.

5. P rzem y sł m etalow y: żużle wszelkiego rodzaju, złomy żelaza, stali oraz innych metali, ferrom angan, ferrosilicium i.

inne aljaże żelaza.

6. P rz em y sł ceram iczny i cem entow y: cement, m aterjały ogniotrw ałe w ilościach znacznych i rozm aitej jakości, cegły, w apno palone, szkło i różne m aterjały budowlane, grafit for­

mierski, kaolina i t. p.

7. P rzem y sł naftow y: nafta, oleje, sm ary, tłuszcze mine­

ralne, asfalt i t. p.

8. P rzem y sł chem iczny: m aterjały w ybuchow e, kapiszo­

ny w ybuchow e, lonty, chemikalja i pomocnicze arty k u ły tech­

niczne rozm aitego rodzaju, w ypałki pirytow e, soda kalcyno- w ana, a rty k u ły farm aceutyczne, fotograficzne, pachnidła, kos­

metyki, mydło rozm aitego gatunku, p rzy rząd zy loboratoryjnc i t. p. i t. p.

9. P rzem y śl solny: sól jadalna, sól b y d ljc a, sól p rz e m y ­ słow a, sole potasow e i t. d.

10 P rzem y sł m etaiow o-prze. ''bezy: m aszyny najrozm ait­

szego rodzaju, części m aszyn, obrabiarki specjalne lozniałte- g j system u, kotły lokom otyw y norm alno- i w ązkororow e. w a­

gony tram w ajow e, sam ochody osobow e i ciężarow e, m aszyny i a p a raty rolnicze, walce, w alce z pow ierzchnią stw ą r,’ziałą, aparaty, arm atury1 i narzędzia najrozm aitszego rodzaju, liny druciane i t. p.

11. P rzem y sł elektryczny: m aszyny i ap araty elek try cz­

ne w szelkiego rodzaju, żarów ki i irtae a rty k u ły do oświetlenia i napędu elektrycznego.

12. P rzem y sł w łókienniczy: w szelkie w y ro b y tekstylne, przem ysłu baw ełnianego, w ełnianego, lnianego, dzianego, Ju­

tow ego, jedw abnego i farbiarnego.

13. P rzem ysł papierniczy: papier drukowy, piśmienny i różne papiery w ysokich gatunków , bibułka, koperty, torebki i t. p.

14. Inne gałęzie przem ysłu: jak konfekcja dam ska i mę­

ska, a rty k u ły sportow e, obuwie, w y ro b y zapałczane, tytonio­

we, przem ysłu graficznego, instrum enty muzyczne, naukowe i t. d. i t. p.

Z pobieżnego tego zestaw ienia w ynika, że w arto ść Handlo­

w a głów nych w y tw o ró w przem ysłu polskiego Śląska Górnego jako to w ęgla, koksu, brykietów , d eryw atów , żelaza, stali, cyn­

ku, w yrobów gotow ych i naw ozów sztucznych wynosi rocznie wg. cen obecnych około 800 miljonów złotych, zaś w artość sprow adzanych na G órny Śląsk artykułów i produktów około 750 miljonów złotych rocznie. W ojew ództw o Śląskie aczkol­

w iek najmniejsze co do obszaru zatem przedstaw ia dzielnicę Rzeczpospolitej najwięcej uprzem ysłow ioną i najwięcej zalud­

nioną, w y tw arza jąc ą stosunkow o najw iększe w alory gospo­

darcze, ale rów nocześnie reprezentuje najpoważniejszego kon­

sum enta produktów w y tw arza n y ch w innych częściach Polski.

Nie ulega najmniej w ątpliw ości, że w y korzystanie takiego s ta ­ nu przez w ym ianę w zajem ną oddziałow ałoby bardzo dodatnio na gospodarkę narodow ą w kierunku sam ow ystarczalności. Że się to dotychczas nie dzieje w należytym stopniu o tem i o po­

w odach tego smutnego' objaw u by ła już m ow a na początku te­

go artykułu. Tem w ięcej jest na miejscu obow iązek w szy st­

PRZEMYSŁ i HANDEL

GÓRNOŚLĄSKI Co może dostarczać wielki przemysł górnośląski. Nr. 7. Tom VIII 1925.

kich kót m iarodajnych zw alczania system atycznego w szelkich objaw ów nieznajomości, przesądu, upartego trzym ania się p rz e starza ły c h form i t. d. T rzeb a zaw sze pam iętać o tem, że tylko asym ilacja gospodarcza w szystkich dzielnic R zeczpospo­

litej może stw o rzy ć jednolite i silne podw aliny życia n arodo­

w ego i kulturalnego. U rzeczyw istnienie tego celu musi pozatem poprzedzać kodyfikacja jednolita u staw odaw stw a w życiu przem yslow em i handlowem oraz kodeksu cyw ilnego i k a rn e ­ go. Omówienie w szystkich tych kw estji tak w ażnych dla ro z ­ w oju w myśli P ań stw o w ej i narodow ej p rze k ra cza juz rum y tak skrom nej pracy! Ku końcu pragnąłbym dać niektóre w ska­

zów ki przem ysłow com i kupcom polskim, zam ierzającym wejść na serjo w kontakt gospodarczy z G órnośląskim przem ysłem górniczo-hutniczym .

P ra w ie w szystkie zakłady przem ysłow e utrzym ują cen­

tralne biura zakupu, które załatw iają w szystkie zakupy su­

row ców i m aterjałów . W bardzo licznych w ypadkach urnowy zakupu i t. p. transakcje są przeprow adzone na czas dłuzszy, na rok cały i dłużej z odnośnemi zastrzeżeniam i co do zniżki i podw yższenia cen. Zam ówienia takie — rzecz p rosta — do­

konują się na podstaw ie poprzednich obstalunków próbnych, dających wyniki dodatnie. P rz y w ręczeniu ofert jest w sk a ­ zane dołączenie próbek m aterjału, analiz urzędow ych, z w o ­ łanie się na referencje firm pow ażnych i t. p. oraz Ścisła kal­

kulacja cen, w arunki sprzedaży i dostaw y. Rzetelny przem y­

słow iec i kupiec w takich w arunkach napew no liczyć może się z powodzeniem stałem , jeżeli unika skrupulatnie prak ty k tak zw anych „wschodnich ry ce rz y przem ysłow ych11.

J£om unifoacja bezpośrednia.

J . t t u t l e r . S praw ę bezpośrednich komunikacji Polski z zagranicą już om awiałem w poprzednich arty k u łach , jak rów nież znaczenie ich dla całego żydiia gospodarczego kraju. Nie 'zatrzym ując się na ogólnikach przejdę obecnie do szczegółow ego omówienia szereg u uowo-uscałotiyeh bezpośrednich komunikacji to w aro ­ w ych i osobow ych stanow iących ogrom ny krok naprzód w ułatw ieniu m iędzynarodow ej w ym iany. W iększość z nich w eszła w życie 1 'czerwca, jSteikltóire za ś 1 m aja, inne 15 czer­

w ca,, s ą też tafcie, kióre w eszły w życie 1 Mpeia.

B iorąc za 'podstaw ę sta ty sty k ę naszego handlu za granicz­

nego będę 'omalwtiał szczegółow o w edług ważności (kolejno komuiMikiaicijie bezpośrednie tow arow e iz Ntemdami, C zechosło­

wacją, Austirją, 'Węigirami, W łocham i i S zw ajcarią o raz kom u­

nikacje osobow e bezpośrednie z C zechosłow acją, Austrją, W łocham i li Szw ajcarią.

Polsko-niem iecka kom unikacja to w aro w a w p ro w a­

dzona w życie od 15-go czerw ca 1925 r. ma .zastosow a­

nie w przew ozie to w a ró w i zw ie rząt pom iędzy stacjam i pol­

skich kolei państw ow ych położonych w Polsce ii ima obszarze W . M. G dańska z jednej, a stacjam i kolei niemieckich z dru ­ giej strony tak w kom unikacji bezpośredniej, jak i w kom uni­

kacji tranzytem przez 'Plolsikę, polski G órny Śląsk, obszar W . M. G dańska, ■niemiecki G órny Śląsk i P ru s y W schodnie.

T aryfa niniejsza intfe stosuje s#ę w kom unikacji m iędzy pol­

skim Górnym Śląskiem, a nfemieicfóm Górnym Śląskiem, gdyż w tej komunikacji ma nadal zastosow anie specjalna 'do­

ty chczasow a ta ry fa dla górnośląskiej komunikacji sąsiedzkiej.

Co się ty czy przew ozu w ęgla, rud, i kw asu siarkow ego do wyrolbu siulperfiosifatu między stacjam i dyrekcji katow ickiej, a stacjam i dyrekcji' opolskiej (Oppeln), taryfa niniejsza i m z a ­ stosow anie tylko w ów czas jeżeli n adaw ca zażąda tego w y ­ raźnie w liście przew ozow ym , w przeciw nym ibowiem razie obowiązuje dla tycih itowairów po Jskoigórnośląsko-niemiecka t a ­ ryfa zw iązkow a. Niniejsza taryfa nie m a rów n ież za sto so w a­

nia p rzy przyiwioZliie w szelkich 'tow arów m iędzy .stacjami Ro- senberger K reisbahn a stacjam i wieluńskiej kolei w ąskoto-

rowej. ; !

P rz ew ó z o dbyw a się na -zasadach Konwencji M iędzyna­

rodow ej B erneńskiej z 1890 roku w raz ze wsizysltklieini póź- niiejszemi jej zm ianam i i 'uzupełnieniami.

W yłączone są od p rzew ozu z a bezpośredmiemi mliędzy- niajiodowemj listam i pirizewolzoiwemi złoto, sreb ro i t. p. i w y ­ roby z nich, w szelkie kosztow ności, szczególnie cenne futra, jedw abie, filmy t t. p. rze czy o raz zw łoki.

W arunkow o zaś są przyjm ow ane do przew ozu m aterja­

ły w ybuchow e i t. p. ii 'to lyiliko dlo użytku iw przem yśle ko- palniianym.

'Form ularze m iędzynarodow ych lliistótw bezpośrednich przew ozow ych w inny być drukowalne w języku polskim i mie- mfecfcJm, ohociaż czasow o będ ą przyjm ow ane w komunikacji z Niemiec do Polski liilslty drukow ane tylko w niemieckim ję­

zyku. W ypełniać 'je należy alfabetem łacińskim.

N adawca witałem w sk az ać w liście przew ozow ym w ko­

m unikacji bezpośredniej graniczną stację przejściow ą, w ko- mumikacjii 'zaś tratózytaw ej graniczną stację przejściow ą i linję tranzytow ą.

Na stacji Chebzie została niedopuszczoną odpraw a celna przesyłek w agonow ych d rzew a i tow arów w w a- gonach-kotłach przechodzących przez stacje Dziedzice, Myszfcowice, Oświęcim lufo Sosnow iec W arszaw ski albo na­

danych ma jedneij z ły c h stląoji! do Nliemiiec (z w yjątkiem stacji Chebzie lloico). Z iteigo w zględu mie wolno dla p rze sy łek drze­

w a i tow arów w cysternach w sk az y w ać stację przejściow ą Rudę Śląską. O ile nadaw ca zażąda odpraw y celnej na stacji Sosnitza winien w skazać, jako stację przejściow ą graniczną .Ma koszowy.

P rzew oźne i opłaty oblicza się oddzielnie za linje kraju w ysyłającego li oddziełnite z a liiinije kraiju odbiiioirczego. Dla obli­

czenia przew oźnego m iarodajną jest: za linje kraju w y sy ła­

jącego ta ry fa obow iązująca w dniu nadania tow aru, za linje kraju odbiorczego ta ry fa obow iązująca w dniu przejścia przesyłki na linje kraju odbiorczego. P rz y komunikacji tra n ­ zytow ej przez Polskę, polski Górny Śląsk, niemiecki Górny Śląsk, P ru sy W schodnie lub obszar W . M. G dańska za dzień przejścia przesyłki uw aża się dzień pierw szego zdania p rze­

syłki przy przekroczeniu granicy.

Opłacanie przew oźnego zgóry w pewnej sumie bądź też dio pewnej stacji pośredniej jest niedopuszczalne, natom iast d o ­ puszczalne jest częściow e uiszczanie przew oźnego zgóry za linje kraju w ysyłającego. P rzew oźne i inne należności obli­

cza siię w w alucie stosow anej ta ry fy i przeirachowuje się w e ­ dług 'urzędowego przez IklofeS ustanow ionego t kursu przera- chowania. P rz y m ateriałach w ybuchow ych do celów górni­

czych nadaw ca w inien uiścić zgóiry przew oźne i w szelkie in­

ne należnościi za liinje krajiu w ysyłającego i złożyć ponadto kw otę odpow iadającą przypuszczalnym należnościom prze­

w ozowym za Mnie kraju odbiorczego.

Zaifeemiiia li iziatozikli nadaw cy w goto wianie są w ykluczo­

ne. S kładanie ośw iadczeń co do ubezpieczenia d o sta w y jest niedozwolone. Obliczanie wszelkich, należności następuje zgod­

nie z tary fą tej kolei, w obrębie której te należności pobiera się.

P rz y stosow aniu przepisów taryfow ych należy o d ró żn iać:

bezpośrednią kom unikację ( t. zm. komunikację zw iązaną z kil-

r r. 7. Tom VIII 1925. Komunikacja bezpośrednia.

PRZEMYSŁ i HANDEl GÓRNOŚLĄSKI

& ! f c -

C A R L S H u T T E

A t Q , f u r E i & e n g i e l b e r e i u .M & .s c h m e n Ł > ć t u

M W //////////W //W /^ W W /W ^

kakrotnem przejściem granicy pom iędzy krajem w ysyłającym , a krajem ladbiorcizym) ii komunikację ze stacjam i obszaru W. M. Gdańska.

• W bezpośredniej kioimiiinifcaięjii nadaw ca 'wuiniein w ym ienić jedną z granicznych stacji. Odległości polskich linji zlicza się razem z odległościami gdlańislkiicih lhiji kolejow ych.

W komunikacji przez linje tran z y to w e nadaw ca winien w skazać granicę państw a i lilmję tran z y to w ą, przew oźne zaś oblicza isię iw iten spoisóib, że odległości pioslzicizególnych odcin­

ków Ikioileti niemieckich izliicza isiię irazieim, jalko jedną całość.

W komunikacji zaś ze stacjam i na obszarze W. M. G dań­

ska nadaw ca w inien określić szczegółowo, kierunek p rzew o ­ zu, przew oźne izaś otoliiazia. isię oddzielnie za sum y "odcinków M ed polskich, gdańskich i .niemieckich.

Oprócz p ow yższych izaisad omówionych w głównych sizczeigó-łach ta ry fa (bezpośredniej kom unikacji ipollsto-infiieimjec- kiej izawiera jeszcze postanow ienia specjalne dla przew ozu wagonów p ry w a tn y c h właścicieli, spis przejściow ych stacji granicznych i Minlji tranzytow ych oiraiz odległości ta ry fo w e w

omawianych relacjach. ' -

Polsko-czechosłow acka kom unikacja to w aro w a została w prow adzoną oid 1 czerw ca 1925 r. Od;iośna taryfa obowiązuje przy przewozie zw łok żyw ych, izwieirząt ii to w aró w między stacjami kolei polistoich w łączając stacje położone raa obsza­

rze W. -M. G dańska iz jednej strony, a stacjam i kolei czecho­

słowackich \z- diruigieij stro n y zarów no prizy przejściu bezpo­

średnim, jak i w tranzycie przez Niemcy. Jak i poprzednia ko­

munikacja opartą ona jest na zasadach Berneńskiej K onwen­

cji M iędzynarodowej iz pewineimi 'uzupełnieniami, jak nip. u s ta ­

dzenie przesyłki nie może w ynosić Więiceij niż 25 fr. zł. za 1 kg.

N adaw ca jest obow iązany w skazać w liście przew ozo­

wym graniczne stacje przejściowe. L isty przew ozow e w przejściu bezpośrednim w komunikacji z Polski winny być w ypełniane w języku polskim, kom unikacje zaś ze stacji położonych na obszarze W. M. Gdańska w języku polskim albo niemieckim. W tranzycie zaś przez Niemcy list p rze­

w ozow y winien być w ypełniany w języku polskim i dołą­

czane tłom aczenie na język niemiecki. W razie braku tłomaczemia stacja graniczna dokona go i w tym w ypadku uw aża się ją za m andatarjuszkę nadaw cy i nie odpowiada ona za dokładność tłom aczenia.

P rzew oźne i inne opłaty oblicza się za w skazaną przez nadaw cę drogę w edług obow iązujących taryf. Jeżeli istnieją ta ry fy bezpośrednie stosuje się je, o ile nadaw ca nie zamieścił na liście przew ozow ym odmiennych żądań. W myśl tego postanow ienia obow iązują także bezpośrednie ta ry fy dla górnośląskiej komunikacji sąsiedzkiej i polsko-górnośląsko- niemieckiej komunikacji związkow ej. P onadto w komunikacji ze stacjam i polsko-górnośląskiem i tranzytem przez niemiecko- górnośląskie linje C horzów —Beuthen—S zarlej ii Chebzie—

Karf—Rojca oblicza się opłaty za łączną odległość linji polskich i niemieckich w edług ta ry fy polskiej. Natom iast nie dozw ala się stosow ania tary f dla komunikacji przez Lubli­

niec—K reuzburg—Łęka. Żądanie stosow ania taryfy bezpo­

średniej do albo od innej stacji oprócz stacji granicznej przejściowej zostało niedozwolone. P rzew oźne i inne opłaty pobiera się w Polsce w złotych, na stacjach zaś W . M.

G dańska w guldenach gdańskich albo w złotych. W tra n ­