MINISTERSTWO ROZWOJU
ANALIZA SYTUACJI GOSPODARCZEJ POLSKI W OKRESIE I-IX 2015 R.
DEPARTAMENT
STRATEGII I ANALIZ
Spis treści
Synteza ...4
Stabilny wzrost gospodarczy… ...7
Przemysł… ...9
Budownictwo… ... 10
Rolnictwo... ... 11
Obroty w handlu wewnętrznym... ... 12
Inflacja… ... 13
Rynek pracy… ... 14
Wynagrodzenia i świadczenia socjalne... ... 16
Finanse publiczne… ... 17
Polityka monetarna i kurs walutowy… ... 18
Wzrost eksportu... ... 20
Poprawa bilansu płatniczego... ... 21
Synteza
W 2014 roku wartość produktu krajowego brutto wzrosła realnie o 3,3% r/r.
W poszczególnych kwartałach obserwowany był stabilny wzrost aktywności gospodarczej w kraju. Po wzroście w I połowie roku średnio 3,4-proc., w drugim półroczu utrzymywał się wzrost na poziomie 3,3-proc.
Wg szacunków GUS, zarówno w trzecim kwartale, jak i w okresie trzech kwartałów 2015 r.
wzrost PKB wyniósł 3,5%.
W okresie styczeń-wrzesień 2015 r. wzrost produkcji przemysłowej wyniósł 4,5%.
W przetwórstwie przemysłowym w analizowanym okresie wzrost był wyższy niż w całym sektorze i wyniósł 5,5% w skali roku.
Produkcja budowlano-montażowa w okresie styczeń-wrzesień 2015 r. wzrosła o 2,0% r/r.
W okresie styczeń-wrzesień 2015 r. sprzedaż detaliczna wzrosła o 3,5% w stosunku do poprzedniego roku.
W okresie styczeń-wrzesień 2015 roku zarówno ceny towarów i usług konsumpcyjnych, jak i ceny produkcji sprzedanej przemysłu oraz produkcji budowlano-montażowej były niższe niż przed rokiem. Wskaźnik CPI obniżył się o 1,1%. Ceny produkcji sprzedanej przemysłu spadły o 2,4%, a ceny produkcji budowlano-montażowej były niższe o 0,4%.
Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w okresie I-IX 2015 r. wzrosło o 1,1% do poziomu 5.577 tys. osób. W przetwórstwie przemysłowym, które ma największy udział w zatrudnieniu, liczba zatrudnionych wyniosła 2.118 tys. osób i wzrosła o 2,5%.
Stopa bezrobocia we wrześniu 2015 r. ukształtowała się na poziomie 9,7%, tj. o 1,8 pkt. proc.
niższym niż rok wcześniej.
W pierwszych trzech kwartałach 2015 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w skali roku wzrosło nominalnie o 3,6% i wyniosło 4.067 zł. Wzrost płac miał miejsce w prawie wszystkich sekcjach.
Według wstępnych danych GUS w okresie styczeń-wrzesień 2015 r. eksport wzrósł o 7,2%, osiągając wartość 131,5 mld euro. W tym samym okresie import wzrósł o 4,0% do poziomu 129,4 mld euro. W rezultacie, saldo handlowe wyniosło 2,1 mld euro wobec -1,7 mld euro w pierwszych dziewięciu miesiącach 2014 r. Największy udział w polskim eksporcie stanowiły Niemcy (27,1%), Wlk. Brytania (6,6%) oraz Republika Czeska (6,6%), a po stronie importu Niemcy (22,6%), Chiny (11,4%) oraz Rosja (7,8%).
W okresie styczeń-wrzesień 2015 r. miała miejsce poprawa salda na rachunku obrotów bieżących (1 mld euro deficytu wobec 7,1 mld euro rok wcześniej).
W okresie styczeń-wrzesień 2015 r. w ujęciu nominalnym dochody budżetu państwa wyniosły 210 mld zł, wydatki zaś kształtowały się na poziomie prawie 241,2 mld zł. Deficyt budżetowy wyniósł ponad 31,1 mld zł i stanowił 67,6% kwoty założonej w budżecie na rok 2015.
W okresie styczeń-wrzesień 2015 r. RPP tylko jeden raz obniżyła stopy procentowe. Od 5 marca 2015 r. stopa referencyjna wynosi 1,5%.
W okresie styczeń-wrzesień 2015 r. złoty osłabił się w stosunku do dolara, oraz nieznacznie umocnił w stosunku do euro. Średni kurs euro wyniósł 4,1574 zł i w skali roku spadł o 0,4%. Kurs dolara w tym samym okresie wyniósł 3,7288 zł i wzrósł o 21% r/r.
Stabilny wzrost gospodarczy…
W 2014 r. tempo wzrostu PKB polskiej gospodarki przyspieszyło i było realnie wyższe niż w 2013 r.
o 3,3%. Motorem wzrostu gospodarczego był popyt krajowy, którego wkład we wzrost PKB wyniósł ok. 4,8 pkt. proc.
Tabela 1. Stopa wzrostu PKB w latach 2011-2015
2011 2012 2013 2014 2015
R/R 5,0 1,6 1,3 3,3
I-III IV-VI VII-IX X-XII I-III IV-VI VII-IX X-XII I-III IV-VI VII-IX X-XII I-III IV-VI VII-IX X-XII I-III IV-VI VII-IX R/R 4,9 4,8 5,0 5,3 3,3 2,3 0,9 0,1 0,0 0,5 1,8 2,6 3,4 3,4 3,3 3,3 3,7* 3,3* 3,5*
*szacunek wstępny GUS.
Źródło: GUS.
Wykres 1. Dekompozycja wzrostu PKB w latach 2008–2015*
-8,0 -6,0 -4,0 -2,0 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0
1kw 2008 3kw
2008 1kw 2009 3kw
2009 1kw 2010 3kw
2010 1kw 2011 3kw
2011 1kw 2012 3kw
2012 1kw 2013 3kw
2013 1kw 2014 3kw
2014 1kw 2015* 3kw
2015*
%
Spożycie indywidualne Spożycie zbiorowe Akumulacja brutto Eksport netto
* III kw. 2015 –wstępny szacunek GUS.
Źródło: Obliczenia DSA MR na podstawie danych GUS.
Wg wstępnego szacunku GUS, w trzecim kwartale 2015 r. wzrost PKB wyniósł 3,5%. W okresie trzech kwartałów wzrost gospodarczy był identyczny (3,5%).
Rolę stymulatora wzrostu gospodarczego Polski nadal utrzymywał popyt krajowy. Przyczyniły się do tego wzrost konsumpcji o 3,0% (w tym konsumpcji prywatnej o 3,1%), oraz ożywienie inwestycji (wzrost o 6,9%), choć w tym przypadku aktywność inwestycyjna w trzecim kwartale nie była już tak dynamiczna jak w poprzednich okresach (wzrost o 4,6%).
Negatywny wpływ popytu zagranicznego notowany w ostatnich trzech kwartałach 2014 roku został zatrzymany z początkiem 2015 roku. Dynamiczny wzrost eksportu, przy jednocześnie słabszym wzroście importu sprawił, że kontrybucja eksportu netto we wzrost PKB w trzech kwartałach 2015 r., wyniosła 0,5 pkt. proc.
Tabela 2 Dynamika wartości dodanej brutto wg sekcji w latach 2005-2015
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 I-III kw.
2015*
Przemysł 102,7 111,1 109,6 105,9 99,7 108,6 107,7 102,7 100,4 104,0 104,9 Budownictwo 105,4 110,1 107,5 99,2 111,6 106,1 113,5 96,0 94,9 105,0 104,0 Usługi rynkowe 104,5 105,0 107,8 104,7 102,0 102,5 103,5 103,3 102,5 103,5 103,2
* wstępny szacunek GUS Źródło: GUS.
Wg wstępnego szacunku GUS w okresie trzech kwartałów 2015 roku wartość dodana brutto w gospodarce wzrosła o 3,3%, głównie za sprawą stabilnego wzrostu w sektorze usług oraz dynamicznego rozwoju przemysłu. Wartość dodana w przemyśle wzrosła o 4,9% r/r. Sektor budowlany po słabszym okresie 2012-2013, utrzymuje się na ścieżce wzrostu, a wartość dodana w tym okresie wzrosła o 4,0%.
Wykres 2. Dynamika wartości dodanej brutto wg sektorów gospodarki w latach 2003-2015*
(analogiczny okres roku poprzedniego=100)
70 80 90 100 110 120 130 140
I-III 2007
VII-IX I-III 2008
VII-IX I-III 2009
VII-IX I-III 2010
VII-IX I-III 2011
VII-IX I-III 2012
VII-IX I-III 2013
VII-IX I-III 2014
VII-IX I-III 2015*
VII-IX*
Przemysł Budownictwo Usługi rynkowe
* III kw. 2015 –wstępny szacunek GUS.
Źródło: Obliczenia DSA MR na podstawie danych GUS.
Oczekujemy, że w 2015 r. tempo wzrostu gospodarczego przyspieszy w stosunku do odnotowanego w roku 2014 i osiągnie poziom ok. 3,6%. Na wzrost PKB pozytywnie będzie oddziaływał obok popytu wewnętrznego również popyt zagraniczny.
Przemysł…
W 2014 roku – według danych GUS – produkcja sprzedana przemysłu w pełnej zbiorowości podmiotów wzrosła o 3,1%, a w przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 9 osób – o 3,3%
względem roku poprzedzającego.
W okresie styczeń – wrzesień 2015 r. zanotowano 4,5-proc. wzrost produkcji sprzedanej przemysłu wobec analogicznego okresu roku poprzedzającego. W III kwartale br. tempo wzrostu produkcji sprzedanej przemysłu osiągnęło poziom 4,3% i było wyższe w porównaniu z II kwartałem br. (3,9%) oraz niższe w porównaniu z I kwartałem br. (5,3%). W analizowanym okresie sprzedaż w przetwórstwie przemysłowym wzrosła o 5,5% (r/r).
Wykres 3. Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu w latach 2013-2015 (analogiczny okres roku poprzedniego=100)
96 98 100 102 104 106 108
I I-II I-III I-IV I-V I-VI I-VII I-VIII I-IX I-X I-XI I-XII
2013 2014 2015
Źródło: Biuletyny statystyczne GUS z lat 2013-2015.
Wśród głównych grup przemysłowych wzrost produkcji sprzedanej zanotowały podmioty wytwarzające dobra inwestycyjne (9,9%), dobra konsumpcyjne trwałe (6,3%), dobra zaopatrzeniowe i konsumpcyjne nietrwałe (4,1%). Natomiast spadek odnotowano w produkcji dóbr związanych z energią (0,5%).
W okresie styczeń – wrzesień 2015 r. wzrost produkcji sprzedanej, w porównaniu do roku ubiegłego, odnotowano w 31 spośród 34 działów przemysłu. Największe przyspieszenie nastąpiło w działach obejmujących produkcję pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 10,1%), urządzeń elektrycznych (o 9,4%) oraz pozostałego sprzętu transportowego (o 8,6%). Spadek produkcji sprzedanej wystąpił natomiast w produkcji olejów i tłuszczów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego (17,0%).
Wydajność pracy w przemyśle, mierzona produkcją sprzedaną na 1 zatrudnionego, w analizowanym okresie była o 3,0% wyższa niż przed rokiem, przy przeciętnym zatrudnieniu wyższym o 1,5%
i wzroście przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto o 2,6%.
Oczekuje się, że w całym 2015 roku produkcja sprzedana przemysłu wzrośnie o ok. 4,0%
Budownictwo…
W 2014 r., wg danych GUS, produkcja budowlano-montażowa w pełnej zbiorowości wzrosła o 2,6% r/r. W przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 9 osób wzrost wyniósł 3,6%.
W okresie styczeń–wrzesień 2015 r. produkcja budowlano-montażowa wzrosła o 2,0% wobec analogicznego okresu w roku 2014.
Wykres 4. Dynamika produkcji budowlano-montażowej w latach 2013-2015 (analogiczny okres roku poprzedniego=100)
Źródło: Biuletyny Statystyczne GUS z lat 2013-2015.
Wzrost sprzedaży produkcji budowlano-montażowej w analizowanym okresie wystąpił we wszystkich działach budownictwa – w podmiotach wykonujących specjalistyczne roboty budowlane (3,4%), w przedsiębiorstwach zajmujących się budową budynków (2,1%) oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej (0,9%). Tylko w grupie specjalizującej się w robotach budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych odnotowano 1,5-proc. spadek.
W okresie styczeń – wrzesień 2015 r. do użytku oddano 101,5 tys. mieszkań1, tj. o 1,4% więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. W budownictwie indywidualnym oraz w budownictwie przeznaczonym na sprzedaż lub wynajem odnotowano wzrost liczby oddanych mieszkań odpowiednio o 4,3% i 3,2%. Spadek liczby oddanych mieszkań zanotowano w budownictwie spółdzielczym, komunalnym i społecznym czynszowym.
Oczekuje się, że w 2015 roku produkcja budowlano-montażowa wzrośnie o ok. 1,5%.
75 85 95 105 115 125
I I-II I-III I-IV I-V I-VI I-VII I-VIII I-IX I-X I-XI I-XII
2013 2014 2015
Rolnictwo...
W 2014 r. globalna produkcja rolnicza zwiększyła się o 6,1% w porównaniu z rokiem 2013, do czego przyczynił wzrost produkcji roślinnej – o 4,9%, przy jeszcze szybszym wzroście produkcji zwierzęcej – 7,3%.
Tabela 3. Dynamika produkcji rolniczej w latach 2007-2014 (w cenach stałych)
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Ogółem 105,9 103,2 102,4 97,3 102,2 99,1 103,4 106,1 Produkcja roślinna 108,9 108,3 103,0 90,6 105,9 99,4 104,5 104,9 Produkcja zwierzęca 102,9 97,1 101,7 105,0 97,9 98,6 102,1 107,3 Źródło: GUS.
W okresie lipiec-wrzesień 2015 r. skup zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi bez ziarna siewnego był o 13,5% niższy niż w analogicznym okresie poprzedniego roku i wyniósł 3.224 tys. ton.
W tym okresie odnotowano spadek zakupów pszenicy o 13,6% oraz spadek zakupów żyta o 19,7%.
We wrześniu 2015 r. skupiono o 23,4% mniej zbóż niż we wrześniu 2014 r. Skup pszenicy w tym okresie był niższy o 31,9%, podczas gdy w przypadku żyta odnotowano nieznaczny wzrost (o 1,4%).
W efekcie, w stosunku do września 2014 roku, cena pszenicy w skupie wzrosła o 2,9% r/r, podczas gdy w obrocie targowiskowym była niższa o 2,9%. W przypadku żyta, zarówno w skupie jak i w obrocie targowiskowym odnotowano wzrost cen, odpowiednio o 1,3% i 3,7% w ujęciu rocznym.
Średnie ceny ziemniaków w obrocie targowiskowym we wrześniu 2015 r. wzrosły w skali roku o 26,7%.
W pierwszych trzech kwartałach 2015 roku ceny pszenicy i żyta były niższe w porównaniu z analogicznym okresem 2014 roku. Przeciętna cena skupu pszenicy wyniosła 66,90 zł/dt i była niższa o 4,4% r/r, podczas gdy cena żyta osiągnęła wartość 50,90 zł/dt i była o 7,3% niższa w skali roku.
Wg wstępnych szacunków, w okresie styczeń-wrzesień 2015 r. skup żywca rzeźnego ogółem wyniósł 2.718 tys. ton i był wyższy o 9,1% w ujęciu rocznym. Skup żywca wieprzowego był wyższy o 5,4%, natomiast wołowego wyższy o 22,5% w skali roku. W okresie styczeń-wrzesień 2015 roku ceny żywca wołowego były nieznacznie wyższe w skupie (o 0,9%), podczas gdy ceny w obrocie targowiskowym nie uległy zmianie. W analizowanym okresie odnotowano natomiast spadek cen żywca wieprzowego zarówno w skupie (o 12,3% r/r) oraz na targowiskach (o 9,0%). Ceny drobiu w skupie były niższe o 3,9% niż w pierwszych trzech kwartałach 2014 roku. Ceny mleka w skupie spadły w tym okresie o 19,4% w ujęciu rocznym.
Wg przedwynikowego szacunku produkcji głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych w 2015 r. zbiory zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi wyniosą 24,5 mln t, tj. ok. 10% mniej od zbiorów ubiegłorocznych. Zbiory rzepaku i rzepiku ocenia się na ok. 2,7 mln t, tj. o 19% mniej niż rok wcześniej. Produkcję warzyw gruntowych ocenia się na 3,9 mln t, tj. o ok. 16% mniej od zbiorów ubiegłorocznych, natomiast zbiory owoców z drzew wyniosą ok. 3,4 mln t, tj. o 6% mniej od bardzo wysokich zbiorów w 2014 r., a z krzewów owocowych szacuje się na ponad 0,5 mln t, tj. o 10% mniej niż rok wcześniej.
Obroty w handlu wewnętrznym...
W 2014 roku wolumen sprzedaży detalicznej w pełnej zbiorowości podmiotów realnie przekroczył poziom sprzed roku o 2,8%2. W przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 9 osób sytuacja kształtowała się korzystniej i wzrost sprzedaży wyniósł 4,1%3.
Sprzedaż detaliczna w okresie styczeń – wrzesień 2015 r. była wyższa o 3,5% w porównaniu z analogicznym okresem 2014 roku (wobec wzrostu o 4,3% przed rokiem).
Wykres 5. Dynamika sprzedaży detalicznej w latach 2013-2015 (analogiczny okres roku poprzedniego=100, ceny stałe)
97 99 101 103 105 107 109
I I-II I-III I-IV I-V I-VI I-VII I-VIII I-IX I-X I-XI I-XII
2013 2014 2015
Źródło: Biuletyny statystyczne GUS z lat 2013-2015.
Wyższa niż przed rokiem sprzedaż wystąpiła w większości grup sprzedaży detalicznej. Najbardziej znaczący wzrost sprzedaży dotyczył przedsiębiorstw w grupie pojazdy samochodowe, motocykle, części (9,6%) oraz pozostała sprzedaż detaliczna w niewyspecjalizowanych sklepach (7,1%).
W największej pod względem udziału grupie żywność, napoje i wyroby tytoniowe odnotowano wzrost sprzedaży na poziomie 4,9%. Spadki odnotowano w grupie pozostałe – o 10,5%, a także w grupie paliwa ciekłe i gazowe - drugiej w kolejności pod względem udziału – o 1,1%.
W analizowanym okresie sprzedaż hurtowa w przedsiębiorstwach handlowych o liczbie pracujących powyżej 9 osób była wyższa o 3,6% r/r, w tym sprzedaż przedsiębiorstw hurtowych wzrosła o 3,0%4.
Inflacja…
Ceny towarów i usług konsumpcyjnych średniorocznie w 2014 r. pozostały na poziomie roku poprzedniego. Tym samym, tempo zmian cen w porównaniu z rokiem 2013 było niższe (o 0,9 pkt.
proc.), jednocześnie znacznie odbiegając od zakładanego w ustawie budżetowej poziomu 2,4%.
W grudniu 2014 r. spadek cen wyniósł -1,0% r/r – był to szósty miesiąc z rzędu, w którym odnotowano deflację.
W okresie styczeń-wrzesień 2015 roku zaobserwowano spadek cen na poziomie 1,1% (wobec wzrostu o 0,2% przed rokiem). Na kształtowanie się poziomu wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w analizowanym okresie wpływał spadek cen towarów i usług w zakresie transportu (o 9,0%), odzieży i obuwia (o 4,8%) oraz żywności i napojów bezalkoholowych (o 2,2%).
Spadek cen towarów i usług konsumpcyjnych we wrześniu 2015 r. wyniósł 0,8% r/r (wobec 0,6%
w sierpniu 2015 r.). Na osiągnięty wynik największy wpływ miały względem poprzedniego roku spadki cen towarów i usług związanych z transportem (o 0,91 pkt. proc.) oraz spadki cen odzieży i obuwia (o 0,23 pkt. proc.) W odwrotną stronę oddziaływał wzrost cen towarów i usług związanych ze zdrowiem: wzrost o 0,12 pkt. proc.
Na spadek cen towarów i usług konsumpcyjnych w Polsce we wrześniu 2015 r. wpływała sytuacja na światowych rynkach surowców energetycznych oraz artykułów rolnych. Ropa naftowa potaniała wobec średniej z 2014 r. o 51,9% za baryłkę5, natomiast cena gazu ziemnego była niższa o 38,1%6. Wśród surowców rolno-spożywczych, wobec średniej z 2014 r. obniżyły się ceny pszenicy (o 39,2%), jęczmienia (o 16,0%), ryżu (o 15,9%) oraz kukurydzy (o 13,9%).
Ceny produkcji sprzedanej przemysłu w analizowanym okresie były średnio niższe o 2,4% niż w analogicznym okresie roku poprzedzającego. Spadek dynamiki cen w przemyśle był głównie wynikiem wyraźnego spadku cen surowców energetycznych na rynkach światowych. Spadek cen w przetwórstwie przemysłowym wyniósł 2,9%.
Ceny produkcji budowlano-montażowej obniżyły się w analizowanym okresie o 0,4% r/r.
We wrześniu 2015 r. ceny produkcji budowlano-montażowej pozostawały na poziomie zbliżonym do notowanego przed miesiącem.
Przewiduje się, że w 2015 r. ceny towarów i usług konsumpcyjnych będą niższe niż przed rokiem o 0,2%.
Rynek pracy…
Dane BAEL potwierdzają poprawę sytuacji na rynku pracy w trzecim kwartale 2015 r. Liczba osób pracujących była wyższa w porównaniu ze stanem w analogicznym okresie 2014 r. W rezultacie znaczącego ograniczenia liczby bezrobotnych i utrzymującego się na zbliżonym poziomie współczynnika aktywności zawodowej stopa bezrobocia uległa obniżeniu.
Tabela 4. Podstawowe wskaźniki BAEL w latach 2014-2015 III kw.
2014
IV kw.
2014
I kw.
2015
II kw.
2015
III kw.
2015 Współczynnik aktywności zawodowej (%) 56,5 56,3 56,0 55,8 56,4
Wskaźnik zatrudnienia (%) 51,9 51,7 51,1 51,6 52,4
Stopa bezrobocia (%) 8,2 8,1 8,6 7,4 7,1
Liczba osób pracujących (tys.) 16 063 16 018 15 837 15 986 16 234 Liczba osób bezrobotnych (tys.) 1 426 1 410 1 494 1 281 1 232 Liczba osób biernych zawodowo (tys.) 13 480 13 543 13 632 13 695 13 496 Źródło: GUS.
W okresie styczeń-wrzesień 2015 roku przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 5.577 tys. i było o 1,1% wyższe niż w analogicznym okresie 2014 roku. Najwyższy wzrost zatrudnienia wystąpił w informacji i komunikacji (o 4,2%), natomiast ograniczenie zatrudnienia w największym stopniu odnotowano w górnictwie i wydobywaniu (spadek o 6,7% r/r).
W przetwórstwie przemysłowym przeciętne zatrudnienie było o 2,5% wyższe w stosunku do analogicznego okresu w 2014 roku. Przewidywany jest dalszy wzrost zatrudnienia, czemu sprzyjać będą pozytywne oczekiwania wobec sytuacji ekonomicznej i popytu.
Stopniowa poprawa koniunktury zaczyna pozytywnie oddziaływać na poziom zatrudnienia, na co wskazują również badania ankietowe NBP. Rosnąca dynamika zatrudnienia, której sprzyjać będzie niska presja płacowa, będzie wpływać na utrzymanie się szybszej dynamiki wydajności niż wynagrodzeń. 7
Tabela 5. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw (w tys.)
I-IX 2014 I-IX 2015 2015/2014
Ogółem 5 518 5 577 101,1
Przemysł 2 469 2 506 101,5
Górnictwo i wydobywanie 158 148 93,3
Przetwórstwo przemysłowe 2 065 2 118 102,5
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elekt., gaz i wodę 129 123 95,5 Dostawa wody; gospodarow. ściekami i odpadami; rekultywacja 116 117 100,9
Budownictwo 408 384 94,0
Handel; naprawa pojazdów samochodowych 1 127 1 150 102,0
Transport i gospodarka magazynowa 484 494 102,1
Spośród działów przetwórstwa przemysłowego, w okresie styczeń-wrzesień 2015 roku, największe zmiany zatrudnienia w stosunku do analogicznego okresu poprzedzającego roku miały miejsce w:
1. produkcji mebli 106,2
2. produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych 104,6
3. magazynowaniu i działalności usługowej wspomagającej transport 104,0
1. wydobywaniu węgla kamiennego i węgla brunatnego 88,9
2. budowie budynków 93,9
3. robotach budowlanych specjalistycznych 94,0
Wykres 6. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych i stopa bezrobocia rejestrowanego
Źródło: GUS.
Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec września 2015 r. wynosiła 1 539,4 tys. osób.
W stosunku do sytuacji sprzed roku, liczba ta była niższa o 282,6 tys. osób (o 15,5%). Stopa bezrobocia we wrześniu 2015 wyniosła 9,7% i była o 1,8 pkt. proc. niższa w porównaniu z analogicznym okresem 2014 r., a jednocześnie najniższa od końca 2008 r. Najniższą stopę bezrobocia odnotowano w województwie wielkopolskim (6,2%), zaś najwyższą (16,0%) – w warmińsko-mazurskim.
Zwiększenie aktywności gospodarczej powinno przełożyć się na dalszą poprawę sytuacji na rynku pracy. W rezultacie tego oczekuje się, że w końcu roku 2015 stopa bezrobocia rejestrowanego ukształtuje się na poziomie ok. 10,0%.
8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0 20,0 22,0
1 300 1 800 2 300 2 800 3 300
I 2004 V IX I 2005 V IX I 2006 V IX I 2007 V IX I 2008 V IX I 2009 V IX I 2010 V IX I 2011 V IX I 2012 V IX I 2013 V IX I 2014 V IX I 2015 V IX
%
tys. osób
liczba bezrobotnych stopa bezrobocia rejestrowanego
Wynagrodzenia i świadczenia socjalne...
Przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w okresie I-IX 2015 roku wyniosło 4.067 zł i nominalnie było o 3,6% wyższe niż w analogicznym okresie roku 2014.
Tabela 6. Przeciętne nominalne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw
I-IX 2014 I-IX 2015 2015/2014
Ogółem 3 927 4 067 103,6
Przemysł 4 016 4 123 102,6
Górnictwo i wydobywanie 6 255 6 301 100,7
Przetwórstwo przemysłowe 3 718 3 853 103,6
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną,
gaz i wodę 6 261 6 352 101,5
Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami;
rekultywacja 3 780 3 902 103,2
Budownictwo 3 821 4 019 105,2
Handel; naprawa pojazdów samochodowych 3 551 3 701 104,2
Transport i gospodarka magazynowa 3 671 3 743 102,0
Zakwaterowanie i gastronomia 2 756 2 880 104,5
Informacja i komunikacja 6 897 7 248 105,1
Obsługa rynku nieruchomości 4 116 4 273 103,8
Działalność profesjonalna, naukowa i technicznaa 5 724 6 053 105,7 Administrowanie i działalność wspierająca 2 740 2 875 104,9
a Nie obejmuje działów: Badania naukowe i prace rozwojowe oraz Działalność weterynaryjna.
Źródło: Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju, GUS, 2014-2015.
Siła nabywcza przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw w pierwszych trzech kwartałach 2015 roku była o 4,8% wyższa niż przed rokiem. Wzrost siły nabywczej był efektem utrzymującej się na niskim poziomie dynamiki cen towarów i usług konsumpcyjnych.
Wzrost płac odnotowano w większości sekcji. Spośród działów przetwórstwa przemysłowego największe dynamiki przeciętnych płac wystąpiły w produkcji:
1. komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych 107,1
2. papieru i wyrobów z papieru 105,3
3. wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych 104,8 W okresie styczeń-wrzesień 2015 roku odnotowano także wzrost świadczeń społecznych w stosunku do analogicznego okresu 2014 roku. Przeciętne miesięczne emerytury i renty z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych wzrosły o 2,8% do poziomu 2.043 zł (realnie o 3,6%). Przeciętna
Finanse publiczne…
W okresie styczeń-grudzień 2014 roku w ujęciu nominalnym dochody budżetu państwa wyniosły 283,5 mld zł i były o 1,5% wyższe niż przed rokiem. Wydatki kształtowały się na poziomie 312,5 mld zł, tj. o 2,7% mniej w stosunku do wykonania wydatków budżetowych w 2013 roku. W rezultacie deficyt budżetowy w 2014 roku wyniósł 29,0 mld zł wobec 42,2 mld zł w 2013 roku.
W pierwszych trzech kwartałach 2015 r. dochody budżetu państwa wyniosły 210,0 mld zł i były o 0,4% wyższe od ubiegłorocznych. Wydatki kształtowały się na poziomie prawie 241,2 mld zł, tj. o 4,1% więcej w stosunku do wykonania wydatków budżetowych w analogicznym okresie 2014 roku. W rezultacie deficyt budżetowy ukształtował się na poziomie ponad 31,1 mld zł wobec 22,4 mld zł w okresie I-IX 2014 roku.
Tabela 7. Realizacja ustawy budżetowej w I-IX 2015 roku (w mld zł)
Ustawa budżetowa
na 2015 rok Wykonanie %
DOCHODY 297,2 210,0 70,7
Dochody podatkowe 269,8 189,2 70,1
Podatki pośrednie 199,5 136,8 68,6
CIT 24,5 19,2 78,3
PIT 44,4 32,0 72,0
Dochody niepodatkowe 25,8 20,0 77,4
Środki z UE i innych źródeł niepodlegające zwrotowi 1,5 0,9 56,0
WYDATKI 343,3 241,2 70,3
Obsługa długu krajowego 22,1 10,2 46,0
Obsługa długu zagranicznego 10,2 8,8 86,6
Dotacja dla funduszu emerytalno-rentowego 17,0 12,1 71,2
Dotacja dla FUS 42,1 32,8 77,9
Subwencje ogólne dla jednostek samorządu
terytorialnego 51,3 42,3 82,4
SALDO -46,1 -31,1 67,6
Finansowanie budżetu środków UE -3,4 0,0 0,0
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DEFICYTU 49,5 31,1 62,9
KRAJOWE 38,9 34,4 88,5
Bony skarbowe - - -
Obligacje 42,5 41,0 96,4
Przychody z prywatyzacji 1,2 0,0a 2,8
Prefinansowanie zadań z udziałem środków z UE 0,3 0,2 55,6
ZAGRANICZNE 10,6 -3,3 -
a –33,8 mln zł
Źródło: Ministerstwo Finansów.
Po stronie dochodów największe znaczenie miały niższe o 2,1% niż przed rokiem wpływy z podatków pośrednich (136,8 mld zł), stanowiące 65,1% całości dochodów zrealizowanych w tym okresie.
Dochody z tytułu podatku VAT wyniosły w tym okresie 89,2 mld zł i w skali roku były nominalnie niższe o ok. 4,2%.
Polityka monetarna i kurs walutowy…
W 2014 roku, Rada Polityki Pieniężnej dokonała jednorazowej obniżki stóp procentowych, z wyjątkiem stopy depozytowej, która pozostała bez zmian, co zawęziło korytarz stóp procentowych do 2 pkt. proc.
W pierwszych dziewięciu miesiącach 2015 r. tylko raz - w marcu – RPP dokonała obniżki stóp procentowych, o 50 pkt. bazowych. W jej wyniku ustalono następujący poziom stóp procentowych:
referencyjna – 1,5%, lombardowa – 2,5%, depozytowa – 0,5%, redyskonta weksli – 1,75%.
W ocenie Rady Polityki Pieniężnej obniżkę uzasadniał przedłużający się okres deflacji oraz wzrost ryzyka pozostania inflacji poniżej celu inflacyjnego w średnim okresie, co zagroziłoby stabilności cen. Jednocześnie, ogłoszono, że decyzja ta stanowi zamknięcie dwuetapowego (łącznie z obniżką z października 2014 roku) cyklu łagodzenia polityki pieniężnej, w wyniku którego stopa referencyjna NBP została obniżona łącznie o 1 pkt. proc. do historycznie niskiego poziomu 1,5%.
Wykres 7. Wartość stóp procentowych NBP w latach 2001-2015
0 5 10 15 20 25
2001-01-01 2001-06-01 2001-11-01 2002-04-01 2002-09-01 2003-02-01 2003-07-01 2003-12-01 2004-05-01 2004-10-01 2005-03-01 2005-08-01 2006-01-01 2006-06-01 2006-11-01 2007-04-01 2007-09-01 2008-02-01 2008-07-01 2008-12-01 2009-05-01 2009-10-01 2010-03-01 2010-08-01 2011-01-01 2011-06-01 2011-11-01 2012-04-01 2012-09-01 2013-02-01 2013-07-01 2013-12-01 2014-05-01 2014-10-01 2015-03-01 2015-08-01
%
Lombardowa Redyskontowa Referencyjna Depozytowa Dyskontowa
Źródło: Narodowy Bank Polski.
W okresie I-III kw. 2015 r. kurs dolara oraz euro wyrażony w złotym wahał się w bardzo szerokim paśmie, pozostając w głównej mierze pod silnym wpływem czynników zewnętrznych. Średni kurs euro wyniósł 4,1574 zł i w skali roku obniżył się o 0,4%. Kurs dolara w tym samym okresie wyniósł 3,7288 zł i wzrósł o 21% r/r.
Pierwszy kwartał 2015 r. cechowała znaczna zmienność na rynkach walutowych powodowana decyzjami m.in. banków centralnych w Szwajcarii i EBC w strefie euro. Zawirowania na rynku zapoczątkowała decyzja z 15 stycznia 2015 r. Szwajcarskiego Banku Narodowego, który zrezygnował z obrony kursu EUR/CHF na poziomie 1,20. Tydzień później, Europejski Bank Centralny podjął długo
W drugim kwartale 2015 r. kluczowy wpływ na kształtowanie się kursu złotego względem EUR oraz USD miała sytuacja w strefie euro, w tym zwłaszcza problemy Grecji ze spłatą zobowiązań w stosunku do Międzynarodowego Funduszu Walutowego. W rezultacie tego, przy utrzymującej się awersji do ryzyka w regionie, do końca czerwca złoty osłabił się zarówno wobec euro jak i dolara, choć w tym drugim przypadku skala osłabienia była znacznie mniejsza.
Trzeci kwartał, charakteryzujący się osłabieniem awersji do ryzyka na światowych giełdach po słabych danych makro z chińskiej gospodarki, stanowił kontynuację spadkowego trendu wartości złotego wyrażonej w dolarze oraz euro. Dodatkowym, wewnętrznym czynnikiem presji deprecjacyjnej na złotym była utrzymująca się, relatywnie silniejsza niż na pozostałych parkietach regionu przewaga strony podażowej na GPW w Warszawie.
Decydujący wpływ na kształtowanie się kursu złotego w krótkim terminie będzie miała sytuacja na rynku globalnym. Źródłem niepewności pozostaje niestabilna sytuacja na Ukrainie, konsekwencje sankcji nałożonych na Rosję oraz poziom aktywności gospodarczej w strefie euro oraz w Chinach.
Wpływ na kurs głównych par walutowych w kolejnych miesiącach 2015 i 2016 r. będzie ponadto zależny od decyzji FED o podwyżce stóp procentowych (grudzień 2015 r.) Czynnik ten będzie główną determinantą skali umocnienia amerykańskiej waluty wobec euro i innych walut, choć wydaje się, że rynki już w dużym stopniu zdyskontowały zapowiadaną wcześniej zmianę charakteru polityki pieniężnej władz monetarnych w USA.
W odniesieniu do czynników wewnętrznych, najważniejszymi z nich – z punktu widzenia wartości złotego – pozostają niezmiennie poziom aktywności gospodarczej w kraju oraz perspektywa zmian poziomu stóp procentowych.
Wykres 8. Złoty w relacji do euro i dolara (kursy nominalne)
2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0
2000-01-03 2000-05-03 2000-09-03 2001-01-03 2001-05-03 2001-09-03 2002-01-03 2002-05-03 2002-09-03 2003-01-03 2003-05-03 2003-09-03 2004-01-03 2004-05-03 2004-09-03 2005-01-03 2005-05-03 2005-09-03 2006-01-03 2006-05-03 2006-09-03 2007-01-03 2007-05-03 2007-09-03 2008-01-03 2008-05-03 2008-09-03 2009-01-03 2009-05-03 2009-09-03 2010-01-03 2010-05-03 2010-09-03 2011-01-03 2011-05-03 2011-09-03 2012-01-03 2012-05-03 2012-09-03 2013-01-03 2013-05-03 2013-09-03 2014-01-03 2014-05-03 2014-09-03 2015-01-03 2015-05-03 2015-09-03 PLN
1 USD 1 EUR
Źródło: Narodowy Bank Polski.
Wzrost eksportu...
Według wstępnych danych GUS, w pierwszych trzech kwartałach 2015 roku wartość eksportu liczonego według cen bieżących wyniosła 131,5 mld euro i była o 7,2% wyższa w porównaniu z analogicznym okresem 2014 roku. Wartość importu wyniosła 129,4 mld euro i była wyższa o 4,0% r/r. W rezultacie odnotowano nadwyżkę na poziomie 2,1 mld euro wobec deficytu w wysokości ok. -1,7 mld EUR rok wcześniej. W pierwszych dziewięciu miesiącach 2015 r. eksport na rynki rozwinięte wzrósł o 9,2%. Znaczny spadek eksportu odnotowano natomiast w przypadku wywozu do państw Europy Środkowo-Wschodniej (o 23,6%). Był to rezultat utrzymującej się od ponad roku niestabilnej sytuacji za wschodnią granicą, w efekcie której odnotowano spadek eksportu do Rosji i na Ukrainę (odpowiednio o 28,0% i o 8,9% r/r). Jednocześnie, udział państw Europy Środkowej i Wschodniej w strukturze eksportu był niższy o 2,1 pkt. proc. w porównaniu z analogicznym okresem 2014 r. i spadł do poziomu 5,3%.
Tabela 8. Struktura obrotów handlowych Polski w okresie I-IX 2015 r.
Eksport Import
Udział w strukturze (%)
Zmiana (pkt. proc)
Udział w strukturze (%)
Zmiana (pkt. proc)
Kraje rozwinięte 85,6 +1,6 66,3 +0,7
w tym Unia Europejska 79,3 +2,0 59,5 +0,5
Kraje rozwijające się 9,1 +0,5 24,6 +2,6
Kraje Europy Środkowej i Wschodniej 5,3 -2,1 9,1 -3,3
Źródło: dane wstępne GUS.
Główni partnerzy handlowi Polski w okresie I-IX 2015 r. (zmiany w stosunku do analogicznego okresu roku 2014):
Niemcy:
Wzrost eksportu (€) o 10,9%, wzrost importu o 7,2%,
Udział w polskim eksporcie 27,1% (+0,9 pkt. proc.); w imporcie 22,6% (+0,6 pkt. proc.) Wielka Brytania:
Wzrost eksportu (€) o 11,5%, wzrost importu o 3,9%,
Udział w polskim eksporcie 6,6% (+0,2 pkt. proc.); w imporcie 2,6% (bez zmian) Republika Czeska:
Wzrost eksportu (€) o 12,0%, wzrost importu o 3,9%,
Udział w polskim eksporcie 6,6% (+0,3 pkt. proc.); w imporcie 3,5% (bez zmian) Rosja:
Spadek eksportu (€) o 28,0%, spadek importu o 25,9%,
Poprawa bilansu płatniczego...
Wstępne dane bilansu płatniczego w pierwszych trzech kwartałach 2015 roku wskazują na poprawę sytuacji w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego.
Wykres 9. Skumulowana wartość rachunku obrotów bieżących (mln euro)
-10000 -8000 -6000 -4000 -2000 0 2000 4000 6000
I I-II I-III I-IV I-V I-VI I-VII I-VIII I-IX I-X I-XI I-XII
mln euro
2013 2014 2015
Źródło: Narodowy Bank Polski.
W analizowanym okresie odnotowano deficyt na rachunku obrotów bieżących w wysokości 1 mld euro (wobec 7,1 mld euro rok wcześniej). W znacznej mierze na poprawę sytuacji wpływ miało dodatnie saldo obrotów towarowych (nadwyżka w wysokości 1,2 mld euro wobec -2 mld euro deficytu rok wcześniej), będące wynikiem szybszego wzrostu eksportu niż importu. Na zbliżonym poziomie ukształtowało się saldo usług (ponad 6,5 mld euro). W odniesieniu do rachunku finansowego doszło do przekształcenia deficytu w nadwyżkę.
Tabela 9. Bilans płatniczy w latach 2012-2015* (w mln euro)
2012 2013* 2014* I-IX 2014* I-IX 2015*
Rachunek bieżący -14 397 -4 988 -8 312 -7 096 -1 018
Towary: saldo -8 138 -334 -3 255 -2 011 1 152
Wpływy z eksportu 141 047 149 084 158 626 117 602 127 025
Wypłaty z importu 149 185 149 418 161 881 119 613 125 873
Usługi: saldo 6 011 7 634 8 573 6 419 6 531
Dochody pierwotne: saldo -12 154 -11 864 -13 234 -10 983 -8 226
Dochody wtórne: saldo -116 -424 -396 -521 -475
Rachunek kapitałowy 8 548 8 991 10 031 7 066 6 063
Rachunek finansowy -8 779 -4 495 -3 238 -5 151 4 037
Inwestycje bezpośrednie: aktywa 1 106 -2 482 4 606 3 889 -70 Inwestycje bezpośrednie: pasywa 5 779 702 12 831 11 955 4 829
Inwestycje portfelowe: aktywa 334 1 654 4 194 5 236 6 630
Inwestycje portfelowe: pasywa 15 546 1 830 2 669 5 403 3 841 Pozostałe inwestycje: aktywa 1 738 1 212 3 082 4 792 2 888
MINISTERSTWO ROZWOJU Departament Strategii i Analiz
Warszawa, listopad 2015 r.
WYNIKI GOSPODARCZE POLSKI W LATACH 2014-2015
Wyszczególnienie Jednostka 2014 IX 2014 IX 2015 I-IX 2015 20153 Rachunki narodowe
PKB dynamika 103,4 103,42 103,6
Spożycie ogółem dynamika 103,1 103,02 103,4
Spożycie indywidualne dynamika 102,6 103,12 103,6
Akumulacja dynamika 112,6 102,82 103,2
Nakłady brutto na środki trwałe dynamika 109,8 108,52 106,4
Ceny
Wskaźnik cen towarów i usług
konsumpcyjnych dynamika 100,0 99,7 99,2 98,9 99,8
Wskaźnik cen produkcji sprzedanej
przemysłu dynamika 98,5 98,4 97,1 97,6
Produkcja1
Produkcja sprzedana przemysłu dynamika 103,1A 104,2 104,1 104,5 104,0 Produkcja budowlano-montażowa dynamika 102,6A 105,6 97,5 102,0 101,5 Wynagrodzenia
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie
w gospodarce narodowej, w tym: zł 3 783
- w sektorze przedsiębiorstw zł 3 980 3 900 4 059 4 067
Świadczenia społeczne Przeciętna renta i emerytura - z pozarolniczego systemu
ubezpieczeń zł 1 991 2 002 2 063 2 043
- rolników indywidualnych zł 1 145 1 140 1 176 1 179
Rynek pracy
Przeciętne zatrudnienie w sektorze
przedsiębiorstw tys. osób 5 529 5 537 5 593 5 577
Przeciętna liczba emerytów i
rencistów tys. osób 8 870 8 846 8 874 8 877
- z pozarolniczego systemu
ubezpieczeń tys. osób 7 659 7 643 7 669 7 674
- rolników indywidualnych tys. osób 1 212 1 203 1 206 1 202 Stopa bezrobocia (stan na koniec
Jednostka 1995 2000 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Produkt Krajowy Brutto (zmiana, r/r)1 % 7,0 4,3 5,1 3,5 6,2 7,2 3,9 2,6 3,7 5,0 1,6 1,3 3,3
Spożycie indywidualne (zmiana, r/r)1 % 3,2 3,1 4,3 2,3 4,6 6,4 6,1 3,3 2,5 3,3 0,8 0,2 2,6
Nakłady brutto na środki trwałe (zmiana, r/r)1 % 16,5 2,7 6,7 8,7 13,3 19,2 8,4 -1,9 -0,4 8,8 -1,8 -1,1 9,8 Produkcja sprzedana przemysłu (zmiana, r/r)* % 9,7 6,7 12,6 3,7 11,2 11,2 4,4
11,9 9,8 2,5 -3,2 9,8 7,7 0,9 2,2 3,3
Produkcja budowlano-montażowa (zmiana, r/r)* % 5,6 1,4 -7,0 1,5 13,7 17,4 9,6
17,5 15,7 10,9 3,7 3,5 16,3 -1,1 -12,0 2,6
Inflacja (średnioroczna) % 27,8 10,1 3,5 2,1 1,0 2,5 4,2 3,5 2,6 4,3 3,7 0,9 0,0
Inflacja (XII/XII) % 21,6 8,5 4,4 0,7 1,4 4,0 3,3 3,5 3,1 4,6 2,4 0,7 -1,0
Pracujący w gospodarce narodowej
(średniorocznie) mln osób
14,7 15,0 12,6 12,7 12,9 13,3 13,9 13,8 13,8 13,9 13,9 13,7 13,8 Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsięb. tys. osób 5738 5312 4684 4769 4915 5146 5392 5327 5373 5544 5549 5494 5529 Liczba bezrobotnych tys. osób 2629 2703 3000 2773 2309 1747 1474 1893 1955 1983 2137 2158 1825
Stopa bezrobocia % 14,9 15,1 19,0 17,6 14,8 11,4 9,5 12,1 12,4 12,5 13,4 13,4 11,4
Przeciętne wynagrodzenie nominalne brutto
w gospodarce narodowej PLN
691 1894 2273 2361 2476 2673 2942 3102 3225 3404 3530 3659 3783 Przeciętne wynagrodzenie realne brutto
w gospodarce narodowej (zmiana, r/r) %
2,8 1,0 0,7 1,8 4,0 5,5 5,9 2,0 1,4 1,4 0,1 2,8 3,4
Przeciętne wynagrodzenie nominalne brutto
w sektorze przedsiębiorstw PLN
754 2057 2439 2516 2644 2889 3186 3325 3435 3605 3728 3837 3980 Przeciętne wynagrodzenie realne brutto
w sektorze przedsiębiorstw (zmiana, r/r) %
3,2 1,3 0,8 1,2 4,2 6,8 6,1 1,1 0,8 0,9 -0,2 2,0 3,7
Przeciętna realna emerytura i renta z pozarol.
syst. ubezp. społecznych brutto (zmiana, r/r) %
3,2 -2,3 0,6 0,3 6,2 0,0 4,1 4,3 3,6 0,3 1,3 4,4 3,6
Saldo obrotów towarowych (wg GUS) mld EUR - -18,7 -11,7 -9,7 -12,9 -18,6 -26,2 -9,3 -13,8 -15,9 -10,5 -2,0 -2,6 Wartość eksportu (wg GUS) mld EUR - 34,4 59,7 71,4 87,9 101,8 116,2 98,2 120,4 136,7 143,5 155,0 165,7
Eksport (wg GUS – zmiana, r/r) % - - 25,6 19,6 23,1 15,8 14,1 -15,5 22,6 13,6 4,9 8,0 7,0
mld EUR
Opracowano
w Wydziale Analiz Makroekonomicznych i Prognoz w Departamencie Strategii i Analiz
Monika Krupa-Leończyk Barbara Nowalińska Marta Ostrowska
