Pytania i odpowiedzi prawne

S. Garlicki

Pytania i odpowiedzi prawne

R Y T A N I A I O D P O W I E D Z I P R A WHIE I P Y T A N I E : C z y o s o b a , k t ó r a z l e c i ł a a d w o k a t o w i s p o r z ą d z e n i e p i s m a u p o m i n a w c z e g o , m o ż e s i ę d o m a g a ć o d a d r e s a ­ t a p i i s m a z w r o t u p o k r y t e g o p r z e z n i ą 1 h o n o r a r i u m a d w o k a t a z a s p o r z ą d z e n i e t e g o p i s m a ? O D P O W I E D Z :

1. O dpow iedź na pow yższe p y tan ie co do zasady i p o dstaw y p raw nej zaw iera się w o p raco w an ej p rzeze m n ie odpow iedzi na p y tan ie p raw ne zam ieszczonej w iy z e 6 „ P a le s try ” z 1959 r. (str. 85 i nast.). P ow ołując się n a zam ieszczoną ta m arg u m en tację, przytoczę ty lk o sam ą treść odpo­ w iedzi:

„Dłużnilk obow iązany je s t w ynagrodzić w ierzycielow i szkodę pole­ g ającą na celow ych w y d atk ach poniesionych p rzez w ierzyciela dla uzysk an ia od d łu ż n ik a św iadczenia, jeżeli d łu żn ik dopuścił się zwłotki” .

2. W u z u p e łn ien iu tej odpow iedzi w yjaśnić jeszcze należy, co n a­ stę p u je :

Z w ro t kosztów pism a upom inaw czego należy się w ierzycielow i tylko wów czas, g d y w ystosow anie tego pism a b yło celow e. To zaś zależy od okoliczności k o n k re tn e j sp raw y.

Zgodnie z a r t. 102 k.p.c. z w ro t kosztów należy się pozw anem u, jeżeli niie d ą ł on pow odu do w ytoczenia sp raw y i u zn ał p rz y pierw szej czyn­ ności procesow ej żąd an ie pozw u.

Sąd N ajw yższy w orzeczeniu z dn,ia 13.IV.1961 r. 4 CR 23/61 (OSN 100/62) w y jaśn ił, że w ro zu m ien iu a rt. 102 k.p.c. p o zw an y nie d aje po­ w odu do w ytoczenia sp raw y , jeżeli p o stęp o w an ie jego i postaw a jego wobec roszczenia stro n y pow odow ej, ocenione zgodnie z dośw iadczeniem życiowym , u sp ra w ie d liw ia ją w niosek, że stro n a pow odow a uzyskałaby zaspdkojenie roszczenia bez w ytoczenia powódizrtwa.

W ierzyciel, k tó ry m a zam iar dochodzić sądow nie swego roszczenia, m a w ięc w y ra ź n y in te re s p ra w n y w w y ja śn ie n iu p rze d w ytoczeniem pozw u ,,postępo w ania i p o sta w y ” d łu żn ik a w s to su n k u do jego roszczeń, a b y nie n arazić się w procesie n a sy tuację przew idzian ą w a rt. 102 k.p.c. W e w szy stk ich w ięc w y p adkach, g dy p rzed w y toczeniem pozw u postaw a d łu żn ik a nie je s t dostatecznie jasn a , w y sto so w an ie przez w ierzyciela pism a upom inaw czego należy uznać za niezbędne do celow ego dochodze­ nia p raw .

W ystosow anie pism a upom inaw czego m oże być w szczególności uznane z reg u ły za celow e w sp raw ach tzw . w yłączeniow ych (art. 574 k.p.c.).

Nr 3 (63) P yta n ia t odpow iedzi p ra w n e ₆₉

W sp raw ach tych w ierzyciel eg zekw ujący może nie wiedzieć, że doko­ n ano zajęcia m ienia osoby trzeciej, ta o sta tn ia więc, w nosząc pozew bez odpow iedniego pism a upom inaw czego, łatw o m oże się narazić na k o n ­ sek w en cje w y p ływ ające z a rt. 102 k.p.c. Dodać tu należy, że w p ew nych szczególnych sy tu a c jac h p rzed staw ien ie przeiz osobę trzecią w ładzy fin an ­ sow ej sw ego żądan ia zw olnienia rzeczy spod zajęcia je s t o b lig a to ry jn e i że bez złożenia takiego odpow iednio uzasadnionego żądania osoba ta poniesie na rzecz w ładzy finansow ej k o sz ty proceislu, choćby n a w e t w y­ g ra ła sp raw ę (art. 14 d e k re tu z 28.1.1947 v- o eg zeku cji a d m in istra c y jn ej św iadczeń pieniężnych — Dz. U. N r 21, poz. 84 o raz a rt. 18 u sta w y z 21.1.1958 r. — Dz. U. N r 4, poz. 11).

3. Z godnie z § 3 rozp. w sp raw ie w ynagrodzenia adw ok. w ynagrodze­ nie należy się adwokaitowi za ogół czynności zw iązanych z pro w adzeniem s p ra w y w in stan cji. Z powyższego w ynika, że w ynagrodzenie za p ro w a ­ dzen ie s p ra w y o b e jm u je całość czynności zw iązanych z je j p row adzeniem w d an ej in stan cji. P o w sta je pytanie, czy koszt pism a upom inaw czego, gdy w n a stę p stw ie doszło do prow adzenia sp raw y p rze z adw ok ata, nie m ieści się ju ż w pojęciu ^ ,ogółu czynności zw iązanych z prow adzeniem s p ra w y ” . Z zestaw ienia tego p rzepisu z § 29 rozp. o w yn agr. adw ok. w y­ nika, że rozporządzenie to p rze w id u je czynności jednorazow e nie zw ią­ zane z p ro w ad zen iem sp ra w y (i ok reśla za nie oddzielnie w ynagrodzenie), w śród tak ic h zaś czynności w ym ienia m . in. sporządzenie pisima u p o m i­ nawczego. W obec tego w ierzycielow i p rzy p a d a ją od znajdującego się w zwłoce dłu żn ik a nie ty lk o w y d atk i zw iązane z pro w adzeniem przez ad w okata sp ra w y (§ 11 i nast. rozp.), lecz rów nież w y d atk i zw iązane z w ystosow aniem pism a upom inaw czego, jeżeli w ystosow anie takiego p ism a było celow e.

4. P o w sta je jeszcze kw estia, czy zlecenie adw okatow i sporządzenia pisima upom inaw czego nie m oże się spotkać z zarzu tem zbędności, skoro pism o ta k ie stano w i zw ykle czynność nieskom plikow aną, k tó rą z łatw o ś­ cią m oże w ykonać sam a stro n a.

Zgodnie z a rt. 49 p raw a o u s tro ju a d w o k a tu ry praca zaw odow a adw o­ k a ta polega na u d zielan iu pom ocy p raw n ej. W skład tego pojęcia w cho­ dzi także w y stosow anie pisima upom inaw czego, skoro p rzew id u je to w yraźnie § 29 taksy. P oniew aż ad w o kat z m ocy pow yższych przepisów up raw n io n y je s t do sporządzenia p ism upom inaw czych, p rz e to tru d n o kw estionow ać sam ą słuszność zw rócenia się stro n y do adw ok ata o udzie­ lenie jej pom ocy p raw n e j w tym zakresie.

Zgodnie z a rt. 98 k.p.c. w ynagrodzenie jednego adw okata Wchodzi zawtsze w skład niezbędnych kosztów postępo w an ia, n aw et w n a jp ro s t­ szej sp raw ie (orzecz. SN z 1.12.1955 r. 4 CO 38/55 — N P 5/57, str._118), a celow ość sk o rzy stan ia z pom ocy p raw n e j ad w o kata nie podlega ocenie sądu. W orzeczeniu tym Sąd N ajw yższy w y jaśn ił, że chodzi tu o w y n a ­ grodzenie ad w o k ata o b jęte § 9 d aw n ej „ ta k sy ” od pow iadającym § 3 obecnej, tj. o w ynagrodzenie za ogół czynności zw iązanych z p ro w ad ze­ niem sp ra w y w instancji. Celowość zaś zlecenia adw ok atow i innych czynności (np. uzyskania klau zu li w ykonalności) podlega ju ż ocenie sądu. S tanow isko to spotkało się z k ry ty c z n y m i uw agam i W ładysław a

TO S. G a r l i c k i _{Nr 3 (63)}

S i e d l e c k i e g o w jego p ra c y „ P rzeg ląd orzecznictw a Sąd u N ajw yż­ szego” (P iP n r 12/57, s. 1076).

W k ażdym razie n a w e t przy jęcie, że ocenie są d u podlega celowość zle­ cenia adw o k ato w i sporządzenia p ism a upom inaw czego, nie stoi na p rz e ­ szkodzie tem u, by dom agać się z w ro tu w y d a tk u na h o n o rariu m adw okac­ kie za sporządzenie takiego pism a, jeżeli ty lk o w skazane poprzednio p rze słan k i p rze m aw ia ły za jego w ystosow aniem .

5. Roszczenia z tego ty tu łu nie m ożna je d n a k o b jąć spisem koslztów z a rt. 110 k.p.c. i dom agać się go na p o dstaw ie a rt. 100 k.p.c., gdyż p rze ­ w idziane w a rt. 97 k.p.c. koszty dotyczą ty lk o kosiztów zw iązanych z sa ­ m ym procesem , tzn. kosztów p o w stały ch od chw ili w niesienia pozw u lub w niosku. N ależność z ty tu łu p ism a upom inaw czego p o w inn a być zgłoszo­ n a w pozw ie jak o należność sam odzielna, a gdyby nie zachodziły w a­ ru n k i z a rt. 202 k.p.c., to n a w e t w pozw ie oddzielnym . D otyczy to ty m b ardziej sy tu acji, gdy pism o upom inaw cze odniosło sw ój s k u te k i do procesu o w ierzy telno ść w ogóle nie doiszło.

S. GA R L I C K I n P Y T A N I E : C z y r o z w i ą z a n i e s t o s u n k u p r a c y n a p o d s t a w i e p k t 2 u s t . 1 a r t . 2 d e k r e t u z d n i a 18.1.1 9 5 6 r., u z n a ­ n e z a n i e p r a w i d ł o w e z p o w o d u b r a k u z g o d y r a d y z a k ł a d o w e j , m o ż e b y ć s a n o w a n e p r z e z p ó ź n i e j s z e p o w o ł a n i e s i ę p r a c o d a w c y n a p k t 1 u s t . 1 a r t . 2 d e k r e t u .

Powyższe pytanie praw ne powstało na tle następującego stanu faktycznego: Pracow nikow i doręczono pismo pracodaw cy o następującej treści: „Zwalnia się O bywatela ze skutkiem natychm iastow ym za ciężkie- naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, tj.:

a) za odmowę przyjęcia i w ykonania delegacji służbowej do X oraz niew yko­ nanie polecenia służbowego przyjęcia zastępstw a kierow nika zakładu usłu­ gowego w X,

b) za poświadczenie niepraw dy i sfałszowanie podpisu nie Istniejącego łado-\ w acza”.

Pracow nik zwrócił się do Sądu Powiatowego z roszczeniam i z art. 10 dekretu, zarzucając niepraw idłow ość zwolnienia, a to wobec b rak u zgody rad y zakłado­ wej. Pracodaw ca w odpowiedzi • uzasadnia prawidłowość rozw iązania umowy o pracę tym, że w każdym razie zachodzi w ypadek oczywistego popełnienia przestępstw a dyskw alifikującego powoda (zajmującego stanowisko kierownicze), wobec czego zgoda rad y zakładowej nie była potrzebna, b rak zaś opinii rady nie w yw iera żadnych skutków praw nych.

Chodzi więc o to, czy dopuszczalna jest zm iana podstaw y praw nej rozw iązania fctosunku p racy celem obejścia przepisu art, 7 dekretu.

Nr 3 (63) P yta n ia i od p o w ied zi p ra w n e ₁₁

Z uzasadnienia uchw ały Sądu Najwyższego n r 1 CO 27/59 (NP n r 7—8/1960) w ynika, że zasadniczym w arunkiem praw idłow ości rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia jest konkretyzacja przyczyny zwolnienia, co im plikuje nie­ dopuszczalność jakichkolw iek zmian czy uzupełnień m otyw acji zwolnienia. ’ D ekret przypisuje istotne znaczenie kw alifikacji praw nej zarzutu, skoro przy

zakw alifikow aniu czynu pracow nika z art. 2 ust. K p k t 1 dekretu w ystarcza opi­ nia rady zakładow ej o charakterze niewiążącym (jej b rak nie pociąga za sobą żadnych skutków prawnych), natom iast przy kw alifikacji z art. 2 ust. 1 p k t 2 dekretu zgoda rad y jest konieczna, a jej brak czyni zwolnienie nieprawidłow ym .

W ynikałoby stąd, że jeżeli czyn pracow nika został zakw alifikow any przez p ra ­ codawcę jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, to tak ie zakw alifikow anie nie może potem ulec zmianie i w toku procesu praco­ daw ca nie może się powoływać na to, że b rak zgody jest tu obojętny, skoro za­ chodzi oczywiste popełnienie przestępstw a dyskwalifikującego.

W ydaje się, że przyjęcie dopuszczalności zmiany kw alifikacji celem usanow a- nia niepraw idłow ości zwolnienia z pracy przekreślałoby cele ustaw odaw cy in- korporow ane w dekrecie z dnia 18.1.1956 r.

Niemniej jednak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dn. 23.IX.1960 r. 1 CR 566/63 (OSPiKA poz. 278/1961) dopuszcza możliwość rozw iązania stosunku pracy na pod­ staw ie art. 2 ust. 1 p k t 1 dekretu, jeśli się okaże, że czyn pracow nika nie sta ­ now ił ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, ale mógł być traktow any jako oczywiste przestępstw o dyskw alifikujące. W ątpliwości jed­ n ak budzi fakt, że (jak w ynika ze sitanu faktycznego przedstawionego w uzasad­ nieniu) w spraw ie rozpoznawanej przez Sąd Najwyższy była zgoda rady zakłado­ w ej.

Dodać należy, że przeciwko pracow nikow i, o którym wyżej m ewa, toczy się dochodzenie karne z powodu rzekomego przywłaszczenia 142,50 zł w skutek sfałszow ania podpisu.

G dyby przyjąć dopuszczalność zmiany podstaw y praw nej zwolnienia, to Sąd Powiatow y m usiałby zawiesić postępowanie do czasu ukończenia postępow ania karnego (zob. P i a s e c k i : Popełnienie przestępstw a jako podstaw a rozw iąza­ n ia umowy o pracę beiz wypowiedzenia, „P alestra” n r 4/1960, str. 60).

O D P O W I E D Z :

O św iadczenie w oli zakład u p rac y o rozw iązaniu um ow y o p racą bez w y n agro dzen ia czyniło zadość — pod w zględem fo rm y — w ym aganiom z a w a rty m w a rt. 9 d e k re tu z 18.1.1956 r., gdyż n a s tą p iło na piśm ie i za­ w ierało przytoczenie k ilk u p rzy c z y n uzasad niających rozw iązanie um ow y.

O kreślenie ty ch przyczyn — pod w zględem p raw n y m — przez zakład p ra c y nie m a istotnego znaczenia. P rzy czy n a zw olnienia je s t to pew ien o k reślo n y sta n faktyczny. Z akład p rac y obow iązany je s t choćby w lako­ nicznej form ie, lecz w sposób dostatecznie k o n k re tn y pedać te n s ta n fa k ­ ty czn y (uchw ała sk ład u 7 sędziów N r I C 27/59 — OSN 64/60). N ato ­ m ia st p ra w n a k w alifik acja p rzy czy n rozw iązania um ow y o p rac ę bez w ypow iedzenia (tzn. podciągnięcie ich pod jed n ą z n orm p k t 1 lu b p k t 2

Ś. G a r l i c k i _{Kr i («8)}

u st. 1 a rt. 2 d e k re tu ) do ko n ana grzez zak ład p ra c y pozbaw iona je s t zn a­ czenia, gdyż zastosow anie do określonego s ta n u faktycznego w łaściw ej no rm y p ra w n e j należy do o rg a n u rozstrzy gająceg o p o w sta ły spór, tj. — ja k w d a n y m w y p a d k u — d o sądu.

Pilstmo zak ład u pow ołało -się na p rzyczyny d ające się podciągnąć za­ rów no pod ipkt 1 utet. 1 a rt. 2 d e k re tu , ja k i p o d p k t 2 tegoż a rty k u łu i u stęp u . Okoliczność, że w szystkie te .przyczyny zaikład p ra c y o k reślił m ian em ciężkiego n a ru sz e n ia podstaw ow ych obow iązków pracow niczych, nie zm ienia fa k tu , że w istocie rzeczy ty lk o przy czy n y w y m ienione pod lit. a) pism a zak ład u p rac y m ogą być u z n an e za o b jęte pojęciem ciężkie­ go n aru szen ia podstaw ow ych obow iązków pracow niczych, n a to m ia st p rzy czy n y pod lit. b) stan o w ią p rzestęp stw o, któ reg o p o p ełn ien ie było, być m oże, d o stateczn ie oczyw iste i uniem ożliw iało w sk u te k tego zak ład o ­ w i p rac y dalśze z a tru d n ia n ie p racow nika na zajm o w any m stano w isk u.

R ozw iązanie um ow y o p ra c ę bez wypotwiedzenia z p rzy czy n w ym ienio ­ n y ch pod lit. a) było w ad liw e ze w zględu na b ra k zgody ra d y zakładow ej i uzaisadniało roszczenie o dopuszczenie do p racy . B ra k zgody rad y z ak ła­ d ow ej nie (powoduje je d n a k w adliw ości rozw iązania um ow y o p racę z p rzy c z y n w y m ienionych w piśm ie zak ład u p rac y p o d liit. b), gdyż do rozw iązania um ow y z ty c h p rzyczy n zgoda ra d y zakładow ej nie je s t ko­ n ieczn a (art. 7 u st. 1 i 2 d ek retu ), b ra k zaś o p inii rad y zakładow ej nie u zasadnia roszczenia o przyw rócen ie do pracy, zgodnie z a rt. 10 d e k re tu .

Z ak ład p r a c y w procesie o p rzy w ró cen ie do p ra c y nie m u siał w cale, ja k to fo rm u łu je p ytan ie, „zm ieniać p o d staw y p ra w n e j rozw iązania sto ­ su n k u p ra c y ” , sk o ro w piśm ie ro zw ią z u ją c y m um ow ę o p racę podał rów nież p rzy czy n y o b ję te a rt. 2 ust. 1 p k t 1 d e k re tu . Z ak ład p racy stw ierd ził jedynie, że d o stateczn ie u z a sa d n iają rozw iązanie um ow y o p r a ­ cę przy czy ny w y m ienione pod lit. b) jego pism a, po m ijające n a w e t p rzy ­ czyny p o d lit. a) tegoż pism a.

Rzeczą sąd u będzie ocenić, czy zostało rzeczyw iście popełnione p rz e ­ stęp stw o w ym ienione pod lit. b) (art. 187 k.k. — sfałszow anie d o k u m e n ­ tu i a rt. 287 k .k. — pośw iadczenie n iep raw dy , gdyż p racow nik, ze w zglę­ d u nia zajm ow an e stan ow isk o kierow nicze, b y ł u rzędn ikiem w rozum ie­ n iu k.k.), czy pop ełn ien ie tego p rze stęp stw a w m om encie rozw iązyw ania um ow y było oczyw iste i czy uniem ożliw iało ono zakładow i p rac y dalsze z a tru d n ia n ie p rac o w n ik a na zajm ow anyrti stan ow isku .

S. GA R L I C K I

III

Pięcioletnia dziew czynka została oparzona w rzątkiem przez pijaka podczas biesiady. Po tym wyipadku pozostały blizny, które stanow ią poważne zeszpecenie ciała dziecka. Zeszjpecenie to mogłoby zaważyć ,w przyszłości n a zamążpójściu dziewczynki lub na jej przyszłym zawodzie, gdyż wygląd zew nętrzny m a po­ w ażne znaczenie w zrobieniu tzw. k ariery życiowej. Rodzice dziecka, chcąc za­ pewnić m u w przyszłości odszkodowanie za doznane uszkodzenie, zam ierzają wnieść powództwo o:

Nr 3 (63) P yta n ia l o d p o w ied zi p ra w n e _7:!

1) zadośćuczynienie za cierpienie fizyczne i krzyw dę m oralną (co nie budzi wątpliw ości i w myśl art. 134 kod. zobow. rokuje w ygraną);

2) zasądzenie stałej renty.

Dziecko m a 5 lat, w ypadek m iał m iejsce przed rokiem , dochodzenie p raw z czy­ n u niedozwolonego przedaw nia się po 3 latach. Dochodzenie ren ty z ty tu łu usz­ czuplenia k w aliiikacji zawodowych przed upływ em 18 (lub 24) roku życia dziec­ k a bądź przed zamążpójściem byłoby bezpodstawne.

Na tle powyższego stan u faktycznego i w zw iązku z ew entualnym i roszczenia­ mi rodzi się następujące

P Y T A N I E : J a k n a l e ż a ł o b y s f o r m u ł o w a ć r u b r u m p o z w u p o d p k t 2, s k o r ’o d o c h o d z e n i e o b e c n i e r e n t y o d s z k o d o ­ w a w c z e j p r z e d u p ł y w e m p e ł n o l e t n o ś c i d z i e c k a b ą d ź p r z e d z a m ą ż p ó j ś c i e m j e s t p r z e d w c z e s n e , n i e d o c h o d z e n i e z a ś r e n t y w t e r m i n i e m o ż e s p o w o ­ d o w a ć j e j p r z e d a w n i e n i e s i ę w o g ó l e . O D P O W I E D Z :

Zgodnie z a rt. 161 § 2 k.z. re n ta p rzy słu g u je poszkodow anem u w

razie: ■

a) u tr a ty w całości lu b w części zdolności do p ra c y zarobkow ej, b) zw iększenia się p o trzeb poszkodow anego,

c) zm n iejszen ia w idoków pow odzenia w przyszłości.

Je że li doznane przez poszkodow aną uszkodzenie (blizny) zw iększają ju ż obecnie je j p o trzeb y, istn ieją w szelkie p o d staw y do w y ró w nan ia p o w sta­ łej z tego ty tu łu szkody w postaci re n ty (mogą tu wchodzić w g rę w y­ d a tk i na dalsze zabiegi lecznicze m ające na celu zm niejszenie blizn, jaik n p . m asaże itp., d alej — w y d a tk i na zapew n ienie dziecku p ew n y ch ro z­ ry w ek m ający ch stanow ić rek o m p e n satę tru d n o śc i zabaw z ró w ieśn ik a­ m i ze w zględu na oszpecenie itp.). Zeszpecenie to n ato m ia st nie pow oduje w obecnym sta n ie rzeczy u tr a ty zdolności do p rac y zarobkow ej, skoro po­ krzy w d zo n a ze w zględu n a sw ój w iek zdolności te j nie m a jeszcze w ogóle.

N ie m ożna też przew idzieć, czy i w jak im sto p n iu zeszpecenie to og ra­ niczy jej zdolność do p rac y w w iek u, g d y zdolność ow a już pow stanie. E w entualn ość ta k a nie je st w yłączona np. w w y p ad k u , gdyby pokrzyw dzo­ na w y k r y w a ł a w y b itn e zdolności a rty sty c z n e (te a tr, film , telew izja), a nie m ogła ich realizow ać ze w zględu na sw e zeszpecenie. Może też doznane uszkodzenie spow odow ać zm niejszenie w idoków pow odzenia w przyszło­ ści, np. zm niejszen ie w idoków n,a założenie w łasnego ogniska rodzinnego. W szystkie te je d n a k okoliczności nie d adzą się w obecnym sta n ie rze­ czy przew idzieć n a w e t w p ew n y m p rzy b liżen iu. O rzecznictw o Sądu N a j­ wyższego re p re z e n tu je pogląd, że w tak ie j sy tu a c ji roszczenie o re n tę by ­ łoby przedw czesne (orzecz. S.N. z 25.XI.1937 r. — Zb. O. n r 374/37). P o­ w o jen n e o rzecznictw o podzieliło to stanow isko, ale uzn ało zarazem , że

74 S . G a r l i c k i _{Nr 3 (63)}

■w w y p ad k ach tak ic h nie m a p rzeszkód do u sta le n ia , iż sp raw ca obow ią­ zany będzie do w y ró w n a n ia szkody w po staci re n ty , jeżeli pow stanie ona w przyszłości (orzecz. S.N. z 4.VI.1948 r. — P iP 11/48, s. 166, orzec z. S.N. z 12.X II.1956 r. — P iP 3/58, s. 520 o raz orzecz. S.N. z 15.11.1961 r. — O SPiK A n r 2/62, s. 102; p a trz też m o ją p ra c ę : O dpow iedzialność cyw ilna za nieszczęśliw e w y p ad k i — W yd. P ra w n ., 1959, s. 207).

W pew n y ch w y p ad kach , gdy doznane uszkodzenie je s t tego ro d zaju , iż w sposób oczy w isty i n ie w ą tp liw y spow oduje w przyszłości u tra tę częś­ ciowo zdolności do p ra c y zarobkow ej (np. a m p u ta c ja kończyn, u tra ta oka itp.), m ożna ju ż obecnie żądać zasądzenia re n ty tym czasow ej (art. 162 § 3 k.z.), p rzy czym b y łaby ona zasądzona od term in u , od którego no r­ m aln ie biorąc dziecko rozpoczęłoby p ra c ę zarobkow ą, p rzy w zięciu z a ra ­ zem pod uw agę jego środow iska, z a k resu kształcenia się itd., z czego z kolei będzie m ożna w yw nioskow ać, w jak ie j dziedzinie podejm ie ono p racę (rolnik, ro b o tn ik , p raco w nik um ysł.). T akie stanow isko zajął Sąd N ajw y ższy w o rzeczen iu z 17.VII.1952 r. — P iP 4/53, s. 611; popiera je rów nież A dam S z p u n a r w sw ej p racy : R e n ta dla okaleczonego dziecka, N P n r 9/62, s. 1130 i nast.

W d an y m je d n a k w y p a d k u sam o zeszpecenie nie pozw ala n a to, by już obecnie określić, czy i w ja k im sto p n iu w p ły n ie ono na e w e n tu aln e zm n iejszen ie się zdolności do p ra c y o raz w idoków pow odzenia w p rz y ­ szłości.

Z pow yższych w ięc wziględów należy, m oim zdan iem — poza roszcze­ niem o zadośćuczynienie — w y stąp ić a) o re n tę tym czasow ą z ty tu łu zw iększonych p o trz e b dziecka, jeżeli tak ie zw iększenie p o trzeb ju ż n a ­ stąpiło, a w k ażd ym razie b) o ustalen ie, że siprawca ponosi odpow iedzial­ ność za szkody, k tó re są re z u lta te m jego czy nu niedozw olonego i k tó re m ogą w przyszłości pow stać u poszkodow anej z ty tu łu u tr a ty zdolności do p ra c y i zm niejszen ia w idoków pow odzenia. To ustalen ie w w y ro k u spow oduje, że p rze d a w n ie n ie roszczeń z tego ty tu łu rozpocznie sw ój bieg dopiero od d a ty , gdy szkody te się sk o n k re ty z u ją , a w ięc od daty , w k tó re j dziecko rozpocznie lu b pow inno by rozpocząć sw ą działalność zarobkow ą.