Andrzej Franciszek Dziuba
Szkic biograficzny i bibliografia prac
ks. arcybiskupa Józefa Glempa,
Prymasa Polski
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 26/1-2, 285-297
1983
MATERIAŁY DO HISTORII NAUKI I LITERATURY PRAWA
KANONICZNEGO W POLSCE
P ra w o K anoniczne 26 (19813) n r 1—2
SZKIC BIOGRAFICZNY I BIBLIOGRAFIA
PRAC KS. ARCYBISKUPA JÓZEFA GLEMPA, PRYM ASA POLSKI I. Szkic biograficzny
A rc y b isk u p Jó zef G lem p u ro d ził się 18 g ru d n ia 19:29 ro k u w In o w ro cław iu w ziem i k u ja w sk ie j. T am też tego sam ego d n ia za sta ł ochrzczony w kościele pod w ezw aniem Z w iasto w a n ia NMP. O jcem jego b y ł K azim ierz G lem p, n a jp ie rw przez k ró tk i czas ro b o tn ik w je d n ej z fa b ry k Ino w ro cław ia, a n a stę p n ie g ó rn ik w k o p aln i soli, u czestnik P o w sta n ia W ielkopolskiego. M a tk a S alom ea pochodziła z rodziny K o- śm ickich.
L a ta dziecięce i m łodość spędził w miejiscowości R ycerzew o koło In o w rocław ia. K ró tk i czas p rze b y w a ł w m iejscow ości C habsko koło M o gilna. W Kośoielicu K u jaw sk im uczęszczał do szkoły p o w s z e c h n e j , k tó re j cztery k la sy ukończył do w y b u ch u II w ojny św iatow ej. C iężkie la ta o k u p acji n iem ieckiej p rz e ż y ł rów nież w R yeerzew ie, gdzie w raz z m łodszym ro d ze ń stw em p ra c o w a ł przym usow o w niem ieck im gospo d a rstw ie rolnym . Po w yzw oleniu, w m a rc u 1945 ro k u rozpoczął n a u k ę w P a ń stw o w y m G im n a zju m i L iceum im. J a n a K asp ro w icza w In o w rocław iu. W k lasy cz n y m g im n a zju m pod k ie ru n k ie m d o b ry ch ped ag o gów n a b y ł zam iło w an ia do h isto rii i języków sta ro ż y tn y c h , szczególnie
łaciny, k tó ra stać się m ia ła później szczególnym p rzed m io tem i n a rz ę dziem jego naukow ego za in te re so w an ia o raz w y k o n y w an y ch p rac ad m i n istra c y jn y c h i p raw n y ch . Ś w iadectw o dojrzałości u zy sk u je 25 m a ja 19&0 ro k u w ra z z dyplom em u p o w aż n iając y m do w stę p u n a w yższe stu d ia bez egzam inów w stępnych.
Po ta k g ru n to w n y m przy g o to w an iu w szkole śred n ie j, 22 liipea 1950 ro k u Józef G lem p w stą p ił do P rym asow skiego W yższego S em in a riu m D uchow nego w G nieźnie. W ty m ż e ro k u po długiej i ciężkiej chorobie (1. X. ,1950) n a s tą p iła śm ierć ojca, k tó ra pow iększyła odpow iedzialność za sa m o tn ą m a tk ę i m łodsze rodzeńsitwo. D w u letn ie stu d ia filozoficzne odbył w G nieźnie. N astęp n ie zgodnie z ów czesną s tr u k tu r ą stu d ió w i p rzy g o to w ań se m in a ry jn y c h w A rchidiecezji G n ieźnieńskiej przeszedł 30 w rz eśn ia 19'5i2 ro k u do A rc ybiskupiego S em in a riu m D uchow nego w P ozn an iu celem k o n ty n u o w a n ia dalszych stu d ió w z z a k resu teolo gii. Po u kończeniu pełn y ch stu d ió w filozoficzno-teologicznych otrzy m ał w bazylice p ry m aso w sk iej w G nieźnie św ięcenia kap łań sk ie. U dzielił mu ich w d n iu 25 m a ja 1956 ro k u — podczas nieobecności k a rd . S te
2,86 M a teria ły do h isto rii [2]
fa n a W yszyńskiego i b isk u p a L u c ja n a B ernackiego — b isk u p F ra n c i szek Je d w a b sk i, su fra g a n poznański.
N a sk u te k zbyt rygorystycznego egzekw ow ania przez w ładze ad m i n is tra c y jn e d e k re tu o obsadzaniu sta n o w isk kościelnych n eo p re zb ite r Jó zef G lem p zaczął p raco w ać n a różnych p laców kach d u sz p aste rsk ich dopiero od g ru d n ia I1936 roku. N ajp ierw od 7 g ru d n ia tegoż ro k u p e ł n ił fu n k c ję k a p e la n a S ió str Dom iinikanek w M ielżynie pod G nieznem p rzy zakładzie dla dzieci n ieu leczaln ie chorych. R ów nocześnie pośw ię c a ł się p ra c y w yohow aw czej i n au c za n iu re lig ii w dom u dla n ie letn ich p rzestęp có w w W itkow ie koło G niezna. N astęp n ie b y ł k a p e la n e m S ió str S a c ré Coeuir w Polsfcieij W si koło P o b ied zisk p ro w ad zący ch liceu m ogólnokształcące d la dziew cząt. S ta m tą d zo stał p rzeniesiony do p a ra fii W niebow zięcia N M P w W ągrow cu, gdzie p ełn ił obow iązki w ik ariu sz a oraz p re fe k ta w ta m te jsz y m L iceum P edagogicznym . O sta tn ią p laców ką d u sz p a ste rsk ą było M iasteczko K ra je ń sk ie, gdzie p rac o w a ł w c h a ra k te rz e w ik ariu sza.
W ro k u 19S8 zo stał sk ie ro w a n y przez W ładzę D uchow ną do R zym u n a dalsze stu d ia specjalisty czn e z z a k re su p ra w a k anonicznego i św ie ckiego n a U n iw ersy te cie L aterań sk im , k tó re odbył w la ta c h 1'938—1.962. L ic e n c ja t obojga p ra w zdobył 20 czerw ca 1(960 roku, a d o k to rat d n ia 23 czerw ca L964. P rz e d sta w ił do d o k to ra tu obojga p ra w ro z p ra w ę De
e v o lu tio n e conceptus fic tio n is iuris. P rzez je d e n ro k uczęszczał ta k że
n a k u rs specjalisty czn y p rzy U n iw ersy tecie G reg o riań sk im , gdzie odbył m. in. k u rs sty listy k i łaciń sk iej u p ro fe so ra Sprim getti. W czasie s tu diów zagran iczn y ch odbył ta k ż e S tu d iu m A d m in istra c ji K ościelnej przy K ongregacji S oboru a szczególnie w iele zyskał uczestnicząc w trz y le t n im S tu d iu m R otalnym , k tó re zakończył u zy sk an iem ty tu łu a d w o k a ta R oty R zym skiej. W R zym ie zdobył ta k ż e duże osobiste dośw iadczenie i znajom ość w spółczesnego św ia ta i Kościoła. B ył naocznym św ia d k ie m za p o czątk o w an ia p rze m ian w K ościele za p o n ty fik a tu J a n a X X III, a zw łaszcza n a ro d z in i p rzebiegu S oboru W aty k ań sk ieg o II oraz idei posoborow ej odnow y.
IQs. Józyaf Glemtp po zakończeniu stu d ió w rzym skich, w ro k u 1964, w ró c ił do k r a ju i zam ieszk ał w G nieźnie. P e łn ił ta m n a jp ie rw fu n k cję s e k re ta rz a w P ry m a so w sk im W yższym S em in a riu m D uchow nym , a n a
stęp n ie b y ł n o ta riu sze m w K u rii M etro p o litaln ej i w T ry b u n a le M e tro p o lita ln y m w G nieźnie. W późniejszym okresie p o w ołany został na obrońcę w ęzła m ałżeńskiego w e w sp o m n ian y m T ry b u n ale. B ył też k o n su lto re m w T ry b u n a le P ry m a so w sk im dla sp raw „dispensationis s u p e r m a trim o n io ra to et n o n co nsum m ato” . P ro w ad z ił ta k ż e w y k ład y d la księży A rchidiecezji G nieźn ień sk iej n a S tu d iu m S oborow ym oraz w ro k u ak a d em ick im 1966/1067 b y ł eg zam in ato rem p ro sy n o d aln y m z t e go zakresu.
P o trz y le tn ie j p rac y w różn y ch in sty tu c ja c h A rchidiecezji G nieź nie ń sk ie j, od dn ia 1 g ru d n ia 1967 roku, został z a tru d n io n y w
Sefcre-[3] M a te ria ły do h isto rii 287 ta ria c ie P ry m a sa P olski w W arszaw ie. Od te j po ry sta ł się jed n y m z n ajb liższy ch w sp ółpracow ników i dom ow ników k ard . S te fa n a W y szyńskiego. P rzez la ta p o b y tu w Wariszawiie b y ł k ap e la n em i se k re ta rzem K a rd y n a ła n a te re n A rchidiecezji G nieźnieńskiej. W ta k im c h a ra k te rz e to w arz y szy ł P ry m a so w i W yszyńskiem u podczas w ielu uroczy stości k ościelnych n a terem ie w sp o m n ian ej archidiecezji, a n aw e t na terem ie całej P olski, czy w reszcie w licznych podróżach do Rzymu. U czestniczył w a u d ien c jac h P ry m a sa u p apieża P a w ła VI. M ógł z b li sk a obserw ow ać p rac e synodów bisk u p ó w w Rzym ie. U czestniczył ta k ż e w w ielu w ażn y ch rozm ow ach z p rze d staw ic ie lam i rzą d u PRL.
K s. d r J. G lem p za tru d n io n y b y ł w S e k re ta ria c ie w c h a ra k te rz e re fe re n ta do sp ra w p raw n y ch , zw łaszcza sp raw m ałżeńskich. W yko n y w a ł ta k ż e w iele sp ecjaln y ch za d ań zlecanych przez k ard . W yszyń skiego. P rzez p ew ie n czas b y ł ta k że R e fe ren te m praso w y m S e k re ta ria tu . P ra c o w a ł n a d a l ja k o k o n su lto r w T ry b u n a le P ry m a so w sk im do sp ra w m a łże ń stw niedopełnionych. D nia 15 stycznia M75 ro k u został pow ołany n a stanow isko se k re ta rz a K o m isji E piskopatu do sp ra w I n s ty tu c ji P o lsk ich w Rzymie. W ty m sam ym ro k u w szedł w c h a ra k te rz e członka do K o m isji E p isk o p a tu do sp raw R ew izji P ra w a K an o nicznego.
R ów nolegle do p rac w S e k re ta ria c ie P ry m a sa P o lsk i ks. Józef G lem p p e łn ił obow iązki k u r a to r a Z grom adzenia S ió str F ra n c isz k a n e k Służebnic K rzy ża w L ask a ch W arszaw skich i Z g rom adzenia S ió str N ajśw iętszego Im ie n ia Jezus. B ył ta k że sędzią w procesie b e a ty fik a c y jn y m S ługi Bo żego ks. W ładysław a K orniiow icza. W iele czasu pośw ięcał p rac y dusz p a s te rsk ie j przy kościele św. M arcina n a P iw n ej i w ośrodku d u sz p a s te rs tw a ak adem ickiego przy kościele św. A nny przy K rak o w sk im P rzed m ieściu w W arszaw ie. Od ro k u 197>0 był d u sz p aste rzem w a rsz a w sk ic h p raw ników .
M imo ta k licznych zajęć w S e k re ta ria c ie oraz innych p rac zleco nych, ks. d r J. G lem p zgłasza się, ze w zględu n a sw e z a in te re so w a n ia naukow e, n a W ydział P ra w a K anonicznego A k ad e m ii Teologii K a to lick iej w W arszaw ie w c h a ra k te rz e a s y ste n ta w o lu n ta riu sza . W se m estrze d ru g im ro k u ak adem ickiego li967/1968 (od 14 lutego 1968 r.) rozpoczyna zlecone zajęcia z p ra w a rzym skiego p rzy te j k a te d rz e k ie ro w a n e j przez doc. dr. hab. H. K upiszew skiego w w y m ia rz e 2 go dzin tygodniow o dla j e d n e j g ru p y stu d en tó w . N ato m iast od pie rw sz e go se m estru ro k u ak adem ickiego r973/1974 pro w ad zi ćw iczenia z k a n o nicznego p ra w a m ałżeńskiego ta k ż e w w ym iarze 2 godzin tygodniow o dla je d n ej g ru p y słuchaczy. W yżej w spom niane za ję cia p ro w a d ził do m o m e n tu p rzejścia, ja k o o rdynariusz, do O lsztyna (Sil. III. 11979). O fi c ja ln e k o n ta k ty ks. dr. J. G lem pa z A k ad em ią Teologii K ato lick iej (ze w szy stk im i jej W ydziałam i) odbyw ały się ta k że n a płaszczyźnie u rzę d o w ej. Ja k o delegat P ry m a sa — W ielkiego K an c lerza uczestniczył w w ie lu przew o d ach d o k to rsk ic h i h ab ilita cy jn y ch . W reszcie n a w sp o m n ia
288 M a te ria ły do h isto rii [4] n y m W ydziale P ra w a K anonicznego, 12 m a rc a 1975 roku, p rz e p ro w a dził n o stry fik a c ję 'swego d o k to ratu .
O poczuciu odpow iedzialności za spełniane p ra c e d y d ak ty czn e św ia d czyć może m. in. przyg o to w an ie d la stu d e n tó w pom ocy w p o staci w y danego w W ydaw nictw ie A k ad e m ii Teologii K ato lick iej L e x ic u lu m pra
w a rzy m sk ie g o (W arszaw a 1974). Z biór te n sta n o w ił m a te ria ł do p ro
w adzonych ćw iczeń z p ra w a rzym skiego. W ychodząc n a p rzeciw a k tu aln e j sy tu a cji, a u to r zam ieścił ta k ż e tłu m ac ze n ia te k stó w n a język polski. P ow ierzone obow iązki d y d ak ty cz n e sp e łn ia ł z d u ż y m z a a n g a żow aniem fachow ca i człow ieka, a p rzede w szy stk im k ap ła n a . Do za jęć podchodził z w olą p rz e k a z a n ia pow ierzonej m łodzieży n ie tylk o określonego p en su m w iadom ości p raw n y ch , lecz także i elem en tó w p r a w a ap lik o w an y c h do k o n k retn e g o życia człow ieka oraz społeczności. D zielił się osobistym i dośw iadczeniam i n a b y ty m i w p ra k ty c e sądow niczej i p rac y a d m in istra c y jn e j.
B ra ł u d ział w licznych sp o tk a n ia ch i zjaz d ac h k a n o n istó w ta k p o l skich ja k i zagranicznych. P rzy k ład o w o w III M iędzynarodow ym K o n g resie P ra w a K anonicznego w P am p e lu n ie nt. N orm a in iure canonico (10—45. X. 1976 r.).
W dow ód u z n a n ia za g o rliw ą i p e łn ą pośw ięcania p rac ę d la K o ścioła, ja k też w zorow ą p o staw ę k ap ła ń sk ą , 29 listo p ad a 19'72 ro k u za sta ł odznaczony przez O jca św. P a w ła VI godnością k a p e la n a hono row ego Jego Ś w iątobliw ości. W cztery la ta później, 19 m arca 1976 ro ku, m ian o w an y zo stał k an o n ik iem g rem ialn y m K a p itu ły P ry m a so w sk ie j w G nieźnie.
D nia 4 m a rc a 1979 ro k u z a sta ł m ian o w an y 48 o rd y n ariu sz em diecezji w arm iń sk iej, w k tó re j kan o n iczn ie rzą d y ob jął 19 m a rc a tegoż roku. S a k rę b isk u p ią otrzy m ał w G nieźnie, 21 k w ie tn ia li979 roku, z rą k k a rd . S te fa n a W yszyńskiego, a rc y b isk u p a F ra n cisz k a M acharskiego i b isk u p a J a n a Wł. O błąka. D ew izą p aste rsk ie j posługi uczynił zaw o ła n ie „ C a rita ti in iu s titia ”. W szedłszy do g rona E p isk o p atu P o lsk i zo s ta ł przew odniczącym K o m isji E p isk o p atu „ Iu stitia et P a x ”. B ył n ad to członkiem k ilk u innych K om isji: do sp raw D u szp a ste rstw a L udzi P r a cy, do sp ra w R ew izji P ra w a K anonicznego i do sp ra w In sty tu c ji P o l skich w Rzymie. B ył w reszcie w spółprzew odniczącym zeispołu le g isla cyjnego pow ołanego przez K om isję W spólną P rz ed sta w icieli R ządu i E piskopatu.
Jafco b isk u p o rd y n ariu sz z ogrom nym za p ałem p o d ją ł p a ste rsk ie obo w iązk i n a rozległej Ziem i W a rm iń sk ie j i M azurskiej. Z serd eczn ą tr o skliw ością z w ra c a ł się zw łaszcza do ludności od w ieków zam ieszkałej n a ty c h ziem iach, p rze ślad o w a n ej i p oniżanej za czasów n iem ieckich, a n ie je d n o k ro tn ie k rzyw dzonej -w o sta tn ic h d ziesiątk a ch la t. E rygow ał w iele p ara fii, ośrodków d u sz p aste rsk ich i katech ety czn y ch . P o w o łał R a dę K a p ła ń sk ą (il5. IX. 197®), R adę D u szp a ste rsk ą (20. IX. 1:979), r e a k ty w ow ał D iecezjaln ą K om isję S ztu k i (8. X. 1979), R ad ę W ydaw niczą (30.
[5] M a teria ły do h istorii 289
XI.
1979) i K om isję L itu rg ic zn ą (21. X II. 1979). D nia 19 m arca 1980 ro k u ogłosił rozpoczęcie p rac przygotow aw czych do D uszpasterskiego Synodu D iecezji W a rm iń sk ie j (o statn i synod odbył się w ro k u 1922). D ał now e im p u lsy procesow i b e a ty fik a c y jn e m u Sługi Bożego k ard . S ta n isła w a H ozjusza.P o śm ierci k a rd . S te fa n a W yszyńskiego (28. V. 1S®1) papież J a n P a w eł II zam ian o w ał n a w a k u ją c ą stolicę w G nieźnie i w W arszaw ie, d n ia 3 lipca 1981 roku, dotychczasow ego o rd y n ariu sz a w arm ińskiego. N a stolicy P ry m a só w P o lsk i je st on osiem dziesiątym arcy b isk u p em m e tro p o litą oraz pięćd ziesiąty m szóstym P ry m asem . N atom iast n a stolicy w arsza w sk ie j cz te rn a sty m rz ą d c ą A rchidiecezji, w ty m d w u n asty m a r cy b isk u p em m etro p o litą, nie licząc w ik ariu sz y k ap itu ln y c h , ty tu la rn y c h arcybiskupów , ja k też w ik a riu sz y gen eraln y ch , k tó rzy sp raw o w ali w ła dzę duch o w n ą w W arszaw ie podczas zesłan ia w głąb R osji a rc y b isk u p a Z y g m u n ta Szczęsnego F elińskiego. R ządy w obu A rchidiecezjach o b jął 9 lipca tegoż roblu. Ja k o P ry m a s P o lsk i p o d ją ł ta k ż e innei funkcje): O p iekuna D u szp a ste rstw a P olonii Z agranicznej, o rd y n ariu sz a n a te r e nie P olski d la K ościołów obrządku g re c k o k a to lic k ie g o i orm iańskiego a przede w iszystkim Przew odniczącego K o n fe re n cji E p iskopatu Polski.
P om im o b ardzo licznych obow iązków a rc y b isk u p Jó z ef G lem p sporo p u b lik o w a ł za ró w n o w dziedzinie n au k o w e j ja k i p o p u la rn e j, zw łasz cza w la ta c h p rac y w S e k re ta ria c ie P ry m a sa Polski. W sw ym dorobku po siad a p u b lik a c je z dziedziny praw.a kanonicznego oraz h isto rii K o ścioła. P ołączenie n ie je d n o k ro tn ie ty c h dw óch płaszczyzn pozw oliło n a b a rd z ie j p ełn iejsze i zrozum ialsze a n a liz y poszczególnych przepisów p raw n y ch . A u to r u k a z u je p ra w o w jego fu n k c ja c h społecznych i to w a p lik a c ji do je d n o stk i ja k i społeczności. P ra c e z z a k resu h isto rii K ościoła, zw łaszcza b io g ram y sta n o w ią g ru n to w n ie u d o k u m e n to w an e o p raco w an ia o dużej w arto śc i n ac ec h o w an ej o biektyw izm em i n a u k o w ą ścisłością.
W spom niane w yżej L e x ic u lu m n ależy u zn ać za pierw sze tego ty p u o p rac o w a n ie n a g ru n cie polskim . Aiutor odszedł od trad y c y jn eg o u k ła du opartego n a dziełach p raw a, a zastosow ał podział w edług haseł. O pracow anie to posiad a w reszcie dużą w arto ść dydaktyczną, zw łaszcza w ra m a c h ćw iczeń z p ra w a rzym skiego.
B ib lio g rafia p u b lik a c ji a rc y b isk u p a Józefa G lem pa do 7. VII. 1981 ro k u o b e jm u je liO‘5 pozycji, w ty m 2 k sią żk i i k ilk a n a śc ie p o w aż n iej szych a rty k u łó w z za k re su p ra w a i biogram ów . W arto dla u zu p e łn ie n ia dodać, iż n in iejszy ze sta w n ie uw zg lęd n ia d ru k o w a n y ch d o k u m en tó w kościelnych sygnow anych n azw isk iem A rc y b isk u p a w okresie p e ł n ie n ia przez niego u rzę d u B isk u p a W arm ińskiego.
290 M a teria ły do h isto rii [6]
II. Bibliografia prac
W y k a z za sto so w a n ych sk ró tó w czasopism :
C hrzęść, w św iecie — C h rze śc ijan in w św iecie Dusz. Pol. Zag. — D uszpasterz P o lsk i Z ag ran icą Gaz. Niedz. — G azeta N iedzielna
L ’O s s e r . Rom. — L ’O sserv ato re R om ano N asza Rodź. — N asza R odzina
N iedz. — N iedziela
Posł. Wiarm. — P o słaniec W a rm iń sk i czyli K ale n d arz M ary jn y P r. K an. — P ra w o K anoniczne
P rz ew . K atol. — P rz ew o d n ik K ato lick i S łow o Powsz. — Słowo P ow szechne S tud. G nesn. — S tu d ia G nesnensia Tyg. Powsz. — T ygodnik P ow szechny W dr. — W drodze
W arm . W iad. Diec. — W a rm iń sk ie W iadom ości D iecezjalne
W iad. Arehidiiec. G niezn. •— W iadom ości A rch id iecezji G n ieźnieńskiej W iad. A rch i diec. W ars z. — W iadom ości Arohidiecezijailne W arszaw sk ie
Z i P —• Z a i P rzeciw
1971
il. U roczystości b e a ty fik a c y jn e O jca M. M. K olbe, N asza Rodz. 1971 n r 112 s. 12—16. — Toż: W pozycji n r 4.
2. D zień po lskich m o d litw w R zym ie , 18 p a źd ziern ik a 1971, N asza Rodz. 10711 n r 12 s. 16—119. — Toż: B łogosław iony O jciec K olbe.
D zień p o lsk ic h m o d litw w R zym ie , 18 p a źd ziern ik a 1971, Dusz.
Pol. Zag. 23 (197,2) 23— 29.
3. P olskie są d o w n ictw o ko ścieln e w latach 1945—1970, P r. K an. 14 (HI971) n r 31—4 s. H69I—2I25.
1972
4. U roczystości b e a ty fik a c y jn e Ojca M a ksy m ilia n a M arii K olbe, R z y m — 17 p a źd ziern ik a 1971, Dusz. Pol. Zag. 2!3i (1972) 12—>23. —
Toż: (fragm enty) pozycja n r 1.
5. N iek tó re zagadnienia zw ią za n e z zasto so w a n iem m o tu proprio „ M atrim onia m ix ta ” do w a r u n k ó w kra jo w y c h , P r. K an. 15 <1972)
n r li—2 s. 19—i3i6.
6. Ks. E dw ard v a n B lericą (1895—1946), P r. K an. 15 (!l'9>72) n r 3—4 s. 29.3—29*5.
7. Ks. A le k s y B rasse (1901— 1956), P r. K an. 115 (1972) n r 3^-4 s. 295— 297.
[7] M a te ria ły do h isto rii 291
8, Ks. S ta n isła w Jan a sik (1882—1942), P r. K an. 15 (1972) n r 3—4 s. 297—299.
9. Ks. K a zim ie rz G ło w iń ski (1862—1946), P r. K an. 1‘5 (1972) n r 3—4 s. 299 300.
liO. K s. F eliks K o zło w sk i — jo łm u ż n ik G niezna, P rzew . K atol. 62 (111972;) 3918—399.
11, Z a w ie ra n ie m a łże ń stw m iesza n ych . U w agi p ra k ty c zn e dla d u szp a
sterzy, W iad. A rchidiec. G niezn. 27 (11972) 3—6. — Toż: Dusz. Pol.
Zag. 23 (1972) 457-^401-.
1973
12, Ks. T eodor T a cza k (1878— 1941), P r. K an. 16 (197'3) n r 1—2 s. 285—
2188
.
13, B ro n ił polskości K o p e rn ik a (ks. Ig n a cy P olkow ski), P rzew . K atol. 63 (1973) 10(1—JJ92.
14, O ddany B ogu i O jczyźn ie (ks. T a d eu sz T rzciń ski), P rzew . K atol. 63 (1973) 420—-421.
1974
16. De conceptu fic tio n is iu ris apud R om anos, R om a 11974 P o n tificia U n iv e rsita s Latiersanemisis 8° ss. 78.
16. L e x ic u lu m p raw a rzy m skie g o . W yb ó r te k s tó w łaciń skich z tłu m a
cze n ie m p o lsk im i o bjaśnieniam i, W arszaw a 1974 A k ad em ia T eolo-
gi K ato lick iej 8° ss. 217, 3 nlb.
17. O becny sta n p ra w n y postępow ania o d ysp en sę od m a łże ń stw a n ie
dopełnionego, P r. K an. 17 (119714) n r 3—4 s. H1'7—(130.
18. K s. E d m u n d K a rd yn a ł Dalbor (1869—1926), P r. K an. 17 (1974) n r 3—4 s. 229—240.
19. S y n o d p a sto ra ln y u sąsiadów za Łabą, P rzew , K atol. 64 (T974) n r 8 s. 4—5.
1975
20. Rec.: E n cyklopedia K atolicka, t. 1, L u b lin 1973. — P r. K an. 18 (1,975) n r 1—12 s. 3ili3—317.
21. W spółdziałanie w K ościele ja k o zagadnienie pra w n e po Soborze
W a ty k a ń s k im II, S tud. G nesn. 1; (1975) 211—227.
1976
23. B lericą E dw ard v a n ks. W: E n cyklo p ed ia K atolicka, t. 2, L u b lin 197(6 kol. 658—059.
2 92 M a teria ły do h isto rii
23. B rasse A le k s y ks. W: E ncyklopedia K atolicka, t. 2, L u b lin 1976 kol. 1044.
2i4. Rec.: G utierez A., II majtrimonio. E ssenza —■ fine — am ore co- n iu g ale, eon p a rtic o la re rife rim e n to alla d onna recisa, N eapoli ;197'4. — P r. K an. 1'9 (4976) n r 3'—4 s. 270-M275.
25. Rec.: O stnańczyk E. J., E n cyklopedia sp ra w m iędzynarodow ych i ONZ, Wiarisepwa 19714. — P r. K an. 1*9 (4S76) n r 3i—;4 s. 2S7©—■ '280.
2i6. R ek to rzy S em in a riu m D u cho w n eg o w G n ieźn ie po ro k u 1835 (ks. J. K . D ą b row ski, ks. A . K id a szew sk i), S ta d . G nesn. 2 (1976) 345— 376.
1977
27. P o c zą tk i p o ls k ie j litera tu ry o k a rn ości k o śc ie ln e j — ks. Jan O
pie-liń s k i 1858— 1935,P r. K an. 20 (1977) n r 3—4 s. 225—213«.
1978
28. Rec.: Ż u ro w sk i M. A., K anoniczne p ra w o m ałżeńskie o k resu p oso borow ego, K atow ice 1976. — P r. K an. 21 (1978) n r l1—2 s. 232— 237.
29. Rec.: B a rb e rin i G., S ta ti sa cia lłsti e confessioni religiöse, M ilano 1973. — P r. K an. 21 (1978) n r 1—2 ,s. 268—273.
30. Rec.: E ncyklopedia K ato lick a, t. 2, L u b lin 197®. — P r. K an. 21 (ili97i8) n r 1— 2 s. 27®—'277.
31. Spra w ozd a nie z III M ięd zyn arod ow ego K o n g re su Praw a K a n o n ic z nego, Pa m p lon a 10—15 X 1976, P r. K an. 21 (1978) n r 1^-2 s. 2<8!1— 288.
3i2. P r o b lem y id e n ty fik a c ji K o śc io ła lok a ln eg o i pa rtyku la rn eg o, Pr. K an. 24 (1078) n r 3—4 s. 23— 39.
33. R ek to rzy S em in a riu m D u cho w n eg o w G n ie źn ie po r o k u 1835 (ks. F . F ra su n k iew icz), Stud. G nesn. 4 (1978) 289—300.
34. K a r d y n a lsk i k a p elu sz. W sp om n ien ia z o k a zji J u b ile u s z u kard y- nalstw a (kard. S te fa n W yszyń ski), W iad. A rchidiec. W arsz. 68 68 (1978) 85— 88.
1979
3i5. O p ie liń sk i Jan N ep o m u cen ks. W: P o lsk i S łow nik B iograficzny 24 (1979) s. 1122— 103.
3:6. P r zem ó w ien ie na za k o ń cze n ie k o n se k r a c ji w G n ie źn ie 21 I V 1979,
W arm . W iad. Diec. 34 (1979) r.1'5’—1(1,6. — Toż: O d zie d zic tw ie w ia ry (fragmenity), P rzew . K atol. 71 (198il) n r 29 s. 3.
[9] M a te ria ły do h isto rii 293
O lsztyn ie 29 I V 1979, W a rm . W iad. D iec. 34 (1979) 1.23—126. —
Toż: T r z y w e zw a n ia . K a za n ie podczas in g re su w O lsztyn ie 29 IV 1979, W d r. 7 (1979) n r 7 s. 86— 90. — Toż: O obecności K ościoła w św iecie (fra g m e n ty ). P rz e w . K a to l. 71 (19®1) n r 29 s. 3.
38. P rze m ó w ien ie podczas in g re su do k a te d r y w e .F ro m b o rk u 6 V 1979, W a rm . W iad . D iec. 34 (1979) li26—^1'29. — Toż: O obecności K ościo
ła w św iecie (fra g m e n ty ), P rz e w . K a to l. 71 (1981) n r 29 s. 3.
39. P ozdrow ienie w ielka n o cn e, W a rm . W iad. D iec. 34 (1979) 1291— 130.
40. K o m u n ik a t ... (w s p ra w ie w iz y ty J a n a P a w ła II w P olsce), W arm . W iad . D iec. 34 (1979) 131.
41. O dezw a do d u ch o w ie ń stw a i w ie rn y c h (w s p r a w ie ju b ile u s z u 400- -le c ia ś m ie rc i k a r d . S ta n is ła w a H o z ju sz a ), W a rm . W iad . D iec. 34 (1979) 2a.il.
1980
42. S łow o w stęp n e , P osł. W a rm . 10 (111980) 3i—4.
43. M o d litw a w p rze d d zie ń objęcia d ie ce zji w a r m iń sk ie j, P o sł. W arm . 10 (1980) 72— 73. — T oż: (fra g m e n ty ), P rz e w . K a to l. 71 (1981) n r 29 s. 2.
44. O dezw a do d u ch o w ie ń stw a d iecezji w a r m iń sk ie j, . W arm . W iad . D iec. 3:5 (198;0) 26— 28. — T oż: O k a tec h iza cji (fra g m e n ty ), P rz e w .
K a to l. 71 (1981) n r 29 ,s. 8.
45. O dezw a do kapłanów , W a rm . W iad. D iec. 35 (11980) 28— 30. 46. K azanie w kościele N S P J w O lsztyn ie w czasie re zu re k c ji 15 IV
1979, W a rm . W iad . D iec. 3-5 (1980) 34—35.
47. K azanie w B a zylice M a tk i B o sk ie j na Z a ty b r z u w R zy m ie 17 V
1979, W a rm . W iad . D iec. 35 (1980) 3;5— 38. — Toż: O w ię zi K o ścioła z N aro d em (fra g m e n ty ), P rz e w . K a to l. 71 (11981) n r 29 s. 3.
48. K azanie w k o n k a te d rze św. J a k u b a w O lsztyn ie podczas u d zie
lania św ięc eń k a p ła ń skich 17 V I 1979, W a rm . W iad . D iec. 35 (1980)
3'9— 40.
49. K azanie na rozpoczęcie now ego ro k u se m in a ryjn eg o 1979/1980,
W a rm . W iad . D iec. 35 (1980) 40— 42. — T oż: O obecności K ościoła w św iecie (fra g m e n ty ), P rz e w . K a to l. 71 (19811) n r 291 s. 3-,
50. K a zanie w czasie p rocesji Bożego Ciała w O lsztyn ie 14 V I 1979, W a rm . W iad . D iec. 35 (1980) 42'—414.
5,1. K a zanie w G ietrzw ałdzie, W arm . W iad. D iec. 35 (1980) 44—47. —
T oż: O praw ach dzieci (fra g m e n ty ), P rz e w . K a to l. 71 (1981) n r 29
s. 8.
i52. K azanie %o k o n k a te d rze w O lsztyn ie w I rocznicę śm ierci bp. J. D rzazgi, W a rm . W iad . D iec. 35 (1980) 47— 49.
53. K a zanie podczas uro czysto ści 85-lecia u ro d zin M arii Z ie n ta r y M a le w sk ie j, W arm . W iad . D iec. 35 (1980) 49— 50.
294 M a te ria ły do h isto rii [10] 54. D u szp a ste rsk i sy nod d ie c e z ji w a rm iń sk iej, W arm . W iad. Diec. 35
(19®0) 221—'222.
5-5. L is t do w iern y ch z ży czen ia m i w ie lk a n o cn y m i i z zap ow ied zią d u szp a stersk ieg o S y n o d u d iecezja ln eg o , W arm . W iad. Diec. 35 (1980) 224—'226.
66. R eg u la m in K ó ł S y n od a ln y ch , W arm . W iad. Diec. 35 (1980) 226— 227.
57. L ist na T y d zie ń M iłosierd zia , W arm . W iad. Diec. 35 (1980) 261-~ 263.
56. K o m u n ik a t o b u d o w n ictw ie k o ścieln y m , W arm . W iad. Diec. 35 (il 980) 263—1264.
59. L ist o r o d zin ie z o k a zji S y n o d u W arm ińskieg o, W arm . W iad. Diec. 35 (T980) 264—'265.
60. B isk u p K a lle r ja k o obrońca w iary. K a za n ie 10 X 1980 w e w spół- k a ted rze w O lszty n ie z o k a zji s e tn e j roczn icy od u ro d zen ia b is k u pa M a ksy m ilia n a K a ller a , W arm . W iad. Diec. 35 (1980) 229—300.
1981
61. B ie le w s k i M ieczy sła w . W: P olscy k anoniści (wiek X IX i XX), W ar.szawa lM i cz.. I s. 33—®4.
62. J a n isze w sk i Jan C h ry zo stom . W: P olscy k an o n iści (wiek X IX i X X ), W arszaw a !1981 cz. I s. 1186—il'87.
63. K o z ło w s k i F e lik s . W: P olscy k an o n iści (wiek X IX i XX), W a r szaw a 'lSffiil cz. I s. 248—(250.
64. Ł agoda Jan. W: Polscy k anoniści (w iek X IX d XX), W arszaw a
19*81 cz. II s. 13.
65. Ł u c za k J ó zef. W: Polacy k anoniści (wiek X IX i XX), W arszaw a 19811 cz. II s. '1'4—1S.
66. P o lk o w s k i Ignacy. W: P olscy k an o n iści (wiek X IX i XX), W arsza w a (1!9j81 cz. II s. 1,2;0)—dal.
67. T r z c iń sk i T a d eu sz. W: Polscy k an o n iści (w iek X IX i XX), W a r szaw a 1W1 ,cz. II s. 21'9—1221.
68. W arten berg F e lik s . W: Polscy k an o n iści (wiek X IX i XX), W a r szaw a 1901 cz. II is. 2t5S5i—(226.
69. B lericą E dw ard V an. W: W ielkopolski S łow nik B iograficzny, W a r szaw a 19®1 s. 98.
70. K o w a lsk i K a z im ie r z J ó zef. W: W ielkopolski S łow nik B iograficzny, W arszaw a 1981 s. 368,.
71. S p rin g er M aria. W: W ielkopolski S łow nik B iograficzny, W arsza w a Ш 1 s. 688—689.
72. T a cza k T eod or. W: W ielkopolski S łow nik B iograficzny, W arszaw a Ш81 s. 769—760.
7'3. Z a b ło c k i M a teu sz Jerzy. W: W ielkopolski S łow nik B iograficzny, W arszaw a 1.981 s. 8:55.
[H ] M a teria ły do h isto rii 295
7/4.
Słowo wstępne,
Posł. W arm . 111 (ЮТ1) 3—4.75. O d zie d z ic tw ie w iary (frag m en ty z k o n fe re n c ji p a ra fia ln e j, Ol sztyn l'9®0), P rzew . K atol. 7il (1981) n r 29 s. 3, 8.
76. O p rzem ocy i k ła m stw ie (frag m en ty z k o n fe re n c ji p a ra fia ln e j, O lsztyn 1980), P rzew . K atol. 71 (1981) n r 29 s. 8.
7'7. H om ilia na za k o ń cze n ie obchod ów 400-lecia śm ierci kard, S ta n i sław a H o zju sza (fragm enty), Słowo Powisz. 35 (19Ш) n r 141 s. 3. 78.
Maryjne więzi zmarłego Prymasa Polski ze Świętą Warmią
(słowop a s te rs k ie poś\vięcone p am ięci k a rd . W yszyńskiego), Słow o Powsz. 35 (1981) n r 147 s. 7. — Toż: N ie w o ln ik M aryi. L is t p a stersk i do w iern y ch d ie c e z ji w a r m iń sk ie j po śm ie r c i kard. S te fa n a W y szy ń skieg o, Chrzęść, w św iecie 13 (1981) n r 4 s. 7®—74. — Toż: S ło w o B isk u p a W a rm ińskieg o na za k o ń cze n ie o k re su ża ło b y po śm ie r c i śp. kard. S te fa n a W y szyń skieg o , N iedz. 24 (1901) n r 9 s. 1, 6. — Toż: B isk u p W a rm iń sk i do d u ch o w ień stw a i w iern y ch , 22 V I 1981,
W arm . W iad. Die:c. 36 (1981) 2109,—2111.
79. S p o tk a n ie w O lszty n ie. Rozm ow ę p rze p ro w ad z ił Ja c e k Susuł, Tyg. Powsz. 36 (1901) n r 25 s. 1, 4—5. Toż: Na p ow ita n ie now ego P r y m asa (fragm enty), Gaz. N iedz. 33 (il'981) n r 29 s. 1. •— Toż: O so bie sam ym (fragm enty), P raew . K atol. 711' (1981) n r 29 s. 3'.- — Toż: O w ię zi K o śc io ła z N a rod em (fragm enty), P rzew . K atol. 7:1 (1981) n r 29 s. 3-. — Toż: O „S o lid a r n o śc i” (fragm enty), P rzew . K atol. 71 (il@ai) n r 29 s. 8.
80. L is t w ie lk o p o stn y o k a p ła ń stw ie h iera rch iczn y m , W arm . W iad. Diec. 36 (1981) '82— 87. — Toż: (fragm enty), Słow o Powsz. 3!5 (19®1) n r 56 s. 6i—-7.
81. Z a rzą d zen ie d o ty czą ce trzeźw o ści d ie cezja n , W arm . W iad. Diec. 36 (1981) 87—88.
82. T em a ty d u szp a stersk ie do om ów ienia z K s ię ż m i D ieka n a m i, W arm . W iad. Diec. 36 (19:81) 88.
83. K a za n ie p od czas p ośw ięcen ia krzy ża pod k o śc ió ł pa ra fii R ed em p - tora w O lsz ty n ie na O sie d lu X X - le c ia , 1 II 1981, W arm . W iad. Diec. 36 (№811) 88—90. — Toż: W arm . W iad. Diec. 36 (1981) 230— 23:2.
84.
Komunikat Biskupa Warmińskiego
zdnia
12 V 1981, W arm . W iad. Diec. 36 (1981) 207—209.85. K a za n ie pod czas u d ziela n ia św ięceń k a p ła ń sk ich w ka ted rze o lsz ty ń sk iej, 2 II 19Я1, W arm . W iad. Diec. 36 (1081) 23:2—204. 86. S łow o pod czas in sta la c ji k a n on ików , D obre M iasto, 2 III 1981,
■Warm. W iad. Diec. 36 (1981) 234.
87. S łow o o ka p ła ń stw ie h iera rch iczn y m w y g łoszon e w sem in a riu m d u cho w n y m , 4 III 1901, W arm . W iad. Diec. 36 (1-981) 23:5—239.
8 8 . K a za n ie w y g łoszon e do pań z pora d nictw a rod zin neg o na za k o ń
czen ie k u r su w O rn ecie, dnia 8 I II M81, W arm . W iad. Diec. 36 (1981) 239.—2141.
296 M a te ria ły do h istorii [12]
89. K a zanie w ygło szo n e w kościele w S p yc h o w ie na za ko ń czen ie m i
sji p arafialnych, 13 II I 1981, W a rm . W iad. D iec. 36 (1981) 241—
243.
90. S łow o do d oradczyń życia rodzinnego w bazylice g ie trzw a łd zkiej, 14 I I I 198:1, W a rm . W dad. D iec. 36 (1981) 243— 245.
91. S łow o na U roczystości św. Józefa w S e m in a riu m D u ch o w n ym
w O lsztynie, W a rm . W iad . D iec. 36 (1981) 245—247.
92. S łow o na za ko ń czen ie re k o le k c ji w kościele św. Józefa w O lszty
nie, d n ia 10 k w ie tn ia 1981 r., W a rm . W iad . D iec. 36 (1981) 247—
248.
93. K azanie w ygło szo n e w kościele N a jśw iętszeg o Serca Pana J e z u
sa na zakończenie re k o le k c ji, W a rm . W iad. D iec. 36 (1981) 248—
249.
94. S łow o na za ko ń czen ie re k o le k c ji dla m ło d zie ży a ka d e m ic k ie j w
kościele N.S.P.J. w O lsztyn ie, 11 IV 1981, W arm . W iad. D iec. 36
(19*81) 250—M l.
95. K azanie na za ko ń czen ie re k o le k c ji dla in te lig e n c ji w parafii N a j
św iętszego Serca P. ■Je zu sa , .14 IV 11981, W a rm . W iad . D iec. 3s6 (1981)
251f—.2i5S.
96. Słow o na pogrzebie ks. F eliksa Saw ickieg o — M albork, 15 IV 1981, W arm . W iad . D iec. 36 (;198!1) 253—254.
97. K a za n ie w y g ło szon e w W. C zw a rtek , 16 IV 1981, W a rm . W iad . D iec. 36 (1981) 254—>255.
98. K azanie w kościele N .S.P.J. w O lsztyn ie — pośw ięcenie sztandarów , 3 V 1981, W a rm . W iad . D iec. 36 (1.981) 256—i298.
99. K a za n ie do sióstr w G ietrzw a łd zie, 15 V 19®1, W a rm . W iad . D iec. 36 (19811) 25®—260.
100. K azanie w ygło szo n e podczas ju b ile u szu 25-lecia ka p ła ń stw a , 25 V 1981, W a rm . W iad . D iec. 36 (1981) 26.0— 263.
101. K azanie podczas M szy św. za zm arłego K s. P rym asa P olski, 30 V 1981, W a rm . W iad . D iec. 36 (1981.) 203— 266.
102. K a za n ie na S ta d io n ie O Z O S -u w O lsztyn ie do Solidarności w ie j
skiej, 7 V I 1981, W a rm . W iad . D iec. 36 (li9Bl) 266— 268.
103. K a za n ie w B o że C ia ło — O lszty n , 18 V I 1981, W a rm . W iad . D iec. 36 (1981) 268—(27>0.
1.04. K azanie w y g ło szo n e w czasie obchodów d n i k u ltu r y ch rześc ija ń skiej, W a rm . W iad . D iec. 36 (1.981) 272—274.
105. R ozm ow a z ty g o d n ik ie m „Za i P rzeciw ”. R o zm o w ą p rz e p ro w a d z ił
J a n W ie c z o re k , Z i P 25 <1981) n r 28 s. 2, 115.
Publikacje o ks. arcybiskupie Józefie Glem pie (wybór)
1. O b łą k J a n b p , K o m u n ik a t o n o m in a cji now ego b isk u p a w a rm iń sk ie go, W a rm . W iad . D iec. 34 (1979) 100— 107.
[13] M a te ria ły do h isto rii 297 2. K s. Prałat Dr Jó ze f G lem p b isk u p e m w a r m iń sk im , W arm . W iad.
Diec. 34 (1379) lOT^-409.
3. D ziałalność n a u ko w a W y d zia łu P raw a K anonicznego A k a d e m ii T e o
logii K a to lic k ie j vj latach 1970—1979, opracow ał ks. P aw eł M aciak SJ, W arszaw a 198:1 A kad em ia Teologii K ato lick iej 8° s. 17, 21, 36, 38, 42, 46, 66.
4. G lem p Józef. W: Polscy k an o n iści (w iek X IX i XX), z e b ran e zbioro w o m a te ria ły opracow ał i ułożył O. Jo a ch im R om an Bar, W arszaw a I9S1 A k ad em ia Teologii K ato lick iej 8° cz. I s. Ij4'3.
5. K sią d z A rc y b isk u p J ó z e f G lem p, L ’O sser. Rom. 2 (1981) n r 6 s. 8 (w ydanie w języ k u polskim ).
6. W ita m y N ow ego P rym asa, Niedz. 24 (1981) n r 7 s. 1.
7. N o w y A rc y p a ste rz K ościoła w Polsce, P rzew . K atol. 71 (1981) n r 29 s. 2.
8. S iem ianow ski A n to n i ks., Pod p rze w o d n ic tw e m now ego Pasterza, W d r. 9 (1981) n r 9 s. 4—6.
9. K alw a rc zy k G rzegorz ks., Ż ycio rys a rc yb isk u p a Józefa G lem pa, P ry
m asa P olski, W iad. A rchidiec. W arsz. 71 (1931) 226—2)29. — Toż: W iad.
A rchidiec. G niezn. 36 (1981) 195—197.
