WO JE WÓ D ZK I K O NK URS P O L O NIST YC ZNY
dla uczniów gimnazjów oraz klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu
WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO w roku szkolnym 2018/2019
etap: miejski/gminny
23 stycznia 2019 r., godz. 9.00
Witamy Cię w drugim etapie konkursu!
Myślą przewodnią tego arkusza są słowa Antoine`a de Saint-Exupéry'ego:
Im dajesz więcej, tym większym się stajesz. Ale potrzebny jest ktoś, aby przyjmować.
Bowiem dawać to nie znaczy tracić.
Przed Tobą arkusz składający się z 6 części, które zawierają zadania otwarte i zamknięte.
1. Arkusz zawiera 15 stron. Zanim przystąpisz do pracy, upewnij się, czy wszystkie strony testu są czytelne. Ewentualną nieczytelność lub brak strony zgłoś komisji.
2. Czytaj uważnie polecenia. Wpisuj odpowiedzi w wyznaczonych miejscach.
3. W zadaniach zamkniętych tylko jedna odpowiedź jest właściwa (chyba że polecenie stanowi inaczej) – trzeba ją zaznaczyć, przekreślając znakiem X odpowiednią literę.
4. Jeżeli przy wyborze się pomylisz, błędną odpowiedź otocz kółkiem i zaznacz inną.
5. Zadania rozwiązuj długopisem lub piórem. Nie używaj ołówka, zmazika ani korektora.
6. Na końcu arkusza znajduje się brudnopis, który nie będzie sprawdzany – jest tylko do Twojej dyspozycji, możesz umieszczać tam swoje notatki.
7. Aby przejść do kolejnego etapu konkursu, musisz zdobyć co najmniej 51 punktów z 60.
8. Na rozwiązanie arkusza masz 120 minut.
9. Zachowaj spokój. W tym konkursie nic nie tracisz, zdobywasz natomiast nowe doświadczenia.
Powodzenia!
Tu wpisz swój kod: ...
Uzupełnia komisja:
Maksymalna liczba punktów 60 100%
Uzyskane punkty
cz. testowa wypraco-
wanie
Czytelny podpis osoby sprawdzającej
Czytanie ze zrozumieniem [0-5p.]
Harmonia obdarowywania
1] Dawanie i branie to dwa aspekty tej samej energii. Potrafisz brać bez poczucia winy? Potrafisz dawać bez oczekiwania wzajemności? Równowaga i umiejętność w braniu i dawaniu są podstawą pięknych relacji.
2] Istnieje powszechne przekonanie, że dawanie jest czymś większym, lepszym, szlachetniejszym niż branie. Niestety wiara w to spowodowała zaburzenie w przepływie energii między ludźmi, wskutek którego nie potrafimy już ani prawdziwie dawać, ani brać. Każda darowizna obarczona jest oczekiwaniem, a każdy otrzymany prezent poczuciem, że trzeba się odwdzięczyć.
3] Tak naprawdę za pomocą prezentów na poziomie podświadomym komunikujemy bliskim prawdę o nas samych, dlategogdy ktoś daje coś z wdzięcznością, daje wdzięczność. Gdy daje coś z miłością, daje miłość. Gdy ktoś bierze coś z wdzięcznością, daje swoją wdzięczność dającemu.
Gdy bierze coś z radością, daje mu swą radość. Jest to cudowna, pełna lekkości wymiana, w czasie której każdy czuje się napełniony, niczego nie oczekując w zamian. Tak też jest z naszymi uczuciami. Gdy jednak dający daje więcej, niż chce dać, dar pozostawia niesmak wymuszonego poświęcenia, a obdarowany w ten sposób, zamiast radości i wdzięczności, przeżywa poczucie winy, zobowiązania. Dający natomiast czuje się wierzycielem.
4] Gdy biorący czuje, że powinien zostać obdarowany, uznając dającego za dłużnika, odbiera sobie i dającemu radość przeżycia wdzięczności i miłości. Gdy biorca potrafi docenić prezent, sprawia, że tak naprawdę darczyńca wzrasta i w ten sposób uruchamiają się cud i magia wymiany, które zachodzą poza poziomem umysłu. W dawaniu nie ma nic przyjemniejszego od uśmiechu, radości na twarzy. Któż tego nie lubi? Ujrzeć szczęście w oczach drugiej osoby, to znaczy ujrzeć w nich swoje szczęście. I nie ma tutaj znaczenia, czy chodzi o emocje, czy o sprawy materialne.
Dając, oczekujemy tak naprawdę głównie uśmiechu […]
5] Trzeba pamiętać, że to biorca uruchamia dawcę. Innymi słowy, jeśli przyjmujesz z wdzięcznością, otwierasz przepływ energii dla siebie i dla osoby, która chce cię obdarować.
Biorąc – dajesz… Nie wzbraniaj się przed przyjęciem szczerze ofiarowanej pomocy, dobrego słowa czy przedmiotu, ponieważ odmawiając, nie tylko blokujesz przepływ dobrej energii, ale też wysyłasz światu informację, że nie zasługujesz na nic dobrego.
6] Stosunek do problemu brania i dawania wytworzony w dzieciństwie jest tym, co pozostaje w człowieku w dorosłym życiu. Jednak kiedy uświadomimy sobie wzorce, według których działamy, za pomocą własnej woli możemy wyjść z więzienia destrukcyjnych nawyków. Dlatego zamiast mówić: „to nie takie proste”, zacznijmy otwierać się na dawanie bez oczekiwań
i przyjmowanie z otwartością. To, czy potrafimy dawać z radością i przyjmować z wdzięcznością, pokazuje tak naprawdę, w jakim stopniu jesteśmy ze sobą w harmonii. Kiedy osiągniemy stan równowagi, w rzeczywistości odblokujemy energię obfitości na wszystkich poziomach naszego życia, bowiem w wymianie jest magia, wolność, miłość, radość i życie.
Na podstawie: Dorota Hołówka1, Dawanie i branie, „Zwierciadło", styczeń 2014.
1. Jak autorka odnosi się do powszechnego przekonania, że dawanie jest czymś większym, lepszym, szlachetniejszym niż branie? [1p.]
a) Nie zgadza się z tym przekonaniem.
b) Aprobuje takie przekonanie.
c) Nie wyraża swojej opinii na ten temat.
d) Ma ambiwalentne uczucia związane z tym przekonaniem.
2. Na czym polega zaburzenie w przepływie energii między ludźmi w czasie obdarowywania się? [1p.]
a) Obdarowujemy z myślą o wdzięczności.
b) Nie potrafimy z wdzięcznością przyjmować prezentów.
c) Przyjmując prezent, czujemy się zobowiązani, by się odwdzięczyć.
d) Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
3. Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz X we właściwym miejscu. [2p.]
zdanie prawda fałsz
Zdanie: Istnieje powszechne przekonanie, że dawanie jest czymś większym, lepszym, szlachetniejszym niż branie wyraża główną myśl tekstu.
Większość przytoczonych argumentów ma charakter biograficzny.
Tekst ma charakter perswazyjny.
Tekst został napisany stylem publicystycznym.
4. Oceń, czy podane zdanie jest faktem czy opinią. Zaznacz X we właściwym miejscu.
[1p.]
zdanie fakt opinia
Jest to cudowna, pełna lekkości wymiana, gdzie każdy czuje się napełniony, niczego nie oczekując w zamian.
W dawaniu nie ma nic przyjemniejszego od uśmiechu, radości na twarzy drugiej osoby.
1 Dorota Hołówka - psycholog, pedagog, international coach ICC, założycielka Stowarzyszenia Nowej Psychologii.
Interpretacja wiersza [0-8p.]
Józef Czechowicz Jednakowo
pościele wonne zielem dlatego siano pachnie snem
w słońca kwadratach oknach zieleń czerwony kwiatek żarzy się jak usta przez kwiat i te liście wprost z promieni pochyły most w ciszy przeczuć
u ciebie mateczko dzień ma oczy krowie
wędrowcem w stepie człapie zapóźniony wieczór ranki w obłokach się czają
i znowu dzień je łowi noce migocą snami grając sieje się słodycz przez lniane sito ty siejesz matczyna głowo
zawsze uśmiech ręką serdeczną wita jasno biało brzozowo
z końca stołu z wagonu z pola i bulwaru
gdziekolwiek oddycham ciemnogrzywy chłopak oczy me listy myśli jeden mają popas
szepcą zaklęcie wieków wiecznych wołają gwiazdę czarów
słowo jak słonecznik matusiu
Dzień jak co dzień 1930
5. Znajdź w wierszu wyrazy (jeden czasownik i jeden rzeczownik), w których podmiot liryczny bezpośrednio ujawnia się lub wskazuje, kim jest. [1p.]
a) czasownik- ………....
b) rzeczownik - ……….
6. W wierszu Józefa Czechowicza można dostrzec nawiązania do antycznego, greckiego mitu: [1p.]
a) o Narcyzie;
b) o podróży Odyseusza;
c) o Arkadii;
d) o Pigmalionie.
7. Metafora siano pachnie snem świadczy o tym, że: [1p.]
a) zapach siana wywołuje u osoby mówiącej w wierszu senność;
b) podmiot liryczny wspomina noce z dzieciństwa spędzone na sianie;
c) uczucia podmiotu lirycznego dotyczą rzeczywistości z pogranicza jawy i snu;
d) podmiot liryczny przypomina sobie zapach powietrza po sianobraniu.
8. Kazimierz Wyka nazwał sposób pisania wiersza przez Czechowicza nieśpiewną muzycznością. Przepisz wers będący metaforą, która wskazywałaby na związki utworu z muzyką. [1p.]
………
9. Wypisz z utworu apostrofę wyrażoną rzeczownikiem. [1p.]
………
10. Z kolumny A i z kolumny B przepisz po jednej odpowiedzi uzupełniającej zdanie. [1p.]
A B
a) wolnym; a) długość wersów nie jest regulowana żadnymi zasadami;
b) białym; b) długość wersów jest jednakowa;
c) sylabicznym; c) nie występują w nim rymy;
Liryk Czechowicza jest wierszem A) ………..., ponieważ B) ………..………...
11. Wypisz z wiersza wszystkie porównania. [1p.]
………
………
12. Zwrot ranki w obłokach się czają jest przykładem: [1p.]
a) onomatopei;
b) animizacji;
c) peryfrazy;
d) eksklamacji.
Bogactwo języka [0-7p.]
13. Jak zapisujemy podane wyrażenia? Który podany zapis jest poprawny? Wstaw X w odpowiednim miejscu w tabeli. [2 p.]
wyrażenie zapis prawidłowy zapis nieprawidłowy w zamian
ni stąd, ni zowąd w okamgnieniu
wte i wewte
14. Zapisz słownie liczebniki, dostosowując ich formę do podanych rzeczowników. [2p.]
50 lat ……….
rok 2012 ………
3. na mecie ………
5 drzwi ……….
15. Który szereg zawiera wyłącznie synonimy słowa „skąpiec”? [1p.]
a) kutwa, sknera, harpagon, liczykrupa;
b) kutwa, hołysz, harpagon, materialista;
c) harpagon, materialista, lichwiarz, sknera;
d) harpagon, hołysz, sknera, krezus.
16. Dokończ zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych. [1p.]
Słowa egoista-altruista w zestawieniu to:
a) neologizmy;
b) synonimy;
c) archaizmy;
d) antonimy.
17. Niewielki dar płynący prosto z serca, ofiarowany kosztem wielu wyrzeczeń to: [1p.]
a) ostatni grosz;
b) wdowi grosz;
c) wyduszony grosz;
d) psi grosz.
Gramatyka [0-10p.]
Wszystkie zadania z Gramatyki odnoszą się do poniższej sentencji:
Posiadanie jakiegokolwiek dobra nie daje radości, jeżeli nie dzielimy go z drugim człowiekiem.
Seneka 18. Jakim typem zdania złożonego jest sentencja Seneki? [1p.]
a) zdanie podrzędnie złożone, okolicznikowe przyzwolenia;
b) zdanie podrzędnie złożone, okolicznikowe przyczyny;
c) zdanie podrzędne złożone, okolicznikowe celu;
d) zdanie złożone podrzędnie, okolicznikowe warunku.
19.Jaki typ stopniowania występuje w przymiotniku "dobry"?[0-1p.]
a) stopniowanie proste;
b) stopniowanie opisowe;
c) stopniowanie nieregularne;
d) wyraz nie podlega stopniowaniu.
20. Od podanych czasowników utwórz wszystkie możliwe imiesłowy. Jeśli prawidłowa forma nie istnieje, postaw kreskę. [2p.]
bezokolicznik imiesłów przymiotnikowy czynny
imiesłów przymiotnikowy bierny
imiesłów przysłówkowy współczesny
imiesłów przysłówkowy uprzedni
posiadać
dzielić
21. Od czasownika „dać” utwórz odpowiednią formę odpowiadającą opisowi. [1p.]
opis forma wyrazu
czasownik w 2. osobie liczby mnogiej trybu przypuszczającego, w rodzaju męskoosobowym czasownik w 3. osobie liczby pojedynczej trybu rozkazującego
22. Jakimi częściami mowy są wyrazy umieszczone w tabeli? Odpowiedzi wpisz w wyznaczonym miejscu. [2p.]
wyraz część mowy
posiadanie jakikolwiek nie
jeżeli
23. Wyraz „posiadanie” został utworzony za pomocą formantu/formantów:[1p.]
a) – nie;
b) – anie;
c) – e;
d) po -; - anie.
24.Z poniższych wyrazów wypisz w wyznaczonym miejscu w tabeli wszystkie głoski bezdźwięczne. [2p.]
wyraz głoski bezdźwięczne
posiadanie człowiek
Znajomość lektur [0-8p.]
25. W ramce poniżej podano bohaterów lektur konkursowych. Do każdego utworu w tabeli wpisz po jednym z nich. [2p.]
Pan Piotr, Bette, Chwedora, Einstein, Sasza, profesor Dmuchawiec
„Tato”
W. Wharton
„Oskar i pani Róża”
E. E. Schmitt
„Tadeusz”
E. Orzeszkowa
„Żona modna”
I. Krasicki
26. Spośród podanych utworów tylko jeden nie kończy się śmiercią bohatera. Który? [1p.]
a) Tato;
b) Oskar i pani Róża;
c) Żona modna;
d) Kamizelka.
27. W których z wymienionych utworów nie występuje bohater-lekarz? Zaznacz wszystkie prawidłowe odpowiedzi. [1p.]
a) Tato;
b) Oskar i pani Róża;
c) Tadeusz;
d) Żona modna.
28. W noweli Henryka Sienkiewicza pt. Legenda żeglarska marynarzom statku o nazwie
„Purpura” groziło, że zatoną podczas gwałtownej burzy. W jaki sposób radzili sobie z niebezpieczeństwem? [1p.]
a) Zwinęli żagle i czekali, aż burza ustąpi.
b) Strzelali do fal z dział armatnich.
c) Modlili się do Matki Boskiej Częstochowskiej.
d) Nadawali sygnał SOS.
29. Spośród poniższych odpowiedzi wybierz te, które stanowią prawidłowe uzupełnienie następującego zdania:[1p.]
Pchełka, bohater Antygony w Nowym Jorku Janusza Głowackiego ...……(A lub B), ponieważ ……. (C lub D).
A.… nie odebrał Joli z lotniska… B.… nie wysłał do Joli listu…
C.… wstydził się swojego
pijaństwa. D.… zwątpił w jej miłość.
30. Wpisz imiona i nazwiska bohaterów Opium w rosole Małgorzaty Musierowicz, do których odnoszą się następujące cytaty: [2p.]
a) Sylwetkę miał, że daj Boże każdemu, a do tego twarz Kmicica, nos orli, uśmiech ujmujący, a wejrzenie uczciwe i śmiałe. Co zaś do jego sposobu bycia cechował się on nieco przesadną powagą i godnością.
...
b) Była delikatnym, miłym i zbzikowanym stworzeniem o promiennych burych oczach z wielkimi rzęsami i burych włosach obsmyczonych na Izabelę Trojanowską. Była ładna – której to cechy nie zdołała jeszcze całkowicie zniweczyć przez swój sposób ubierania się.
...
c) W dzieciństwie była zgoła nieinteresującym, przejedzonym słodyczami grubasem o apatycznej twarzyczce i tkniętych próchnicą zębach. Koledzy w szkole z upodobaniem nękali ją przezwiskami, wśród których „Szczerbol” było zdecydowanie najelegantszym. (…) Teraz brała za to swój odwet.
...
d) Była zupełnie bezbarwna. […]Taka odprasowana i sztywna. Zdawało się, że porusza się, mówi i oddycha z trudem, skrępowana ciasnym, szklanym pudełkiem, które ogranicza każdy jej bardziej swobodny gest. Dystans między nią a resztą świata był wprost nie do przebycia.
Brak zaufania do niej – absolutnie nie do przełamania.
...
Dłuższa forma wypowiedzi [22p.]
Wielki kiermasz nietrafionych prezentów – tego typu wydarzenie miało miejsce w Białymstoku.
Wyobraź sobie, że jesteś jednym z jego uczestników. Kogo i co tam zobaczyłeś? Jakie typy ludzkie rozpoznałeś? Sportretuj przybyłych, oceniając prezenty, które przynieśli/kupili. Napisz pracę, w której podzielisz się wizją i oceną tego wydarzenia oraz refleksjami wypływającymi z obserwacji ludzi uczestniczących w kiermaszu. Twoja praca powinna zajmować co najmniej połowę wyznaczonego miejsca. Pisz starannie, dbaj o estetykę pracy – podlega ona ocenie.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Wypełnia sprawdzający:
KRYTERIUM PUNKTY
TREŚĆ [8,6,4,2,0]
KOMPOZYCJA [2,1,0]
POPRAWNOŚĆ STYLISTYCZNA I JĘZYKOWA [6,4,2,0]
ORTOGRAFIA [3,2,1]
INTERPUNKCJA [2,1,0]
ESTETYKA [1,0]
RAZEM:
Brudnopis
