Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
Van, voor (en door?)
Lange weg naar oude glorie
Nadat men de beroemde Zwarte Zee I had laten gaan. werd voor veel mensen duidelijk dat de zeesleper Elbe, als laatste in zijn soort, niet verloren mocht gaan. Dat werd de start van een enorm restauratieproject waaraan behalve een klein leger vrijwilligers ook veel maritienie bedrijven hun steentje bijdroegen.
31'
Alle bij i aanwd me ervag te kui^
3
17
n van ee<,24
'Eerst goede systemen, dan bemanningen
aanpassen'
Samenstelling en grootte van de bemanning in samenhang met de techniek aan boord stond centraal op een recente HME-bijeenkomst over geïntegreerde systemen en flexibele be-manningen. Met vragen over de rol van de marof, de mate van onderhoud vanaf de wal,
standaardisering van hard- en software en de faalkosten aan boord. Ook de ma-rine is ermee bezig voor haar vier oceangoing patrol vessels. De kernbemanning bestaat uit vijttig personen, vertelde Richard Logtmeijer 'Dat is een low level manning ship.' Gegrinnik in de zaal. 'Voor ons.' Voluit gelach.
Crew Optimisation at Flinter
As Bart Otto, CEO of Flinter, stated in SWZ Maritime's Oc-tober issue ("Shortseamarkt verkeert in zwaar weer"), the short sea sector is having its biggest crisis of this genera-tion. Therefore, controlling unnecessary costs is one o f t h e main points of focus for shipping companies. In order to help and support its crew and to reduce the human error risk costs, vessel manager Flinter needed a decision sup-porttool on human error
Verder in dit nummer
Nieuws
Maritieme markt
IVIaand maritiem
Voor u gelezen
Minder COj-uitstoot vereist
duidelijke en werkbare
regels
De beste maritieme
afstudeerders in de
spotlights
Trainen onder
hoogspanning
26 STC's Full Mission Bridge
Simulator Centre
36 Service Logistics
Promising for Container
Terminals
41 Nieuwe uitgaven
42 Mars Report
44 Verenigingsnieuws
Omslag: De Elbe met ile Rotterdam, beide uit 1959, tijderisde Havendagen van 2012 Ifoto Roger van der Kraan)
Haargang 1 3 5 » j a n u a r i 2 0 1 4
De kop b o v a n dit v o o r w o o r d w e r d ook g e
-bruikt in het voorwoord van maart 2011. En cle strekking van het verhaal is ook hetzelfde. Maar om niet van zelfplagiaatte worden b e -ticht, zal ik proberen de tekst uit 2011 niet woordelijk over te nemen. Overigens denk ik niet d a t het veel lezers zou opvallen wanneer dat wel zou gebeuren. Als een vooraanstaan-de wetenschapper zichzelf jarenlang kan blij-ven herhalen zonder dat er e e n haan naar kraait I d e n k aan de recente rel over zelfplagi-aat rond professor Nijkamp van de Vrije Uni-versiteit), zal een eenvoudige hoofdredacteur waarschijnlijk ook niet snel betrapt worden. Maar nu het onderwerp zelf. SWZ Maritime onderscheidt zich van andere maritieme bla-den op de Nederlandse markt door het feit dat het ontstaan is uit en bestuurd wordt door verenigingen van individuen die betrokken zijn bij de maritieme sector Het is dus een blad van de lezers en niet een product van een uit-gever of een instantie die door inkomsten uit abonnementen en advertenties winst pro-beert te maken. Dat uit zich ook in de samen-stelling van de redactie van ons blad. Deze bestaat naast enkele professionele (deeltijd-) redacteuren voor het grootste gedeelte uit maritieme professionals, werkzaam in de sec-tor of vroeger werkzaam i n d e secsec-tor De re-dactie probeert iedere maand een aantrekke-lijk blad uoor de lezers samen te stellen. Mocht u als lezer suggesties over de inhoud of over een specifiek onderwerp hebben, dan vernemen we dat uiteraard graag.
Ook denken we dat ons blad interessanter kan worden wanneer een deel van de inhoud wordt geschreven door de lezers. Daarom no-digt de redactie u uit zelf de pen ter hand te nemen (wat tegenwoordig meestal betekent d a t j e achter een toetsenbord plaatsneemt). Artikelen kunnen betrekking hebben op tech-nische of wetenschappelijke ontwikkelingen of mogen beschouwend van aard zijn. En lezers die op regelmatige basis aan ons blad willen bijdragen, zijn van harte welkom. Neem gerust con-tact op met o n d e r g e t e k e n d e of
één van de andere redacteuren. De namen treft u aan in het colo-f o n achter in dit blad.
Hofze Boonstra,
hoofdredacteur
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
Megajachten
Ook bemand kantelt nieuwe reddingboot
goed
De nieuwe KNRM-reddingboot NH 1816 doorstond onlangs in Gorinchem met glans twee bemande kantelproeven. Weliswaar met enige vertraging, want eind oktober kon die bemande duikeling niet doorgaan wegens een mankement.
2
4
6
12
13
14
16
20
23
Special megajachten
Deze editie van SWZ Maritime staat in betteken van me-gajachten en de succesvolle Nederlandse sector daarom-heen. Er zijn bijdragen van het Marin, Feadship en Ocean-co, een artikel over de stabiliteitseisen voor jachten en een uitgebreide scheepsbeschrijving van het zeiljacht Ka-maxitha.
Aanlandplicht dwingt
kotters tot
technische oplossingen
In 2013 hebben Europese visserijministers af-spraken gemaakt over de uitvoering van de
plicht om alle vis die in de netten terechtkomt, aan te landen. Het nieuwe Europe-se VisEurope-serijbeleid richt zich op een drastische vermindering van ongewenste bij-vangsten; vooral ondermaatse vis en vis waar de schipper geen quotum voor heeft. Vanaf 1 januari 2016 moeten de kotters die verse vis aanvoeren deze maat-regel respecteren en voor de vloot vriestrawlers is dat al vanaf 1 januari 2015.
Verder in dit nummer
Nieuws
Maritieme marirt
Maand maritiem
Voor u gelezen
Volop maritieme
carrièrekansen
Een roerig 2013/A
Tumultuous 2013
Tienden van seconden
beslissen
modellenwedstrijd
studenten
A New Generation of
Yachts
Building Yachts Others Do
Not Dare to Build
26
Symbiose van
jachtbouwkunst waagt
zich op de wedstrijdbaan
32
Second Generation Intact
Stability Criteria Level 2
35
Pleasure Yacht or
Passenger Ship?
42
The Wageningen C-and
D-Series Propellers
(Parti)
47
Nieuwe uitgaven
48
Mars Report
50
Verenigingsnieuws
Omslag: Kamaxitha tijdens proefvaart op de Noordzee,ruimwinds onder Gennafier, grootzeil en bezaan
Ifoto Hans Westerinkl
Traditioneel bouwen Europese werven verre-weg het grootste gedeelte van alle nieuwe luxe jachten, ondanks de opkomst van Aziati-sche landen in deze sector. En binnen Europa spant Italië de kroon als producent van het grootste aantal. Maar waar het de hele grote jachten in deze sector betreft, is de Neder-landse maritieme industrie een van de be-langrijkste spelers. Dit betreft zowel motor-jachten als zeilmotor-jachten. En luxe motor-jachten zijn de laatste jaren alleen maar groter geworden. Afgelopen jaar was 31 procent van de nieuw gebouwde jachten groter dan 50 meter, terwijl dat tien jaar geleden 21 procent was. Een trend die, waarschijnlijk niet toevallig, in lijn ligt met de concentratie van rijkdom bij een heel kleine groep superrijken in de afgelopen decennia en de steeds groter wordende kloof tussen rijk en arm in deze wereld (maar dit terzijde).
De sterke positie van de Nederiandse maritie-me industrie in de luxe-jachtensector is aan-leiding in dit nummer van SWZ een aantal as-pecten van deze sector en de achtergrond van het succesvol opereren in deze sector te belichten. Uiteraard is een eerste vereiste goed vakmanschap, zowel op scheepsbouw-kundig gebied als toelevering van equipment en niette vergeten een sfeervolle inrichting van de verblijven voor de eigenaar en gasten. En het is belangrijk dat ontwerpen de "mode" in uitstraling van het jacht en de inrichting volgen. Die uitstraling hoeft niet altijd modern te zijn, soms is een "retro"-uitstraling juist in de mode, zie bijvoorbeeld de scheepsbe-schrijving van de Kamaxitha op pagina 26. Maar daarnaast is het van even groot belang dat de industrie de laatste stand van zaken op het gebied van veiligheid, gedrag in zeegang en regelgeving in deze sector word inge-bracht in het ontwerp en de bouw van luxe jachten. We besteden in dit nummer daarom ook de nodige aandacht aan stabiliteitseisen voor dit type schepen, veiligheidsei-sen indien meer dan twaalf passa-giers aan boord zijn en ervaringen die het Marin heeft opgedaan bij de talloze projecten waar dit on-derzoeksinstituut in de afgelopen jaren bij betrokken is geweest.
Hotze Boonstra, tioofdredacteur
(swz.rotterdam@planet.nlj
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
4 .
Froude symposium
Wie op het laatste symposium van het Scheepsbouwkundig Gezelschap William Froude was, zou bijna vergeten hoeveel moeite de rest van de Nederlandse eco-nomie heeft om op te krabbelen uit de re-cessie. Zoveel optimisme, vernuft en
ge-loof in eigen kunnen is momenteel niet in elke bedrijfstak te horen. Als er een ding duidelijk werd uit de presentaties tijdens het symposium 'Specialized in the Impossible', dan was het hoe belangrijk goed onderzoek is om de Nederlandse scheepsbouw en scheepvaart vooruit te brengen.
1
• n
l • . • ~r—r-Wind-Assisted Propulsion
for Commercial Ships
In recent years, the possibility to employ wind energy as an auxiliary form of propulsion for commercial ships has again become of great interest among ship owners and government institutions alike. It is now time to develop a tool which allows the users to properly evaluate the actual possible benefits of wind-assisted propulsion attuned to their needs.
Nautical Feasibility Study on Harbour
Accessibility
It is as difficult as it gets. Try to enter port as the helmsman aboard a not previously accommodated large vessel, through a short and very narrow entrance channel, while high entry speeds are required due to strong cross current and wind, leaving little space to slow down before entering the port maneuvering circle. How do you do it? STC's
Interactive multi Full Mission Bridge simulator has been utilized to produce the answer to this question. This is part two of the article, that consists of three parts.
Verder in dit nummer
Nieuws
IVIaritieme markt
IVIaand maritiem
Voor u gelezen
Wind als winstmodel
Schepen (af)gebouwd in
Nederland in 2013
The Wageningen C- and
D-Series Propellers (Part 2)
Hard Coatings for Ship
Hulls
Nieuwe uitgaven
40
Mars Report
42
Verenigingsnieuws
Omslag: Een unieke gebeurtenis op Urk: drie identieke en
tevens de grootste tot dusver in afbouw zijnde scbepen op
4 november 2013: de Atlantic Dawn, Indian Dawn en Arctic
Dawn ifoto Flying Focus)
'"a 135 o maart 20 H
Tegenwoordig spelen de vermindering van COj-uitstoot en de steeds strengere eisen voor uitstoot van zwavel, fijnstof en stikstof een belangrijke rol in de scheepvaart. Nu is de CO,-uitstootvan één containerschip van 18.000 teu per jaar ruwweg gelijk aan die van 50.000 per-sonenauto's. En voor de uitstoot van zwavel, stikstof en fijnstof ligt de verhouding nog aan-zienlijk ongunstiger. De meest elegante manier om uitstoot te verminderen, is de voortstuwing van schepen (deels) door een natuurlijke hulp-bron te laten verzorgen; op zee is dat uiteraard de wind. Zonder afbreuk te doen aan andere interessante artikelen in dit nummer van SWZ, wil ik speciaal aandachtvragen voor twee bij-dragen waarin wordt ingegaan op wind(hulp) voortstuwing. Het betreft de artikelen 'Wind als winstmodel' op pagina 19 en 'Wind-assis-ted propulsion for commercial ships' op pagina 16. Het eerste artikel beschrijft een aantal bestaande initiatieven om de zeilende vracht-vaart nieuw leven in te blazen. In Nederland is het zeilschip Tres Hombres hiervan het be-kendste voorbeeld (zie kleine foto op de cover). Nostalgie spreekt hier een woordje mee, en de verwachting is niet dat deze relatief kleine schepen een substantieel aandeel in de markt zullen veroveren. Hettweede artikel is ge-schreven door twee promovendi van de TU Delft die werken aan een model waarmee het effect en rendement van wind(hulp)voortstu-wing kan worden doorberekend. Tijdens de oliecrisis van begin jaren zeventig van de vori-ge eeuw, toen de olieprijs ten vori-gevolvori-ge van de oorlog in het Midden-Oosten omhoog schoot, werden diverse concepten van windvoortstu-wing ontwikkeld. Toen de olieprijs weer daal-de, nam echter ook de interesse in wind(hulp) voortstuwing weer af De onzekerheid omtrent diverse aspecten van zeilhulpvoortstuwing speelde daarbij ongetwijfeld een belangrijke rol. Het idee is dat met de huidige modelle¬ ringstechnieken een veel betrouwbaardere voorspelling van de aero- en hydrodynamische effecten kan worden gemaakt, waarbij ook het gedrag van het schip onder helling en de routering wordt mee-genomen. Of deze academische aandacht voor wind(hulp)voortstu-wing zal resulteren in praktische toepassingen kan alleen de toe komst uitwijzen.
Wofze Boonstra,
tioofdredacteur
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
Jong maritiem
14
Shipbuilding and Shipping in 2014
3
O
5
8
Industry reports from international analysts indicate the re-establishment of growth in shipbuilding. Order books present positive figures, while producti'on may this year equal the all-time record of
2010. Overcapacity is diminishing with gro-wing transport demand, but this restored balance in demand and capacity is fragile for some vessel types. In the Netherlands, yacht building is considered more impor-tant than represented in statistics.
Rapid Assessment of
Damaged Ships
, „ „ g „ „ d T o o i According to the ISSC's (International Ship
Structure Committee) 2009 report, collision and grounding are the most common accidents among ships, particularly for short shipping close to shore and port, where sea traffic density is high and sea routes are narrow. Those potentially costly consequences of collision and grounding, such as fatalities, damage to property and cargo, and environmental pollution in the form of for instance oil spills, are main driving forces motivating research on collision and grounding.
Special jong maritiem
Deze editie van SWZ Maritime staat in het teken van de jeugd en daarmee de toekomst van de maritieme industrie. In deze special vindt u bijdragen van de RMU, TU Delft, studenten en pas afgestudeerden.
Verder in dit nummer
Nieuws
IVIaritieme markt
Maand maritiem
Voor u gelezen
Succesvolle koers voor
tiende Maritime Industry
Scheepsbouwstudenten
zoeken uitdaging
Speeding along without
Sound
Duurzamere maritieme
sector vraagt om integraal
denken
Is de industrie wel klaar
voor "natural propulsion"?
36
40
42
47
48
50
RMU Students Research
Major Global Ports
Crushing Dreams by
Building New Ones
De zoektocht naar schaal
voordelen duurt voort
Nieuwe uitgaven
Mars Report
Verenigingsnieuws
Omslag: De TU Delft bedacht een nieuw ontwerp voor
de solar boatin de hoop dit jaar de Dong Energy Solar
Challenge te winnen.
Dit nummer van SWZ is een special gericht op jonge mensen in de maritieme sector en voor een belangrijk deel geschreven door studenten en pas afgestudeerden. Een indus-trie of bedrijfstak is "levend" als er voldoen-de jong bloed instroomt. En jonge instroom is alleen mogelijk als het die sector in econo-misch opzicht goed gaat.
Uit de onlangs verschenen Monitor 2013 over de Nederlandse maritieme cluster blijkt dat inderdaad het geval te zijn, zie het item daar-over in de rubriek Nieuws op pagina 2 en de analyse van de monitor in de rubriek Maritie-me markt op pagina 4. Terwijl in vrijwel alle sectoren in de afgelopen jaren arbeidsplaat-sen verloren gingen, groeide de maritieme sector met een (weliswaar bescheiden) 1,7 procent en nam ook de productiewaarde toe. En nu de economie naar het zich laataanzien weer aantrekt, met name door de groei van de wereldhandel, kan het bijna niet anders of ook de maritieme sector gaat hiervan profite-ren.
Op de (alweer) achtste editie van het Mari-time & Offshore Career Event, begin april door Navingo in het WTC te Rotterdam georgani-seerd, bleek ook duidelijk dat de sector schreeuwt om goed opgeleide jonge mensen. Meer dan 130 bedrijven en instellingen ontvin-gen naar schatting 4500 veelal jonge professi-onals en studenten. Zij waren daar om met de exposanten te spreken over een carrière of stageplaats in de sector of om bedrijfspresen-taties en workshops bij te wonen. De opening van deze carrièrebeurs werd bijgewoond door minister-president Mark Rutte, een duidelijk teken dat de politiek aandacht heeft voor onze sector
Blijft de vraag op welke manier (of manieren) meer jonge mensen vertrouwd kunnen wor-den gemaakt met de maritieme sector Een goed initiatief is het geven van maritieme les-sen op scholen door het hele land zoals dat door Nederland Maritiem Land wordt georganiseerd tijdens de jaarlijkse maritieme week. Maar ongetwij-feld zijn er meer mogelijkheden te bedenken.
Wofze Boonstra, fioofdredacteur
lswz.rotterdam@planetnll
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
(Integraal) Samenwerken
1 P8,
ijs
en|
p
hei
n r/s/d
orpei
9ze ti
wien:
)eken
I onzE
Dinner
19
Design of the KNRM Lifeboat NH 1816
G S
The Royal Netherlands Sea Rescue Institution (KNRIVl) exploits a fleet of life-boats around the North Sea coast of the Netherlands. The majority of this fleet consists of RIBs. The largest vessels are from
the so-called "Arie Visser" class with a length of around 18.5 metres and a maximum speed of 35 knots. These are all weather boats and fully self-righting. As this vessel type still had room for improvement, the KNRM set out to create a new and better lifeboat, the NH 1816.
21
Duitse binnenvaart steekt de grens over
voorspudpalen
De Europese binnenvaart heeft nog steeds gebrek aan voldoende ligplaatsen langs de rivieren en vaarwegen. Daarom gaan steeds meer schipper-ondernemers over tot het plaatsen van een spudpaal in het voor- en achterschip.
21 :
Finding a Fair Energy Efficiency Index
for General Cargo Ships
IMO's key instrument of reducing ships' CO^ emissions is the Energy Efficiency Design Index (EEDI). This index, mandatory for new ships or ships that underwent a major conversion, is calculated dividing emissions by the benefit to society, expressed as transport capacity times vessel speed. It became clear, however, that some general cargo ships had difficulty meeting the new requirements.
Verder in dit nummer
2 Nieuws
4 IVIaritieme markt
wij ee
p
Maand maritiem
" ruimï
12 Vooru gelezen
Expositie "Luchtfotografie
van de KNRM in actie"
Branche zet alles op
Maritime Technology
The Future Is in the Water
- Offshore Energy
lar jou\
ïbrief e
24
Vinden van een
niche-markt voor Nederlandse
34
Arctische operaties
34
Kotterrederijen omarmen
pulstechniek
36
Simulating the Installation
41
of China's Largest FPSO
41
Nieuwe uitgaven
42
Mars Report
44
Verenigingsnieuws
Omslag: De nieuwe reddingboot van de KNRM is hetresultaat van intensieve samenwerking tussen KNRIVl,
werf en onderzoeksinstituten (foto Flying Focus).
h r g a n g 135 • mei 2ÜM
In dit nummer van SWZ treft u zoals gebruike-lijk een verscheidenheid aan onderwerpen aan. Graag vestig ik de aandacht op drie arti-kelen die ogenschijnlijk weinig met elkaar te maken hebben: een interview met Peter Zoe-teman, directeur van Netherlands Maritime Technology (voorheen Scheepsbouw Neder-land) op pagina 14, op pagina 19 de overwe-gingen en onderzoeken die hebben geresul-teerd in een nieuw ontwerp van een reddings-bootvoor de KNRM, de NH 1816, en de evalu-atie van de Energy Efhciency Design Index (EEDI) voor kleine vrachtschepen op pagina 28. Deze artikelen beschrijven aspecten die alleen mogelijk zijn door samenwerking, en hoewel strikt genomen niet alles valt onder de noemer Integraal Samenwerken als toegelicht in SWZ Maritime van september vorig jaar, is het wel in de geest van dit clusterproject. Samenwerking tussen werven en toeleveran-ciers ligt voor de hand en is gunstig voor de sector als geheel, zeker in de pre-competitie-ve fase van nieuwe ontwikkelingen en bij het verdedigen van belangen van de Nederlandse maritieme sector bij de EU en de IMO, maar er zijn bij het verkrijgen en uitvoeren van op-drachten vaak ook tegenstrijdige belangen: werven en toeleveranciers concurreren on-derling en toeleveranciers zijn niet gebonden aan Nederlandse werven. Een uitdaging dus voor directeur Zoeteman.
Het ontwerp van de NH 1816 van de KNRM laat duidelijk zien dat deze ontwikkeling alleen mo-gelijk is door intensieve samenwerking tussen de reder/gebruiker en een onderzoeksinsti-tuut, waarbij bovendien wordt voortgebouwd op eerder onderzoek naar de optimale boeg voor snelle schepen in zware zeegang. Ook dat onderzoek was een toonbeeld van samen-werking tussen werf en onderzoeksinstituut. Het artikel over de EEDI laat zien dat dankzij intensieve samenwerking tussen onderzoe-kers, ontwerpers en een brancheorganisatie ongewenste effecten van potentiële regelgeving voor kleine vrachtsche-pen konden worden verklaard. Met gefundeerde argumenten werd bij de IMO aanpassing van de regelgeving bewerkstelligd. De conclusie: (integraal) samen-werken loont,
Wofze Boonstra,
hoofdredacteur
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
4 Kennisdelta: online maritieme kennis
¥inden en delen
Nederland beschikt over een zeer complete maritieme cluster met unieke kennis en ervaring. Deze kennis wordt onder meer ontwikkeld door bedrijven, onder-zoeksinstellingen en universiteiten en is vaak ook voor een breder publiek be-schikbaar Toch is deze kennis en informatie vaak lastig en/of verspreid toegan-kelijk. Daarom hebben diverse maritieme kennispartners besloten Kennisdelta op te richten.
6 Special Marine Engineering
For "complex specials", the design of the com-plex, often mission related systems dictates what the ultimate operational effectiveness will be. So system engineering and systems inte-gration take centre stage and marine engineer-ing becomes the drivengineer-ing force of the design. But what is driving marine engineering? This special hopes to answer this question and will give some examples of innovative engineering.
2
Design of the KNRM Lifeboat NH 1816 (2)
The Royal Netherlands Sea Rescue Institution (KNRM) exploits a fleet of lifeboats around the North Sea coast of the Netherlands. The majority of this
fleet consists of RIBs. The largest vessels are from the so-called "Arie Visser" class with a length of around 18.5 metres and a maximum speed of 35 knots. These are all weather boats and fully self-righting. As this vessel type still had room for improvement, the
mi . KNRM set out to create a new and better
I lifeboat,theNH1816.
Verder in dit nummer
Nieuws
IVIaritieme markt
IVIaand maritiem
Voor u gelezen
What Is Driving Marine
Engineering?
Fuels and Emissions
Diesel and Gas Engines
Auxiliary Systems
Propulsion and Electric
Power Generation
Systems
CNG-hybride voortstuwing
voor veerboot naar Texel
34
Showers for Exhaust
Gases
36
Designing DC Grid
Systems in Compliance
with Solas and Class
48
Digitale kwaliteitscontrole
met de tablet
51
Nieuwe uitgaven
52
Mars Report
54
Verenigingsnieuws
Omslag: De Hr.Ms. Holland is een Ocean Patrol Vessel
met hybride voortstuwing Ifoto Damen Schelde Naval
Shipbuilding).
Ontwikkelingen in
lets meer dan een jaar geleden, in februari 2013, besteedden we in ons blad aandacht aan elektrische installaties en automatisering aan boord van schepen. In het huidige num-mer nemen we scheepsinstallaties nogmaals onder de loep. Behalve dat er op dat gebied interessante technische ontwikkelingen zijn, is er ook maatschappelijk gezien aandacht voor het effect van scheepvaart op de vervui-ling van lucht in kustgebieden. Al in 2007 ver-scheen een rapport van de Wereldgezond-heidsorganisatie(WHÜ)waarin werd becijferd dat langdurige blootstelling aan fijnstof en stikstofoxiden (NOj^) ten gevolge van scheep-vaart een grote belasting op de gezondheid van kustbewoners is. Volgens dat rapport zou-den hierdoor wereldwijd per jaar 60.000 pre-mature sterfgevallen door hart- en longziek-ten te betreuren zijn. In IMO-verband wordt dan ook gewerkt aan strenge milieuwetgeving in dichtbevolkte kustwateren (ECA's) en ver-mindering van uitstoot, waarbij nieuwe sche-pen moeten voldoen aan de Energy Efficiency Design Index (EEDI). Daarnaast is besparing op brandstofkosten, door verbetering van het voortstuwingsrendement of door de toepas-sing van bijvoorbeeld LNG, bij de huidige hoge olieprijzen voor reders van essentieel belang voor hun bedrijfsvoering. Alle reden dus een special over deze onderwerpen op te zetten. De redactie is zeer verheugd dat de staf van de sectie Maritieme Werktuigkunde van de TU Delft bereid was een aantal aspecten van scheepsinstallaties toe te lichten. De aanpak is iets fundamenteler van aard dan we nor-maal gesproken in ons blad gewend zijn; de teksten zouden niet misstaan in een college-, dictaat, maar dat maakt het er niet minder in-teressant om, in tegendeel.
Uiteraard besteden we ook aandacht aan en-kele praktische toepassingen. Het betreft de ervaring met scrubbers om zwaveluitstoot te minimaliseren, de toepassing en distributie van gelijkstroom in plaats van wissel-stroom en het ontwerp van een hy-bride voortstuwingssysteem voor de nieuwe veerboot tussen Den Helder en Texel. En ook in komen-de nummers van SWZ wordt onge-twijfeld meer aandacht aan scheepsinstallaties besteed.
Wofze Boonstra,
hoofdredacteur
(swz.rotterdam@planet.nl)
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
Adapt and Transform,lhé Dutch Naval
Practice (2)
Rear Admiral Ruurd Lutje Schipholt has been involved with the Royal Netherlands Navy for more than fifty years. Over the years, naval warfare and the accom-panying warships and their technology have continu-ously evolved. And this process is still ongoing, mostly characterised by changed missions and reducing the number of crew through the use of modern technology.
o 4
What Happened Here?
In incident investigation assumptions are disastrous. If it cannot be proven that one thitig has led to another (causation), any remedial corrective action would be based on assumption. And an assumption is the mother of very unwelcome offspring.
Drie schepen strijden om de titel Schip
van het Jaar
De negende editie van het Maritime Awards Gala vindt plaats op donderdag 6 november. Locatie dit jaar is het monumentale Taets, gevestigd op het Hembrugterrein en gelegen aan het Noordzeekanaal op de grens tus-sen Zaandam en Amsterdam. Tijdens dit gala wordt on-der anon-dere de KNVTS Schip van het Jaar prijs uitge-reikt. De jury heeft drie schepen genomineerd.
Verder in dit nummer
2
Nieuws
31
Paalworm gedijt in
4
IVIaritieme markt
Oostvoornse meer en
6
iVIaand maritiem
bedreigt vele wrakken
13
Voor u gelezen
39
' Nieuwe uitgaven
20
Vergeten scheepsbouw-
40
Mars Report
kundige aspecten en
uitrusting
46
Verenigingsnieuws
23
kundige aspecten en
uitrusting
23
Strong Maritime Presence
24
at Offshore Energy 2014
Omslag: Faas Strik verzamelde allerlei historische24
Het eiland ervaren aan
onderdelen en bracht ze samen in de George Stephensonboord
ifoto Faas Strik/Dik Visser).üngevallenonderzoek
In een interessant artikel van Thomas Zeterer over de analyse van ongevallen op pagina 34 wordt betoogd dat er zoveel valkuilen op de (onderzoeks-)weg zijn dat gemakkelijk een verkeerde conclusie wordt getrokken en daar-mee de root cause, de echte oorzaak, niet bo-ven water komt. In het artikel wordt dit toege-licht met voorvallen uit de maritieme praktijk en enkele vermakelijke situaties uit het dage-lijks leven waarbij wel een correlatie is tussen twee waarnemingen, maar geen oorzakelijk verband. Nu mag het feit dat het onderzoek naar de oorzaak van ongevallen moeizaam is en er verkeerde conclusies kunnen worden getrokken, er natuurlijk niet toe leiden hele-maal geen onderzoek te doen,
In dit verband is het relevant te memoreren hoe ongsvallenonderzoek op maritiem gebied in ons land is geregeld, te meer daar niet ie-dereen gelukkig is met de huidige situatie. Tot vier jaar geleden werden ongevallen behan-deld doorde Raadvoorde Scheepvaart welke zowel tuchtrechtelijke uitspraken deed als aanbevelingen ter verbetering van de veilig-heid. Het onderzoek werd gedaan door des-kundigen uit de sector die in de meeste geval-len geen onderzoekservaring hadden, maar wel veel ervaring in hun vakgebied. De sector hechtte veel waarde aan die conclusies en aanbevelingen. Sinds de opheffing van de Raad in 2010 is het onderzoeksgedeelte overgedra-gen aan de Onderzoeksraad voor de Veilig-heid en is daarnaast een Tuchtcollege voor de Scheepvaart opgericht. Het onderzoek is hier-door geprofessionaliseerd en foute aanna-mes, zoals in het artikel van Thomas Zeferer, worden daarmee hopelijk vermeden. Maar het aantal onderzoeken per jaar is sterk afge-nomen. En dat houdt ook in dat er veel minder aanbevelingen voor verbetering van de veilig-heid worden gepubliceerd. En daar wordt in de maritieme wereld zo nu en dan over ge-klaagd. Het is dan ook geen toeval dat het ko-mende symposium van de Nederland-se Vereniging van Kapiteins ter Koopvaardij op 8 oktober als motto heeft: "Waar is de lering van de groene tafel gebleven?" We zullen over dat symposium ongetwijfeld verslag uitbrengen in een van de volgende nummers. Hofze Boonstra, hoofdredacteur (swz.rotterdam@planet.nl) erdam 1
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
inhoudsopgave
Archeologie in kleine bedragen
Wie eind augustus op de website commonsites.net (onder partner RCE) !<eel<, zag dat het nog niet zo'n vaart loopt met de fondsenwerving voor maritiemë ar-cheologische projecten. Alleen het project van David Bouma rond het wrak van het VOC-schip Schoonhoven voor de Portugese kust ontving donaties. Het afge-lopen halfjaar kwam een kwart van de benodigde 23.700 euro binnen.
Special mariüeme sector
Noord-Nederland
Als het gaat om internationalisering, pro-ductiviteit of integrale samenwerking tus-sen werven en toeleveranciers dan doet het noordelijk maritiem cluster zeker niet onder voor de grote jongens in het wes-ten. In deze special besteden w e aan-dacht aan deze dynamische sector met artikelen over de werven, de Eemshaven, de in het Noorden ontworpen Kroonborg, de Atlantic Dawn, innovatie in de noor-delijke jachtbouw en de maritieme opleidingen van de NHL en het MIWB.
4
Adapt and Transform, the Dutch Naval
Practice (3)
_
_
_
_
Rear Admiral Ruurd Lutje Schipholt bas i been involved with the Royal Netherlands
Navy for more than fifty years. Over the years, naval warfare and the accompan-ying warships and their technology have continuously evolved. And this process is
still on-going, mosdy characterised by changed missions and reducing the num-ber of crew through the use of modern technology.
Verder in dit nummer
Nieuws
IVIaritietTie marl<t
6 IVIaand maritiem
13 Voor u gelezen
17 Continu verbeteren sleutel
tot succes noordelijke
werven
20 Northern Maritime Cluster
Develops New Offshore
Vessel
Follow the Energy
26 Varen met open kofferbak
Jaargang 135 O oklobet 2014
33 Twee miljoen voor
innovaties in de
noordelijke jachtbouw
35 MouldCAM wil stap maken
in mallen voor grote series
38 De trots en ambitie van het
MIWB
47 Nieuwe uitgaven
48 Mars Report
50 Verenigingsnieuws
Omslag: de tewaterlating van de Arklow Beacon bij FerusSmit te Westerbroek op J9 september (foto H. Zuur).
Mijn ervaring met de Noord-Nederlandse ma-ritieme sector gaat terug tot ongeveer 1955 toen aan het Prinses Margrietkanaal bij Bur-gum een nieuwe scheepswerf werd opgericht door Jac. Bodewes. Ik was toen ongeveer tien jaar oud en mijn ouderlijk huis stond dicht bij het kanaal, vrijwel tegenover de nieuwe werf. Het spannendst waren natuurlijk de dwars-scheepse tewaterlatingen, waarbij wij als kin-deren stiekem hoopten dat het schip zou kap-seizen, maar dat is gelukkig niet voorgekomen. Wel hadden we al gauw door d a t j e bij zo'n tewaterlating rustig met een roeibootje mid-den op het kanaal kon liggen. Van de door het schip opgewekte golf merkte je weinig, terwijl de oever en het weiland aan de overkant door een grote vloedgolf werden overspoeld. De tewaterlating veroorzaakt als het ware een mini-tsunami. Mijn fascinatie met golven op diep en ondiep water moet toen zijn ontstaan. Later heb ik me laten vertellen dat pater Does-burg, de toenmalige pastoor van de kleine rooms-katholieke enclave in de overwegend protestantse omgeving, een groot pleitbezor-ger en initiator van de werf is geweest. Hij vond dat de streek wel wat meer industrie kon gebruiken. Zonder hem zou de werf er nooit zijn gekomen. De werf is overigens in 1980 aan de Damen-groep verkocht. Sinds vorig jaar worden er geen schepen meer gebouwd, maar blijft de vestiging wel als kenniscentrum be-staan.
Er is dus na 1955 heel wat veranderd, niet al-leen op de werf bij Burgum, maar dat geldt voor de gehele maritieme sector in het noor-den. En datgaat veelal met vallen en opstaan. Werven werden gesloten, maar beleefden soms toch weer een herstart. Ondanks de af-name in werfcapaciteit groeide de werkgele-genheid bij toeleveranciers. De zeegaande vloot van noordelijke reders groeide sterk tot 2008, maar door overcapaciteit in de short-sea- en feedermarkt is het aantal schepen daarna sterk afgenomen. Kortom, een dynamische sector, waarin per jaar omstreeks 1,3 miljard euro wordt omgezet en meer dan 4300 perso-nen werk vinden. Alle reden dus om in dit nummer van SWZ speci-aal aandacht aan Noord-Ne-derland te besteden.
Wofze Boonstra,
tioofdredacteur, swz.rotterdam@planet.nl
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
13
Mobiele ballastwaterreiniging
Met de Ballastwater Management Convention van de IMO in i het verschiet, moeten schepen binnen afzienbare tijd beschil<ken
overeen ballastwaterreinigingssysteem. Een kostbare installatie voor zowel nieuwe als bestaande schepen. Daarom komt Damen
(net InvaSave 300, een mobiele BWT-installatie, gemonteerd in een 40vt-container.
2l
Maritime Awards Gala in beeld
Op 6 november was het tijd voor de negende editie van het Maritime Awards Gala. Net als vorig jaar werden vijf prijzen uitgereikt: de Wim Timmers Ontwerpersprijs, de Van Hen-gel-Spengler prijs, de Maritime Innovation Award, de KVNR Shipping Award en de KNVTS Schip van het Jaar prijs. Uitgebreide
I
informatie over de winnaars en genomineerden vindt u in de SWZ Daily, de bijlage bij dit blad. Op deze twee pagina's vindt u een impressie van het gala.• ' V ' i O È j i n i
3(
Nu of nog even wachten?
In de scheepvaart eisen al een aantal jaren twee vragen veel aandacht op, namelijk ( 1 ) hoe is de energierekening van sche-pen in de hand te houden en ( 2 ) op welke manier kan het best vorden voldaan aan wet- en regelgeving met betrekking tot emissies naar de lucht? De toepassing van LNG als brandstof lijkt vooralsnog op beide vraagstukken een antwoord te zijn.
Dit is de reden dat in de short sea s/j/pp/ng, waarbij schepen doorlopend in een ECA varen al veel dual-fuel vierslagmotoren worden gebruikt. Maar wat doen de containerschepen?
Verder in dit nummer
Nieuws
IVIaritieme markt
iVIaand maritiem
Voor u gelezen
16 Internationalisation and
Concentration of Shipyards
Seamanship, the Forgotten
Factor
Product Data Technoiogy
in het scheepsontwerp
Nederland de maritieme
wereldtop
32
Tom Lantau volgt
ontwerp-historie van KNRIVl tussen
1769 en 1970
36
LNG in de binnenvaart na
een aarzelend begin in de
lift
43
Nieuwe uitgaven
44
Mars Report
47
Verenigingsnieuws
Omslag: De nieuwe reddingboot ven de KNBtA, de NhI816,
is het nieuwe Schip van bet Jaar (toto Flying Focus).
In februari 2012 werd begonnen aan de digita-lisering van oude jaargangen van ons blad SWZ Maritime en zijn voorgangers. De ge-schiedenis gaatterug tot 1919 toen "Het Schip" werd opgericht; 'een veertiendaagsch blad voor scheepsbouw en scheepvaart, te-vens orgaan der Vereeniging van Technici op Scheepvaartgebied'. De naam van het blad werd in 1934 veranderd in "Schip en Werf" en in 1991, na een fusie met het blad "De Zee" (overigens al opgericht in 1879) werd het "Schip en Werf de Zee". Vanaf 2007 gaat het blad verder onder de huidige naam "SWZ Ma-ritime".
Het werd in 2012 al gauw duidelijk dat een di-gitalisering van het gehele archief vanaf 1919 door professionals financieel niet haalbaar was. Daarom werd op initiatief van onze re-dacteur Richard Akerboom besloten de digita-lisering in eigen hand te nemen en op het kantoor van de KNVTS met hulp van vrijwilli-gers uitte voeren. Een zestal, niet meer zo jonge, maar daarom niet minder enthousiaste vrijwilligers besteedde onder regie van Ri-chard één of twee dagen per week aan het scannen van de meer dan 60.000 pagina's. Alle scans werden nauwkeurig nagekeken, meestal door Loes Akerboom, de echtgenote van Richard. Als de leesbaarheid onvoldoen-de was, moest onvoldoen-de pagina opnieuw door onvoldoen-de molen. En daarna moest iedere pagina in pdf-formaat worden omgezet. De klus bleek aan-zienlijk meer tijd te kosten dan oorspronkelijk voorzien, petje af voor alle betrokkenen; de redactie is hen veel dank verschuldigd. Helaas heeft Richard Akerboom, die aan een slopende ziekte leed, het project niet af mo-gen maken. En zijn overlijden in maart 2013 heeft de voltooiing van de digitalisering ver-der vertraagd. Gelukkig waren Loes Aker-boom en mijn voorganger Kees Dirkse bereid nog vele uren in de afronding te stoppen. En nu is het zover. Afgelopen maand heeft een groepje betrokkenen de testversie
van het archief uitgeprobeerd en binnenkort krijgen de abonnees via SWZonline.nl toegang tot alle jaargangen vanaf 1919. In het de-cembernummer van SWZ leest u er meer over.
Wofze Boonstra,
hoofdredacteur
(swz.rotterdam@planet.nll
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
1
Internet maakt schepen veiliger en
goedkoper
Een gratis en voortdurend geactualiseerd softwareplat-form kan de basis vormen voor snelle verbetering van automatisering aan boord van schepen. Een universeel dataprotocol maakt uitwisseling van gegevens goed-koop en betrouwbaar Pleitbezorgers van "het digitale tijdperk in de scheepvaart" werken eraan in een Euro-pees project met bijdragen uit Silicon Valley.
18
Landenspecial: Singapore
Singapore is dé maritieme hoofdstad van de wereld, voor Oslo, Londen, Ham-burg, Hongkong en Rotter-dam, dat nog net een elfde plaats bereikt voor Rio. Maar als Rotterdam zijn best doet, kan het over tien jaar twee plaatsjes stijgen. Singapore zal dan echter nog steeds fier de wereldranglijst aanvoeren. Reden voor een special over deze maritieme stadstaat.
3
Ten Reasons to Be Nervous about the
2015 ECA Regulations
As of 1 January 2015, the sulphur limit in Emission Control Areas (ECAs) will take a highly significant drop from one to 0.1 per cent. It may only look like a small number, but this shift will have a large impact.
3
8
22
25
26
28
Verder in dit nummer
Nieuws
IVIaritieme markt
Maand maritiem
Voor u gelezen
Shipbuilding and Shipping
in Singapore
's Werelds maritieme
hoofdstad dankzij
strategisch denken
Scheepsarcheologie in
Zuidoost-Azië draait vooral
om Chinees aardewerk
The Port of Singapore, a
History
Singapore Holds Position
as World's Second Busiest
Port
33 Maritime Education and
Training in Singapore
36 Singapore nog altijd het
beste adres voor FPSO's
en rigs
41 Nieuwe uitgaven
42 Mars Report
44 KNVTS-afstudeerprijzen
en verenigingsnieuws
Omslag: Het symbool van de maritieme wereldmacht Singapore, de Merlion (foto Erwin Soo, Wiidmedia}.
In 2012 is de Internationaliseiingsagenda van de Topsector Water opgesteld. De drie deel-sectoren van de Topsector (watertechnologie, deltatechnologie en maritiem) hebben in het document prioriteiten geformuleerd alsmede een actieagenda. Er worden "Maritime
Hot-spots" benoemd om bilaterale betrekkingen
op een breed vlak aan te halen. Deze relaties moeten zijn gebaseerd op wederzijds partner-schap en een balans van geven en nemen. De aandacht is gericht op exportbevordering, het delen van kennis, het uitwisselen van studen-ten en personeel, het gezamenlijk uitvoeren van innovatieplannen en het aantrekkelijk ma-ken van Nederland als vestigingsplaats. De Hotspots zijn gedefinieerd als regio's die net als Nederland een sterk ontwikkelde maritie-me sector hebben, Eén daarvan is Singapore, Singapore is van oudsher een maritiem en lo-gistiek centrum binnen de Asia Pac/ffc-regio en is een van de drukste havens ter wereld. De bevolking is in 36 jaar verdubbeld naar cir-ca 5,3 miljoen inwoners en het land is uitge-groeid tot een dienstverlenend, technologisch hoogontwikkeld en financieel kloppend hart van Zuidoost-Azië, Alle reden dus in dit num-mer aandacht te besteden aan de diverse ma-ritieme sectoren in Singapore: de bouw van schepen en offshoreplatformen, de scheep-vaart, de havens en de maritieme opleidingen. Er zijn al jaren intensieve contacten tussen di-verse Nederlandse en Singaporese bedrijven en instellingen en een aantal Nederlandse be-drijven heeft er een vestiging. Gezien de stra-tegische positie van het land en het beleid van de Singaporese overheid is de verwachting dat deze ontwikkeling zich zal doorzetten, n,b, In de vorige editie van ons blad kondigde ik aan dat het digitale SWZ-archief binnenkort toegankelijk zou worden gemaakt voor abon-nees. Bij hottesten in de afgelopen weken bleek de zoekfunctie niet goed te fungeren waardoor de toegankelijkheid niet optimaal was. Daarom vonden wij dat het ar-chief deze maand nog niet open-baar kon worden gemaakt. De in-formatici die aan het probleem werken hebben beloofd dat een en ander voor de jaarwisseling is opgelost; dan wordt het archief in januari 2015 toegankelijk,
Hotze Boonstra, hoofdredacteur
(swz.rotterdam@planet.nl)
