• Nie Znaleziono Wyników

Zadanie 1. (Podprzestrzenie własne i szeregi potęgowe endomorfizmów.) Znajdź wszyst- kie wartości a ∈ R dla których spełniony jest warunek (6 punktów)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Zadanie 1. (Podprzestrzenie własne i szeregi potęgowe endomorfizmów.) Znajdź wszyst- kie wartości a ∈ R dla których spełniony jest warunek (6 punktów)"

Copied!
3
0
0

Pełen tekst

(1)

Algebra z geometrią 2012/2013

Kolokwium próbne J. de Lucas

Zadanie 1. (Podprzestrzenie własne i szeregi potęgowe endomorfizmów.) Znajdź wszyst- kie wartości a ∈ R dla których spełniony jest warunek (6 punktów)

exp

a

0 −1 0

1 0 0

0 0 1

1

−1 0

 =

−1 1 0

.

Rozwiązanie:

Aby obliczyć exp aA, gdzie

0 −1 0

1 0 0

0 0 1

,

zakładamy, że A to macierz endomorfizmu f A : C 3 → C 3 w bazach kanonicznych i wprowadzimy zmianę do bazy gdzie A ma postać Jordana i można łatwo obliczyć exp(aA). To wymaga obliczyć wartości własne i wektory własne odwzorowania liniowego macierzy A. Aby to zrobić, trzeba obliczyć wielomian charakterystyczny A, czyli

p A (λ) = det(A − λI) =

−λ −1 0

1 −λ 0

0 0 1 − λ

= (1 − λ)(λ 2 + 1) = (1 − λ)(λ − i)(λ + i).

Wartości własne macierzy A to są pierwiastki tego wielomianu, czyli {1, i, −i}. Wtedy, spec M

3

(C) A = {1, i, −i} i R 3 = V 1 ⊕ V i ⊕ V −i , gdzie V a = ker(A − aI) dla a = 1, i, −i. Teraz możemy obliczyć wektory własne A.

Wektory własne z wartością własną λ = 1 są elementami przestrzeni V 1 = ker(A − I), czyli

ker(A − I) = ker

−1 −1 0 1 −1 0

0 0 0

.

Elementy ker(A − I) to są rozwiązania układu

−1 −1 0 1 −1 0

0 0 0

x y z

 =

0 0 0

.

Więc,

−x − y = 0, x − y = 0,

i z ma dowolną wartość. Z powyższych dwóch równań, wynika, że x = y = 0. Więc,

ker(A − I) =

 

 

0 0 z

, z ∈ C

 

 

=

*

0 0 1

 +

.

Wektory własne z wartością własną λ = i są elementami przestrzeni V i = ker(A − iI), czyli

ker(A − iI) = ker

−i −1 0

1 −i 0

0 0 1 − i

.

1

(2)

Znowu, elementy ker(A − iI) to są rozwiązania układu

−i −1 0

1 −i 0

0 0 1 − i

x y z

 =

0 0 0

.

Więc,

−ix − y = 0, x − iy = 0,

i z = 0. Z powyższych dwóch równań, wynika, że x = iy i y jest dowolna. Więc,

ker(A − iI) =

 

 

iy y 0

, y ∈ C

 

 

=

*

i 1 0

 +

.

Aby obliczyć wektory własne z wartoścą własną λ = −i albo korzystamy znowu z powyższej metody, albo korzystamy z tego, że skoro

0 −1 0

1 0 0

0 0 1

i 1 0

= i

i 1 0

.

sprzężenie tego, jest

0 −1 0

1 0 0

0 0 1

−i 1 0

= −i

−i 1 0

.

Czyli

v −i =

−i 1 0

,

to wektor własny z wartością −i. Widać, że mamy bazę wektorów własnych

v 1 =

0 0 1

, v i =

i 1 0

, v −i =

−i 1 0

Taki wynik ma sens, skoro jest znane, macierze antysymetryczne są zawsze diagonalizowalne (nad C).

Korzystając z tego, macierz morfizmu f A w nowej bazie B 0 = {v 1 , v i , v −i } ma postać

(f A ) B

0

B

0

:=

1 0 0 0 i 0 0 0 −i

.

Teraz, przypominamy diagram zmiany bazy. Wiemy, że f A = I ◦ f A ◦ I gdzie I to funkcja tożsamo- ściowa. Jeżeli rozpatrujemy macierze tych endomorfizmów, to

R 2

(f

A

)

B0B0

// R 2

I

B0B



R 2

(f

A

)

BB

//

I

BB0

OO

R 2

2

(3)

gdzie (f A ) BB to macierz endomorfizmu f A w bazach kanonicznych, czyli A, macierz (f A ) B

0

B

0

to macierz endomorfizmu f A w bazach B 0 i I BB

0

to macierz zmiany bazy od B do B 0 i I B

0

B to macierz zmiany bazy od B 0 do B, czyli macierz funkcji tożsamościowej od B do B 0 i odwrotnie. Można zauwazyć, że kolumny macierzy I B

0

B są obrazami elementów bazy B 0 we współrzędnych bazy B.

Czyli

I B

0

B =

0 i −i 0 1 1 1 0 0

Wówczas, I BB

0

to

I BB

0

= 1 2

0 0 2

−i 1 0 i 1 0

.

Więc

A =

0 i −i 0 1 1 1 0 0

1 0 0 0 i 0 0 0 −i

1 2

0 0 2

−i 1 0 i 1 0

Teraz, mamy, że

exp(aA) = (I B

0

B a(f A ) B

0

B

0

I BB

0

) = I B

0

B exp(a(f A ) B

0

B

0

)I BB

0

.

Możemy teraz obliczyć exp(a(f A ) B

0

B

0

). To jest prostsze niż obliczyć exp(aA) bo (f A ) B

0

B

0

jest macierzą górnotrójkątną. Więc,

exp(aA) =

0 i −i 0 1 1 1 0 0

 exp

a

1 0 0 0 i 0 0 0 −i

1 2

0 0 2

−i 1 0 i 1 0

exp(aA) =

0 i −i 0 1 1 1 0 0

e a 0 0 0 e ai 0 0 0 e −ai

1 2

0 0 2

−i 1 0 i 1 0

.

i

exp(aA) =

cos a − sin a 0 sin a cos a 0

0 0 e a

.

Z tego,

exp(aA)

1

−1 0

 =

cos a − sin a 0 sin a cos a 0

0 0 e a

1

−1 0

 =

−1 1 0

i

cos a + sin a = −1, sin a − cos a = 1.

Więc,

2 sin a = 0 ⇒ sin a = 0, 2 cos a = 2 ⇒ cos a = −1 i a = π + 2kπ, gdzie k ∈ Z.

3

Cytaty

Powiązane dokumenty

Definicja: Bazą kanoniczną dla macierzy A stopnia n nazywamy układ n liniowo niezale- żnych uogólnionych wektorów własnych złożony całkowicie z ciągów (tzn... Wektor ten

Wykazać, że jeżeli V jest skończenie wymiarową przestrzenią liniową, to wielo- miany charakterystyczne (a więc także wartości własne) macierzy przekształcenia T ∈ L(V )

Jeżeli natomiast elementy macierzy są elementami ciała, które nie jest algebraicznie domknięte (takim ciałem jest na przykład ciało liczb rzeczywistych!), to macierz ta może

[r]

Jeżeli natomiast elementy macierzy są elementami ciała, które nie jest algebraicznie domknięte (takim ciałem jest na przykład ciało liczb rzeczywistych!), to macierz ta może

Każda macierz kwadratowa jest ortogonalnie podobna do macierzy Hessenberga, więc ma ona to samo widmo wartości własnych co macierz H.. W celu wyznaczenia wartości własnych macierzy

Na wspólnym wykresie proszę nanieść pięć pierwszych funkcji falowych w przedziale x ∈ [−L; +L].. Proszę podać odpowiadające

(Poniższe zadanie jest bardzo uproszczoną wersją zadania opracowanego przez dr hab. Witolda Marowskiego). patrz także inne