• Nie Znaleziono Wyników

EGZAMIN MATURALNY Z BIOLOGII

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "EGZAMIN MATURALNY Z BIOLOGII "

Copied!
17
0
0

Pełen tekst

(1)

WPISUJE ZDAJĄCY

KOD PESEL

Miejsce na naklejkĊ

z kodem

Uad graficzny © CKE 2010

EGZAMIN MATURALNY Z BIOLOGII

POZIOM PODSTAWOWY

Instrukcja dla zdającego

1. SprawdĨ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 13 stron (zadania 1 – 30). Ewentualny brak zgáoĞ przewodniczącemu zespoáu nadzorującego egzamin.

2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy kaĪdym zadaniu.

3. Pisz czytelnie. UĪywaj dáugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem.

4. Nie uĪywaj korektora, a báĊdne zapisy wyraĨnie przekreĞl.

5. PamiĊtaj, Īe zapisy w brudnopisie nie bĊdą oceniane.

6. Podczas egzaminu moĪesz korzystaü z linijki.

7. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej naklejkĊ z kodem.

8. Nie wpisuj Īadnych znaków w czĊĞci przeznaczonej dla egzaminatora.

CZERWIEC 2011

Czas pracy:

120 minut

Liczba punktów do uzyskania: 50

MBI-P1_1P-113

(2)

Makrocząsteczki wystĊpujące w komórce zbudowane są w podobny sposób. Skáadają siĊ z poáączonych ze sobą maáych cząsteczek, jednego lub niewielu rodzajów, nazywanych monomerami.

a) Zaznacz poniĪej przykáad makrocząsteczki, która zbudowana jest z takich samych monomerów.

A. DNA B. Biaáka C. Glikogen D. RNA b) Podaj nazwĊ związku chemicznego, który jest monomerem tej makrocząsteczki.

...

Zadanie 2. (1 pkt)

OceĔ prawdziwoĞü stwierdzeĔ dotyczących roli táuszczów w organizmie czáowieka.

Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literĊ P, jeĞli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literĊ F, jeĞli stwierdzenie jest faászywe.

P/F 1. Táuszcze mogą wspomagaü funkcjĊ obronną przeciwciaá.

2. Táuszcze uczestniczą w trawieniu biaáek w przewodzie pokarmowym.

3. Táuszcze są wykorzystywane do syntezy fosfolipidów i hormonów steroidowych.

Zadanie 3. (1 pkt)

PoniĪsze zdania dotyczą tkanek nabáonkowych. Zaznacz to, które jest nieprawdziwe.

A. Nabáonki są zbudowane z komórek ĞciĞle do siebie przylegających.

B. Nabáonki mają dwie gáówne powierzchnie: wierzchoákową i podstawną.

C. Nabáonki zapewniają rusztowanie i sztywnoĞü caáego organizmu, nadają spoistoĞü jego tkankom.

D. Nabáonki pokrywają powierzchniĊ ciaáa, wyĞcieáają narządy wewnĊtrzne, peánią teĪ funkcje wydzielnicze.

Zadanie 4. (1 pkt)

PoniĪej przedstawiono niektóre skutki niedoboru witamin w organizmie czáowieka.

Zaznacz literĊ, którą oznaczono skutki niedoboru witaminy D.

A. ĝlepota zmierzchowa, zmiany skórne.

B. Krzywica u dzieci, odwapnienie koĞci u dorosáych.

C. Sáaba krzepliwoĞü krwi, skazy krwotoczne.

D. PĊkanie drobnych naczyĔ krwionoĞnych, podatnoĞü na infekcje.

(3)

Zadanie 5. (1 pkt)

W miĊĞniach czáowieka wyróĪniamy wáókna miĊĞniowe typu I i typu II. Wáókna miĊĞniowe typu I kurczą siĊ wolno, ale mogą pracowaü nieprzerwanie przez dáugi czas i nie ulegają zmĊczeniu. Wáókna miĊĞniowe typu II są zdolne do szybkich i silnych skurczów, ale skurcze te są krótkotrwaáe i miĊĞnie szybko ulegają zmĊczeniu. ZawartoĞü wáókien obu typów w miĊĞniach czáowieka jest róĪna i zaleĪy od rodzaju jego aktywnoĞci fizycznej.

W tabeli przedstawiono procentową zawartoĞü wáókien miĊĞniowych typu I oraz typu II w miĊĞniu poĞladkowym ludzi o róĪnej aktywnoĞci fizycznej.

ZawartoĞü wáókien miĊĞniowych Ludzie o róĪnej aktywnoĞci fizycznej

A (%) B (%)

Czáowiek przeciĊtnie wysportowany 53 47

Sprinter 24 76

ĝredniodystansowiec 62 38

Dáugodystansowiec (maratoĔczyk) 79 21

Na podstawie: Biologia. JednoĞü i róĪnorodnoĞü, pod red. M. Maükowiak, A. Michalak, PWN, Warszawa 2008 Podaj, którą literą (A czy B) oznaczono kolumnĊ tabeli ilustrującą zawartoĞü wáókien typu I w miĊĞniu poĞladkowym. Uzasadnij wybór.

...

...

Zadanie 6. (1 pkt)

Uporządkuj we wáaĞciwej kolejnoĞci wymienione poniĪej etapy procesu krzepniĊcia krwi. Zapisz ich numery w odpowiednich miejscach tabeli.

Etapy procesu krzepniĊcia krwi Numer

etapu Naczynie krwionoĞne ulega uszkodzeniu i wypáywa z niego krew. 1 Czynniki krzepniĊcia, zawarte w osoczu, powodują wytworzenie skrzepu.

Uszkodzone naczynie krwionoĞne i páytki krwi uwalniają substancje aktywujące inne czynniki biorące udziaá w procesie krzepniĊcia.

Naczynie krwionoĞne obkurcza siĊ, przez co spowalnia siĊ krwawienie.

Páytki krwi (trombocyty) czopują powstaáe uszkodzenie – powstaje czop páytkowy.

(4)

Badania przesiewowe to zorganizowane masowe badania diagnostyczne osób bez objawów okreĞlonej choroby. Celem badania jest wykrycie choroby w okresie bezobjawowym, co umoĪliwia skuteczne jej leczenie. Badania przesiewowe są szeroko stosowane w programach zdrowia publicznego i prewencji nowotworów.

Zaznacz poniĪej opis, który dotyczy badania przesiewowego.

A. Badanie poziomu cukru wykonywane trzy razy dziennie u pacjentów z cukrzycą.

B. USG wykonywane u kobiet, u których lekarz stwierdziá zmiany w piersiach.

C. Kontrolne przeĞwietlenia klatki piersiowej u pacjentów po przebytym zapaleniu páuc.

D. Badanie mammograficzne obejmujące wszystkie kobiety w okreĞlonym przedziale wiekowym.

Zadanie 8. (3 pkt)

Na schemacie przedstawiono kolejne etapy (I, II, III) przewodzenia impulsu nerwowego przez báonĊ aksonu nagiego (bez osáonki mielinowej).

I II

III

Na podstawie: Biologia. JednoĞü i róĪnorodnoĞü, pod red. M. Maükowiak, A. Michalak, PWN, Warszawa 2008 a) Podaj, która ze stref oznaczonych na schemacie literami A, B lub C jest strefą

repolaryzacji báony komórkowej.

...

b) WyjaĞnij, jakie znaczenie ma proces repolaryzacji w przewodzeniu impulsów nerwowych przez báonĊ aksonu.

...

...

c) Zaznacz poprawne dokoĔczenie zdania.

W porównaniu z aksonem posiadającym osáonkĊ mielinową przedstawiony na schemacie akson przewodzi impulsy nerwowe

A. wolniej i w sposób ciągáy.

B. wolniej i w sposób skokowy.

C. szybciej i w sposób skokowy.

D. szybciej i w sposób ciągáy.

(5)

Zadanie 9. (3 pkt)

Siatkówka oka zawiera liczne komórki receptorowe czopkonoĞne i prĊcikonoĞne, których wypustki cytoplazmatyczne – czopki i prĊciki są wáaĞciwymi receptorami wzrokowymi.

Czopki odpowiadają za widzenie barwne i ostre w peánym Ğwietle. PrĊciki umoĪliwiają widzenie w sáabym Ğwietle lub w ciemnoĞci, ale widziane obrazy nie są ani barwne, ani ostre.

Miejsce na siatkówce na osi widzenia to punkt ostrego widzenia (tzw. plamka Īóáta), a miejsce, z którego wychodzą wáókna nerwu wzrokowego to tarcza nerwu wzrokowego (tzw. plamka Ğlepa).

a) Zaznacz poniĪej miejsce A lub B, w którym znajdują siĊ komórki receptorowe, i podaj, który rodzaj komórek w nich przewaĪa.

A. Punkt ostrego widzenia B. Tarcza nerwu wzrokowego

Rodzaj komórek ...

b) „W nocy wszystkie koty są szare” – na podstawie powyĪszego tekstu wyjaĞnij przyczynĊ tego zjawiska.

...

...

c) Zwyrodnienie plamki Īóátej, tzw. AMD, związane z wiekiem, dotyczy zmian centralnej czĊĞci siatkówki. Zaznacz poniĪej czynnoĞü, z którą moĪe mieü najwiĊkszy problem osoba dotkniĊta tą chorobą.

A. Odczytywanie wiadomoĞci SMS na ekranie telefonu komórkowego.

B. RozróĪnianie czerwonego i zielonego Ğwiatáa na przejĞciu dla pieszych.

C. Dobór koloru farby do pomalowania Ğcian.

D. Prowadzenie samochodu o zmroku.

Zadanie 10. (1 pkt)

Na schemacie przedstawiono rolĊ kalcytoniny i parathormonu w utrzymaniu odpowiedniego poziomu jonów wapnia w osoczu krwi.

PoniĪej podano przykáady procesów, które regulowane są przez hormony przedstawione na schemacie. Zaznacz ten, który jest przykáadem dziaáania kalcytoniny.

A. Uwalnianie wapnia z koĞci.

B. Zmniejszenie wcháaniania wapnia w jelicie.

C. Wzrost absorpcji wapnia w nerkach.

D. ZwiĊkszenie wcháaniania wapnia w jelicie.

(6)

PoniĪej przedstawiono róĪne sposoby nabywania odpornoĞci przez organizm czáowieka.

A. Przebyte zakaĪenia lub choroby.

B. Uzyskanie przez páód przeciwciaá od matki.

C. Podanie odpowiedniej surowicy.

D. Szczepienia ochronne.

WskaĪ sposób (A–D), który umoĪliwia uzyskanie:

1. odpornoĞci czynnej naturalnej ...

2. odpornoĞci czynnej sztucznej ...

Zadanie 12. (1 pkt)

OceĔ podane stwierdzenia dotyczące budowy oraz dziaáania nerki czáowieka i wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literĊ P, jeĞli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literĊ F, jeĞli stwierdzenie jest faászywe.

P/F 1. Pierwszym etapem powstawania moczu jest proces filtracji káĊbuszkowej.

2. Produktem filtracji káĊbuszkowej jest mocz pierwotny nieróĪniący siĊ skáadem od osocza krwi.

3. Mocz pierwotny zostaje przeksztaácony w mocz ostateczny po procesach resorpcji i sekrecji kanalikowej.

Zadanie 13. (2 pkt)

W tabeli przedstawiono zrównowaĪony bilans wodny w organizmie czáowieka przebywającego w optymalnej temperaturze otoczenia i pobierającego w ciągu doby przeciĊtne iloĞci pokarmów i páynów.

ħródáa wody ml/24 h Wydalanie wody ml/24 h

Páyny 1200

Pokarm staáy 900

Woda metaboliczna 300

Parowanie: – przez skórĊ 300

– przez ukáad oddechowy 600

Z moczem 1400

Z kaáem 100

Razem 2400 Razem 2400 ħródáo: Fizjologia czáowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, pod. red. W. Traczyka,

A. Trzebskiego, PZWL, Warszawa 2007 a) PodkreĞl nazwĊ ukáadu, który ma najwiĊkszy udziaá w wydalaniu wody z organizmu.

ukáad oddechowy ukáad wydalniczy ukáad pokarmowy

b) OceĔ, czy przedstawione sytuacje mogą doprowadziü do wystąpienia ujemnego bilansu wodnego organizmu, i wpisz w odpowiednie miejsca tabeli stwierdzenia tak lub nie.

tak/nie 1. Intensywny trening sportowy w upalny dzieĔ.

2. Biegunka spowodowana zatruciem pokarmowym.

3. Przyjmowanie zgodnie z zaleceniem leków zwiĊkszających wydalanie moczu.

(7)

Informacja do zada Ĕ 14. i 15.

U czáowieka wystĊpują zĊby mleczne i zĊby staáe. W obu áukach zĊbowych znajdują siĊ te same rodzaje zĊbów. ZĊby zróĪnicowane są na przednie (siekacze i káy) oraz tylne (przedtrzonowe i trzonowe). PoniĪej przedstawiono zapis wzorów zĊbowych uzĊbienia mlecznego (A) i uzĊbienia staáego (B) czáowieka.

A. 2.1.0.2 B. 2.1.2.3

Zadanie 14. (2 pkt)

a) Na podstawie wzorów zĊbowych podaj liczbĊ zĊbów w peánym uzĊbieniu mlecznym i liczbĊ zĊbów w peánym uzĊbieniu staáym.

Liczba zĊbów w uzĊbieniu mlecznym ...

Liczba zĊbów w uzĊbieniu staáym ...

b) Podaj nazwĊ rodzaju zĊbów wystĊpujących w uzĊbieniu staáym, których brakuje w peánym uzĊbieniu mlecznym.

...

Zadanie 15. (2 pkt)

Podaj funkcje zĊbów przednich oraz zĊbów tylnych w procesie pobierania i obróbki pokarmu w jamie ustnej.

ZĊby przednie ...

ZĊby tylne ...

Zadanie 16. (1 pkt)

Na schemacie I i II przedstawiono skáad dwóch diet dorosáych osób prowadzących umiarkowanie aktywny tryb Īycia.

Na podstawie: Materiaáy Servier Polska Sp. z o.o. zawierajace fragmenty publikacji The Medicine Group (Education) Ltd, Dieta w cukrzycy. Co to oznacza dla Ciebie?

Podaj numer schematu przedstawiającego wáaĞciwy skáad diety dla tych osób i uzasadnij wybór.

...

...

(8)

W racjonalnym odĪywianiu zaleca siĊ stosowanie zasady 4 x 4 x 4, czyli cztery posiáki dziennie, spoĪywane co cztery godziny i zawierające cztery rodzaje skáadników pokarmowych.

a) Podaj nazwy czterech rodzajów skáadników pokarmowych, które powinna zawieraü prawidáowa dieta czáowieka.

1. ... 2. ...

3. ... 4. ...

b) OkreĞl miejsce/miejsca trawienia jednego wybranego skáadnika pokarmowego.

...

Zadanie 18. (2 pkt)

BezpoĞrednią przyczyną otyáoĞci jest dodatni bilans energetyczny, tzn. nadmiar energii pobranej w pokarmie w stosunku do potrzeb energetycznych organizmu. Aby schudnąü, naleĪy przez odpowiednio dáugi czas utrzymywaü deficyt energetyczny.

Podaj dwa przykáady dziaáaĔ, które mogą przyczyniü siĊ do utrzymania deficytu energetycznego organizmu i w konsekwencji do schudniĊcia.

1. ...

2. ...

Zadanie 19. (1 pkt)

Na schematach przedstawiono dwa rodzaje ruchów jelita.

Ruch wahadáowy Ruch perystaltyczny

Podaj, który z przedstawionych rodzajów ruchów jelita (I czy II) jest ruchem mieszającym miazgĊ pokarmową, oraz wyjaĞnij, jakie znaczenie ma mieszanie miazgi pokarmowej dla dalszych procesów w przewodzie pokarmowym.

...

...

(9)

Zadanie 20. (2 pkt)

Celiakia jest chorobą spowodowaną nadwraĪliwoĞcią organizmu na gluten – gáówne biaáko ziaren pszenicy lub jego analogi zawarte w innych zboĪach, np. w Īycie i jĊczmieniu. Pewną rolĊ w wystąpieniu choroby odgrywają predyspozycje genetyczne oraz zaburzenia prawidáowej budowy jelita cienkiego. U osób ze skáonnoĞcią do celiakii gluten obecny w diecie aktywuje komórki ukáadu odpornoĞciowego, czego przejawem jest stan zapalny i niszczenie nabáonka jelita. Utrudnia to wcháanianie substancji odĪywczych.

Na podstawie: A. Fasano, Zaskakująca celiakia, ĝwiat Nauki 2009, nr 9 a) Na podstawie tekstu wykaĪ, Īe celiakia moĪe byü chorobą autoimmunizacyjną.

...

...

...

b) Sformuáuj zalecenie dietetyczne dla osób chorych na tĊ chorobĊ.

...

...

Zadanie 21. (2 pkt)

Na schemacie przedstawiono dziaáanie polirybosomu (polisomu) w procesie biosyntezy biaáka.

Na podstawie: Podstawy biologii komórki. Wprowadzenie do biologii molekularnej, przekáad pod red.

J. Michejdy i J. Augustyniaka, PWN, Warszawa 1999 a) Zaznacz poniĪej nazwĊ cząsteczki kwasu nukleinowego oznaczonego na schemacie

literą X.

A. rRNA B. tRNA C. mRNA D. DNA b) OkreĞl funkcjĊ, jaką peáni ten kwas w przedstawionym procesie.

...

...

(10)

Osoby dotkniĊte pewną chorobą genetyczną wykazują ogromną wraĪliwoĞü na oparzenia sáoneczne. Cechuje je równieĪ wysokie ryzyko wystąpienia raka skóry. WĞród trojga dzieci pewnego maáĪeĔstwa znajduje siĊ dziewczynka dotkniĊta tą chorobą. Rodzice i pozostaáe rodzeĔstwo nie wykazują objawów choroby.

a) Zaznacz wáaĞciwe dokoĔczenie zdania (A lub B).

Choroba ta jest warunkowana przez allel autosomalny

A. recesywny. B. dominujący.

b) Zapisz genotyp dziewczynki dotkniĊtej tą chorobą i genotypy jej rodziców.

Genotyp dziewczynki ... Genotyp matki ... Genotyp ojca ...

c) Zaznacz, jakie jest prawdopodobieĔstwo urodzenia w tej rodzinie nastĊpnego dziecka dotkniĊtego opisaną chorobą.

A. 25% B. 50% C. 75% D. 100%

Zadanie 23. (2 pkt)

Hemofilia jest chorobą genetyczną, na którą najczĊĞciej chorują mĊĪczyĨni, natomiast kobiety są gáównie nosicielkami allelu warunkującego wystąpienie tej choroby. Hemofilia jest chorobą dziedziczną, sprzĊĪoną z pácią.

a) WyjaĞnij, co oznacza stwierdzenie, Īe hemofilia jest sprzĊĪona z pácią.

...

b) Na podstawie podanego opisu i wáasnej wiedzy podaj, czy allel warunkujący hemofiliĊ jest recesywny, czy dominujący. OdpowiedĨ uzasadnij.

...

...

Zadanie 24. (2 pkt)

W kariotypie osób chorych na przewlekáą biaáaczkĊ szpikową czĊsto obserwuje siĊ tak zwany chromosom Filadelfia. Jest to zmieniony chromosom 22, który zawiera fragment pochodzący z chromosomu 9, natomiast na chromosomie 9 jest fragment pochodzący z chromosomu 22.

a) OkreĞl typ opisanej mutacji, zaznaczając poniĪej wáaĞciwą odpowiedĨ.

Jest to mutacja A. genowa.

B. chromosomowa dotycząca liczby chromosomów.

C. chromosomowa dotycząca struktury chromosomów.

b) Podaj nazwĊ tej mutacji. ...

Zadanie 25. (1 pkt)

Czynniki powodujące wzrost czĊstoĞci mutacji nazywamy czynnikami mutagennymi. NaleĪą do nich czynniki fizyczne oraz bardzo duĪo związków chemicznych, które ogólnie nazywamy mutagennymi czynnikami chemicznymi.

SpoĞród wymienionych związków chemicznych zaznacz ten, który moĪe mieü dla czáowieka dziaáanie mutagenne.

A. Kwas azotowy(III) B. Metanol C. Kwas octowy D. Tryptofan

(11)

Zadanie 26. (1 pkt)

Wyhodowano transgeniczne Ğwinie z ludzkim genem kodującym enzym, który modyfikuje áaĔcuchy cukrowe glikoprotein znajdujących siĊ w báonach komórkowych. Tym samym enzym ten upodobnia glikoproteiny komórek Ğwini do glikoprotein znajdujących siĊ na powierzchni komórek ludzkich narządów – antygenów ukáadu zgodnoĞci tkankowej czáowieka. Naukowcy potrafią teĪ usunąü z genomu Ğwini geny, które warunkują powstawanie glikoprotein charakterystycznych dla báon komórkowych komórek Ğwini.

Na podstawie: Biologia. JednoĞü i róĪnorodnoĞü, pod red. M. Maükowiak, A. Michalak, PWN, Warszawa 2008 Podaj, jakie znaczenie w transplantacji narządów czáowieka mogą mieü opisane badania.

...

...

Zadanie 27. (1 pkt)

PoniĪej podano informacje na temat wpáywu czáowieka na ekosystem.

Zaznacz informacjĊ odnoszącą siĊ do ekosystemu naturalnego.

A. Ekosystem ten jest eksploatowany przez czáowieka, jest wiĊc zmieniony w stosunku do ekosystemu pierwotnego, ale wciąĪ przypomina go wyglądem i skáadem gatunkowym.

B. Ekosystem zostaá wyraĨnie zmieniony przez czáowieka lub powstaá w wyniku jego dziaáalnoĞci – zostaá uksztaátowany pod wpáywem nowych warunków ekologicznych.

C. Ekosystem ten zostaá utworzony przez czáowieka, którego dziaáalnoĞü bezpoĞrednio wpáywa zarówno na warunki Ğrodowiska, jak i na skáad gatunkowy organizmów.

Zadanie 28. (1 pkt)

Organizmy tworzące biocenozĊ powiązane są ze sobą róĪnymi zaleĪnoĞciami. Mogą to byü zaleĪnoĞci poĞrednie, polegające na oddziaáywaniu organizmów na siebie poprzez modyfikacjĊ biotopu, np. zmianĊ mikroklimatu. Inny rodzaj zaleĪnoĞci to zaleĪnoĞci bezpoĞrednie, np. kiedy organizmy konkurują lub wspóápracują ze sobą.

Allelopatia jest formą konkurencji miĊdzygatunkowej i polega na wydzielaniu przez roĞliny i mikroorganizmy substancji ograniczających wzrost oraz rozwój innych gatunków, np. korzenie owsa wytwarzają substancjĊ, która hamuje kieákowanie nasion pszenicy.

Na podstawie powyĪszych informacji zaznacz wáaĞciwe dokoĔczenie zdania opisującego allelopatiĊ.

Allelopatia jest zaleĪnoĞcią A. nieantagonistyczną poĞrednią.

B. antagonistyczną poĞrednią.

C. nieantagonistyczną bezpoĞrednią.

D. antagonistyczną bezpoĞrednią.

(12)

Warzucha polska (Cochlearia polonica) to roĞlina endemiczna, która w Polsce wystĊpowaáa wyáącznie na obrzeĪach Pustyni BáĊdowskiej w pobliĪu Ĩródeá z zimną wodą. Warzucha wyginĊáa na tym obszarze, kiedy zanikáy Ĩródáa wskutek obniĪenia poziomu wód gruntowych spowodowanego dziaáalnoĞcią górniczą czáowieka. Botanicy, dostrzegając zagroĪenie, przenieĞli okazy warzuchy na obszar Jury Krakowsko-CzĊstochowskiej, dziĊki czemu zachowaáa siĊ do dziĞ.

Na podstawie: Gáówny Inspektorat Ochrony ĝrodowiska, Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych – Natura 2000, www.gios.gov.pl a) Zaznacz rodzaj opisanej w tekĞcie dziaáalnoĞci czáowieka, która spowodowaáa

wyginiĊcie warzuchy polskiej.

A. TĊpienie gatunków

B. Niszczenie naturalnych Ğrodowisk C. Tworzenie nowych Ğrodowisk

b) Podaj, jakie warunki powinny speániaü siedliska, na które naleĪy przenieĞü okazy warzuchy polskiej, aby zachowaü ten gatunek.

...

Zadanie 30. (2 pkt)

Zaobserwowano, Īe w ostatnich latach znacznie zwiĊkszyá siĊ udziaá gospodarstw domowych w zanieczyszczaniu Ğrodowiska.

Podaj po jednym przykáadzie sposobu zmniejszenia poniĪszych zanieczyszczeĔ Ğrodowiska naturalnego spowodowanych przez gospodarstwa domowe.

1. Zanieczyszczanie rzek Ğciekami komunalnymi ...

...

2. Zanieczyszczenie powietrza przez dymy z maáych kotáowni i pieców domowych

...

...

(13)

BRUDNOPIS

(14)
(15)
(16)
(17)

MBI-P1_1P-113

WYPE£NIA ZDAJ¥CY

WYPE£NIA EGZAMINATOR

Suma punktów 0

21

31

41 22

32

42 23

33

43 24

34

44 25

35

45 26

36

46 27

37

47 28

38

48 29

39

49 1

11 2

12 13

3 4

14 5

15 6

16 7

17 8

18 9

19 10

20

30

40

50

KOD EGZAMINATORA

Czytelny podpis egzaminatora

KOD ZDAJ¥CEGO

Miejsce na naklejkê z nr PESEL

Cytaty

Powiązane dokumenty

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl.. Białka są związkami wielkocząsteczkowymi, które odgrywają ważną rolę w procesach wzrostu, rozwoju i codziennego

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl.. Białka są związkami wielkocząsteczkowymi, które odgrywają ważną rolę w procesach wzrostu, rozwoju i codziennego

Podstawę wielu zaleceń żywieniowych i codziennej diety stanowią produkty zbożowe (np. płatki, kasze, pieczywo pełnoziarniste) lub ziemniaki. Podaj nazwę składnika

Podstawę wielu zaleceń żywieniowych i codziennej diety stanowią produkty zbożowe (np. płatki, kasze, pieczywo pełnoziarniste) lub ziemniaki. Podaj nazwę składnika

Innym zarzutem jest zagrożenie dla środowiska spowodowane przez niekontrolowane przenoszenie się genów ze zmodyfikowanych roślin na ich „dzikich” krewnych. Oceń, który

Podczas powstawania moczu w nerkach glukoza jest transportowana z nakładem energii z wnętrza kanalików nerkowych do naczyń krwionośnych (wchłanianie zwrotne). a) Uzasadnij,

Wyjaśnij, dlaczego proces odwodnienia jest niezbędny do przetrwania przez nasiona okresu spoczynku.. Więcej arkuszy znajdziesz na

Zapisz krzyżówkę genetyczną (szachownicę Punnetta) i określ na jej podstawie, jakie jest prawdopodobieństwo, że pisklę, które się wykluło w gnieździe samicy odmiany polskiej