Miejsce na naklejk Ċ
MHI-R1_1P-082
EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII
POZIOM ROZSZERZONY
Czas pracy 180 minut
Instrukcja dla zdającego
1. SprawdĨ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 27 stron
(zadania 1 – 24). Ewentualny brak zgáoĞ przewodniczącemu zespoáu nadzorującego egzamin.
2. Arkusz zawiera trzy czĊĞci. CzĊĞü pierwsza arkusza to test, czĊĞü druga wymaga analizy materiaáów Ĩródáowych, a czĊĞü trzecia napisania krótkiego wypracowania na jeden z podanych tematów.
3. CzynnoĞci zaplanuj tak, aby moĪliwe byáo rozwiązanie zadaĔ z trzech czĊĞci arkusza w ciągu 180 minut.
4. Rozwiązania zadaĔ zamieĞü w miejscu na to przeznaczonym.
5. Pisz czytelnie. UĪywaj dáugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem.
6. Nie uĪywaj korektora, a báĊdne zapisy wyraĨnie przekreĞl.
7. PamiĊtaj, Īe zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datĊ urodzenia i PESEL.
Nie wpisuj Īadnych znaków w czĊĞci przeznaczonej
dla egzaminatora.
ĩyczymy powodzenia!
MAJ ROK 2008
Za rozwiązanie wszystkich zadaĔ
moĪna otrzymaü áącznie 50 punktów
Wypeánia zdający przed rozpoczĊciem pracy
PESEL ZDAJĄCEGO KOD
ZDAJĄCEGO
CZĉĝû I
TEST SPRAWDZAJĄCY WIADOMOĝCI I UMIEJĉTNOĝCI USTALONE W STANDARDACH WYMAGAē EGZAMINACYJNYCH Z HISTORII (20 punktów)
Zadanie 1. (1 pkt)
Przedstawionym poniĪej dzieáom sztuki przyporządkuj wymienione krĊgi cywilizacyjne.
Wpisz odpowiednie liczby w wykropkowanych miejscach pod ilustracjami.
A. ...
B. ... C. ...
ħródáo: Niezwykáe miejsca. Niezwykle krainy, Warszawa 1999, s. 105, 106, 115
1. Cywilizacja rzymska 2. Cywilizacja minojska 3. Cywilizacja mykeĔska 4. Cywilizacja grecka
Zadanie 2. (1 pkt)
Przeczytaj tekst i na jego podstawie wykonaj polecenie.
Podziaá kompetencji administracyjnych miĊdzy princepsem i senatem znalazá swój wyraz w zarządzaniu prowincjami. Senat przyjąá pod swoje kierownictwo prowincje wewnĊtrzne, bezpieczne, na ogóá mocno zespolone z Rzymem, zdobyte w III i II w. p.n.e. […]
W prowincjach senatorskich nie stacjonowaáo wojsko [...]. W rĊku cesarza znalazá siĊ zarząd prowincjami niedawno zdobytymi i wáączonymi do paĔstwa rzymskiego przez Cezara, Pompejusza i samego Augusta [...].
ħródáo: M. Jaczynowska, Historia staroĪytnego Rzymu, Warszawa 1978, s. 206
WyjaĞnij, dlaczego przy podziale kompetencji cesarz przejąá zarząd prowincji, o których mowa we wskazanym fragmencie tekstu.
...
...
...
...
Zadanie 3. (1 pkt)
Rozstrzygnij, czy podane zdania są prawdziwe, czy faászywe.
W tabeli w kolejnych rubrykach (A, B, C) napisz sáowo prawda lub faász.
A. Fenicjanie byli znakomitymi Īeglarzami, ich kraina leĪaáa na brzegu Morza ĝródziemnego.
B. Bogactwem Egiptu, pozwalającym na realizacjĊ wspaniaáych i trwaáych przedsiĊwziĊü budowlanych byá kamieĔ.
C. Najstarsza cywilizacja na subkontynencie indyjskim powstaáa w dorzeczu Gangesu.
Nr zadania 1. 2. 3.
Maks. liczba pkt 1 1 1
Wypeánia egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 4. (2 pkt)
Przeanalizuj dane z tablicy genealogicznej i wykonaj polecenia A i B.
Tablica genealogiczna Piastów (fragment)
Na podstawie: H. Samsonowicz, Historia Polski do 1795 r., Warszawa 1985, tab. 2
A. Uzupeánij tekst, wpisując odpowiednie informacje w wykropkowane miejsca.
Starszy Leszek staje siĊ wiĊc ksiĊciem i wáadcą Krakowa, Sandomierza, [...] máodszy zaĞ (1) ...* obejmuje w caákowite posiadanie Mazowsze i Kujawy, które potomkowie jego dziĊki áasce BoĪej bĊdą posiadali na wieki. Potem Leszek […] wziąá za ĪonĊ ruską panią znakomitego rodu imieniem (2) ...**, z której zrodziá ksiĊcia
(3) ...*** .
ħródáo: Kronika Wielkopolska, [w:] By czas nie zaümiá i niepamiĊü. Wybór kronik Ğredniowiecznych, Warszawa 1975, s. 100
*
naleĪy podaü imiĊ ksiĊcia
**
naleĪy podaü imiĊ ksiĊĪniczki
*** naleĪy podaü imiĊ i przydomek ksiĊcia
Kazimierz II Sprawiedliwy († 1194) ks. sandomierski, potem krakowski
& Helena, c. RoĞcisáawa w. ks.
kijowskiego Leszek Biaáy († 1227)
ks. sandomierski, potem krakowski
& Grzymisáawa, ks. ruska
Konrad I († 1247) ks. mazowiecki, kujawski, sieradzki, áĊczycki, potem
krakowski Bolesáaw V Wstydliwy († 1279)
ks. krakowski i sandomierski,
& Kunegunda (Kinga), c. Beli IV kr. WĊgier
Bolesáaw († 1248) ks. kujawski
Kazimierz I († 1267) ks. kujawski, áĊczycki i sieradzki
Siemowit I († 1262) ks. mazowiecki,
& Perejasáawa, c. Daniela ks. halickiego
Leszek Czarny († 1288) ks. áĊczycki, sieradzki
potem krakowski, sandomierski,
& Gryfina, wnuczka Beli IV kr. WĊgier
Siemomysá († 1287) ks. kujawski
Wáadysáaw àokietek († 1333) ks. sieradzki, áĊczycki, krakowski, wielkopolski,
potem król Polski
& Jadwiga, c. Bolesáawa PoboĪnego
Kazimierz I († 1294) ks. sieradzki
i áĊczycki
Siemowit († 1306) dobrzyĔski ks.
Eufemia († 1308)
& Jerzy ks. halicki
B. Na podstawie danych z tablicy genealogicznej i wiedzy pozaĨródáowej rozstrzygnij, czy zdania zamieszczone w tabeli są prawdziwe, czy faászywe.
W odpowiednich rubrykach napisz sáowo prawda lub faász.
1. WĞród ksiąĪąt, którzy zostali uwzglĊdnieni w tablicy genealogicznej jeden byá synem Bolesáawa
Krzywoustego.
2. Tablica zawiera informacje o królu Polski, który jako pierwszy spoĞród Piastów koronowaá siĊ w Krakowie.
3. Zamieszczona tablica zawiera informacje o związkach ksiąĪąt piastowskich z dynastią PrzemyĞlidów.
Zadanie 5. (1 pkt)
Przeczytaj tekst i na jego podstawie wykonaj polecenie.
Od poáowy IV w. […] byli osiedleni na terytorium cesarstwa w [obecnej] Belgii i nad dolnym Renem, a w V w. walczyli jako sprzymierzeĔcy rzymskich namiestników Galii przeciwko Sasom, Wizygotom i Hunom. W roku 486 ich król […] podbiá terytorium miĊdzy Loarą a Sommą, które byáo ostatnią pozostaáoĞcią niezaleĪnej rzymskiej Galii [...].
ħródáo: Ch. Dawson, Tworzenie siĊ Europy, Warszawa 2000, s. 104, 105
Podaj nazwĊ ludu germaĔskiego, który podejmowaá dziaáania opisane w tym tekĞcie.
...
Nr zadania 4.A. 4.B. 5.
Maks. liczba pkt 1 1 1
Wypeánia egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 6. (1 pkt)
Przeanalizuj treĞü mapy i zaproponuj dla niej tytuá.
Uwaga: tytuá powinien zawieraü okreĞlenie tematu i czasu.
(Przykáad: Rozpad imperium tureckiego w okresie od XVII do XX w.)
Na podstawie: Encyklopedia szkolna. Historia, Warszawa 2004, s. 951
Tytuá mapy: ... .
Zadanie 7. (1 pkt)
SpoĞród zamieszczonych ilustracji wybierz tĊ, która przedstawia mebel rokokowy i wpisz odpowiadającą jej literĊ w wykropkowanym miejscu.
A. B.
C. D.
ħródáa: Sanssouci. Schlösser, Gärten, Kunstwerke, Potsdam 1985, s. 79, 113
W. CzapliĔski, J. Dáugosz, ĩycie codzienne magnaterii polskiej w XVII wieku, Warszawa 1976, ryc. 41 M. Wallis, Secesja, Warszawa 1984, s. 50
Mebel rokokowy przedstawia ilustracja ... .
Nr zadania 6. 7.
Maks. liczba pkt 1 1 Wypeánia
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 8. (2 pkt)
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia A i B.
Wydaje siĊ, Īe artyĞci starali siĊ powiĊkszyü widzialny Ğwiat swojej [...] ojczyzny, pomnoĪyü rzeczywistoĞü przez tysiące [...] páócien, na których utrwalano wybrzeĪa morskie, […] kanaáy, [...] i widoki miast. Bujny rozwój siedemnastowiecznego malarstwa […] nie áączy siĊ [tu]
z nazwiskiem Īadnego moĪnego protektora. […] KsiąĪĊta OraĔscy jakby nie dostrzegali rodzimej sztuki – Rembrandta, Vermeera [...] i tylu innych. […] KoĞcióá, we wszystkich innych krajach tradycyjnie moĪny protektor twórców, zamknąá przed nimi podwoje ĞwiątyĔ, które Ğwieciáy dostojną, surową kalwiĔską nagoĞcią.
ħródáo: Z. Herbert, Martwa natura z wĊdzidáem, Warszawa 2003, s. 23, 24
A. Podaj nazwĊ paĔstwa, którego dotyczy ten tekst.
...
B. Na podstawie tekstu uzasadnij swoją odpowiedĨ, podając dwa róĪne argumenty.
...
...
...
...
Zadanie 9. (1 pkt)
Wpisz do tabeli nazwiska gáównodowodzących wojskami Rzeczypospolitej w bitwach, których czas i miejsce zostaáy podane w rubrykach obok.
Rok Miejsce bitwy Gáównodowodzący
1605 Kircholm A.
1610 Káuszyn B.
Zadanie 10. (2 pkt)
Przeczytaj fragment pracy polskiego historyka Józefa Feldmana i wykonaj polecenia A i B.
Wbrew swej woli [ĩelazny Kanclerz] samym faktem swego dziaáania uĞwiadomiá spoáeczeĔstwu polskiemu wiele zjawisk […]. PogáĊbiá w umysáach polskich poczucie niebezpieczeĔstwa ze strony monarchii Hohenzollernów […]. Raz jeszcze ukazaá związek polskoĞci z katolicyzmem. Bartka ZwyciĊzcĊ przeobraziá w bohaterskiego DrzymaáĊ.
Wykrzesaá z uĞpionych dusz páomieĔ patriotyzmu […].
Byá, jak ów demon Goethego, cząstką siáy, która – pragnąc záego – w ostatecznych wynikach swych poczynaĔ stwarza dobro.
ħródáo: J. Feldman, (...) a Polska, Warszawa 1980, s. 557 - 558
A. Zidentyfikuj postaü, o której mowa w tekĞcie. Podaj nazwisko.
...
B. Sformuáuj tezĊ, którą w tym fragmencie pracy stawia Józef Feldman.
...
...
...
Zadanie 11. (1 pkt)
Przeanalizuj dane statystyczne zamieszczone w tabeli i wykonaj polecenie.
Tabela. Liczba mieszkaĔców wybranych miast w latach 1800-1910.
Miasto 1800 1850 1910
Liverpool 82 000 397 000 756 000
Birmingham 71 000 242 000 842 000
Manchester 77 000 336 000 719 000
Essen 4 000 9 000 443 000
Kolonia 7 000 44 000 206 000
Düsseldorf 10 000 29 000 410 000
ħródáo: J. Szpak, Historia gospodarcza powszechna, Warszawa 2003, s. 163
Podaj termin uĪywany dla okreĞlenia przemian w gospodarce, które miaáy najwiĊkszy wpáyw na zmianĊ liczby mieszkaĔców wszystkich miast wymienionych w tabeli.
...
Nr zadania 8.A. 8.B. 9. 10. 11.
Maks. liczba pkt 1 1 1 2 1
Wypeánia egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 12. (4 pkt)
PoniĪej przedstawiono rysunek satyryczny odnoszący siĊ do deklaracji polsko-niemieckiej z 1934 roku. Interpretując jego graficzne elementy oraz podpis, wytáumacz, w jaki sposób rysunek informuje nas o treĞci deklaracji i reakcji na nią jednego z paĔstw europejskich.
PrzezwyciĊĪone uprzedzenia
„Widzisz Marinko (Marysiu), im nie przeszkadza nawet pianie koguta!”*
* tekst przetáumaczony z jĊzyka niemieckiego
ħródáo: „Kladderadatsch”, 28 lipca 1935 r., [w:] E. C. Król, Polska i Polacy w propagandzie narodowego socjalizmu w Niemczech 1919-1945, Warszawa 2006, s. 722
...
...
...
...
...
...
...
...
Zadanie 13. (1 pkt)
Przeanalizuj poniĪszy wykres i wykonaj polecenie.
Wykres. Dziaáania U-Bootów w latach 1940-1945
Krzywa A-A ( ) obrazuje Ğredni zatopiony tonaĪ na dziaáającego U-Boota w tysiącach BRT (ton rejestrowych – miara wypornoĞci jednostek páywających).
Krzywa B- B ( ) obrazuje liczbĊ U-Bootów dziaáających w danym okresie.
ħródáo: B. Ireland, Bitwa o Atlantyk. Walka z niemieckimi okrĊtami podwodnymi, PoznaĔ 2006, s. 337
Odczytaj z wykresu, w jakim okresie (kwartale) efektywnoĞü dziaáaĔ* niemieckich okrĊtów podwodnych byáa najwiĊksza.
Okres (kwartaá) ten to: od (miesiąc, rok) ... do (miesiąc, rok) ... .
* efektywnoĞü dziaáaĔ okrĊtów podwodnych byáa tym wiĊksza im wiĊkszy tonaĪ jednostek przeciwnika zatopiáa mniejsza liczba U-bootów.
Nr zadania 12. 13.
Maks. liczba pkt 4 1 Wypeánia
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 14. (1 pkt)
Podaj imiĊ i nazwisko I sekretarza KC PZPR sprawującego tĊ funkcjĊ w okresie, w którym realizowano inwestycje gospodarcze wymienione we fragmencie Dzienników Stefana Kisielewskiego1.
1 Stefan Kisielewski (1911-1991) - publicysta, pisarz, poseá na sejm.
[...] wyáazi ze skóry, Īeby zrobiü z Warszawy „drugie Katowice”. […] Oni to robią niezwykle szybko, za Gomuáki ani siĊ o czymĞ podobnym nie Ğniáo. Koáo nas teĪ praca wre, […] zarys Trasy àazienkowskiej […] juĪ wyraĨny. Jutro teĪ oddają do uĪytku podziemne przejĞcie pod Krakowskim PrzedmieĞciem […]. A do tego ogromne roboty przy budowie Dworca Centralnego, […] hotel szwedzki siĊ wykaĔcza […]. Robi wszystko, Īeby przekonaü i zjednaü ludzi.
ħródáo: S. Kisielewski, Dzienniki, Warszawa 1997, s. 758
ImiĊ i nazwisko I sekretarza KC PZPR ... .
Nr zadania 14.
Maks. liczba pkt 1 Wypeánia
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Temat : Polska i WĊgry w polityce europejskiej od Ğredniowiecza do XX wieku
Motto
PoáoĪenie Europy jest tego rodzaju, iĪ niepodobieĔstwem jest na przyszáoĞü, by jakiĞ naród mógá w odosobnieniu od innych kroczyü po drodze postĊpu, jeĞli nie chce sam siebie naraziü na zgubĊ i przez to zaszkodziü sprawie ogólnej.
A. Mickiewicz, Nasz program, 1849 r.
[w:] Polska myĞl demokratyczna w ciągu wieków. Antologia, Warszawa 1987, s. 123
CZĉĝû II
ZADANIA ZWIĄZANE Z ANALIZĄ ħRÓDEà WIEDZY HISTORYCZNEJ (10 punktów)
Zapoznaj siĊ z materiaáami Ĩródáowymi (Ĩródáa A – I). NastĊpnie odpowiedz na pytania zamieszczone w Arkuszu odpowiedzi (zadania 15 – 23).
ħródáo A
Gall Anonim, Kronika polska, Wrocáaw 2003, s. 40-42
A skoro on sam [Kazimierz Odnowiciel] dorósá i objąá rządy, niegodziwcy [...] powstali przeciw niemu i zmusili go do udania siĊ na WĊgry. W owym zaĞ czasie rządziá WĊgrami ĞwiĊty Stefan […]. Z Czechami, najzawziĊtszymi nieprzyjacióámi Polaków, utrzymywaá przyjaĨĔ i pokój, toteĪ jak dáugo Īyá, ze wzglĊdu na nich nie puĞciá [Kazimierza] na wolnoĞü.
Gdy zaĞ zszedá z tego Ğwiata, tron wĊgierski objąá Piotr Wenecjanin […]. Piotr ów, proszony równieĪ przez Czechów, by Kazimierza nie puszczaá, jeĪeli chce zachowaü z nimi przyjaĨĔ odziedziczoną po przodkach, […] maáo wagi przywiązując do ich przyjaĨni lub nieprzyjaĨni, daá Kazimierzowi sto koni i tyluĪ rycerzy, którzy za nim poszli, i z honorami wypuĞciá go.
ħródáo B
Gall Anonim, Kronika polska, Wrocáaw 2003, s. 52-54
On to [Bolesáaw Szczodry] równieĪ wáasnymi siáami wygnaá z WĊgier króla Salomona, a na stolicy osadziá Wáadysáawa […]. Jak zaĞ doszáo do wypĊdzenia króla Bolesáawa z Polski, dáugo byáoby o tym mówiü […]. My zaĞ ani nie usprawiedliwiamy biskupa-zdrajcy, ani nie zalecamy króla, który tak szpetnie dochodziá swych praw – lecz pozostawmy te sprawy, a opowiedzmy, jak przyjĊto go na WĊgrzech. […] Choü bowiem jako zbieg przybywaá do cudzego królestwa i choü zbiega nie sáuchaá nawet Īaden cháop, Wáadysáaw, jako mąĪ pokorny, pospieszyá wyjĞü naprzeciw Bolesáawa i oczekiwaá zbliĪającego siĊ z daleka, zsiadászy […] z konia. A tymczasem Bolesáaw nie miaá wzglĊdów dla pokory uprzejmego króla, lecz uniósá siĊ […] pychą, mówiąc: „ […] Nie godzi siĊ, bym mu ja, jako równemu, czeĞü okazywaá, lecz siedząc na koniu oddam mu pocaáunek jak jednemu z ksiąĪąt”.
ħródáo C
Tablica genealogiczna dynastii Arpadów (fragment)
Na podstawie: W. Felczak, Historia WĊgier, Wrocáaw 1983, s. 383; Sáownik wáadców Europy Ğredniowiecznej, PoznaĔ 2002; J. E. Morby, Dynastie Ğwiata, Kraków 1994, s. 264
Uwaga: w tablicy genealogicznej nie wymieniono antykrólów; podano lata panowania jedynie wáadców WĊgier oraz uwzglĊdniono tylko niektóre związki maáĪeĔskie.
Árpád Zsolt
Taksony
Gejza 970-997 Mihály
Stefan I Ğw. 997-1038
& Gizela, s.
ks. bawarskiego Henryka póĨniej ces. Henryka II
Maria
& Orseolo, doĪa wenecki
Emeryk
Vazul
Piotr Orseolo 1038-1046
László
Andrzej I 1046-1060
& Anastazja c. Jarosáawa Mądrego Béla I 1060-1063
Ğw. Wáadysáaw 1077-1095
& Adelajda c. ks. szwabskiego Rudolfa Koloman Uczony 1095-1116
& Buzilla, c. Rogera I kr. Sycylii, & Eufemia c. Wáodzimierza Monomacha, ks. kijowskiego
Gejza I 1074-1077
Béla II ĝlepy 1131-1141
& Helena c. Stefana ks. serbskiego Stefan II 1116-1131
Álmos Salomon 1063-1074
& Judyta s. ces. Henryka IV
Béla III 1172-1196 & Agnieszka c. Rajnolda z Chatillon, & Maágorzata c. Ludwika VII kr. Francji Stefan III 1162-1172
Gejza II 1141-1162
Konstancja
& Ottokar czeski Andrzej II
1205-1235 Emeryk
1196-1204
Stefan Pogrobowiec Béla IV 1235-1270
Andrzej III 1290-1301
& Fennena c. Siemomysáa ks. kujawskiego,
& Agnieszka c. Albrechta I Habsburga Stefan V 1270-1272
Jolenta
& Bolesáaw PoboĪny ks. wielkopolski ElĪbieta
& Henryk bawarski Kinga
& Bolesáaw V Wstydliwy ks. krakowski i sandomierski
Wáadysáaw IV
1272-1290 & Izabella c. Karola I kr. Neapolu i Sycylii Maria (babka Karola Roberta)
& Karol AndegaweĔski Koloman & Salomea, c. Leszka Biaáego
ks. krakowskiego i sandomierskiego
ElĪbieta
& Mieszko III Stary ks. wielkopolski
i krakowski s. – siostra
c. – córka
ħródáo D
J. Falkowski, Wspomnienia z lat 1848-1849
[w:] M. Zgórniak, Za Waszą i naszą wolnoĞü, Warszawa 1987, s. 70
Juliusz Falkowski (1815-1892), uczestnik powstania listopadowego i walk w Galicji, na WĊgrzech oraz w Badenii w latach 1848-1849.
We Lwowie, [...] panowaáa [...] zupeána swoboda […]. Wáadza skoncentrowana byáa
w Radzie Narodowej, wolnymi gáosami wybranej. […] Máoda emigracja, napáywająca ciągle
z Królestwa, […] chodziáa po mieĞcie […] sądząc, Īe […] tworzyü siĊ bĊdą legiony polskie.
[…] Wierzyáem w Kossutha, widziaáem w nim czáowieka jedynego, […] który zapewne podzielaá szczerze opiniĊ sejmu wĊgierskiego wyraĪoną solennie na posiedzeniu 12 kwietnia,
„Īe sprawa polska jest sprawą wĊgierską”, ale Rada Narodowa galicyjska nie mogáa byáa Īadnych z nim ukáadów zawiązywaü bez naraĪenia miasta na bombardowanie, a caáej Galicji na niebezpieczeĔstwo […]. NajwáaĞciwiej byáo […], Īeby máoda emigracja wyprawiáa deputacjĊ od siebie [...], ofiarując WĊgrom swoje usáugi [...]. OdpowiedzialnoĞü za taki krok nie mogáa spaĞü ani na GalicjĊ, ani na RadĊ Narodową, ale wyáącznie na máodą emigracjĊ.
ħródáo E
J. Wysocki, PamiĊtnik
[w:] Teksty Ĩródáowe do nauki historii w szkole, nr 33, Warszawa 1958, s. 39
Józef Wysocki (1809-1873), generaá, uczestnik powstania listopadowego i dowódca legionu polskiego na WĊgrzech.
WáaĞnie przed kilku dniami generaá DembiĔski objąá byá naczelną komendĊ nad Górnymi WĊgrami i staá ze swoim korpusem nad granicą Galicji; moĪna wiĊc byáo spodziewaü siĊ, Īe kiedy siĊ zdarzy stosowna pora, pierwszy wkroczy do kraju. Wszystko to rodziáo w nas najpiĊkniejsze nadzieje. […] Kossuth oĞwiadczyá mi, […] Īe on jest temu przeciwny na teraz, bo chociaĪ to wkroczenie prĊdzej czy póĨniej nastąpiü musi [...], to przecieĪ wkroczenie
generaáa DembiĔskiego w tym czasie i z tak sáabym wojskiem byáoby zarówno szkodliwym
dla WĊgier, jak i dla Polaków.
ħródáo F
Mapa. Powstanie na WĊgrzech X 1848-VIII 1849 [w:] J. Tazbir, Atlas historyczny 1815-1939, Warszawa 2000, s. 9
ħródáo G
Dar kobiet z wyzwolonego Kolozsvaru dla generaáa Józefa Bema w 1849 r.
Srebrny wieniec przechowywany w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
[w:] J. Chudzikowska, Generaá Bem, Warszawa 1990 , il. 50
ħródáo H
Sándor Petöfi, wiersz poĞwiĊcony generaáowi Józefowi Bemowi [w:] J. Chudzikowska, Generaá Bem, Warszawa 1990, s. 422-423
Sándor Petöfi (1823-1849), najwybitniejszy przedstawiciel wĊgierskiej poezji romantycznej, braá udziaá w powstaniu, zginąá jako adiutant gen. J. Bema.
Pod Devą i Vizakną1 Dni cztery bito z dziaá, Bój toczyá siĊ zaĪarty I trupów urósá zwaá. [...]
Ze szczĊĞciem Bóg pospoáu OpuĞciá wtedy nas,
Bem tylko jeden zostaá, Opiekun w straszny czas.
O, Bemie, dzielny wodzu, O, generale mój!
Twej duszy wielkoĞü czujĊ, Gdy idziesz z nami w bój. [...]
I gdyby kto z Ğmiertelnych Mógá czczony byü jak Bóg, Ty byábyĞ nim z pewnoĞcią, Do twoich padábym nóg!
1 miejsca bitew na WĊgrzech
ħródáo I
J. Piásudski, O powstaniu 1863 r., Londyn 1963, s. 189-190
Studiując […] powstanie styczniowe, zainteresowaáem siĊ zagadnieniem dostawy broni do Polski. […] Przekonaáem siĊ, Īe áatwoĞü transportu broni na caáej granicy galicyjskiej zaleĪaáa stale i przewaĪnie od jednej rzeczy – mianowicie, jakie wojska staáy na granicy ze strony austriackiej. We wszystkich wspomnieniach, […] znajdziecie fakty wykorzystania tych odcinków, na których staáy wĊgierskie puáki, gdyĪ tam Īoánierz […] otwieraá bramĊ granic […], pracy polskiej przeszkód nie stawiaá, a wprost przeciwnie – uáatwiaá ją. […]
Jeszcze podczas niedawnej wojny spotykaáem WĊgrów, którzy stawali na bacznoĞü, gdy wspominali imiĊ Bema lub DembiĔskiego.
ARKUSZ ODPOWIEDZI
na podstawie Ĩródáa A Zadanie 15. (1 pkt)
Sformuáuj wniosek dotyczący wpáywu relacji politycznych miĊdzy wáadcami wĊgierskimi i czeskimi na decyzje wáadców WĊgier związane z Kazimierzem Odnowicielem.
...
...
...
...
na podstawie Ĩródáa B Zadanie 16. (1 pkt)
WyjaĞnij, dlaczego Bolesáaw Szczodry, opuszczając PolskĊ w 1079 r., wybraá WĊgry na miejsce schronienia.
...
...
...
...
na podstawie Ĩródáa B Zadanie 17. (1 pkt)
Napisz, jak kronikarz oceniaá zachowanie Bolesáawa Szczodrego wobec wáadcy WĊgier w 1079 r. Swoją odpowiedĨ poprzyj odpowiednim cytatem zaczerpniĊtym ze Ĩródáa.
...
...
...
...
...
na podstawie Ĩródáa C Zadanie 18. (1 pkt)
WymieĔ trzy maáĪeĔstwa, które zostaáy zawarte miĊdzy przedstawicielami dynastii Arpadów i dynastii Piastów. Informacje zapisz w tabeli w odpowiednich rubrykach.
MaáĪeĔstwo Przedstawiciel/przedstawicielka dynastii Arpadów
Przedstawiciel/przedstawicielka dynastii Piastów
1.
2.
3.
na podstawie Ĩródeá A i C Zadanie 19. (1 pkt)
OkreĞl pokrewieĔstwo/powinowactwo áączące Stefana I i Piotra Wenecjanina.
Piotr Wenecjanin byá dla Stefana I ... .
na podstawie Ĩródáa D Zadanie 20. (1 pkt)
WyjaĞnij, co byáo przyczyną negatywnego stanowiska Rady Narodowej we Lwowie wobec zamierzeĔ „máodej emigracji”.
...
...
...
...
na podstawie Ĩródáa E Zadanie 21. (1 pkt)
WyjaĞnij, co byáo przyczyną sporu miĊdzy generaáem Henrykiem DembiĔskim a Lajosem Kossuthem.
...
...
...
...
Nr zadania 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 1 1
Wypeánia egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
na podstawie Ĩródáa F i wiedzy pozaĨródáowej Zadanie 22. (2 pkt)
Podaj nazwisko gáównego dowódcy wojsk, które w 1849 roku wyruszyáy z okolic Krosna i Sanoka na WĊgry. Nazwij porozumienie wáadców europejskich, w ramach którego zostaáa podjĊta ta interwencja.
A. Nazwisko dowódcy
...
B. Nazwa porozumienia, w ramach którego zostaáa podjĊta ta interwencja
...
na podstawie Ĩródeá G, H, I Zadanie 23. (1 pkt)
Rozstrzygnij, czy zdania zamieszczone w tabeli są prawdziwe, czy faászywe.
W odpowiednich rubrykach napisz sáowo prawda lub faász.
A. Mieszkanki Kolozsvaru podarowaáy polskiemu dowódcy prezent, który w antycznej tradycji byá symbolem zwyciĊstwa i sáawy.
B. Autor wiersza poĞwiĊconego generaáowi Józefowi
Bemowi zginąá w czasie Wiosny Ludów.
C. Autor tekstu krytycznie oceniá postawĊ WĊgrów wobec powstania styczniowego.
CZ ĉĝû III
ZADANIE ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZI (20 punktów) Zadanie 24. (20 pkt)
Zadanie zawiera dwa tematy. Wybierz jeden z nich do opracowania.
Temat I
Trudne sąsiedztwo. Scharakteryzuj wpáyw zagroĪenia tureckiego na politykĊ Polski i WĊgier w XVI i XVII wieku.
Temat II
Polska i WĊgry wobec przeáomowych wydarzeĔ w Europie w XX wieku. Scharakteryzuj przemiany polityczne w Polsce i na WĊgrzech w latach 1918-1956.
Wybieram temat: ...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Nr zadania 22.A. 22.B. 23. 24.
Maks. liczba pkt 1 1 1 20
Wypeánia egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
