Głos Wąbrzeski 1929.06.29, R. 9, nr 76 + Bezpłatny dodatek ilustrowany poświęcony Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu

(1)

Dzisiejszy numer zawieraA10 stron Cena pojedynczego egzemplarza 15 groszy

Wąbrzeźno, sobota 29 czerwca 1929 r.

MBMMMMBMMMMBraBMMMWIIMI MHMnillllll IIH Hl'IIIIWmimril

Rok IX

■WMITBlIhii

Nr. 76

Obecny kryzys cen

zPożowych.i jego skutki.NMLKJIHGFEDCBA

C z y ż w o b e c t e g o z a r z ą d z e n i a r z ą d o w e n i e b y ł y r z e c z o w e i n a m i e j s c u ? U w a ż a m , ż e t a k , i r z ą d i n a c z e j p o s t ą p i ć n i e m ó g ł , t e m b a r d z ie j , ż e t a k s a m o j e s z c z e p o N o w y m R o k u p r z e p r o w a d z o n o s p i s z a p a s ó w z o o ż o w y c h , k t ó r y w t y m s a m y m s t o p n i u j a k w y ż e j o p i s a n e s t a t y s t y k i z o s t a ł z a p o d a n y ,

i g d z i e ż t u s z u k a ć p r z y c z y n y p r z e ż y w a n e g o o b e c n i e k r y z y s u c e n z b o ż o w y c h i z n a c z n e g o n a d m i a r u z a p a s ó w t e g o ż ?

My rolnicy sami jesteśmy temu winni! K a ż d y b o w i e m , k t ó r y m ia ł s t y c z n o ś ć z p o d a w a n i e m s t a t y s t y k i i z a p a s u z i e m i o p ło d ó w p r z y z n a ć m i t o m u s i, N i e c h c ę t u n a w o ły w a ć d o i n n e g o , w z r o z u m i e n i u s p r a w y , p o s t ę p o w a n i a w p r z y s z ło ś c i p o n i e w a ż j e s t e m p r z e k o n a n y , ż e n i e o d n i e s ie t o ż a d n e g o s k u t k u , g d y ż b o j a ź l i w y r o l n i k n i e p r z e p r o w a d z i t e g o p r z e z s w o je s u m ie n i e , a b y p o d łu g s w o je g o r o z u m o w a n i a s a m s i e b ie m ia ł t o p ić , , , .

T u j e s t k o n i e c z n a p o t r z e b a , a b y r z ą d n a s z i n n y c h ś r o d k ó w s i ę c h w y c i ł i s w o j ą c a ł ą p o l i ty k ę z b o ż o w ą i n n e m i t o r y p o k i e r o w a ł .

S t a t y s t y k ę z i e m i o p ło d ó w w i n n i p o d a w a ć p o s z c z e g ó l n i r o l n i c y , k t ó r z y s p r a w ę d o k ł a d n i e r o z u m i e j ą l u b t e ż l u d z i e s t o j ą c y p o z a r o l n i c t w e m , a m a j ą c y z t a k o w e m d o k ł a d n ą s t y c z n o ś ć . J e s t t o r z e c z n i e c h w a le b n a , a l e d l a d o b r a c a ł e g o r o l n i c t w a i P a ń s tw a n a s z e g o k o n i e c z n a !

A w t e n c z a s r z ą d n a s z p o t y l u l a t a c h s m u t

n e g o d o ś w i a d c z e n i a , c h w y c i ć s i ę p o w i n i e n w ł a ś c i

w y c h ś r o d k ó w , c e l e m p r z e p r o w a d z e n i a p o l i ty k i z b o ż o w e j t o r a m i b e z p o w a ż n ie j s z y c h w s tr z ą s ó w , K t ó r e b ą d ź c o b ą d ź p r z y p r o w a d z a j ą P a ń s t w o d o o l b r z y m i c h s t r a t , p r o d u c e n t ó w r o l n y c h d o { J o w o ! • n e g o , a l e p e w n e g o u p a d k u , a t e m s a m e m h a m u ją c a ł y r o z w ó j ż y c ia g o s p o d a r c z e g o ,

D z i s i a j ś m i a ł o m o ż e m y p o w ie d z i e ć , ż e i n t e n s y w n o ś ć p r o w a d z e n i© g o s p o d a r s t w r o l n y c h p o s u n i ę tą z o s t a ła n a z a s z c z y t n e w y ż y n y i w z n a c z n y m s t o p n iu p r z e w y ż s z a c z a s y d ł u g o l e tn i e j, s t a ł e j i s y s t e m a t y c z n i e p r z e p r o w a d z a n e j p r a c y p r z e d w o j e n n e j .

J e d n a k o w o ż d z i s ia j p o d z i e s ię c i u l a t a c h m o z o l n e g o w y s i ł k u , r o l n i c t w o s t a je w o b e c t r u d n e g o z n a k u z a p y t a n ia ! Ś m i a ł o p o w i e d z i e ć m o ż n a , ż e j e ż e l i t a n i e p e w n o ś ć i t o s t a ł e r o z c z a r o w a n ie n i e w e z m ą k o ń c a , t a k , ż e r a c h u n k i r o l n i k a p r a c u j ą c e g o d z i ś z o ł ó w k i e m w r ę k u r a z p o r a ź w n i w e c z o b r a c a ć s i ę b ę d ą , t o w t e n c z a s r o l n i k z m u s z o n y b ę d z ie s t a c z a ć g o s p o d a r s t w o s w o je n a s t o p ie ń e k s te n s y w - n o ś c i g o s p o d a r k i ,,a c o z a t e m i d z i e , w s z y s c y j e s t e ś m y t e g o ś w i a d o m i : z r e d u k o w a n i e s i ł r o b o c z y c h w k a ż d e m g o s p o d a r s t w i e d o p o ł o w y , o b y w a n ie s i ę b e z n o w o c z e s n y c h m a s z y n i u r z ą d z e ń r o l n ic z y c h , z u p e ł n e g o z a n ie c h a n i a u ż y w a n i a s z t u c z n y c h n a w o z ó w , a t e m s a m e m p o z o s t a w i e n i e w i ę - s z y c h p o ł a c i z i e m i u g o r u ją c e j, o b y w a n i a s i ę b e z b e z p a s z t r e ś c i w y c h i o g r a n i c z e n i a s i ę d o z a k u p ó w j e d y n i e n a j p o tr z e b n ie j s z y c h , c z e g o r e z u l t a t e m b ę d z i e z u b o ż e n i e z u b o ż e n i e i u p a d e k p r z e m y s łu i k u p i e c t w a i z u p e ł n y z a n i k e k s p o r t u p r o d u k t ó w r o l n y c h a z w ła s z c z a n a b i a łu , przez co Państwo nasze ponieść może nieobliczalne straty i zostać zepch

nięte do rodzaju państewek drugorzędnych, go- spodarczo mało znaczących!

J e s t t o s p r a w a , n a d k t ó r ą s i ę d z i s ia j m a ł o k t o z a s ta n a w i a , a l e w o b e c f a t a l n y c h s k u t k ó w , j a k ie o n a w p r z y s z ło ś c i n a m p r z y n i e ś ć m o ż e , b a r d z o w a ż n a i g o d n a z a s ta n o w i e n i a s i ę .

M y r o l n i c y n i e c h c e m y , a b y c e n y z a z i e m io p ł o d y b y ł y w y g ó r o w a n e — chleb i wogóle żywność

Uroczystości pod Verdunem.

Verdun. O d b y ły s i ę t u u r o c z y s t o ś c i n a p a m i ą t k ę b o h a t e r s k i e j o b r o n y V e r d u n , z w y c i ę s t w a a l ja n - t ó w , o r a z o d b u d o w y z n i s z c z o n e g o m i a s t a ,

W m o w i e w y g ło s z o n e j n a u r o c z y s t o ś c i , p r e m - j e r P o i n c a r e p o d k r e ś l i ł , ż e n a r o d y , k t ó r e d o z n a ł y o k r o p n o ś c i w o j n y , s ą g o r ą c o p r z y w ią z a n e d o p o k o j u i p r a g n ą , ż e b y p o k ó j t e n b y ł t r w a ły ,

O i l e t r a k t a t y b ę d ą s z a n o w a n e , a o d s z k o d o w a n i a s u m ie n n i e p ł a c o n e , n a r o d y b ę d ą s i ę c z u ł y z a d o w o l o n e i b ę d ą s t a n o w i ł y a w a n g a r d ę n a p o l u p r a c y p o k o j o w e j i p o w s z e c h n e g o p o j e d n a n i a .

P r e z y d e n t r e p u b li k i D o u m e r g u e , w m o w i e s w e j w y r a z i ł p o d z i w d l a s z y b k o o d r a d z a ją c e g o s i ę

m i a s t a V e r d u n , k t ó r e u m ę c z o n e i d z i e s i ę c io k r o t n i e z n i s z c z o n e j u ż s i ę o d r a d z a i k t ó r e g o l u d n o ś ć p r z y ł ą c z a s i ę d o o g ó l n e g o p r a g n ie n ia , a b y ś w i a t c a ł y s z e d ł n a d r o d z e p o s t ę p u w c z y s t e j a t m o s f e

r z e p o k o j u , _ _ _ _

F r a n c u z i, j a k o c i, k t ó r y c h w o j n a n a j w ię c e j d o ś w ia d c z y ła , s ą t e ż n a j g o r ę c e j p r z y w i ą z a n i d o p o k o j u , k t ó r y j e s t z d o b y c z ą , w y m a g a j ą c ą u s t a w i c z n e j p r a c y i d o b r e j w o li w s z y s t k ic h n a r o d ó w , j a k r ó w n ie ż p r z e o b r a ż e n i a s t o p n io w e g o m e n ta l n o ś c i, o d z i e d z i c z o n e j p o w i e k a c h , g d y w o j n ę u w a ż a n o z a o s t a tn i ą r a c j ę .

________________.-..-j u i.. Ulin T'" I---■ilTn- L--. .-: --- --- --- ■■■■■■■■■■■ 1.it m.iw Hł—n mu—f n—ir—aiiawmm

Masowe zamykanie świątyń w Rosji.

J u ż s i ę r o z p o c z ę ła e n e r g ic z n a a k c ja , z m ie r z a ją c a d o z a m y k a n i a p o z o s t a ł y c h k o ś c i o łó w , c e r k w i i s y n a g o g . W ł a d z e s o w i e c k i e p r o w a d z ą k a m p a n ję z b i e r a n i a p o d p is ó w o d „ w ie l u t y s ię c y " r o b o t n i k ó w i w ł o ś c i a n , k t ó r z y r z e k o m " ■1 o T’’ ': ^ j ą z a m y k a n i a ś w i ą t y ń . Ż ą d a n i a r o b o t n ik ó w i w ł o ś c i a n w s p r e p a r o w a n y c h p r z e z b o l s z e w ik ó w p o d a n i a c h , o p i e w a ją , ż e Ś w i ą ty n i e n a l e ż y p r z e k a z a ć n a l o k a le k u l tu r a l n o - o ś w i a t o w e j r o b o t y .

N a o s t a tn i e m p o s i e d z e n i u s e k r e t a r j a t W U C 1 K ( W o j e n n y j U k r a i ń s k i j C e n t r a l n y j I s p o ł n it e ln y j K o m i te t ) z a d o ś ć u c z y n ił n i e k tó r y m t y l k o t a k im ż ą d a n i o m , W s z c z e g ó ln o ś c i p o s t a n o w i o n o z a m k n ą ć 1 5 w ie j s k i c h c e r k w i w r o z m a it y c h p u n k t a c h U k r a in y , 1 s y n a g o g m . in , w C z e r n ik o w i e , Z i n k o w s k u , K o n o -

Prześladowanie Chrześcian w Tur rej i

Jerozolima, T u r c j a p o d r z ą d a m i M u s t a f y K e - m a la P a s z y n i e p r z e s t r z e g a t o l e r a n c j i w z g lę d e m c h r z e ś c i ja n . O d p e w n e g o c z a s u p r a s a l i b a ń s k a u - m i e s z c z a i n f o r m a c je , k t ó r e r z u c a j ą ś w ia t ło n a w r o g i s t o s u n e k T u r k ó w d o w y z n a n i a n a u k i C h r y s tu s o w e j , N i e d a w n o , n i e w y k r y c i z ł o c z y ń c y t u r e c c y w r z u c i l i b o m b ę d o k o ś c io ł a o r m i a ń s k i e g o w M e - z r e h . P o k i l k u d n i a c h n a d z i e d z iń c u k o ś c i o ła k a t o l i c k i e g o w t e j s a m e j m ie j s c o w o ś c i T u r c y u k r y l i b r o ń i b o m b y . W j a k iś c z a s p o t e m p r z y b y ły w ł a d z e p o l i c y j n e , o d k o p a ł y z i e m i ę i z n a l a z ł y k r y j ó w -

Proces b. ministra Czechowicza.

P r o c e s b y ł , m i n , C z e c h o w ic z a w T r y b u n a l e S t a n u w e d ł u g w s z e lk i e g o p r a w d o p o d o b i e ń s t w a p o t r w a 3 d n i , W p i e r w s z y m d n i u p o z a ł a tw i e n iu f o r m a ln o ś c i w s t ę p n y c h p r z e s ł u c h a n i z o s ta n ą ś w ia d k o w i e c z ło n k o w i e r z ą d u , M a r s z a ł e k P i ł s u d s k i , m i n . S k ł a d k o w s k i, K w ia t k o w s k i, w n a s t ę p n y m d n i u p o z o s t a l i ś w ia d k o w i e , p o c z e m d n i a t r z e c i e g o ( o i l e p r z e s ł u c h a n ia z o s t a n ą z a k o ń c z o n e ) n a s t ą p i ą p r z e -

- u iir .Ji m ■■■■ ni ■■■■■■ ir r ■■i—m---" ■ ...—

PIERWSZY AMBASADOR WŁOCH PRZY WATYKANIE.

R z y m , — P i e r w s z y a m b a s a d o r w ł o s k i p r z y W a t y k a n i e h r , D e w e r h i w r ę c z y ł j u ż P a p i e ż o w i l is t y u - w i e r z y t e l n ia j ą c e ,

W w y g ł o s z o n e m p r z y t e j o k a z j i p r z e m ó w i e n iu a m b a s a d o r o z n a j m i ł ż e W ł o c h y w y k o n a j ą p o s t a n o w i e n i a u k ł a d u l a t e r a ń s k i e g o w d u c h u r e l ig i j n y m

W o d p o w ie d z i s w e j O j c i e c Ś w i ę ty w y r a z i ł z a d o

muszą być w dostatecznej ilości dla każdego czło

wieka dostępne — a l e ż ą d a m y i m a m y p r a w o ż ą d a ć t e g o , a b y c e n y b y ł y p r z e z c a ł y r o k r ó w n o m i e r n e z u w z g lę d n i e n i e m j e d y n i e m a łe j z w y ż k i , w y r ó w n u j ą c e j k o s z t y p r z e c h o w a n i a z b o ż a , w o s t a t n i c h m i e s i ą c a c h p r z e d ź n i w n y c h , a w t e n c z a s b ę d z i e m y

t o p i e ; z a m k n i ę t o t a k ż e k a r a i m s k ą k i e n e s ę w C h a r k o w i e . N i e z m a k n ię t o ż a d n e g o j e s z c z e z p o z o s t a ł y c h k o ś c i o łó w , g d y ż n a c a łe j U k r a in i e p o z o s t a ł o i c h t y l k o d w a c z y t r z y . N i e d a w n o z a m k n i ę t o t a k ż e d w i e n o w e c e r k w i e w M o s k w ie , a p r z e d p a r o m a d n i a m i z a m k n i ę t o w L e n i n g r a d z i e N i k if o r o - G r e n a - d j e w s k ą c e r k i e w z a N e w s k ą Z a s ta w ą p r z y u l . M o s k i e w s k i e j. W M o h y l e w ie z a m k n i ę t o k i r c h ę l u t e - r a ń s k ą .

W i d a ć z t e g o w s z y s t k i e g o , iż w e d ł u g n i e d a w n y c h z a p o w i e d z i b o l s z e w i c y r o z p o c z ę l i z c a ł ą b e z w z g lę d n o ś c i ą r e a l iz o w a ć p r o g r a m d a l s z e j l i k w i d a c j i r e l i g j i a s p o d z i e w a ć s i ę n a l e ż y n o w y c h j e s z c z e r e p r e s y j .

k ę . O d n a le z i o n e p r z e d m i o t y b y ł y z u p e ł n i e n o w e , c o n a j le p i e j ś w ia d c z y ł o o t e m , ż e u k r y to j e b a r d z o n i e d a w n o . P r z e d s t a w ic i e l e w ł a d z t u r e c k i c h , p r z e p r o w a d z a ją c y r e w i z ję , o k a z y w a l i o b ł u d n e z d u m i e n i e , N a s tę p n i e p r z y s z ł a k o l e j n a k o ś c ió ł s y r y js k i , g d z i e t a k ż e T u r c y r z u c il i b o m b ę , k t ó r a n a s z c z ę ś c i e n i e e k s p lo d o w a ła . Z a m a c h y t e s ą o o k o n y w a n e c e l e m s t e r o r y z o w a n i a l u d n o ś c i c h r z e ś c i j a ń s k i e j , — n i e l ic z n e j z r e s z t ą — i z m u s z e n i a j e j d o t e g o , b y j a k n a j p r ę d z e j o p u ś c i ł a t e r y t o r j u m t u r e c k i e .

m ó w ie n i a o s k a r ż y c i e l i i o b r o ń c y b , m in , C z e c h o w i

c z a m e c , P a s c h la s k i e g o . W s z y s t k i e l a n s o w a n e w i a d o m o ś c i o o d r o c z e n iu r o z p r a w y g ł ó w n e j n a d n i k i l k a , a b y m ó g ł s i ę o n o d b y ć j u ż w e d ł u g n o w e j p r o c e d u r y p o l s k ie j , w c h o d z ą c e j w ż y c ie 1 l i p c a r b , o k a z a ł y s i ę n i e p r a w d z i w e m i.

w o l e n ie z p o w o d u w z n o w i e n i a s t o s u n k ó w d y p l o m a ty c z n y c h z W ł o c h a m i , c o l e ż a ł o o d d a w n a w p r o g r a m ie j e g o d z i a ł a ln o ś c i . N a s tę p n i e o d b y ł a s i ę d ł u ż s z a k o n f e r e n c j a p o m i ę d z y P a p i e ż e m i a m b a s a d o r e m w p r y w a t n e j b i b lj o te c e , p o c z e m k a r d y n a ł G a - s p a r r i z ł o ż y ł r e w iz y t ę a m b a s a d o r o w i . A k r e d y t o w a n y p r z y W a t y k a n i e k o r p u s d y p l o m a t y c z n y l i c z y o b e c n i e 1 1 a m b a s a d o r ó w i 3 1 p o s ł ó w p e ł n o m o c n y c h

w m o ż n o ś c i n a s z e p o s z c z e g ó l n e b u d ż e t y g o s p o d a r s t w n a p e w n y c h p o d s t a w a c h o p r z e ć i m im o n a w e t n i e w y g ó r o w a n y c h c e n n a z i e m i o p ło d y , i n t e n s y w n o ś ć g o s p o d a r k i n a s z e j n a d a l u t r z y m a ć ,

Władysław Klimek, r o l n i k .

(2)

Tuła czym szlakiem rodaków naszych.^A

O p rzyszłość narodow ą P olaków na obczyźnie.ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA

U d z i a ł e m i g r a c j i p o l s k i e j n a P o w s z e c h n e j W y s t a w i e K r a j o w e j i c o r a z l i c z n i e j p r z y b y w a j ą c e o o r o l s k i w y c i e c z k i r o a a k o w n a s z y c h z e w s z y s t k i c h s t r o n g l o b u z i e m s k i e g o , — p r z y p o m n i a ł y z n o w u n a s z e m u s p o ł e c z e ń s t w u n i e z a i a t w i o n y d o t ą d j e s z c z e w z u p e ł n o ś c i p r o b l e m o p i e k i k u l t u r a l n e j i n a r o d o w e j n a d m n i e j s z o ś c i a m i p o l s k i e m i z a g r a n i c ą i n a d s k u p i e n i a m i w y c h o d ź c ó w n a s z y c h , k t ó r y c h l o s t u ł a c z y z a p ę d z i ł w r ó ż n e ś w i a t a s t r o n y .

D z i s i a j p o d z i e s i ę c i u p r z e s z ł o l a t a c h n i e p o d l e g ł o ś c i , g d y z k a ż d y m d n i e m k o n s o l i d u j e s i ę p a ń s t w o w o ś ć p o l s k a , s p r a w a t a w y s u w a s i ę n a w e t n a p i e r w s z y p l a n , j a k o j e d n o z n a j w a ż n i e j s z y c h z a g a d n i e ń , ż y w o o b c h o d z ą c y c h c a ł e s p o ł e c z e ń s t w o n a s z e .

K o d a k ó w n a s z y c h p o z a g r a n i c a m i p o l i t y c z n e m i p a ń s t w a l i c z y m y o k o ł o 8 m i j l o n ó w . O l b r z y m i a j e s t t o l i c z b a w z e s t a w i e n i u z l u d n o ś c i ą k r a j u . P o n i e w a ż z c y f r ą 2 8 m i l j o n ó w l u d n o ś c i p o l s k i e j o d l i c z y ć n a l e ż y o k o ł o 3 0 p r o c e n t n a ż y w i o ł y o b c e , c z ę s t o k r o ć w r o g i e P o l s c e , p r z e t o o w e 8 m i l j o n ó w r o d a k ó w n a s z y c h z a g r a n i c ą s t a n o w i w a ż n ą p o z y c j ę w b u d ż e c i e n a r o d o w o ś c i o w y m p o l s k i m .

P o ł o w a , t . j. 4 m i l j o n y o s i a d ł a o d w i e k ó w n a z i e m i a c h d a w n e j R z e c z y p o s p o l i t e j , k t ó r e p o w o j n i e n i e w e s z ł y w s k ł a d p o r i s t w a p o l s k i e g o . P e z i e m i e t o W a r m j a , M a z u r y , P o w i ś l e P r u s k i e , Ś l ą s k O p o l s k i , c z ę ś ć Ś l ą s k a C i e s z y ń s k i e g o , o b s z a r y n a B i a ł o r u s i , W o ł y n i u , U k r a i n i e i B u k o w i n i e , f e n o d ł a m n a s z e j l u d n o ś c i j e s t n a m n a j b l i ż s z y i n a j w i ę c e j p o t r z e b u j e w y d a t n e j p o m o c y , t e m b a r d z i e j , ż e p o ł o ż e n i e r o d a k ó w n a s z y c h n a t y c h k r e s a c h j e s t w p r o s t t r a g i c z n e . S t a c z a ć o n i m u s z ą w a l k ę ś m i e r t e l n ą , b ą d ź t o z z a c h ł a n n o ś c i ą n i e m i e c k ą , b ą d ź t e ż z b r u t a l n o ś c i ą b o l s z e w i c k ą .

W t e j w a l c e o j ę z y k o j c z y s t y , o b y t n a r o d o w y m u s i m y i m p r z y j ś ć z p o m o c ą . P o l i t y k a e k s p o n s y w - n a n i e l e ż y w d z i s i e j s z y c h z a d a n i a c h , a n i w m o ż n o ś c i P o l s k i , n a t o m i a s t k a t e g o r y c z n y m n a s z y m o b o w i ą z k i e m j e s t o c h r o n a n a s z e g o s t a n u p o s i a d a n i a , n a s z e g o h i s t o r y c z n e g o d z i e d z i c t w a . M a m y p r z y t e m n a j w y ż s z y i n t e r e s , w u t r z y m a n i u n a s z e j n a r o d o w o ś c i .

K r e s y s ą t o p o n i e k ą d b a s t j o n y , k t ó r e b r o n i ą w e j ś c i a d o c e n t r u m . Z c h w i l ą u p a d k u b a s t j o n ó w , w r ó g m a n a o ś c i e ż o t w a r t ą d r o g ę d o w n ę t r z a . M u s i m y w i ę c o c a l i ć o w e m i l j o n y r o d a k ó w o d ś m i e r c i n a r o d o w e j .

T e n k a t e g o r y c z n y o b o w i ą z e k t e r n w i ę c e j n a s o b c i ą ż a , ż e w p r z e s z ł o ś c i d o p u ś c i l i ś m y s i ę k a r y g o d n e g o z a n i e d b a n i a z a r ó w n o n a z a c h o d z i e , j a k i n a w s c h o d z i e . N i e s ł y c h a n e n a p r z y k ł a d z a n i e d b a n i e s p r a w y P r u s e W s c h o d n i c h , b r a k t r o s k i o u t r z y m a n i e ź r ó d e ł W i s ł y , — w s z y s t k o t o s p r o w a d z i ł o f a t a l n e n a s t ę p s t w a i w z n a c z n e j m i e r z e w p ł y n ę ł o n a u p a d e k R z e c z y p o s p o l i t e j .

T e s t r a t y , t o z a n i e d b a n i e w h i s t o r j i n a s z e j w i n n y p o b u d z i ć n a s d o w y d a t n i e j s z e g o w s p ó ł d z i a ł a n i a w u t r y z m a n i u t y c h k r e s ó w , k t ó r y c h o b c a p r z e m o c n i e z d o ł a ł a j e s z c z e w y n a r o d o w i ć . H i s t o r j a m e w y p o w i e d z i a ł a j e s z c z e o s t a t n i e g o s ł o w a . I d z i e w i ę c

A D A M P L U G - * ... * \

— -- - - £ ' r i - -

DKZEW OlŚW IĘTE \

Z T R A D Y C Y I Z A C N E G O : R O D U .

' ( C i ą g d a l s z y ) ? ! O w o ż p o z o s t a w s z y n a j s t a r s z y m i j u ż t y lk o z r o d u m o je g o , c h o c ia ż p o c i e s z o n a p r z e n i k n i o n ą p r z y s z ł o ś c i ą , w s m u tn e j w s z a k / z e s t a ła m z a d u m i e , p o d w r a ż e n i e m o k r o p n e m k a t a s ,t r o f y o s t a ł n i e j ; a w i d z ą c , ż e w s z y s tk i e t e s t w o r z e n i a , k t ó r e k i e d y ś w m o j e j d z i e d z i

n i e ż y ł y j a k w r a j u v - r a z j ą r z u c i w s z y , w i ę c e j j u ż n i e c h c i a ł y d o n i e j p o w r a c a ć , c h o c i a ż d a w n y s p o k ó j p o w r ó c ił , ł a t w o p o j ę ł a m , ż e i m o j a g o d z i n a w k r ó t c e w y b i je ; a w i ę c s p o k o j n i e w o l i B o ż e j , s i ę p o d d a j ą c , g o t o w a ł a m n a ś m i e r ć s i e b i e i s y n y s w c p e . J e d n ą t y lk o p r o ś b ę z a s y ł a ła m / d o n i e b a : b y n a m c h w a le b n y s k o n r a c z y ł o d a ć w u d z i a l e . J a k o ż n i e w i o l e d n i m i n ę ł o , a ż p e w n e g o p o r a n k u z e s z ł a s i ę d o n a e l u d z i w i e l k a g r o m a d a i z a c z ę ł a w p i e ń w s z y s tk i e w a l i ć .

O , j a k ż e u r o c z y s t a c h w i l a - t o b y ł a d l a m n i e ! J a , r o d z i c ie l k a , m o n w a r c h in i p u s z c z y o g r o m n e j , c o m p r z e z k i lk a w i e k ó w m n o ż y ł a i p i e l ę g n o w a ł a n ó d m ó j z n a m ie n i ty n a p o c z c i w ą s ł u ż b ę ? t e j z i e m i , n a ( k t ó r e j z k r w i m ę c z e ń s k i e j w y r a s t a ł , — j a ^ d r z e w o ś w i ę t e , k r w i ą b o h a t e r s k ą o c h r z c z o n e i k r z y j ż e m p o b ł o g o s ł a w i o n e , p a t r z y ła m , j a k o s t a t n i a g a r s t k a ? m e j d z i a t w y s z ł a n a o - f i a r ę , j e d n o p o d r u g ie m , i t i r u p y s w e m i z a l e g a ła z i e m i ę d o k o ł a ! ! . . . A s ą d z o n o n n i b y ł o , o c z e m d o b r z e w i e d z i a ł a m , o s t a t n i e j , o p ł . i k a w s z y s k o n w s z y s t k i c h , g ł o w ę p o ł o ż y ć ! T o t e ż n i e d z i w y , ż e k a ż d e c i ę c i e s i e k i e r y , w s y n y m e w y m i e r z o n e , s a m y m * 1 2 3 4 s w o im o d g ł o s e m t a k i m i b ó l s p r a w i; fto, j a k g d y b y f n i e w n i c h , a l e w e m n ie g o d z i ł o

P R O G R A M P O K A Z Ó W i K O N K Ó R SÓ W W C Z A  SIE T R W A N IA W Y ST A W Y Z W IE R Z Ą T N A

P. W . K .

1 . W i e l k a w y s t a w a z w i e r z ą t h o d o w l a n y c h — 7 5 6 k o n i , 1 0 0 5 s z t u k b y d ł a , 5 0 0 o w i e c , 5 0 0 ś w i ń o - r a z 2 5 0 0 d r o b n e g o i n w e n t a r z a — o d b ę d z i e s i ę w c z a s i e o d 2 9 . 6 . — 7 . 8 . 2 9 n a t e r e n i e d z i a ł u r o l n . P . W . K .

2 . P o k a z k o n i i b y d ł a — o d b ę d ą s i ę w c z a s i e o d 1 — 7 . 7 . 2 9 n a a r e n i e d z i a ł u r o l n i c z e g o P . W . K . P o c z ą t e k p o k a z ó w o g o d z . 1 5 — z a k o ń c z e n i e o g o d z , 1 9 - e j . C e n y b i l e t ó w o d 5 0 g r , w z w y ż , 3 . K o n k u r s y h i p p i c z n e — o r a z p o k a z y w y b i t n y c h k o n i w y s t a w o w y c h ( H u n t e r s h o w ) u r z ą d z o n e p r z e z W l k p . K l u b J a z d y w p o r o z u m i e n i u z d y r e k c j ą d z i a ł u r o l n i c z e g o P W K . o d b ę d ą s i ę d n i a 2 9 6 . i 3 0 n a h i p p o d r o m i e p o z n a ń s k i m . Z a p e w n i o n y j e s t u d z i a ł n a j w y b i t n i e j s z y c h k o n i p o l s k i c h . B ę d z i e r o z e g r a n y P u h a r o f i a r o w a n y p r z e z m i s t r z a I g n a c e g o P a d e r e w s k i e g o o r a z P u h a r W i e l k o p o l s k i P o c z ą t e k o g o d z . 1 7 - e j . C e n y b i l e t ó w o d 1 , 2 0 z ł . w z w y ż , w y c i e c z k o m p r z y s ł u g u j e 5 0 p r o c . u l g i .

4 . K o n k u r s p o w o z ó w o r a z p o k a z s p r z e d a ż n y c h k o n i p o d s i o d ł e m o d b ę d z i e s i ę d n i a 2 l i p c a r b . n a h i p p o d r o m i e p o z n a ń s k i m , — p o c z ą t e k o g o d z . 1 6 e j

W Y JA Z D M A R SZ A Ł K A P IŁ SU D SK IE G O D O R U M U N JL

po Z jeździć L egjonistów .

P o b y t w y p o c z y n k o w y M a r s z a ł k a P i ł s u d s k i e g o w R u m u n ji b ę d z i e w r o k u b i e ż ą c y m k r ó t s z y n i ż w

k u ! . . . I c o r a z t o s m u tn i e j , c o r a z b o l e ś n i e j, a r a z e m c o r a z t o u r o c z y ś c i e j z e m n ą ! . ..

P r z y s z ł o n a r e s z c i e k i lk u l u d z i i d o m n ie . P o p a t r z y l i z w i e l k i e m z d u m ie n i e m i z w y k r z y k i e m p o d z i w u , i w e t r z e c h s i ę w z i ą w s z y z a r ę c e , l e d w ie o p a s a ć m n i e z d o ł a li .

— A l e ż t o d r z e w o ! — z a w o ła ł j e d e n .

— M u s i t o b y ć m a t k a c a łe g o l a s u - d o r z u c i ł

d r u g i . . .

— D a w n e ż o n a c z a s y p a m ię t a ! — o z w a ł s i ę t r z e c i . A c z w a r ty z a s ię :

— T o j a k ie ś d r z e w o ś w ię t e , b o k r z y ż n a n i e m , h e n , h e n , t a m w g ó r z e ! D a w n o p e w n ie w y c ię t y .

— P r a w d a ! — p o t w i e r d z i ł p i ą t y — a l e n i e b ę d z i e m y m i e l i z t e j o l b r z y m k i p o ż y t k u ; m u s i b y ć z u p e ł n i e s p r ó c h n i a ł a !

I u d e r z y ł w e m n i e o b u c h e m , d ź w i ę k u p r ó b u j ą c , a j a m z c a ły c h p i e r s i w y d a ł a g ł o s t a k i p o t ę ż n y , t a k i p r z e c i ą g ły , c z y s ty , j a k d z w o n z e s r e b r a l a n y .

— P a t r z c i e ż ! — k r z y k n ą ł z d u m i o n y — a t o ż c u d j a k i ś ! Z d r o w i u t e ń k a , a ż m ił o ! A l e n i e w y p a d a j e j ś c i n a ć ; t r z e b a s i ę p a n a z a p y t a ć ; m o ż e j ą t u k a ż ę n a p a m i ą tk ę i n a p o d z iw l u d z i o m z o s t a w ić .

I w r ó c i li d o m o je j d z i a t w y ; a m n ie s m u t e k w i e l k i o g a r n ą ł n a m y ś l , ż e m o g ę s a m a p o z o s t a ć , w s z y s tk i e d z i e c i s t r a c i w s z y , n a t o j e d y n i e , b y s i ę m a r n ie w p r ó c h n o o b r ó c i ć ! . . .

P a d ł y n a r e s z c i e o s t a t n i e z m e j r o d ź m y , a g d y m o c z y i m y ś li s m u t n e o d e r w a ł a o d n i c h , u n ó g m y c h r o z c i ą g n ię t y c h , o g r o m n a p r z e s tr z e ń k r a j u o d k r y ł a s i ę p r z e d e m n ą . A l e n i e s t e p j u ż p u s t y , j a k w o n d z i e ń s k o n u m ę c z e n n i k a m o j e g o . B y ^ a t o j u ż k r a i n a d o b r z e l u d e m o s i a d ł a : c z e r n i a ły n a n i e j k m i e c e c h a ł u p y , b i e l a ły d w o r y s z l a c h e c k i e , d o m y B o ż e ś w i e c ił y z ł o c i- s t e m i k r z y ż a m i, n i w y p o w i e w a ł y k ł o s y b u j n e m i, a p o d r o g a c h , p r z e z n i e i d ą c y c h , r o i l i s i ę l u d z ie , j a k

m r ó w k i . . .

Z a j ę t a t y m o b r a z e m , n o w y m u l a m n ie z u p e ł n i e , I c o r a z t o m n i e j, i c o r a z ? m n i e j b y ł o ? m e j d z i a t w y ! .. .

j u ż l e d w ie k i l k a d z i e s i ą t , l e d w ie k i l k a n a ś c i e w o s t a t-

o t o , a b y t a n i e z m i e r n i e p o ż ą d a n a i u p r a g n i o n a c h w i l a z a s t a ł a n i e c m e n t a r z y s k o , l e c z l u d z i ż y w y c h , c z u j ą c y c h i m ó w i ą c y c h p o p o l s k u .

N a j b l i ż s z y n a s z s ą s i a d n i e m i e c k i r o z w i j a n a s w o i c h k r e s a c h w s c h o d n i c h n a d z w y c z a j i n t e n s y w - n ą n ą d z i a ł a l n o ś ć . W e w s z y s t k o , c z e m k u l t u r a n o w o c z e s n a r o z p o r z ą d z a , u z b r a j a j e . W t e j w a l c e , b i o r ą u d z i a ł w s z y s t k i e c z y n n i k i n a r o d o w e g o ż y c i a ; r z ą d i i n i c j a t y w a p r y w a t n a , w i e d z a i p i e n i ą d z e , d u c h i n a m t e r j a .

J e ż e l i p o t ę ż n e n a r o d y w t e n s p o s ó b o c e n i a j ą d o n i o s ł o ś ć z a g a d n i e ń k r e s o w y c h , j e ż e l i d b a j ą t a k o k a ż d ą p i ę d ź z i e m i , c ó ż p o w i e d z i e ć o o b o w i ą z K a c h n a s z y c h w o b e c k r e s ó w ?

D r u g ą k a t e g o r j ą , l i c z ą c ą r ó w n i e ż o k o ł o 4 m i l j o n y , s t a n o w i ą l i c z n e k o l o n j e p o l s k i e p o z a g r a n i c a m i R z e c z y p o p s o l i t e j , r o z p r o s z o n e p o c a ł y m ś w i e c i e . W s z y s t k i e t e s k u p i e n i a w y p ł a w i o n e s ą t a k s a m o n a n i e b e z p i e c z e ń s t w o w y n a r o d o w i e n i a . S k ł a d a s i ę n a t o n a j c z ę ś c i e j b r a k n a m i e j s c u ś r o d k ó w o ś w i a t y p o l s k i e j , b r a k n a l e ż y t e j o r g a n i z a c j i , n i e d o s t a t e c z n y z w i ą z e k z k r a j e m r o d z i n n y m .

T e m u n i e b e z p i e c z e ń s t w u z a p o b i e c n a l e ż y p r z e z n a w i ą z a n i e i u t r z y m a n i e b l i ż s z y c h s t o s u n k ó w z k r a j e m m a c i e r z y s t y m i p o m o c w r o z w o j u p o l s k i e j o - ś w i a t y . U ś w i a d o m i ć s o b i e t r z e b a , ż e p r z y o d p o - w i e d n i e m p i e l ę g n o w a n i u i r o z w o j u , k o l o n j e t e , w z r a s t a j ą c e l i c z e b n i e i p o d n o s z ą c e s i ę e k o n o m i c z n i e , s t a ć s i ę m o g ą n i e w y c z e r p a n e m ź r ó d ł e m p o m o c y d l a m a c i e r z y s t e g o k r a j u .

W w a l c e o k u l t u r ę n a r o d o w ą , P o l s k a n i e m o ż e b y ć b e z c z y n n ą . B e z c z y n n o ś ć o s ł a b i a w a r t o ś c i k u l t u r a l n e , a u p a d e k t y c h w a r t o ś c i j e s t , p o c z ą t k i e m u p a d k u p a ń s t w o w o ś c i i n i e p o d l e g ł o ś c i . O

r o k u 1 9 2 8 . W y j a z d p . M a r s z a ł k a d o T a r g o w i s z t e g d z i e z a m i e s z k a p o d o b n i e j a k w r o k u u b . w w i l i p . d r . S k u p n i e w s k i e g o n a s t ą p i ć m a w k r ó t c e p o s i e r p n i o w y m Z j e ź d z i e L e g j o n i s t ó w . C e l e m p o c z y n i e n i a o d p o w i e d n i c h p r z y g o t o w a ń w z w i ą z k u z w y - c z y n k i e m x M a r s z a ł k a P i ł s u d s k i e g o u d a j e s i ę w n a j b l i ż s z y m c z a s i e d o R u m u n j i p p ł k . B e c k , s z e f g a b i n e t u m i n i s t r a s p r a w w o j s k o w y c h .

P O K Ó J W M E K SY K U .

T r w a j ą c a 3 l a t a w o j n a m i ę d z y p a ń s t w e m i K o ś c i o ł e m z o s t a ł a d e f i n i t y w n i e z l i k w i d o w a n ą . P r e z y d e n t G i l i p e ł n o m o c n i k p a p i e s k i p o d p i s a l i u m o w ę , k t ó r ą O j c i e c ś w i ę t y t e l e g r a f i c z n i e z a t w i e r d z i ł . O d p r a w i a n i e n a b o ż e ń s t w r o z p o c z ę ł o s i ę w u b . n i e d z i e l ę . W c a ł y m M e k s y k u p a n u j e z t e g o p o w o d u w i e l k a r a d o ś ć .

P r z e c i w P o l s c e .

Z C h a r k o w a d o n o s z ą , ż e p r a s a t u t e j s z a t)K o - m u n i s t a “ i k i j o w s k a p r o l e t a r j a c k a , , P r a w d a " w p r o w a d z i ł y n o w ą r u b r y k ę p . t . , , S k o ń c z y ć z p a n o w a n i e m p o l s k i e j b u r ż u a z j i " . N a t e r n m i e j s c u c o d z i e n n i e p o d a w a n e s ą k o m u n i k a t y o n a j r o z m a i t s z y c h a n t y p o l s k i c h d e m o n s t r a c j a c h , p r o t e s t a c y j n y c h r e z o l u c j a c h , p r z y j m o w a n y c h n a z e b r a n i a c h i t d . K a m - p a n j a t a o d s z e r e g u d n i n i e u s t a j e .

Sstafeta na Sztandar Kola Pod ficerów Bezerwy z Wąbrzeźna

Z aw ezw any przez p. N aftyńskiego składam na sztandar złotych 10,— i w zyw am do d alszego pro

w adzenia sztafety p. W rób lew sk iego, dzierżaw cę plebanki. Ż U R A W SK I, Jaran tow ice.

Niejeden posiada || Drugi potrzebuje

F O R S Ę

N i e c h a j o b o j e p o d a d z ą s o b i e

,,w Głosie Wąbrzeskim11

J e s t n a j o d p o w i e d n i e j s z y m i l e ż y t a k ż e w i n t e - s e s i e z d r o w e j g o s p o d a r k i k r a j o w e j l o k o w a n i e k a p i t a ł ó w w d o b r y c h h i p o t e k a c h , n a d o m a c h l u b p o s i a d ł o ś c i a c h , l u b d l a w s p ó ł d z i a ł u w r p r z e d s i ę b i o r s t w a c h . K a p i t a ł d o b r z e u l o k o w a ć l u b g o z n a - r e ź ć m o ż n a z a p o m o c ą „ d r o b n e g o o g ł o s z e n i e p o d l i t e r ą l u b z n a k i e m w r o z p o w s z e c h n i o n y m

„ G Ł O S I E W Ą B R Z E S K M “

p r z y g lą d a ł a m s i ę m u d o p ó ź n e j n o c y , p r z e m a r z y ł a m o n i m d o ś w it u . . .

O ś w ic i e z n o w u l u d z ie k u m n ie n a d e s z l i, a z n i m i j a k i ś s t a r s z y , k t ó r y o b e j r z a ł m n ie c i e k a w ie , z m i e r z y ł , d ź w ię k u s p r ó b o w a ł i . . . ś c ią ć r o z k a z a ł , r z e k łs z y , ż e w s a m r a z n a p o d w a l i n ę s i ę p r z y d a m .

J e d e n z c z e l a d z i , z a k a s a w s z y r ę k a w y , p l u n ą ł w r ę c e , p o r w a ł s i e k ie r ę i z c a ł e j s i ł y k i lk a k r o tn i e w p i e ń m ó j u d e r z y ł , i o d s k o c z y ł z d u m io n y .

— A t o ż - t o d z i w n e j a k i e ś d r z e w o ! — ■ z a w o ł a ł . - 5 P a t r z c ie ! c z e r w o n i u s ie ń k i e , j a k g d y b y k r w i ą n a w s k r t f i p r z e s ią k ł o! a t w a r d e ! i s tn y k a m i e ń !

I n n i s p o j r z e l i .

— A p r a w d a — r ż e k li — c z e r w o n e , j a k b y k r w a w n i k . T o t a k z e s t a r o ś c i c a łe ż y w i c ą p r z e s z ł o ; t o t e ż d o b r z e m ó w i p a n m a j s te r , ż e w y ś m i e n it a p o d w a l i n a b ę d z i e ! . . . T n i j ! ...

Z n o w u u d e r z y ł a w e m n i e s i e k i e r a , i z n ó w j ę k te m ż a ł o ś n i e g ł o s e m w i e lk i m , p r z e c i ą g ł y m , j a k o d z w o n s r e b r n y ; b o w i e lk i e , n i e w y m o w n e b ó l e m n ie p r z e s z ł y ! b o m n i e s t r a s z n y s m u t e k o g a r n ą ł , ż e t e n l u d p r o s t y , i n s t y n k t o w o n a z y w a j ą c m n i e m a t k ą c a ł e j p u s z c z y p o l e g łe j , i d r z e w e m ś w ię t e m , i z e w z g l ę d u n a b a r w ę m o j a p o w i a d a j ą c , ż e w y g l ą d a m , j a k o b y m w s z y s t k a k r w i ą p r z e s z ł a , t a k b l i s k i m j e s t c a ł e j j u ż p r a w d y , a p r z e c i e ż n i g d y d o j ś ć je j n i e z d o ła ! W y s p o w i a d a ł a b y m s i ę p r z e d n i m z m e g o ż y w o t a , a l e c z y ż m n i e z r o z u m i e ! ? Z g i n ą ć w i ę c m i j u ż t r z e b a , t a k b e z w i e ś c i i c z ę ś c i, j a k i w s z y s t k ie d r z e w a n a j p o s p o l it s z e g i n ą !

A w t e m p r z y s z ł y m i n a m y ś l w s z y s tk i e t e c u d a , j a k ie m o c k r w i m ę c z e ń s k ie j , w r o d z i e m o im ż y j ą c e j, s p r a w o w a ł a p r z e z d ł u g i e w i e k i i p r z e z w ie k i j e s z c z e s p r a w o w a ć b ę d z i e ; p r z y s z ł y m i n a m y ś l s ł o w a p a n a m a js t r a , ż e z a p o d w a l i n ę m a m s ł u ż y ć , i p o c ie s z y ł a m s i ę w m o je j ż a ł o ś c i, i j u ż t y l k o s z u m ią c w z i e lo n e w i e c h y i j ę c z ą c p o d r a z a m i s i e k ie r y , m o d l i t w ą i d z w o n e m b y ł a m .

( C i l 2 d a l s z y n a s t ą p i . )

(3)

sezonowa:

^{Basi o}

fO

Specjalnie polecam:

z{

0,95 N

M

N V»

płócienka na bieliznę i pościele od 0,90 płócienka na fartuchy trwałe kolo-

TAM moje panie jest

mieć miejsce dla nadchodzących towarów zimowych — jestem

która trwać będzie

od 1 do 15 lipca

Muśliny wełniane, najnowsze desenie od 6,50 Muśliny i zefiry . .

Aby

zmuszony zmniejszyć moje ogromne zapasy towarów letnich, przeto urządzam

■ ■— 14 tanich dni —-

w których sprzedaję moje towary po jeszcze niebywałych niskich cenach:

popeliny na sukienki we wszystkich

kolorach od 2,90 zł

szewioty na sukienki 90 cm we wszy

stkich odcieniach od . . . .285 zl kamgarny i bostony 140 cm.. . . 7,00 zl

wielka tania

W

□ W

3 E JtMt

Fulanly

najnowsze

n

N W

(4)

C/3 3 £ ”•2 Co NI ft) Q a) _C_l_{, O} _{u. w}_{CC JC} _-Ncy.rt •> ON CU ₅₅ _>_JC _{O C} _{o t} o_u

C O o fc ^5? N D

(0

Crćpe de Chine...9,00 zl Eoliennewe wszystkich kolorach . 6,00 zl

manszestry, plusze na ubrania od . 3,95 zł

(A

O 0) (U 0)

c0)

N

O

N

O

ar N (A o

a

ręczniki białe i kolorowe trwałe

w kolorach... 0,75 zł

Firany, dywany, chodniki, ceraty po bardzo niskich cenach!

Inlety na wsypy pod gwarancją trwałe w kolorze

i nieprzepuszczające pierza we wszystkich szerokościach.

Plamie

³⁵⁸⁴

płaszcze sportowe od 60— płaszcze angielskie 28—

rypsowe od 50—

płaszcze gabardynowe 45 — płaszcze sukienne 46—

7901

ubrania dla chłop ców ....

palta kowerkot . płaszcze gabardy

nowe . . . kurtki najrozmai

tsze fasony . Ubrania męskie ubrania dła mło-

25,00

18,00

8,00 45,00

zł

75,00 zł

19,50 zł

SI□KKI n

□

dla chłopców specjalnie tanio

-Bazar"!

Rynek 1.

Trykoty, pończochy rękawiczki

podpadająca ni

skie ceny

zł zł

Koszule

wierzchnie Koszule nocne

Kołnierzyki Krawaty Skarpety

Szelki

po bardzo

przystępu, cenach

C

□MMI(0

c NOS!

0 BMi tu3

t. Chwiaikowski

WĄBRZEŹNO Telefon 85.