ROCZNIKI GLEBOZNAW CZE, T. XV DOD. WARSZAWA 1965
ELŻBIETA ANDRUSZCZAK, ROMAN CZUBA
NIEKTÓRE PARAMETRY ZASOBNOŚCI BRUNATNYCH GLEB WOJEWÓDZTWA WROCŁAWSKIEGO
Stacja Chem iczno-Rolnicza, W rocław
Stacje chemiczno-rolnicze dysponują licznymi w ynikam i analizy m e chanicznej i chemicznej próbek gleb ze swoich rejonów, pozwalającym i na system atyczne opracowywanie charakterystyki poszczególnych typów gleb.
Jednym z w ażniejszych typów gleb na terenie Dolnego Śląska są gleby brunatne. W ystępują tu w przew ażającej mierze następujące ro dzaje gleb brunatnych: piaskowe, w ytw orzone z glin, w ytw orzone z utw o rów pyłowych.
W celu uzyskania i porównania w stępnej charakterystyki wym ienio nych trzech rodzajów gleb b runatnych zestawiliśm y w yniki niektórych analiz 158 próbek gleby, pobranych w ram ach prac klasyfikacyjnych i kartograficznych z poziomów próchnicznych (Ax) w różnych powiatach województwa wrocławskiego.
Na podstawie analizy mechanicznej próbek pobranych z profilów gleb stwierdziliśm y, że gleby piaskowe zarówno w poziomach próchnicznych, jak i głębszych w ykazują skład mechaniczny piasków. Gleby wytw orzone z glin w ykazują w profilu skład m echaniczny gliny lekkiej, średniej i ciężkiej, natom iast gleby brun atne w ytw orzone z utw orów pyłowych w ykazują skład mechaniczny utworów pyłowych zwykłych bądź ilastych.
Zawartość próchnicy w zbadanych próbkach gleby była różna, w du żym stopniu zależna od rodzaju gleby (tab. 1).
Gleby piaskowe w ykazują na ogół m ałą zawartość próchnicy, gdy tym czasem gleby brunatne wytw orzone z utw orów pyłowych są n ajb ar dziej próchniczne. Gleby bru n atn e w ytw orzone z glin w ykazują pośred nią zawartość próchnicy w stosunku do pozostałych dwóch rozpatrzonych rodzajów gleb brunatnych (tab. 1).
418 E. ANDRUSZCZAK, R. CZUBA
T a b e l a 1
Procentowy udział próbek gleby w podziale na 3 grupy według zawartości próchnicy Humus contents of samples from d iffe re n t s o ils (per cent of respective s o ils )
Rodzaj gleb brunatnych Brown s o il
Zawartośd próchnicy - Humus content 0-1,5 % 1,6-2,5 % > 2,5 %
Piaskowe - Sandy 75,0 25,0 0
Wytworzona z g lin - Loamy 17,5 47,5 35,0
pyłowe - S ilty 3,7 53,7 42,6
T a b e l a 2
Wycena odczynu gleb stosowana w stacjach chemiczno-rolniczych
Determination of s o il re ac tio n with the method used by the Agrochemical S tations
Potrzeby wapna - Calcium needs
Zakres pH gleby w ln KC1 - S o il pH in ln KCl lekkie lig h t s o ils gleby średnie medium so ile gleby zwięzłe compacted s o ils gleby mineraln. na uzytk.zielon. mineral s o ils on greenland Wapnowanie konieczne - Liming necessary
Wapnowanie wskazane - Liming advisable Wapnowanie ograniczyd - Liming to be re s tr ic te d < 4,5 4 ,6 -5 ,5 - > 5,5 <£: 3,0 5 ,1 -6 ,0 ^=>6,0 •С 6,0 6,1 -7 ,0 ^ > 7 ,0 < 5,0 5 ,1 -6 ,0 > 6 , 0 T a b e l a 3
Procentowy udział rodzajów gleby według potrzeb wapna
R elative liming needs of d ifere n t s o ils kinds (per cent of resp ectiv e s o ils )
Potrzeby wapna - Calcium needs
Gleby - So ile piaskowe sandy wytworzone z g lin loamy wytworzone z utwo rów pyłowych s i l t y
Wapnowanie konieczna - Liming necessary 20,9 62,5 92,5 Wapnowanie wskazane - Liming advisable 54,2 21,2 7,5 Wapnowanie ograniczyd - Liming to be r e s tr ic te d 24,9 16,3 0
T a b e l a 4 Procentowy udział rodzajów gleb według zasobności w fo sfo r i potas przyswajalny R elative abundance of av ailab le phosphorus in d iffe re n t s o ils (per cent of respective s o ils )
Zasobność Abundance
Gleby - So i l s
piaskowe - sandy wytworzone z g lin loamy wytworzone z utworów pyłowych - s i l t y
P2°5 x 2 o *2°5 . KgO p2o5 K20
Zła - Low •33,4 62,5 65,0 40,0 64,8 35,2
średnia - Medium 45,7 20,9 21,2 42,5 26,0 35,2 Dobra - Good 20,9 16,6 13,8 17,5 9,2 • 29,6
Z A S O B N O Ś Ć B R U N A T N Y C H G L E B W R O C Ł A W S K IC H 419
Oceniając potrzeby w apna według m etody przyjętej przez stacje che miczno-rolnicze (tab. 2) doszliśmy do wniosku, że najwięcej w apna po trzebują gleby bru natn e w ytw orzone z utw orów pyłowych. W tej gru pie gleb nie stw ierdziliśm y w ogóle próbek, które w ykazałyby pH w ska zujące na dostateczną zaw artość kationów w glebie (tab. 3).
Gleby piaskowe w ykazują nieduże potrzeby w zakresie wapnowania, tylko bowiem 20,9% próbek znalazło się w przedziale „wapnowanie ko nieczne”. Zbadane gleby w ytw orzone z glin w ym agają natom iast in ten sywnego wapnowania, gdyż w przedziale ,,wapnowanie konieczne” zna lazło się aż ponad 62% próbek gleb.
Zasobność badanych próbek w fosfor i potas zestawiono w tab. 4. Najwięcej próbek zasobnych w fosfor przysw ajalny stwierdzono w w y padku gleb piaskowych, natom iast gleby w ytworzone z glin i utw orów pyłowych w ykazują aż około 65% próbek o złej zasobności. Gleby w y tworzone z utw orów pyłowych charakteryzują się najniższym udziałem próbek o dobrej zasobności w fosfor (9,2%), a tylko nieznacznie więcej próbek zasobnych w fosfor (13,8%) stwierdzono w w ypadku gleb w ytw o rzonych z glin. Ogólnie biorąc potrzeby fosforowe badanych gleb są za tem bardzo duże.
Zasobność w potas przysw ajalny (tab. 4) układała się inaczej, gdyż najm niej tego składnika zaw ierały próbki gleb piaskowych, bo do klasy o złej zasobności przypada aż 62,5% próbek, a do klasy o dobrej zasob ności tylko 16,6%. Najniższy udział procentow y w klasie o złej zasobności stw ierdziliśm y w w ypadku gleb w ytw orzonych z utw orów pyłowych, które też w ykazują m niejszy udział w klasie o dobrej zasobności. Liczby dotyczące gleb w ytw orzonych z glin w w ypadku potasu są pośrednie między liczbami dotyczącymi pozostałych dwóch rodzajów gleb b ru n at nych. W ym agania badanych gleb brunatnych w zakresie nawożenia po tasowego są zatem również duże.
Podana w stępnie charakterystyka gleb brunatnych w skazuje na celo wość poszerzenia przedstaw ionej pracy, która dostarczy podstaw do opra cowania ram owych zaleceń, szczególnie w zakresie nawożenia i w apno w ania dla kompleksów gleb brunatnych.
Г. А Н ДРУ Щ А К , Р . ЧУБА НЕКОТОРЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ ОБЕСПЕЧЕННОСТИ БУРЫ Х ПОЧВ И З ВРОЦЛАВСКОГО ВОЕВОДСТВА А гр охи м и ч еск ая станция, В роцлав Р е з ю м е Рассмотрены некоторые показатели обеспеченности трех видов бурых почв из территории Н ижней Силезии. Установлено, что бурые песчаные почвы 2 7*
420 E. A N D R U S Z C Z A K , R. C Z U B A развивш иеся из глин как и бурые почвы из пылистых образований сильно нуждаю тся в удобрении фосфором, калием и кальцием, с тем что самую сла бую нуждаемость в кальции обнаруживают песчаные почвы, а самую силь ную — почвы развившиеся из пылистых образований. E. A N D R U SZ C ZA K , R. CZU BA
SOME ABUNDANCE PARAMETERS IN BROWN SOILS OF WROCŁAW VOIVODESHIP
S ta tio n fo r A g ricu ltu ra l C h em istry , W roclaw S u m m a r y
A nalysis of three kinds of Lower Silesian brown soils has show n that brown sand soils from loam s as w ell as silt need am ple fertilization w ith phosphorus, potassium and calcium, calcium requirem ents being low est in sand and highest in silt soils.
