Maria Cybulska
O zmianach w prawie o ustroju
sądów powszechnych [przegląd
artykułu Ministra Sprawiedliwości
Mariana Rybickiego, zamieszczonego
w Nr 12(1963) czasopisma "Nowe
Prawo"]
Palestra 8/2(74), 42-43
42 P rze g lą d p r a s y p r a w n ic z e ) N r 2 (74)
K o n s ty t u c ja p a ń s t w a fr y k a ń s k ic h . T o m I. O p r. i w s tą p L u d w i k a G e l b e r g a . I n s t y t u t N a u k P r a w n y c h P A N . P W N . W a r s z a w a 1563 r., s. 232.
I n s t y t u t N a u k P r a w n y c h P A N w r a m a c h b a d a ń n a d p r o b le m a ty k ą p r a w n ą p a ń s t w p o w s ta ły c h n a g ru z a c h k o lo n ia liz m u p r z y s tą p ił d o w y d a w a n ia ic h k o n s t y tu c j i. W p ie r w s z e j k o le jn o ś c i są to k o n s ty tu c j e p a ń s tw a f r y k a ń s k ic h z a w a r te w o m a w ia n y m to m ie . C elem w y d a w n ic tw a je s t u ła tw ie n ie s t u d io w a n ia z a g a d n ie ń p a ń s t w a i p r a w a k r a j ó w A fry k i. Do n in ie js z e g o to m u w e s z ły k o n s ty tu c je s ie d m iu p a ń s t w : E tio p ii, G h a n y , G w in e i, L ib e rii, L ib ii, S o m a li i T u n e z ji. P r z e k ła d y p o l s k ie o p a r te z o s ta ły n a o fic ja ln y c h e d y c ja c h lu b in n y c h d o k u m e n ta c h . Ź ró d ło , z k tó r e g o z a c z e rp n ię to t e k s t d a n e j k o n s ty tu c ji, p o d a n e j e s t w o d sy ła c z a c h .
P o s z c z e g ó ln e k o n s t y tu c j e z o s ta ły z a o p a trz o n e w k r ó t k ie w s tę p y , p rz e d s ta w ia ją c « ' w z w ię z ły sp o só b s y t u a c ję i w a r u n k i, w ja k ic h d o szło d o ic h u c h w a le n ia .
A n d r z e j W iś n ie w s k i
PH/CCŁ/1D P B 4 ł r P«4W/VICZFJ
O zm ianach w prawie o ustroju sqdów powszechnych
p is z e M in is te r S p ra w ie d liw o ś c i M a r ia n R y b i c k i w a r t y k u le , d r u k o w a n y m w n r z e 12 (1£63) „N o w eg o P r a w a ” , p o d ty t u łe m „ P rz e d n o w e liz a c ją p r a w a o u s t r o j u s ą d ó w p o w s z e c h n y c h ”. W c h w ili o b e c n e j, j a k w ia d o m o , p r o j e k t t e j u s t a w y z o s ta ł ju ż u c h w a lo n y i o g ło szo n y w D z ie n n ik u U sta w .
W o d r ó ż n ie n iu od sę d z ió w S ą d u N a jw y ż sz e g o , k tó r z y w y b ie r a n i są p rz e z R adt. P a ń s t w a n a o k re s p ię c io le tn i, sę d z io w ie s ą d ó w p o w s z e c h n y c h n a d a l p o w o ły w a n i b ę d ą p rz e z R a d ę P a ń s tw a n a czas n ie o zn aczo n y .
I s to tn a i k o r z y s tn a z m ia n a z o sta ła w p ro w a d z o n a w z a k r e s ie o d w o ły w a n ia s ę d zió w . S ę d z ie g o , k tó r y n ie d a je r ę k o jm i n a le ż y te g o w y k o n y w a n ia o b o w ią z k ó w m o że o d w o ła ć w y łą c z n ie R a d a P a ń s t w a n a w n io s e k M in is tr a S p ra w ie d liw o ś c i. O z n a c z a to u m o c n ie n ie p o z y c ji sę d z ió w , je ś li z w aży ć, że w d o ty c h c z a s o w y m s t a n ie p r a w n y m , a m ia n o w ic ie w ś w ie tle p rz e p is ó w d e k r e t u z d n ia 14.V.1946 : o ty m c z a s o w y m u n o r m o w a n iu s t o s u n k u s łu ż b o w e g o f u n k c jo n a r iu s z y p a ń s tw o w y c h , u p r a w n ie n i a co do z m ia n y s ta n o w is k a s łu ż b o w e g o s ę d z ie g o o ra z je g o zw o ln ie n iu n a le ż a ły d o w ła d z y n a c z e ln e j. W p ra w d z ie od 1957 r. w s to s u n k u ,do sę d z ió w u t a r ła s ię p r a k t y k a , że M in is te r S p ra w ie d liw o ś c i w s p r a w ie z w o ln ie n ia sęd zieg o z w r a c a ł s ię k a ż d o ra z o w o do R a d y F a ń s t w a o w y r a ż e n ie zg o d y , je d n a k ż e p o d s ta w a p r a w n a w p o s ta c i a r t . 10 d e k r e t u z 14.V.1946 r. p o z o s ta w a ła n a d a l w m ocy. Z w o ln ie n ie sęd zieg o w d ro d z e d e c y z ji M i n is tr a S p ra w ie d liw o ś c i n a p o a s t a w i r n o w y c h p rz e p is ó w m o ż e n a s t ą p ić je d y n ie w s k u te k śc iśle o k re ś lo n y c h p rz y c z y n a m ia n o w ic ie z rz e c z e n ia s ię s ta n o w is k a p rz e z sęd zieg o , p rz e k r o c z e n ia g ra n ic y w ie k u , tr w a ł e j n ie z d o ln o śc i d o p r a c y o r a z n ie p e łn ie n ia s łu ż b y z p o w o d u ch o ro b y p r z e z o k re s d łu ż s z y n iż ro k . N o w e p r z e p is y u r e g u lo w a ły te ż s p r a w ę m a łż e ń s tw sę d z io w s k ic h . C h o d zi m ia n o w ic ie o to , że z w ią z k i w y n ik a ją c e z m a łż e ń s tw a lu b p o k r e w ie ń s tw a p o m ię d z y s ę d z ia m i a a d w o k a ta m i m o g ły b y s tw a r z a ć p r z e k o n a n ie o u p r z y w ile jo w a n e j p o z y c ji
!\)r 2 (74) Prz e g lą d p r a s y p r a w n i c z e j 43
a d w o k a ta p o z o s ta ją c e g o w ta k ic h zw ią z k a c h . D la te g o te ż z o s ta ł w p r o w a d z o n y z a k a z p e łn ie n ia f u n k c ji sęd zieg o p rz e z o so b ę p o z o s ta ją c ą w z w ią z k u m a łż e ń s k im i. a d w o k a te m w y k o n u ją c y m p r a k t y k ę a d w o k a c k ą n a rz e c z p r y w a tn y c h k lie n tó w , la k ró w n ie ż p rz e z osoby p o z o s ta ją c e w s to s u n k u p o k r e w ie ń s tw a (do 2 s to p n ia ) i p o w in o w a c tw a (do 1 sto p n ia ) do a d w o k a ta w y k o n u ją c e g o p r a k ty k ę n a te r e n ie teg o sa m e g o w o je w ó d z tw a . R y g o ry te n ie m a ją z a s to s o w a n ia do a d w o k a tó w - r a d c ó w p ra w n y c h je d n o s te k u s p o łe c z n io n y c h i a d w o k a tó w z a jm u ją c y c h s ta n o w is k a w a d m in is tr a c j i p a ń s tw o w e j. Z a k a z y p o w y ższe w c h o d z ą w ż y c ie po u p ły w ie r o k u od o g ło sz e n ia u s ta w y .
P e w n e z m ia n y z o sta ły w p ro w a d z o n e do p o s tę p o w a n ia d y s c y p lin a rn e g o . M ia n o w ic ie w m y ś l n o w y c h p rz e p isó w , od p ra w o m o c n e g o o rz e c z e n ia m o ż e b y ć z a ło ż o n a r e w iz ja n a d z w y c z a jn a do N a jw y ż sz e g o S ą d u D y s c y p lin a rn e g o , k t ó r y o rz e k a ć b ę d z ie w s k ła d z ie 7 sędziów . Z w n io s k ie m o r e w iz ję n a d z w y c z a jn ą w y s tą p i ć m o że M in is te r S p ra w ie d liw o ś c i, a je ś li ch o d zi o sę d z ió w S ą d u N a jw y ż s z e g o — takż<- P ie r w s z y P re z e s S ą d u N ajw y ższeg o .
7 j» ślu g u je n a p o d k re ś le n ie f a k t z n ie s ie n ia d o ty c h c z a s o w y c h o g ra n ic z e ń w z a k re s ie p r a w a o d w o ła n ia p rz y s łu g u ją c e g o o b w in io n e m u o d o rz e c z e ń s k a z u ją c y c h n a k a r ę u p o m n ie n ia i n a g a n y . O b e c n ie d o p u szczo n e z o sta ło o d w o ła n ie od w s z e lk ic h o rz e c z e ń , i to w n o sz o n e z a ró w n o p rz e z rz e c z n ik a d y s c y p lin a rn e g o , j a k i p rz e z o b w in io n e g o , d la k tó r e g o n a w e t n a jn iż s z a k a r a d y s c y p lin a r n a m o że b y ć d o tk liw a 1 p u n k tu w id z e n ia m o ra ln e g o .
N a z a k o ń c z e n ie s w y c h w y w o d ó w M in is te r R y b ic k i p o d k r e ś la , że n o w e liz a c ja p r a w a o u s t r o ju są d ó w p o w sz e c h n y c h n ie ty lk o p o r z ą d k u je s t a n p r a w n y w te j d z ie d z in ie , a le ró w n ie ż w z m a c n ia p o z y c ję są d ó w w n a s z y m P a ń s tw ie .
Karalność drobnych przestępstw
»m aw ia w ty m ż e zeszy cie „N o w eg o P r a w a ” (n r 12/1963) M ie c z y sła w S z e r e r . ..S zk o d liw o ść a f e r , k o n ie c z n o ść ja k n a ;e n e r g ic z n ie js z e j w a lk i z n im i — to rz e c z y lasn e. N a to m ia s t ja k ra d z ić so b ie z p ło tk a m i p r z e s tę p c z j m i s p ły w a ją c y m i sz e ro k o n a b rz e g i g o s p o d a rk i sp o łe c z n e j, ja k ró w n ie ż z d ro b n y m i p r z e s tę p c a m i p r z e c iw k o in te re s o w i z b io ro w e m u lu b in d y w id u a ln e m u — to sp raiw a z a w iła , k o m p le k s o w a (...)” — p isze a u to r w u w a g a c h w s tę p n y c h sw e g o a r t y k u ł u .
Z a g a d n re n ie to zo sta ło ju ż p o ru s z o n e n a ła m a c h „ P r a w a i Ż y c ia ” (z 4 .V III. 1963 r.) p rz e z J a n a T o p iń sk ie g o , k tó r y m a ją c n a u w a d z e p o tr z e b ę o d c ią ż e n ia s ą d ó w od ro z p o z n a w a n ia d ro b n y c h sp ra w , p r o p o n u je r o z s z e r z e n i e u p r a w n ie n p r o k u r a to r ó w p rz e z u m o ż liw ie n ie • z a w ie s z a n ia p o s tę p o w a n ia p rz e d p r o k u r a to r e m w te d y , k ie d y je s t rz e c z ą o c z y w is tą , że są d z a s to s u je z a w ie s z e n ie w y k o n a n ia k a r y , o ra z u p o w a ż n i e n i e p r o k u r a to r ó w do k ie r o w a n ia ta k i c h w y p a d k ó w do s ą d u sp o łeczn eg o . T en o s ta tn i m ia łb y w ó w c z a s do w y b o r u : a) a lb o u n ie w in n ić s p r a w c ę , b j a lb o zw ró cić s p r a w ę p r o k u r a to r o w i w ra z ie u z n a n ia , że w a g a je j p r z e k r a c z a w ła śc iw o ś ć s ą d u sp o łeczn eg o , c) a lb o w re sz c ie o s trz e c s p r a w c ę , że je ż e li w c ią g u 3— 5 l a t p o p a d n ie w n o w y k o n flik t, to g ro zi m u s p r a w a , w k tó r e j n ie m oże liczy ć na z a w ie sz e n ie w y k o n a n ia k a ry .
S ę d z ia S z e re r u s to s u n k o w u je się k ry ty c z n ie do p o w y ż s z y c h p ro p o z y c ji z ró ż n y c h w zg lęd ó w . F rz e d e w s z y s tk im g ro ź n a do n ie d a w n a s y t u a c ja w d z ie d z in ie p r z e c i ą ż e n ia s ą d ć w p o w sz e c h n y c h n a le ż y ju ż do p rz e s z ło ś c i. W y m ia r s p r a w ie d liw o ś c i w e w s z y s tk ic h u s tr o ja c h re p r e z e n tu ją c y c h id e e h u m a n is ty c z n e p o w in ie n n a le ż e ć d o n ie z a w is ły c h s ą d ó w , z a d a n ie m zaś p r o k u r a to r a j e s t z r e g u ły o s k a r ż a n ie . Z a strz e ż e n ie . że u p r a w n ie n ia p r o k u r a to r a o g ra n ic z a ły b y s ię ty lk o do s p r a w , w k t ó
