Zatrudnienie, płace i czas pracy w 1983 roku

(1)

W O J E W Ó D Z K I U R Z Ą D S T A T Y S T Y C Z N Y W C Z Ę S T O C H O W I E

P O U F N E

Egz. nr

ZATRUDNIENIE

PŁACE I CZAS PRACY W 1983 ROKU

Częstochowa 1984

6 h ? Z

(2)

zum

^UMOWNI

E r o Z o r

K r o p Z n a k

„W tym"

zł ty a.

min t '

U w a g

i k • /-/ - gjawisko nie występuje.

\

/0/ - zjawisko lotniajo, jednakie w ilościach mniejazyoh od liczb, które mogłyby być wyrażone uwidocznionymi w tablicy r.nHv«mi cyfrowymi, np.i jeżeli produkcja wyrażona jeat w tysiącach ton /w liczbach całkowitych/, znak /0/ oznacza, że produkcja w danym przypadku nie osiąga 0,5 tya. ton.

k a /•/ - zupełny brak Informacji, albo brak Informacji wiarygodnych.

/ac/ - wypełnienie rubryki, ze względu na układ tablicy, jeat nie

możliwe lub niecelowe.'

- oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy ogólnej.

WAŻNIEJSZE SKRÓTY

■ ' • ' "

m złotych 1 ■ litr

■ tysiąc a w metr

•a milion ’ > m2 * metr kwadratowy

» tona ' szt. a sztuka

a. Niektóre dane liczbowe mają charakter tymczasowy 1 mogą ulec zmianom w późniejszych opracowaniach Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego.

(3)

UWAGI M liTO foO LO G lC Z N Ii

'llklad i zakres informacji

1. Publikacja niniejsza, zawiera informację o pracujących w gospodarce narodowej /poza rolnictwem'nie uspołecznionym/ Oraz 1 o wynagrodzeniach, czasie nie przepracowanym i o pośrednictwie pracy w gospodarce uspołecznionej. Opracowanie podzielono na 2 części.

Część I zawiera informację według stanu w dniu 31" XII o liczbie pracujących według grup społeczno-ekonomicznych i płci w gospodarce narodowej /poza rolnictwem nio uspo

łecznionym/, o liczbie zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej wg płci, w podziale na miasta i wieś, grupy zatrudnionych i poziom wykształcenia oraz o ruchu zatrudnio

nych w gospodarce uspołecznionej. Dane podaje się w przekrojach działowo-gałęziowych.

Część II zabiera informację o przeciętnym zatrudnieniu i wynagrodzeniach za pracę w gospodarce uspołecznionej i o wykorzystaniu czasu pracy w sferze produkcji material

nej /poza rolnictwem/ oraz o pośrednictwie pracy. i

2. Informacje o pracujących w gospodarce narodowej /poza rolnictwem nie uepołeoznio- nym/ obejmują: zatrudnionych na podstawie stosunku pracy /pełnozatrudnionyoh i nie- pełnozatrudnionyoh w głównym miejscu pracy/, osoby wykonujące pracę nakładczą, agen- ( h tów wynagradzanych1 z funduszu agenoyjno-prowizyjnego, agentów w systemie agencji zry

czałtowanej oraz prowadzących punkty sprzedały, zakłady gastronomiczne i zakłady u- aługowe na podstawie umowy na warunkach zlecenia, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych orpz.pracujących w gospodarce nie uspołecznionej poza rolnictwem, tj. >

właścicieli, współwłaścicieli i pomagających członków rodzin, zatrudnionych na pod

stawie umowy o pracę oraz innych /osoby zatrudnione w instytucjach kościelnych i za- .konnych oraz duchowieństwo/.

'• , z ' ' v ■ ' '

3. Informacje o zatrudnieniu w gospodarce uspołeoznlnej dotyczą pracowników zatrud

nionych na podstawie stosunku pracy /umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru itp./ w uspołecznionych zakładach pracy. Dane te nie yjmują zatrudnionych w jednost

kach budżetowych resortu obrony narodowej i resortu spraw wewnętrznych oraz, ze względu na odmienny prawny stosunek pracy, osób wykonujących pracę nakładczą, agen

tów, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych pracujących w gospodarce zespoło

wej oraz osób zatrudnionych przez komitety rodzicielskie /w placówkach oświaty i wy

chowania/.

; VK

Dane dotyczące zatrudnionych w gospodarce nie uspołeoznlnej ujmują wyłączni* za-

#Vy trudnionyCh na podstawie umowy o pracę. Dane za 1983r. w rolnictwie nie obejmują pracowników najemnych rolniczych spółdzielni produkcyjnych.

'\ I * . . \

4. Do ogólnego etanu zatrudnienia w gospodarce uspołecznionej wliczono pracowników pełnozatrudnionyoh, łącznie z sezonowymi 1 dorywczo zatrudnionymi oraz pracowników niepelnozatrudnionyoh w głównym miejscu pracy. Rozwiązanie takie eliminuje kilkakro

tne ujmowanie osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin pracy przez stosowane metody ujęcia pracowników niepelnozatrudniobyoh tylko jeden raz, tj. w głównym miej

scu pracy, W gospodarce nio uspołecznionej, ze względu na trudności w wydzielaniu głównego miejsca praoy pracowników niepelnozatrudnionyoh ujęto wszystkie osoby praou- ' Jąoe w pełnym oraz niepełnym wymiarze czasu pracy.

Wszystkie informacje dotyczące etanu zatrudnienia podane są w podziale na płeć, bez przeliczeń niepelnozatrudnionyoh na polne etaty.

5« Informacje o wynagrodzeniach odpowiadają zakresowe stosowanemu do 1983r, włącznie pojęciu funduszu plac /osobowy, bezosobowy, honorariów, agenoVjno-prowizyJny, zakła

dowy fundusz nagród, wynagrodzenia uczniów, rekompensaty/.

(4)

Źródła tumyota statystycznych

1. Materiał#* źródłowy* w zakreeie stanu i ruchu zatrudnionych' oraz poziomu wykształ

cenia w gospodarce uspołecznionej są,badania statystyczne prowadzone przez Główny Urząd Statystyczny na formularzach Z-01 i Z-02.

Materiałem źródłowym w zakresie pracujących w gospodarce nie uspołecznionej poza

rolnictwem są dane: j/

e Centralnego Związku Rzemiosła w zakresie rzemiosła prywatnego,

- Naczelnej Rady Zrzeszeń Prywatnego Handlu i Usług w zakresie handlu i usług wszyst

kich bran&,

- Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie niektórych grup pracowników /np. praco

wnicy obsługi prywatynyoh domów mieszkalnych, pomoc domowe, pracujący w organiza

cjach wyznaniowych/,

- Urzędu do Spraw Wyznań w zakresie liczby duchownych wszystkich wyznań pełniących obowiązki duszpasterskie,

- Zespołu Koordynacji Rzemieślniczych Domów Towarowych.

V ,

2* Podstawą opracowania informacji liczbowych dotyczących zatrudnienia przeciętnego i wynagrodzeń za pracę w gospodarce uspołecznionej Jest kwartalna sprawozdawczość statystyczna z zakresu zatrudnienia 1 płac Głównego Urzędu Statystycznego i, niektó

rych resortów oznaczona w czwartym członie symbolu liczbowego literą "xH oraz roczną sprawozdawczość o symbolu Z-03.

3. Źródłem dartych dotyczących wykorzystania czasu pracy Jest sprawozdawczość statys

tyczna GUS o symbolu Z-l4. i .

k . Źródłem danych z pośrednictwa pracy Jest sprawozdawczość MPPiSS o symbolu ZP-20.

' ' , ' ^ '

Metody grupowania danych statystycznych '

1. Podział zatrudnionych według działów gospodarki narodowej jest zgodny z każdora- razową Klasyfikacją Gospodarki Narodowej pbowiązującą dla lat 1975-1980 - od 1 sty

cznia 1975r. zaś dla 198l-1983r. - od stycznia 1981 roku.

2. Zatrudnionych zaliczono do poszczególnych działów gospodarki narodowej na podsta

wie numerów statystycznych nadanych przez organa statystyki państwowej zgodnie z postanowieniami uchwały nr 195 Rady Ministrów z dnia 17 października 1975 roku W sprawie systemu identyfikacji i klasyfikacji Jednostek gospodarki narodowej - REGON /M.P, nr 35, poz. 211/. Dane statystyczne dotyczące zatrudnienia i wynagrodzeń w przekrojach terytorialnych ujmowane są według każdorazowego podziału administracyj

nego obowiązującego od dnia 1 czerwca 1975 roku.

■ ' 1 / ' / /

3.Dane dotyczące etanu zatrudnienia ze względu na przyjętą metodę liczenia stanowią ścisły obraz terytorialnego rozmieszczenia zatrudnionych w gospodarce uspołecznionejf

przy czym decydującym kryterium zaliczenia .pracownika do odpowiedniego województwa /miasta, wsi/ Jest faktyczne /stałe/ miejsce pracy pracownika.

Informacja o zatrudnieniu przeciętnym i wynagrodzeniach opracowane na podstawie sprawozdawczości kwartalnej nie dają wprawdzie tak dokładnego rozmieszczenia teryto

rialnego zatrudnionych /dane grupuje się w zalotności od działu metodą przedsię

biorstw lub zakładową/ ale stanowią w chwili obecnej Jedyne źródło informacji z tego zakresu w układzie terytorialnym.

(5)

3

Podstawowe pojęcia utorowana w publikacji

1. De etanu zatrudnienia v zakładzie pracy zaliczono pracowników pelnozatrndnionyoh stałych 1 sezonowych oraz niepeZnozatrudnionyoh ujętych w ewidencji Jednostki spra

wozdawczej, wynagradzanych z-osobowego funduszu plac, bez względu na to, ozy w1 okre- , sie sprawozdawczym byli obecni w pracy, ozy nie, niezależnie od przyczyn nieobecności

/choroba, urlop, wyjazd służbowy itp,/. Pracowników czasowo delegowanych przez ma

cierzysty zakład do pracy w innym zakładzie zaliczono do zatrudnionych w tym zakła

dzie, w którym otrzymują wynagrodzenia za pracę.

Ponadto do stanu zatrudnienia zalicza się:. członków zorganizowanych grup robo

czych, tj. członków Ochotniczych Hufców Pracy /z wyjątkiem młodzieży odbywającej w Ochotniczych Hufcach brany naukę zawodu/, Żołnierzy oraz okazanych pracujących na

z podstawie zbiorczej umowy o pracę z zakładem pracy, jak również osoby odbywające

wstępny sta* pracy. . v

Do stanu zatrudnienia nie zalicza się czasowo zatrudnionych słuchaczy szkól od-

■ \ 1 ■ ■'

bywających praktykę wakacyjną, uczniów w zakładach pracy, a także osób, z którymi za-

, i '

warto umowę o dzieło lub umowę zlecenia«, wynagradzanych » bezosobowego funduszu płac oraz funduszu honorariów, Jak również osób korzystających z urlopów wychowawczych.

Podstawą kwalifikowania pracujących do poszczególnych grup, tj. do pełnozatrudnio- nyoh i zatrudnionych dorywcze, niepełnozatrudnionyoh, osób wykonujących pracę nakład

czą, agentów oraz uczniów są odpowiednie ustalenia umów zawartych z-tymi osobami.

O

2. Przez pracowników pełnozatrudnionyoh rozumie się pracowników , którzy pracują w pełnym wymiarze godzin pracy, obowiązującym w danym zakładzie pracy lub na danym sta

nowisku pracy.

3". Pracownikami sezonowymi są pracownicy, % którymi zawarto umowę o pracę na okres z góry określony, a więc pracownicy przyjęci do sezonowych prac rolnych, w przemyśle, w gospodarce mieszkaniowej i komunalneJ, itp. Do pracowników sezonowych zaliczono i również członków Ochotniczych Hufców Pracy, żołnierzy oraz skazanych. ~~

4, Przez pracowników zatrudnionych dorywczo rozumie się pracowników pełnozatrudnio

nyoh na stosunkowo krótki okres, w zasadzie nie dłuższy niż t miesiąc, w celu wyko

nania określonych prać pomocniczych, wynagradzanych z osobowego funduszu płac.

5, Pracownikami nlepełnozatrudnlonymi są pracownicy, którzy zgodnie z umową o pracę pracują stale w niepełnym wymiarze godzin pracy obowiązującym w danym zakładzie pra

cy lub na danym stanowisku i są wynagradzani z osobowego funduszu płac.

r ’ i ■ •/:. ■ " ; ;; ;

6, Pracownicy nlepełnozatrudnieni w głównym miejscu pracy są to pracownicy, którzy złożyli w zakładzie pracy specjalne oświadczenie stwierdzając^, że dany zakład pracy jest ich głównym miejscem zatrudnienia,

?■» Przez pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych rozumie się osoby zatrudnione na stanowiskach, na których wykonywane eąi

- czynności /operacjo/ składające się na proces technologiczny wytwarzania produkcji przemysłowej, budowlanej, rolniczej i innej lub świadczenie usług o charakterze m a t e  rialnym /robotnicy bezpośrednio produkcyjni/.

- prace pomocnicze 1 obsługa w zakresie niezbędnym do sprawnego przebiegu wspomnia

nych procesów produkcyjnych /robotnicy pośrednio produkcyjni/,

r o*y*»nośoi /operacje/ mające charakter obsługi lub rzemiosła, składające się na pro- oesy -technologiczne w sferze pyrkulaoji /transporcie, łączności, handlu/ oraz w gospodarce komunalnej, Jak równie* usługi o oharakterzó niematerialnym, świadczone na rzecz ludności lub Jednostek gospodarki narodowej /stanowiska pokrewne robotni-

o * y V » /•. ' *

ś

(6)

8. Prze® pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych rozumie się oeoby zatrudniono na stanowiskach nie określonych Jako robotnicze, beż względu na wyuczony zawód. Są to stanowiska kierownicze, stanowiska specjalistyczne samodzielne lub wyko- riawczo, nie mające charakteru kierowniczego, lecz wymagające gruntownego specjalisty

cznego przygotowania na poziomie wyższym lub średnim zawodowym, albo wysokiego pozio

mu umiejętności twórczych lub artystycznych, jak również stanowiska, na których wyko

nywane są czynności pomocnicze /o charakterze manipulacyjnym/ biurowe i gospodarcze, związano z działalnością prowadzoną na wyżej wymienionych stanowiskach.

9. Do osób wykonujących pracę nakładczą zalicza się, osoby, z krórymi zawarto umowę o wykonanie pracy nakładczej.

10. Agentami wynagradzanymi z funduszu agencyjno-prowłzyjnego są osoby nie będące pracownikami danego zakładu pracy, z którymi zawarto umowy agencyjne, a ich wynagro

dzenie uzależnione jest od wartości dokonanych transakcji sprzedaży, kupna lub warto-

«* _

śot wykonywanych usług.

Do wynagradzanych z tego funduszu zalicza się in. in. :

- w przemyśle, w branży przemysłu ziemniaczanego i owocowo-warzywnego - pracowników obsługi punktów skupu ziemniaków, owoców 1 warzyw, osoby trudniące się załadunkiem i wyładunkiem w przemyśle cukrowniczym,

- w leśnictwie - zatrudnionych przy skupie runa leśnego,

- w handlu - agentów prowadzących kioski i małe sklepy, sprzedawców w kioskach "Ruchu", osoby prowadzące stacje benzynowe, w gastronomii- agentów zatrudnionych przy sprze

daży obnośnej i obwoźnej,

r w administracji państwowej - sołtysów wynagradzanych z tytułu inkasa podatków, - w instytucjach finansowych i ubezpieczeniowych - pośredników ubezpieczeniowych Pań

stwowego Zakładu Ubezpieczeń, osoby prowadzące zakładowe agencje PKO oraz kolekto

rów zatrudnionych w przedsiębiorstwach "Totalizator Sportowy" i w przedsiębiorstwach

prowadzących terenowe gry liczbowe. * ' »

11. Dane dotyczące agentów wynagradzanych z funduszu agenoyjno-prowizyjnego nie ujmu

ją tych osób, które w tej samej Jednostce sprawozdawczej otrzymują wynagrodzenia z osobowego funduszu płac i Jednocześnie z funduszu agenoyjno-prowizyjnego /np. leka

rze weterynarii zatrudnieni dodatkowo przy kontroli zwierząt i mięsa, geodeci otrzy

mujący dodatkowe wynagrodzenie z funduszu agenoyjno-prowizyjnego aa czynności klasy

fikacyjne 1 pomiary gruntów/.

12. Ageiiol zatrudnieni w systemie agencji zryczałtowanej nie są pracownikami przedsię

biorstwa uspołecznionego, a jedynie są związani z tym przedsiębiorstwem umową okre

ślającą ryczałtowo kwotę, jaką osoby te winny wpłacić przedsiębiorstwu w związku z.

prowadzoną w imieniu przedsiębiorstwa sprzedażą detaliczną, gastronomiczną, usługową

itp. •

Dane dotyczące agentów wykazano łącznie z danymi dotyczącymi zatrudnionych przez agentów. System) agencji zryczałtowanej występuje przede wszystkim w handlu,

13. De agentów prowadzących punkty sprzedaży, zakłady gastronomiczne oraz zakłady usługowejaa podstawie umowy na warunkach zlecenia zalicza się osoby, które - zgodnie z postanowieniami uchwały ,nr lóO Rady Ministrów z dnia 3 listopada 1977r. /M.P.

nr 2 9/1 9 7 7, poz. l40 i M . P . n r 32/1978, poz. 116/ oraz zarządzenia Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług z dnia 1 6.0 1.196ir. w sprawie przekazywania 1 prowadzenia na podstawie umowy na warunkach zlecenia zakładów usługowych /Dz.Urz.Mln. HWiU nr 2, poz. 2/ - prowadzą, łącznie z członkami rodziny i innymi osobami pozostającymi z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym oraz osobami zatrudnionymi, działalność

(7)

5 handlową 1 usługi handlowo powierzone Im przez przedsiębiorstwa państwowe, ponosząc na rzecz przedsiębiorstwa zryczałtowaną kwotowo lub procentowo odp_łatność uzależnio

ną od obrotów.

■

14. Do uczniów w zakładach pracy zalicza aięi

- młodocianych, « którymi zawarto umowę o naukę zawodu lub przyuczenie do określonej

<.'lracy, ; :"

- pełnoletnich, którzy jako młodociani zawarli z zakładem pracy umowę o naukę zawodu lub przyuczenie do określonej pracy i po osiągnięciu pełnoletnośoi kontynuują nau

kę na zasadach rumowy.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami uczniowie, z którymi zakład pracy zawarł u- wowę o naukę zawodu, pobierając w zakładzie pracy naukę praktyczną zawodu /indywidu

alnie lub zaspółowo/ niezależnie od tego, czy uczęszczają do szkół zawodowych dla pracujących /przyzakładowych lub dokształcających/, ozy też do tych szkół nie uczę

szczają. Uczniowie ci są ujęci w ewidencji zakładu pracy i otrzymują wynagrodzenie z funduszu plac uczniów.

Ponadto w górnictwie do grupy uczniów zalicza się robotników pełnoletnich w okre

śli» początkowych 48 dni pracy.

Do uczniów^zalioza się uczących się w szkołach dla niepracujących, którzy odbywa

ją praktykę w zakładzie pracy i z którymi zakład pracy nie zawarł umowy o naukę zawo

du. Wyjątek stanowią uczniowie zasadniczych szkół górniczych dla nie pracujących opła

cani z limitowanego funduszu plac uczniów.

15. Do młodocianych zalicza się pracowników, których wiek nie przekracza 18 lat.

• \ 1 - . / 'e

Pojęci© pracownika młodocianego nie jest równoznaczne z pojęciem ucznia, gdyż

1 * , - " Y

pracownicy młodociani występują również w grupie zatrudnionych poza uczniami /zali

cza się ich wówczas do liczby zatrudnionych w zakładzie pracy/, z drugiej zaś strony.

Jak wspomniano w wyjaśnieniu dotyczącym uczniów , ozęśó yczniów ijeet w wieku ponad_- _' _{- •} . - i . - s i - . ^

18 lat. ' I

1 0i g gy° s6b korzystających z urlopów wychowawczych zalicza się te osoby, którym za- kładYudziellł urlopu wychowawczego zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 lipoa J98lr. w sprawie urlopów wychowawczych /Dz.U.Nr 19,poz.97/.

^liczby osób przebywających na tych urlopach, wyodrębniono liczbę osób otrzymujących zasiłki wychowawcze przewidziane postanowieniami w/w rozporządzenia.

17. Pracownikami posiadającymi wykształcenie wyższe są pracownicy, którzy przedsta

wili dyplom ukończenia.studiów wyższych: zawodowych, magisterskich /jednolitych/ i ,

magisterskich uzpełniająoyoh. 1 ,

Posiadającymi wykształcenie"wyższe są również osoby, które nie ukończyły właści

wej szkoły wyższej, ale uzyskały stopień inżyniera na podstawie art. 6 i 7 ustawy z dnia 28 stycznia 19^8r; o stopniu Inżyniera /Dz.V.RP Nr 10, p o z . .6 8/.

Zatrudnionych z nie ukończonym wyższym wykształceniem zalicza się do gjj-upy posia

dających wykształcenie średnie zawodowe lub do grupy posiadających wykształceni* śre

dnie ogólnokształcące, w zależności od posiadanego przez nloh świadectwa dojrzałości średniej szkoły zawodowej lub ogólnokształcącej.

1 8 . Pracownikami posiadającymi wykształcenie średnie zawodowe są ci pracownicy, któ

rzy uzyskali świadectwo dojrzałości technikum zawodowego lub równorzędnej szkoły za

wodowej stopnia licealnego, uprawniające do studiów wyższych, absolwenci szkól poli

cealnych, Jak również oeby, które otrzymały świadectwo ukończenia szkoły średniej zawódowej bez egzaminów maturalnych.

(8)

19. Pracownikami posiadającymi wykszatłoenie średnie ogólnokształcące są ci pracowni

cy, którzy uzyskali świadectwo dojrzałości szkoły ogólnokształcącej, Jak równie* oso

by, które otrzymały świadectwo ukończenia szkoły średniej ogólnokształcącej bez egza

minów maturalnych.

20. Pracownikami posiadającymi Wykształcenie zasadnicze zawodowo są cl pracownicy, którzy uzyskali świadectwo ukończenia: zasadniczej ezkoly zawodowej, zasadniczej szko

ły rolniczej, szkoły przysposabiająceJ do zawodu, szkoły przysposobienia rolniczego, szkoły prowadzonej przez OIIP, szkoły artystycznej I stopnia, szkoły mistrzów itp.

szkól równorzędnych.

21. Dane o ruchu zatrudnionych dotyczą pracowników pełnozatrudnionych /bez sezonowych i zatrudnionych dorywczo/; be* zatrudnionych w organizacjach politycznych oraz w działalności statutowej /podstawowej/ związków zawodowych i Innych organizacji spo

łecznych. i

Informacje z zakresu ruchu zatrudnionych dotyczą liczby przyjęć do pracy oraz zwolnień z pracy /a nie liczby osób, które zmieniły miejsce pracy/. Liczba przyjęć do pracy oraz zwolnień z pracy Jest wyższa od liczby osób przyjętych lub zwolnionych z pracy, ponieważ Jedna osoba może w ciągu roku kilkakrotnie zmieniać pracę.

Do pracowników przyjętych do pracy zalicza się tych pracowników, z którymi zakład procy zawarł umowę o pracę.

Do pracowników przyjętych zaliczono zatem: ,

- absolwentów szkól wyższych, szkół policealnych zawodowych, liceów ogólnokształcących, techników i szkól równorzędnych /tJ. liceów zawodowych/, oraz absolwentów zasadni

czych szkół zawodowych dla nie pracujących i dla pracujących podejmujących pracę po raz pierwszy,

- osoby podejmujące pracę zawodową po raz pierwszy /poza wyżej wymienionymi absolwen tami/, '

- pracowników, którzy uprzednio pracowali w uspołecznionyohKnie uspołecznionych /poza rolnictwem indywidualnym/ zakład‘/^raoy /łącznie z przeniesionymi służbowo oraz przy

jętymi do z innego zakładu ęia podstawie poroztnienla między' zakładami/, - osoby przechodzące do pracy z rolnictwa indywidualnego,

* pracowników przeniesionych służbowo w ramach jednostki sprawozdawczej z terenu in- nnego województwa,

- pozostałych przyjętych do pfacy.

Ponadto do pracowników przyjętych do pracy zalicza się również osoby powracające do pracy z urlopu wychowawczego, udzielonego zgodnie z postanowieniami rozporządzenie Rady.Mla&?tTÓw z dnia 12 lipna IgBl roku w sprawie urlopów wychowawczych /Dz.U. nr ty, poz. 9?/ i * urlopów bezpłatnych.

Do pracowników zwolnionych z pracy zalicza się tych pracowników, z którymi zakład pracy rozwiązał stosunek pracy. \

Do pracowników zwolnionych zaliczono zatem;

- zwolnionych z pracy w drodze wypowiedzenia przez zakład pracy, - zwolnionych z pracy w drodze wypowiedzenia przez pracownika,

- przeniesionych służbowo w ramach jednostki sprawozdawczej na teren innego wojewódz

k a , V

- porzucających pracę,

I ' '

- przeniesionych na emeryturę lub rentę, - pozostałych zwolnionych.

Ze względów ewidencyjnych do pracowników zwolnionych z pracy zalicza się również

pracowników zmarłych. „■

(9)

1 7

■ ■ <

Ponadto do pracowników zwolnionych z pracy zalicza aię równio* osoby, które otrzymały urlop wychowawczy, udzielony zgodnie z postanowienaiami cytowanego powyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 lipca 1981 roku i urlop bezpłatny.

W przypadku, Jeżeli pracownik otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę, lecz po upły

wie terminu wypowiedzenia pracuje nadal /ewentualnie na nowych wyrunkaoh pracy i plac/

wówczas pracownika tego nie traktuje się Jako zwolnionego, ani jako nowo przyjętego.

Wyjątkiem od tej zasady są przypadki, w których z pracownikiem zatrudnionym poprze

dnio na pełnym etacie zawarto umowę o zatrudnieniu w niepełnym wymiarze godzin pracy, jak równie* te, w których pracownik zatrudniony poprzednio w niepełnym wymiarze go

dzin pracy przechodzi na pełny etat. V tych przypadkach pracownika tego traktuje się jako zwolnionego z grupy pracowników pełnozatrudnionych i przyjętego do grupy pracow

ników niepełnozatrudnlonych i odwrotnie.

Współczynnik przyjęć jest to stosunek procentowy liczby pracowników przyjętych’

do pracy .w okresie sprawozdawczym do stanu zatrudnienia w końcu okresu poprzedzają

cego okres sprawozdawczy.

Do osób korzystających z uprawnień wcześniejszego przejścia na emeryturę zalicza się osoby, które przeszły na wcześniejszą emeryturę z tytułu postanowień:

ustawy z dnia 2 9 maja 1974 roku o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin /Dz.U.Nr 21, poz. 117/ wraz z późniejszymi zmianami,

- rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 marca 1975 roku w sprawie- wcześniejszego przechodzenia na emeryturę /Dz.U. Nr 9, poz. 53/,

- ustawy z dnia 23 października 1975 roku o dalszym zwiększeniu świadczeń dla komba

tantów i więźniów obozów koncentracyjnych /Dz.U. Nr 34, po%. 186/,

/ - rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lipca 1981 roku w sprawie szczególnych za

sad przechodzenia na emeryturę pracowników uspołecznionych zakładów pracy w okresie do dnia 31 grudnia 1981 roku /Dz.U. Nr 19» poz. 95/.

22. Informacje o przeciętnym zatrudnieniu dotyczą pracowników pełnozatrudnionych /łą- ozneł z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo/ oraz niepełńozatrudnlonybh w przelicze

niu niepełnozatrudnlonych na pełne etaty. W działach gospodarki narodowej "nauka i rozwój techniki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, ochrona zdrowia i

opieka społeczna", "kultura fizyczna, turystyka i wypoczynek", "organizacje: polity

czne, związków zawodowych i inne" ujęto wyłącznie pracowników pełnozatrudnionych /pracowników zatrudnionych w tych działach w niepełnym wymiarze godzin nie uwzględ

niono w ogólnej liczbie zatrudnionych/.

{ " 2 3. informacje o wynagrodzeniach obejmują następujące składniki: wynagrodzenia osobo-

'j we, wynagrodzenia bezosobowe, wynagrodzenia agencyjno- prowizyjne, honoraria, wynagro

dzenia z zakładowego funduszu nagród i z czystej nadwyżki spółdzielni, wynagrodzenia uczniów oraz rekompensaty wypłacane pracującym /bez rekompensat dla członków rodzin finansowanych ze środków ZUS.

1 Wynagrodzenia osobowe ujmują wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w uspołecz,1

nionych zakładach pracy na podstawie stosunku praoy /pełnozatrudnionych, łącznie z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo i niepełnozatrudnlonych/ oraz osób wykonujących pracę nakładczą, a także wynagrodzenia przysługujące zorganizowanym grupom roboczym z tytułu praoy w Jednostkach gospodarki uspołecznionej.

Dp wynagrodzeń osobowych zalicza się wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze należne pracownikom z tytułu «pracy, a więc płace zasadnicze, promie i nagro

dy /w tym z Zysku/, dodatki za wysługę lat, wynagrodzenia wynikające z kart górnika, hutnika itp., dopłaty za pracę w godzinach nadliczbowych i świątecznych, wynagrodze

nia *a czas urlopów wypoczynkowych ^ub okolicznościowych, wartość deputatów i umun

durowania itp. Wynagrodzenia osob^oweYłąoznie z rekompensatami pracowniczymi,

(10)

s

Do wynagrodzeń bezosobowych zalicza się wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia lub

*

umów. 9 dzieło za pracę, dla której wykonania - ze względu na jej doraźny lub przej

ściowy charakter albo niewielkie rozmiary - nie Jest przewidziane w planie jednostki gospodarki uspołecznionej zatrudnienie pracowników, a ponadto niektóre inne wypłaty na rzeoz pracowników obcych lub innych osób nie będvąoych pracownikami. Do bezosobowe

go funduszu płac zalicza się m.in. wynagrodzenia za usługi załadunkowe i wyładunkowe, transport, składowanie i kopcowanie ziemiopłodów, udział w posiedzeniach komisji, za ekspertyzy, konsultacjo, porady i tłumaczenie nie przeznaczone do publikacji w formie wydawnictwa, za prace twórcze i autorskie - z wyjątkiem wynagrodzeń wypłaconych z hor

norariów. /

Do wynagrodzeń agencyJno-prowizyJnych zalicza się należności osób nie będących pracownikami danego zakładu pracy za wykonane przez nie zlecone im czynności, opłacane według określonej wysokości stawki prowizyjnej od dokonywanych transakcji kupna,

sprzedaży lub wykonywanych usług, a w szczególności za: sprzedaż prowadzoną na zasa

dach umowy agencyjnej /np. Zryczałtowanej, prowizyjnej/ oraz^sprzedaź akwiząeyjną, skup ziemiopłodów, runa leśnego lub drewna, wykonywanie czynności agentów ubezpiecze

niowych , roznoszenie mleka 1 innych towhrów, prowizyjne inkaso podatków itp.

Do honorariów zalicza^ się wynagrodzenia za prace twórcze, autorskie 1 roaliza— . torskie, należące do podstawowej /statutowej/ działalności jednostek gospodarki uspo

łecznionej wypłacających te wynagrodzenia, Jeżeli te prace wykonywane są przez praco

wników własnych lub przez inne ośoby fizyczne na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło związane z: przygotowaniem, realizacją i organizacją imprez artystycznych, te«* ly atralnycb, muzycznych> przygotowaniem 1 edycją książek oraz Irinych wydawnictw niepe

riodycznych, czasopism, wydawnictw prasowych^przygotowaniem środków reklamy itp.

Do wynagrodzeń z zSkłailowogo funduszu nagród i z czystej nadwyżki spółdzielni zalicza się wypłaty nagród indywidualnych /pieniężnych i w naturze/ z tych środków dokonano na rzecz pracowników, Do tych wynagrodzeń zalicza się również fundusz nagród z tytułu pracy nakładczej. 1 .

Zif. Przeciętne płace miesięczne obliczono na podstawie wynagrodzeń osobowych z rekom

pensatami pracowniczymi pomniejszonych o wynagrodzenia osób wykonujących pracę nakład

czą, przy uwzględnieniu liczby pracowników niopołnozatrudnionych w przeliczeniu na pełnozatrudnionych. W działach nauka.1 rozwój techniki, ośpiata i wychowanie, kultuńa 1 sztuka, ochrona zdrowia i opieka społeczna, kultura fizyczna, turystyka i wypoczy

nek oraz organizacje polityczne, związków zawodotyoh i inno - przeciętne płace mie

sięczno obliczono wyłącznie dla pracowników pełnozatrudnionycli, tzn. pomniejszając wynagrodzenia osobowe dodatkowo o część przypadającą na pracowników niopolnozatrud-1 nionych. Przeciętne wynagrodzenie miesięczne obejmuje ponadto wypłaty z zakładowego funduszu nagród i z czystej nadwyżki spółdzielni. Przeciętne płace'miesięczno i prze

ciętne wynagrodzenie miesięczne nie obejmuje wynagrodzeń uczniów.

,25. Badaniom dotyczącym wykorzystania opasu pracy objęto pracowników połnozatrudnio- nyoh /łącznie z pracownikami sezonowymi/i niopołnozatrudnionych w/przeliczeniu na . pełnozatrudnicnych w zakładach pracy sfory produkoyji materialnej poza rolnictwem. Ba

daniem nie objęto uczniów. z

Do afery produkcji materialnej zaliczono działalność produkcyjną w następujących działach gospodarki narodowej : przemysł, budownictwo, leśnictwo, transport i łączność, handel, gospodarka komunalną oraz dziął pozostałe gałęzie produkcji materlalnej-

blorąoyoh bezpośredni udział w procesie produkcji materialnej.

Nominalny czas pracy jeat to czas, który pracownik powinien przepracować zgodnie z obowiązującą na zajmowanym stanowisku normą czasu pracy.

Nominalny czas pracy Jest sumą czasu przepracowanego w godzinach normalnych i cza

su nie przepracowanego, łącznie z urlopami wypoczynkowymi i profilaktycznymi.^

26, Dane o pośrednictwie pracy dotyczą poszukujących pracy i wolnych miejsc pracy za

rejestrowanych w wydziałach zatrudnienia urzędów administracji terenowej. Dane o skierowanych do pracy wykazano łącznie z osobami przyjętymi przez zakład pracy ną podstawie zezwoleń wydanych przez wydziały zatrudnienia urzędów administracji tere

nowej.

(11)

W A G I ANALITYCZNE A. ZATRUDNIBiriE

W gospodarce uspołecznionej województwa częstochowskiego na koniec ro - ku 1 9 8 3 liczba pracowników połnozntrudnionych /łącznio z sezonowymi i dorywczo zatrud nionymi/ wyniosła 204000 osob ( w tym 9 4 1 9 8 / 46,2%/ stanowiły kobiety.

Tf porównaniu z rokiem poprzednim nastąpił spadek zatrudnienia o 4117 osób / 0 2,0',»/.

Liczba zatrudnionych mężczyzn spadła o 3,5%, natomiast liczba zatrudnionych kobiet . ' utrzymuje się prawie na poziomie roku ubiegłego /spadek o 0,1% tj. o 92 osoby/.

V sforze produkcji materialnej zatrudnionych było ,1 6 5 9 1 9 osób, co stanowi <31,1» ogó łu zatrudnionych. Liczba zatrudnionych w sforze produkcji materialnej zmniejszyła się w porównaniu z rokiem 1 9 8 2 o 3,2/«, natomiast w sferze poza produkcją materialną nasta pił wzrost zatrudnienia o 3 ,8> .

Przyrost zatrudnienia w stosunku do roku 1982 miał miejsce między innymi w następu jących działach: kultura fizyczna, turystylca i wypoczynek o 2 3,6/», pozostałe branżo usług niematerialnych o 18,2%, nauka i rozwój teolmiki o 1 0,2%, gospodarka mieszkanie wa oraz niematerialne usługi komunalne o 8,3%, oświata i wychowanie o 3,8%. Natomiast spadek zatrudnienia miał miejsce w działach: przemysł o 3,6%, budownictwo o 4,2%,gos

podarka komunalna o 0,9%.

Saęzegółowo daiie ilustrujące strukturę zatrudnienia w 1 9 8 2 i 1 9 8 3z*. zawiera tablica:

inrs2cz3GbmiBNiE 1982 1983

OGbLEM 1 0 0 , 0 1 0 0 , 0

Przemysł .47,5 . 46,7 .

Budownictwo

I V Rolnictwo

6,7 6,5

6,3 5,6

Leśnictwo ,1,4 1,5

Transport 1 łączność ' , '8 , 6 8 , 8

Handel 9,0 9,2

Pozostało gałęzie produkcji materialnej 0,3 " 0,3

Gospodarka komunaIna

«a '

Gospodarka mieszkanie oraz niematerialne usługi komunalne

2 , 6 2 , 6

1,3 v ,

Nauka i rozwój techniki 0 , 1 0 , 1

Oświata i wychowanie 7,2 7,7

Kultura i sztuka / 0,5 0,5

Ochrona zdrowia i opieka społeczna 5,2 5,4

Kultura fizyczna,turystyka i wypoczynek 0,4 0,5 '

Pozostało branże usług niematerialnych 0 , 2 0 , 2 . .

Administracja państwowa i wymiar sprawiedliwości 1,5 ^{1 , 6}

Finanse i ubezpieczenia 1 0,9 1 , 0

Organizacje polityczne i inno organizacje społeczne 0,3 0,4 !

Z przedstawionych danych wynika, * 0 nastąpił epadok^zatrudnionych w przemyśle /z 47,5%

do 46,7%/, w budownictwie /z 6,7% do 6,5%/. V pozostałych działach gospodarki imrodo woj zarówno w sferze produkcji materialnej jak i w sforze poza produkcją materialną

nastąpimy nioząaczno zmiany. '

W gałęziowej strukturze zatrudnionych w przemyśle zdecydowanie największy udział ma przemysł»metalowy /2 0,3%/, n następnie przemysł włókienniczy /18,2%/ oraz przemysł hutnictwa żelaza /1 3,1%/, najmniejszy udział mają: przemysł paliw /0,2% / ,przemysł pa

szowy i utylizacyjny /0,2%/, przemysł poligraficzny /0,3%/.

(12)

Ü

Zatrudnienie w miastach stanowi 79,3/» ogółu sta trudni onynl i w województwie /w roku 1 98 2 7 9,2% /.

Walcaiźńlk struktury, zatrudnienia według''działów gospodarki narodowej z podziałom na miasta i wieś zawarto są w poniższej tablicy:

Struktura zatrudnienia według działów gospodarki narodowej z podziałem na miasto i wieś:

DZIAŁY GOSPODARKI NARODOWEJ 1982 1983 •

miasto wieś miasto wieś

OGbhJSM 100,0 100,0 100,0, 100,0

Przemysł , 50,9 32,3 50,1 31,8

Budownictwo 7,6 2,5 7,5 / 2,2

Rolnictwo 2,4 20,9 2,1 19,0

Leśnictwo 0,4 5,3 0,4 5,7

Transport i łączność 9,1 6,1 9,0 7,1

Rande1 8,7 11,9 8,9 12,1

Pozostałe gałęzie produkcji materialnej 0,1 _{0 , 1} 0,3. 0,2

Gospodarlca komunalna 3,1 0,4 3,2 0,5

Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne

usługi komunalne j 1,6 _{0 , 1} 1,8 -

Nauka i rozwój techniki 0,1 W 0 , 1 -

Oświata i wychowanie 6,1 12,6 6,3 13,5

Kultura i sztuka 0,5 1,1 0,5 1,1

Ochrona zdrowia i opieka społeczna 5,8 3,2 5,9 3,4

Kultura fizyczna,turys tyka i wypoozyne c 0,5 0,2 0,6 0,2 Pozostało branżo usług niematerialnych 0 , 1 0,3 ‘

Administracja państwowa i wymiar

sprawiodliwości 1,4 ' 1,9 1,5 1,9

Finanse i ubezpieczenia 0,9 1,0 1 , 0 1,0. I

Organizacje polityczne i inne organiw

zaojo społeczne 0,4 0,3 0,5 0,.3

6 ’

W strukturze zatrudnienia według działów gospodarki narodowej w poddało na miasto i włeśx wys typują znaczne różnico wynilcająoo ze specyfiki działalności produkcyjno-usłu

gowe j w miastach i na wsi. Pracowników połnozatrudnionyoh dzielimy na pracowników za trudnionyoh na stanowiskach robotniczych i pokrewnych oraz na pracowników na stanowię

kaob nierobotniczych. , ,

U 1983 roku na stanowiskach robotniczych i pokrewnych pracowało 6 7,3# połnozatrud- nionyoh /bez sezonowych i zatrudnionych dorywoWo/. Udział kobiet w ogólnej liczbie za trudnionych kształtował się na poziomie 46,4#, Kobiety na stanowiskach robotniczych i pokrewnych stanowią 37,6# ogółu zatrudnionych na tych stanowiskach, natomiast wśród za trudnionyoh na stanowiskach nierobotniczych kobiety stanowią 64,5#.

Ważnym e l e m e n t o m w analizie zatrudnienia Jest poziom wykształcenia:

vnrszczkGbLitiiam

Zatrudnienie ogółom

w. tym z wykształceniom:

- wyższym

-■ średnim zawodowym

Dynamika . Struktura

1982 1983 1932 1983

1979=100

96,3 94,3

(

100,0 100,0

118,7 1%3,< 7,4 7,8

105,7 1 0 7,r 20,5 21,4

(13)

UYSZCZEGbLNIENIE

Dynamika .S truktura

1982 1983

• 1979>=100

środnim ogólnokształcącym 97,3 95,4 5,9 5,9

- zasadniczym zawodowym 105,9 100,0 28,3 27,3

- pozostali

- 83,4 81,0 37,9 37,6

Udział zatrudnionych z wykształceniem wyższym i średnim zawodowym w 1903r. był wyższy ni* w latach poprzednich. Natomiast z roku na rok zmniejsza się udział zatrudnionych, z wykształceniem średnim ogólnokształcącym, ponieważ więcej młodzieży wybiorą szkoły

zawodowe. . , • »

Zatrudnieni z wykształceniem wyższym w 1?83r. stanowili 7,8”» ogółu zatrudnionych, a k(V bioty posiadające (wykształcenie wyższe stanowiły 8,35» ogółu zatrudnionych kobiet.

Liczba zatrudnionych osób z wykształceniem wyższym w porównaniu do roku 1979 wzrosła o 23,650, z wykształceniem średnim zawodowym .0 7,95°, zmniejszeniu natomiast uległa liczba osób z' wykształceniem średnim ogólnoksz tałcący n i z wykształceniem podstawowym.

Dano zamieszczone w tablicy ilustrują zmiany w strukturze za:trudnienia i poziomie wy

kształcenia ponadpodstawowego w wybranych działach gospodarki narodowej na przestrze

ni omawianych lat:

OTSZCZEGbLMTENIE

— . .. I 1.

. 1979 . 1983

w łioz - bach bez wZględ - nych

w odset

kach

\ ■

,w licz - bach bez WZględ - nych

w odset

kach

Przemysł ₁₀₇₇₈₃ 1 0 0 ,0 95292 1 0 0 ,0

w tyn z wykształcohiem:

‘ i

~ wyższyn

I

3586 3 ,3 3831 4 ,0

- środnim zawodowym 15048 1 4 ,0 14959 1 5 ,7

- średnim ogólnokształcącym ₃₉₁₁ 3 ,6 3568 _{3 ,7}

- zasadniczym zawodowy« ₃₂₃₂₅ 3 0 , 0 31040 3 2 , 6

Budownictwo ₁₇₅₉₃ , 1 0 0 ,0 1 3 1 7 9 1 0 0 ,0

w tym z wykształceniem:

1 8 6 0

- wyższym , , _{9 0 3} _{5 ,1}

- średnim zawodowym \ , 2064 1 6 ,3 2402 1 8 , 2

- środnim ogólnokształcącym ₆₂₉ 3 ,6 463 3 ,5

- zasadniczy« zawodowym • 5350 3 0 ,4 4394 33,3

R o ln ic tw o ^{1 3 3 2 0} 1 0 0 ,0 11338 1 0 0 ,0

w tyn z wykształceniem: i ' /

- wyższy« ₆₅₇ _{4 ,9} . 650 5 , 7

- środnim zawodowym 3026 2 2 ,7 2748 2 4 ,2

- środnim ogólnokształcącym _' ₅₁₅ _{3 ,9} 402 3,5

- zasadniczym zawodowy« 2986 2 2 ,4 2 9IO 2 5 ,7

Transport i1 łączność 1 17581 1 0 0 ,0 17828 1 0 0 ,0

w tyu z wykształceniom: _,

- wyższym ⁱ ₂₇₉ 1,6 ₃₉₃ 2,2

- środnim zawodowym 5687 1 5 ,3 ) 3 3 0 9 1 8 ,6

- średnim ogólnokształcący« 1445 8,2 ₁₅₃₁ 8,6

» zasadniczym zawodowym ₄₄₇₁ _{2 5 ,4} 5474 _{3 0 ,7}

(14)

WYSZCZEGÓLNI GNIE 1979 _{1 9 0 3}

.1 S !

a-sfe-s

:

w odsot- kaci).

w licz - bach bez WZględ - nych

w odset

kach

IUindo 1 17356 100,0 18780 100,0

w tym z wykształceniem: .

- wyższym 416 2,4 563 3,0

- średnim zawodowym 3556 20,5 4678 24,9

- średnim ogólnokształcącym 2063 11,9 1765 9,4

- zasadniczym zawodowym _{5 2 5 1} 30,3 6041 32,2

Oświata i wychowanie 1 2 9 1 6 100,0 15314 100,0 '

w tym z wykształceniem:

- wyższym 4110 31,8 5957 38,9

- średnim zawodowym 4794 37,1 4691 30,6

- średnim ogólnokształcącym 633 4,9 ’ 1079 7,0

- zasadniczym zawodowym Z 5 0 0 • 3,9 . . 638 4,5

Ochrona zdrowia i opieka społeczna 9454 1 0 0 ,0 1 0 9 4 5 . 1 0 0 ,0 w tym z wykształceniom 2

- wyższym - ,1303 ' 13,8 ’ 1556 14,2

- średnim zawodowym _{3 5 0 7} 37,1 4727 43,2

- średnim ogólnokształcącym _{7 0 2} 7,4 709 <5,5

- zasadniczym zawodowym

, . ' , • Cxco 9,5 1084 9,9 Administracja państwowa i wymiar

sprawiedliwości 2422 1 0 0 ,0 3173 1 0 0 ,0

w tym z wykształceniom: i

- wyższym 1 446 18,4 7 6 2 24,0

- średni 11 zawodowym 974 40,2 / 11 9 0 37,5

- średnim ogólnokształcącym . 777 32,1 8 3 2 2 6 , 2

- zasadniczym zawodowym 33 1,4 83 2 , 6

Finanse i ubezpieczenia 1419 1 0 0 ,0 1993 1 0 0 ,0

w tym z wykształceniem

- wyższym 121 8,5 ¹⁸¹ 9,1

- średnim zawodowym 6 3 2 44,5 1013 5 0 , 8

- średnim ogólnokształcącym 453 31,9 594 29,3

- zasadniczym zawodowym

— ... ... ... .. .. !-■—

56 * 3,9 ^{6 0} 3,0

Jak wynika z tablicy największy wzrost udziału pracowników .z wykształceniom wyższym w ogólnej liczbie za trudni cnych w roku 1 9 8 3 w stosunku do 1 9 7 9 roku wystąpił w dzia

łach takich Jak: oświata i wychowanie o 7,1 pkt, administracja państwowa i wymiar / sprawiedliwości o 5 , 6 pkt, budownictwo o 1,4 pkt.

Największy odsetek za trudnicnych z wykształceniom wyższym w ogólnej liczbie zatrudnić nyoh pracowników posiada oświata i wychowanie - 3 8,95», administracja państwowa i wy

miar sprawiedliwości - 24,05$, oolirona zdrowia i opieka społeczna - 14,2,;.

W I9O3 roku zatrudnionych było 1 7 3 0 pracowników sezonowych 1 zatrudnionych doryi;

ozo. V stosunku do roku 1982 odnotowano wzrost liczby pracowników sezonowych i za trud nlonyoh dorywozo o 2,9'/». Najwięcej pracowników sezonowych i zatrudnionych dorywozo \ r y

stępujo w: leśnictwie /37,35»/» oświacie i wychowaniu /17,95»/, rolnictwie /10,95'/ ogó

łu zatrudnionych sezonowo i dorywczo.

(15)

A 3 . Pracownicy nlopołnozn trudnicni

1/ wojowództwio częstochowskim w 1903 roku było 1 1 2 9 5 pracowników niopołnozatrudnie nycli 1 w porównaniu do roku poprzedniego nastąpił wzrost o 8 ,3,%.- Uóród pracowników nlepelnozatrudnionych kobiety stanowiły 44, i/». Dla 7982 osób /70,75-V niopołnozatrudnio nyóh jednostka sprawozdawcza była głównym miejscem pracy.

Vśród niopołnozatrudnionycli 6694 /59,3'/» pracowało w sferze produkcji materialnej.

Dynamikę niopołnozatrudnionycli pracowników na przestrzeni ostatnich lat obrazuje poniż sza tabelka:

Dynamika pracowników niopołnozatrudnipnych:■

irrszczRGburiENiE 1979 1980 1981 1932 1983

1978=100

OObLEM 106,9 " ' 110,9 104,9 104,0 112,6

Mężczyźni 1 0 6 ,1 1 0 5 , 2 96,2 . 93,4 109,7

Kobiety 108,1 118,5 116,7 111,6 116,6

Z danych przedstawionych w tablicy wynika, żo dynamika wzrostu liŁiby- kobiet niopołno, zatrudnionych była wyższa niż mężczyzn.

r ' ’.- Uczniowie 1

Zatrudnienie uczniów w gospodarce uspołecznionej województwa częstochowskiego wy - niosło w 1983 roku 10711 osób i wzrosło w porównaniu z 1982 rokiem o 3,.0%1%.

Uczniowie zatrudnieni w gospodarce uspołecznionej w sferze produkcji materialnej sta

nowili 99 »1%%, ogółu zatrudnionych uczniów, w tym najwięcej w przemyśle /49 , 87%/, w bu

downictwie /19,4?%/, handlu /14,85%/. U śród uczniów dziewczęta stanowiły 35,2,6.

"Dynamika za trudnienia uczniów:

inrszczEGbunENiE

1

1979 1930 1981 1982 1983

1978=100

OGbł/EM 97,2 , 94,8 93,3 89,6 92,3

Mężczyźni 98,0 92,5% 89,8 85,9 39,3

Kobiecy 95,5 99,4 • 100,4 97,2 98,4

U analizowanym okresie obserwuje się spadek liczby uczniów zatrudnionych w gospodar co uspołecznionej. U porównaniu do roku 1978 zatrudnienie uczniów było niższo o 809 osób

f ;tj.o 7,75%. '

Pozostało grupy zatrudnionych |

17 gospodarce uspołecznionej Województwa częstochowskiego w 1983 r'oku zatrudnionych

\ / ,

było 5402 osoby wykonujące pracę nakładczą. 17 stosunku do roku 1982 nastąpił nioznacz ny spadek / 0 ,65%/ osób za trudni cnych w nakładź t wio.

Zatrudnienie w systemie pracy nakładczoj wystąpiło głównie w sforze produkcji materiał noj,w tym w przemyśle 91,3/%.' Kobiety w tej grupie zatrudnionych stanowiły 83,25%.

Niezależnie od systemu pracy nakładczej stosowany jest system pracy za wynagrodzeniom ^ prowizyjnym, w którym pracowało 2844 osoby /spadek w stosunku do roku 1932 o 1,9%%/.

Najwięcej zatrudnionych w tej grupie Hr aoow"ifió~~Gnndlu /51,1%%/, w, tyra./77,8.%/ stano - wiły kobiety.

Liczba agentów, z którymi przedsiębiorstwa zawarły umowy'agencyjno wyniosła w 19S3r.

621 osób i zwiększyła się w porównaniu do 1982 roku ,o 18,15%.

(16)

:.;tücn ZATiiuronoNrcn Przyjęcia do pracy

.1.' 1933 roku do pracy przyjęto 4 1275 osób, a współczynnik przyjęć do pracy wyniósł 18,0'p. Udział kobiet w ogólnoj liczbie przyjętych do pracy tryniósł 42,3'j.

Dynamikę przyjęć do pracy w latach 1970-1903 przedstawia poniższa tablica:

vnrszczBGbumarai: 1979 I9OO 1901 1 902 1 90 3

roT poprzcdnl=1 0 0

OGbUSM 9 6 , 0. 92,5 05,9 1 2 3 , 0 0 6 , 2

Mężczyźni 9 3 , 3 94,4 85,4 123,3 91,6

Kobiety 1 102,4 09,7 ^6,7 123,7 103,4

Strukturę przyjęć do pracy w latach 1 9 7 9 - 1 0 0 3 według płci obrazuje poniższo zestawie nio: '

VYSZCZEGbLMIENIB 1 9 7 9 1 9 0 0 1981z 1982 1 9 0 3

OGte/EM '

Mężczyźni Kobiety

100,0 59,7 40,3

100,0 61,0 39,0

100,0 6 0 , 6 39,4

100,0 57,7 42,3

Z przedstawionych danych wynika, żo na przestrzeni ostatnich dwóch, lat wystąpił wzrost lieżby przyjętych do pracy kobiet^ a spadek przyjętych do pracy mężczyzn.

Strukturę niektórych rodzajów przyjęć do pracy prezentujo poniższa tablicą:

1932

. N y...

1 9O3 DZIAŁY GOSPODARKI

NAUODOUBJ

nbsolwen ci szkól podejmu

jący pra oę po raz pior t/szy

pracują

cy po przednio w uspo - łecznio- nyoh za

kładach pracy ,

przenie

sieni '

.służbowo z innych woje

wództw

ąbsolwon cl szkół podejmu

jący pra oę po raz pior wszy

pracują

cy no - przednio u ,uspo _ łoczulo

nych za

kładach pracy

przenie

sieni służbowo z innych woje wództw

OGtijEM 10,1 41,9 2,2. 18,4 39,9 2,1

Przemysł 1C,6 41,3 0,2 16,3 37,1 0,0

Budownictwo 13,0 45,6 7,9 13,7 4 5 ,6 9,5

Itolnlotwo 14-, 6 49,2 0,1 14,4 49,2 0,2

Leśnictwo 12,5 45,3 2,0. 12,7 ^{5 6 , 0} 3,9

Transport i łączność 19,5 36,3 11,2 23,4 37,2 5,7

Handel 18,8 45,3 0,1 21,5 31,2 0,3

Pozostało branżo produkcji

materialnej 29,0 34,3 21,2 24,0 2,8

Gospodarka komunalna 16,4 44,7 f 12,4 55,7

Gospodarka mieszkaniowa ora niematerialne usługi ko

munalne

z

12,6 52,3 8,6 69,3

Nauka i rozwój techniki 20,6 42,9 *• 18,2 9,1

Oświata i wychowanie 29,1 38,0 1,5 28,6 35,6 2,4

Kultura i sztuka 23,1 33,9 - 20,4 28,9 -

Ochrona zdrowia 1 opieka 1

społeczna 24,7 30,0 1,3 2 6 , 7 36,1 0,4

Kultura fizyczna,turystyka

i wypoczynek 2 0 , 5 4o,4 2,0 14,7 34,2

1

-

(17)

1 98 2 '■ 1983 NTSZCZBGbUUlHCTIS absolwen

ci szkół podojmu -

jący pra

cę po raz pierwszy

p m trują

cy po - przednio w uopoło'.

cznłonyoh nych za

kładach pracy

przenie

sieni służbowo :;z innych trojo - wództu

ab so li ren ci szkół podejmu

jący pra cę po raz pier wozy

pracują

cy po - przednio"

w uspo - lecznic

zych za

kładach pracy

przonio- ,s&oui

sRużbowo z Innych, wtijc. ' -

■ wództW

Pozostało branże usług

niematerialnych 42,3 28,8 23,0 26,9 ^_1

Administracja państwowa

i wymiar sprawiedliwości 23,4 56,5 ' 0,4 22,3 58,1 0,9.

Finanse i ubezpieczenia . . 43,3 ^{3 0 , 0} 0,7 ^{3 6 , 1} 30,9 _. 0,5 ITajtriLękazy udział podejmujących praco po ras pierwszy miał miejsce w działach:fińanoo i ubezpieczenia.3 6,1#, pozostało branżo usług niematerialnych 2 0,0/1, oclirona,zdrowia i opieka społeczna 2 6,7,1, o6wiata i wychowanie 28,6,1..

' Natomiast najmniejszy udział odnotowano w działach:gospodarka mieszkaniowa oraz niatn.

terialne usługi, komunalne 8,61», gospodarka komunalna 1 2,%», lóśniSitwo 12,71».

TJ" ogólnej liczbie pracowników przyjętych do pracy znaczną 0 0 9 6 6 39,91» w skali wo - jowództwa, jak i w poszczególnych działach gospodarki narodowej stanowią pracownicy ; przyjęci z uspołecznionych zakładów pracy poza rolnictwem.

V I9O3 roku grupa ta wyniosła 16456 osób i zmniejszyła się : w stosunku do roku ubieg

łego o 8,5/1* Wśród osób podejmujących pracę po raz pierwszy 13,%» stanowili absoIwon-

I' ' ’• ■ , .

ci szkół ponadpodstawowych, inno osoby podejmujące pracę po raz pierwszy stanowiły 5,21». X! porównaniu do roku ub. zaobserwowano wzrost liczby osób przyjętych do pracy, którzy pracowali poprzednio w rolnictwie indywidualnym. TJ" 1903r. liczba ta Tąoaiosła 545 osób /wzrost o 3 0,1#/.

Zwolnienia z pracy .

. Liczba pracowników zwolnionych w ciągu roku 1 9 8 3 w zakładach pracy województwa .czę

stochowskiego była wyższa od liczby pracowników przyjętych o 1 0,5# i osiągnęła 'wiel

kość 45626 osób, a współczynnik zwolnień wyniósł 18,7#. Z ogólnej liczby pracowników, którzy odeszli z pracy w 1 9 8 3r. przeważającą część stanowiły osoby zwolnione z pracy w drodze wypowiedzenia przez pracowników. Z tej .formy zwolnienia w '1983 roku skorzys

tało 8 6 1 9 osób. ' I '

_

Kształtowanie się struktury zwolnień według przyczyn ilustruje poniższo zostawienie:

' \ : " .'v#

LATA

•Ogółom

1

l f tym ' zwolnieni w drodze

wypowiedzenie przez porzuci

li pracę

prżoszli na cmory turę lub rentę zakład

prący

pracow

nika

u odsetkach

1979 100,0 3,5 26,9 10,2 14,3

1980 100,0 4,8 26,4 11,7 12,5

1981 100,0 4,7 17,4 8,9 20,3

1982. 100,0 7,3 13,4 7,5

co

00

.1983 100»0 3,6 10,9 9,7 1 0 ,3

(18)

>16

Zakłady praoy rost/ideały umowę o pracy s 1 6 5C oaobani tj. o 53,67* retloj niż w roku ttb.

Największy spadek liczby zwolnionych .w drodze wypowiodeonin przez zakład pracy w >n- róimnniu do roku 1932 miał raiojscę w' działach: .budownictwo o 77,67*, handel o 74 , 77 -, administracja państwowa i wymiar sprawiedliwości o 33,3,7.

Największy, wzrost liczby zwolnionych w drodzo'\ wypowiedzenia precz pracownilua, w porów naniu do 1932 roku wystąpił w działach ».-.kultura i sztuka o 54, f/, transport i łączność o 5 1,077, budownictwo o 44,377, leśnictwo o 42,97*.

Największy wzrost liczby zwolnionych z poi:octu porzucenia pracy miał miejsca w: trans

porcie i łączności o 9 2,0p, handlu o 42,377, przemyśle o 13,07'. ,

Największe nasilenie zwolnień mierzono współozynniltiom zwolnień wystąpiło w dziale:...

. Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komuna Ino 36,07*, budownictwo 3 S , 17*, pozostało gałęzie produkcji materialnej 30, i,*, transport i łączność 27,37*.

'Natomiast najmniejszy współczynnik wystąpił w działach: oświata i wychowanie 11,37', na uka 'i rozwój techniki, oclirona zdrowia i opieka społeczna - 12,577, administracja pań- .utwoua i wymiar sprawiedliwości oraz finanse i ubozapieczenia 1 3,57*.

C.PLACE ' \

U I9O3 roku wynagrodzenia osobowo wyniosły 32733283 tys.zł, 00 oznacza wzrost u po

równaniu do 1 9 8 2 roku o 28,77*.

Największy wzrost wynagrodzeń osobowy wystąpił w działach: nauka i rozwój technikioh 0 61,877, kultura fizyczna, turystyka i wypoczynek ó 61,57*, budownictwo o 41,97*.

Natomiast w dziale "przemysł" wynagrodzenia osobowe wzrosły o 2,8,27*, w rolnictwie o 31,57*.

Itóimioż wzrosła / 0 1 9,97*/ kwota nagród wypłaconych w z zakładowego funduszu nagród.

V 1 9 8 3r. przeciętno miesięczne wynagrodzenie przypadające na 1 pracowni!en wyniosło 13448 z£ 1 wzrosło w porównaniu do 1 9 8 2 roku 'o 3034 zł, tj.o 29» 17*.

Najwyższe przeciętne; wynagrodzenie miesięczne wystąpiło w działach: budoimiotwo - 1 6 6 7 4 zł,/wzrost o 37,77*/, na u! ta i rozwój techniki - 16557 zł /wzrost o 6 3,7,7/, przemysł - 14344 zł /wzrost o 32,67»/, oraz transport, i łączność 14211 zł /wzrost o

30 , 37V.

Najniższo wynagrodzenie miesięczno wystąpiło w działach: kultura 1 sztuka - 9824 zł, 1 pozostało branżo usług niematerialnych 9 7 1 5 zł, mimo wzrostu w stosunku do 1982 roku odpowiednio o 18,87* .1 o 43 , 47*.

\

(19)

cz:pść i /7

i ' n /

TABL. 1 PRACUJĄCY W GOSPODARCE NARODOWEJ POZA ROLNICTWEM NIE USPOŁECZNIONYM Stan w dniu 31 X t l :

WYSZCZEGÓLNIENIE o - ogółem

k - w tym kobiety

Ogółem

Gospodarka uspołeczniona Gospo

razem V

zatrud

nieni na pod

stawie stosunku pracy

osoby wykonu

jące pracę nakład

czy

agenci 2/

członko wie roi niczych spółdz.

produk

cyjnych

darka nie us

połecz

niono- poza rolnic

twem OGÓŁEM 1975 o 254683 243444 227703 8575 4466 27003^ 11239

k 111563 109156 97948 7372 3136 700 . 2407 1980 o 257732 242509 222059 7402 4301 8747 15223 k 115608 112Q69 100771 6274 2765 2259 3539 1982 o 249517 230977 215337 5435 3426 6779 18540 k 110256 106087 97751 4549 1950 1837 4169 1983 o 249143 228863 211982 5402. 3465 8014 20280 k 110683 106047 97816 4497 1930 1804 4636

Przemysł 198? o 117214 106306 101251 4983 72 ^m 10908

k 47458 45188 40951 4200 37 _~ 2270

1983 o 115074 103291 98214 4933 144 11783

k 46886 44330 40163 4129 38 - • 2556

Budownictwo 1982 o 16351 14131 14131 2220

k 2298 2259 2259 - - 39

1983 o 16115 13595 13595 * mm 2520

k 2358 2312 2312 _- - - • 46

Rolnictwo 1982 o 20483 20483 13485 6 213 6779

- 5267 5267 3392 1 37 1837

1983 o 20156 20131 11915 ^«, 202 8014 25

¥ 4980 4980 3128- 48 1804

Leśnictwo 1982 o 3285 3285 , 3132 152 1 «* —

k 620 620 538 * 82 ■ - T

1983 o 3359 3359 3201 156 2 -

i k 630 630 551 78 1 - —

Transport i 1982 o 18484 18168 18168 ¹ — 316

łęczność k 5256 5256 5256 - - -

1983 o 18596 18259 18259 ^- ^— 337

k 5150 5150 5150 - - -

Handel 1982 o 23555 22358 20159 257 1942 ^• 1197

k 16962 16260 14621 230 1409 _i 702

1983 o 23689 22331 20206 280 1845 1358

k 17193 16348 14722 258 1368 _,_— 845

Pozostałe gałęzie 1982 o 661 661 624 _V ■—

produkcji mate k 340 340 304 36 - - -

rialnej

1983 o 658 658 625 33 ^_ ^"«t

k 322 322 290 32 - _i“ '

Gospodarka komunal-1982 o 7276 6581 5550 31 1695

na k 158Ü 1505 1479 •* 26 - 80.

/• 1983 o 7499 5610 5576 34 1089

. i k 1589 1485 1456 29 — 104

Gospodarka mieszka

niowa oraz niema ■:

terialne usługi 1982 o ' 2889 2840 2840 •w - — 49

komunalne ' k 1296 1272 1272 24