H a l i n a Cho d ur s k a
UWAGI O MORFOLOGII CZASOWNIKA W GWARACH PÓŁWYSPU KOLSKIEGO
C 1 wary Płw. Kolskiego stanowią najdalej na północ wysuniętą część na- rzeczą północnowielkoruskiego. Ukształtowały się one już w okresie historycznym, w następstwie trwającej wiekami, a rozpoczętej w X I I w., kolonizacji słowiańskiej ziem podbitych przez Nowogród.
Przedmiotem zawartych w moim artykule uwag są szczególnie chara
kterystyczne, a odmienne od literackich formy fleksyjne i słowotwórcze czasowników w omawianych gwarach.
Wszystkie przytoczone niżej formy czasownikowe zostały zaczerpnię
te ze zbioru Сказки Терского берега Белого моря (Leningrad 1970).
Teksty, zawarte w tym zbiorze, były spisywane na terenach Płw. Kolskiego w latach 1948— 64, początkowo przez nauczycieli wiejskich i młodzież szkolną, następnie zaś przez zorganizowane ekspedycje etnograficzne Uniwersytetu Leningradzkiego (lata 1957— 64).
W Y B R A N E Z A G A D N I E N IA Z Z A K R E S U S Ł O W O T W Ó R S T W A F O R M A C J E Z J E D N Y M P R E F I K S E M
W obrębie wszystkich form tego typu w gwarach kolskich omawiane są tu jedynie te, które w sposób wyraźny odbiegają od literackich. D o takich zaś zaliczamy czasowniki:
1. z prefiksami на- i за-, których funkcja semantyczna pokrywa się z funkcją prefiksu при- w tym znaczeniu, jakie ma on w formacjach typu:
приехать (T. 1), приходить (T. 101), прилететь (T. 1) np. туман собираетце — налетела эта утка (Т.1 24, 25)
лев да лишка набежали (Т. 56) бес набежал в байну (Т. 56)
1 W nawiasie został podany mimer tek stu , w którym w ystępuje dana form a czasow nika.
звери набежали (Т. 64) сын-то наехал (Т. 107)
заехал в этот город (Т. 87) он заехал в большое поле (Т. 81) залетела на двор (Т. 49)
нерпа не зашла ли в реку (Т. 168)
Prefiks на- został wykorzystany w około 15% wszystkich formacji utworzonych przy pomocy prefiksów при-, на-, за- użytych w znaczeniu zmniejszenia odległości subiektu bądź obiektu czynności od układu odnie
sienia; за- zaledwie w 3,5%;
2. z prefiksem на- występującym niekiedy w funkcji, jaką w języku literackim pełni prefiks do- w formacjach typu — дойти, доехать, догонить;
np. бежал, бежал, и нагонил их (Т. 135);
3. z prefiksem по- (prefiksu tego użyto w jednym wypadku jako syno
nimu morf emu prefiksalnego c- w formacjach слетать, сходить, сбегать):
третий раз полетай, вынь душу. Должны они сиротами остаться (Т. 35).
Grupa prefiksów ze znaczeniem przestrzenno-dystrybutywnym (wska
zującym na zwiększenie odległości między kilkoma przedmiotami) obejmuje w gwarach Płw. Kolskiego w zasadzie takie same morfemy, jakie wchodzą w jej skład w języku literackim. Tylko w jednym wypadku w tekstach użyto prefiksu om- (отсылать по городам записи T . 41).
Podobna sytuacja panuje w grupie prefiksów tranzytywno-lokalizacyj- nych: w języku literackim nie spotykamy w tej funkcji chyba tylko przed
rostka над-
Крестный наднес над ей икону (Т. 141).
Prefiks пред- wedle określenia gramatyki akademickiej ma charakter
„książkowy” 2. I w istocie — w gwarach Płw. Kolskiego występuje on rzadko, lecz, co ciekawe, został wykorzystany dla uformowania czasownika представить o znaczeniu: postawić przed czymś (kimś); czyli dla wyraże
nia skierowania czynności bezpośrednio przed układ odniesienia:
Вот ваш хозяин просил представить ему двенадцать бутылок синих водок и красных пробок (Т. 58).
Znaczenie skierowania czynności do wewnątrz przedmiotu, bądź w głąb wyodrębnionej części przestrzeni, realizowane jest w gwarach Płw.
Kolskiego przez kilka prefiksów:
за- (w 46,7% formacji o omawianym znaczeniu) np. запустила в него ногти (T. 153)
без молитвы в дом не запускали (Т. 127) запустили ее туда (Т. 33)
она его засадила в ящик (Т. 65)
неболыни были ребятишки, все в мешок зашли (т. 102) 1
1 Грамматика современного русского литературного языка, Москва 1970, 8. 269.
в- (w 28% formacji o omawianym znaczeniu) np. втыкнул ему булавочку в волоса (Т. 67)
по- (w 8,7% formacji о omawianym znaczeniu) np. посадить в бочку (Т. 66)
положить в подушку (Т. 64)
у - (w 6, 5% formacji о omawianym znaczeniu) np. упала в колоду (Т. 91, 138)
топор в озеро улетел (Т. 134, 138)
с- (podobnie jak poprzedni 6,5% formacji) np. скластъ в мешок (T. 91)
i w nielicznych wypadkach на- i про-.
Ilość formacji przedstawionego wyżej typu w gwarach kolskich jest nieco większa od ilości ich w języku literackim. Ka podstawie zaś omawianej grupy prefiksów najwyraźniej daje się zaobserwować wpływ kontekstu na zmianę znaczeniową morfemów.
np. Избушка, избушка, повернись к лесу глазами, ко мне воротами, чтобы мне, дорожному человеку, взойти и выйти! (Т. 67)
В бочку масла забралась (Т. 103) а все хочет в дом зайти (Т. 147) Проходит в проход (Т. 27).
Mezwykle rzadkie są w gwarach Płw. Kolskiego przypadki użycia prefiksów no-, в-, c- w znaczeniu skierowania czynności na zewnątrz:
потянул оттуда лапу (T. 70) дедко и вскочил с огня (Т. 31)
мешок сгреб из-под куста и побежал (Т. 31).
W języku literackim takie funkcje wyżej wymienionych prefiksów nie są w ogóle znane.
Oprócz powyższych występują w naszych tekstach formy znane języko
wi literackiemu, lecz posiadające tam inne znaczenie. W gwarach Płw. Kolskiego — рассекчи (рассек старик в полу дырку Т . 91) równa się literackiemu — просечь, а разрезать — (разрезал в шапке дырку — Т . 31) równa się literackiemu прорезать.
Brak we współczesnym języku literackim formacji обночевать (porównaj w gwarach kolskich: попросились к отцу обночевать (T. 30), не пустите ли обночевать (Т. 80) oznacza równocześnie brak prefiksu об- w znaczeniu czasowo-tranzytywnym (czyli takim, jakie przybiera czasownik z prefiksami про-: провставатъ всю ночь T . 138; пройти день — Т . 40; пропугатъ всю ночь — Т . I l l ; i пере-: ночь переспать — Т . 32, 40; пересидеть всю ночь до утра — Т . 28).
F O R M A C JE Z W IE L O M A P R E F I K S A M I
Czasowniki z wieloma prefiksami występują przeważnie w mowie poto
cznej, a także literackich stylizacjach na folklor. Są to derywaty odczaso- wnikowe wyższych stopni — formacje prefiksalno-sufiksalne. Drugi lub (bardzo rzadko) trzeci prefiks (licząc od morfemu rdzennego) najczęściej bywa przyłączony w celu nadania gramatycznego znaczenia aspektu dokonanego lub też inchoatywności (podczas gdy pierwszy niejednokrotnie pozostaje nosicielem określonego, właściwego mu, znaczenia leksykalnego).
Rozpatrzymy to na przykładzie czasowników z najbardziej produkty
wnym w gwarach Płw. Kolskiego prefiksem inchoatywnym за-:
formacja: заразъезжаться (I. 41, 50) ma prócz inchoatywnego, zna
czenie skierowania czynności w różnych kierunkach nadane przez morfemy раз- -f -ся; а засбиратъся (I. 53) — skierowania czynności do jednego wspólnego punktu, charakterystyczne dla prefiksu c- (co-).
Podobnie jak wyżej, wspólne znaczenie dwu prefiksów w formacjach z wieloma prefiksami jako sumę znaczeń poszczególnych komponentów złożonego prefiksu można rozpatrywać w takich czasownikach, jak inchoatywne: заотправлятъ (T. 52), заподтягатъся (T. 154), запросветли- ватъ (T. 67); czy dokonane: наперерубатъ (T. 96), заприбегать (T. 50), заприходить (T. 53, 59, 46, 138), насобирать (T. 137), насбирать (T. 139), засходитъся (T. 52), поотрывать (T. 81), повыдергать (T. 84).
Oprócz formacji omówionego wyżej typu spotkać można w badanych tekstach szereg form z wieloma prefiksami synonimicznych czasownikom z jednym prefiksem
np. спроговорить (T. 11)
опознать (T. 134, 148, 147) подоспеть (T. 6)
завходитъ (T. 33)
synonim: сказать synonim: узнать synom m: успеть synonim: войти
(Долго ли, коротко ли время прошло, вошь в спичечку коробку не завходила)
запроходить
(Т. 33, 34) synonim:
пройти(Опять мясо-то съели, зима запроходила, батюшка ничего не замечает
(...) Т. 34);
Скоре сказать, день запроходил, вышила опять полотенце — (Т. 33).
Dość powszechny jest pogląd, że czasowniki z dwoma lub większą ilością prefiksów są charakterystyczne dla gwar i bardzo w nich powsze
chne3, W przeanalizowanych tu tekstach około 120 omawianego typu formacji z dwoma prefiksami stanowi około 1, 2% wszystkich przedsta
wicieli kategorii czasownika. 8
8 К . И . А н д р еев а -В аси н а : Вторичная приставка при-в русских народных говорах и в произведениях устного народного творчества, „Диалектная лексика 1969“ , Ленинград 1971, в. 156.
UWAGI O FOEMACH BEZOKOLICZNIKA
Wśród różnic w budowie morfologicznej czasownikowych form nieod
miennych warto przede wszystkim zwróció uwagę na strukturę odpowied
ników literackich bezokoliczników typu: сечь, печь, течь. Normą sta- roruską były w tym przypadku formacje na -чи. Formy takie nie zacho
wały się bez zmian ani w języku literackim, ani w gwarach Płw. Kolskiego.
W tych ostatnich istnieją, co prawda, poza ściśle odpowiadającymi lite
rackimi formami na -чь (спечь-то T . 93, паспречъ — T . 85, разжечь — T . 82, настичь — T . 126— ) formy na -чи bezokolicznika na -кчи (-гчи) пр. отсекчи (T. 83), секчи (T. 79), запрягчи (T. 82, 84), стригчись (T. 52), ale uważa się je za rezultat kontaminacji pierwotnych (staroruskich) form bezokolicznika n a -чи z tematem czasu teraźniejszego -сек-, запряг-, стриг-. Obok formantu (к:г) -чи trafia się tu również jego „cokająca” odmianka -ци. np. секци (T. 135) i -цы. Ten ostatni wariant pojawia się jako komponent zreduplikowanego formantu — чьцы np. посечьцы (T. 67) сечъцы (T. 71, 72, 76, 102, 105).
W związku z tym, że wygłosowe -i bezokolicznika w pozycji nieakcen- towanej z reguły ulegało redukcji, formy -снестъ- i -загрызть- poświad
czone w naszych tekstach stanowią dowód na to, iż w gwarach Płw.
Kolskiego akcent w tych czasownikach musi padać na temat. Konfron
tacja zaś z wymienionymi formacjami, postaci -ecmu- (odpowiednika lite
rackiego есть) pozwala przypuszczać, iż w tym ostatnim czasowniku zachował się niegdysiejszy akcent finalny, który pozwolił na zachowanie w pewnych wypadkach (np. w kontekście: А где он ее будет ecmu? — T . 5 wygłosowego -i).
Odrębne zjawisko stanowi zaświadczony w tekście 152 czasownik kauzatywny полстить — (znaczenie: bielić, blichować):
1— Жена, люди-то холст по летят !
— Я тоже буду полстить;
— motywowany nieprzechodnim -ползти-.
W Y B R A N E Z A G A D N I E N I A Z Z A K E E S U F L E K S J I
Znaczna część przedstawionych niżej form fleksyjnych ściśle odpowiada formom literackim. Zostały one tu jednak przytoczone, wbrew wstępnemu zastrzeżeniu, ze względu na:
1. konieczność wyjaśnienia w oparciu o szereg przykładów pojęcia typu morfologicznego,
2. możliwość przedstawienia wspomnianych we wstępie różnic w sposób przejrzysty i uporządkowany.
Konfrontacja systemu fleksyjnego czasowników w gwarach Płw.
Kolskiego z odpowiednimi danymi gwar północnowielkoruskich, jakie znaleźć można w opracowanej pod redakcją В . I. Awanesowa i W. G. Orło-
wej monografii dialektologicznej języka rosyjskiego4 -wykazała, że z 17 wyodrębnionych tam zasadniczych typów morfologicznych 5 w tekstach naszych spotykamy:
1. grupę czasowników, w których temat czasu przeszłego rozszerza się w czasie teraźniejszym o -i (tj. typ -a -1 -ai- np. вкушал (I. 43), вкушаю (I. 153), поймал (I. 43, 6, 8, 10, 47, 143) поймают (I. 143).
W grupie tej obok szeregu formacji z sufiksem -iva \-va\ -a znalazł się czasownik отдавать: Сестру замуж отдаваю (T. 148).
Przedstawiona grupa wchodzi w skład typu morfologicznego -Г-/ГС - ®, który reprezentowany jest w gwarach również przez czasownik -сесть- (przyczyną tego są zmiany fonetyczne: zmiana pierwotnego wschodnio- słowiańskiego -'а/e, np. я сяду (T. 134), они седут (Т. 161).
2. typ czasowników z wymianą Г /0 , np. уронил (T. 93) \уроню\ сроню — T . 48) — T . 43 усидел /усидел — T . 81, просидела — T. 59, пересидели — T . 28);
сидят (T. 43, 68); спалIпроспал — T . 6, 13, 21, 23)) спят (T. 81), выколол Iзаколол — T . 83, подколол — T . 153, переколола — T . 86) /выколю/ T . 161), /вытянул/ (T. 6, 168, 145, 155) /вытяну (T. 6, 70).
3. szereg formacji z wymianą tematów -ova-/-ui-, np. пировал {отпиро
вали— T . 60) /пируют; сковал {сковала— T . 1, сковали — Т . 89) /скуют (Т. 89).
4. formacje perfektywne z sufiksem -ну- np. погиб /погибнет (T. 150), погину (T. 150) z — погибну — wskutek redukcji spółgłosek -б, d — w gru
pach spółgłoskowych -бн, дн).
5. grupę czasowników, w których temat czasu przeszłego nie różni się od tematu czasu teraźniejszego, np. мог (T. 1, 81, 154) {смог — T . 37) /мо
гут (T. 45, 54, 56, 61, 62, 66, 85); сек (T. 79, 106) /секут {секу — T . 143, секет — T . 67, 95; остриг {обстригла 66, подстригла— Т . 66) /остригу (Т. 84).
6. grupę czasowników z taką wymianą tematów jaka ma miejsce w formacji -жал/жнутъ, — np. зачал (T. 10, 96,133) /зачну (T. 152).
7. szereg czasowników, których tematy podlegają wymianie typu -va/-j- np. доставал (T. 31, 59) /достаю (T. 99).
8. czasowniki крыл /кроют, рыл/ роют i inne, w których zachodzi wymiana -y/-oi-,
9. czasowniki z wymianą tematów typu -c-/-oi-, np. спел (T. 71) спою (T. 71), запоют (T. 43)
10. formacje пить, шить, лптъ, вить.
11. typ -i-/-et- reprezentowany przez czasownik — обрил/побрили — 82, побрился (T. 85), обреют/обрей (T. 102). * •
4 Р . И . А в а н есо в , В . Г . О р л о в а : Русская диалектология, Москва 1965.
6 Т у р у zostały wyodrębnione na podstaw ie stosunku tem atu czasu przeszłego do tem atu czasu teraźniejszego danego czasow nika.
• Oznacza to rozszerzenie tem atu czasu teraźniejszego o spółgłoskę (С-согласный) w stosunku do tem atu czasu przeszłego zakończonego sam ogłoską (Г — гласный).
12. typ -a-/-(i)m-, np. нанял /наняли (T. 4) /наймусь (T. 83), взял (T. 5, 41, 71), взять (T. 12, 13, 17, 37, 140); /возьму (T. 40).
13. czasownik -сесть- w formach literackich сел (T. 1, 6 ,1 0 ,1 3 , 88) (сяду (T. 40, 74).
Ograniczony zasób leksykalny tekstów sprawia, że nie znalazły w nich odbicia wymiany tematów w obrębie paradygmatu, typów: дул /дмут;плыл/
/пловутI плулI плувут; рюл /ревут, właściwe wg В . I. Awanesowa tylko gwarom narzecza północnego i pasa przejściowego 7.
T Y P Y K O N I U G A C Y J N E C Z A S O W N I K Ó W
Podobnie jak większość dialektów, w gwarach Płw. Kolskiego czasow
niki reprezentują trzy koniugacje. Dwie z nich można uznaó za identyczne z typami koniugacyjnymi istniejącymi we współczesnym języku literackim.
Trzecia, stanowiąca wynik procesu kontrakcji grup -aie--, -eie- (poprzez etapy pośrednie, np. -aie'yae'yaa'yâ'ya8), rozwinęła się kosztem części czasow
ników „literackiej” koniugacji pierwszej. Formy ściągnięte (tworzy je w tekstach około 22% tych czasowników, w których ściągnięcie jest możliwe) występują w gwarach kolskich obok form zgodnych ze swoimi literackimi odpowiednikami,
np. спрашиват (T. 114) /спрашивает (T. 1, 49, 64, 67, 142, 150, 156) думат (T. 81, 89, 33, 42, 54, 132, 150) /думает (T. 2, 3, 5, 6, 10, 52) отскакиват (T. 136) /отскакивает (T. 51, 136)
стават (T. 158) /ставает (T. 158) знат (T. 140) /знает (T. 65, 140) болет (T. 32) /заболеет (T. 80).
Przynależność poszczególnych czasowników do pierwszej bądź drugiej koniugacji gwarowej jest zgodna ze stanem literackim. Wyjątek (oprócz form przedstawionego wyżej typu) stanowi czasownik бежать, który w gwarach Płw. Kolskiego zachowuje pierwotne formy koniugacji drugiej (-иш -am)
np. я побежу, сбегаю (T. 76) Все бежат (Т. 48)
Вот олени бежат (Т. 123—2) а сами разбежатся (Т. 52) и оне (!) прибежат (Т. 131).
U W A G I О B U D O W I E N I E K T Ó R Y C H F O R M O S O B O W Y C H
Większość form czasu teraźniejszego w gwarach Płw. Kolskiego jest zgodna ze swymi literackimi odpowiednikami. Odstępstwo tworzą: wspom- *
f P . И . А в а н е со в , В . Г . О р л о в а : Русская dua/teKmo/io2UHt Москва 1965, s. 132.
* Р . И . А в а н есо в , В . Г . О р л о в а : op . c it., 8. 152.
niane już wyżej formy czasowników — отдавать, сесть, бежать 2 os. 1. poj.
uformowana według nie istniejącej w języku literackim koniugacji trzeciej oraz:
1. „zredukowane” formy czasowników -хотеть- i -мочь- np. отправляйте куда хоть (T. 134)
Какими хоть, такими неси (Т. 62) хлебай, колько хоть (Т. 46) мне пить хоцца (Т. 91) мож ли за ногу (Т. 56).
Zjawisko redukcji tego typu obejmuje formy czasownikowe o dużej częstotliwości użycia (хочешь, хочется, можешь) i ona to jest bezpośrednią przyczyną powstawania form skróconych.
2. formy czasu przyszłego prostego czasowników-дать- i -отдать- poja
wiają się w gwarach kolskich w odmiankach odpowiadających literackiemu paradygmatowi formacji -давать- i -отдаватъ-
np. Бабка, — говорит, — я тебя съем! — Нет, не ешь меня, я тебе побря
кушку даю (Т. 78)
Выгляни в окошко! Я тебе даю золото колечко (Т. 71)
Ну и вот этот царь тарелку киселя и говорит царице: — Чего ему даем?
(Т. 137).
— А сходи, кума, хоть на рукавички дают (Т. 114)
— Нет, — говорит, я не отдаю. — А не отдаешь, я сам возьму, — говорит (Т. 32)
Все отдаю с себя, только спаси, вытяни (Т. 6) Нет, одного, царь, не знаешь!
А не отдаешь — с этого места не уйдешь (Т. 135)
Складем этот перетень в мягкой хлеб да отдаем барашку (Т. 140).
Wymienione formy można (ze względu na aspekt) uznać za wynik analogii do paradygmatu koniugacji pierwszej.
3. nieliczne formy 3 os. 1. mn. z -V.
Formy takie ( charakterystyczne obecnie dla niektórych gwar południo- woruskich i części dialektów pasa przejściowego9) w gwarach Piw. Kolskiego pojawiają się sporadycznie. W naszych tekstach zaświadczone mamy tylko trzy formy z palatalnym -t
идутъ, едутъ, ведутъ — T . 11.
Wszystkie trzy czasowniki odmieniają się wg wzoru koniugacji -еш/-ут.
Ilość zaświadczonych form i fakt, że znalazły odbicie w baśni, a więc tekście zawierającym formy zapewne starsze w stosunku do występujących we współczesnym języku mówionym, świadczyłoby o zwycięstwie na tym terenie tendencji do ujednolicenia końcówek i sprowadzenia ich do jednego, zgodnego z normą literacką -t niepalatalnego. •
• Русская диалектология, ред. H . A . Мещерский, Москва 1972, s. 182.
4. jedyna w tekstach forma 3 os. 1. poj. bez -t, и придё из моря корабль (!) — Т . 5.
Warto chyba wspomnieć, że pierwsza forma tego typu występuje już w XI-wiecznym Ewangeliarzu Ostromira. Zjawisko to jest w związku z tym (podobnie jak poprzednie) uważane za archaizm.
U W A G I O F O R M A C H T R Y B U R O Z K A Z U J Ą C E G O
Podobnie jak w bezokoliczniku, tak też i w 2 os. 1. poj. trybu rozkazu
jącego prawie wszystkich czasowników uległo redukcji nieakcentowane wygłosowe - i 10. Nieliczne dwojakiego rodzaju formy (tj. z fleksją -0- i -i) omawianego trybu od niektórych czasowników, występujące w gwarach Płw. Kolskiego, wskazują zapewne na wahania akcentu w danych czaso
wnikach
np. уложъ (T. 50), положъ (T. 47, 52, 86) — 7 razy w tekstach— i по
ложи (T. 51, 131) — 2 razy шевель (T. 7) — ale — шевелите (T. 151), поди (T. 1, 79, 99, 101, 103, 140, 151) ogółem 43 razy; пойди (T. 42, 43) — 6 razy; подьте (T. 14, 23, 32, 38, 45, 50, 145, 161)— 11 razy.
Obok form 3 os. trybu rozkazującego złożonych z пусть, пускай i formy 3 os. czasu teraźniejszego odpowiedniej liczby trafiają się na terenie Płw.
Kolskiego także formy złożone 2 os. 1. poj. typu: давай режь (T. 31), давай иди (Т. 92); jak również 1 os. 1. mn: np. давайте загадаем (T. 110), давай сработаем (T. 2) 2 os. 1. mn. omawianego trybu od czasownika ехать brzmi едъте (T. 154).
F O R M Y C Z A S O W N I K A Z P A R T Y K U Ł Ą P O S T P O Z Y T Y W N Ą
Niejednokrotnie pojawiają się w naszych tekstach formy czasownika z partykułą -то. Partykuła postpozytywna użyta została we wszystkich wypadkach dla wyróżnienia akcentowanych logicznie form czasownikowych:
np.: не говорит жены, что расстраивать-то ее (Т. 107) А живешь-mo где (Т. 1)
как он ускакал-mo, был без ноги (Т. 54)
Забыла спросить, как зовут-то и где живет-то у молодца (T. 1) то еще задают-то ему (Т. 107)
Какой уговор-то, — спрашивает, — что будешь платитъ-то за житье (Т. 34).
Niestety, stosunkowo ograniczony zasób leksykalny tekstów nie upoważ
nia do wyciągania zbyt daleko idących wniosków. Na podstawie zebranego
Ie Por. czasow niki z prefiksem вы- i form acje z tem atem na grupę spółgłoskow ą.
i przedstawionego materiału można jedynie stwierdzić, że część zjawisk, kiedyś w omawianych gwarach zapewne znacznie bardziej rozpowszech
nionych, obecnie zanika. Tendencje zanikowe wykazują formy trzeciej koniugacji, -тъ w 3 os. 1. mn. zostało zupełnie wyparte przez niepalatalne.
Przyczyną podobnego stanu rzeczy jest najprawdopodobniej nasilający się coraz bardziej (głównie poprzez szkołę) wpływ rosyjskiego języka li
terackiego na użytkowników omawianej gwary.
