Prawo rodzinne – charakter i miejsce w systemie prawnym

(1)

Prawo rodzinne – charakter i miejsce w systemie prawnym

dr Krzysztof Gołębiowski

(2)

Geneza k.r.o., prawo rodzinne jako część prawa prywatnego

• historia k.r.o. z 1964 r.

• k.r.o. reguluje 3 grupy stosunków:

– małżeństwo

– pokrewieństwo i powinowactwo, – opiekę i kuratelę

• stosunek prawa rodzinnego do prawa cywilnego

• podstawowe cechy prawa rodzinnego i stosunków prawnorodzinnych

– związek z normami obyczajowymi, moralnymi i religijnymi – charakter niemajątkowy?

– brak sankcji?

(3)

Pojęcie rodziny

• interdyscyplinarność

• brak definicji legalnej

• 10 § 1 – „dobro założonej rodziny”, art. 23 –

„rodzina, którą przez swój związek założyli”, art. 91 § 1, art. 103

• w k.r.o. przeważnie chodzi o „małą rodzinę”

• rodzina w ujęciu normatywnym a konkubinat

(4)

Pokrewieństwo i powinowactwo

• dopiero od 2008 r. przepisy definicyjne

• art. Art. 61

⁷

§ 1 • pokrewieństwo jako fakt biologiczny wymagający ustalenia prawnego

• rola przepisów filiacyjnych

(5)

Pojęcie pokrewieństwa

• p.a.s.c.:

• Art. 2. 1. Stanem cywilnym jest sytuacja prawna osoby wyrażona przez cechy indywidualizujące osobę, kształtowana przez zdarzenia naturalne, czynności prawne lub orzeczenia sądów, lub decyzje organów, stwierdzona w akcie stanu cywilnego.

• 2. Rejestracji stanu cywilnego dokonuje się w rejestrze stanu cywilnego w formie aktów stanu cywilnego.

• 3. Aktem stanu cywilnego jest wpis o urodzeniu, małżeństwie albo zgonie w rejestrze stanu cywilnego wraz z treścią późniejszych wpisów wpływających na treść lub ważność tego aktu.

– Art. 3

Akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w

nich stwierdzonych; ich niezgodność z prawdą może być

udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym.

(6)

Pojęcie pokrewieństwa, linie i stopnie pokrewieństwa

• pojęcie:

– pochodzenie od siebie pośrednio lub bezpośrednio – posiadanie wspólnego przodka przez osoby, z

których jedna nie pochodzi od drugiej

• pokrewieństwo w linii prostej i w linii bocznej

• Pojęcia: wstępnych i zstępnych

• stopnie pokrewieństwa

(7)

Znaczenie prawne pokrewieństwa

• przepisy materialnoprawne i procesowe

• znaczenie linii i stopnia pokrewieństwa, np.

k.p.c.:

Art. 48. § 1. Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy:(...)

2) w sprawach swego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;

3) w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia,

opieki lub kurateli;

(8)

Pojęcie powinowactwa

• Art. 61

⁸

§ 1 Z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Trwa ono mimo ustania małżeństwa.

• mniej konsekwencji prawnych w stosunku do

pokrewieństwa

(9)

Prawo rodzinne – charakter i miejsce w systemie prawnym