Komórka stuktura i funkcje Bogusław Nedoszytko

(1)

Komórka stuktura i funkcje Bogusław Nedoszytko

WSZPIZU

Wydział w Gdyni

(2)

Adhezja ,

komunikacja międzykomórkowa, transport wewnątrzkomórkowy,

macierz międzykomórkowa

Bogusław Nedoszytko

(3)

(4)

Adhezja

• Przyleganie komórek do substancji międzykomórkowej

• Łączenie się komórek ze sobą

(5)

Adhezja

(6)

(7)

Białka adhezyjne

• Kadheryny

• Integryny

• Selektyny

• białka z rodziny Ig

(8)

(9)

Kadheryny

• Występują na

powierzchni komórek

– Nabłonkowych – Nerwowych – M. sercowego

• Łączą komórki

• Tworzą desmosomy

• Glikoproteiny (L-CAM,

N-CAM)

(10)

Integryny

• Na powierzchni leukocytów, płytek, kom. śródbłonka

naczyń

• Wiążą komórki z

glikoproteinami podłoża (fibronektyną, lamininą)

• Tworzą hemidesmosomy

• Przyleganie leukocytów do śródbłonka

• Tworzenie przerzutów

• Glikoproteiny (LFA-1, VLA)

(11)

Integryna

(12)

Integryny łączą komórki z białkami macierzy

(13)

Selektyny

• Wyłącznie na komórkach krwi i śródbłonka naczyń

• Przyleganie i przechodzenie leukocytów przez ścianę

naczynia (diapedeza)

• Glikoproteiny

– CLA.

– ICAM-1

(14)

Połączenia międzykomórkowe

• Obwódka zamykająca

• Połączenia wzmacniające

– Desmosomy pasmowe – Desmosomy dyskowe

• Połączenia szczelinowe

(komunikacyjne)

(15)

Obwódka zamykająca

mikrokosmek

klaudyny i okludyny Jelito

•Łączy błony sąsiednich komórek

•Uniemożliwia ruch białek w błonie

•Uszczelnia nabłonki

(16)

Obwódka zamykająca

– tworzą ją białka klaudyny i okludyny

(17)

Desmosom pasmowy

Tworzą go kadhedryny wiążące

się z filamentami aktynowymi

(18)

Desmosom dyskowy

• Łączy komórki ze sobą

• Tworzą go białka błony komórkowej –

kadhedryny (desmogleina i desmokolina)

• Cytoplazmatyczna płytka łącząca (desmoplakina)

• Do płytki łączącej

dołączają się włókna

keratynowe cytoszkieletu

(filamenty pośrednie).

(19)

Desmosomy są liczne w naskórku

Obwódka zamykająca

desmosom

(20)

Komórki prawidłowe w hodowli

łączą się tworząc jedną warstwę

(21)

Połączenia szczelinowe (nexus)

• Kanały przezbłonowe

• Umożliwiają transport międzykomórkowy

• Umożliwiaja komunikację cytoplazmy

sąsiednich komórek

(22)

(23)

Połączenia komórek z macierzą międzykomórkową

• Hemidesmosom

• Przyczep ogniskowy

(24)

Hemidesmosomy

• Naskórek

• Łączą komórki z błoną podstawną

• integryny

(25)

Przyczep ogniskowy

• Integryny

• Glikoproteidy macierzy międzykomórkowej

(fibronektyna)

(26)

(27)

Substancja międzykomórkowa

Substancja podstawowa

• Proteoglikany (PG) – białka + węglowodany złożone zwane

glikozaminoglikanami (GAG) – 80-90% PG

• Glikoproteidy

– Fibronektyna – Laminina

Włókna

- kolagenowe

- siateczkowe

- sprężyste

(28)

Glikozaminoglikany (GAG)

Polisacharydy zbudowane z dwucukru – heksozamina + kwas

glukoronowy

(29)

Glikozaminoglikany

• Kwas hialuronowy – maź stawowa

• Siarczan dermatanu – skóra

• Siarczan heparanu – wątroba,

• Siarczan chondroityny – chrząstki

• Heparyna – ziarna komórek tucznych,

bazofile, zapobiega krzepnięciu krwi

(30)

Proteoglikany – długie białka tworzące gęstą sieć molekularną w której zakotwiczają się

komórki np. dekoryna i aggrekan

(31)

Glikoproteidy

Laminina

• Tworzy błonę podstawną nabłonków

• Wiążę się z

kolagenem, lipidami,

integrynami, GAG

(32)

Glikoproteidy

Fibronektyna

• Łączy się z

integrynami błony komórkowej,

kolagenem , GAG

(33)

Włókna

• Kolagenowe

• Sprężyste

• siateczkowate

(34)

Kolagen

(35)

Jest wiele rodzajów kolagenów

Kolageny

I - tworzą grube mocne włókna

II - tworzą cienkie

włókienka tworzące sieci

IV- tworzą cienkie

włókna tworzące

warstwy błony

podstawnej

(36)

(37)

Proteoglikany, glikoproteidy i

kolageny tworzą błony podstawne

(38)

Błona podstawna

Lamininy Kolagen IV

Kolagen III

Kolagen I

(39)

Błona komórkowa Integryny

Blaszka jasna - laminina

Blaszka gęsta - kolagen IV

Blaszka siateczkowa

Tkanka łączna

(40)

Adhezja

(41)