Nowoczesne formy celowanego leczenia radioizotopowego
dr hab. n.med. Jolanta Kunikowska prof.dr hab. Leszek Królicki
II Letnia Szkoła Energetyki i Chemii Jądrowej
Nowoczesne formy celowanego leczenia radioizotopowego
dr hab. n.med. Jolanta Kunikowska prof.dr hab. Leszek Królicki
Zakład Medycyny Nuklearnej SP SCK Warszawa ul.Banacha 1a
Paul Erlich
George Hevesy
Idea leczenia radioizotopowego
Idea „magic bullet”
90Y
177Lu
99mTc 68Ga
Nowoczesne terapie celowane
SSTR NK-1
Receptory peptydowe w guzach NET
S-R: Sst1-sst5,
VIP-R: VPAC1, VPAC2,
CCK-R: CCK1, CCK2,
Bombezyna: B1 (NMB), B2 (GRP), BB3,
GLP1-R.
NMB – neuromedin
GRP – gastrin releasing peptide
GLP – glucagon-like peptide
Receptory dla somatostatyny
PRRT – wyb ór peptydu
sst2 sst3 sst4 sst5
[90Y-DOTA, Tyr3]octreotide (DOTATOC)
11 1,5
389 > 1000 114
[90 Y-DOTA, Tyr3]lanreotide (DOTALAN)
22.8 4,3
290 5,1
> 1000 16.3
[90Y/177 Lu-
DOTA,Tyr3]octreotate (DOTATATE)
1.5
0,2-1,6
>1000 > 1000 547
A jaki izotop?
Właściwości fizyczne izotopów stosowanych w terapii
T 1/2 Energia (keV)
Zasięg (mm)
Gamma
90 itr (
90Y)
2.7 935 10 0 %
177 lutet (
177Lu)
6.7 133 2-4 6-10 %
Pierwsza terapia 26.04.2004
Przebieg terapii
Efekty terapii radioizotopowej
[
111In-DTPA] pantreotide/octreotide - regresja u 8% pacjentów
- 62% odpowiedź kliniczna, 81% hormonalna
[
90Y-DOTA,Tyr3]octreotide (DOTATOC) odpowiedź u 10-34%
[
90Y-DOTA,Tyr3]lanreotide (DOTALAN) odpowiedź u 14% pacjentów
177
Lu [DOTA,Tyr3]octreotate (DOTATATE)
regresja - 38%
90 Y / 177 Lu [DOTA,Tyr3]octreotate (DOTATATE)
De Jong i wsp. - badania na szczurach.
Terapia łączona:
50%
177Lu-DOTA-TATE i 50%
90Y-DOTA-TOC zwiększyło 3x czas przeżycia - z 50 do146 dni,
sam
177Lu-DOTA-TATE okres przeżycia - 50 dni,
a samego
90Y-DOTA-TOC- 57 dni.
Odpowiedź na leczenie
90Y DOTA TOC PFS 25-36 miesięcy
OS 22-40 miesiące
177Lu DOTA TATE PFS 33 miesięcy,
OS 46 miesięcy
Kwekkenboon 2008
90Y
/177Lu DOTA TATE PFS 29.4 miesiąca
OS nie osiągnięty
Kunikowska 2011OS 49.8 - 52.8 miesięcy
Everolismus PFS 11.0 miesięcy
Yao 2011 Sunitynib PFS 11.4 miesięcy
Raymond2011Odpowiedź na leczenie
Chemioterapia
(Streptozocyna + doksorubicyna +5 FU) PFS 18 miesięcy
OS 37 miesiące
Kouvaraki 2004 Temozolamid PFS 14.0 miesięcy
OS 35 miesięcy
Kulke 2009 Temozolamid+Capcetabina
PFS 18.0 miesięcy
Strosberg 2010Działania uboczne terapia
celowana vs chemioterapia
Działania uboczne – hematologia stopień 3 i 4
PRRT do 5 %
Chemioterapia 23 %
Kouvaraki 2004
Everolismus anemia 6 %
Yao 2011
Sunitynib leukopenia i neutropenia 12 %
tromocytopenia 1 %
Raymond2011Działania uboczne – nefrotoksycznośc
90
Y DOTA TOC 1-3.5 %
9% bez nefroprotekcji
177
Lu DOTA TATE 0.5 -1%
90
Y
/177Lu DOTA TATE 0 %
Chemioterapia wzrost kreatyniny i proteinuria
u 20-70%,
stopień 3 i 4 do 25 %
Everolismus 3%
wzrost kreatyniny u 50 %
Sunitynib wzrost kreatyniny u 70 %
Efekty terapii
90 Y/ 177 Lu-DOTATATE
Przed terapią Kontrola 12 miesięcy Kontrola 24 miesiące
Wyniki terapii w zależności od 18 FDG
48-letnia pacjentka z NET bez zlokalizowanego ogniska pierwotnego
18 FDG PET/CT i 68Ga - DOTATATE zwiększony wychwyt znaczników we wszystkich zmianach
6 miesięcy po PRRT uzyskano widoczna w badaniu z 68Ga DOTATATE regresja zmian w wątrobie, ale w 18 mc nastąpiła progresja
Wyniki terapii w zależności od 18 FDG
45 letnia pacjentka po operacji NET jelita grubego z przerzutami do otrzewnej.
18FDG PET/CT widoczny wychwyt tylko w jednym ze stwierdzanych w badaniu z
68Ga - DOTATATE ognisk.
Częściowa regresja zmian w badaniu z 68Ga DOTATATE 6, 12 i 24 miesięcy po terapii
Wyniki terapii w zależności od 18 FDG
50 letnia pacjentka z gastrinoma.
18FDG PET/CT - negatywny, 68Ga - DOTATATE przerzuty do wątroby
Częściowa regresja zmian w badaniu z 68Ga DOTATATE 6, 12 i 24 miesiące po terapii
Receptory Nk-1
Glioblastoma multiforme
(GBM)
Założenie cewnika
Kontrola drożności cewnika
MRI 68Ga-DOTA-substance P port
tumor
Intratumoral catheters
68
Ga-DOTA-substancja P kontrola cewnika
Generator
The Generator uses Actinium-225
(
225Ac, T
1/2= 10 day) mother nuclide,
producing Bismuth-213 (
213Bi, T
1/2= 45.6 min)
http://itu.jrc.ec.europa.eu/index.php?id=204&type=100
http://itu.jrc.ec.europa.eu/
Leczenie
213 Bi
213 Bi
213 Bi
213 Bi
213 Bi