Jan Dyduch
Diecezjalna Rada Duszpasterska i
Rada Kapłańska : (wzajemne relacje)
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 27/3-4, 53-76
Praw o Kanoniczne 27 (1984) n r 3—4
KS. JAN DYDUCH
DIECCEZJALNA RADA DUSZPASTERSKA I RADA KAPŁAŃSKA
( W z a je m n e relacje)
T r e ś ć : Wstęp. 1— I. Geneza prawna Diecezjalnej Rady Duszpaster skiej i Rady Kapłańskiej. — II. Ustanowienie i wygaśnięcie Diecezjal nej Rady Duszpasterskiej i Rady Kapłańskiej. — III. Zadania i kompe tencje' Diecezjalnej Rady Duszpasterskiej i Rady Kapłańskiej. — IV. Współdziałanie Diecezjalnej Rady Duszpasterskiej i Rady Kapłańskiej. —■ Zakończenie.
W stęp
S o b ó r W a ty k a ń sk i II pośw ięca w iele m iejsca, zaró w n o w p r a cach p rz y g o to w aw czy ch o ra z d y sk u sji sob o ro w ej, ja k i w d o k u m e n ta c h końcow ych, z a g a d n ie n iu d u sz p a ste rsk ie j d ziałaln o ści b is k u pa w diecezji. W te j działaln o ści p o trz e b u je on pom ocy k a p łan ó w , z a k o n n ik ó w i św ieckich.
J e d n ą z fo rm n ie sie n ia b isk u p o w i pom ocy sta n o w i działaln o ść d ie c e z jaln y c h o rg a n ó w dorad czy ch . Do n o w y ch o rganów , b ęd ący ch k o n k re tn y m w y ra z e m n a u k i sob o ro w ej o d u sz p a ste rsk im c h a r a k te rz e u rz ę d u b isk u p ieg o , n a le ż y Diecezjalna R ada D uszp a sterska i R ada K a p ła ń ska . C hociaż ob y d w ie ró ż n ią się m ięd zy sobą, to je d n a k n ie je d n o k ro tn ie ich d z ia ła n ia się zazęb iają. Z achodzi z atem p o trz e b a om ów ienia ich p o d o b ień stw , różnic, ja k i w za je m n y c h r e lacji. T y m b a rd z ie j, że w licz n y ch p u b lik a c ja c h o Radzie D u szp a ste r s k ie j i Radzie K a p ła ń s k ie j s p ra w a ta n ie zo stała z a d a w a lają c o prze d staw io n a.
W n in ie jsz y m a r ty k u le będ zie u k a z a n e k sz ta łto w a n ie się s p r a w y w z a je m n y c h re la c ji D iecezjalnej R a d y D u szp a ste rsk ie j i R a d y K a p ła ń sk ie j, począw szy od p ra c p rzy g o to w a w c zy ch do S o b o ru W a ty k a ń sk ie g o II, p oprzez d y sk u sję i d o k u m e n ty soborow e, n a stę p n ie poprzez u sta w o d a w stw o posoborow e, aż do now ego K o d ek su , z u w z g lę d n ie n ie m ta k ż e działaln o ści P a p ie sk ie j K o m isji O dnow y K o d e k su P ra w a K an o nicznego. T a k ie u ję c ie s p ra w y pozw ala w p e ł n ie jsz y m św ie tle sp o jrzeć n a obecnie o b o w iązu jące p rz e p isy z a w a rte w K o d ek sie P r a w a K anonicznego.
I. G eneza p ra w n a D ie c e z jaln e j B a d y D u sz p a ste rsk ie j i R a d y K a p ła ń sk ie j
W śród w ielu p o stu la tó w zgłoszonych p rz e d S oborem W a ty k a ń sk im II, są ta k ż e d o ty czące u sta n o w ie n ia R a d y D iecezjaln ej, w
k tó re j u c z e stn iczy lib y św ieccy, w sp ie ra ją c b isk u p a w jego d z ia łaln o ści d u s z p a s te r s k ie j1.
J e d n a z ko m isji p rzy g o to w aw czy ch , m ian o w icie K o m isja o b is k u p ach i z a rz ą d z a n iu d iecezją, w d n iu 3 m a ja 1962 r. p rz e d sta w iła P a p ie sk ie j K o m isji C e n tra ln e j p rz y g o to w a n y p rz e d S o b o rem W a ty k a ń sk im II p r o je k t sc h e m a tu O d u szp a sterstw ie. P ro je k t te n zachęca b isk u p a , ab y u s ta n o w ił D iecezjalną Radę D uszpasterską. Z a d a n ie m jej b y ło b y in fo rm o w ać b isk u p a o sta n ie i p o trz e b a c h d u c h o w y ch d iecezji i je j poszczególnych reg io n ó w , p ro w ad z ić b a d a n ia dotyczące d ziała ln o ści a p o sto lsk iej o raz u d zielać sk u tecz n y ch ra d i in s tru k c ji w sz y stk im d ie c e z jaln y m k o m isjo m za a n g a żo w a n y m w d u sz p a ste rstw o . W sk ła d D iecezjalnej R a d y D u szp a ste rsk ie j b isk u p p o w o ły w a łb y k a p ła n ó w i zak o n n ik ó w , z a jm u ją c y c h się a p o stolstw em . N a to m ia st zak o n n ice i św ieccy, zaró w n o m ężczyźni jak i k o b iety , b y lib y p o w o ły w an i do ro zw ażan ia szczególnych p ro b le m ów d u sz p a ste rsk ic h 2.
O stateczna, p rz e d so b o ro w a w e rsja sc h e m a tu o' d u sz p a ste rstw ie , na te m a t D iecezjalnej R a d y D u szp a ste rsk ie j zasadniczo p o w ta rz a tre ść pow yższego p ro je k tu sc h em a tu , w p ro w a d z a ją c je d n a k p ew n e u ściślen ia, m ian o w icie b a rd z ie j p o d k re śla się p o trz e b ę u s ta n o w ie n ia R ady, ja k i w yszczególnia się, że w je j sk ła d n a le ż y pow ołać ró w n ież członków zak o n ó w la ic k ic h 3.
S c h e m a t d e k re tu o d u szp a sterstw ie, p r z y ję ty p rz e d S oborem , zo s ta ł z a tw ie rd z o n y do d y sk u sji so b o ro w ej p rz e z O jca Św. J a n a X X III w d n iu 22 k w ie tn ia 1963 ro k u , a n a stę p n ie p rz e sła n y O jcom S o b o ru w ra z ze sc h e m a te m o b isk u p a c h i z a rzą d ze n iu diecezją. Z a w a rta tu ta j p ro p o z y cja do ty cząca D iecezjalnej R a d y D u szp a ste r skiej, p o k ry w a się z w e rs ją p o p rzed n ieg o sc h e m a tu 4.
D y sk u sja soborow a, p ro w ad zo n a w d n iu 5 listo p a d a 1963 r. w czasie 60 K o n g re g a c ji G e n e ra ln e j n a d sc h e m a te m o b isk u p a c h i z a rzą d za n iu diecezją, zw ró ciła u w a g ę n a p o trz e b ę w łączen ia w ie lu z a g a d n ie ń z n a jd u ją c y c h się w sch em acie o du szp a sterstw ie, do s c h e m a tu o b isku p a ch i o p raco w an ia jed n eg o ty lk o s c h e m a tu 5.
R e z u lta te m d y sk u sji, ja k ró w n ież p ra c k o m isji i p o d k o m isji
so-1 „In iure communi laicorum affixentur quae laicis christianis com- mittuntur ut membris consilii dioeceaani adiuvando episeopum”. (Acta
et documenta Concilió Oecumenico Vaticano II apparando, sériés I, Antepraeparatoria, Typis Polyglottis Vatican-is 1960—1961 (= Antepra-
eparatoria), t. II, cz. 8, s. 40).
2 Acta et documenta Concilio Oecumenico Vaticano II apparando,
sériés II, Praeparatoria, Typis Polyglottis Vaticanis 1964—1969 (= Pra-
eparatoriia), t. II, cz. 3, s. 689—690.
3 Schemata constitutionum et decretorum ex quïbus argumenta in
Concilio disceptanda seligentur ( = Schemata), series tertia, s. 102, 107,
Typis Polygkxttis Vatieani-s 1962.
4 Acta Synodalia Sacrosancti Concilii Oecumenici Vaticani II, Typis Polyglottis Vaticanis, 1970—1980 (== Acta Synodalia), t. II, cz. 4, s. 784.
[3] R ada D uszpasterska i R ada K apłańska 55 b o ro w y ch , b y ł sc h e m a t d e k r e tu o p a ste rsk ic h zadaniach b is k u p ó w w Kościele, w k tó ry m z n a la z ły się p ro b le m y z a w a rte zaró w n o w p o p rz e d n im sch em acie o biskupach, ja k i o d u szp a sterstw ie. P r o b le m y te je d n a k zo stały w o b e c n y m sch em acie u ję te jed n o licie i d o k ła d n ie j niż pop rzed n io . S c h e m a t d e k r e tu zo stał z a p re z en to w a n y w d n iu 18 w rz e śn ia 1964 r. podczas 83 K o n g re g a c ji G e n e ra ln e j 6. Z godnie z ży czen iem w ie lu O jców 7, zap ro p o n o w a n o w s p ra w ie D ie cezjalnej R a d y D u szp a ste rsk ie j n a s tę p u ją c y te k st: „B ardzo je st p o żądane, a b y w k aż d e j d iec ezji u sta n o w io n o o d d zieln ą R adę D u sz p a ste rsk ą , k tó re j p rz e w o d n ic z y łb y sam b isk u p d ie c e z jaln y i w k tó re j u d z ia ł m ie lib y sp e c ja ln ie w y zn a czen i d u ch o w n i, za k o n n icy i św ieccy. Z a d a n ie m te jż e R a d y będ zie to w szystko, co d otyczy d u sz p a ste rstw a , m ian o w icie śledzenie, p rz e m y śle n ie a ta k ż e w y ciąg an ie p ra k ty c z n y c h w n io sk ó w n a te m a t działaln o ści d u s z p a s te rs k ie j” 8. P ro p o n o w a n y te k s t ró żn i się zn acznie od p o p rz e d n ie j p ropozycji. O becnie zaleca się, a b y w k a żd ej d iecezji u sta n o w io n o Radę D uszpasterską, k tó re j p rz ew o d n iczący m b y łb y b isk u p . P o p rzed n io nie w sp o m n ian o a n i o p o trz e b ie R a d y w k a ż d e j diecezji, a n i o p rze w o d n ic z en iu b isk u p a . Isto tn ą now ością je st u czestn ictw o św ieck ich w R adzie. W p o p rz e d n im sch em acie p rz y z n a w a n o im ty l- ' ko p raw o w y ra ż a n ia o p in ii co do poszczególnych p ro b le m ó w d u sz p a ste rsk ic h poza R adą. D użą zm ian ą je st n o w y sposób p o w o ły w a n ia R ady. W ed łu g p o p rz ed n ieg o sc h e m a tu członków R ad y m ia n o w a łb y b isk u p (ab episcopo elig i p o te ru n t), obecnie zostało u ż y te sfo rm u ło w a n ie ogólne „ sp e c ia lite r d e le c ti” n ie w sk a z u ją c e ja k i k to m a ich w y b ierać. R ów nież n a te m a t k o m p e te n c ji R ad y w o b ec n y m sch em acie m a m y now e u jęcie, w sk az u jąc e, że p rz e d m io te m z a in te re so w a n ia je st to w szystko, co w iąże się z d ziałaln o ścią d u sz p a s te rs k ą i to w asp ek cie zaró w n o b a d a ń , p o szu k iw ań , ja k i ro z w iązań . P o p rz e d n i sc h e m a t p o d k re śla ł ra czej ro lę in fo rm a c y jn ą R ady.
W y d a je się, że p ro p o zy c je dotyczące D iecezjalnej R a d y D u szp a ste rsk ie j z a w a rte w o m a w ia n y m sch em acie są b a rd zo d o jrzałe. W dw óch n ie z b y t d łu g ic h z d a n ia c h z a w a rta je st b o g a ta tre ść i są p o d an e z asad y w o p a rc iu o k tó re m ożliw e je st sfo rm u ło w a n ie szcze gółow ych d y sp o zy cji p ra w n y c h . T oteż nic dziw nego, że w sc h e m a cie o p a ste rsk ic h zadaniach b i s k u p ó w , k tó ry u le g a ł dalszem u p rz e k sz ta łc e n iu 9, te k s t d o ty czący R a d y D u szp a ste rsk ie j n ie u leg ł z m ia
6 Acta Synodalia, t. III, cz. 2, s. 22—56, 67—68. 7 Tamże, s. 52, 64.
8 „Valde optandum est ut in unaquaque dioecesi peculiare instituatur Consilium pastorale, cui episeopus dioecesanus ipse praesit et in quo clerici, religiosi et laici, specialiter delecti, partes habeant. Huius Con- silii erit ea quae ad pastoralia opera spectaint anvestigare, perpendere, atque de eis practicas expromere conclusiones” (Tamże, s. 33).
9 Por. A cta Synodalia, t. III, cz. 6, s. 111—210, por. Acta Synodalia, t. IV, cz. 2, s. 508—617.
n ie i w id e n ty c z n y m b rz m ie n iu w szedł do d e k re tu soborow ego o p a ste rsk ic h zadaniach b is k u p ó w 10.
Z toczącej się je d n a k p ó źn iej d y sk u sji w a rto o d n o to w ać głosy, k tó re p o stu lo w ały , a b y D iecezjalnej Radzie D u szp a ste rsk ie j p r z y znać ty tu ł i z a d a n ia s e n a tu b isk u p a w sp ra w a c h d u sz p a ste rsk ic h l ł . N ie sk o rz y sta n o z ty c h p ro p o zy cji, a d o k u m e n ty soborow e p r z y z n a ły ty tu ł i fu n k c ję s e n a tu in n e m u d ie c z ja ln em u g re m iu m d o rad czem u , m ian o w ic ie R a d zie K a p ła ń s k ie j i 2.
G eneza R a d y K a p ła ń s k ie j je st b a rd z ie j sk o m p lik o w an a, gdyż jej istn ie n ie i k s z ta łt ipraw ny b a rd z o ściśle w iąże się z K a p itu łą K a te d ra ln ą , k tó ra n a p o d sta w ie K o d e k su P r a w a K a n o n iczn eg o (kan. 391 § 1) zaró w n o w o k resie p o w sta w a n ia d o k u m e n tó w so b o ro w ych, ja k i zre sz tą po S oborze sp e łn ia fu n k c je s e n a tu b isk u p a .
J u ż w p o stu la ta c h zgłoszonych n a Sobór, d o ty czący ch K a p itu ły K a te d ra ln e j, zw rócono u w ag ę n a jej p rz e s ta rz a ły c h a r a k te r oraz m a łą p rz y d a tn o ść w życiu K ościoła p a rty k u la rn e g o . T oteż r a d y k a ln ie jsz e głosy d o m ag ały się ca łk o w iteg o jej zn iesie n ia i p o w o ła n ia n o w ej R ady. N a ogół nie precy zo w an o , ja k i c h a ra k te r, z a d an ia, czy s tr u k tu r ę w in n a m ieć n o w a R ad a 13. S tą d n ie k tó re k o m p e te n cje, ja k ic h d o m ag an o się d la n o w e j R ad y , p rz y z n a n o p o tem Radzie K a p ła ń s k ie j, a in n e D iecezjalnej R a d zie D uszpasterskiej. M niej ra d y k a ln e g łosy ż ą d a ły p o zo staw ien ia K a p itu ły , ale p rz e p ro w a d z e n ia je j g ru n to w n e j re fo rm y 14.
A n a liz u ją c p o s tu la ty p rzed so b o ro w e n ie da się u sta lić z c ałą d o k ład n o ścią, czy p ro p o n o w a n o istn ie n ie i d zia ła n ie trz e c h o d rę b n y c h o rg an ó w d o rad cz y ch w d iecezji: R a d y K a p ła ń sk ie j, z r e fo r m o w an ej K a p i t u ł y K a te d r a ln e j i D iecezjalnej R a d y D u s z p a s te r skiej, czy te ż inaczej. W y d aje się, że w iększość su g e stii szła po l i nii u tw o rz e n ia je d n e j R a d y D iecezjaln ej o p ro filu d u sz p astersk im . W p ra c a c h k o m isji p rzy g o to w aw czy ch do S o b o ru W a ty k a ń s k ie go II zarzucono m y śl o zn iesien iu K a p itu ł K a te d ra ln y c h . Je d y n ie m ocno ak ce n to w a n o p o trz e b ę p rz e p ro w a d ze n ia ich g ru n to w n e j r e fo rm y , b o w iem p ro je k t sc h e m a tu o d u sz p a ste rstw ie , z a p re z e n to w a n y w d n iu 3 m a ja 1962 r. K o m isji C e n tra ln e j, n a d a l u w a ż a K a p i tu łę K a te d ra ln ą za s e n a t i ra d ę b is k u p a w z a rz ą d z a n iu diecezją, d o d a ją c że w in n a ona zająć się sp ra w a m i d u sz p a ste rsk im i i l i t u r g iczn y m i i®.
10 Dekret soborowy Christus Dominus, n. 27, 6.
11 „Quare valde opta.tur ut in dioecesi peculiare institutatur Consilium pastorale, quod munere senatus episcopi fungatur ad actionem pastora łem rite peragendam” (Acta Synodalia, t. Ill, cz. 6, s. 175).
12 Por. Dekret soborowy Presbyterorum ordinis, n. 7, 1.
13 Antepraeparatoria, t. II, cz. 3, s. 43, it. II, cz. 2, s. 300.—301, t. II, cz. 4, s. 334.
14 Antepraeparatoria, t. II, cz. 7, s. 71. 15 Praeparatoria, t. II, cz. 3, s. 688—689:
[5] Rada D uszpasterska i Rada K apłańska 57 W d y sk u sji n a d ty m p ro je k te m znow u zaa ta k o w an o K a p itu łę K a te d ra ln ą , w sk a z u ją c (ponownie n a je j p rz e s ta rz a ły c h a ra k te r, ja k ró w n ież n a fa k t, że w w ie lu d iecezjac h k a p itu ła p rz e sta ła sp ełn iać fu n k cje i ro lę s e n a tu i ra d y b isk u p a w z a rz ą d za n iu diecezją. Co w ięcej su g ero w an o , że ro lę tę sk u te c z n ie j i le p ie j m oże sp ełn iać D iecezjalna R ada D u szp a ste rsk a 16.
P ie rw sz ą w z m ia n k ę o R a d zie K a p ła ń s k ie j w sc h e m a ta c h sobor ro w y c h sp o ty k a m y w sch em acie o p osłudze i ż y c iu k a p ła n ó w , k tó ry zo stał p rz e d sta w io n y O jcom S o b o ru w czasie 127 K o n g re g a c ji G e n e ra ln e j, w d n iu 20 listo p a d a 1964 r. T e k st d o ty czący R ad y K a p ła ń sk ie j u le g a ł w czasie d alszej d y s k u s ji so b o ro w ej isto tn y m z m ia n o m 18, aż z o stał w łączony w d n iu 7 g ru d n ia 1965 ro k u do d e k re tu , soborow ego o posłudze i ż y c iu k a p ła n ó w w n a s tę p u ją c y m b rz m ie n iu : „N iech ich (k ap łan ó w ) c h ę tn ie słu c h a ją , ow szem n ie c h z asięg ają ich ra d y i ro z m a w ia ją z n im i o ty m , co d o ty czy p o trz e b p ra c y d u sz p a ste rsk ie j i d o b ra diecezji. B y zaś to d o p ro w ad zić do sk u tk u , n ie c h m a ją ra d ę , czyli s e n a t k a p ła n ó w , re p re z e n tu ją c y c h ogół p re z b ite ró w , k tó ry d o sto so w an y do d zisiejszy ch okoliczności i p o trz e b w fo rm ie i w e d łu g n o rm p ra w n y c h do o k re śle n ia , m ó g ł b y sk u te c z n ie w sp ie ra ć b isk u p a sw y m i ra d a m i w rz ą d z e n iu d ie c e z ją ” 19.
D e k re t o posłudze i ż y c iu k a p ła n ó w n ie ro z strz y g a , czy o rg a n d o rad czy b isk u p a , o k tó ry m w n im m ow a, m a b yć zu p ełn ie n o w ą in s ty tu c ją u sta n o w io n ą obok K a p itu ły K a te d ra ln e j, czy te ż g r u n to w n ie z re fo rm o w a n y m d o ty ch czaso w y m se n a te m b isk u p a . N a to m ia st ro z w ią z u je k w estię, że R ada K a p ła ń s k a je st o rg a n e m o d rę b n y m od D iecezjalnej R a d y D uszpasterskiej.
II. U stan ow ien ie i w ygaśn ięcie D iecezjalnej R ady D uszpasterskiej i R ady K apłańskiej
P o w o ła n ie D iecezjalnej R a d y D u szp a ste rsk ie j n ie je st ściśle n a k azane, ty lk o b a rd z o zalecane. T ak ie stan o w isk o z a jm u je d e k re t so borow y O p a ste rsk ic h zadaniach b is k u p ó w , k tó r y ja k w sp o m in a liśm y u ż y w a te rm in u „V alde o p ta n d u m e s t” 20. P o d o b n ie m ó w ią n o rm y w y k o n aw cze do d e k r e tu C hristus D o m in u s 21.
In acz ej n a to m ia s t p rz e d sta w ia się s p ra w a w k r a ja c h m isy jn y c h , gdzie zgodnie z d e k re te m O m i s y j n e j działalności Kościoła, R ada
16 Tamże,, s. 705>—706.
17 Acta Synodalia, t. IV, cz. 4, s. 841.
18 Szczegółowo na ten temat, J. D y d u c h , Kapituł a Katedralna i Ra
da Kapłańska, Prawo Kanoniczne, 25 (1982) nr 3—4, z. 86—88.
19 Dekret soborowy Presbyterorum ordinis, n. 7, 1. 20 Por. Dekret soborowy Christus Dominus, n. 27, 5.
21 Por. Motu proprio Ecclesiae Sanctae (=Mp. Es), I, n. 16: AAS 58 (1966) 766 (PPK, t. I, z. 1, n. 76).
D uszp a sterska w in n a b yć po w o łan a, je śli ty lk o je st to m ożliw e 22. O k ó ln ik K o n g re g a c ji d la d u c h o w ie ń stw a z 15 m a rc a 1972 ro k u d o ty czący R a d D u szp a sterskich , n a w ią z u ją c do S y n o d u B isk u p ó w 1971 r. stw ie rd z a , że u sta n o w ie n ie D iecezjalnej R a d y D u szp a ste r s k ie j sta je się coraz b a rd z ie j p o żą d an e z u w a g i n a okoliczności i s y tu a c je p a n u ją c e w św iecie. K o n fe re n c je B isk u p ie poszczególnych k ra jó w w in n y u sta lić a n a w e t stw o rzy ć w a ru n k i p o w o łan ia Rad D u szp a sterskich 23. In s tr u k c ja n a te m a t p a s te rs k ie j po słu g i b is k u pów z 22 lu teg o 1973 ro k u , w y d a n a p rz e z K o n g re g a c je bisk u p ó w , p rz y p o m in a p o trz e b ę u sta n o w ie n ia D iecezjalnej R a d y D u szp a ste r s kiej, k tó ra chociaż n ie je st n a k a z a n a lecz ty lk o b a rd z o zalecana to je d n a k b isk u p w in ie n ją u stan o w ić , jeśli zachodzi p rz y d a tn o ść jej p o w o ła n ia 24.
W to k u p ra c P a p ie sk ie j K o m isji O dn o w y K P K D iecezjalną R a dą D u szp a sterską za jm o w ał się zespół: De clericis — De sacra hierarchia, k tó r y p ro p o n o w ał, a b y p o w o łan ie R a d y n ie b y ło ści śle n a k a z a n e w k a żd e j diecezji, je d y n ie w ów czas jej u s ta n o w ie n ie b y ło b y o b o w iązu jące, g d y b y ta k d o ra d z a ły p o trz e b y d u sz p a s te rs k ie d ie c e z ji25. T a p ie rw o tn a p ro p o zy cja zo staje p o w tó rzo n a w sch em acie De Populo Dei p rz e sła n y m o rg an o m k o n su lta c y jn y m 15 listo p a d a 1977 r . 26, n a stę p n ie w schem acie z 1980 r . 27,' ja k ró w nież w sch em acie z 1982 r . 28.
In aczej p ra w o d a w stw o posoborow e n o rm u je obow iązek p o w o ła n ia R a d y K a p ła ń s k ie j, k tó r a w k a ż d e j d iecezji je st o rg a n e m ściśle p rzez p ra w o n a k a z a n y m .
P ocząw szy od m o tu p ro p rio Ecclesiae Sanctae 29 p o p rzez o k ó ln ik K o n g re g a c ji d la d u c h o w ie ń stw a O R adach K a p ła ń s k ic h z 10 p a ź d z ie rn ik a 1969 r. 30 i in s tru k c ję O pa sterskich zadaniach b isk u p a 3ij p ra w o d a w c a z d ecy d o w an ie ż ąd a od b isk u p a , a b y u s ta n o w ił Radę K a p ła ń sk ą . P o d o b n e sta n o w isk o z a jm u je P a p ie sk a K o m isja O dnow y K P K , począw szy od p ie rw o tn y c h p r o je k tó w 32, po p rzez sc h em a t k an o n ó w k sięg i II O L u d z ie B o ż y m p rz e sła n y m w 1977 r. do o rg a
22 Dekret Soborowy Ad gentes divinitus, n. 15.
23 Litterae circulares De Consilis Pastoralibus (=L.C. „De Consiliis Paistoraltibus”), n. 4 i 6, PPK, t. V, z. 1, n. 12872 i 12975.
24 Instrukcja Ecclesiae imago, n. 304 (PPK, t. VI, z. 1, n. 10964—10965). 25 De Consilio Pastorali, Communicationes, 5 (1973) 231.
26 Schemat De Populo Dei, Kan. 326.
27 Papieska Komisja Odnowy KPK, Schema Codicis Iuris Canonici, Libreria Editrice Vaticana, 198®, (Schemat KPK), kan. 431.
28 Papieska Komisja Odnowy KPK, Schema novissim um , 1982 r. (= =Schem a novissimum), kan. 511.
29 Mp. Es., I, n. 15: AAS 58(1966) 766 (PPK, t. I, z. 1, n. 75). 30 L.C. De Consilis Presbyteralibus, n. 5: AAS 62(1970) 461 (PPK, (t. III, z. 1, n. 4573).
31 Instrukcja Ecclesiae imago, n. 203, a (PPK, t. VI, z. 1, n. 10959). 32 De Consilio Presbyterali, Communicationes, 5 (1973) 229.
m p a d a D uszpasterska i Rada K apłańska 59 nów k o n s u lta c y jn y c h 33, n a stę p n ie w sch em acie z a p ro p o n o w an y m 230 u w z g lę d n ie n iu o p in ii p rz e sła n y c h p rzez w y m ien io n e k o m p e te n tn e o r g a n y 34 o raz w sch em acie z 1982 r. ss
P ra w o d a w stw o posoborow e d a je ogólne w y ty c z n e d o tyczące sp o sobu p o w o ły w a n ia D iecezjalnej R a d y D u szp a ste rsk ie j i R a d y K a płańskiej.
M otu p ro p rio Ecclesiae Sanctae d w u k ro tn ie , lecz b a rd z o ogólnie z a b ie ra głos n a te m a t sposobu u sta n o w ie n ia D iecezjalnej R a d y D u szp a ste rsk ie j p o sta n a w ia ją c , że R ad a m oże b yć u sta n o w io n a w ró żn y sposób (D iversa ra tio n e c o n stitu i d e b e t) o ra z nieco d ale j, że w R adzie d u sz p a ste rsk ie j m a ją u d z ia ł kaipłani, zak o n n icy i św ieccy s p e c ja ln ie p rze z b isk u p a w y zn aczen i (sp e c ia lite r ab episco- po ćielecti) 36.
Nieco szerzej o sposobie p o w o ły w a n ia D iecezjalnej R a d y D u s z pa ste rsk ie j m ów i w sp o m n ia n y o k ó ln ik o R adach D uszpasterskich. O k ó ln ik te n w stw ie rd z e n iu , że je st rzeczą w sk az an ą, a b y R a d a w m ia rę m ożliw ości b y ła ja k im ś o b raz em całej d iece zji i a b y re p re z e n to w a ła te n L u d B oży ja k ą je st diecezja, s u g e ru je , że p r z y n a jm n ie j p e w n a je j część p o w in n a p o chodzić z w y b o ru . D alej o k ó l n ik zaleca, a b y p e w n a część członków R a d y r e k r u to w a ła się z k a p łan ó w i św ieck ich p e łn ią c y c h fu n k c je o zasięgu d ie cez jaln y m . O stateczn ie o k ó ln ik p o zo staw ia fo rm ę u sta n o w ie n ia R a d y D u s z p a s terskiej sw o b o d n em u u z n a n iu b isk u p a , z alecają c jed n ak że, a b y jej w iększość sta n o w ili św ieccy, p o n ie w a ż o n i sta n o w ią p rz e w a ż a jącą część w sp ó ln o ty d ie c e z jaln e j 37.
P o w szech n e p ra w o d a w stw o p o zo staw ia w ięc fo rm ę u s ta n o w ie n ia R a d y D u s z p a s te r s k ie j do u n o rm o w a n ia u sta w o d a w c y p a r ty k u la rn e m u , a tu ta j d e c y d u ją c e znaczenie m a ją K o n fe re n c je B is k u pie i sam i b is k u p i d iecezjaln i.
P r o je k t now ego K o d ek su w sch em acie K sięg i II O L u d z ie B o ż y m p ro p o n o w ał, a b y sposób u s ta n o w ie n ia R a d y o k re ślił b isk u p , z ty m , że je j w iększość p o w in n i stan o w ić w ie rn i św ieccy, a w stw ie rd z e n iu , że R a d a m a b yć o b ra z e m d ie cez ji s u g e ru je p rz e p ro w ad zen ie w y b o r ó w 38. P ro p o zy c ję tę zasadniczo p o w ta rz a sc h e m a t z 1980 r., o p u szczając w y ra ź n e zalecenie, że w iększość R a d y m a ją stan o w ić św ieccy, je d y n ie ty lk o zaznaczone je st t u ta j, że R ad a w in n a sk ła d a ć się z d u ch o w n y ch , członków in s ty tu tó w życia k o n se
33 Schemat De Populo Dei, kan. 309, § 1. 34 Schem at KPK, 1980, kan. 415.
85 Schema novissim um , kam. 495, § 1.
30 Mp. Es., I, m. 16 § 1, i § 3: AAS 58(1966) 766 (PPK., t. I, z. 1, n. 76).
37 L.C. De Consiliis Pastoralibus, n. 7, PPK, t. VII, z. 1, n. 12977— —12988.
k ro w a n e g o a zw łaszcza ś w ie c k ic h 39. W te j fo rm ie p ro p o z y c ja ta z n a jd u je się w sch em acie z 1982 r. 40
W y d a je się, że p ro p o z y c ja p o zo staw ien ia sposobu u sta n o w ie n ia R a d y D u s z p a s te r s k ie j b isk u p o w i d iec ezjaln em u je s t słuszne, b o w iem fo rm a ta w in n a b yć d o sto so w an a do w a ru n k ó w m iejscow ych. W y p a d a ta k ż e dodać, że p o w o łan ie D iecezjalnej R a d y D u s z p a s te r skiej, k tó r a b y ła b y o b ra z e m diecezji, n ie je st ła tw e i n a strę c z a szereg tru d n o śc i jego p ra k ty c z n a re a liz a c ja .
P o w szech n e u sta w o d a w stw o posoborow e, n o rm u ją c sposób u s ta n o w ien ia R a d y K a p ła ń s k ie j, podało ty lk o ogólne zasady, p o d o b nie ja k to m iało m iejsce w w y p a d k u sposobu p o w o łan ia D iecezjal n e j R a d y D u szp a sterskiej. M otu p ro p rio E cclesia e. Sanctae p o s ta n aw ia, że u sta n o w ie n ia R a d y K a p ła ń s k ie j w in n o się d o k o n ać w e d łu g sposobu i fo rm o k re ślo n y c h przez b isk u p a (M odis ac fo rm is ab episcopo s ta tu e n d is ) 41. O k ó ln ik o Radach K a p ła ń s k ic h , k tó r y zo stał w y d a n y p rz ez K o n g re g a c ję ' d la d u c h o w ie ń stw a po p rz e p ro w a d z e n iu k o n s u lta c ji z b isk u p a m i całego K ościoła, p o d a je w y ty czne d o tyczące sposobu ich u s ta n a w ia n ia . O k ó ln ik stw ie rd z a , że sposób p o w o łan ia Ra d K a p ła ń s k ic h (pozostawia się u z n a n iu b is k u pa. J e d n a k ż e n a p o d sta w ie n a d e sła n y c h p rzez B isk u p ó w u w ag , z n a czna część członków R a d y b y ła p o w o ły w an a przez w y b o ry k a p ła n ó w i ta k i sposób u z n a n o za n a jsłu szn iejszy . P o zo stali członkow ie R a d y w in n i pochodzić częściow o z b e z p o śre d n ie j n o m in a c ji b is k u pa, a częściow o z u rz ę d u , n a p o d sta w ie sp e łn ia n e j fu n k c ji w d ie cezji nip. w ik a riu sz g e n e ra ln y czy r e k to r s e m in a r iu m 42.
O d m ien n e stan o w isk o w sp ra w ie sposobu u sta n o w ie n ia R a d y K a p ła ń s k ie j z a jm u je P a p ie sk a K o m isja O d n o w y K P K , k tó ra pozo sta w ia ją c p ew n ą sw obodę b isk u p o w i p ro p o n u je n a stę p u ją c e n o rm y u s ta n a w ia n ia R ady:
1° o d p o w ied n ia część członków p o w in n a b yć w y b ra n a w sposób w o ln y p rzez k a p łan ó w , zgodnie z p rz e p isa m i zam ieszczonym i p o n i żej k an o n ó w o ra z s ta tu tó w ,
2° zgodnie z p o sta n o w ie n ia m i s ta tu tu n ie k tó rz y k a p ła n i w in n i być re p re z e n to w a n i w R adzie z ra c ji zajm o w an eg o u rzęd u ,
3° b isk u p d ie c e z jaln y m oże sw o b o d n ie zam ian o w ać n ie k tó ry c h członków 43.
P ro p o z y c je te p o w ta rz a sc h e m a t z' 1980 r . 44 N a to m ia st sc h e m a t z 1982 r. w p ro w a d z a zm ian ę w n u m e rz e 1, b o w iem w m iejscu
39 Schem at KPK, kan. 432, § 1. 40 Schema novissim um , kan. 512, § 1.
41 Mp., Es., I, n. 15 § 1: AAS 58(1966), 7:66 (PPK, t. 1, z. 1, n. 75). 42 L. C. De Consiliis Presbyteralibus, n. 8: AAS 62 (1970) 462 (PPK), t. III, z. 1, n. 4576i—4577.
43 Schemat De Populo Dei, kan. 311. 44 Schem at KPK, 1980, kan. 417.
[91 P ad a D uszpasterska i Rada K apłańska 61
w y ra ż e n ia „ o d p o w ied n ia część czło n k ó w ” w p ro w a d z a „około p o ło w y ” 45.
N a te m a t p o w o łan ia Diecezjalnej R a d y D u szp a ste rsk ie j K odeks p o stan aw ia: „W p o szczególnych d iece zjach n a le ż y u sta n o w ić R adę D u sz p astersk ą w ów czas, jeśli to d o ra d z a ją okoliczności d u s z p a s te r skie. Z a d a n ie m je j je s t b a d a ć pod k ie r u n k ie m . b isk u p a to w sz y stko, co d o ty czy d ziałaln o śc i d u sz p a ste rsk ie j, a ta k ż e an alizo w ać i p rz e d sta w ia ć w n io sk i” 4fi. M ożna zauw ażyć, że u sta n o w ie n ie D ie cezjalnej R a d y D u szp a ste rsk ie j n ie je st ściśle n a k a z a n e, a le ró w nież n ie je s t ono dow olne, b o w iem jeśli p o trz e b y d u sz p a ste rsk ie diecezji w y m a g a ją je j p o w o łan ia, w ów czas b isk u p je st zo b o w ią zany ją u stan o w ić . O cena p o trz e b d u sz p a ste rsk ic h p rz e m a w ia ją cych za R ad ą n a le ż y zasadniczo do b isk u p a . C h y b a b y ło b y w sk a z a ne u z u p e łn ie n ie te j n o rm y dysp o zy cją, iż w ócen ie p o trz e b y R a d y D u szp a sterskiej w in ie n b isk u p zasięgnąć z d a n ia R a d y K a p ła ń skiej.
W sp ra w ie p o w o ła n ia R a d y K a p ła ń s k ie j K o d ek s p o d a je n a s tę p u jącą dysp o zy cję: „W k aż d e j d iecezji w in n a b y ć u sta n o w io n a R a da K a p ła ń sk a , czyli zespół k a p łan ó w , b ę d ą c y ja k b y s e n a te m b i sk u p a i re p re z e n tu ją c y m p re z b ite riu m . J e j za d a n ie m je st w sp ie ra n ie b isk u p a w k ie ro w a n iu diecezją, zgodnie z p rz e p isa m i p ra w a , ażeby m ożliw ie n a jb a rd z ie j pom n ażało się d o b ro p a ste rsk ie p o w ie rzonej m u części L u d u B ożego” 47. T ak w ięc u sta n o w ie n ie R a d y K a p ła ń skiej je s t ściśle n a k a z a n e a b isk u p , k tó ry b y tego n ie d o k o n ał p o w ażn ie n a ru s z y łb y p raw o .
N ow y K o d ek s ogólnie p o d a je sposób p o w o łan ia D iecezjalnej R a dy D u szp a sterskiej: „R ad a D u sz p a ste rsk a sk ła d a się z w ie rn y c h po zo stający ch w p e łn e j w spólnocie z K ościołem K ato lick im , z a rów no d u ch o w n y ch , ja k i członków in s ty tu tó w życia k o n se k ro w a nego, a zw łaszcza św ieckich, w y zn aczo n y ch w sposób o k re ślo n y przez b isk u p a d ie c e z jaln e g o ” 48. O sposobie p o w o ła n ia R a d y d e c y d u je b isk u p , k tó ry w in ie n ta k u k sz ta łto w a ć sk ła d R ady, a b y b y ła o d z w iercied len iem diecezji, a p rz e d e w szy stk im , a b y n a le ż n e im m iejsce z a ję li w n ie j w ie rn i św ieccy.
In aczej, bo dość szczegółow o je st sfo rm u ło w a n a n o rm a o sp o sobie ustanow ienia- R a d y K a p ła ń sk ie j: „G dy idzie o w y zn aczen ie członków R a d y K a p ła ń sk ie j to:
1° około p o ło w y -w inno b yć w y b ra n y c h w sposób w o ln y p rzez kap łan ó w , zgodnie z p rz e p isa m i zam ieszczonych p o n iżej k an o n ó w oraz sta tu tó w ;
2° n ie k tó rz y k a p ła n i, zgodnie z p o sta n o w ie n ia m i s ta tu tó w w in n i być czło n k am i sta ły m i, a w ięc n a le ż ą cy m i do R a d y z ra c ji s p e ł n ianego u rz ę d u ,
45 Schema novissim um , kan. 497.
48 Odnowiony Kodeks Prawa Kanonicznego (=OKPK) kan. 511. 47 Tamże, kan. 495, § 1.
3° b isk u p m oże sw o b o d n ie m ian o w ać n ie k tó ry c h członków R a d y ” 49. P ra w o d a w c a u w a ż a / że n a jle p sz y m sposobem p o w o łan ia członków R a d y K a p ła ń s k ie j są w o ln e w y b o ry , słu szn ie n a k a z u je , a b y k a p ła n i sp e łn ia ją c y w ażn e u rz ę d y w d iecezji w eszli w je j sk ład , ja k ró w n ie ż d a je b isk u p o w i p ew n e m ożliw ości w p ły w u n a sk ła d R ady.
M ożna zauw ażyć, że k odeksow e n o rm y d o tyczące u sta n o w ie n ia D iecezjalnej R a d y D u szp a ste rsk ie j p o zo staw iają b isk u p o w i du żą sw obodę zaró w n o co do f a k tu p o w o ła n ia R ady, ja k i sposobu je j u sta n o w ie n ia . J e ś li chodzi o u sta n o w ie n ie R a d y K a p ła ń s k ie j to ściśle n a k a z u ją je j pow o łan ie, a sposób p o w o łan ia je st o k re ślo n y dość szczegółow o.
M otu p ro p rio Ecclesiae Sanctae nie p o d a je ża d n y c h w sk a z a ń n a te m a t w y g aśn ięcia D iecezjalnej R a d y D uszpasterskiej, ferak te n m ożna było' tra k to w a ć jak o p e w n ą lu k ę p ra w n ą lu b jak o p ozo sta w ie n ie u n o rm o w a n ia te j sp ra w y K o n fe re n c ji B isk u p ie j czy też sam em u b isk u p o w i. D o p iero o k ó ln ik O Radach D u szp a ste rsk ic h p o sta n a w ia , że w czasie o p ró ż n ien ia sto licy b isk u p ie j u s ta je d z ia łaln o ść R a d y D u szp a sterskiej. J e d n a k ż e ty m czaso w y a d m in is tra to r m oże z e b rać jej członków d la zasięgnięcia opinii, jeśli tego w y m ag a s p ra w a 50. W y d aje się, że b isk u p m ó g łb y rozw iązać R a d ę D u sz p a s te rs k ą w ów czas, g d y b y jej działaln o ść sta ła się n ie p rz y d a tn a czy w ręcz szk o d liw a d la d u sz p a ste rz o w a n ia w diecezji.
P a p ie sk a K o m isja Odmowy K P K u w aża, z aró w n o w p ie rw o tn e j p ro p o zy cji 51, ja k i w sch em acie K sięg i II O L u d z ie B o ż y m z 1977 ro k u , że R ada D u szp a ste rsk a w y g asa w czasie w akam su sto licy b i sk u p ie j 52. P ro p o z y c ja ta n ie zm ien io n a w eszła ró w n ież do sc h e m a tu z 198 0 53 i 1982 r o k u 54.
N a pew no is tn ie ją ra c je p rz e m a w ia ją c e za pow yższą p ro p o zy cją, d o ty czącą w y g aśn ię cia D iecezjalnej R a d y D u szp a ste rsk ie j w c h w i li o p ró ż n ie n ia sto licy b isk u p ie j. W y d aje się je d n a k , że są ta k ż e p ow ażn e ra c je p rz e m a w ia ją c e za jej p o zo staw ien iem , choćby ta, że R a d a m a b yć re p re z e n ta c ją w sp ó ln o ty L u d u Bożego; o czym p o w iem y n iżej. Z atem , jeśli p o zo staje w sp ó ln o ta, m o g ła b y pozo stać jej re p re z e n ta c ja .
N ieco in ac zej k s z ta łtu je się sp ra w a w y g aśn ięcia R ad y K a p ła ń sk iej. J u ż m o tu p ro p rio Ecclesiae San cta e zarząd za, że w czasie w a k a n su u s ta je R ada K a p ła ń sk a , c h y b a że w s p e c ja ln y c h w a r u n k ach , u z n a n y c h p rzez Stolicę A p o sto lsk ą z a tw ie rd z i ją W ik a riu sz
49 Tamże, kan. 497.
50 L. C. De Consiliis Pastoralibus, n. 11, PPK, t. VII, z. 1, n. 12981. 61 De Consilio Pastorali, Communicationes, 5(1973) 231.
62 Schemat De Populo Dei, kan. 328, § 2. *3 Schem at KPK, 1980, kan. 433 § 2. 64 Schema noviissimum, kan. 513, § 2.
[11] jRada D uszpasterska i Rada K apłańska 63 K a p itu ln y lu b ty m czaso w y a d m in is tra to r a p o s to ls k i55. Po te j l i n ii idzie ta k ż e o k ó ln ik o R adach K a p ła ń s k ic h z 1969 r. 56
N o rm a ta sp o tk a ła się z k r y ty k ą a u to ró w , k tó rz y u zn ali, że je st n iesłu szn a, p o d w a żająca sam ą in s ty tu c ję R a d K a p ła ń sk ic h , n iezg o d n a z w y ty c z n y m i S oboru. N ierzad k o a u to rz y o d w o ły w ali się do an alo g ii z K a p itu ła m i K a te d ra ln y m i, k tó re p rzecież w czasie w a - k a n s u sto licy b is k u p ie j o trz y m u ją w ięk sze u p r a w n ie n ia 37.
T oteż nic dziw nego, że p ie rw o tn a p ro p o z y c ja K o m isji O dnow y K od ek su , m ów iąca, że w czasie w a k a n su R ada K a p ła ń s k a pozo sta je , lecz w ciąg u 6 m iesięcy od o b jęcia sw o jej sto licy n o w y b i sk u p w in ie n u sta n o w ić n o w ą R ad ę a w ów czas w y g asa p o p rz e d n ia 5S, z a sta ła p o w ita n a z u z n a n ie m 59.
P ro p o z y c ja ta zo stała isto tn ie zm ien io n a w sch em acie De Populo Dei z 1977, n a n a stę p u ją c ą : ,,§ 2 W czasie o p ró ż n ie n ia sto licy b i s k u p ie j u s ta je k a d e n c ja R a d y K a p ła ń sk ie j, a je j z a d a n ia są w y p e ł n ia n e p rzez K o leg iu m K o n su lto ró w , o k tó ry m w k an. 316. W ciągu 6 m iesięcy od o b jęcia sw o jej d iecezji b isk u p o b o w ią zan y je st u sta n o w ić n o w ą R adę K a p ła ń s k ą ”, z a ra z p o tem sc h e m a t p o d aje p ro p o n o w a n ą n o rm ę o ro z w ią z a n iu R a d y K a p ła ń sk ie j p rzez b i sk u p a : § 3 „G d y b y R a d a K a p ła ń s k a p rz e s ta ła .w y k o n y w a ć z a d a n ia p o w ierzo n e je j dla d o b ra diecezji, albo zaczęła je p o w ażn ie n a d używ ać, w ów czas b isk u p d ie c e z jaln y — w y słu c h a w sz y z d an ia K o le g iu m K o n su lto ró w — m oże ją rozw iązać. J e d n a k ż e w ciągu ro k u p o w in ie n u sta n o w ić now ą R a d ę ” 60.
K o leg iu m K o n su lto ró w , o k tó ry m m ow a w c y to w a n y m k an o n ie, p o w o łu je b isk u p sp o śró d członków R a d y K a p ła ń sk ie j. J e s t ono in s ty tu c ją now ą, p ro p o n o w a n ą p rzez p ro je k t now ego k o d e k s u 61. P ro p o zy c ja, do ty cząca w y g aśn ięcia R a d y K a p ła ń s k ie j, z a w a r ta w sch em acie z 1977 r. zo stała b ez z m ian p o w tó rz o n a w sc h e m a cie z 1980 r. 62 N a to m ia st sc h e m a t z 1982 r. bez zm ian p o w ta rz a ty lk o p ro p o n o w a n ą n o rm ę o w y g a śn ięciu R a d y K a p ła ń s k ie j w c z a sie w a k a n su sto licy b isk u p ie j, p o d aje zaś n o w ą proipozycję co do
55 Mp. Ęs„ I, m. 15, § 4: AAS S8 (1966) 766 (PPK, t. I, z. 1, n. 75). 59 Por. L. C. De Consiliis Presbyteralibus, n. 10: AAS 62 (1970) 466 (PPK t. III, z. 1, n. 4589).
57 Por. H. M ü l l e r , Der Priesterrat als Senat des Bischofs, Oester- reichisches Archiv für Kirchenrecht, 24(1973) z. 1, s. 13, por. J. B e y e r ,
De Consilio P resbytern adnotationes, Periodica de re morali canonica
liturgica, 60 (1971) 48.
58 De Consilio Preśbyterali, Commundcationes, 5{197'3) 230.
69 p OTi jyj_ f ą Qj Rada Kapłańska now ym senatem biskupa diece zjalnego, Prawo Kanoniczne, 21(1978) nr 3—4, s. 66.
60 Schemat De Populo Dei, kan. 315.
61 Szerzej o Kolegium Konsultorów, por. J. D y d u c h , art. cyit., s. 91—■ —95.
ro z w ią z a n ia R ady. M ianow icie żąda, a b y b isk u p ro zw iązu jąc ją p o ro zu m iał się z m e tr o p o litą 63.
P ra w o d a w stw o , kod ek so w e p o sta n a w ia : „R adę D u sz p a ste rsk ą u - sta n a w ia się n a czas p rz e w id z ia n y w s ta tu ta c h w y d a n y c h przez b isk u p a. P odczas o p ró ż n ie n ia sto licy w y g asa R ada D u szp a ster s k a ” 64. T a k w ięc D ie cezjaln a R ada- D u sz p a ste rsk a w y g asa po u p ły w ie czasu, n a k tó r y zo stała u sta n o w io n a i w czasie o p ró żn ien ia sto licy b isk u p ie j. D yspozycje kod ek so w e n ie o k re śla ją sposobu, w ja k i R a d ę w in ie n tra k to w a ć ty m czaso w y a d m in is tra to r diecezji.
Z u p e łn ie in n e ro z w ią z a n ie p rz e w id u je K o d ek s w sp ra w ie w y g aśn ięcia R a d y K a p ła ń sk ie j: ,,§ 1. C złonkow ie R a d y K a p ła ń sk ie j w in n i b yć u s ta n a w ia n i czasowo, n a o k res p rz e w id z ia n y w s ta tu tach , ale w te n sposób, ażeb y cała R ady, lu b p rz y n a jm n ie j jej część b y ła o d n a w ia n a co pięć lat.
§ 2. Podczas o p ró ż n ie n ia sto lic y w y g a sa R ada K a p ła ń sk a , a jej fu n k c je są w y p e łn ia n e p rzez K o leg iu m K o n su lto ró w . W c iąg u ro k u od o b jęcia diecezji, b isk u p w in ie n u sta n o w ić n o w ą R ad ę K a p ła ń ską.
§ 3. J e ś li R ada K a p ła ń s k a n ie w y p e łn ia z a d a ń p o w ierzo n y ch je j d la d o b ra diecezji, albo p o w ażn ie n a d u ż y w a sw oich k o m p e te n cji, b isk u p d ie c e z jaln y m oże ją rozw iązać, po k o n su lta c ji z m e tro p o litą albo g d y chodzi o stolicę m e tro p o lity , z b isk u p e m su- fra g a n e m n a js ta rs z y m n o m in a c ją . Je d n a k o w o ż w ciąg u ro k u w i n ie n u sta n o w ić n o w ą R a d ę ” 65.
Z asadniczo R ada K a p ła ń s k a w in n a trw a ć p e rm a n e n tn ie , chociaż ro ta c ji p o d le g a ją jej członkow ie. W p raw d zie w czasie w a k a n su s to licy b isk u p ie j w y g a sa R ada K a p ła ń ska , a le je j fu n k c je p rz e jm u je K o leg iu m K o n su lto ró w , k tó re sk ła d a się z członków R ad y K a p ła ń sk ie j m ia n o w a n y c h p rze z b isk u p a 68. N ow ością w sto su n k u do n o rm o Radzie D u s z p a s te r s k ie j je st p o d an ie w a ru n k ó w ro z w iąza n ia R ad y K a p ła ń sk ie j. Z achodzi p y ta n ie : czy ta k ż e w ów czas fu n k c je R a d y K a p ła ń s k ie j p rz e jm ie K o le g iu m K o n su lto ró w , k tó re n ie m o że b y ć ro zw iązan e p rzez b isk u p a.
III. Zadania i kom petencje D iecezjalnej E ady D uszpasterskiej i Bady K apłańskiej
J u ż te k s ty soborow e o D iecezjalnej R a d zie D u szp a ste rsk ie j i R adzie K a p ła ń s k ie j zaznaczają, że je d n a i d ru g a m a za p rz e d m io t sw ej p ra c y d ziałaln o ść d u s z p a s te r s k ą 67. N ic w ięc dziw nego, że ich z a d a n ia w w ie lu p u n k ta c h są zbieżne.
04 Schem a novissim um , 1982, kan. 501, § 3. 64 Tamże, kan. 513.
65 Tamże, kan. 501.
ee Tamże, kan. 502, § 1.
67 Por. Dekret soboirowy Christus Dominus, n. 27 oraz Presbyterorum
[13] P a d a D uszpasterska i R ada K apłańska 65
Zarówno R ada D u szp a sterska jak i R ada K a p ła ń sk a m ają u d zie lać inform acji biskupow i i służyć mu radam i odnośnie zagadnień duszpasterskich. Jednak doradczy charakter jednego i drugiego organu różni się nieco m iędzy sobą.
M otu proprio E cclesiae S a n cta e postanaw ia, że R ada D u szp a ste r
ska posiada jed yn ie głos doradczy 68. W yłącznie doradczy głos D ie ce zja ln e j R a d y D u szp a ste rsk ie j w yp ływ a ze struktury K ościoła
partykularnego i z natury kapłaństw a służebnego, gdzie na pod staw ie najstarszej tradycji, tylko posiadający sakram ent kapłań stwa w sposób legaln y rządzili K o śc io łe m 69. Z natury głosu R a d y
D u szp a sterskiej, który jest tylko doradczy, w ynika, że żadnej k w e
stii duszpasterskiej nie m oże ona rozstrzygnąć bez zgody biskupa, bow iem w jego kom petencji leży w yd aw an ie zarządzeń duszpa sterskich. N iem niej jednak przez inform ację i w yrażenie opinii Rada m oże odegrać w ielką rolę w działalności ustaw odaw czej b i skupa, przez przygotow yw anie rozporządzeń duszpasterskich.
N ieprzyznanie R a d zie D u szp a ste rsk ie j żadnego głosu decydującego w yw ołało dyskusję w śród autorów, którzy uznali, że n ie byłoby sprzeczne z rolą biskupa w K ościele partykularnym , ani jakim ś zagrożeniem dla jego posługi, gd yb y w p ew nych w ypadkach nie tylko m ógł, ale m usiał zw ołać Radę, aby w określonych sytuacjach był zobow iązany w ysłuchać jej głosu, a n aw et uw zględnić przed staw ione dezyderaty, ew en tu aln ie uzasadnić odm ienne postępow ą- nie 70.
D alsze norm y dotyczące R a d y D u szp a ste rsk ie j zaw arte w póź niejszych dokum entach Stolicy A postolskiej nadal przyznają jej tylko głos doradczy, ale dodają, że opinie i sugestie w iernych, przedstaw ione w duchu praw dziw ej jedności, mogą stać się w ie l ką pomocą przy form owaniu' decyzji a biskup pow inien bardzo do ceniać- propozycje i su gestie w ysu n ięte przez Radę, starając się sk o rzystać w iele z jej zgodnej w ypow iedzi 71.
K om isja O dnow y K odeksu Praw a K anonicznego w sw ej p ier w otnej propozycji przytacza norm ę zaw artą w Motu proprio E ccle
siae S a n cta e a w ięc, że D u szp a ste rsk a R ada posiada tylk o głos d o
radczy i powtarza ją w następnych projektach 72.
Motu proprio E cclesiae Sa n cta e przyznało R a d zie K a p ła ń sk ie j
08 Mp. Es., I, n. 16, § 2: AAS 58(1966) 766 (PPK, t. I, z. 1, n. 13), 69 Por. J. B e y e r, De Consilio Pastorali adnotationes, Periodica de re m orali canonica liturgica, 61(1972) 3>8.
70 Por. T. P i e r o n e k , Rada Duszpasterska: powstanie, rozwój, pro blematyka, Analecta Cracoviensia, 9(1977) ©99.
71 L.C. De Consiliis pastoralibus, n. 8, PPK t. VII, z. 1, n. 12982, por. Instrukcja Ecclesiae imago, n. 204, PPK , t. VI z. 1 n. 10966.
72 Por. Communicationes, 5(1973) 231, por. Schem at De Populo Dei, kan. 329, par. 1, por. schemat KPK, kan. 434, § 1, Schem a novissim um , kan. 514, § 1.
ta k ż e ty lk o głos d o rad cz y 73, lecz w y g lą d a on in aczej niż głos d o ra d c z y R a d y D u szp a ste rsk ie j. O szczególnym c h a ra k te rz e d o ra d - czości R a d y K a p ła ń sk ie j m ów i o k ó ln ik O R adach K a p ła ń sk ic h , stw ie rd z a ją c, że R ada K a p ła ń sk a je st o rg a n e m szczególnego ro d z a ju i zasadniczo n ie p rz y słu g u je jej p ra w o w y d a w a n ia decyzji, k tó re b y w ią z a ły b isk u p a , ch y b a że co in n eg o p o sta n o w i p raw o pow szech n e K ościoła lu b b isk u p u zn a za w sk a z a n e p rzy zn ać R a dzie w poszczególnych w y p a d k a c h głos d e c y d u jący . S tw ie rd z a się w szakże, że je st to o rg a n d o ra d c zy o szczególnym c h a ra k te rz e , p o n ie w aż z n a tu r y sw o je j i ze w zg lęd u n a p ro c e d u rę p rzew y ższa i n n e o rg a n y tego sam ego ro d z a ju 74. T a k w ięc is tn ie je m ożliw ość p o sia d a n ia p rz e z R adę K a p ła ń sk ą głosu d ecy d u jąceg o , w iążącego b i sk u p a , k tó re j to m ożliw ości n ie p rz e w id u je p ra w o w w y p a d k u D iecezja ln ej R a d y D u szp a ste rsk ie j. W p rzy to czo n y m s tw ie rd z e n iu o k ó ln ik a O R adach K a p ła ń sk ic h , że przew y ższa o na o rg a n y tego sam ego ro d z a ju , z a w ie ra się u w a g a o je j o d n iesie n iu do D iecezja l n e j R a d y D u szp a ste rsk ie j i K a p itu ły K a te d ra ln e j.
W y d aje się je d n a k , że o n a jb a rd z ie j isto tn e j ró ż n ic y w d o ra d - czości R a d y D u szp a ste rsk ie j i R a d y K a p ła ń sk ie j m ów i p o sta n o w ię -, n ie z a w a rte w o k ó ln ik u O R adach D u szp a stersk ich : „G dy idzie o z a g a d n ie n ia d u sz p a ste rsk ie zw iązan e z w y k o n y w a n ie m ju r y s d y k cji lu b w ła d z y z a rz ą d za n ia , to b isk u p p o siad a ju ż w ła sn y sen at, a m ia n o w icie R ad ę K a p ła ń sk ą , k tó ra go w sp ie ra sw y m i ra d a m i” 7S. R ada K a p ła ń sk a m oże p rzez sw o ją d ziałaln o ść d o rad czą u c z e stn i czyć b ezp o śre d n io w a k ta c h ju ry s d y k c y jn y c h b isk u p a ; ta k , że d a n y a k t pochodzi ró w n o cześn ie od b isk u p a i R a d y K a p ła ń sk ie j, w zg lęd n ie w y ra ż a o na zgodę n a a k t ju ry s d y k c y jn y b isk u p a . N a to m ia st Rada D u szp a ste rska sw o ją d ziała ln o ścią d o rad czą m oże u cze stn iczy ć je d y n ie w p rz y g o to w a n iu a k tu ju ry sd y k c y jn e g o .
W p ra c a c h K o m isji O dn o w y K P K p ro p o zy cje d o tyczące d o ra a - czości R a d y K a p ła ń s k ie j ró ż n ią się od w y żej om ó w io n y ch d o ty c z ą cych D iec ezja ln ej R a d y D u szp a ste rsk ie j. W p ra w d zie jak o re g u łę sta w ia się w k o le jn y c h p ro je k ta c h zasadę, że R ada K a p ła ń sk a p o siad a ty lk o głos do rad czy , lecz d o d aje się u z u p e łn ie n ie . I ta k w p ie rw o tn e j p ro p o z y cji dodano, że w y ją tk o w o m ożna R a d zie K a p ła ń sk ie j p rz y z n ać głos d e c y d u ją c y w w y p a d k a c h o k reślo n y ch p ra w e m p o w sze ch n y m lu b w ów czas, jeśli b isk u p d ie c e z jaln y tak zarząd zi w s y tu a c ja c h u sta lo n y c h przez K o n fe re n c ję B is k u p ią 76. P ro p o z y c ja ta zo sta je p o szerzona w sch em acie z 1977 r. stw ie rd z e niem , że w w y p a d k a c h , g d y Rada K a p ła ń sk a u z y sk a ła głos d ecy d u ją cy , b isk u p ń ie m oże p o d jąć d ecy z ji b ez jej z g o d y 77 D alszej 73 MP. Es., I,, n. 15, par. 3: AAS 58(1906) 766 (PPK, t. I, z. 1, n. 7i5). 74 L. C. De Consiliis Presbyterialibus, n. 9: AAS 62(19TO) 463. 75 L. C. De Consiliis Pastoralibus, n. 9, PPK, t. VII, z. 1, n. 12985.
76 De Consilio Presbyterali, Communicationes, 5(1973) 230.
zm ian ie u le g ła o m a w ia n a p ro p o z y c ja w sch em acie z 1980 r., k tó ry p o d a je n a s tę p u ją c ą n o rm ę: „R ada K a p ła ń sk a p o siad a je d y n ie głos d orad czy , b isk u p d ie c e z ja ln y p o w in ie n w y słu ch ać jej z d a n ia lu b ta k ż e u zy sk a ć je j zgodę je d y n ie w w y p a d k a c h w y ra ź n ie w p ra w ie o k re ślo n y c h ” 78.
P ro p o n o w a n a n o rm a zo stała zm ien io n a w schem acie z 1982 r., k tó ry m ów i, że R ada K a p ła ń sk a p o siad a je d y n ie głos d o ra d c z y i b isk u p w in ie n w y słu ch ać jej zd a n ia w w aż n y c h sp ra w a c h , zaś je j zgoda je st w y m a g a n a w y łączn ie w w y p a d k a c h w y ra ź n ie o k r e ślo n y ch w p ra w ie 79.
N a te m a t w a lo ru p raw n eg o głosu D iecezja ln ej R a d y D u szp a ste r s k ie j K o d ek s p o sta n a w ia : „R ad a D u sz p a ste rsk a p o sia d a ją c a j e d y n ie głos d o rad czy , je st zw o ły w an a, zależnie od p o trz e b d u sz p a ste rsk ic h , przez b isk u p a d ieczjalnego, k tó re m u te ż p rz y słu g u je w y łączne p ra w o je j p rzew o d n iczen ia. R ów nież ty lk o on d e c y d u je o ty m , co z z a g a d n ie ń ro z w a ż a n y ch p rz ez R ad ę m a zostać o p u b li k o w an e jak o p ra w o p a r ty k u la r n e ” 80. Z a te m K o d ek s p rz y z n a je R adzie D u szp a ste rsk ie j je d y n ie głos dorad czy , a ty lk o b isk u p m o że je j u c h w a ło m n a d a ć w a lo r zobow iązujący.
M ożna p rzy p u szczać, że w p rz y sz ły m p ra w o d a w stw ie p a r t y k u la rn y m , zw łaszcza K o n fe re n c ji B isk u p ic h , z n a jd ą się d yspozycje u z u p ełn iające tę ogólną n o rm ę o głosie d o rad czy m R a d y D u szp a s te rsk ie j, k tó re o k re ślą sto p ie ń zo b o w iązan ia b isk u p a w obec jej p rze d ło żeń i su g estii. C hociaż zgodnie z z a sad a m i teo lo g iczn y m i i p ra w n y m i b isk u p n ie je s t zw ią zan y p ro p o z y c ja m i D ie cezja ln ej R a d y D u szp a ste rsk ie j, je d n a k w y d a je się, że n ie b y łb y w p o rz ą d ku, g d y b y życzliw e ra d y b ę d ące w y ra z e m tro s k i o dobro K o ścioła p o m in ą ł m ilczen iem i n ie w z iął pod u w ag ę. T a k a p o staw a p rz e k re ś la ła b y w ogóle sens istn ie n ia R ady.
O w a lo rze p ra w n y m głosu R a d y K a p ła ń s k ie j K o d ek s stw ie rd z a co n a stę p u je : „§ 2. R a d a K a p ła ń sk a p o siad a je d y n ie głos doradczy. B isk u p d ie c e z ja ln y p o w in ien w y słu ch a ć jej z d a n ia w w a ż n ie jszy ch sp ra w a c h , p o trz e b u je zaś je j zgody ty lk o w w y p a d k a c h w y ra ź n ie w p ra w ie o k reślo n y ch .
§ 3. R ad a K a p ła ń s k a nie m oże n ig d y działać bez b isk u p a, k tó ry też je d y n ie m oże ogłosić to, co zostało u c h w a lo n e zgodnie z p o s ta n o w ie n ia m i § 2.” 81. Z asadniczo R ada K a p ła ń sk a p o sia d a głos d o rad c zy i b isk u p w in ie n zasięgnąć jej o p in ii w w a ż n ie jszy ch sp ra w a c h d o ty cząc y ch d o b ra diecezji. R ów nocześnie K o d ek s o tw ie ra p rze d R adą K a p ła ń sk ą m ożliw ość g łosu d e c y d u jąceg o w w y p a d k a c h o k re ślo n y c h w y ra ź n ie p rzez p raw o . J e d n a k w K o d ek sie n ie z n a jd u je m y żadnego w y p a d k u , w k tó ry m b isk u p p o trz e b o w a łb y
78 Schemat KPK, 1980, kan. 420, § 2.
79 Schema novissim um , 1982, kan. 500, § 2.
80 OKPK, kan. 514, § 1. 81 Tamże, kan. 500.
zgody R a d y K a p ła ń sk ie j. Praw dopodobnie takie m ożliw ości znaj dą się w praw ie partykularnym .
D iecezjalna R ada D u szp a sterska i R ada K a p ła ń sk a spełnia w y
znaczone zadania doradcze i inform acyjne, pom agając biskupow i w kierow aniu duszpasterstw em w diecezji jako reprezeentacja.
D iecezjalna R ada D u szp a ste rsk a reprezentuje cały Lud B oży d ie
cezji, zaś R ada K a p ła ń sk a — prezbiterium .
Motu proprio E cclesiae sanctae nie m ów i jeszcze w yraźnie o potrzebie reprezentow ania całej diecezji przez R adę D u szp a sterską , jedynie zarządzając, aby m ieli w niej udział kapłani, zakonnicy i św ieccy poniekąd pośrednio w skazuje, aby jej członkow ie repre zentow ali podstaw ow e stany ludu B o ż e g o 82. R eprezentatyw ności
R a d y D u szp a ste rsk ie j w yraźnie żąda okólnik O R adach D u szp a ste rsk ic h , który m ówi, że skład osobow y R a d y D u szp a ste rsk ie j w i
nien reprezentow ać całą część Ludu Bożego należącego do diecezji, uw zględniając przy ty m różne regiony diecezji, w arunki społeczne i zaw odow e, jak rów nież udział jaki m ają poszczególne osoby w apostolacie in dyw idualn ym czy zespołow ym 83.
Zasada reprezentatyw ności R a d y D u szp a ste rsk ie j b yła przed m iotem rozw ażań autorów, którzy zasadniczo opow iadali się za potrzebą jej reprezentatyw ności. Jedni uw ażali, że w ystarczy re prezentacja prosta, in n i żądali m ożliw ie pełnej reprezen tatyw n o ści 84. Na potrzebę reprezentatyw ności R a d y D u szp a ste rsk ie j zwraca uw agę projekt now ego p r a w a 8S.
O reprezentatyw ności R a d y K a p ła ń sk ie j m ów i już dekret O po słudze i życiu kapłanów: „Niech mają Radę, czyli senat kapłanów , reprezentujący ogół prezbiterów ...” 86.
D alsze dokum enty kościelne dotyczące R a d y K a p ła ń sk ie j pod kreślają jej reprezen tatyw n y ch a ra k ter87. N astępnie takie samo stanow isko zajm uje K om isja O dnowy KPK, która w yraźnie m ów i o reprezentatyw ności R ady 88.
N orm y kodeksow e opow iadają się zarówno za rep rezen tatyw nym charakterem D iec ezja ln ej R a d y D u szp a ste rsk ie j, jak i R a d y
K a p ła ń sk ie j.
K odeks żąda, aby R ada D u szp a sterska b yła rzeczyw istym od zw iercied len iem w iernych należących do diecezji: „Do Rady D usz
82 Por. Mp. Es., I, n. 16, § 3: AAS 58(1966) 766 (PPK, t. I, z. 1, n. 76).
83 L. C. De Consiliis Pastoralibus, n. 7, PPK , t. VII z. 1, m. 12977. 84 T. P i e r o n e k , Rada Duszpasterska: Powstanie, rozwój, problema tyka, s. 398—39®.
85 Por. Schem at De Populo Dei, kan. 327 § 3, por. Schem at KPK, 1980, kan. 432, § 2, por. Schém a novissim um , 1982, kan. 512, § 2.
86 D ekret soborowy Presbyterorum ordinis, n.. 7.
87 Mp. Es., I, n. 15, § 1: AAS 58(1966) 766,- L. C. De Consiliis Presby- teralibus, n. 6: AAS 62(1970) 462.
[17] jRada D uszpasterska i Rada K apłańska 69 p a ste rsk ie j n a le ż y d o b rać w ie rn y c h w te n sposób,- żeby jej sk ła d był rz e czy w isty m o d z w ie rc ie d len ie m całej części L u d u Bożego, s ta now iącego d iecezję z u w z g lę d n ie n ie m ró ż n y c h reg io n ó w diecezji, w a ru n k ó w sp o łecznych i zaw o d o w y ch o raz u d ziału , ja k i osoby p o jed y ń cze lu b zrzeszone m a ją w a p o sto lstw ie ” 89.
K o d ek s w y ra ź n ie p o stan aw ia , ab y R ada K a p ła ń sk a re p re z e n to w ała całe p re z b ite riu m d iecezji: „W k a ż d e j d iecezji w in n a być u sta n o w io n a R ad a K a p ła ń sk a , czyli zespół k a p łan ó w , b ę d ący ja k b y se n atem b isk u p a i re p re z e n tu ją c y m p re z b ite riu m ” 90.
C hociaż re p re z e n ta c ja R a d y K a p ła ń s k ie j i R a d y D u szp a ste rsk ie j m a w iele w sp ó ln y ch cech, to je d n a k zachodzą dość znaczne ró ż n i ce. N ie ty lk o ta, że D iecezja ln a R ada D u szp a ste rska re p re z e n tu je cały L u d B oży diecezji, a w ięc k a p łan ó w , zak o n n ik ó w i św ieckich, a R ada K a p ła ń sk a ty lk o k ap łan ó w . R e p re z e n taty w n o ść je d n a k i d ru g ie j R ad y w iąże się ze sposobem ich u s ta n a w ia n ia a zw łaszcza z ich p o w o ły w an iem przez w y b o ry , o czym ju ż w spom inaliśm y. Z aan g a żo w an ie w szy stk ich k a p ła n ó w w w y b o ry do R a d y K a p ła ń sk ie j p rz e d sta w ia się in aczej n iż z aan g ażo w an ie całego L u d u B o żego w w y b o ry d ie c e z ja ln e j R a d y D u szp a ste rsk ie j i to zaró w n o w d o k u m e n ta c h k o ścieln y c h ja k i w p ra k ty c z n y c h ro zw iązan iach .
O k ó ln ik o R adach D u szp a sterskich w y m ie n ia szereg sp ra w , w k tó ry c h D iecezja ln a R ada D uszpasterska, m oże u d zielić b isk u p o w i sk u te c z n e j pom ocy. C hodzi o p rz e d sta w ie n ie m u p ro p o zy cji o raz su g estii w z a k re sie in ic ja ty w m isjo n a rsk ic h , k a te c h e ty c z n y c h i a p o sto lsk ic h w diecezji. W y su w an ie su g estii m a ją c y c h n a celu f o r m a cję d o k try n a ln ą w ie rn y c h i podnoszenie poziom u życia s a k r a m e n talnego. R a d a w in n a w spom agać d ziałaln o ść d u sz p a ste rsk ą k a p ła n ó w w ró ż n y c h g ru p a c h społecznych, czy te ż te ry to ria ln y c h , w in n a u ra b ia ć w łaściw ą o p in ię p u b lic zn ą w o d n iesien iu do s p ra w zw ią zan y ch z K ościołem 91.
B a rd z ie j szczegółow o p ra w o d a w stw o posoborow e o k re śla k o m p e te n c je R a d y K a p ła ń sk ie j. J u ż m o tu p ro p rio E cclesiae S a n cta e p rz y z n a je je j p ra w o z a b ie ra n ia głosu w n a s tę p u ją c y c h w y p a d k a c h : 1. słu szn y ro zd ział m a ją tk u kościelnego, n ie w y łączając dochodów
pocho d zący ch z b e n e fic ju m ®2,
2. e re k c ja , zn iesien ie lu b z m ia n a p a r a f i i 93,
3. o d d zielen ie p a ra fii złączonej z K a p itu łą K a n o n ik ó w 94.
O k ó ln ik o R adach K a p ła ń sk ic h p rz y z n a je im k o m p e te n c je nie ty lk o w sp ra w a c h d o ty czący ch życia p re z b ite ró w , lecz ta k ż e w
1980, kan. 415, § 1, por. Schema novissim um , 1982, kan. 495, § 1. 88 OKPK, kam. 512, § 2.
90 Tamże, kan. 495, § 1.
S1 L. C. De Consiliis Pastoralibus, n. 9, PPK, t. VII, z. 1, n. 12986. 92 MP Es. I, n. 8: AAS 58(1966) 762.
95 Tamże, I, n. 21, § 3. AAS 58(1966) 769 94 Tamże, I, n. 21, § 2. AAS 58 (1966) 760.
d zied zin ie działa ln o śc i d u sz p a ste rsk ie j o raz w ogó ln y m zarząd zie diecezją, jeśli b isk u p tego zażąd a lu b p rz y n a jm n ie j w y ra z i zgodę n a ro z p a try w a n ie ty c h sp raw . W yłączono je d n a k spod k o m p e te n c ji R a d y s p ra w y w y m a g a ją c e d y s k re c ji w z a ła tw ia n iu , ja k np. o b sa d zan ie sta n o w isk k o ścieln y c h 95.
D o k u m e n t III S y n o d u B isk u p ó w z 1971 r. m ów i o zezw oleniu b isk u p a n a działaln o ść p o lity c z n ą k a p ła n ó w po zasięg n ięciu o p in ii R a d y K a p ła ń s k ie j 96.
D alsze w y p a d k i w y s łu c h a n ia o p in ii R a d y K a p ła ń sk ie j przez b i sk u p a d iecezjaln eg o w y licza I n s tru k c ja n a te m a t p a s te rs k ie j p o słu gi b isk u p ó w z 1973 r.;
a) p rz ed o p u b lik o w a n ie m s ta tu tu d la w sz y stk ich d e k a n a tó w 97, b) p rz y m ia n o w a n iu d z iek an ó w 98,
c) p rz y o b sad zan iu u rz ę d ó w w k u r ii d ie cezjaln ej, jeśli u z n a to za stosow ne
P ra w o d a w stw o p osoborow e po w ierzy ło D iecezja ln ej R a d zie D u sz p a ste rsk ie j i R a d zie K a p ła ń s k ie j p ew n e w sp ó ln e fu n k c je . S ą to: 1. P rz y g o to w a n ie listó w p a ste rsk ic h : „ T rzeb a znaleźć now e sp o so b y p rz y g o to w y w a n ia listó w p a ste rsk ic h . B isk u p m oże polecić R adzie K a p ła ń sk ie j i R adzie D u sz p a ste rsk ie j, a b y p rz e d sta w iły sp ra w y , k tó re n a le ż y załatw ić, p ro p o n o w a li ro zw iąz an ie ro z p o w szech n io n y ch opinii, w sk a z y w a li p o trz e b y zw iązan e z d o b re m diecezji, o k tó ry c h b isk u p p o w in ie n n au czać w sw oich lista c h p a s te rs k ic h ” 10°;
2. U tw o rzen ie w sp ó ln e j k a sy d iece z jaln e j: „B isk u p m oże n ak azać, gdzie to je st m ożliw e, u tw o rz e n ie z o fia r s k ła d a n y c h p rzez w ie rn y c h , je d n e j w sp ó ln ej k a sy d iecezjaln ej. P o ro zw ażen iu s p ra w y ze w sz y stk im i b e n e fic ja ta m i, K a p itu łą K a te d ra ln ą oraz R a d a m i D iecezjaln y m i, b isk u p m oże zadecydow ać, czy do te j k a sy w łączyć ta k ż e dochody z b e n e fic jó w p a ra fia ln y c h , ja k r ó w n ież in n y c h d ó b r k o ścieln y ch ” 101.
3. J e ś li b isk u p u z n a za w sk azan e m oże zaangażow ać R adę K a p ła ń sk ą i R ad ę D u sz p a ste rsk ą w p rzy g o to w a n ie p ro jek tó w ,' m a ją c y c h b yć p rz e d m io te m o b ra d S y n o d u D iecezjalnego 102.
S c h e m a t now ego K o d e k su z 1980 r. p ro p o n u je , a b y b isk u p w n a stę p u ją c y c h w y p a d k a c h w y słu c h a ł z d an ia R a d y K a p ła ń skiej:
1. Ilek ro ć e ry g u je , znosi p a ra fie lu b d o k o n u je w n ic h znacz n y c h zm ian 103,
95 L. C; De Consiliis Presbyteralihus, n. 8. PPK, t. III, z. 1, n. 4581. 96 De Sacerdotio M inisteriali, PPK, t. V, z. 2, n. 9593.
97 Instrukcja Ecclesiae imago, n. 186. 98 Tamże, n. 187, 2.
99 Tamże, n. 200, 3.
190 Instrukcja Ecclesiae imago, in. 60 (PPK, t. VI, z. 1, n. 10528). 101 Tamże, n. 136, (PPK, n. 10736).
192 Tamże, n. 164 (PPK, n. 10826). 103 Schem at KPK, kan. 454, § 2.
