1989 Seria: ENERGETYKA z. 106 Nr kol. 998

(1)

ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ

Seria: ENERGETYKA z. 106 Nr kol. 998

_______ 1989

Janusz WANDRASZ

Katedra Aparatury Cieplnej i Utylizacji Odpadów Politechniki śląskiej

ROZWÓJ I PERSPEKTYWY ZASTOSOWANIA TECHNOLOGII SPALANIA FLUIDALNEGO W PROCESACH ENERGETYCZNYCH

Streszczenie. W ęracy, na bazie danych literaturowyoh oraz włas- nycb badań i przemyśleń, przedstawiono zastosowania procesu spala

nia fluidalnego w energetyce jak i pokrewnyob gałęziach przemysłu.

Rozważono procesy nisko- oraz wysokociśnieniowe, uwzględniając wpływ parametrów fizykochemicznych na charakter warstwy i jej zastosowa

nie. Problem rozszerzono o zastosowanie spalania w warstwie fluidal

nej dla degradacji oraz utylizacji produktów odpadowych, a także wy

korzystanie warstwy fluidalnej i jej własności w zagadnieniach ochro

ny środowiska.

1. WPROWADZENIE

Możliwości stosowania techniki spalania substancji stałych, ciekłych i gazowych w komorach fluidyzacyjnych w świetle licznych danych litera

turowych, jak również badań własnych, są szerokie i dają w określonych warunkach znaczne korzyści zarówno technologiczne, jak i ekonomiczne.

Użycie sformułowania "w określonych warunkach" dobitnie podkreśla, że fluidyzacyjne spalanie nie jest i cis może byó panaceum na wszelkie doleg- liwośoi techniczno-ekonomiozne. W rozpowszechnianiu tej technologii w Pols

ce jest wiele niedopowiedzeń i niejasności, a także utraconych szans. Po

czątki techniki fluldyzacji sięgają lat dwudziestych obecnego stulecia, kiedy Winkler w zakładach BASF AG (Badische Anilin &. Soda - Fabrik AG) zastosował Ją do zgozowania węgla. Dalsze lata, do czterdziestych, to po

wolny rozwój tych technik, które dopiero w ostatnim pięćdziesięcioleciu znalazły Bzerokie pole zastosowań. Charakterystyki prooosu fluidalnego zarówno w znaczeniu procesów fizycznych, jak i chemicznych pozwoliły przejść z badań laboratoryjnych poprzez półtechnikę do pełnych zastosowań technicznych, szeroko w świecie propagowanych.

Opierając się na danych H.D. Scbilinga [i] można na wykresie (rys. 1) przedstawić charakterystykę spalania w warstwie i Jej techniczne zaszere

gowania w znanych technikach spalania. T/zrostowi prędkości przepływu po-

(2)

220 J. W anarasz

Powietrze

wietrzą przez warstwę ma

teriału rozdrobnionego w zakresie prędkości niższej od minimalnej dla początku fluidyzacji jak i prędkoś

ci większej od przejścia w stan transportu pneuma

tycznego oraz procesora spa

lania odpowiadają: spalanie rusztowe, w warstwie flui

dalnej i w strudze pyłu.

W istotny sposób zmienia się również współczynnik wnikania ciepła °e . Za

mieszczony schemat prezen

tuje również spadek ciśnie

nia w zależności od reali

zowanego procesu spalania, a wielkość tego spadku za

leżna jest od wielu para

metrów fizycznych i kon

strukcyjnych aparatu.

Warstwa fluidalna ma

teriału w procesie spala

nia składa się w głównej mierze z popiołu i kamie

nia wapiennego dodawanego celem procesu chemisorpcji, o udział substancji palnej stanowić może zaledwie kilka procent całości.

X1

przypadku zanurzonego w warstwie wymiennika ciepła intensywny kontakt z cząstkami ciała stałego i gazu bardzo wyraźnie poprawia v/ymianę ciepła i przyczynia się do znacznego zmniejszenia jej powierzchni, a tym samym do zmniejszenia wymiennika, co w konsekwencji obniża koszty inwestycyjne.

Ze względu na ograniczenia związane z temperaturą topliwości pcpiołu lub jego składników proces spalania prowadzi się w niższych temperaturach od stosowanych w urządzeniach tradycyjnych, co daje dodatkowe korzyści zmniej

szenia tworzenia się tlenków azotu. Zastosowanie atmosfery utleniającej w warstwie w obecności kamieniu wapiennego lub dolomitu prowadzi do reak

cji wiązania tlenków siarki, która w spcsób uproszczony zapisać można rów

naniem;

Rys. 1. Zasada powstawania i uszeregowania procesów spalania w warstwie

A - warstwa nieruchoma - spalanie rusztowe, 3 - warstwa fluidalna - spalanie fluidalne, C - transport pneumatyczny - spalanie pyłu

w strudze gazu

Fig. 1. Principle of generation and syste

matica of combustion process in fiuidized- - bed

A - motionless bed - grate combustion,

B - fluidized bed - fluidized-bed combustion, C - pneumatic conveying - dust combustion in

gas stream

(3)

Rozwój i perspektywy zastosowania. ₂₂₁

Wiązanie 3iarki w warstwie fluidalnej pozwala na spalanie węgli r.iskooner- getycznych o dużej zawartości siarki, a powstający gips i jego własności wiążące można wykorzystać w procesie magazynowania popio>u. liowe badania prowadzone w RFH [1] pokazały, że popioły uzyskano w niskich temperaturach spalania posiadają właściwości izolacyjne i mogą być stosowane jako płyty izolacyjne w budownictwie. Praktyczne temperatury procesu spalania w war

stwie fluidalnej -wynoszą 800 + 950 C. Zawartość substancji palnej - czyste

go węgla w warstwie może być nawet mniejsza od 1‘,j udziału masowego. Daje to możliwość spalania węgli o dużej zawartości popiołu i niskiej wartości opałowej.

Proces spalania fluidalnego można prowadzić również przy podwyższonym ciśnieniu. Ciśnieniowe spalanie fluidalne w procesach kotłowych prowadzi do dalszego zmniejszenia wymiarów .kotła parowego przez ograniczenie jego przestrzeni spalania, a kinetyka reakcji chemicznych w warstwie działa w kierunku ograniczenia emisji substancji toksycznych i szkodliwych, za

stosowanie turbiny gazowej podnosi sprawność całkowitą procesu.

Paleniska fluidalne można budować jako relatywnie małe jednostki, oo ze względu na ich niewielką szkodliwość dla otoczenia pozwala na stosowa

nie w pobliżu gęsto zaludnionych skupisk ludzkich, n zarazem w znaczny sno3Ó'o przyczynia się do zmniejszenia kosztów dowozu paliwa i transportu ciepła.

Stan i perspektywy dalszego rozwoju technologii spalania fluidalnego, ocenione na podstawie danych angielskich, amerykańskich i RFlI-owsklch, opartych na pracujących instalacjach, przedstawiono na rys. 2, zaczerpnię

tym z pracy [lj. Od palenisk przemysłowych o mocy cieplnej

^

10 MW, po

przez ciepłownie i elektrociepłownie przewiduje się, po zastosowaniu bu

downictwa modułowego, dojść do siłowni o mocy cieplnej 1000t3000 MVY.

Rys. 2. Perspektywy rozwoju procesów spa

lania fluidalnego wy

nikające z danych angielskich, am e ry  kańskich i RFN-owskich 1 - paleniska na ska

lę przemysłową oraz małe paleaicka, 2 - ciepłownie, siłownie cieplne, 3 - budow

nictwo modułowe du

żych siłowni Fig. 2. Procpects of fluidized-bed combu

stion development ba

sed on British,^ USA and West Germany data

73 74 75 75 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 ( R ° k )

(4)

222 J. Wan dr as z

2. SIŁOWNIE CIEPLNE Z KOTŁAMI FLUIDALNYMI

Koncepcję kotła z warstwą fluidalna wchodzącego w skład siłowni przed

stawiono za [i] na rys. 3. Mieszaninę węgla i kamienia wapiennego wprowa

dza sie za pomocą strugi powietrza do warstwy fluidalnej, w której prze

biega proces spalania w temperaturze 8004900°C. Proces odparowania wody realizowany jest w wymiennikach zanurzonych bezpośrednio w warstwie oraz ponad warstwa w przestrzeni separacyjnej. Powstająca para wykorzystywana jest w tradycyjnym obiegu parowym, a spaliny po przejściu przez układ od

pylania, z którego pył zawracany jest do warstwy, oddają ciepło w wymien

nikach rekuperacyjnych, podgrzewając powietrze do spalania i fluidyzacji do około 400°C.

t Spaliny (-200°C)

i do spatania U G 0°C )

Rys. 3. Zasada działania kotła fluidyzacyjnego Fig. 3* Principle of fluidized-bed boiler operatioń

Schłodzone spaliny o temperaturze około 200°C odprowadza sie óo otocze

nia. Sprawność tego typu siłowni z kotłami fluidalnymi loży w pobliżu sprawności siłowni konwencjonalnych bez odsiarczania spalin, przy czym dodatkowym aspektem jest daleko idąca ich neutralność względem środowiska.

Dalsze podwyższenie sprawności z termodynamicznego punktu widzenia uzyskać można stosując ciśnieniowe układy spalania fluidalnego z turbiną gazową.

Podstawową koncepcje takiego układu spalania przedstawiono na rysunku 4*

Głównym elementem tej technologii jest ciśnieniowa komora spalania fluidalnego, do której podawane jest powietrze sprężone za pomocą dmucha

wy lub sprężarki napędzanej turbiną gazowa. Spaliny o temperaturze 8004 (!-t900oG, oczyszczane w separatorze pyłu, przepływają przez turbinę gazową.'

(5)

Rozwój i perspektywy zastosowania.. 223

Rys. 4. Ko nc epcja siłowni gazowo-parowej na bazia kotła fluidyzacyjnego 1 - kocioł fluidyzacyjny, 2 - turbina pa

rowa, 3 - turbina gazowa, 4 - sprężarka po

w i et rz a do spalania, 5 - separator pyłu, 6 - rekuper ac yj ny w y m i e n n i k ciepła, 7 - ge

n e r a t o r elektryczny,. S - kondensator, 9 - pompa w o d y zasilającej kocioł, 10 - zasi

lanie kotła paliwem

Fig. 4. The idea g a s - st ea m p ow er station wi t h fluidiz ed -b e d boiler

1 - fl uidized-bed boiler, 2 - steam tur

bine, 3 - gas turbine, 4 - combustion ai r compressor, 5 - dust separator, 6 - heat recuperator, 7 - generator, 8 - steam condenser, 9 - bo iler feed w a t e r pump,

10 - b o i l e r fuel feeding

Koncepcja ta ma znacznie większe znaczenie dla ochro

ny środowiska niż spalanie niskociśnieniowe, na cc wskazywano już we wstępie niniejszego opracowania.

Niedogodnością jej realiza

cji jest możliwy wysoki sto

pień zapylenia 3^{palin pły}

nących do turbiny gazowej i oddziaływanie pyłu na elementy mechaniczne tur

biny. Przeprowadzone -w osta

tnich latach w Anglii ekspe

rymentalne badania dały w tym względzie pozytywno wy

niki.

Typowa dla zaprezentowa

nych technologii jest prze

de wszystkim instalacja spa

lania odpadów poflotacyj

nych [2]. Substancja palna o wartości opałowej

a

13000 kj/kg i zawartości części palnych 29,2ii, 39,9;j popiołu; 30;i wilgoci i 0^{, 9ij} siarki w ilości 13600^kg/h spalana jest w piecu flui

dalnym, przedstawionym na schemacie na rysunku 5« Piec w połączeniu z kotłem oraz z zespołem elemen

tów towarzyszących takich, jak: zasilanie, odpylanie i układ ewakuacji spalin włączony jest do sieci cieplnej zakładów energetycznych Gncisenau (RFll).

Schemat tej sieci przedstawia rysunek 6. Kocioł produkuje 30 t/h pary o parametrach 3,3 llPa i 425°C. Powierzchnia rusztu pieca wynosi około 30 m 2 , przy wysokości warstwy — 60 cm, co daje obciążenie cieplne rusztu 1,63 MW/m2 lub warstwy 2,72 Przestrzeń nadrusztowa pozwala na przebywanie gazu w komorze około 7 s, przy prędkości przepływu 1 , 2^{m s “1.}

Spalanie przebiega w temperaturach 850-950°C z możliwością regulacji w y dajności od 60t100Sś, przy zasilaniu powietrzem w ilości 38000*40000 ^h~1.

Stosunek molowy udziału wapna Ca do siarki S wynosi 4^*1, przy czym do pie

ca podawany jest kamień wapienny CaCOj. Pieo połączony jest z kotłem o pionowych sekcjach rur, a kocioł stanowi zarazem wstępny element separa

cyjny pyłu, którego z warstwy unosi się ok. 70iS całej masy popiołu.

(6)

224 J. Y/andrcsz

Rys.

Fi s*

^ S p a l i n y

Pow ietrze wtórne

Poliw o

Kociot O

5. Schemat kotła fluidyzacyjnego nis

kociśnieniowego

5» Flow sheet of low-pressure fluidized-bed boiler

:: i», wer

Prędkość przepływu gaiu w kotle 'wynosi 3 ms”'*, a spa

liny opuszczające kocioł mają temperaturę 250°0. In

stalacja pracuje 3000 h/rok.

Dc grupy instalacji flui

dalnego spalania węgla nale

żą kolejne dwie instalacje o mocach .cieplnych 6 I.i>7 i 35 MW. Są one dość ciekawo z punktu widzenia eksploa

tacyjnego ora:; budowane są równolegle w latach 1977- -1980. Schemat pierwszej z nich, instalacji Konig Lud

wig [3] w Essen (RFiT), przed

stawia ry3. 7. Strumień spa

lanego węgla wynosi

3 - 1

- 1 * 1 0 kg h , przy wydaj

ności 3*1 (P kg h-1 pary nasyconej suchej i ciśnie-

K o e l o t (301/1) H u U J y r o C |r J n ) r

Ko ks ownia

1 Kooclnia

O g r re w a n i e

Ryn. 6. Schemat obiegu cieplnego siłowni Gneiaenau (RFH) napędzającej maszyny wyciągowe kopalni, zasilającej koksownie i dającej ciepło na cele

grzewczo

Fig. fi. Flow sheet of heat circulation in Gnei3enau power station (Y/est Germany) which drives winding machines supplies coking plants and genera

tes heat for doaosxio heating

niu 1,0 MPa.

Z

kot ta odpływa 9*1(P spalin t, G0C°0), a proces

<\ ^P

spalania przebiega przy A = 1,341,5. Kocioł posiada warstwę fluidalną o

o .

powierzchni 5 a ores wysokości 1 a. Prędkość fluidyzacji wynosi 142 na , a komorę paleniskową zasilają 3 podajniki ślimakowe.

(7)

*.oy.'..'ój 1 perspektywy zastosowania. 225

& *= m c * 3 *

Rys. ?. Schemat instalacji kotła fluidyzacyjnego Konig Ludwig o mocy cieplnej 6 L!W

1 - kocioł fluidyzacyjny, 2 - młyn sussacy, 3 - system odpylenia, 4 stem nasilania transportu pneumatycznego węgla i dodatkowo dc spalań 5 - zasilanie powietrzem f luidyzujncya, 6 - system pneumatyczne, ;o tr tu popiołu, 7 - odprowadzenie do filtra popiołu, 8 - wymiennik ciepłs P - popiół, Ps - powietrze do transportu pneumatycznego, 3 - spaliny,

węgiel, Y/a - kamień wapienny, Y/z - woda zasilająca Fig. 7- Plow sheet of

6 I T . ' I

fluidized-bed boiler "Konig Ludwig"

1 - fluidized-bed boiler, 2 - drying mill, 3 - dedusting system, 4 - eding system of pneumatic conveying of coal, 5 - fluidizing air feed;

G - pneumatic conveying o f ash, 7 - ash carrying away to filter, 3 - exchanger, P - ash, Ps - compressed air for pneumatic conveying^ 5 -

gases, VI - ooal, Y/a - limestone, Viz - feeding water W4

j - onsp or

V/ -

;e- ng, heat flu e

2 3

Rys. 3. Instalacja kotła fluidyzacyjnego "Flingern" o mocy cieplnej 35 BY 1 - kocioł fluidyzacyjny, 2 - zbiornik węgla, 3 - zbiornik kamienia wapie- nego, 4 - podajnik węgla, 5 - dmuchawa powietrza, 6 - filtr workowy, 7 - komin, 0 - zbiornik popiołu, 9 - transporter popiołu, P - popioł, ?a - pa

ra, 3 - spaliny,

VI

- węgiel,

'Ha

- kamień wapienny,

Viz

- woda zasilająca kocioł

Fig. G. Instalation of fluidized-bed boiler "Flingern" - power of 35 I-®

1 - fluidized-bed, 2 - coal container, 3 •• limestone container, 4 - coal feeder, 5 - air blower, 5 - bag filter, 7 - chimney, 3- - ash receiver, 9 - ash conveyor, P - ash. Pa - steas

mestone, Viz - boiler feedi ng wa te r

lue gases, 7/ - ooal, 'Ya - li-

(8)

226 J. Y/andrasz

Rys. 9* Y/idok rozmieszczenia elementów w kotłowni "Flingern"

Fig. 9. Arrangement of units in "Flingern" toller Station

Instalację 39 HW Flingern [3] nrzedstawia rysunek 5, a jego poglądowy

3 — 1

widok - rys. 9. Kocioł zasilany jest strumieniem paliwa w ilości 6*10 kgh przy wydajności pary 59*10'’' Icgh”"1 o parametrach 1,7 KFa i 400°C. Spala

nie przebiega przy A. = 1,3 w temperaturze 8004900°C, a spaliny, w części konwekcyjnej schładzają się od temperatury 850° do 180°C. Ilość spalin

3 3 — 1

opuszczających komorę spalania v;yno3i 60*1Cr Brh . Powierzchnia warstwy p

fluidalnej kotła obejmuje 24 a przy; wysokości 1 m i prędkości lluidyza- oji 2,6 ms~1 . Piec zasilany jest 24 dyszami węglowymi o r a z '1500 dyszami powietrznymi.

Do ciekawszych rozwiązań proponowanych '.7 RFN należy opalanie węgla ka

miennego w warstwie fluidalnej, układzie kombinowanym, w siłowni Völklin

gen [4]. Układ ten obejmuje turbozespoły parowe z przegrzewem międzyatop- niowym oraz turbinę gazowo-powietrzną- Kocioł posiada dwa boczne paleniska fluidalne oraz centralne - pyłowe. Gazy spalinowe -.’prowadzane są do chłod

ni kominowej, gdzie podlegają oczyszczeniu.

Rozwiązania amerykańskie [5] przedstawionej problematyki tsą równic cie

kawe i oryginalne. Uożna tu wymienić cały zestaw kotłów wodnych o różnej wydajności cieplnej, od 22 kY/ do 2 WiT‘, piece 1r5 BUY" i kotły lokomotyw pa

rowych o nocy 10 BUY. Ha rysunku 10 przykładowo zaprezentowano 30 KYi-owy kocioł rurowy z warstwą fluidalna.

(9)

Rys. 10. 30 LIW kocioł wodny rurowy 1 - k oc io ł fluidyzacyjny, 2 - w y m i e n  n i k ciepła zanurzony w war s tw ie fl u i

dalnej, 3 - war st w a w stanie ro z wi n i ę  tej fluiayzacji, 4 r p ow i etrze do spa

lania i fluidyzacji, 5 - część k o n we k

cyjna kotła, 6 - w a r st wa nieruchoma, 7 - zasilanie węglem, 8 - ekrany górne, 9 - ekrany pośrednie, 10 - ekrany w e  wnętrzne, 11 - podgrzewacz, 12 - p od

gr zewacz w o d y

Fig. 10. Tubular water heater - power of 30 LT.V

1 - fluidize d- b ed boiler, 2 - heat e x c h an g er immersed in fluidized-bed, 3 - the bed in state of developed fluiaization, 4 - combustion and f lu id i z a t i o n air, 5 - c on ve ct i on vo

lume of the toiler, G - m otionless bed, 7 - coal feeding, 3 - top wa ter- -wall, 9 - central water-wall, 10 - internal water-walls, 11 - preheater,

12 - water preheater

■f 4

Rys. 11. Ciśnieniowy kocioł fluidyzacyjny typu BElTSOIi 1 - nawęglanie, 2 - wlot powie

trza, 3 - odprowadzanie popiołu, 4 - wylot spalin

Fig. 11. High-pressure fluidi- . zed-bed boiler 3EIT30IJ

1 - coal feeding, 2 - air inlet, 3 - c a n y i n g out of ashes, 4 -

flue geseo outlet

(10)

228 J. Y/andrasz

liys. 12. Schemat obiegu parowo-ga- zowego układu z ciśnieniowa lcocorą fluidyzacyjna i przegrzewem między-

stopniowyn pary

CKF - ciśnieniowy kocioł fluidyza

cyjny, 1’3 - turbina gazowa, T? - turbina paroria

P i > 12. Plov/ sheot of steam-gas oystea with higb-nresaunę fiuidized-bed chanter and stean inter-

stage reheating

CKF - high-pressure fluidized-bed boi1er, TC - gas turbinę, TP -

steain turbino

Rya. 13. Schemat obiegu parowo~ga- zowego układu z ciśnieniowa komora fluidyzacyjna bez przegrzewu mio-

* dzystopniowego Oznaczenia jak na rys. 12 Pig. 13. Plow sheet of steaa-gas system with high-pressure fluidized-bed chamber without interstage

reheating

Denotations a3 in Pig. 12

Koncepcjo dotyczące instalacji ciśnieniowego spalania węgla są również liczne i zawierają szereg różnych wariantów rozwiązań. Przykładowo na ry

sunku 11 pokazano ciśnieniową wytwornicę pary typu BEIISCIJ [&] z palenis

kiem fluidalnym, o sprawności spalania 93‘,i. Procea spalania przebiega w temperaturze 350°C, przy nadmiarze powietrza A< = 1,2 i przy ciśnieniu

3 — 1

1,0 MPa. Przy spalaniu węgla o wartości opałowej 23*10 kJ kg , zawar

tości wilgoci 1fj i popiołu 30;j osiąga się moc cieplną 150-250 M1Y. Śred- nica zbiornika kotła wynosi 5*10* mm.

Przedstawiony kocioł ciśnieniowy-wytwomicę pary (BEUS01T - Dampferzeu

ger) zastosować nożna w różnych wariantach rozwiązania obiegu termodyna

micznego procesp. Schemat pierwszy na rys. 12 przedstawia układ kombino

wany z raiędzystopniowym podgrzewem pary [ć]. Układ ten, o mocy 369 OT, ma sprawność netto 39,1i-=, z czego moc turbiny gazowej wynosi 65 OT. Spaliny odprowadzane do komina mają temperaturę 120°C.

V/ układzie bez przegrzewu międzystopniowego (rys. 13) produkuje się parę o ciśnieniu 12,5 MPa/530°C- Gazy spalinowe schładza się podobnie

(11)

Rys. 14. Sohomat obiegu wykorzystania energii w procesie spalania fluidal

nego w podwyższonym ciśnieniu. Gazy odlotowe z turbiny gazowej wykorzystu

je układ siłowni parowej

Oznaczenia jak na rys. 12. V/P - część wysokoprężna, SP - część średnio

prężna

Pig. 14. Diagram of energy dispo3al in fluidized-bed combustion process under increased pressure. The system of oteam power station utilizss flue

gases from gas turbinę

Denotations as in Fig. 12. WP - bigb-pressure unit, SP - mean pressure unl t

do temperatury 120°C, uzyskując moc turbiny gazowej wynoszącą 65.ŁT«V i 274 HVY mocy turbiny parowej, przy sprawności obiegu netto 35,35».

Inna koncepcję rozwiązania przedstawia rysunek 14. Obieg parowy.jest tu procesem wtórnym, odzyskującym energię gazu, przy czym temperatura gazu za turbiną, w zależności od ilości powietrza wprowadzonego przed turbina gazową, zmienia się w zakresie 413°C (udział powietrza podgrzanego 0) do 367°C (5055). Spaliny do komina odpływają z temperatura 165°C.

W

rozwiąza-

(12)

230 J. Wandrasz

Rys. 15. Schemat obiegu wykorzysta

nia energii w procesie ciśnieniowego spalania fluidalnego bez odprowadze

nia mocy turbiny gazowej poza układ Fig. 15- Diagram of energy utiliza

tion in the process of high-pressu

re combustion in fluidized-bed wi

thout carrying away of gas-turbine

niu 14b strumień wody chłodzącej jest najmniejszy. Rysunek 15 po

kazuje jeszcze inna koncepcję rozwiązania obiegu bez produkcji mocy dodatkowej w turbinie gazo

wej. Oznaczając za [6] kolejne schematy symbolami od I do V na rysunku 16 pokazano dla każdego z nich uzyskiwane, sprawność net

to oraz moce poszczególnych tur

bin.

W dostępnej literaturze kra

jowej na temat kotłów fluidal

nych i siłowni cieplnych eksploa

towanych, można zdobyć jedynie - informacje odnośnie do prototypu kotła WF12, zbudowanego i testo

wanego w KWK Kazimierz-Juliusz[7]•

Innych pracujących na skalę prze

mysłową instalacji dotychczas brak.

40

% 36.

0

Z

32

c -o 'g 28

c 1

£ 2<

III. IV.

TO 65 MW TP 304 MW Z 363 MW

65 MW 274 MW 339 MW

4X 58 MW - 112 MW 344 MW 344 MW 344 MW

350 MW 350 MW

Rys. 16. Zestawienie wyników obliczeń mocy i sprawności netto poszczegól

nych obiegów według [6]

Fig. 16. Combustion of power calculations results and' efficiencies of particular system, by [6]

(13)

Rozwój i perspektywy zastosowania. 231

3. WARSTWA FLUIDALNA CTRKULACYJNA I JEJ ZASTOSOWANIE

W zakresie rozwiniętej fluidyzacji zachodzić mogą różne bardzo istotne dla pracy aparatu zjawiska fizyczne. Zmiana prędkości cząstek w stosunku do gazu dla określonego zakresu relatywnej prędkości powoduje wyniesienie cząstek do przestrzeni separacyjnej i ich transport z możliwością-zawró

cenia do warstwy. Proces ten najlepiej wyjaśnia rysunek 17.

GAS ( g a z ) £ -

SOUDS ( c . s t a l e ) ' ^

- o

•tn

> o

VY2 r os t e k s p a n s j i w a r s t w y Rys. 17. Charakterystyka warstwy fluidalnej cyrkulacyjnej 1 - warstwa fluidalna klasyczna, 2 - warstwa fluidalna cyrkulacyjna, 3 - transport pneumatyczny, 4 - prędkość gazu, 5 - prędkość ciała stałego, 6 - relatywna różnica prędkości gazu i ciała stałego, 7 - rosnące obcią

żenie materiałem stałym

Fig. 17. Characteristic of circulating fluidized-bed

1 - typical fluidized-bed, 2 - circulating fluidized-bed, 3 - pneumatic conveying, 4 - gas velocity, 5 - solid particle velocity, 6 - relative difference between velocities of solid particles and gas, 7 - increasing

loading by solid matter

Widać wyraźną różnicę pomiędzy procesem spalania w warstwie fluidalnej A w warstwie cyrkulacyjnej B, C oraz w strudze transportu pneumatycznego D . ’ Zastosowanie takiego rozwiązania daje możliwość dwustopniowego spalania substancji, bowiem cząstki wyniesione z warstwy głównej są transportowane w górę reaktora w strudze płonących cząstek, a jeśli i ten okres jest nie

wystarczający dla zakończenia procesu spalania, powtórne ich zawrócenie gwarantuje dokładne wypalenie substancji palnej. Rysunek 18 pokazuje schemat cyrkulacyjnej komory fluidyzacyjnej [8].

(14)

232 J. V/andrasz

Zastosowanie cyrkulacyjnych komór fluidyzacyjnych daje możliwość podnie-

ć -M;i CJ-ynwh:.' t /•>;

‘■'•t > <V£

f i r e l O N

sienią obciążenia cieplnego warstwy z rzędu 2,5 liWm dla konwencjonalnych

— 2 ,

warstw, do rzędu 6,3 U.7n . Prędkości fluidyzacji ar, tan większe od 3 na- 1 .

Rys. 13. Dwustopniowe spalanie w warstwie fluidalnej cyrkula-

cyjnej

1 - powietrze pierwotne, 2 - powietrze wtórne, 3 - paliwo podstawowe, 4 - paliwo dodat

kowe, 5 - spaliny, 6 - powie

trze dodatkowe, 7 - popiół (produkt)

Dotrę warunki mieszania w komorze pozwa

lają na zmniejszenie liczby punktów za

silania warstwy, a warunki realizacji procesu fluidalnego nie wymagają tak wysokiego ciśnienia gnzu fluidyzujące- go jak v; komorach konwencjonalnych, Na uwagę zasługuje również fakt dwu-, a nawet trzykrotnego kontaktu cząstki ze strefą spalania. Udział molowy wapna do siarki w warstwie, stosowany w tych procesach, wynosi 2,25/1.

Odrębnym zagadnieniem jest wymiana ciepła i umiejscowienie powierzchni odbierających ciepło. Powierzchnie te mogą być umieszczone w komorze spalania, ale mogą również znajdować się. w odręb

nym ciągu konwekcyjnym poza samym pie

cem. Emisja tlenków azotu NO jak i S 0 x jest jeszcze mniejsza niż w komo-

Rys. 18. Two-stage combustion in circulating fluidized-bed 1 - primary air, 2 - secondary air, 3 - main fuel, 4 - additio

nal fuel, 5 - flue gases, 6 - additional air, 7 - ash (pro

duct)

rach fluidyzacyjnych konwencjonalnych.

Układy z cyrkulacyjnymi komorami fluidyzacyjnymi (CKF) znajdują na za

chodzie zastosowanie w przemyśle che

micznym [9] oraz w energetyce. Na ry

sunku 19 zaprezentowano schemat obiegu kotła fluidyzacyjnego z cyrkulacyjną warstwą fluidalna, a.na rysunku 20 sche

mat 200 MY/ (ciepła) instalacji kotła fluidalnego typu Lurgi z warstwą cyrkulacyjną. V/ porównaniu z fluidalnym kotłem konwencjonalnym (FKK) można za [8] podać podstawowe dane porównawcze. Długość drogi kontaktu gazu z warstwą wynosi od 0,542 a dla FKK przy odpowiedniej 20-30,5 m dla CKF.

FKK wymaga stosunku nadmiaru powietrza 1,241,4, podczas gdy CKF pracuje przy

K

= 1,1. Uzyskano również ciekawe wskaźniki porównawcze emisji S02 dla obu kotłów. Przy stosunku Ca/S ^ 3 w FKK wiązano 90io powstającego S02 , podczas gdy CKF przy Ca/S = 1,542 dawał prawie niezauważalne ilości S02 w spalinach. Udział N 0 X wynosił odpowiednio 300+400 ppm dla FKK i 1004200 ppm dla CKF.

(15)

Rozwój i perspektywy zastosowania-. 233

SV PE»M £A łED

SłfAH

COAŁ U M ESłO N E

OfCLONE J S U P E K N E A tE «

CiRCUlAtisG

F im O D E C B O tlE R

ELE C łR O S tA łiC PR ECIPMaTO*

P N fU M A łlC

FEEDING A i« P R E H E A łE R

FLUI01ZED BED E C O . EVACOflAJOfl

SECONDARY AIR 8 1 0 W E R I

ASM D IS PO S A I ASM D IS P O S A I

Rys. 20. Schematyczny przekrój kotła fluidyzacyjnego t y p u L U R G I o mocy cieplnej 200 OT z warstwą cyrkulacyjną [9]

Fi?. 20. Schematic cross-section of the boiler LURGI - heating power of 200 OT - with circulating fluidized-bed [9]

SECONDARY PRIMARY

AIR 8 1 0 W E R M IaW B IO W E R

Rys. 19. Instalacja kotła fluidyzacyjnego z warstwą cyrkulncyjną Typ LURGI [9]

Fig. 19. Installation of boiler with circulating fluidized-bed

(16)

234 J. Yfandrasz

Rys. 21. Instalacja spalania odDadów drzewnych, kory, torfu itp. firmy AHLSTROLI (Finlandia)

G - paliwo dodatkowe, 0 - olej rozpałkowy, P - powietrze do opalania, Pa - para, S - spaliny, W - woda zasilająca

Fig. 21. Installation for combustion of wood wastes; bark, peat etc, AHLSTROLI (Finland)

G - additional fuel, 0 - firing up oil, P - combustion air, Pa - steatn, 3 - flue gases,

' I I -

feeding water

Rysunek 21 pokazuje istalację spalania odpadów drzewnych, kory, torfu itp. firmy AHLSTROLI (Finlandia) [lo] . Moc cieplna reaktora wynosi 15 MW,

— 1

przy czym produkowana jest para w ilości 5,7 kg s o parametrach

p = 8,4 HPa i t = 520°C. Komora fluidyzacyjna współpracuje z kotłem wod

nym La Monta (8 MW)» a proces spalania przebiega w temperaturach 700f f1000°C. Udział HO* w spalinach kształtuje się poniżej 200 ppm.

4. PROCESY FLUIDALNE UTYLIZACJI I DEGRADACJI ODPADÓW

Zagadnienie energetycznego wykorzystania jak i degradacji odpadów jest niezwykle szerokie i zamknięcie problemu na łamach pojedynczego artykułu jest niemożliwe. Pomimo istniejących krajowych opracowań naukowych [11, 12] i licznych publikacji zdarzają się osoby utytułowane stwierdzające publicznie, że w kraju stan rozwoju techniki w tym względzie jest zerowy.

Świadczy to o daleko idącej ignorancji osiągnięć innych poza- własna 'wszech

wiedzą.

(17)

Hozwój i perspektywy zastosowa n i a . 2 3 5

rr-fY

m « a . ^~

* > 1 1 — f i t o

1 © f i © > > 1 « o © - ß

o O N O P ß c P P A 4 P I

t í ) A4 f i P P •H P © ß P

o P A 3 P - CO O O O © P

n 1 o n g p a P © A 3 P P O

N •r-i © * 0 © ß

O ^4- * : 1 5 O N O 1 f i ^ O -

> J O C3 co P © © h ©

P - a o o i n t o P p p p p

ß © r - P ß © © O ©

o r - i O - f CO O f -i 1 5

ra

B T A > . O - P S A » O t ' - ' U f i P 0 » > v H ß - f i 0 C0 * H r - P

CO O N C - o œ o

ra

^© ^P ^ß

P H f ł H O C - M A 3 . C - © - O *

P 6 D © © A4 a O f i N ß P

ß • O O S O O © P O P

rM © O P P b û P B " 3 P P p

03 f i a 3 H © o 0 © © © 1

O r H CO * H i A 3 O f i ß

0 E I P f i A 3 > > p 1 A 3 P O O

(U O P O O T A ß P

N A4 t - 5 ß £0 n © f i © P -

f i ' o cd co a © (1 p f i 0 f i

a 1 - u f i a t o p p ro ß ©

ß o E o © t o l a p

A 3 C N O A 3 P O © p 1 ©

O h ^ - o a I t r ß CM w O

> > - A 4 O O p f . - t - 0 j z

P s w r a n i o TO p a

Ö ' O O A f l J P - - ra c j

Í » _n a p c o - ß 1 © M b Û T A ©

o © 1 03 * - A 3 © O * G f i P p

P Ł 0 T O A 3 ü P p 0 0 © ß ro

n V O © ß - > > O p p . o ß c r © co E « M O T - j r M 5 1 — 0 f i p p 5 a ID - A 4 © A4 O p P > » 0 P p

• H CO 3 A4 í s © p p P O © T A

P h O 5 p o p © © O A 3 1 1 P

c t f p 1 c t o o a en 1 © ß

A 3 p © ß © a t o o 0 e r

o O ' C r - O P P TO ß V C T O r - CM P

> > T O © t — p A 3 T O > > C P © P

<M O N A 3 O O TO © A4 - A 3 - - P

A 4 O - N ß © 0 f i 1 f i a a

O n © ß > > © a T A 3 0 0 0 0 0 P P P 1 T 3 P TO P © 0 © p ß ©

O A 3 a s o CD o P > » T A N a O N O - 4- i s A 3 0 U © P 5 1

— S o © A4 r - ß 1 © p © C T A 0 D

a a «M A 3 © © n t o O P P T A a

o A4 i - a a p ß P ß A 3 P

^5 © © P E N O T J A 3 © P ß -

rM p a o n o o - P O P 1 C T f i

O o © r - o a © © n P P P P

p P © •£ N 0 5 a p ï î \ p ©

03 5 A4 - N 1 © U p K O T -

' O ß P N P p A4 © I l

5 TO 1 P H f - l i O © C E - „

' O © P © T— t O P f i © 1 © A 4 C T »f-3 T J a t n © f i t o 5 © P P f i r -

co t o a p - o o c i a © 0

a c - © ß c a a p © > > p - p

TO A 3 © P 0 p - © a ©

O A4 O N ß P 1 1 c © f i f i D ß

P > > O © p © 0 1 © ß p

O C P © A4 a o A 3 5 A 3 N a

ÎJ3 H © 5 P © CM TO B r - P ©

(D O 5 0 C © T A © t— P E O

c P O N f i ß - A 3 P A S © © t O P A 3 P ß O t 0 * O 1 ß O — f i P

«Ö N ro t o p a y © TO c r > , p © T A © T O A > P rM © p f i © ß > »

P 1 a o N O A4 N P 0 c © ©

03 a t o © P P B C

P CM P 1 O P T 0 1 p P ß

P 1 0 P © A 3 1 O

- A 3 r ' v f i ß CM f i O P

CO A 3 O C T . r - O P P © ^ P

P O > t P - O P - ß 1 r - ©

f i > , r M - - © O f i P N

f i p 0 ß a T O P P G

• « J 1 • 1 ©

03 1 f i 1 A4 f i t o 1 T A ! P

> > O P O <7 ' P f i m a

(18)

«üä3

236 J. Wandrasz

Sys. 23* Fotografia instalacji 3palania odpadów przemysłu farmaceutycznego Fig- 23- Photography of the pharmaceutical wastes incineration plant

(19)

Rozwój i perspektywy zastosowania. 237

Rys. 24. Kombinowana instalacja zgazowania i opalania fluidalnego odpadó..

przemysłu elektronicznego

1 - odpady stałe, 2 - zbiornik odpadów ciekłych, 3 - piec szybowy, 4 - ko

mora cyklonowa, 5 - komora fluidalna, 6 - cyklon chłodzony powietrza, 7 - kocioł o d z y s k n i c o w y , 0 - w en ty l at or odciągowy, 9 - zbiornik substancji neutralizującej, 10 - sobładzaoz wo d y obiegowej płuczki - absorbera, 11 - płuczka absorber, 12 - demister, 1 3 - zbiornik wody z absorbera, 14 - zbio n ik neutralizacji, 15 - we nt y la to r podmuchu, 16 - inżektbr, 1'? - pompa po

dawania odpadów ciekłych, 13 - pompa wody obiegowej absorbera, 19 - pompa o biegu neutralizacji, 20 - klapa bezpieczeństwa, 21 - komin

Fig. 24. Complex installation for gasification and fluidized-bed incinera

tion of wastes from electronical industry

1 - solid waste, 2 - liquid waste tank, 3 - 3haft furnace, 4 - cyclone chamber, 5 - fluidized-bod chamber, 6 - air cooled cyclone, 7 - water hea

ter, 3 - suction fan, 9 - neutralizer tank, 10 - absorbent cooler, 11 - ab sorber, 12 - demister, 13 - absorbent tank, 14 - neutralisation tank, 15 - blowing fan, 16 - injector, 17 - liquid waste feeding pump, 13 - absorbent circulating pump, 19 - neutralisation system pump, 20 - explosion door,

21 - chimney

Spośród licznych rozwiązań tego zagadnienia zaprezentowano trzy, ż cze

go dwa dotyczą odpadów przemysłowych oraz jedno, przebadane w skali pół- technicznej i obecnie bodące w fazie projektu technicznego - instalacja spalania szlamów komunalnych.

Ha rysunku 22 przedstawiono instalację spalania w warstwie fluidalnej odpadów przemysłu farmaceutycznego, zawierających w swej budowie c-ząstkę chloru. W procesie spalania wykorzystano inortną warstwę fluidalną, na która rozpylana jest ciecz - pogony oraz wprowadzane są częściowo zdegra

dowane odpady stałe. Gazy po odpyleniu oddają ciepło w rekuperatorzc pod-

(20)

238 J. V/andrasz

1 rM

3 3 * 1 1

P« G 3

Q) N ï; VO Cu

Pu o o C3

h to 03 •* îH

G 1 o P: a rt

fe CD *H 3 Pi

c ir» 5 3 o to

N •H O ro •P G

O •>rH 0) 3 s3

>> > > 3 3 îh ÎH

U U O.U eu O U

3 CD CD a, o

*H çuy. p, o -3 >

CD •H •H ü *H 3

O N C 1 il O 3 10

G O Pu 03 ÍH C3 3

+> co oPh S3 O >

0) S: »ri P« 1 Pu 3 o s> •. W 10

S N H O o inx:

o Pu N3 □ 3 ~

•H to 1 Pu •p • P P

G O -P 3 P 3

0) K O 0) 3 f -P

•H Pu r- -H Pl -P 3 c P. > 3 a <=; 5

- C Tï 3

•H 1 G a C -C - 1

C •H

O 1 3 Pi rH o 3

T3 o to > 3

O •».M »-3 G o c¡ j

O, b •H «

G 1 — H S'* Pu Pu 3 a •f"3 3 A3 H 3 3 3 3 >>< ^ P 3 S3 O 1 3

•H O Pu *H Pt t .0 3 a 3 * 0 0 S3 3 G '0 0? N N a.'lQ +» > -H N î>> o g •rH Pi 3 to 'O co n i 5 1 -H 3

3 •H rH co «M rH

CD 3 P h P3 -p •*3- <H H C3 45 D C «H N

^ jj o i

a - O 1 rH 3 S3 O G -Ü r-t O OH co

O O 1 3 G

&

•H 1 O G G a * P< *rU "Tï O ÎH +» ÎH

i—1 co C •H O 3

a 1 CD •* •P <H 1 O c

G o G

3 P.

3 Pu 7 3 0 a

• B (D-P-H 3 3 r- >

O ^ C H G Xi

C0 Pu 10 CO •H 1 - tO

> O >)P. O rO >> G t; O 0] K 0] G 0 O H 'Ó G X> p •H N G *°

B P O P I •H C 3

3 O* 03 'CJ *iH rH

1—1 X> 1 CQ CO 3 •.H-G 3

N co • *■0 3 0 0

CD CD 0- Pu S3 rH ?U O 3 «♦H 1 -H

03 r-t - r-H O

•H CO G 03 W 1 en

c ^{N O *H} 1

a W rH G 3 en -

H 3 -li CD to Pu Pi

C0 C0 >> £ ■ 3 #. 3 P, O O > Pu 3 - 03

’ . S O CD O G Pu

•H 3 *H

•H OJ KJ Pu T3 3

TO V£> CD 3 T0 C

O • to S3 O 1

03 JC «eu -P □ O

rH O G B 3 A

03

b P-o «H Pu 1

-P O S3

CD O 03 to co

G Pu «H 03 -p l 3

•H 3 O *0 3 m £

CD O CM f 1 3

j- •rH *H -P 3

03 & X 3 ~,p

S 'O -rH rM ¿•i .'u G 3 S3 q*o 5 G O *.H

x: 3 G*H O 3 3 ^

o P. 3 P, rH ■PXJ h ta ' O H O f*u a P<

o a p. C 3

• >> • •P 1 o U“\ g B i ir> 3 C\J >> _

Kl 03 < CM 3 C— Pu

•5 O

• 3 G •

CD t0*O • to E*. 3 é?

Œ h C •H 3 G G a o to

C0" 3 1 ÎH -3 03 O r- a ü

Pu O O rH -H I O 4’

to 3 r ü îi

(21)

Kozwój i perspektywy zastosowania.« 239

grzewu powietrza oraz w kotle wodnym podgrzewającym wodę zasilającą kotły kotłowni zakładowej. Schłodzone spalin;’ wprowadzone są do absorbera flui

dyzacyjnego, gdzie za pomocą cieczy następuje wymywanie toksycznych skład

ników spalin. Oczyszczone gazy, podgrzane powyżej temperatury punktu rosy, odprowadzane są do otoczonia- Ha rys. 23 pokazano fotografię inatalaoji z rysunku 22.

Wie co inne rozwiązanie zastosowano w procesie spalania odpadów przemy- 3łu elektronicznego (rys. 24). Odpady stałe poddawane są procesowi zgazowania, o uzyskany surowy gaz jest nośnikiem energii w procesie spalania odpadów ciekłych w cyklonowej komorze spalania. Warstwa fluidalna umiesz

czona nad komorą cyklonową spełnia rolę dopalacza i stabilizatora. Dalsza część obiegu technologicznego jest podobna do poprzedniego rozwiązania.

Instalacja ta z powodzeniem była testowana dla odpadów komunalnych, o tak

że została zastosewanu w procesie rozkładu węglowodorów ciężkich. Liczbowe dano dla poszczególnych rozwiązań czytelnik znaleźć może w pracy [11].

Hieoo inne rozwiązanie i zastosowanie warstwy fluidalnej przewidziano v/ instalacji spalania szlamów z oczyszczalni ścieków. Przedstawiony na rys. 25 schemat instalacji obejmuje takie procesy jednostkowe, jaks su

szenie vf suszarce bębnowej za pomocą pary szlamów od wilgotności

60‘ .ó

do 35/J, spalanie szlamów w warstwie fluidalnej, skraplanie pary nadmiernej oraz odzysk ciepła w wymiennikach rekuperacyjnycb. Podobnie jak w rozwią

zaniach poprzednich dla zabezpieczenia środowiska przed ewentualnymi sub

stancjami toksycznymi zastosowano proces ich absorpcyjnego usuwania ze spalin. YZydajność spalania projektowanego węzła wynosi 30,6 kgs-^ sub

stancji wilgotnej.

5. Y/HIOSKI

W przedstawionym opracowaniu w sposób szczegółowy omówiono te zagadnie

nia, które dotyczą technologii rozwijanych za granicą i do których czytel

nik może mieć dostęp utrudniony. Hie analizowano dogłębnie zagadnień emi

sji toksycznych substancji, których występowanie jest mocno zróżnicowane w zależności od rodzaju substancji poddawanych procesowi spalania. Poza S0X i N0X istnieje możliwość powstawania dioksyn i furanów, a w insta

lacjach spalania odpadów dodatkowo innych powiązań chloru. Są to zagadnie

nia bardzo istotne z punktu widzenia ochrony środowiska, lecz wymagające odrębnego omówienia.

(22)

240 J. Y/andrasz

LITERATURA

[1

L

[ 7

[ 8

[10 [11

[1 2

Schilling H.D. : Die V/irbelschichtfeuerung - Einsstzmöglichkeiton fur die Stron - und Y/nrbeerzeugung aus Kohle. VDI - Berichte Nr 3222 1970.

A3che 7. s Beseitigung von Flotationsbergen durch Y/irbelschichtverbren- nung - Projekt Gneisenau. VDI - Berichte nr 322, 1978.

Stroppel K.G., Langhoff J.: Demonstrationsanlagen König Ludwig und Flingern dar Ruhrkohle AG, Essen. VDI - Berichte ITr 322, 1973.

Meyer Y/.s Ein Kombiblock auf Steinkohlenbasis mit Y/lrbelschichtfeue- rung. VDI - Berichte Kr 322, 1978.

Gibson J., Kighley J. : F3C for industrial apDÜcations. TOI - Berich

te Kr 322 1973.

Y/i tt chow E., Schreckenberg H., Y/ied E.: Konzeption von Gas/Dampf t-urbl- nenanlagon mit druckbotriebonor V/lrbelnchichtfouerung. TOI - Berichte Kr 322, 1973.

Sutkowski Z., Kik B. i inni: Kocioł Y/F 12

z

paleniskiem fluidalnym budowa i doświadczenia eksploatacyjne. Zbiśr materiałów Termofluid 85, Częatochowu 1905.

Roeck D.R.: Circulating fluidisod-bed cambustion. Draft Final Report.

GCA Corporation Bedford, Masoachusetts 1981.

Ren L. Plaso L. Hirsch M.: Nutzung von Energie und Rohstoffinhalt Kohlenstoffhaltiger Mineralien. TOI - Berichte Kr 322, 1978.

Materiały: ReferatS3ammlung zum 3 abfallwirtschaftliohen Fachkoloqium, Saarbrücken 1983*

Y/andrasz J., Zieliński <T. : Procesy fluidalne utylizacji odpadów, cz. 1 i 2, Ossolineum 1934.

Zesz. Nauk. Pol. Śl. s. Energetyka z. 97, Gliwice 1983- Materiały konferencyjne.

Literatura uzupełniająca:

13 VDI - Berichte Kr 211 1973 Kr 250 1975 Kr 236 1977 Kr 346 1979 Kr 349 1973 Kr 363 1930

PA38HTHE H nEPC IEK TlIB il ¡1PH51BHEHHH TEXHOJIOrHH nCEB.ĘOOKffiiCEHHOrO rOPSHHH B OIEBPfETHHECKHX ÜPOHECCAX

P e 3 io M e

Ha oci!03e Æ H i e p a T y p H H x H m J o p M a u m ! a TaKsce c o ß c T s e H H H x acojie^oBaaKit a

a a a a H 3 0 B n o K a 3 a H O n p u M e s e H a e n p o u e c c o B n c e B ^ o o s o i x e H H o r o r o p e H H H b o H e p r e i H i c e

h Ä p y r u x ßjiH3KHx n p o M u n a e H H U x O T p o c a a x , I I o K a 3 a H a c H C T e u a i B K a n p o u e c c o B r o — p e H H H B 3 a B K C H U C C T H O T C K O p O C T H n C e B ^ O O X H X e i I H O r o r a 3 a H p â 3 J I H V H U X $ I I 3 H K O —

- X H M H U e C K H X ¡faKTo p O B , U M G l v ü ' H X B J I H H H H e H a x a p a K T e p n C e B Ä O O S C H X e H H H H e r o n p H —

MeHeHHe.

(23)

Rozwój i pe rspektywy zastosov/ania. 241

n o ji hte p a i y p H H M A a H H H M n o K a 3 a n o n p H M e H e n a e a m x n p o u e c o o B b KOTJiax p a - cSoiaJomax iipn H o p w a n B H O M n n o B H m e H H O M ^aBJieHHH, a x axxe n e p c n e K T H B u p a 3 B H — T U B 3 T H X y O T a H O B O K .

CofioTBeKHHil a»ajiH3 h pemeHHfl BiieApeHH b noBBCKofi npoMumjieKiiocTH n o 3 B o a n - jih n o K a 3 a iB n p au eH e H H e H e K o io p tc c yciaH O B O K c noeBflooxHsceHHHM cjioeM b n p o u e c - o a x A erpaA auH H h yTHJiHaanHH npoMumaeHKHx h A p y r n x otxoaob. IIpaBeAeHHbie h h - iJopMai;HH AonoAKenu AaHHbam as auacaa TOKOHaecKax a BpeAHbix BenecTB.

DEVELOPMENT AHD PERSPECTIVES OP PLUID-BED C0U3USTI0H EKGI’iEERIITG XII POV/ER I1!DU3TRY PROCESSES

S u m m a r y

Fluid-bod combustion processes in power industry and in similar bran

ches of industry, based on references data and on own research works are presented- Systematics of combustion processes depending on jas velocity, on the typo of grained material feeding as well as the influence of some physical and chemical parameters on the fluidized-bed characteristic and its application arc presented- Some applications of .coal combustion pro

cesses in fluidizod-bed boilers as well low-pressure as high-pressure ones based on references data are shown and perspectives of their develop

ment aro presented. Solutions used in Polish industry made possible to show the few applications of fluid-bed in processes of waste degradation and utilisation. Data'acquired are completed with informations about omis

sion of toxic compounds in particular processes.