• Nie Znaleziono Wyników

Temat: Ukryta moc słów (część I)Treści kształcenia:

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Temat: Ukryta moc słów (część I)Treści kształcenia:"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

Scenariusz zajęć II etap edukacyjny

Temat: Ukryta moc słów (część I)

Treści kształcenia:

Uczeń:

1) Wyjaśnia prawdziwe znaczenie własnych zachowań oraz ich przyczyny i konsekwencje – etyka (2),

2) Uczestniczy w grupie, porozumiewa się z innymi – etyka (6), 3) Dostrzega różnorodność postaw i zachowań ludzi – etyka (IV),

4) Wyraża opinię i wartościuje zjawiska społeczne na poziomie społeczności szkolnej i społeczności lokalnej – etyka (V),

5) Zdobywa świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji – język polski (I),

6) Uczy się odbierać teksty kultury świadomie i refleksyjnie; kształtuje świadomość istnienia w tekście znaczeń ukrytych – język polski (II),

7) Odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym – język polski (II.3.1),

8) Odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury – język polski (II.4),

9) Odpowiada na proste pytania postawione do tekstu źródłowego – historia i społeczeństwo (II),

10) Charakteryzuje obowiązki szlachcica wobec państwa, używając pojęć: sejm, sejmik, pospolite ruszenie – historia i społeczeństwo (19.1),

11) Opisuje, w jaki sposób dokonywano wyboru króla, używając pojęć: elekcja, pole elekcyjne, koronacja – historia i społeczeństwo (20.2).

Cele operacyjne:

Uczeń:

● Słucha ze zrozumieniem,

● Odróżnia twierdzenia od sugestii,

● Potrafi definiować pojęcie twierdzenia i sugestii,

● Rozumie pojęcie wywierania presji,

● Rozwija swoją samoświadomość i refleksyjność,

● Redaguje mowę i ją wygłasza,

● Zna najważniejsze fakty dotyczące przywileju koszyckiego,

● Przygotowuje prezentację multimedialną na temat przywileju koszyckiego,

● Charakteryzuje pośrednio polskiego szlachcica,

● Bierze udział w dyskusji,

● Argumentuje swoje wypowiedzi i dostrzega argumenty adwersarzy.

1

(2)

Nabywane umiejętności:

Uczeń:

● Odczytuje ukryte komunikaty w języku,

● Rozpoznaje komunikaty mające na celu wywieranie presji,

● Rozpoznaje i tworzy teksty w określonych konwencjach gatunkowych,

● Argumentuje swoje wypowiedzi,

● Rozumie normy społeczne – ma świadomość złożoności relacji między komunikacją a życiem społecznym,

● Współpracuje w grupie.

Środki dydaktyczne:

Zasoby multimedialne: słuchowisko Kobietę na tron wynosić?, karta pracy Żądamy przywilejów! oraz plansza informacyjna Ukryta moc słów,

● Arkusze papieru/tablica, kreda/pisak,

● Komputer z głośnikami/tablica interaktywna/rzutnik multimedialny.

Metody nauczania:

● Podające: pogadanka, wyjaśnienie, rozmowa,

● Problemowe: aktywizujące – dyskusja, inscenizacja, tworzenie i definiowanie pojęć,

● Praktyczna: ćwiczenie przedmiotowe,

● Programowana: z użyciem komputera.

Formy pracy:

● Zbiorowa jednolita,

● Grupowa jednolita i zróżnicowana,

● Indywidualna jednolita.

Przed zajęciami:

Grupa uczniów o zainteresowaniach historycznych zgłasza się lub zostaje wybrana przez nauczyciela do opracowania prezentacji multimedialnej na temat przywileju koszyckiego.

Przebieg zajęć:

1. Po przywitaniu się z uczniami nauczyciel wprowadza ich w temat lekcji – przywołuje ogólny kontekst historyczny związany z przywilejem koszyckim (objęcie polskiego tronu przez Ludwika Węgierskiego i sytuacja polskiego społeczeństwa w tym okresie).

2. Słuchowisko Kobietę na tron wynosić?.

Uczniowie słuchają nagrania o tym, jak Ludwik Węgierski uległ presji zgromadzenia szlacheckiego i zgodził się na przywilej koszycki. Osobom z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami ze skupieniem się można wręczyć wydruk z treścią słuchowiska, tak aby w trakcie odtwarzania materiału mogły w razie potrzeby jednocześnie śledzić tekst.

Po prezentacji materiału nauczyciel prosi dzieci o przywołanie najważniejszych faktów dotyczących przywileju koszyckiego i uzupełnia nieznane im aspekty omawianego tematu, by

2

(3)

uporządkować ich wiedzę.

Następnie zadaje pytania prowokujące wypowiedzi uczniów:

● Co to znaczy, że ktoś wywiera na kogoś presję? Jakich innych określeń można użyć na nazwanie tego działania?

● Kto i dlaczego wywierał presję na Ludwika Węgierskiego?

● Jakie emocje towarzyszyły królowi w tej sytuacji?

● Czy zdarza się wam, że ktoś wywiera na was presję (wymusza coś wbrew waszej woli, naciska, przymusza, nakłania, natarczywie żąda, nagina do swej woli, manipuluje, szantażuje)?

● Jakie odczucia towarzyszą wywieraniu presji? Jak się czuliście, gdy ktoś naciskał na was, przymuszał do czegoś, czego nie chcieliście zrobić?

3. Prezentacja multimedialna.

Prezentację uczniowie przygotowują samodzielnie przed zajęciami. Ma ona przedstawiać historyczne podłoże przywileju koszyckiego: przyczyny roszczeń szlachty, uzyskane przez nią przywileje, konsekwencje przywileju koszyckiego.

Pozostałe osoby odnoszą się do prezentacji kolegów – co nowego wniosła do ich wiedzy o przywileju koszyckim?

4. Karta pracy Żądamy przywilejów! (praca indywidualna).

Uczniowie samodzielnie redagują krótką przemowę – od trzech do pięciu zdań – w której zażądają od Ludwika Węgierskiego nadania przywileju zwanego koszyckim, tak jakby byli reprezentantami polskiej szlachty.

5. Wygłoszenie szlacheckich mów – działania o charakterze inscenizacyjnym.

Praca odbywa się w 5-osobowych grupach. Głównym zadaniem uczniów jest przygotowanie wybranego spośród siebie kolegi – najbardziej uzdolnionego aktorsko – do wygłoszenia możliwie najbardziej przekonującej mowy. W tym celu, po pierwsze, uzgadniają tekst przemowy, korzystając z kart pracy Żądamy przywilejów!, a po drugie – rozdzielają resztę działań według swoich naturalnych zdolności. Osoby stosunkowo najbardziej uzdolnione językowo (i literacko) zajmują się stroną stylistyczną tekstu przygotowywanego z myślą o wygłoszeniu, mając na uwadze formę wypowiedzi, a uczniowie odznaczający się największą wiedzą historyczną będą jako „eksperci” konsultować powstający tekst, dbając o to, aby wymienione roszczenia były odpowiednio uzasadnione, uargumentowane.

Po zakończeniu tych prac dzieci wybrane do roli polskiego szlachcica wygłaszają (względnie odczytują) swoje mowy.

6. Rozmowa/dyskusja komentująca i oceniająca argumentację wygłoszonych mów.

Nauczyciel zadaje pytania:

● Jakie racje przedstawiała szlachta, a jakie Ludwik Węgierski?

Racje obu stron zapisywane są w dwóch kolumnach na tablicy – można do tej czynności wybrać ucznia z deficytem społecznym, nieśmiałego.

● Jak sądzicie, co skłoniło Ludwika Węgierskiego do podjęcia takiej, a nie innej decyzji?

Uczniowie wskazują na najsilniejsze ich zdaniem argumenty.

7. Nauczyciel prezentuje za pomocą rzutnika multimedialnego lub tablicy interaktywnej planszę informacyjną pt. Ukryta moc słów i omawia zdefiniowane tam terminy: twierdzenia oraz sugestie.

3

(4)

Tłumaczy zasadniczą różnicę między nimi: o ile twierdzenia są zdaniami, które po prostu opisują świat i podlegają jedynie kategoriom prawdy lub fałszu (można je weryfikować na różne sposoby), o tyle sugestie niosą ze sobą ukryty komunikat, często nieczytelny dla odbiorcy, ale silnie wpływający na jego sądy, choć odbywa się to niejako poza jego świadomością.

Uczniowie odczytują przykłady zamieszczone na planszy i na podstawie zdobytych przed chwilą informacji starają się wyjaśnić, dlaczego podlegają określonej kwalifikacji.

8. Analiza wystąpień uczniów.

Dzieci starają się wykazać, jakie sugestie kryły się w „argumentach” szlachty. Aby im to ułatwić, nauczyciel wybiera dwa lub trzy argumenty z „mów szlacheckich” i rozpoczyna z uczniami analizę: „Co kryją dane argumenty? Jakie założenia i sugestie są w nich obecne?”. Na tym etapie rozmowy prowadzący odwołuje się do prostych skojarzeń uczniów – co potrafią

„usłyszeć” w „argumentach szlacheckich”? Co wzmacnia siłę oraz oddziaływanie tych argumentów?

9. Podsumowanie.

Nauczyciel na zakończenie pierwszej części zajęć poświęconych sugestiom powinien zwrócić uwagę, że na lekcjach nie zajmowano się źródłowymi mowami szlacheckimi, ale zrekonstruowanymi przez uczniów – nie można więc ich treści utożsamiać z rzeczywistymi argumentami, jakie wtedy padły, jednak na pewno i w ówczesnej argumentacji, tak jak w uczniowskich rekonstrukcjach, musiała tkwić wielka moc perswazyjna, skoro uległ im Ludwik Węgierski. Prowadzący zwraca również uwagę na wspólny zakres semantyczny pojęć „sugestia”

i „presja” – wskazuje, kiedy sugestia ma charakter nacisku (wtedy zbliża się do groźby), a kiedy jest wolna od natarczywości (wtedy jest bliska propozycji).

Uwagi:

Przedstawiony scenariusz to I część tematu Ukryta moc słów. Nauczyciel może kontynuować tę tematykę na następnych zajęciach, korzystając z materiału Ukryta moc słów (część II).

Tekst słuchowiska Kobietę na tron wynosić? do wydrukowania dla uczniów z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami z koncentracją.

Kobietę na tron wynosić?

Mam już swoje lata i w każdej chwili mogę opuścić ten świat. W mej węgierskiej ojczyźnie już teraz nazywają mnie Wielkim. Wielkość króla w tym się jednak przejawia – między innymi, rzecz oczywista – że następcę godnego po sobie pozostawia, aby ciągłość władzy zachowana była, a przez to spokój wewnętrzny w królestwie. Tymczasem Bóg wszechmogący nie dał mi syna, a tylko córki. Panowie polscy wszakże boczą się na mnie, że jakże to tak – kobietę na tron wynosić? Toż to niemożebne! Jak każdy chyba ojciec chcę dla moich dzieci jak najlepiej, ale za poparcie Polaków dla moich planów przyjdzie słono zapłacić. Żądają mianowicie, bym nadał im przywilej generalny, na rozmaite wolności się zgodził, przede wszystkim podatkowe, abym ani ja, ani żaden władca po mnie nie mógł nakładać nadzwyczajnych podatków bez ich zgody.

Byłoby to wielkim uszczupleniem mej królewskiej władzy, atoli nieprzejednani są panowie polscy. A ja bardzo kocham córki.

4

Cytaty

Powiązane dokumenty

Można rozwinąć zadanie o treści matematyczne, związane z porównywaniem różnicowym, które mogą zaproponować uczniowie uzdolnieni matematycznie.. Praca z kartą

Wszystkie dzieci otrzymują wydruk łamigłówki, choć praca odbywa się w kilkuosobowych grupach.. Każdy zespół ma swojego

W grupach 5-osobowych uczniowie – metodą burzy mózgów – ustalają sposoby na uchronienie się przed ukrytą mocą słów, w których czai się presja.. Osoby

Odbiorca często jest przekonany, że sam odkrył to, co zostało mu zasugerowane, dlatego łatwiej ulega sugestiom niż dosłownemu przekazowi.. Inteligentny człowiek czyta co

Przykłady: tracić czas, czas to pieniądz, gonić czas, czas leczy rany, czas ucieka, czas jest złym powiernikiem, czas to dobry nauczyciel, tylko czas nie chodzi spać, czas leczy

W komentarzu do zadania prowadzący zajęcia wskazuje na fakt, że każda czynność może być klasyfikowana różnie (przydzielona do różnych pól kwadratu),

Prowadzący zajęcia tak kieruje dyskusją, żeby uczniowie zwrócili uwagę na fakt, że nasze życie podlega różnym prawom: fizycznym (wiemy, że plecak Adasia nie mógł po

Mogą je rozdysponować na cztery cele: wzmocnienie wojska, budowę zamków obronnych, budowę dróg handlowych lub budowę ośrodków edukacji.. Zanim wspólnie rozstrzygną problem