Elementy dzieła muzycznego – agogika
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Zapoznanie uczniów z pojęciem agogiki w muzyce. Przedstawienie określeń związanych z nagłą i stopniową zmianą agogiki w utworze oraz ich wyjaśnienie. Rozpoznawanie agogiki w wysłuchanym utworze. Umiejętne posługiwanie się nazwami włoskimi w celu rozpoznania agogiki. W celu zapoznania uczniów z pojęciem agogiki - przeprowadzenie zabawy ”kruk”.
b. Umiejętności Uczeń potrafi:
1. Wyjaśnić pojęcie agogiki muzycznej.
2. Omówić pochodzenie nazw agogiki.
3. Posługiwać się nazwami agogiki muzycznej.
4. Wskazać zmiany agogiczne w wysłuchanym utworze.
5. Wykonać tekst wiersza (umieszczony w podręczniku) z określoną agogiką.
2. Metoda pracy
Metoda pogadanki z elementami opisu. Aktywna metoda pracy z uczniem – rozpoznawanie agogiki w wysłuchanym utworze oraz wspólne wykonanie ze zmienną dynamiką wiersza.
3. Środki dydaktyczne
1. Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4 – 6.
2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.
3. Nagrania utworów:
a) Mikołaj Rimski–Korsakow – Lot trzmiela.
b) Aram Chaczaturian – Taniec z szablami.
c) Jan Sebastian Bach – Aria na strunie G z III Suity D – dur.
4. Karta pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
1. Powitanie, czynności organizacyjno – porządkowe.
2. Sprawdzenie zadania domowego.
3. Powtórzenie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.
4. Podanie tematu lekcji.
(10 min)
b. Faza realizacyjna
1. Wysłuchanie utworu Mikołaja Rimskiego–Korsakowa – Lot trzmiela. Wskazanie metodą pogadanki cech brzmieniowych charakterystycznych dla utworu i naprowadzenie uczniów przez nauczyciela na pojęcie agogiki. Wyjaśnienie pojęcia i zapisanie notatki do zeszytu.
Notatka:
Agogika – to tempo utworu określające szybkość wykonania danego dzieła muzycznego. Decyduje o nim kompozytor poprzez zaznaczenie swojego wyboru na początku partytury. Tempo utworu może być stałe lub zmienne.
2. Wprowadzenie - metodą opisu - oznaczeń agogiki muzycznej. Wskazanie różnic między wolno a szybko w muzyce, określenie temp umiarkowanych. Wyjaśnienie pochodzenia nazw określeń agogicznych, wskazanie w konkretnych przykładach różnic agogicznych w utworze.
Notatka:
Znaki agogiczne określają wolne, szybkie i umiarkowane tempa utworu. Nazwy pochodzą z języka włoskiego i są odpowiednie dla określenia poszczególnych rodzajów temp w muzyce.
Określenia dotyczące tempa wolnego:
Largo – bardzo wolno, uroczyście.
Lento – wolno.
Adagio – dość wolno.
Określenia dotyczące tempa szybkiego:
Allegro – prędko, wesoło.
Vivace – prędko, z ożywieniem.
Presto – bardzo szybko.
Określenia dotyczące tempa umiarkowanego:
Andante – umiarkowanie, w tempie spokojnego kroku.
Moderato – umiarkowanie.
Allegretto – dość żywo.
Określenia na zmiany tempa:
Tempo primo – powrót do tempa zasadniczego.
A tempo – powrót do tempa poprzedniego.
Giusto – oznacza tempo właściwe dla danego utworu.
Rubato – określa dowolne zmiany tempa w utworze.
2. Wysłuchanie utworów Arama Chaczaturiana – Taniec z szablami oraz Arii na strunie G Jana Sebastiana Bacha i ich percepcja. Metodą pogadanki, wskazanie przez uczniów właściwych nazw zmian agogicznych zachodzących w utworze.
(25 min)
c. Faza podsumowująca
Na podstawie tekstu z podręcznika zapoznanie uczniów z zabawą „Kruk”. Przeczytanie przez uczniów wiersza w tempie określonym przez nauczyciela. Podzielenie uczniów na trzy grupy i wykonanie wiersza w odmiennych tempach: wolnym, szybkim i umiarkowanym.
(10 min)
5. Bibliografia
Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas IV-VI.
Janusz Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia.
6. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Elementy dzieła muzycznego – agogika.
b. Zadanie domowe
Jakich melodii i jakiej muzyki lubisz słuchać, wolniejszych czy szybszych utworów?
Swoją wypowiedź uzasadnij w około 10 zdaniach.
