• Nie Znaleziono Wyników

Załącznik nr 1 ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANY NA KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Załącznik nr 1 ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANY NA KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

Załącznik nr 1 ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI

WYMAGANY NA KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM

W ROKU SZKOLNYM 2018/2019

Na wszystkich etapach eliminacji konkursowych uczestnicy powinni wykazać się wiadomościami i umiejętnościami opisanymi w wymaganiach ogólnych i szczegółowych podstawy programowej kształcenia ogólnego w części dotyczącej przedmiotu język polski na II etapie edukacyjnym, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 30 sierpnia 2012 r., poz. 977) oraz z treściami nauczania przewidzianymi dla klas VII i VIII opisanymi w rozporządzeniu z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej

(Dz. U. z 2017 r ., poz. 356), tj.:

1. W zakresie ODBIORU WYPOWIEDZI I WYKORZYSTANIA ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI

uczniowie winni wykazać się umiejętnością:

 sprawnego cichego czytania i rozumienia tekstów kultury;

 określania tematu i głównej myśli tekstu;

 identyfikowania nadawcy i odbiorcy wypowiedzi (autora, narratora, czytelnika, słuchacza);

 identyfikowania wypowiedzi jako tekstu informacyjnego, literackiego, reklamowego, popularnonaukowego, publicystycznego;

 odróżniania zawartych w tekście ważnych informacji od informacji drugorzędnych;

 wyszukiwania w tekście informacji wyrażonych wprost i pośrednio (ukrytych);

 rozumienia dosłownego i przenośnego znaczenia wyrazów w wypowiedzi;

 rozpoznawania słownictwa neutralnego i wartościującego, określania ich funkcji w tekście;

 rozróżniania synonimów, antonimów i stosowania ich we własnych wypowiedziach

 wyciągania wniosków wynikających z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznawania w nim prawdy lub fałszu, faktów lub opinii);

 dostrzegania relacji między częściami składowymi wypowiedzi (tytułem, wstępem, rozwinięciem, zakończeniem, akapitami);

 cytowania odpowiednich fragmentów tekstu publicystycznego, popularnonaukowego lub naukowego;

 interpretowania dzieła sztuki (obrazu, grafiki, rzeźby, fotografii);

 dostrzegania różnic między literaturą piękną a literaturą naukową, popularnonaukową, publicystyką i określania funkcji tych rodzajów piśmiennictwa;

 rozpoznawania gatunków dziennikarskich: reportażu, wywiadu, artykułu felietonu i określania ich podstawowych cech;

 korzystania z informacji zawartych w encyklopedii, słowniku ortograficznym, słowniku języka polskiego, słowniku wyrazów bliskoznacznych.

2. W zakresie ANALIZY I INTERPRETACJI TEKSTÓW KULTURY uczniowie winni wykazać się umiejętnością:

 zaznaczania w tekście literackim wybranych fragmentów;

 wypowiadania się na temat poznanych tekstów kultury;

 nazywania swoich reakcji czytelniczych (np. wrażeń, emocji);

(2)

 opisywania świata przedstawionego: określania czasu i miejsca akcji, wskazywania głównych bohaterów, omawiania akcji, wyodrębniania wątków i wydarzeń;

 odróżniania fikcji artystycznej od rzeczywistości, realizmu od fantastyki;

charakteryzowania podmiotu lirycznego, narratora i oceniania bohaterów;

 rozróżniania narracji pierwszoosobowej i trzecioosobowej oraz określania ich funkcji w utworze;

 konfrontowania sytuacji bohaterów z własnymi doświadczeniami;

 rozpoznawania przyczyn i skutków wydarzeń i zjawisk;

 wyrażania swojego stosunku do postaci;

 dostrzegania swoistości artystycznej dzieła;

 formułowania pytań do tekstu;

 odbierania tekstów kultury na poziomie dosłownym i przenośnym;

 objaśniania morału bajki oraz samodzielnego formułowania przesłania baśni;

 rozpoznawania rodzajów literackich: epiki, liryki i dramatu; określania cech charakterystycznych dla poszczególnych rodzajów i przypisywania czytanego utwór do odpowiedniego rodzaju;

 rozróżniania gatunków epiki, liryki, dramatu, w tym: opowiadania, powieści, epopei, baśni, legendy, mitu, bajki, ballady, fraszki, wiersza, hymnu, sonetu, pieśni, trenu, komiksu, dziennika, pamiętnika, dramatu, komedii, tragedii oraz wskazywania ich cech gatunkowych;

 wskazywania elementów dramatu (rodzaj): aktu, sceny, tekstu głównego, didaskaliów, monologu, dialogu;

 rozpoznawania w tekście literackim: porównania, porównania homeryckiego. przenośni, epitetu, wyrazu dźwiękonaśladowczego, zdrobnienia, zgrubienia, uosobienia, ożywienia, apostrofy, anafory, pytania retorycznego, powtórzenia, neologizmu, symbolu, alegorii i określania ich funkcji w tekście;

 rozpoznawania elementów rytmizujących wypowiedź, w tym wersu, zwrotki (strofy) oraz rymu, rytmu, refrenu; odróżniania wiersza rymowanego i nierymowanego (białego);

określanie liczby sylab w wierszu;

 rozpoznawania komizmu i jego rodzajów w tekstach oraz określania ich funkcji;

 rozpoznawania ironii w tekstach i określania ich funkcji;

 określania w tekstach problematyki egzystencjalnej i poddawania jej refleksji;

 wykorzystywania w interpretacji utworów literackich odwołań do wartości uniwersalnych związane z postawami społecznymi, narodowymi, religijnymi, etycznymi i dokonywania ich hierarchizacji;

 wykorzystywania w interpretacji tekstów literackich elementów wiedzy o historii i kulturze;

 wyodrębniania elementów składających się na widowisko teatralne (gry aktorskiej, reżyserii, dekoracji, charakteryzacji, kostiumów, rekwizytów);

 wyodrębniania elementów dzieła filmowego i telewizyjnego (scenariusza, reżyserii, ujęcia, gry aktorskiej);

 wskazywania cech charakterystycznych przekazów audiowizualnych (filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), nazywania ich tworzywa (ruchomych obrazów, warstwy dźwiękowej);

 rozumienia, czym jest adaptacja utworu literackiego (np.: filmowa, sceniczna, radiowa) oraz wskazywania różnic między tekstem literackim a jego adaptacją;

 wykorzystywania w interpretacji utworów literackich potrzebnych kontekstów, np.:

biograficznego, historycznego, kulturowego, społecznego.

Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem

3. W zakresie ŚWIADOMOŚCIJĘZYKOWEJ uczniowie winni wykazać się umiejętnością:

 rozumienia pojęć głoska, litera, sylaba, akcent; stosowania reguł akcentowania wyrazów;

w tym zasad dotyczących wyjątków od reguły polskiego akcentu.

 dzielenia wyrazów na sylaby;

 rozpoznawania mechanizmów upodobnień fonetycznych, uproszczeń grup spółgłoskowych i utraty dźwięczności w wygłosie;

(3)

 rozpoznawania w wypowiedziach podstawowych części mowy (rzeczownika, czasownika, przymiotnika, przysłówka, liczebnika, zaimka, przyimka, spójnika, wykrzyknika, partykuły) i określania ich funkcji w tekście;

 odróżniania części mowy odmiennych od nieodmiennych;

 rozpoznawania form przypadków, liczby, osoby, czasu, trybu i rodzaju gramatycznego rzeczownika, przymiotnika, liczebnika, czasownika i zaimka oraz określania ich funkcji w wypowiedzi;

 rozpoznawania imiesłowów, rozumienia zasad ich tworzenia i odmiany, poprawnego stosowania imiesłowowych równoważników zdania i rozumienia ich funkcji; przekształcania go na zdanie złożone i odwrotnie;

 rozpoznawania związków wyrazowych w zdaniu, wyróżniania członu nadrzędnego i podrzędnego oraz typów związków;

 rozpoznawania podstawowych funkcji składniowych wyrazów użytych w wypowiedzeniach (podmiotu, orzeczenia, dopełnienia, przydawki, okolicznika);

 rozpoznawania w tekście zdań pojedynczych nierozwiniętych i rozwiniętych, pojedynczych i złożonych (współrzędnie i podrzędnie), równoważników zdań – i rozumienia ich funkcji;

 rozpoznawania typów wypowiedzeń uwzględniających cel wypowiedzi: oznajmujących, pytających i rozkazujących oraz rozumienia ich funkcji;

 przekształcania zdań złożonych w pojedyncze i odwrotnie, a także zdań w równoważniki zdań i odwrotnie – odpowiednio do przyjętego celu;

 rozróżniania wypowiedzeń wielokrotnie złożonych;

 rozpoznawania wyrazu podstawowego i wyrazu pochodnego; rozumienia pojęcia

podstawa

słowotwórcza; wskazywania w wyrazie pochodnym tematu słowotwórczego i formantu;

określania rodzaju formantu, rozpoznawania rodziny wyrazów, łączenia wyrazów pokrewnych, wskazywanie rdzenia;

 tworzenia zgodnie z zasadami wyrazów złożonych i odróżniania ich typów;

 stosowania poprawnych form gramatycznych wyrazów odmiennych;

 poprawnego stopniowania przymiotników i przysłówków i używania ich we właściwych kontekstach;

 poprawnego pisania pod względem ortograficznym oraz stosowania reguł pisowni;

 poprawnego używania znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, cudzysłowu, dwukropka, nawiasu, średnika, znaku wykrzyknika;

 odróżniania mowy zależnej i niezależnej, przekształcania mowy zależnej na niezależną i odwrotnie;

 rozpoznawania w wypowiedziach związków frazeologicznych, rozumienia ich znaczenia oraz poprawnego stosowania w wypowiedziach;

 rozróżniania synonimów, antonimów, homonimów, rozumienia ich funkcji w tekście i stosowania we własnych wypowiedziach;

 rozpoznawania słownictwa ogólnonarodowego i słownictwa o ograniczonym zasięgu (np.:

terminy naukowe, archaizmy, kolokwializmy); rozpoznawania wyrazów rodzimych i zapożyczonych;

 rozumienia pojęcia stylu, rozpoznawania stylu potocznego, urzędowego, artystycznego, naukowego, publicystycznego.

4. W zakresie TWORZENIAWYPOWIEDZI uczniowie winni wykazać się umiejętnością:

redagowania na temat, ze świadomością celu i adresata wypowiedzi pisemnych w następujących formach gatunkowych: życzenia, zaproszenie, ogłoszenie, list prywatny i oficjalny, opowiadanie z dialogiem (twórcze i odtwórcze), pamiętnik i dziennik (pisane z perspektywy bohatera literackiego lub własnej), sprawozdanie (np. z wycieczki, z wydarzeń sportowych, spektaklu, filmu, książki), opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, przeżyć wewnętrznych, charakterystyka, tekst o charakterze argumentacyjnym;

 rozróżniania współczesnych form komunikatów (np. e-mail, SMS) i posługiwania się nimi z zachowaniem zasad etykiety językowej;

(4)

 stosowania w wypowiedzi pisemnej odpowiedniej kompozycji i układu graficznego zgodnego z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydzielania akapitów);

 umiejętnością celowego stosowania środków językowych (sprawnością stylistyczną);

 sporządzania planu odtwórczego wypowiedzi (ramowego i szczegółowego);

 wyróżniania części tekstu zgodnie z jego strukturą (akapit, tytuł);

 dobierania właściwych form komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych;

 zadawania pytań, udzielania odpowiedzi i prezentowania własnego zdania;

 stosowania formuł grzecznościowych;

 tworzenia spójnych tekstów na tematy związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury;

 dostosowywania sposobu wyrażania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej oraz do zamierzonego celu;

 świadomego posługiwania się różnymi formami językowymi;

 prezentowania i uzasadniania własnego zdania oraz polemizowania z cudzymi poglądami;

 rozróżniania środków perswazji i manipulacji w tekstach reklamowych, określania ich funkcji;

 przekształcania cudzych tekstów, w tym skracania, streszczania, rozbudowywania i parafrazowania;

 tworzenia tezy i hipotezy oraz argumentów przy tworzeniu rozprawki oraz innych tekstów argumentacyjnych;

 odróżniania przykładu od argumentu;

 przeprowadzania wnioskowania jako elementu wywodu argumentacyjnego

 dbania o poprawność gramatyczną, ortograficzną oraz interpunkcyjną.

Uczestników na etapie rejonowym i wojewódzkim obowiązuje także opanowanie umiejętności:

 wykorzystywania zdobytych informacji z różnych źródeł, takich jak: słownik frazeologiczny, słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych, słownik poprawnej polszczyzny;

 dostrzegania językowych sposobów oddziaływania na odbiorcę;

 rozpoznawania motywów wędrownych;

oraz znajomość tekstów:

1.

lektur obowiązkowych w zakresie klasy VII i VIII

2.

następujących lektur z zakresu kształcenia na II etapie edukacyjnym (stara podstawa programowa):

Clive Staples Lewis, Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa; John Ronald Reuel Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem, Stanisław Lem Bajki robotów

3.

mitów greckich do wyboru, np.: Robert Graves, Mity starożytnej Grecji, Nathaniel Hawthorne, Opowieści z zaczarowanego lasu, Jan Parandowski, Mitologia, (część I Grecja, rozdziały:

Narodziny świata, Bogowie olimpijscy, Bogowie światła i powietrza, Bogowie ziemscy, Królestwo morza, Królestwo piekieł, Bóstwa doli i spraw ludzkich, Bohaterowie) w tym mit o Prometeuszu, o Syzyfie, o Heraklesie, o Tezeuszu i Ariadnie

4.

z dowolnego wyboru baśni polskich i europejskich np.: J. Ch. Andersena, Wilhelma i Jacoba Grimmów

5.

z dowolnego wyboru bajek Ignacego Krasickiego, Juliana Tuwima lub Jana Brzechwy

6.

z dowolnego wyboru fraszek Jana Kochanowskiego lub Jana Sztaudyngera

7.

z dowolnego wyboru legend i podań polskich lub związanych z regionem LITERATURA POMOCNICZA

1. Maria Nagajowa, Sztuka dobrego pisania i mówienia, Warszawa: Wydawnictwo Oświata, 2003 2. Zofia Anna Kłakówna, Krzysztof Wiatr, Nowa sztuka pisania. Klasy 4-6 szkoły podstawowej,

Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2006

3. Janusz Bąk, Słownictwo i frazeologia w ćwiczeniach, Wydawnictwo Piątek Trzynastego, Łódź 2015 4. Anna Częścik, Józef Częścik, Gramatyka, co z głowy nie umyka, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk

2008;

5. Anna Częścik, Józef Częścik, Interpunkcja, czyli przestankowanie, co w głowie zostanie,

(5)

Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2011

6. Jan Miodek, Ojczyzna polszczyzna dla uczniów, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 1996

Cytaty

Powiązane dokumenty

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO dla uczniów szkół podstawowych w roku szkolnym 2018/2019.. Zawody wojewódzkie

Rozwiąż krzyżówkę, wpisując cyfry w odpowiednie pola. Hasło w zacieniowanych okienkach, to kolejne cyfry rozwinięcia dziesiętnego

2 Lodnik – lodowiec.. Strona 15 z 24 poczuli, że grunt drży i chwieje się pod ich stopami. Przestrach ich ogarnął, przypomnieli sobie, że stoją na lodzie, żaden nie wymówił

Basia za dwa lata będzie dwa razy starsza niż była dwa lata temu , a Asia za trzy lata będzie cztery razy starsza niż przed trzema laty.. Asia jest o jeden rok starsza

Podróże Guliwera powstały w okresie oświecenia i ich bohater jest wzorcowym przed- stawicielem swoich czasów – ciekawy świata, nie unika nowych doświadczeń, chętnie dzieli

Zapoznaj się uważnie z fragmentami Pamiętnika z powstania warszawskiego Mirona Bia- łoszewskiego, a następnie wykonaj zamieszczone pod tekstem polecenia.. Podczas rozwią-

Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem  i zaznacz inną odpowiedź znakiem „X”..

3. Brudnopisy nie stanowią dokumentacji konkursowej w rozumieniu zapisów Regulaminu Ogólnego Konkursów Przedmiotowych dla uczniów szkół podstawowych województwa