1.
2. Małą i wielką literą pisane, czyli zasady nazewnictwa w języku polskim
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości
Uczeń zna zasady stosowania małej i wielkiej litery w zdaniu oraz w wyrazach.
ii. b) Umiejętności
Uczeń potrafi zastosować wiedzę związaną z poprawnym zapisem wielkich i małych liter w wyrazach.
b. 2. Metoda i forma pracy
Praca indywidualna, praca z całą klasą, ćwiczenia.
c. 3. Środki dydaktyczne
Karty pracy z ćwiczeniami
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel podaje temat lekcji, który dzieci zapisują w zeszytach. Następnie nawiązuje do tematu lekcji i zadaje pytanie: „Od jakiej litery zawsze zaczynamy pisać zdanie?”
ii. b) Faza realizacyjna
Nauczyciel podaje dzieciom zasady pisowni wielkiej litery razem z przykładami, które dzieci zapisują w zeszytach. Uczniowie mogą też przy kolejnych zasadach podawać swoje przykłady na prośbę nauczyciela (załącznik 1).
Nauczyciel rozdaje dzieciom karty pracy z tekstem, który należy uzupełnić samodzielnie (załącznik 2).
Następnie nauczyciel zbiera od dzieci podpisane imieniem i nazwiskiem wypełnione karty pracy i rozdaje je jeszcze raz przypadkowym uczniom. Następnie nauczyciel prosi dzieci, by wzięły do ręki kolorowy długopis i poprawiły prace swoich kolegów lub koleżanek. Nauczyciel zaczyna czytać
poprawne odpowiedzi, a uczniowie sprawdzają i ewentualnie poprawiają tekst. Osoba, która skończyła, podpisuje się na karcie pracy swoim nazwiskiem używając tego samego koloru, który zastosowała przy poprawianiu zdań. Poprawione teksty wracają do właścicieli.
iii. c) Faza podsumowująca
Nauczyciel mówi dzieciom, że wypełnione przez nie karty pracy są dla nich wiadomością, czego już się nauczyły o pisowni wielkiej i małej litery, a co jeszcze pozostaje do nauczenia się i ćwiczenia.
e. 5. Bibliografia
B. Gierymska, K. Gierymski, Ortografia na bardzo dobry, Agencja Wydawnicza „Gram”, Warszawa 1994.
f. 6. Załączniki
i. a) Treść lekcji do zapisania na tablicy i w zeszytach załącznik 1.
Zasady pisowni wielkiej i małej litery (do zapisania na środku strony).
Wielką literą piszemy:
• imiona i nazwiska ludzi
Basia, Adam, Wojtek, Kowalski, Staś Tarnowski (dzieci mogą wpisać własne imiona i nazwiska, same podają na lekcji przykłady dla całej klasy)
• imiona własne zwierząt Pikuś, Azor
• przydomki, pseudonimy, przezwiska ludzi Bolesław Chrobry, Hubal, Chudy
• imiona własne postaci z mitologii Zeus, Gaja, Afrodyta
• nazwy dynastii Jagiellonowie
• nazwy świąt
Nowy Rok, Boże Narodzenie
• nazwy gwiazd i planet Jowisz, Słońce, Księżyc, Ziemia
Zapamiętaj ! Ziemia to planeta, na której mieszkają ludzie.
ale: Ania przekopała całą ziemię w ogródku.
• nazwy kontynentów, państw i ich mieszkańców
Afryka, Polska, Afrykanin, Kanadyjczyk
• nazwy regionów, krain historycznych i ich mieszkańców Pomorze, Śląsk, Wielkopolanin
• nazwy regionów, które stanowią całość geograficzno – kulturalną Północ, Dziki Zachód
• nazwy osiedli, dzielnic wsi i miast Londyn, Kraków, Mokotów, Halemba
• nazwy mórz i oceanów, gór i rzek, pustyń, wysp, półwyspów, kanałów (nazwy geograficzne) Wisła, Atlantyk, Gopło, Góra Kościuszki, Jezioro Otmuchowskie
• nazwy przedstawicieli ras i plemion Murzyn, Indianin
• nazwy ulic, parków i zabytków Łazienki, Wawel, Plac Kościuszki
• nazwy urzędów, instytucji, szkół
Ministerstwo Finansów, Uniwersytet Śląski, Urząd Stanu Cywilnego w Katowicach
• tytuły książek
„Antek”, „ Słownik języka polskiego”
• tytuły gazet (oprócz spójników)
„Kobieta i Styl”
• zwroty grzecznościowe w listach i pismach urzędowych Drogi Panie, Kochana Mamo
Małą literą piszemy:
• przymiotniki utworzone od nazw kontynentów, państw, narodów, plemion, miast, wsi
azjatycki, polski, śląski, europejski
• nazwy mieszkańców miast, dzielnic, wsi londyńczyk, gdańszczanin
• nazwy dni tygodnia, miesięcy, zwyczajów i obrzędów wtorek, kwartał, grudzień, ślub
• nazwy wydarzeń historycznych wojna trzynastoletnia
Jeśli jednak wydarzenia mają szczególne znaczenie w dziejach danego narodu, to można je pisać wielką literą, np. Powstanie Listopadowe.
• nazwy godności, tytułów naukowych i zawodowych, członków wyznań religijnych profesor, katolik, prezydent
• nazwy stron świata wschód, południe
• nazwy epok i okresów średniowiecze, antyk
• województwa
województwo śląskie, małopolskie
ii. b) Karta pracy ucznia Załącznik 2.
Uzupełnij wyrazy w zdaniach używając małej lub wielkiej litery:
Mama poprosiła .. ..artka, żeby kupił „…azetę …yborczą”.
Mieszkaniec . ..oznania to …..oznaniak.
Chciałabym zwiedzić całą …uropę.
Chodzę do piątej klasy ….zkoły …..odstawowej.
Ania chodzi do …zkoły ….odstawowej nr 15 w Gdańsku.
…uropejczyk to mieszkaniec ……..uropy.
Tato Kamila jest ...rofesorem ..niwersytetu . …agielońskiego.
iii. c) Zadanie domowe
Jeszcze raz dokładnie przeczytać w domu całą lekcję razem z podanymi przykładami ( może to być polecenie ustne nauczyciela lub do zapisania przez uczniów w zeszycie).
g. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
h. 8. Uwagi do scenariusza
brak