ZIELONY ŁAD – AKTUALNE ZADANIA STOJĄCE PRZED MLECZARSTWEM
Andrzej Babuchowski
EUROMLECZ Ciechocinek 06-08.01.2022
Strategia "od pola do stołu"
Komisja Europejska 20 maja 2020 r. przyjęła Komunikat w sprawie Strategii
„od pola do stołu” na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego.
Strategia „Od pola do stołu” jest elementem Zielonego Ładu.
Uwzględnia ona w kompleksowy sposób wyzwania związane ze
zrównoważonymi systemami żywnościowymi i podkreśla znaczenie
związków między zdrowiem ludzi, zdrowiem społeczeństwa i zdrowiem
planety. Strategia zakłada bardzo ambitne cele, takie jak: redukcja zużycia pestycydów, antybiotyków i nawozów, zwiększenia udziału rolnictwa
ekologicznego. Realizacja tych założeń wymagać będzie wielorakich dostosowań technologicznych, głównie o charakterze inwestycyjnym, wymagających szerokiego transferu nowej wiedzy, a przede wszystkim wysokich kosztów dostosowawczych.
Według Komisji Europejskiej Zielony Ład będzie realizowany poprzez strategię
„od pola do stołu” (F2F), opublikowaną w maju 2020 r., a także strategię UE na rzecz różnorodności biologicznej i klimatu. Formułowanie poszczególnych mierników F2F odbywało się w większości ad hoc i nie opierało się na konkretnych podstawach naukowych.
Przyjęty przez Radę Ministrów Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 opiera się na czterech głównych obszarach takich jak:
• zrównoważony rozwój gospodarstw i obszarów wiejskich
• wspieranie konkurencyjności rolnictwa, co prowadzić ma do zapewnienia długoterminowego bezpieczeństwo żywnościowego
• wspieranie i wzmacnianie ochrony środowiska, a w szczególności bioróżnorodności
• wzmocnienie struktury społeczno-ekonomicznej obszarów wiejskich
Plan będzie wspierać zrównoważony rozwój polskich gospodarstw, sektora
przetwórstwa oraz poprawę warunków życia i pracy w małych miejscowościach wiejskich.
• Wspierane będą zrównoważone metody gospodarowania, przyjazne
klimatowi i środowisku. Chodzi o ochronę wody, gleby i powietrza oraz dbanie o bioróżnorodność.
• Plan sprzyjać będzie produkcji i wykorzystaniu energii odnawialnej.
Wzmacniana będzie różnorodność gospodarcza, w tym biogospodarka.
• Zwiększy się aktywność zawodowa i społeczna mieszkańców obszarów wiejskich, szczególnie osób z grup wykluczonych.
• Upowszechniane i wdrażane będą rozwiązania naukowe i innowacyjne, w tym cyfrowe, usuwające bariery rozwojowe wsi i rolnictwa.
Pomoc obejmie konkurencyjne rolnictwo zapewniające długoterminowe bezpieczeństwo żywnościowe.
• W Polsce, rozwiązania w ramach systemu na lata 2023-2027, płatności bezpośrednie, zaprojektowane zostały w taki sposób, aby wspierać w szczególności małe i średnie
gospodarstwa rolne, zaliczane do gospodarstw rodzinnych. Od 2023 r., dzięki utrzymaniu uzupełniającej płatności podstawowej oraz zwiększeniu środków na tzw. płatność
redystrybucyjną, średni poziom wsparcia na hektar w gospodarstwach do 50 ha (czyli 97%
gospodarstw) będzie wyższy od średniej dla UE.
• Utrzymana zostanie pomoc związana z produkcją we wszystkich dotychczas wspieranych sektorach. Chodzi o zwiększenie konkurencyjności w tych sektorach, które napotykają trudności, a także są istotne ze względów społeczno-ekonomicznych lub środowiskowych.
• Wspierana będzie lepsza organizacja łańcuchów dostaw, rozwój małego przetwórstwa oraz uczestnictwo w krajowych i unijnych systemach jakości produkcji żywności.
• Kontynuowane będzie wsparcie przewidziane dla młodych rolników.
• Zaplanowano także kontynuację wsparcia powierzchniowego dla rolnictwa ekologicznego.
• Wdrażane będzie wsparcie dotyczące dobrostanu zwierząt, jednak w szerszym niż
obecnie zakresie. Obejmie ono nowe grupy zwierząt, tj. kury nioski, brojlery, indyki, opasy, kozy i konie.
W Krajowym Planie Odbudowy (KPO) 3 komponenty w dużym stopniu odnoszę się do sektora przetwórstwa rolno-spożywczego.
A. Odporność i konkurencyjność gospodarki – w obszarze wsparcia
przedsiębiorstw, w szczególności MŚP oraz transformacji i wzmocnienia odporności podmiotów w łańcuchu żywnościowym.
B. Zielona energia i zmniejszenie energochłonności – poprawy bezpieczeństwa ekologicznego, wzmocnienia odporności obszarów wiejskich na kryzysy, w tym w zakresie gospodarki wodno-ściekowej.
C. Transformacja cyfrowa – rozwoju infrastruktury sieciowej oraz zwiększania dostępności cyfrowej usług publicznych.
CELE ZIELONEGO ŁADU
Zmniejszenie o 50% ogólnego zużycia niosących ryzyko pestycydów chemicznych i zmniejszenie o 50% stosowanie bardziej
niebezpiecznych pestycydów do 2030 r.
Przeznaczenie co najmniej 25% gruntów rolnych UE pod uprawę ekologiczną rolnictwo i znaczny wzrost akwakultury ekologicznej do 2030 r.
Zmniejszenie strat składników pokarmowych o co najmniej 50%
przy jednoczesnym zapewnieniu braku pogorszenia żyzności gleby;
zmniejszy to zużycie nawozów o co najmniej 20% do 2030 r.
Objęcie co najmniej 10% użytków rolnych cechami krajobrazu o wysokiej różnorodności do 2030 r.
Zmniejszenie sprzedaży środków przeciwdrobnoustrojowych dla
zwierząt gospodarskich i akwakultury o 50% do 2030 r.
SO 4: Przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do nich, a także rozwój zrównoważonej energii
SO 5: Wspieranie zrównoważonego rozwoju i efektywnego zarządzania zasobami naturalnymi, takimi jak woda, gleba i powietrze
SO 6: Przyczynianie się do ochrony różnorodności biologicznej, wzmacnianie usług ekosystemowych oraz ochrona siedlisk i krajobrazu
SO 9: Poprawa dobrostanu zwierząt i prace nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe
SPECYFICZNE CELE WPR A ZIELONY ŁAD
Kraj Pestycydy Środki
przeciwdrobn oustrojowe
Sieci
szerkopasm owe na obsz.
wiejskich
Rolnictwo ekologiczne
Elementy krajobrazu o dużej
różnorodnośc i
Składniki pokarmowe
Cele UE na 2030 r
Red. o 50% ogóln.
Stosow. pestycyd
Red. O 50% 100%
dostępu
25% grunt.
Roln.
10% uż. Roln.
Z elem.
Krajob.
Red. o 50% strat skł. odżyw. bez pogarsz.
żyzn. gleby. Pozwoli ogran. stosow. nawozów o >30% do 2030
Wskaźnik Zharmonizow. wskaźn.
ryzyka
Subst. czynna % gosp. % grunt.
ekolog.
% Użyt. Roln. Bil. N brutto g/ha
% Stacji
montor. Wód pod.
Bilans P brutto kg/ha
Lata 2011-
2013/2018 Śred.
2015 -2017
2018 2019 2018 2018/2015 Śr 2012-2014 Śr 2012-2015 Śr. 2012-2014
Wartość ref. UE-27
-17% 100 118,3 mg/
PCU
56,4% 8 4,6 46 13,3 1
DE -18% 100 88,4 74,6 7,3 2,2 73 28,0 -2
DK -48% 100 38,2 76,7 9,8 1,3 83 16,6 7
FR 1% 100 64,2 47,6 7,0 2 43 12,4 4
PL -22% 100 167,4 32,6 3,3 2,3 48 5,6 2
IT -9% 100 244 68,4 15,2 3,7 72 11,1 -2
NL -23% 100 57,5 96,1 3,5 3,8 167 11,8 3
IE -31% 100 46,0 89,8 2,6 1,0 38 0,0 20
Mleko
Zużycie energii (GJ/ha) Zużycie energii (GJ/kg)
Rolnictwo Przemysłowe
22,2 19,1 2,85 2,65
Rolnictwo ekologiczne
17,2 5,9 2,41 1.21
Różnica (%) -23 -69 -15 -54
Źródło 4 5 4 5
Grupa produktów Obecne badania
Dane na poziomie zakładua
Inne badania
Świeże produkty mleczne 0,79 0,43-1,5 0,61-2,7b
Masło i miksy masła 4,0 0,83 2,5c-3,5d
Sery 3,3 2,7-6,5 6,1e-6,8f
Mleko w proszku i produkty oparte na serwatce
6,5 5,8-9,4 -
Inne 0,79 - -
a – dane firmy Arla Dania.
b – dane z mleczarni norweskich wyższy poziom danych jest z małych mleczarni a niższy z dużych.
c - dane dotyczące produkcji masła w Danii.
d – niepublikowane dane autora Flysjö (2011) dotyczące produkcji masła w Danii.
e – dane od van Middelaar et al. (2011) dotyczące produkcji serów dojrzewających w Niderlandach.
f - dane od Berlin (2002) dla produkcji serów dojrzewających w Szwecji.
Tabela. Nakłady energetyczne na poszczególne grupy produktów (MJ na kg produktu);
porównanie danych z kilku źródeł i miejsc. (Flysjö, A., Thrane, M., Hermansen, J.E. 2014. Method to assess the carbon footprint at product level in the dairy industry, International Dairy Journal, 34, 1:86-92
Straty produktów mlecznych w łańcuchu żywnościowym
Praktyki rolnicze, które mogą być wspierane przez ekoprogramy, muszą spełniać następujące warunki:
powinny obejmować działania związane z klimatem, środowiskiem, dobrostanem zwierząt i opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe;
są one określane na podstawie potrzeb i priorytetów określonych na poziomie krajowym/regionalnym;
ich poziom ambicji musi wykraczać poza wymagania oraz
obowiązki ustanowione w ramach scenariusza podstawowego (w tym warunkowość);
przyczyniają się do realizacji celów Zielonego Ładu UE
Liczba siedzib stad, w których były utrzymywane krowy
w wieku powyżej 16 miesięcy w roku Wielkość stada 2018
(szt.)
Liczba stad
Ogółem
Wielkość uzasadniona ekonomicznie
1-10 236 622
11-30 57 040
31-50 17 160 17 160
51-100 7 909 7 909
101-200 1 656 1 656
200-300 283 283
300-400 112 112
pow. 400 164 164
320 946 27 284
Województwo Liczba krów Obsada krów na ha
Użytków rolnych Pastwisk i łąk
Podlaskie 380 252 0,42 1,17
Mazowieckie 592 278 0,23 0,83
Warmińsko-
Mazurskie 314 379 0,22 0,66
Łódzkie 150 634 0,18 1,21
Wielkopolskie 237 573 0,16 1,17
Małopolskie 238 361 0,14 0,32
Lubuskie 101 272 0,08 0,30
Dolnośląskie 131 994 0,05 0,30
Zachodniopomorskie 153 443 0,05 0,25
POLSKA 3 641 370 0,20 0,71
Kraj Region Liczba krów Obsada krów na ha
Użytków rolnych Pastwisk i łąk
FR Bretagne 752 720 0,46 4,86
IE Southern 928 840 0,34 0,47
IT Lombardia 551 990 0,56 2,72
FR Pays de la Loire 545 390 0,26 1,36
FR Basse-Normandie 466 690 0,39 0,96
DE Schleswig-Holstein 383 360 0,39 1,21
PL Podlaskie 439 000 0,43 1,08
PL Mazowiecki regionalny 490 640 0,27 0,96
ES Galicia 346 220 0,53 0,76
NL Friesland (NL) 278 110 1,21 1,63
IT Emilia-Romagna 220 440 0,21 2,20
NL Overijssel 250 480 1,24 2,12
Obsada krów w regionach UE
Kraj Region Liczba krów
Obsada krów na ha
Użytków rolnych Pastwisk i łąk
NL Gelderland 234 220 0,98 1,77
DK Syddanmark 240 650 0,31 4,36
NL Noord-Brabant 223 730 0,89 5,31
PL Wielkopolskie 270 930 0,16 1,07
DK Midtjylland 172 580 0,22 2,90
FR Nord-Pas de Calais 176 120 0,22 1,16
DK Nordjylland 137 790 0,28 3,16
PL Warmińsko-mazurskie 182 440 0,18 0,51
Obsada krów w regionach UE
c.d .
Surowiec Procentowa zmiana cen w UE Kraje trzecie
Wołowina +58 +7.4
Wieprzowina +48 +10.2
Mleko w skupie +36 +4
Owoce I Warzywa +15 +1.5
Nasiona oleiste +18 +3.3
Zboża +12,5 +3.8
Efekty cenowe F2F
Zmiany cen producentów w UE-27 dla agregatów upraw
głównych i zwierząt gospodarskich dla celów F2F i BDS oraz scenariusza WPR 2014-2020 (2030 w porównaniu do punktu odniesienia)
Wyzwania stojące przed sektorem
mleczarskim - wizja roku 2030
Dla środowiska
• Sektor mleczarski UE staje się zeroemisyjny.
• Wszystkie działania w sektorze przyczyniają się do odwrócenia procesu spadku różnorodności biologicznej w gospodarstwach mlecznych.
• Przejście na biogospodarkę o obiegu zamkniętym - minimalizacja zanieczyszczeń i zapotrzebowania na zasoby naturalne.
Dla gospodarki
• Wysiłki producentów i przetwórców mleka na rzecz klimatu, środowiska i dobrobytu są
doceniane i rozumiane przez konsumentów, co prowadzi do pozytywnego wizerunku sektora.
• Konsumenci mają narzędzia do podejmowania bardziej świadomych decyzji dotyczących produktów, kupują i czują się bardziej związani z rolnikami i przetwórcami. Poszukują zrównoważonych produktów, a tym samym tworzą rosnący, skoncentrowany na
zrównoważonym rozwoju, rynek dla tego sektora.
• Pracownicy w całym łańcuchu dostaw są bardziej zadowoleni ze swojej pracy i produktów pomagają w produkcji i wartości, jaką przynosi to społeczeństw
Struktury produkcyjne
Strategia F2F doprowadziłaby do znacznego spadku produkcji i odpowiedniego
wzrostu cen w UE, przy czym najsilniejsze efekty przyniesie redukcja bilansów azotu o 50%. W praktyce spadek produkcji waha się od:
-20% na wołowinę, -6,3% na mleko
-21,4% dla zbóż
-20% i nasiona oleiste w całej UE.
Liczba zwierząt uległaby dalszemu zmniejszeniu wraz ze spadkiem o
-45% dla bydła mięsnego (-30% Niemcy, które nadal generowałyby taką samą redukcję produkcji o -20%)
-13,3% dla krów mlecznych i młodego bydła
Emisje gazów cieplarnianych w rolnictwie zostałyby zredukowane o
-109 milionów t ekwiwalentu CO2, co przekłada się na -29% redukcję rolniczego
współczynnika ocieplenia globalnego (GWP) w porównaniu z poziomem odniesienia.
Patrząc na poszczególne komponenty GWP,
• emisje N2O zostałyby zmniejszone o -37,5%,
• podczas gdy emisje CH4 zostałyby zmniejszone o -22,7%
W odniesieniu do redukcji emisji GHG, -26% dla 50% redukcji bilansu N,
-5,5% dla 50% redukcji pestycydów,
-5% dla każdego z pozostałych środków
0 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000 12 000
Produkcja energii odnawialnej z rolnictwa (równoważnik 1000 ton oleju)
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
35,0%
40,0%
Udział rolnictwa w całkowitej produkcji energii (%)
Inne wskaźniki wdrożenia F2F
+11 milionów ha odłogowanych UR
+0,5 mln ha użytków rolnych (UR) jako użytki zielone +1,5 mln ha UR na przekształcenie w grunty leśne
10% cech krajobrazu = poszerzenie obszarów odłogowanych o około 10 mln ha samo zmniejszenie bilansu N spowodowałoby powiększenie obszarów
odłogowanych o +5 mln ha,
wzrost rolnictwa ekologicznego spowodowałby jedynie powiększenie tych obszarów o 0,33 mln ha
W przeciwieństwie do rolników, przetwórstwo rolne boryka się ze spadkiem wartości dodanej strategii F2F, wahającym się od
-0,02% do -26,9% w zależności od branży.
Na przykład, przemysł mleczarski boryka się ze stosunkowo niewielką stratą zysku:
• -0,25% dla mleka przy 25% wzrost priorytetowych obszarów ekologicznych
• <-5% przy 20% redukcji nawozów mineralnych
• +0,15% przy 10% ekspansja rolnictwa ekologicznego
• -14,5% przy 50% redukcji bilansu N
Strategia F2F wpływa asymetrycznie na produkcję zwierzęcą i roślinną.
Podczas gdy marże brutto na produkty zwierzęce, zwłaszcza mleko, wołowinę i wieprzowinę, wzrastają o 55 mld euro
+24,5 mld euro na mleko, +6,5 mld euro na wołowinę i
+24 mld euro na inne mięso, zwłaszcza wieprzowinę, to marże brutto na produkcję roślinną jest zmniejszony o
-21,3 miliarda euro,
-5,8 miliarda euro na zboża i nasiona oleiste oraz
-9,2 miliarda euro na owoce i warzywa (w tym wino).
Koszty dostosowania różnią się dla każdej specjalizacji rolniczej, przy spadku -94 euro na ha UR dla zbóż,
-661 euro za ha UR na owoce i warzywa
podczas gdy producenci wołowiny i mleka stoją w obliczu wzrostu marży brutto o +423 euro zwierzę bydło mięsne
+693 euro na zwierzę bydło mleczne,
Wyraźnymi beneficjentami Strategii F2F są producenci mleka i wołowiny.
Koszty społeczne
Większa część kosztów dostosowania byłaby finansowana przez konsumentów, których szacunkowa utrata dobrobytu konsumentów wyniosłaby 70 miliardów euro (wskaźnik pieniężny), co odpowiada 157 euro na mieszkańca.
Rolnicy oczekują marży zysku do 4022 euro na mieszkańca.
Tak więc, oczekuje się, że dochody rolników wzrosną nawet o +35 miliardów euro, podczas gdy marże zysku w przemyśle mleczarskim i przetwórstwie oleju zostaną zmniejszone o -4 miliardy euro każdy.
Handel
Unijny eksport mleka zmniejszyłby się z +5,9 mln ton do +4,9 mln ton dla Niemiec eksport mleka netto pozostałby zasadniczo
niezmieniony.
Strategia F2F nie jest skuteczna w walce ze zmianami klimatu! W odniesieniu do emisji gazów cieplarnianych efekt wycieku 54,3 mln t CO2eq. staje się oczywiste, co oznacza, że realizacja Strategii F2F doprowadziłaby do dodatkowej emisji GHG w wysokości 54,3 mln ton CO2eq. w sektorze rolnym krajów spoza UE.
Indukowana przez F2F dodatkowa produkcja wołowiny w samych tylko krajach spoza UE daje dodatkowe 36 milionów t ekwiwalentu CO2, podczas gdy produkcja
wieprzowiny i mleka powoduje tylko dodatkowe emisje gazów cieplarnianych odpowiednio 6 i 4 miliony t ekwiwalentu CO2 w krajach spoza UE.
Nie ulega również wątpliwości, że ani obecny rolniczy sposób produkcji, ani obecne wzorce konsumpcji nie są zgodne z celami Zielonego Ładu i wymagają dostosowania w obu obszarach. Oczywiste jest również, że odpowiednie zmiany w produkcji i
konsumpcji można osiągnąć jedynie w odpowiednich wspólnych europejskich ramach rolnych.
Jedną z głównych słabości strategii F2F jest to, że nie jest jeszcze skuteczna w
ograniczaniu zmian klimatycznych. Jeden z głównych czynników odpowiada skutkom wycieku w odniesieniu do emisji gazów cieplarnianych.
Działania narzucone przez Strategię F2F należy traktować ad hoc i niepotwierdzone przez fundację naukową, co do rodzaju interwencji i jej skali.
Ograniczenie produkcji rolnej do określonych technologii m.in. rolnictwo ekologiczne bez żadnych podstaw opartych na dowodach, że te technologie
skutecznie i wydajnie przyczyniają się do osiągnięcia wyznaczonych celów Zielonego Ładu, wydaje się raczej nieefektywne.
Zdecydowanie potrzebne są dalsze badania w celu zidentyfikowania odpowiednich wskaźników i systemów zachęt, które umożliwią skuteczne i wydajne zarządzanie publiczne różnorodnością biologiczną.
Realizacja wizji poprzez politykę
1. Decydenci w UE
• WPR powinna zapewnić nową umowę między rolnikami a społeczeństwem oraz wspierać rolników w przechodzeniu do większej trwałości poprzez zmiany systemowe, jednocześnie zwiększając jakość i wartość dostarczanych produktów (np. poprzez przejściowe wsparcie i finansowanie).
• Wspieranie rozwoju mechanizmów finansowych (takich jak podatki) w celu internalizacji kosztów niezrównoważonej produkcji w cenę detaliczną żywności. Uzyskane dochody można by dobrze
wykorzystać do subsydiowania inwestycji w zrównoważoną produkcję, w tym wsparcia przejściowego, podczas rozwoju nowych rynków.
• UE powinna stopniowo wycofywać obecne obniżone stawki VAT na nawozy i pestycydy mało przyjazne środowisku oraz utrzymywać je dla nowoczesnych bardziej przyjaznych środowisku produktów.
• Skup i zakup produktów mleczarskich przez UE i państwa członkowskie powinien dotyczyć tylko produktów wytwarzanych w sposób zrównoważony.
• W całej UE należy konsekwentnie wprowadzać ulepszone przepisy dotyczące dobrostanu zwierząt, określając warunki dla określonych gatunków (bydło, owce itp.).
Realizacja wizji poprzez politykę c.d.
2. Państwa Członkowskie
• Powinny korzystać z mechanizmów finansowych na rzecz zrównoważonej produkcji żywności jako narzędzia umożliwiającego wszystkim Europejczykom utrzymanie przystępnej ceny zakupu
zdrowej i zrównoważonej żywności.
• Wdrożenie i egzekwowanie obowiązującego prawa UE.
3. UE i państwa członkowskie
• UE powinna opracować zharmonizowane normy produktów, oznakowanie i systemy jakości, aby informować konsumentów, w tym informacje zdrowotne i metody produkcji.
• Polepszenie wsparcia w zakresie przystosowania się do zmian klimatu poprzez lepsze
planowanie predykcyjne, ograniczanie ryzyka, a także ubezpieczenia i inne opcje finansowania ryzyka, w przypadku których redukcja ryzyka nie jest opłacalna.
• Zapewnienie większego wsparcia i usług doradczych w państwach członkowskich.
Realizacja wizji poprzez producentów i przetwórców.
1. Producenci pierwotni muszą wytyczać standardy dobrostanu zwierząt (wykraczające poza podstawowy poziom UE).
2. Podstawowi producenci i przetwórcy:
muszą stać się orędownikami klimatu, różnorodności biologicznej, ochrony gleby i wód, wykraczając poza podstawową zgodność z normami UE i realizując cele.
powinny odpowiedzieć na rosnące zapotrzebowanie konsumentów na produkty wysokiej jakości, pożywne, zapewniające dobrostan zwierząt i przyjazne dla środowiska, na przykład poprzez zwiększenie udziału linii produktów ekologicznych.
3. Podmioty w łańcuchu dostaw
zapewnienie większej przejrzystości i identyfikowalności metod produkcji różnych produktów.
zapewnienie inwestycji i współpracy w zakresie rozwoju technologii i systemów, aby
umożliwić bardziej zrównoważoną produkcję przy jednoczesnym utrzymaniu rentowności.
współpraca z państwami członkowskimi w celu opracowania ścieżki umożliwiającej młodszym rolnikom wejście do branży, na przykład poprzez szkolenia, transformację oraz partnerstwa i programy mentorskie.
Realizacja wizji poprzez producentów i przetwórców - c.d.
Dobrostan zwierząt
• Zdrowie i dobrostan zwierząt są zintegrowane centralnie z procesem decyzyjnym.
• Zwierzęta są nie tylko zdrowe, ich dobrostan jest polepszony szczególnie przez praktyki, które szanują ich naturalne zachowanie i w ten sposób zwierzęta są bardziej naturalnie odporne na choroby.
Dla społeczeństwa
• Konsumenci są zdrowsi dzięki większej świadomości w zakresie zdrowej i pożywnej diety oraz zrównoważonej konsumpcji (ograniczenie chorób niezakaźnych).
• Rozwój sektora i generowane przez niego produkty w całym łańcuchu dostaw prowadzą do większego zakresu i różnorodności bezpiecznych miejsc pracy w atrakcyjnym sektorze, który ekonomicznie jest bardziej odporny.
• Wartość dodana jest równomiernie rozłożona w całym łańcuchu dostaw.
•
Ewolucja mleczarstwa - charakteryzuje się „brakiem dużych niespodzianek”, z rozwojem w dużej mierze zgodnym z obecnymi trendami i różnymi mniejszymi
zakłóceniami wynikającymi z niepewnych czynników.
•Zielona mleczarnia - charakteryzuje się silnymi ograniczeniami społeczno- środowiskowymi, ale niewielkimi zmianami technologicznymi.
•Nowa Fuzja - zdominowany przez innowacyjne technologie i procesy, ale z niewielkimi przyrostowymi ograniczeniami społeczno-środowiskowymi.
•Odważna nowa żywność - połączenie silnych ograniczeń społeczno- środowiskowych i zaawansowanej transformacji technologicznej.
