Ukazuje się od 2004 roku MONITOR

Z PRZYKŁADAMI

^●

ZUS

^●

PRAWO PRACY

^●

PŁACE MONIT OR pra w a pracy i ubezpieczeń nr 7 200 7

I. AKTUALNOŚCI DLA KADROWYCH 1. Najnowsze wskaźniki i stawki

1.1. Najniższe wynagrodzenie pracowników . . . 5

1.2. Minimalne wynagrodzenie za pracę . . . 5

1.3. Przeciętne wynagrodzenie . . . 5

1.4. Wynagrodzenie młodocianych . . . 5

1.5. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw włącznie z wypłatami z zysku . . . 5

1.6. Koszty uzyskania przychodów ze stosunku pracy . . . 5

1.7. Składki . . . 6

1.8. Świadczenie rehabilitacyjne . . . 7

1.9. Emerytury i renty . . . 7

1.10.Zasiłek pogrzebowy . . . 7

1.11. Podróże służbowe . . . 7

2. Co się zmieniło w przepisach . . . . 8

3. Ważne terminy 10 – 25 kwietnia 2007 r. . . . . 9

4. Informacje urzędowe 4.1. Informacja MPiPS z 20 marca 2007 r. w sprawie powrotu waloryzacji emerytur i rent od 2008 r. . . . 9

II. GORĄCE PYTANIA 1. Czy wydawane pracownikom talony podlegają potrąceniom na poczet alimentów . . 10

2. Czy naliczać składki i podatek od świadczeń przyznanych pracownikowi powołanemu do wojska . . . 11

10.04.2007

www.mp.infor.pl nr 7 ⁽⁷⁹⁾

spis treści:

Dodatek:

●

Jak wypłacać świadczenia za czas choroby

ciąg dalszy spisu treści na następnej stronie >

Ukazuje się od 2004 roku

dwutygodnik

MONITOR prawa pracy

i ubezpieczeń

3. W jakiej wysokości wliczyć do podstawy wymiaru wynagrodzenia

chorobowego nagrodę roczną i dodatek stażowy . . . 12

III. PRAWO PRACY

1. Jakie są obowiązki pracodawcy związane z wejściem w życie ustawy

lustracyjnej . . . 14 2. Czy można przedłużyć umowę o pracę, której termin końcowy już upłynął . . . 18 3. Jak rozliczyć czas pracy, jeśli zmiana wymiaru czasu pracy następuje

w trakcie okresu rozliczeniowego . . . 19 4. Gdzie należy przechowywać zaświadczenie o ukończeniu przez pracownika

kursu w zakresie udzielania pierwszej pomocy . . . 20 5. Czy pracownik opiekujący się dzieckiem konkubiny, które nie ukończyło 4 lat,

może być zatrudniany w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej . . . 21 6. Czy prezes zarządu spółki przebywający na zwolnieniu lekarskim może

wykonywać swoje obowiązki i podpisywać dokumenty służbowe . . . 22 7. Czy można wystawiać zleceniobiorcom delegacje na drukach dotyczących

wyjazdów służbowych . . . 23 8. Czy istnieje możliwość zawieszenia działalności zakładowej organizacji

związkowej . . . 24 9. Czy pracownica, która uzyskała prawo do wcześniejszej emerytury,

podlega ochronie przedemerytalnej . . . 25 10. W jaki sposób rozwiązać umowę z pracownikiem odbywającym karę

pozbawienia wolności . . . 26 11. Czy dni na poszukiwanie pracy przysługują pracownikom, którzy otrzymali

wypowiedzenie zmieniające lub rozwiązali umowę bez wypowiedzenia

po przejęciu przez inny zakład pracy . . . 28 12. Czy do każdej organizacji związkowej należy zwracać się z zapytaniem

o zamiarze wypowiedzenia umowy pracownikowi, gdy nie wszystkie organizacje

podały dane swoich członków objętych ochroną . . . 29 13. Czy organizacja związkowa ma prawo poznać dane osobowe pracownika,

który złożył skargę do inspekcji pracy . . . 31

IV. WYNAGRODZENIA

1. Jak dokonywać potrąceń z wynagrodzenia . . . 32 2. Czy honoraria określone w umowie o pracę wlicza się do wynagrodzeń

osobowych . . . 35 3. Czy pracownikowi można odebrać wypłaconą wcześniej prowizję . . . 37 4. Czy pracodawca płaci za zwolnienia od pracy związane z powszechnym

obowiązkiem obrony . . . 38 5. Czy za czas szkolenia bhp przeprowadzonego poza godzinami pracy należy

wypłacić wynagrodzenie i dodatki za godziny nadliczbowe . . . 39 6. Czy pracodawca ponosi koszty wyrobienia paszportu delegowanego

pracownika . . . 41 7. Kto pokrywa koszty wynagrodzenia mediatora . . . 41 8. Czy pracownik jest właścicielem okularów sfinansowanych przez pracodawcę . . . . 42 9. Czy dopłaty do zasiłku chorobowego wpływają na koszty uzyskania przychodu . . . . 44 10. Czy przy zajęciu wynagrodzenia pracownika komornik ma prawo żądać

przesłania druku RMUA . . . 45

12. Jak wyliczyć wynagrodzenie pracownika zwolnionego z obowiązku świadczenia pracy . . 48 13. Jaki jest limit zwolnienia podatkowego przy wypłacie zapomogi pracownikowi

i jego żonie . . . 49 V. UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I ZDROWOTNE

1. Kiedy i jak przedsiębiorca może odliczyć składki na ZUS od dochodu lub podatku . . . . 51 2. Jak naliczyć składki od umowy o dzieło zawartej z własnym pracownikiem . . . 57 3. Czy należy wyrejestrować i zgłosić do ubezpieczeń pracownika, z którym

zawarto nową umowę o pracę na inny etat . . . 59 4. Jak naliczać składki na FP i FGŚP . . . 60 5. Czy odprowadzić składki od nagrody wypłaconej z funduszu socjalnego

z okazji ukończenia studiów . . . 61 6. Z jakim dniem wyrejestrować z ubezpieczeń osobę niesłusznie do nich zgłoszoną . . . 62 7. Czy przychody przedsiębiorcy z umowy o pracę lub umowy zlecenia są zwolnione

ze składek . . . 63 VI. EMERYTURY I RENTY

1. Kto i w jakiej wysokości otrzyma zapomogę pieniężną . . . 65 2. Dlaczego niektóre osoby otrzymały w marcu 2007 r. podwyżkę emerytury lub renty . . . 69 3. Czy w zaświadczeniu o zarobkach rencisty należy wykazywać „trzynastkę”

wypłaconą za ubiegły rok . . . 70 VII. ZASIŁKI

1. Jak ustalać prawo do zasiłku opiekuńczego . . . 72 2. Czy pracodawca może wypłacić wynagrodzenie za pracę zamiast

wynagrodzenia chorobowego . . . 76 3. Kiedy należy liczyć nowy okres zasiłkowy . . . 78 4. W jaki sposób wliczyć do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego

wynagrodzenie za nadgodziny . . . 79 5. Czy w przypadku uprawomocnienia się wyroku sądowego należy przeliczyć

podstawę wypłaconego wynagrodzenia chorobowego . . . 80 6. Czy wynagrodzenie chorobowe należy obniżyć o 25%, jeżeli pracownik

dostarczył zwolnienie lekarskie po terminie . . . 82 7. W jakiej wysokości wypłacić świadczenia na podstawie ZUS ZLA wystawionego

za pobyt w szpitalu . . . 83 8. Czy pracodawca, który udzielił pracownikowi urlopu bezpłatnego,

ma obowiązek wypłacać świadczenia chorobowe . . . 84 9. Jaki będzie wskaźnik waloryzacji świadczenia rehabilitacyjnego

od kwietnia 2007 r. . . . 85 10. Kto ma obowiązek wypłacić zasiłek macierzyński po zbankrutowaniu firmy . . . 87 VIII. PRACA I UBEZPIECZENIA W UNII EUROPEJSKIEJ

1. Jak ustalić wynagrodzenie pracownika zatrudnionego w Niemczech . . . 89 2. Czy prawo europejskie reguluje pracę nocną kobiet . . . 90 IX. DOKUMENTY, WZORY, FORMULARZE

1. Jak regulować wypłatę nagród jubileuszowych . . . 92

1

2

Jakim obciążeniom podlegają napiwki

Zajmuję się księgowością i płacami w sieci restauracji. Zatrudnieni w naszych restauracjach kelnerzy często otrzymują od klientów napiwki. Na- piwki te są przekazywane szefowi danej placówki, który następnie dzieli je mię- dzy szefów sal, pracowników kuchni oraz kelnerów. Do tego podziału zostaje sporządzona stosowna dokumentacja. Czy w tej sytuacji od wartości otrzyma- nych napiwków powinnam potrącać pracownikom zaliczkę na podatek docho- dowy i składki na ZUS? Czy skoro pieniądze są przekazywane kelnerom bezpo- średnio przez klientów, stanowi to dla nich tzw. „przychód z innych źródeł”?

W tej sytuacji napiwki będą stanowiły przychód ze stosunku pracy. Ich wartość podlega zarówno opodatkowaniu, jak i oskładkowaniu.

Ponadto polecamy

■ PRAWO PRACY

– Czy można ograniczyć liczbę wydawanych pracownikom zaświadczeń o zarobkach – Czy można kilka razy składać do pracodawcy wniosek o sprostowanie świadectwa pracy

■ WYNAGRODZENIA

– Czy pracodawca ma obowiązek refundacji szkieł kontaktowych

– Kiedy przysługują i jak wypłacać świadczenia związane z zakazem konkurencji

■ UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I ZDROWOTNE

– Jak rozliczyć składki od ryczałtu za jazdy lokalne wypłaconego za miesiąc, w którym pra- cownik chorował

– W jakim miesiącu wykazać w ZUS RSA okres przerwy w opłacaniu składek za pracownika na urlopie wychowawczym

■ ZASIŁKI

– Czy po wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zasiłku opiekuńczego osoba prowa- dząca działalność gospodarczą może starać się o to świadczenie

– Czy można wypłacić zasiłek pracownikowi, który nie stawił się na badanie do lekarza orzecznika ZUS

RADA PROBLEM

Już w następnym numerze Mp

X. ORZECZNICTWO

1. Kiedy premia ma charakter uznaniowy . . . 94 2. Wygasanie mandatów niekonstytucyjne . . . 95 3. Czy osiągnięcie wieku uprawniającego do wcześniejszej emerytury musi

nastąpić w trakcie wykonywania pracy w szczególnych warunkach . . . 95

Zasady udziału w konkursie:

1. Uczestnikami konkursu mogą być osoby, które spełnią następujące warunki:

■w okresie prac nad wynikami komisji konkursowej (23 – 27 kwietnia 2007 r.) będą posiada- ły opłaconą prenumeratę „Monitora prawa pracy i ubezpieczeń”,

■do 15 kwietnia 2007 r. prześlą kupon konkursowy za pomocą internetu, faksem lub listow- nie (decyduje data stempla pocztowego).

2. Kupony konkursowe będą publikowane na łamach pisma w numerach 5/2007, 6/2007 i 7/2007

„Monitora prawa pracy i ubezpieczeń” oraz będą dostępne na stronie: www.mp.infor.pl/konkurs.

3. Spośród uczestników konkursu, którzy nadeślą ważne zgłoszenia, komisja konkursowa wy- bierze czterech Laureatów. Zostaną oni nagrodzeni pakietami pobytowymi w Hotelu Belwe- der z zabiegami Golden Spa (pakiety są ważne do 22.12.2007 r.).

4. Laureaci będą wybierani spośród osób, które poprawnie odpowiedziały na pytania konkur- sowe, a w przypadku osób z taką samą liczbą poprawnych odpowiedzi – na podstawie do- datkowego zadania.

5. Lista laureatów zostanie opublikowana w numerze 10/2007 „Monitora prawa pracy i ubezpie- czeń”, a o wygranych Laureaci konkursu będą poinformowani telefonicznie lub e-mailem przez pracowników Organizatora.

Pełny regulamin konkursu jest dostępny w siedzibie GW INFOR S.A. oraz na stronie www.mp.infor.pl

Życzymy powodzenia!

P Pyyttaanniiaa::

1. Od którego roku ukazuje się „Monitor prawa pracy i ubezpieczeń”? . . . 2. Kiedy odbyło się pierwsze spotkanie „Klubu Kadrowego”? . . . 3. Ile razy w tygodniu odbywają się telefoniczne dyżury radców prawnych odpowiadających na

pytania Czytelników „Monitora Prawa Pracy i Ubezpieczeń”? . . . Z

Zaaddaanniiee ddooddaattkkoowwee::

4. Moja propozycja hasła promującego „Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń.” . . . . . . . . . . . . Imię i nazwisko. . . Nazwa firmy . . . Adres . . . Telefon . . . e-mail . . . Nr ID klienta . . .

K

Kuuppoonnyy kkoonnkkuurrssoowwee mmoożżnnaa pprrzzeessyyłłaaćć ppoocczzttąą nnaa aaddrreess::

„„MMoonniittoorr pprraawwaa pprraaccyy ii uubbeezzppiieecczzeeńń””;; GGWW IINNFFOORR SS..AA..;; uull.. OOkkooppoowwaa 5588//7722;; 0000--994400 WWaarrsszzaawwaa

I. AKTUALNOŚCI DLA KADROWYCH 5

Okres obowiązywania Wysokość Podstawa prawna

Od 1 stycznia 2001 r. 760,00 zł DzU z 2000 r. nr 121, poz. 1308

Okres obowiązywania kkwwoottaa bbrruuttttoo 110000%% ww II rrookkuu pprraaccyy 8800%% Podstawa prawna

Od 1 stycznia DzU z 2006 r.

do 31 grudnia 2007 r. 936,00 zł 748,80 zł nr 171, poz. 1227

Okres obowiązywania Wysokość Podstawa prawna

IV kwartał 2006 r. 2662,51 zł MP z 2007 r. nr 12, poz. 124

1

1..1 1.. N Na ajjn niiżżsszzee w wyyn na ag grro od dzzeen niiee p prra acco ow wn niik kó ów w

1

1..2 2.. M Miin niim ma alln nee w wyyn na ag grro od dzzeen niiee zza a p prra accęę

1

1..3 3.. P Prrzzeecciięęttn nee w wyyn na ag grro od dzzeen niiee

1

1..4 4.. W Wyyn na ag grro od dzzeen niiee m młło od do occiia an nyycch h

Okres obowiązywania Rok nauki I (4%) Rok nauki II (5%) Rok nauki III (6%) Od 1 marca 2006 r. do 30 maja 2007 r. 106,50 zł 133,13 zł 159,75 zł Młodocianym odbywającym przyuczenie do wykonywania określonej pracy przysługuje nie mniej niż 4%

przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

Podstawa prawna: rozporządzenie z 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (DzU nr 60, poz. 278 ze zm.)

Okres obowiązywania Wysokość Podstawa prawna

IV kwartał 2006 r. 2822,51 zł MP z 2007 r. nr 4, poz. 36

1

1..5 5.. P Prrzzeecciięęttn nee m miieessiięęcczzn nee w wyyn na ag grro od dzzeen niiee w w sseek ktto orrzzee p

prrzzeed dssiięęb biio orrssttw w w włłą ącczzn niiee zz w wyyp płła atta am mii zz zzyyssk ku u

1. Najnowsze wskaźniki i stawki

1

1..6 6.. K Ko osszzttyy u uzzyyssk ka an niia a p prrzzyycch ho od dó ów w zzee sstto ossu un nk ku u p prra accyy

Wyszczególnienie

Miesięcznie Rocznie

2007 r. 2007 r.

1 2 3

Dla zatrudnionych u jednego pracodawcy w tej samej

miejscowości 108,50 zł 1302 zł

Dla zatrudnionych u wielu pracodawców jednocześnie

w tej samej miejscowości 1953,23 zł

6 I. AKTUALNOŚCI DLA KADROWYCH

1 marca – 31 maja 2007 r.

1

1..7 7.. S Sk kłła ad dk kii

Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne 9%

Podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe

Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

1 marca MP z 2007 r.

– 31 maja 2007 r. 1597,51 zł nr 12, poz. 124

MP z 2007 r.

nr 4, poz. 36 art. 242 pkt 3 ustawy z 27 sierpnia 2004 r., DzU nr 210, poz. 2135 ze zm.

Składka na ubezpieczenie wypadkowe ustalona jest od 1 stycznia 2003 r. zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia z 29 listopada 2002 r. (DzU nr 200, poz. 1692 ze zm.)

Okres Kwota Podstawa

Nazwa obowiązywania prawna

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących działalność

Wysokość składki na ubezpieczenia społeczne

Emerytalne (19,52%) 331111,,8833 zzłł

Rentowe (13,00%) 220077,,6688 zzłł

Chorobowe (2,45%) 3399,,1144 zzłł

1 marca

2116,88 zł – 31 maja 2007 r.

190,52 zł

1 marca nie więcej MP z 2007 r.

– 31 maja 2007 r. niż 6656,28 zł nr 12, poz. 124

Ubezpieczenie

wypadkowe od 1 stycznia 2003 r.

1 stycznia MP z 2006 r. nr 90,

– 31 grudnia 2007 r. 78 480 zł poz. 951

art. 22 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r., DzU z 2007 r.

nr 11, poz. 74 Podstawa wymiaru składki

na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność

Wysokość składki 22,,4455%% podstawy art. 37 ustawy

na Fundusz Pracy

od 1 stycznia 2007 r. wymiaru składki z 25 stycznia 2007 r., na ubezpieczenia DzU nr 15, poz. 90 społeczne

Wysokość składki na Fundusz 00,,1100%% kwot wypłat za

Gwarantowanych Świadczeń okres od 1 stycznia

Pracowniczych 2006 r. do 31 grudnia art. 38 ustawy

od 1 stycznia 2007 r. 2006 r. stanowiących z 25 stycznia 2007 r., podstawę wymiaru DzU nr 15, poz. 90 składki na ubezpiecze-

nia emerytalne i rento- we bez ograniczenia

1 2 3

Dla dojeżdżających z innej miejscowości zatrudnionych

u jednego pracodawcy 135,63 zł 1627,56 zł

Dla dojeżdżających z innej miejscowości zatrudnionych

u wielu pracodawców 2441,54 zł

Podstawa prawna: art. 8 ustawy z 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (DzU nr 217, poz. 1588)

1 marca – 31 maja 2007 r.

I. AKTUALNOŚCI DLA KADROWYCH 7

70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2006 r. 11886633,,8800 zzłł 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2006 r. 33446611,,3300 zzłł

1

1..9 9.. E Em meerryyttu urryy ii rreen nttyy

Kwoty przychodu powodujące zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń Wysokość emerytów i rencistów od 1 marca do 31 maja 2007 r.

Podstawa prawna: MP z 2007 r. nr 12, poz. 124

Emerytura, renta rodzinna, renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy 559977,,4466 zzłł Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy 445599,,5577 zzłł Najniższa emerytura i renta od 1 marca 2006 r. Wysokość

Podstawa prawna: MP z 2006 r. nr 12, poz. 166

Podstawa prawna: MP z 2007 r. nr 12, poz. 126 Emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy 441133,,3377 zzłł Renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy 331100,,0055 zzłł Renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba 335511,,3388 zzłł Kwoty maksymalnych zmniejszeń od 1 marca 2006 r. Wysokość

Podstawa prawna: MP z 2006 r. nr 12, poz. 166

Kwota bazowa od 1 marca 2006 r. 22005599,,9922 zzłł Wskaźnik waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjętego

do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego

II kwartał 2007 r. 109,7%

Podstawa prawna: MP z 2007 r. nr 14, poz. 145

1

1..8 8.. Ś Św wiia ad dcczzeen niiee rreeh ha ab biilliitta accyyjjn nee

O

Okkrreess oobboowwiiąązzyywwaanniiaa WWyyssookkoośśćć PPooddssttaawwaa pprraawwnnaa 1 marca – 31 maja 2007 r. 5325,02 zł MP z 2007 r. nr 12, poz. 124

1

1..1 10 0.. Z Za assiiłłeek k p po og grrzzeeb bo ow wyy

Ś

Śwwiiaaddcczzeenniiee PPrroocceenntt KKwwoottaa

Dieta za dobę podróży 100% 23 zł

50% 11,50 zł

Ryczałt na dojazdy 20% 4,60 zł

Ryczałt za nocleg 150% 34,50 zł

1

1..1 11 1.. P Po od drró óżżee ssłłu użżb bo ow wee

Podstawa prawna: rozporządzenie z 19 grudnia 2002 r., DzU nr 236, poz. 1990 ze zm.

8 I. AKTUALNOŚCI DLA KADROWYCH

2. Co się zmieniło w przepisach

2

2..1 1.. 2 28 8 m ma arrcca a 2 20 00 07 7 rr..

■SSttrraażż ggrraanniicczznnaa.. Weszło w życie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administra- cji z 26 lutego 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przeprowadzania postępowania dyscyplinarnego wobec funkcjonariuszy Straży Granicznej (DzU nr 44, poz. 284).

2

2..2 2.. 3 31 1 m ma arrcca a 2 20 00 07 7 rr..

■PPrroommooccjjaa zzaattrruuddnniieenniiaa ii iinnssttyyttuuccjjee rryynnkkuu pprraaccyy.. Weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 2 marca 2007 r. w sprawie standardów usług rynku pracy (DzU nr 47, poz. 314) ustalające standardy usług rynku pracy realizowanych przez publiczne służby zatrud- nienia, zwane „standardami”, które określa załącznik do rozporządzenia. Są to standardy:

– pośrednictwa pracy, – usług EURES,

– pośrednictwa zawodowego i informacji zawodowej, – pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy,

– organizacji szkoleń.

Publiczne służby zatrudnienia mają czas na dostosowanie się do standardów do 30 czerwca 2008 r.

2

2..3 3.. 1 1 k kw wiieettn niia a 2 20 00 07 7 rr..

■SSłłuużżbbaa wwiięęzziieennnnaa.. Weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z 14 marca 2007 r. w spra- wie wielokrotności kwoty bazowej, stanowiącej przeciętne uposażenie funkcjonariuszy Służby Więziennej (DzU nr 46, poz. 301). Rozporządzenie ustala wielokrotność kwoty bazowej na 2,15, stanowiącej przeciętne uposażenie funkcjonariuszy Służby Więziennej. Utraciło moc rozporzą- dzenie Rady Ministrów z 25 października 2005 r. w sprawie wielokrotności kwoty bazowej, sta- nowiącej przeciętne uposażenie funkcjonariuszy Służby Więziennej (DzU nr 214, poz. 1785).

2

2..4 4.. 2 21 1 k kw wiieettn niia a 2 20 00 07 7 rr..

■PPrrzzeejjrrzzyyssttoośśćć ffiinnaannssoowwaa.. Ustawa z 22 września 2006 r. o przejrzystości stosunków finanso- wych między organami publicznymi a przedsiębiorcami publicznymi oraz o przejrzystości fi- nansowej niektórych przedsiębiorców (DzU nr 191, poz. 1411). W ustawie określono zasady i sposób zapewnienia przejrzystości stosunków finansowych miedzy organami publicznymi a przedsiębiorcami publicznymi, a także przejrzystości finansowej niektórych przedsiębior- ców. Ustawa zmienia ustawę z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej oraz dokonuje wdrożenia dyrektywy Komisji 80/723/EWG z 25 czerwca 1980 r. w sprawie przejrzystości stosunków finansowych między państwami członkowskimi a przedsiębiorstwami publicznymi (DzUrz WE L 195 z 29.071980, s. 35 ze zm.; DzUrz UE Pol- skie wydanie specjalne, rozdz. 8, t. 1, s. 23 ze zm.).

Chcesz wiedzieć więcej?

Teksty wszystkich aktów prawnych omawianych w dziale „Co się zmieniło...” są dostępne na stronie internetowej: www.infor.pl/dzienniki_ustaw

3. Ważne terminy 10 – 25 kwietnia 2007 r.

■

■wpłata składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy przez osoby fizyczne opłacające składki wyłącznie za siebie

■

■składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych od płatników niebędących jednostkami budżetowymi ani osobami fizycznymi opłacającymi składkę wyłącznie za siebie

■

■składka na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (DEK-I-O)

■

■zaliczka na podatek dochodowy od przychodów ze stosunku pracy, od wy- płat z umów zlecenia i o dzieło (PIT-4)

■

■zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych prowadzących działal- ność gospodarczą (PIT-5)

4. Informacje urzędowe

4

4..1 1.. IIn nffo orrm ma accjja a M MP PiiP PS S zz 2 20 0 m ma arrcca a 2 20 00 07 7 rr.. w w ssp prra aw wiiee p

po ow wrro ottu u w wa allo orryyzza accjjii eem meerryyttu urr ii rreen ntt o od d 2 20 00 08 8 rr..

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przygotowało i przekazało pod obrady Komitetu Rady Ministrów projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez- pieczeń Społecznych. Zakłada on przywrócenie corocznej waloryzacji emerytur i rent. W pro- jekcie zaproponowano, aby wskaźnik waloryzacji wynosił nie mniej niż średnioroczny wskaź- nik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym, zwiększony o część realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. Uwzględnienie inflacji oraz 20%

wzrostu wynagrodzenia byłyby obligatoryjne. Świadczenia będą podlegały waloryzacji od 1 marca 2008 r.

Ewentualne dalsze zwiększenie wskaźnika waloryzacji byłoby przedmiotem negocjacji na fo- rum Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych. Ustalony tam wskaźnik ogłaszałby mi- nister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. W przypadku braku porozumienia, wy- sokość wskaźnika ogłosi w drodze rozporządzenia Rada Ministrów.

Obecnie obowiązują zasady, wprowadzone przez ustawę z 2004 r., w myśl których waloryza- cja jest przeprowadzana tylko wówczas, gdy wskaźnik wzrostu cen towarów i usług w okresie od roku kalendarzowego, w którym była przeprowadzana ostatnia waloryzacja, wynosi co naj- mniej 105% lub co trzy lata, jeśli nie osiągnie on 105% przez okres 2 lat następujących po roku, w którym przeprowadzono ostatnią waloryzację.

Następująca od 2005 r. poprawa kondycji gospodarki narodowej oraz stanu finansów pu- blicznych, niższy od zakładanego deficyt budżetu państwa oraz utrzymujący się od kilku lat na niskim poziomie wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych pozwalają na powrót do formuły corocznej waloryzacji rent i emerytur.

I. AKTUALNOŚCI DLA KADROWYCH 9

1

166 kkwwiieettnniiaa

2

200 kkwwiieettnniiaa 1

100 kkwwiieettnniiaa

10

Co do zasady, wynagro- dzenie pracownika podlega egzekucji na po- czet zobowiązań alimentacyjnych. Przez po- jęcie wynagrodzenia rozumie się periodycz- ne wynagrodzenie za pracę, wynagrodzenie za prace zlecone oraz nagrody i premie przysługujące pracownikowi za okres jego zatrudnienia, jak również związany ze sto- sunkiem pracy zysk lub udział w funduszu zakładowym oraz we wszelkich innych fun- duszach pozostających w związku ze sto- sunkiem pracy.

Bony towarowe z zfśs wydawane pracowni- kom mają specjalny, bo socjalny charakter. Nie są elementem wynagrodzenia za pracę i nie powinny podlegać zajęciom komorniczym, w tym również zajęciom na poczet zobowią- zań alimentacyjnych.

Inaczej byłoby w przypadku zakupu bo- nów świątecznych ze środków obrotowych.

Takie świadczenia są traktowane praktycznie jak wynagrodzenie i w związku z tym podle- gają egzekucji komorniczej na poczet zobo- wiązań alimentacyjnych. Ponieważ talony nie mają formy pieniężnej, pewną trudność mo- że w tej sytuacji stanowić rozliczenie tego świadczenia i potraktowanie go jako części wynagrodzenia podlegającej potrąceniu.

W tym przypadku istnieją dwa możliwe roz- wiązania:

■pracodawca powinien przekazać komorni- kowi zamiast potrąconych bonów ich rów- nowartość pieniężną, przy jednoczesnym wydaniu pracownikowi pozostałych 40% bo- nów,

■pracodawca może porozumieć się z ko- mornikiem w kwestii dotyczącej ewentual- nego przekazania rodzinie pracownika

„zajętych” bonów i zaliczenia ich na po- czet ściąganych alimentów (rodzina może talony zamienić na towary, których koszt i tak ponosi).

W przypadku egzekucji świadczeń alimen- tacyjnych potrącenia dokonuje się do wyso- kości 3/5 wynagrodzenia.

●art. 87, art. 88 Kodeksu pracy,

●art. 833 § 1, art. 881 § 2 Kodeksu postępowania cy- wilnego,

●art. 2 pkt 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r.

nr 70, poz. 335 ze zm.).

Patrycja Potocka-Szmoń specjalista w zakresie prawa pracy UZASADNIENIE

II. GORĄCE PYTANIA

1. Czy wydawane pracownikom talony podlegają potrąceniom na poczet alimentów

Przed Świętami Wielkanocnymi rozdaliśmy naszym pracownikom bony towarowe (o wartości kilkuset złotych każdemu pracownikowi), które kupiliśmy ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jeden z pracowników ma zajęcie alimentacyjne wynagrodzenia za pracę. W związku z tym mamy wątpliwości, czy nie powinniśmy oddać jego bonów komorniko- wi, który przekazałby je byłej żonie pracownika. Czy zajęcie wynagrodzenia dotyczy tego rodzaju dodatkowych świadczeń?

Bony towarowe z zfśs nie podlegają potrąceniom na poczet zobo- wiązań alimentacyjnych, gdyż nie mają charakteru wynagrodzenia.

RADA PROBLEM

Wśród obowiązków, jakie ma pracodawca wobec pracownika powołane- go do odbycia zasadniczej służby wojskowej, jest wypłacenie mu odprawy pieniężnej. Od- prawa z tego tytułu przysługuje w wysokości dwutygodniowego wynagrodzenia, obliczane- go według zasad ustalania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy.

Odprawa wypłacona pracownikowi powoła- nemu do zasadniczej służby wojskowej stano- wi dla niego przychód ze stosunku pracy zwol- niony ze składek na ubezpieczenia społeczne (a tym samym również ze składki na ubezpie- czenie zdrowotne), ale podlegający opodatko- waniu podatkiem dochodowym.

Pracownik, który otrzymał kartę powołania do czynnej służby wojskowej, ma prawo do dwóch dni zwolnienia od pracy. Jeśli skorzysta z tego uprawnienia, za dni wolne nie przysłu- guje mu wynagrodzenie, chyba że przepisy płacowe obowiązujące u pracodawcy przewi- dują prawo do wynagrodzenia za okres takie- go zwolnienia. Od wynagrodzenia za dni zwol- nienia od pracy odprowadza się zarówno składki, jak i podatek. Z podstawy wymiaru składek są bowiem zwolnione te składniki wy- nagrodzenia przysługujące za okres nieobec-

ności w pracy, które przysługują za okres po- bierania wynagrodzenia za czas choroby lub zasiłku z ubezpieczenia społecznego.

WAŻNE!

Pracownika odbywającego służbę wojsko- wą pracodawca nie wyrejestrowuje z ubez- pieczeń.

Z pracownikiem nie zostaje bowiem rozwią- zany stosunek pracy. Za każdy miesiąc pełnie- nia przez pracownika służby pracodawca ma obowiązek składać za niego miesięczny imien- ny raport ZUS RSA z kodem przerwy – 350.

●art. 119 ust. 1 pkt 1 i ust. 4, art. 125 ustawy z 21 li- stopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2004 r. nr 241, poz. 2416 ze zm.),

●§ 2 ust. 1 pkt 5 i pkt 24 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia eme- rytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.),

●art. 12, art. 21 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r.

nr 14, poz. 176 ze zm.).

Joanna Kalinowska specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych UZASADNIENIE

II. GORĄCE PYTANIA 11

2. Czy naliczać składki i podatek od świadczeń

przyznanych pracownikowi powołanemu do wojska

Nasz pracownik otrzymał kartę powołania do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Zwrócił się o udzielenie mu dwóch dni wolnych. Za ten okres otrzyma od nas wynagrodzenie takie jak za pracę. Jak traktować je pod względem podatkowym i czy naliczyć od niego składki na ubezpieczenia pra- cownika? Czy składki te należy odprowadzić od odprawy pieniężnej należnej pracownikowi z tytułu powołania go do odbycia tej służby?

W razie wypłacenia wynagrodzenia za dni nieprzepracowane w związku z powołaniem do służby wojskowej, będzie ono podlegało obciążeniom podatko- wo-składkowym jak wynagrodzenie za pracę. Od odprawy pieniężnej należy nali- czyć podatek, ale jest ona zwolniona ze składek.

RADA PROBLEM

12

Jeżeli w okresie 12 miesię- cy kalendarzowych zmianie uległ wymiar cza- su pracy, to podstawę wymiaru ustala się z wy- nagrodzenia, które pracownik otrzymał za peł- ne miesiące zatrudnienia po zmianie wymiaru czasu pracy.

Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne, wlicza się do podstawy wymia- ru zasiłku chorobowego w wysokości stano- wiącej jedną dwunastą kwoty wypłaconej pra- cownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Pra- cownik w 2006 r. zmienił dwukrotnie wymiar czasu pracy, w którym pracował. Do podstawy wlicza się wynagrodzenie po ostatniej zmianie wymiaru czasu pracy, tj. wynagrodzenie, które pracownik otrzymał w okresie od sierpnia

2006 r. do lutego 2007 r., czyli za pełne miesią- ce zatrudnienia po zmianie wymiaru czasu pracy.

Zasada wliczania wynagrodzenia za pracę po zmianie wymiaru czasu pracy dotyczy nie tylko wynagrodzenia zasadniczego, ale rów- nież innych składników wynagrodzenia, np.

premii, a ponadto składników wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesiąc, czyli np. kwar- talnych i rocznych.

Regulamin wynagradzania, który obowiązy- wał w Państwa firmie do końca 2006 r., nie za- wierał postanowień dotyczących zmniejszania dodatku stażowego w okresie nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy. Dla- tego do podstawy wymiaru nie można było wli- czać dodatku stażowego, który otrzymywali

UZASADNIENIE

II. GORĄCE PYTANIA

3. W jakiej wysokości wliczyć do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego nagrodę roczną i dodatek stażowy

Od września 2005 r. zatrudniamy pracownika na podstawie umowy o pracę. W 2006 r. pracował na różnych częściach etatu. Przez pierwsze dwa miesiące roku był zatrudniony na 1/3 etatu, przez kolejne cztery miesiące na 1/2 etatu, od 15 lipca 2006 r. na pełny etat. Nasz regulamin wynagradzania do końca 2006 r. nie zawierał zapisów dotyczących pomniejszania dodatku stażowego za czas nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy. Do- datek wypłacaliśmy obok wynagrodzenia i zasiłków i odprowadzaliśmy od nie- go składki. Od 1 stycznia 2007 r. w regulaminie jest nowy zapis, zgodnie z któ- rym dodatek stażowy nie jest wypłacany za czas nieobecności w pracy z powo- du niezdolności do pracy. Pracownik choruje od 28 marca br. Za jaki okres wliczać wynagrodzenie za pracę do podstawy wymiaru? Czy w podstawie wy- miaru wynagrodzenia i zasiłku chorobowego pracownika należy uwzględnić nagrodę roczną oraz dodatek stażowy?

W podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego pracownika nale- ży uwzględnić wynagrodzenie za pracę, które otrzymał od sierpnia 2006 r. do lu- tego 2007 r., tj. za pełne miesiące zatrudnienia po zmianie etatu. Do podstawy wymiaru należy wliczyć nagrodę roczną w wysokości 1/5 oraz dodatek stażowy za styczeń i luty 2007 r.

RADA PROBLEM

pracownicy. Od 1 stycznia zapisy regulaminu wynagradzania przewidują, że za okres nie- zdolności do pracy dodatek stażowy jest po- mniejszany. W związku z tym do podstawy wy- miaru wynagrodzenia chorobowego pracowni- ka należy wliczyć dodatek stażowy wypłacony pracownikowi za styczeń i luty 2007 r.

Do przeciętnego miesięcznego wynagro- dzenia należy doliczyć 1/5 kwoty nagrody rocznej wypłaconej za okres po zmianie wy-

miaru czasu pracy, tj. od sierpnia do grudnia 2006 r.

●art. 40, art. 41 ust. 1 i art. 42 ust. 3 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i ma- cierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.).

Kaja Kryniewicz specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych

II. GORĄCE PYTANIA 13

14

Ustawa lustracyjna weszła w życie 15 mar- ca 2007 r., natomiast nowelizacja tej ustawy weszła w życie 28 lutego br. Sytuacja ta powo- duje kłopot w zakresie liczenia terminów na wykonanie nakładanych przez nią obowiąz- ków. Istnieją spory, czy powinniśmy liczyć je od dnia wejścia w życie nowelizacji, czy od dnia wejścia w życie ustawy właściwej. Konsty- tucjonaliści uważają, że terminy do liczenia na- kładanych na pracodawców obowiązków przez przepisy ustawy lustracyjnej biegną od 28 lutego, tj. od wejścia w życie nowelizacji ustawy lustracyjnej. Natomiast twórcy ustawy lustracyjnej uważają, że trzeba je liczyć od 15 marca br., czyli wejścia w życie właściwej usta- wy. Ostateczne rozstrzygnięcie tych wątpliwo- ści nastąpi prawdopodobnie w wyniku orze- czenia sądowego.

WAŻNE!

Nowelizacja ustawy lustracyjnej usunęła kontrowersyjny zapis umożliwiający zwolnienie pracownika z powodu złoże- nia oświadczenia, w którym przyznaje się do współpracy z organami bezpieczeń- stwa.

Takie oświadczenie pracownika nie może stanowić samoistnej podstawy do zwolnienia.

(?)

Jestem główną księgową jed- nostki samorządu terytorial- nego. Czy jestem zobowiązana do zło-

żenia swojemu pracodawcy oświad- czenia lustracyjnego?

Nie jest Pani zobowiązana do złożenia oświadczenia lustracyjnego. Taki obowią- zek mają osoby pełniące funkcje publiczne (w rozumieniu ustawy lustracyjnej). Nie jest taką osobą główna księgowa jednostki sa- morządu terytorialnego (ale jest np. skarb- nik województwa, powiatu lub gminy oraz sekretarz powiatu lub gminy). Do złożenia oświadczenia lustracyjnego są zobowiązani m.in.:

■

■ Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,

■

■ poseł, senator, poseł do Parlamentu Euro- pejskiego,

■

■ osoba zajmująca kierownicze stanowisko państwowe w rozumieniu ustawy z 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (DzU nr 20, poz. 101 ze zm.),

■

■ członek zarządu lub rady nadzorczej osoby prawnej, która uzyskała koncesję na rozpo- wszechnianie programów radiowych lub te- lewizyjnych oraz osoba fizyczna, która uzy- skała taką koncesję,

■

■ członek zarządu lub rady nadzorczej wy- dawcy, wspólnik spółki osobowej będącej wydawcą lub osoba fizyczna będąca wy- dawcą w rozumieniu ustawy z 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (DzU nr 5, poz. 24 ze zm.), a także redaktor naczelny w rozu- mieniu wymienionej wyżej ustawy,

III. PRAWO PRACY

1. Jakie są obowiązki pracodawcy

związane z wejściem w życie ustawy lustracyjnej

Nowe przepisy dotyczące lustracji nakładają na pracodawców obowiązki związane z pobieraniem oświadczeń lustracyjnych. Obowiązki te nie dotyczą wszystkich pracodawców, lecz tylko tych, którzy zatrudniają osoby pełniące funkcje publiczne w rozumieniu przepisów dotyczących lustracji. Jednak na- wet w przypadku osób pełniących funkcje publiczne dotyczy to tylko pracow- ników, którzy urodzili się przed 1 sierpnia 1972 r.

■

■ pracownicy urzędów państwowych oraz członkowie korpusu służby cywilnej, zajmu- jący kierownicze stanowiska,

■

■ skarbnik województwa, powiatu lub gminy oraz sekretarz powiatu lub gminy,

■

■ członek zarządu, członek rady nadzorczej banku państwowego,

■

■ dyrektor przedsiębiorstwa państwowego, jego zastępca oraz osoba zarządzająca przedsiębiorstwem na podstawie umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem państwo- wym,

■

■ członek zarządu, członek rady nadzorczej spółki handlowej z udziałem Skarbu Pań- stwa, w której udział Skarbu Państwa prze- kracza 50% kapitału zakładowego lub 50%

liczby akcji,

■

■ członek zarządu, członek rady nadzorczej w spółce handlowej z udziałem jednostki samorządu terytorialnego, w której udział jednostki samorządu terytorialnego prze- kracza 50% kapitału zakładowego lub 50%

liczby akcji,

■

■ pracownicy nauki i szkolnictwa wyższego:

– pracownik naukowy, naukowo-dydaktycz- ny lub dydaktyczny zatrudniony na stano- wisku profesora zwyczajnego, profesora nadzwyczajnego, profesora wizytujące- go, docenta, adiunkta lub starszego wy- kładowcy,

– osoba zajmująca w publicznej lub niepu- blicznej szkole wyższej, w Polskiej Aka- demii Nauk lub w jednostkach badawczo- -rozwojowych stanowisko kierownika lub zastępcy kierownika podstawowej jed- nostki organizacyjnej, w szczególności dziekana albo prodziekana wydziału, – osoba zajmująca w publicznej lub niepu-

blicznej szkole wyższej, w Polskiej Aka- demii Nauk lub w jednostkach badawczo- -rozwojowych stanowisko dyrektora in- stytutu, wicedyrektora instytutu, kancle- rza, kwestora, prezesa, wiceprezesa, se- kretarza naukowego,

■

■ dyrektor szkoły publicznej lub niepublicz- nej,

■

■ adwokat, radca prawny, notariusz,

■

■ komornik,

■

■ biegły rewident,

■

■ doradca podatkowy,

■

■ dziennikarz w rozumieniu ustawy z 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe.

(?)

Dotyczą nas przepisy ustawy lustracyjnej. Jakie czynności powinien wykonać pracodawca po wejściu w życie zmian do ustawy lu- stracyjnej w zakresie obowiązków na- łożonych na niego przez tę noweliza- cję?

Pracodawca w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie ustawy lustracyjnej jest zobo- wiązany poinformować na piśmie osoby podle- gające obowiązkowi złożenia oświadczeń lu- stracyjnych (czyli najpierw musi wytypować te osoby spośród innych zatrudnionych) o obo- wiązku przedłożenia mu takiego oświadczenia w terminie miesiąca od doręczenia tej informa- cji (powiadomienia). Pracodawca informuje jednocześnie o skutku niedopełnienia tego obowiązku, jakim jest obligatoryjna (z mocy prawa) utrata funkcji publicznej z dniem, w którym upłynął termin na złożenie oświad- czenia. W odniesieniu do osób kandydujących na dane stanowisko łącznie z kandydatami na posłów, senatorów czy stanowiska w samo- rządzie terytorialnym, niezłożenie w terminie oświadczenia skutkuje zakazem kandydowa- nia na dane stanowisko.

Otrzymane oświadczenia lustracyjne pra- codawca niezwłocznie przekazuje do Instytu- tu Pamięci Narodowej.

(?)

Jesteśmy zobowiązani do żą- dania od pracowników oświad- czeń lustracyjnych. Jaki zakres infor- macji powinien zostać zamieszczony w takim oświadczeniu?

III. PRAWO PRACY 15

16

Wzór oświadczenia zawarto w załączniku do ustawy lustracyjnej. Oświadczenie składa się z dwóch części: A i B.

W części A powinny się znaleźć dane oso- bowe osoby składającej oświadczenie (imię i nazwisko, nazwisko rodowe, imię ojca, data i miejsce urodzenia, adres zamieszkania, na- zwa dokumentu stwierdzającego tożsa- mość, jego numer i seria oraz numer PE- SEL). W tej części znajduje się również za- przeczenie lub potwierdzenie pracy w orga- nach bezpieczeństwa państwa lub współpra- cy z tymi organami w okresie od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r.

Za organy bezpieczeństwa państwa zosta- ły uznane:

■

■ Resort Bezpieczeństwa Publicznego Pol- skiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego,

■

■ Ministerstwo Bezpieczeństwa Publiczne- go,

■

■ Komitet do Spraw Bezpieczeństwa Publicz- nego,

■

■ jednostki organizacyjne podległe wyżej wskazanym organom, a w szczególności jednostki Milicji Obywatelskiej w okresie do 14 grudnia 1954 r.,

■

■ instytucje centralne Służby Bezpieczeń- stwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe im jednostki terenowe w wo- jewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzęd- nych urzędach spraw wewnętrznych,

■

■ Akademia Spraw Wewnętrznych,

■

■ Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza,

■

■ Zarząd Główny Służby Wewnętrznej jedno- stek wojskowych Ministerstwa Spraw We- wnętrznych oraz podległe mu komórki,

■

■ Informacja Wojskowa,

■

■ Wojskowa Służba Wewnętrzna,

■

■ Zarząd II Sztabu Generalnego Wojska Pol- skiego;

■

■ inne służby Sił Zbrojnych prowadzące dzia- łania operacyjno-rozpoznawcze lub docho-

dzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach bro- ni oraz w okręgach wojskowych;

■

■ Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk wraz z wojewódzkimi i miejski- mi urzędami kontroli prasy, publikacji i wi- dowisk oraz Główny Urząd Kontroli Publi- kacji i Widowisk wraz z okręgowymi urzę- dami;

■

■ Urząd do Spraw Wyznań oraz terenowe or- gany administracji państwowej o właściwo- ści szczególnej do spraw wyznań stopnia wojewódzkiego.

Do organów bezpieczeństwa państwa na- leżą także organy i instytucje cywilne i woj- skowe państw obcych o zadaniach podob- nych do zadań wymienionych wyżej organów.

Jednostkami Służby Bezpieczeństwa są te jednostki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które z mocy prawa podlegały rozwiązaniu w chwili zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa, oraz te jednostki, które były ich po- przedniczkami.

Decydujące znaczenie ma tutaj określenie, czym była współpraca z tymi organami. Jest nią świadoma i tajna współpraca z ogniwami operacyjnymi lub śledczymi organów bezpie- czeństwa państwa w charakterze tajnego in- formatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji.

Współpracą w rozumieniu ustawy jest rów- nież świadome działanie, którego obowiązek wynikał z ustawy obowiązującej w czasie tego działania w związku z pełnioną funkcją, zaj- mowanym stanowiskiem, wykonywaną pracą lub pełnioną służbą, jeżeli informacje były przekazywane organom bezpieczeństwa pań- stwa w zamiarze naruszenia wolności i praw człowieka i obywatela. Służbą nie jest pełnie- nie jej w powyższych organach, której obo- wiązek wynikał z ustawy obowiązującej w tym czasie.

Załącznik nr 2 do ustawy lustracyjnej za- wiera uszczegółowienie form współpracy i ich kategoryzację.

III. PRAWO PRACY

WAŻNE!

Część B oświadczenia wypełniają osoby, które wskazały, że współpracowały ze służbami.

Podaje się tutaj, z jakim konkretnie orga- nem dana osoba współpracowała, jakie zajmo- wała funkcje oraz w jakim okresie współpraca miała miejsce.

(?)

Jestem zobowiązany do po- bierania oświadczeń lustra- cyjnych od pracowników. Co mam z ty- mi oświadczeniami później zrobić?

Oświadczenia lustracyjne powinien Pan niezwłocznie przekazać do Biura Lustracyjne- go Instytutu Pamięci Narodowej. Oświadcze- nia są umieszczane w rejestrze oświadczeń lu- stracyjnych, publikowanym w Biuletynie Infor- macji Publicznej IPN w formie elektronicznej.

Dane osobowe udostępniane w rejestrze, z wyjątkiem danych adresowych i numeru PE- SEL, są jawne i nie podlegają ochronie danych osobowych.

WAŻNE!

Pracownicy IPN badają prawdziwość zło- żonych oświadczeń.

(?)

Zatrudniam kilkadziesiąt osób.

Czy mogę wprowadzić w regu- laminie pracy zapis zobowiązujący wszystkich zatrudnionych pracowni- ków do złożenia oświadczeń lustracyj- nych?

Wprowadzenie takiego powszechnego obowiązku (bez ograniczenia do pracowników pełniących funkcje publiczne, którzy są w określonym wieku) będzie sprzeczne z zasa- dami prawa pracy. Tym samym taki zapis w re- gulaminie należy uznać za nieważny.

Pracodawca może domagać się podania przez osobę starającą się o zatrudnienie jedy- nie następujących danych:

■

■ imienia i nazwiska,

■

■ imion rodziców,

■

■ daty urodzenia,

■

■ miejsca zamieszkania bądź innego adresu do korespondencji,

■

■ wykształcenia,

■

■ przebiegu dotychczasowego zatrudnie- nia.

Podania dodatkowych danych (oraz ich udokumentowania) można żądać dopiero od pracownika, czyli osoby już zatrudnionej. Mo- gą to być:

■

■ dane, których podanie jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzia- nych w prawie pracy, takich jak np. imiona i nazwiska oraz daty urodzenia dzieci pra- cownika.

■

■ numer PESEL pracownika.

Podania innych niż wyżej wskazane da- nych pracodawca może żądać w przypadku, gdy wynika to z odrębnych przepisów. Takimi odrębnymi przepisami są m.in. przepisy usta- wy lustracyjnej, która nie nakłada obowiązku pobierania oświadczeń od wszystkich pra- cowników, ani nie zezwala na takie postępo- wanie.

●art. 22¹Kodeksu pracy,

●art. 2, art. 3a, art. 4, art. 7, art. 8, art. 11, art. 56, art. 57 ustawy z 18 października 2006 r. o ujawnia- niu informacji i dokumentów organów bezpieczeń- stwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych do- kumentów (DzU nr 218, poz. 1592 ze zm.),

●art. 1 pkt 52, art. 4 ustawy z 14 lutego 2007 r.

o zmianie ustawy o ujawnianiu informacji o doku- mentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów i ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (DzU nr 25, poz. 162).

Marek Rotkiewicz specjalista ds. zatrudnienia

III. PRAWO PRACY 17

18

Jakiekolwiek zmiany treści umowy o pracę mogą nastąpić tylko w trakcie jej obowiązywania. Po upływie okresu, na jaki umowa została zawarta, strony nie mogą zmienić np. jej daty końcowej, gdyż umowa o pracę już nie obowiązuje. W takiej sytuacji może zostać zawarta jedynie nowa umowa o pracę.

WAŻNE!

Uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy jest uważane za za- warcie kolejnej umowy o pracę na czas określony od dnia następującego po roz- wiązaniu poprzedniej umowy.

Rozwiązanie to ma przeciwdziałać możli- wości naruszania zasady, zgodnie z którą trzecia, kolejno (z przerwą nie dłuższą niż miesiąc) zawarta między tymi samymi strona- mi umowa o pracę na czas określony jest rów- noznaczna w skutkach prawnych z zawar- ciem umowy o pracę na czas nieokreślony.

W przedstawionej sytuacji przedłużenie umo- wy o pracę nawet jeszcze w czasie jej obowią- zywania spowodowałoby uznanie okresu, o który ją przedłużono, za kolejną umowę na czas określony.

W systemie zadaniowego czasu pracy zo- bowiązanie pracownika wynikające ze stosun- ku pracy jest określone nie czasem pracy, ale zadaniami do wykonania. Zobowiązanie pra- cownika jest zatem ustalane nie jako przepra- cowanie określonego czasu, ale wypracowa- nie określonego rezultatu pracy w postaci zre- alizowania umówionego zadania. Niemożność wykonania zadania może wynikać także z przyczyn zewnętrznych, np. opóźnienia pod- wykonawcy, z którym współpracuje praco- dawca, dostarczenia wadliwych materiałów.

W takich sytuacjach wymiar ustalonych po- czątkowo zadań musi ulec zmniejszeniu. Jeże- li jest to jedno zadanie, jedną z możliwości jest przedłużenie trwania umowy o pracę. Skoro jednak umowa już się zakończyła, powinni Państwo zawrzeć kolejną, w której pracownik będzie zobowiązany do dokończenia zaczęte- go wcześniej zadania.

●art. 25¹, art. 140 Kodeksu pracy.

Marek Rotkiewicz specjalista ds. zatrudnienia

C

Coo zzrroobbiićć,, ggddyy uummoowwaa oo pprraaccęę sskkoońńcczzyy ssiięę ww ttrraakk-- c

ciiee ppooddrróóżżyy ssłłuużżbboowweejj,, ppiissaalliiśśmmyy ww MMPP nnrr 1177//22000066,, s

sttrr.. 1188 UZASADNIENIE

III. PRAWO PRACY

2. Czy można przedłużyć umowę o pracę, której termin końcowy już upłynął

Z końcem marca upłynął termin, na jaki zawarliśmy z pracownikiem umowę o pracę na czas określony. Czy 2. dnia następnego miesiąca możemy aneksem przedłużyć okres trwania tej umowy o kilka dni – pracownik nie ze swojej winy nie dokończył zadania, do którego wykonania był zobowiązany (był zatrudniony w zadaniowym czasie pracy)?

Nie ma możliwości przedłużenia aneksem umowy, której termin koń- cowy już upłynął. Jedyną możliwością kontynuowania wykonywania zadania przez tę osobę jest zawarcie kolejnej umowy o pracę.

RADA PROBLEM

Zmiana wymiaru czasu pra- cy z pełnego etatu na jego część w trakcie trwania okresu rozliczeniowego nie powoduje przerwania tego okresu i rozpoczęcia nowego po dokonanej zmianie. Okres rozliczeniowy trwa nadal, a zmienia się tylko wymiar czasu pracy w tym okresie.

Wymiar czasu pracy w okresie rozliczenio- wym obejmującym luty, marzec i kwiecień 2007 r. dla pracownika zatrudnionego w peł- nym wymiarze czasu pracy wynosi 496 godzin.

Wymiar czasu pracy dla pracownika, któremu wysokość etatu uległa zmniejszeniu w czasie trwania tego okresu, zmniejszy się proporcjo- nalnie do czasu przypadającego po zmianie.

WAŻNE!

Ustalając wymiar czasu pracy pracownika w okresie rozliczeniowym, w którym nastę- puje zmiana wymiaru czasu pracy z pełne- go etatu na jego część, ustalamy go pro- porcjonalnie do okresów sprzed zmiany oraz po jej dokonaniu, z uwzględnieniem wysokości obowiązujących w tych okre- sach etatów (bądź ich części).

Aby zatem obliczyć wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym obejmującym luty, marzec i kwiecień 2007 r. pracownika, któremu od 5 kwietnia br. zmniejszono obowiązujący

go wymiar czasu pracy z pełnego na 1/3 etatu, należy:

■

■ ustalić wymiar czasu pracy dla pełnego eta- tu w okresie od dnia rozpoczęcia okresu rozliczeniowego do dnia poprzedzającego zmianę etatu, czyli od 1 lutego do 4 kwiet- nia, który wynosi 360 godzin (9 tygodni pra- cy × 40 godzin),

■

■ ustalić wymiar czasu pracy dla 1/3 etatu w okresie od pierwszego dnia pracy na zmniejszonym etacie do końca okresu rozli- czeniowego, który wynosi 45,3 godzin [(3 ty- godnie pracy × 40 godz.) + (3 dni wystające

× 8 godz.) – 1 święto (8 godzin) × 1/3 etatu,

■

■ zsumować oba otrzymane wyniki, co da 405,3, czyli 405 godzin 20 minut.

Pracownik, którego wymiar czasu pracy 5 kwietnia 2007 r. został zmieniony z pełnego etatu na 1/3, w okresie rozliczeniowym obej- mującym luty, marzec i kwiecień, powinien wy- pracować łącznie 405 godzin 20 minut. Nie oznacza to jednak, że od 1 lutego do 4 kwiet- nia br. pracownik powinien wypracować 360 godzin, a od 5 do 30 kwietnia br. 45 godzin i 20 minut. Wymiar czasu pracy równy 405 godzi- nom i 20 minutom jest bowiem wymiarem usta- lonym dla całego okresu rozliczeniowego, co oznacza, że tyle godzin pracownik ma prze- pracować w tym okresie. Możliwe jest zatem,

UZASADNIENIE

III. PRAWO PRACY 19

3. Jak rozliczyć czas pracy, jeśli zmiana wymiaru czasu pracy następuje w trakcie okresu rozliczeniowego

W naszym zakładzie obowiązuje 3-miesięczny okres rozliczeniowy, który przypada od 1 lutego do 30 kwietnia br. Pracownikowi zatrudnionemu dotychczas na pełny etat od 5 kwietnia br. na zasadzie porozumienia stron ob- niżyliśmy wymiar czasu pracy do 1/3 etatu. Jaki wymiar czasu pracy musi prze- pracować ten pracownik w całym trzymiesięcznym okresie rozliczeniowym?

Dodam, że pracownik ten pracuje w podstawowym systemie czasu pracy.

Pracownik powinien przepracować 405 godzin i 20 minut w okresie roz- liczeniowym obejmującym okres od 1 lutego do 30 kwietnia br.

RADA PROBLEM

20

aby od 1 lutego do 4 kwietnia br. wypracował więcej niż 360 godzin lub od 5 do 30 kwietnia br. więcej niż 45 godzin i 20 minut. Ważne jest bowiem, aby czas pracy tego pracownika w skali całego okresu rozliczeniowego od 1 lu- tego do 30 kwietnia br. był równy 405 godzi- nom i 20 minutom.

Rozliczanie czasu pracy następuje w odnie- sieniu do pełnego okresu rozliczeniowego, nie zaś do części okresu przypadającego przed zmianą oraz po zmianie wysokości etatu.

W opisanym przypadku nie ma również zna- czenia fakt, ile godzin pracy pracownik wypra- cuje w każdym tygodniu okresu rozliczeniowe- go, nawet w tym, w którym jest dokonywana zmiana pełnego etatu na część. Zmieniając po zmianie etatu czas pracy na taki okres rozlicze- niowy należy zrobić to w granicach wymiaru (tu:

do 405 godzin i 20 minut), ale nie można naru- szyć 8-godzinnej dobowej i 40-godzinnej prze- ciętnej tygodniowej normy czasu pracy. Należy przy tym zapewnić pracownikowi dobowy i ty- godniowy odpoczynek. Rozliczając czas pracy w całym okresie rozliczeniowym, pracą w go- dzinach nadliczbowych (bez względu na zmia- nę etatu) jest praca ponad 8 godzin na dobę i ponad 40 godzin przeciętnie w tygodniu w da- nym okresie rozliczeniowym.

●art. 130 Kodeksu pracy.

Monika Wacikowska specjalista w zakresie prawa pracy

JJaakk wwyylliicczzyyćć wwyymmiiaarr cczzaassuu pprraaccyy ww ookkrreessiiee rroozzllii-- c

czzeenniioowwyymm pprrzzyyppaaddaajjąąccyymm oodd kkwwiieettnniiaa ddoo cczzeerrww-- c

caa 22000066 rr..,, ppiissaalliiśśmmyy ww MMPP nnrr 66//22000066,, ssttrr.. 110033

III. PRAWO PRACY

4. Gdzie należy przechowywać zaświadczenie o ukończeniu przez pracownika kursu w zakresie udzielania pierwszej pomocy

Kilku pracowników naszej firmy ukończyło kurs pierwszej pomocy zorganizowany przez nasz zakład pracy. Wydaliśmy im zaświadczenia o ukoń- czeniu tego kursu. Czy powinniśmy je zamieścić w aktach osobowych pracow- ników? Jeśli tak, to w której ich części?

Zaświadczenia o ukończeniu przez pracowników kursu udzielania pierwszej pomocy powinni Państwo zamieścić w aktach osobowych danego pra- cownika. Jeżeli zaświadczenie to zostało uzyskane w trakcie zatrudnienia w Państwa zakładzie, to powinno się znaleźć w części B akt osobowych.

RADA PROBLEM

Obowiązujące przepisy prawa pracy nie regulują szczegółowo trybu i zakresu prowadzenia szkolenia w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Ustawodawca jedynie ogólnie zobowiązał pracodawcę do zapewnienia pracownikom środków do udzie- lania pierwszej pomocy w razie wypadku. Po- nadto pracodawca jest zobowiązany zapewnić

pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środ- ki do udzielania pierwszej pomocy.

Obsługę punktów pierwszej pomocy i apte- czek na każdej zmianie roboczej należy powie- rzyć wyznaczonym pracownikom, przeszkolo- nym w udzielaniu pierwszej pomocy. W punk- tach pierwszej pomocy i przy apteczkach,

UZASADNIENIE

w widocznych miejscach, powinny być wywie- szone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomo- cy w razie wypadku oraz wykazy pracowników wyznaczonych do udzielania pierwszej pomo- cy przedlekarskiej.

Regulacje te nie odnoszą się natomiast do kwestii przechowywania zaświadczeń o ukończeniu przez wyznaczonych pracowni- ków kursu dotyczącego zasad udzielania pierwszej pomocy. Uwzględniając ogólne re- gulacje i względy praktyczne, zaświadczenia te należy umieścić w części B akt osobowych (przeznaczonej na dokumenty dotyczące na- wiązania stosunku pracy oraz przebiegu za- trudnienia pracownika), jeżeli pracownik ukończył kurs u danego pracodawcy lub w części A tych akt (w której przechowuje się dokumenty zgromadzone w związku z ubie- ganiem się o zatrudnienie), gdy zaświadcze- nie o ukończeniu kursu pochodzi z poprzed- niego okresu.

WAŻNE!

W aktach osobowych należy przechowy- wać dokumenty związane ze stosunkiem pracy danego pracownika, w tym dotyczą- ce jego dodatkowych kwalifikacji i upraw- nień.

Zamieszczenie tego zaświadczenia w teczce akt osobowych pozwoli uniknąć je- go zagubienia oraz umożliwi okazanie doku- mentu w każdym czasie osobom uprawnio- nym do prowadzenia czynności kontrolnych w zakresie przestrzegania przepisów bhp i prawa pracy.

●art. 233 Kodeksu pracy,

●§ 44 rozporządzenia z 26 września 1997 r. w spra- wie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650),

●§ 1 ust. 1 pkt 3, § 6 ust. 2 pkt 2 lit. e rozporządze- nia z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadze- nia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu pro- wadzenia akt osobowych pracownika (DzU nr 62, poz. 286).

Karol Łapiński specjalista w zakresie prawa pracy

W

W kkttóórreejj cczzęęśśccii aakktt oossoobboowwyycchh ppoowwiinnnnyy bbyyćć zzaa-- m

miieesszzcczzaannee wwnniioosskkii uurrllooppoowwee pprraaccoowwnniikkóóww ii kksseerroo ddoowwoodduu oossoobbiisstteeggoo,, ppiissaalliiśśmmyy ww MMPP n

nrr 2200//22000066,, ssttrr.. 2288 C

Czzyy ddeeccyyzzjjęę oo pprrzzyyzznnaanniiuu śśwwiiaaddcczzeenniiaa rreehhaabbiilliittaa-- c

cyyjjnneeggoo nnaalleeżżyy zzaammiieeśścciićć ww aakkttaacchh oossoobboowwyycchh,, ppii-- s

saalliiśśmmyy ww MMPP nnrr 88//22000066,, ssttrr.. 3300

III. PRAWO PRACY 21

5. Czy pracownik opiekujący się dzieckiem konkubiny, które nie ukończyło 4 lat,

może być zatrudniany w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej

Pracownik mieszka z konkubiną i jej 2-letnim dzieckiem. Nie jest on prawnym opiekunem dziecka. Czy w tej sytuacji pracownik może odmówić wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych i porze nocnej z powodu opieki nad dzieckiem?

Moim zdaniem pracownik opiekujący się dzieckiem konkubiny, które nie ukończyło 4. roku życia, nie może być zatrudniany w godzinach nadliczbo- wych i w porze nocnej, chyba że wyrazi na to zgodę.

RADA PROBLEM