Wiadomości Zootechniczne, R. LIII (2015), 3: 192–201
IV Podhalańska Wystawa Zwierząt Hodowlanych
Ludźmierz, 11–12 lipca 2015
ałożeniem chowu i hodowli zwierząt go- spodarskich jest ich doskonalenie, które jest realizowane poprzez programy hodowlane, po- zwalające na zwiększenie produkcji mleka lub mięsa przy zachowaniu ich wysokich walorów odżywczych i smakowych.
Organizacja wystaw i pokazów zwierząt hodowlanych jest okazją do pokazania dorobku hodowlanego, a zarazem produkcyjnego, jest także miejscem do przeprowadzania dyskusji i wymiany myśli na różne tematy związane z produkcją zwierzęcą. Na wystawach rolnicy- hodowcy mają możliwość pokazania swoich zwierząt, które są produktem wielu programów hodowlanych. Odwiedzając wystawy, zarówno rolnicy, jak i „zjadacze produktów rolnych” mają okazję podziwiania pięknych zwierząt, prezen- towanych na ringu i zapoznania się z ich syste- mem oceny. Znacząca część publiczności ma możliwość bezpośredniego kontaktu ze zwie- rzętami, które coraz rzadziej można zaobserwo- wać pasące się na łące czy pastwisku. Oglądając prezentowane zwierzęta przygotowane do pokazu i oceny można przekonać się, że tak użytkowane, w dobrych warunkach środowiskowo-żywie- niowych dostarczają nam wysokiej klasy mleko lub dobrej jakości żywiec wołowy, owczy i jaja.
Tegoroczna Wystawa została kolejny raz zorganizowana w pięknym otoczeniu gór w miejscowości Ludźmierz – szeroko znanej na Podtatrzu. Organizatorami Wystawy byli: Gmina Nowy Targ – Starostwo Powiatu Nowotarskiego – Małopolskie Towarzystwo Hodowców Bydła w Krakowie – Stowarzyszenie Hippiczne „Pro Nati”; pod patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marka Sawickiego i Marszałka Województwa Małopolskiego Marka Sowy.
Współorganizatorami byli m.in.: Spółdzielnia Mleczarska „Mlekowita”, Polska Federacja Ho- dowców Bydła i Producentów Mleka, Gminy Szaflary i Czarny Dunajec, ZHOwiec i Kóz w Nowym Targu, MZHKoni w Krakowie, KCHZ w Warszawie, MODR w Karniowicach, IZ PIB w Balicach, MCB w Krasnem, ARiMR,
ARR i ZHod. Gołębi w Waksmundzie, GZHi- PMleka oraz KRUS.
Wystawa Bydła Mlecznego finansowana była z „Funduszu Promocji Mleka”, a całość Wy- stawy Regionalnej współfinansowana ze środków województwa małopolskiego oraz przez wielu małych i dużych sponsorów. Patronat medialny sprawowali: TVP Kraków, „Tygodnik Podhalań- ski”, Radio Alex, Podhale Region i 24 tp.pl.
Miejsce Wystawy to rozległy teren w otoczeniu gór i zbiorników wodnych. Wy- stawcy zapewnili przegląd różnych ras i gatun- ków zwierząt gospodarskich, które zgodnie z regulaminem Wystawy zostały dopuszczone do prezentacji. Opiekę weterynaryjną nad zwie- rzętami sprawował lek. wet. Józef Baraniak z gabinetu weterynaryjnego w Nowym Targu, a Komisarzem Wystawy był prof. Jan Trela z Instytutu Zootechniki PIB w Balicach.
Wśród prezentowanych zwierząt znaj- dowały się: bydło, owce, kozy, konie, króliki i gołębie. Ocenę prezentowanych zwierząt pro- wadziły specjalistyczne Komisje.
Wśród publiczności byli organizatorzy Wystawy, m.in. wójt gminy Nowy Targ – J.
Smarduch, starosta nowotarski – K. Faber, Pre- zes MTHB – Z. Młyński, Prezes Stowarzyszenia Hippicznego „Pro Nati” – W. Ścisłowicz, prezy- dent PFHBiPM – L. Hądzlik i dyrektor biura PFHBiPM – St. Kautz z liczną grupą współpra- cowników, m.in. T. Piechowską, A. Kamińskim, A. Kłopotkiem, W. Rasińskim, P. Kowolem, P.
Ruchałą. Byli obecni także dyrektorzy Instytutu Zootechniki PIB – profesorowie E. Herbut i R.
Eckert wraz z pracownikami, prof. P. Wójcikiem i dr A. Majewską. Uniwersytet Rolniczy w Kra- kowie reprezentowali – profesorowie Cz. Klocek i J. Szarek. Wśród wielu pozostałych zaproszo- nych gości byli m.in. senatorowie, posłowie, pracownicy urzędów wojewódzkich, marszał- kowskich, powiatowych i gminnych. Obecnie byli także prezesi Związków Hodowców Bydła – W. Drożdż, E. Beneš i J. Czubski.
Otwarcia Wystawy Bydła dokonał Pre-
Z
zydent PFHBiPM, L. Hądzlik w towarzystwie starosty powiatu nowotarskiego i wójtów, którzy w krótkich przemówieniach powitali rolników- hodowców, podkreślili znaczenie wystaw w róż- nych rejonach kraju i widoczny postęp produk- cyjny w hodowli zwierząt, szczególnie bydła.
IV Regionalna Wystawa Bydła
Krajowe pogłowie bydła (stan na gru- dzień 2014) wynosi 4 641 000 sztuk, w tym 2 248 000 krów mlecznych i około 125 000 krów mięsnych, tzw. „mamek”, dających mleko tylko na wyżywienie i odchów potomstwa.
Udział krów ocenianych w pogłowiu krajowym wynosi 33% i jest wyższy w stosunku do roku 2013 o 2,4%. Oceniana populacja 733 241 krów znajduje się w 20 704 oborach –
przy średniej 35 krów w stadzie. Obory, mające poniżej 20 sztuk w stadzie, stanowią 31%, 20 do 50 krów w stadzie to 54%, 50 do 150 – 13%, i powyżej 150 – 2%. Wiek I wycielenia waha się w zależności od rasy od 790 (JE) do 896 dni (ZB), a okres międzywycieleniowy wynosi 407 (SM) do 436 dni (HO). Przeciętna wydajność roczna krowy objętej kontrolą mleczności w kra- ju wynosi 7582 kg mleka, 4,08% tłuszczu i 3,36% białka.
W województwie małopolskim jest 105 000 krów ogółem, w tym kontrolą użytko- wości mlecznej objęte jest 11 119 sztuk w 730 oborach, o średniej 15 krów na oborę, a średnia roczna wydajność od krowy objętej kontrolą użytkowości mlecznej wynosi (2014) 5837 kg mleka, 4,11% tłuszczu i 3,32% białka.
Wydajność mleczna w poszczególnych rasach
Rasa Liczba obór Liczba krów Mleko (kg) Tłuszcz (%) Białko (%)
hf cb 295 4066 7702 4,04 3,32
hf czb 179 1373 6926 4,17 3,32
sim 136 240 5031 4,03 3,31
pc* 274 1921 3829 4,33 3,36
pczb* 349 2726 4475 4,07 3,25
cb* 20 135 4865 4,19 3,21
mieszańce 242 624 5989 4,11 3,38
inne – 34 6050 3,99 3,40
*Ponad 90% krów w tych rasach jest objętych programem ochrony zasobów genetycznych.
.
Użytkowane pogłowie bydła charaktery- zuje się cechami o istotnym znaczeniu gospo- darczym i ekonomicznym:
• dobrym wykorzystaniem pasz gospodar- skich,
• poprawną budową wymienia i jego przy- datnością do doju mechanicznego,
• dobrą płodnością, dobrymi cechami macie- rzyńskimi oraz prawidłową budową nóg i racic, a także ładną sylwetką (pokrojem), odpowiadającym wzorcowi rasowemu,
• dobrymi wynikami produkcyjnymi i wła- ściwym składem mleka w rasach mlecz- nych oraz dobrymi cechami opasowymi i rzeźnymi, a także dobrymi właściwo- ściami fizykochemicznymi i organolep- tycznymi mięsa.
Wszystkie rasy bydła były ocenione przez Komisję w składzie: prof. J. Trela – prze- wodniczący (IZ PIB), mgr G. Przyjemski –
główny sędzia (selekcjoner bydła mlecznego, PFHBiPM) oraz W. Iwulski – asystent sędziego (znany hodowca bydła PHF w Ludźmierzu).
Wyniki oceny: Komisja dokonała oceny 57 sztuk bydła w różnych grupach wiekowych i produkcyjnych. W grupie jałówek cielnych czempionem została PŁOZA z hodowli R. Ko- wala z Dąbrowy Tarnowskiej, a wiceczempio- nem GUMA z gospodarstwa J. Fica z Nowej Wsi Szlacheckiej. Spośród krów pierwiastek odm. cb na czempiona wybrano krowę MIKRA z gospodarstwa J. Fica z Nowej Wsi Szlachec- kiej, a na wiceczempiona krowę FOKA z ho- dowli ZD IZ PIB Sp. z o.o. Rudawa, Gospodar- stwo Kobylany. W kategorii krów w II laktacji czempionem została CASAL z hodowli ZD IZ PIB Sp. z o.o. Rudawa, Gospodarstwo Koby- lany, a wiceczempionem PRIMA z obory R.
Kowala z Dąbrowy Tarnowskiej. W grupie krów w III i wyższych laktacjach czempionatem uho-
norowano krowę ŁABA z hodowli R. Kowala z Dąbrowy Tarnowskiej, a wiceczempionatem krowę WARTA z gospodarstwa St. Zająca z Działu. Wśród krów PHF odm. czb czempio- nem została JAGODA z hodowli St. Zająca z Działu, a wiceczempionem TANIA z tej samej obory. W rasie polskiej czerwonej czempionem została krowa BARKA z obory A. Baliczek z Bańskiej Wyżnej, a wiceczempionem krowa GROTA z gospodarstwa W. Bryja z Gronkowa.
W rasie polskiej czerwono-białej natomiast na czempiona wybrano krowę BIEDRONKA z ob- ory J.J. Litwinów z Czarnej Góry, a na wice- czempiona krowę KORONA z hodowli M. Ko- walczyk z Gronkowa.
Z grupy jałówek i krów czempionów wybrano najładniejsze zwierzę – Superczem-
piona Wystawy Bydła; została nim krowa JAGODA PL005306519577 z hodowli Stani- sława Zająca z Działu, nr kat. 53, ur. 22.04.2011, rasy PHF odm. czb, po buhaju Jonatan DE 10831644 i matce Jagoda PL005003309969W, o maks. wyd. za 305 dni – 7302 kg mleka, 3,85% tłuszczu i 2,98% białka.
Po zakończeniu oceny i prezentacji na- grodzonych czempionów odbył się pokaz cieli- czek, który wzbudził duże zainteresowanie, szczególnie wśród dzieci, a zorganizowany był przez Małopolskie Centrum Biotechniki w Kra- snem. Dzieci w strojach regionalnych bardzo dobrze prezentowały swoje zwierzęta, za co zo- stały nagrodzone oklaskami, dyplomami i róż- nymi nagrodami rzeczowymi, za które dzięku- jemy sponsorom.
Regionalna Wystawa Owiec
Organizatorem tej części Wystawy był Regionalny Związek Hodowców Owiec i Kóz z siedzibą w Nowym Targu. Związek jest do- browolną, niezależną, samorządną, społeczno- zawodową organizacją hodowców i producen- tów owiec i kóz. Działa na podstawie przepisów Ustawy z dnia 8.10.1982 r. o społeczno- zawodowych organizacjach rolników w oparciu o własny statut.
Działalność Związku skupia się na za- gadnieniach: organizowania i prowadzenia pracy hodowlanej, oceny użytkowej, ksiąg i dokumen- tacji hodowlanej, a od 1985 r. prowadzi działal- ność gospodarczą w zakresie eksportu jagniąt – w ostatnim roku wyeksportowano 10 420 sztuk o łącznej wadze 139 902 kg, o średniej masie ciała 1 sztuki 14 kg.
Na terenie działania Związku oceną użytkowości objęte są następujące rasy owiec:
− polska owca górska 3 064 szt.,
− polska owca nizinna 62 szt.
− czarnogłówka 307 szt.
Razem: 3 433 szt.
oraz rasy rodzime uczestniczące w programie ochrony zasobów genetycznych:
− cakiel podhalański 8 175 szt.
− polska owca górska – barwna 1879 szt.
− polska owca pogórza 715 szt.
− olkuska 823 szt.
− wrzosówka 441 szt.
− świniarka 395 szt.
− czarnogłówka 1 670 szt.
Razem: 14 098 szt.
Prezentowane na Wystawie owce sta- nowią elitę genetyczną oraz produkcyjną nasze- go regionu. Do prezentacji przygotowano 7 ras owiec. Ocenę owiec przeprowadziła Komisja w składzie: Jan Janczy – główny sędzia i Dorota Kulis – asystent. W wyniku oceny, przeprowa- dzonej w poszczególnych rasach dla wszystkich prezentowanych zwierząt, przyznano I lokaty, a dla najładniejszych – tytuły czempiona lub wi- ceczempiona.
W rasie owiec:
− cakiel podhalański – czempionem wśród tryków został tryk nr kat. 7 z gospodar- stwa A. Zubka z Ratułowa, a wiceczem- pionem tryk nr kat. 3 W. Hryca z Gry- wałdu. W grupie maciorek na czempio- na wybrano owcę nr kat. 4 z owczarni W. Hryca z Grywałdu., a na wiceczem- piona owcę nr kat. 12 z hodowli A.
Zubka z Ratułowa.
− polska owca górska – czempionem w grupie tryków został tryk nr kat. 14 z hodowli W. Hryca z Grynwałdu, a wi- ceczempionem tryk nr kat.19 z owczarni A. Zubka z Ratułowa. W grupie macio-
rek na czempiona wybrano maciorkę nr kat. 17 z hodowli W. Hryca z Grynwałdu, a na wiceczempiona maciorkę nr kat. 22 z gospodarstwa A. Zubka z Ratułowa.
− polska owca górska, odmiana barwna – czempionem wśród tryków został tryk nr kat. 26 z hodowli Marii Rychtarczyk z Maruszyny, a wiceczempionem tryk nr. kat.31 z owczarni Ł. Wójciaka ze Skawy. W grupie maciorek na czempio- na wybrano maciorkę nr kat. 30 z ho- dowli Marii. Rychtarczyk z Maruszyny, a na wiceczempiona owcę nr kat. 34 z gospodarstwa Ł. Wójciaka ze Skawy.
− polska owca pogórza – czempionem w grupie tryków został tryk nr kat. 38 z hodowli K. Fudali z Olszówki, a w grupie maciorek – maciorka nr kat.
42 z tej samej owczarni.
− owca olkuska – czempionem wśród try-
ków został tryk nr kat. 46 z hodowli G.
Radoła z Raby Wyżnej, a w grupie ma- ciorek – owca nr kat. 49 z tej samej ow- czarni.
− wrzosówka – czempionem w grupie try- ków został tryk nr kat. 52 z gospodar- stwa W. Długosza z Kokuszka, a wśród maciorek – owca nr kat. 55 z tej samej hodowli.
− Czarnogłówka – czempionem tryków
został tryk nr 60 z hodowli R. Wasyl- czaka z Owczar, a wśród maciorkek – owca nr kat. 66 z gospodarstwa R. Wa- sylczaka z Owczar.
Komisja, oceniając poszczególne zwie- rzęta, stwierdziła ich wysoką wartość genetyczną, zgodną ze wzorcem rasowym oraz bardzo dobre przygotowanie do prezentacji na Wystawie.
Regionalna Wystawa Królików
Wystawę tej grupy zwierząt organizowa- ło Krajowe Centrum Hodowli Zwierząt w War- szawie wspólnie z Organizatorami IV Podhalań- skiej Wystawy Zwierząt Hodowlanych.
Oceniane króliki pochodziły od hodow- ców z województw: małopolskiego, podkarpac- kiego i śląskiego. Ocenę prowadziła specjali- styczna Komisja według zasad, określonych w regulaminie oceny. Ocenie poddano 43 króliki następujących ras: belgijski olbrzym, szary i że- lazisty – olbrzym srokacz – francuski baran sza- ry – nowozelandzki biały i czerwony – kalifor- nijski – burgundzki – francuski srebrzysty – wiedeński: czarny, niebieski i szary – podpalany czarny.
Ta część Wystawy cieszyła się dużym uznaniem, gdyż chów i hodowla królików w dal- szym ciągu są prowadzone głównie przez ho- dowców w małych gospodarstwach rolnych.
Na Wystawie poza oceną prezentowano także kozy, które cieszyły się dużym zaintere- sowaniem.
Po ocenie wszystkich zwierząt, na placu wystawowym odbywały się występy zespołów muzycznych, m.in. Jesiki – gwiazdy muzyki
„Italo Disco” oraz wielu zespołów regionalnych i młodzieżowych.
Wokół ringu miały swoje stoiska liczne organizacje, świadczące usługi dla rolnictwa, Koła Gospodyń, które serwowały regionalne po- trawy, „namioty piwne” oraz stoiska Spółdzielni Mleczarskich, gdzie można było degustować ich wyroby. Z boku, w cichym „kąciku” znajdowa- ło się stoisko z gołębiami różnych ras, które można było w dużym tłoku oglądać, a także do- konać kupna lub zamówić te piękne ptaki tak bliskie wielu ludziom.
W godzinach późno popołudniowych dokonano wręczenia dyplomów za uczestnictwo w Wystawie, a następnie rozpoczął się „Wieczór Hodowców” – uczestników Wystawy, zaproszo- nych rolników i gości oraz organizatorów; w tle spokojnie, miło przygrywała muzyka.
W drugim dniu imprezy, po uroczystej mszy świętej w kościele Matki Boskiej Ludź- mierskiej, nastąpiło uroczyste otwarcie IV Pod- halańskiej Wystawy Zwierząt Hodowlanych z udziałem licznie zgromadzonych hodowców, rolników, publiczności oraz zaproszonych gości i organizatorów. Po dokonaniu oficjalnego
otwarcia, wręczono hodowcom nagrody za przedstawiane i oceniane zwierzęta: puchary i dyplomy oraz wiele nagród rzeczowych, ufun- dowanych przez różnych sponsorów.
W międzyczasie odbyły się: konkurs wiedzy rolniczej, pokaz wyrobu oscypka i pokaz konnych zaprzęgów regionalnych. Szczególne zainteresowanie budził pokaz nagrodzonych zwierząt – bydła, owiec i koni. Dużą oglądalno- ścią cieszył się pokaz trialu rowerowego w wy- konaniu Jacka Jarząbka z Łopusznej, laureata Mistrzostw Polski. W godzinach wieczornych występowały regionalne zespoły muzyczne oraz przedstawił swój występ piosenkarz Zbigniew Wodecki.
W podsumowaniu całości Wystawy na- leży podkreślić wysoki poziom organizacyjny i logistyczny, właściwy dobór zwierząt, dużą
ilość wystawców, świadczących usługi dla rol- nictwa, wiele zespołów artystycznych, a także bardzo dobre zaopatrzenie gastronomiczne dla:
gości, organizatorów i publiczności. Należy tak- że na zakończenie przekazać dobrą wiadomość, że w 2016 r. Wystawa odbędzie się w tym sa- mym miejscu, zrealizowana przez tych samych organizatorów.
Życzymy wszystkim hodowcom zwie- rząt-wystawcom, pozostałym uczestnikom oraz organizatorom i licznie zgromadzonej publicz- ności wszystkiego najlepszego. Do miłego zoba- czenia w roku następnym.
Jan Trela (IZ PIB, Kraków-Balice) Wojciech Rasiński
(PFHBiPM, przedst.. w Krakowie)
Anna Majewska (IZ PIB, Kraków-Balice)
Publiczność na Błoniach Wystawowych (fot. I. Tomczyk-Wrona)
Wystawa Bydła Mlecznego finansowana z
FUNDUSZU PROMOCJI MLEKA
Dyrektor IZ PIB, prof. dr hab. Eugeniusz Herbut
z dr Anną Majewską wręczają nagrodę dla najładniejszej
krowy rasy pc Nagradzanie hodowców
na IV Podhalańskiej Wystawie Zwierząt
Organizatorzy Wystawy z hodowcami
Jałówka Płoza – czempion w grupie jałówek cielnych (hod. R. Kowal,
Dąbrowa Tarnowska)
Krowa Jagoda – superczempion Wystawy
(hod. S. Zając, Dział;
dekorują – dr Ewa Sawicka i prezes KZHBCP,
W. Drożdż)
Krowa Łaba – czempion III lakt. (hod. R. Kowal,
Dąbrowa Tarnowska)
Krowa pierwiastka Milera – czempion (hod. J. Fic, Nowa
Wieś Szlachecka) Krowa Barka – czempion
w rasie pc (hod. A. Waliszek,
Bańska Wyżna)
Krowa Casal – czempion II lakt. (hod. ZD IZ PIB Sp.
z o.o. Rudawa, gosp. Kobylany)
Ocena owiec
Stawka kóz
Owce czarnogłówki
Fot. w art.: A. Majewska, W. Rasiński, J. Trela
Konkurs
„Młodego hodowcy”
Komisarz Wystawy, prof. dr hab. Jan Trela
z rolnikami
Podsumowanie Wystawy przez mgr. W. Rasińskiego
