157
Recenzje, omówienia i przeglądy piśmiennictwa
przez autorkę pamiętniki i wspomnie- nia będące źródłami drukowanymi, a w pracy umieszczone w grupie opra- cowań. Z całkowicie niejasnych powo- dów w grupie „Źródła drukowane”, do której zaliczono oba analizowane przez Chwastyk-Kowalczyk periody- ki („Dziennik Polski” z lat 1940−1943 i „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”
z lat 1944−1989), znalazły się również współczesne czasopisma, w których zamieszczono artykuły uwzględnio- ne już w grupie opracowań. Niezwykle istotny w tego rodzaju publikacjach jest zamieszczony indeks nazwisk.
Jolanta Chwastyk-Kowalczyk po wydaniu w Kielcach w 2005 r. opraco- wania przedstawiającego londyński
„Dziennik Polski” tym razem przygoto-
wała rozprawę szczegółowo ukazują- cą życie kulturalne polskiej emigracji, opierając się na tekstach zamieszczo- nych w „Dzienniku Polskim i Dzienniku Żołnierza”. Autorka konsekwentnie zre- alizowała sformułowane we wstępie za- mierzenia badawcze. Pracę charaktery- zuje jasność konstrukcji i przejrzystość, została napisana poprawnym języ- kiem i ewidentnie wzbogaca naszą wie- dzę o nowe fakty dotyczące życia kul- turalnego i dokonań polskiej emigracji w Londynie po II wojnie światowej.
Grażyna Gzella
Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
Zarządzanie marketingowe biblioteką, pod red. Marleny Pigli, Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej 2008, 220 s.: il.,
ISBN 978-83-7205-265-0
P
ublikacja Zarządzanie marketingo- we biblioteką ukazała się na ryn- ku wydawniczym w 2008 r. dzięki sta- raniom Wydawnictwa Wyższej Szko- ły Bankowej w Poznaniu i stanowi po- kłosie konferencji naukowej, która odbyła się w dniach 17–19 paździer- nika 2007 r. w Chorzowie. Było to dru- gie spotkanie z cyklu organizowanego przez Komisję Zarządzania i Marketin- gu SBP, poświęconego zagadnieniom profesjonalnego zarządzania bibliote- kami4. Tym razem organizatorem kon- ferencji była Wyższa Szkoła Banko- wa w Poznaniu Wydział Zamiejscowy w Chorzowie, a jej problematyka ob-4 Pierwsza konferencja „Zarządzanie ka- drami w bibliotece” odbyła się w dniach 12–13 października 2006 r. w Lądku Zdrój.
jęła zagadnienia szeroko pojętego za- rządzania marketingowego w placów- kach bibliotecznych.
Omawiana pozycja zawiera dzie- więtnaście artykułów napisanych przez dwudziestu jeden autorów. Te- matyka zawartych w zbiorze refe- ratów jest różnorodna. Recenzowa- ne teksty odnoszą się do ciekawych, a dziś wręcz nieodzownych aspektów
158 Recenzje, omówienia i przeglądy piśmiennictwa
prowadzenia codziennej działalności bibliotek szkolnych, publicznych czy naukowych. W przeważającej części są to artykuły dotyczące rozważań teore- tycznych odnoszących się do zmian, ja- kim ulegają biblioteki w obecnych cza- sach pod wpływem wdrażania nowej jakości zarządzania biblioteką. Uzu- pełnieniem części teoretycznej są re- feraty prezentujące praktyczne przy- kłady udanych wdrożeń zarządzania marketingowego w bibliotekach szkół wyższych.
Warto zauważyć, że marketing i zarządzanie bibliotekami to tematy znane i dobrze opisane w literaturze.
Od lat 90. wielokrotnie podejmowali je Jacek Wojciechowski5, Jan Sójka6 czy Radosław Cybulski7. Również ostatnie lata obfitowały w liczne publikacje po- święcone tym zagadnieniom8; poru- szano je także na łamach wielu czaso- pism fachowych, m.in. „Bibliotekarza”,
„Przeglądu Bibliotecznego”, „Poradni- ka Bibliotekarza” czy wreszcie „Biu- letynu EBIB”9. Od czasu ukazania się
5 J. Wojciechowski, Marketing w bibliote- ce, Warszawa 1993.
6 J. Sójka, Promocja w strategii marketin- gowej biblioteki, Poznań 1994.
7 Próby zastosowania marketingu w biblio- tekach, pod red. R. Cybulskiego, Warszawa 1997.
8 Zob. Marketing Biblioteczny: rozważania, dyskusje, konteksty, pod red. M. Wojciechowskiej, Gdańsk 2007; J. Kamińska, Marketing wewnętrz- ny w bibliotece, Katowice 2006; Nowoczesne koncepcje zarządzania w organizacjach non pro- fit, pod red. A. Chodyńskiego, M. Huczka, I. Sochy, Sosnowiec 2005; Public relations: biblioteki, wy- dawnictwa, informacja naukowa, uczelnie, pod red. M. Kocójowej, Kraków 2004.
9 Zob. S. Kubów, Jak promować bibliotekę?,
„Bibliotekarz” 2006, nr 9, s. 10–15; R. Beller, Pub- lic relations biblioteki, „Poradnik Bibliotekarza”
2006, nr 12, s. 13−15; K. Szkoła, Public relations
pierwszej pracy na temat marketingu i zarządzania do dziś, w postrzeganiu obu procesów i w nich samych nastą- piły poważne zmiany. Z całą pewnoś- cią chęć ich analizy i oceny z punktu widzenia współczesnego bibliotekar- stwa stała się bezpośrednią inspiracją do zorganizowania chorzowskiej kon- ferencji, a pośrednio wydania recenzo- wanej książki.
Po zapoznaniu się z treścią arty- kułów Zarządzania marketingowego biblioteką można zauważyć, że wie- lu autorów prezentuje pogląd, iż wy- znacznikami kierunków zmian w mar- ketingu bibliotecznym są nowe tech- nologie informatyczne. Pojawienie się takich technologii, jak Web 2.0, komu- nikatory internetowe, kanały RSS czy podcasting, uzmysłowiło środowi- sku bibliotekarskiemu, że są to nie tyl- ko nowoczesne multimedialne sposo- by prezentacji danych, ale także nowe środki przekazu i dystrybucji informa- cji o działalności bibliotek, dzięki któ- rym możliwe jest efektywne kreowa- nie ich pozytywnego wizerunku.
Zagadnienie funkcjonowania bi- bliotek w środowisku lokalnym to druga ważna kwestia, której w oma- wianej publikacji poświęcono także dużo miejsca. W tym kontekście naj- częściej opisywano otoczenie biblio- tek, jego wpływ na codzienną działal-
w instytucjach non-profit. Biuletyn EBIB [on-line]
2004, nr 5 (56) [dostęp 28 lutego 2009]. Dostęp- ny w World Wide Web: http://ebib.oss.wroc.
pl/2004/56/szkola.php; M. Huczek, Public rela- tion a wizerunek biblioteki. Biuletyn EBIB [on- -line] 2004, nr 5 (56) [dostęp 28 lutego 2009].
Dostępny w World Wide Web: http://ebib.oss.
wroc.pl/2004/ 56/huczek.php.
159
Recenzje, omówienia i przeglądy piśmiennictwa
ność oraz sposoby jego wykorzystania do wzmocnienia wizerunku i osiąg- nięcia sukcesu, jakim dla bibliotek jest pozyskiwanie nowych użytkowników.
Istotnym elementem podkreślanym w wielu tekstach była konieczność bu- dowy takiej więzi z czytelnikiem, któ- ra bazowałaby na współpracy i dialo- gu. W ramach tak postrzeganej koope- racji czytelnik miałby wpływ zarów- no na rodzaj, jak i liczbę oferowanych przez bibliotekę usług, a odpowied- nio przeszkolony, cechujący się wyso- kim profesjonalizmem personel czu- wałby nad wysoką jakością ich świad- czenia. Pozytywne relacje na linii bi- bliotekarz–użytkownik skutkowałyby z jednej strony efektywniejszym za- spokajaniem potrzeb informacyjnych czytelników, z drugiej – ogólnym pod- niesieniem rangi danej biblioteki i jej pracowników w środowisku. Skutecz- ności tego typu strategii dowiodły już choćby zaprezentowane również na łamach omawianej książki przykła- dy pochodzące z polskich i fińskich bi- bliotek naukowych.
Z wydawniczego punktu widze- nia Zarządzanie marketingowe biblio- teką to pozycja niepozbawiona pew- nych mankamentów. Powielanie wer- sów, błędy w przenoszeniu wyrazów, literówki czy uchybienia w przypi-
sach to elementy znacznie obniżają- ce wartość prezentowanej publikacji.
Wprawdzie nie stanowią one bezpo- średnio o jej merytorycznej wartości, ale przy dłuższej lekturze mogą powo- dować u czytającego pewną frustra- cję. Podobne opinie można sformuło- wać także w odniesieniu do nieudol- nej i mało profesjonalnej korekty re- dakcyjnej.
Na zakończenie warto zauważyć, że mimo wskazanych wad Zarządza- nie marketingowe biblioteką to pozy- cja warta uwagi. Choć informacje za- warte w prezentowanych tu tekstach w większości nie wychodzą poza już powszechnie znane fakty, książka sta- nowi dobre podsumowanie ostatnich kilku lat nowego podejścia do strategii zarządzania biblioteką; może służyć jako pomoc dydaktyczna na kierunku informacja naukowa i bibliotekoznaw- stwo, a przedstawione przykłady dzia- łań na rzecz wzmocnienia wizerunku biblioteki jako wzór rozwiązań, któ- re warto wdrożyć także w innych pla- cówkach bibliotecznych.
Mariusz Jarocki
Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
