Dynamika i struktura zmian w sytuacji mieszkaniowej województwa katowickiego w latach 1976-1982

(1)

W O J E W Ó D Z K I U R Z Ą D S T A T Y S T Y C Z N Y W K A T O W I C A C H

Do użytku służbowego

Egz. N r ______

DYNAMIKA 1 STRUKTURA ZMIAN W SYTUACJI MIESZKANIOWEJ

WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO W LATACH 1976 - 1982

Katowice 1983

%

(2)

w s r ę p . . . i

I. Charakterystyka zasobów mieszkaniowych ... 2 1/ Stan ilościowy zasobów mieszkaniowych oraz

przeciętna wielkość i zagęszczenie mieszkań 2 2/ Wyposażenie zasobów mieszkaniowych w instala

cje ... 6

3/ Zasoby mieszkaniowe według gestorów ... 10 II. Ubytki substancji mieszkaniowej • 13 III.Realizacja budownictwa mieszkaniowego ... 17 1/ Efekty rzeczowe ... 17 2/ Efekty budownictwa mieszkaniowego na.tle

zmian demograficznych ... 22 3/ Budownictwo mieszkaniowe w miastach i na wsi 25 4/ Inwestory budownictwa mieszkaniowego ... 27 5/ Wyposażenie oddawanych do użytku mieszkań . 30 6/ Technologia, wznoszenia budynków oraz ocena

jakości w uspołecznionym budownictwie, miesz

kaniowym ... 31

IV. Przydziały mieszkań z uspołecznionych zasobów

mieszkaniowych ... 32

' , ^.

V. Podsumowanie i wnioski ... 35

i . ' /

' • ■ ^.

Opracowali pracownicy Oddziału Inwestycji, Budownictwa, Transportu i Gospodarki

Terenowej

i

. >

’ r i #

' W U S K atow ice, zam . 1*32/83lo

(3)

w

s

^t ę p

■■a aa n an a \

Sprawy mieszkaniowe w województwie katowickim stanowię od lat palący problem społeczny wymagający pilnego rozwiązania#

Sytuację mieszkaniową ludności w województwie wyznaczają przede wszystkim specyficzne warunki społeczno-gospodarcze tego regionu* W 1982 roku województwo katowickie zamieszkiwało 10,6%

ludności kraju, co przy powierzchni województwa stanowiącej za

ledwie 2#1% powierzchni kraju, powodowało nadmierną gęstość zalud

nienia sięgającą 580 osób na 1 km2 / w kraju 116,4 osób na 1 km2/.

Województwo katowickie jest regionem o największym w kraju poten

cjale przemysłowym. Liczba zatrudnionych w gospodarce uspołecznio

nej osiągnęła 1,6 min osób,- czyli 13^4% zatrudnionych w gospodar

ce uspołecznionej kraju, przy czym udział zatrudnionych mieszkań

ców województwa katowickiego w przemyśle uspołecznionym stanowił 18,8% zatrudnionych w tym dziale w skali kraju* Ten wysoki sto

pień uprzemysłów lenia województwa,' a zwłaszcza budowa nowych obiek

tów przemysłowych fw tym w szczególności budowa Huty "Katowice", nasilił w latach siedemdziesiątych chłonność rynku pracy w woje

wództwie katowickim* Konsekwencją tego był olbrzymi napływ lud

ności spoza województwa* W 1982 roku w stosunku do roku poprzed-

» niego 32,7% przyrostu ludności pochodziło z migracji ludności*

W planach budownictwa mieszkaniowego w województwie zakła

dano, że w pięciolatce 1976-1980 i w dalszych latach nastąpi po- . prawa warunków mieszkaniowych ludności* Przyrost liczby mieszkań w pierwszych latach pięciolatki skłaniał do optymizmu, niemniej

jak wykazał Narodowy Spis Powszechny z 1978 roku - ponad 169 tys.

gospodarstw domowych w województwie katowickim nie posiadało sa - ' modzielnego mieszkania. W 1980 roku nastąpił gwałtowny spadek licz

by nowowybudowanych mieszkań, co w związku z zachodzącymi zmiana

mi demograficznymi i dalszą migracją ludnpści na teren wojewódz

twa katowickiego epowodowało zwiększenie niezaspokojonegp popytu na mieszkania* W konsekwencji tego,problem mieszkaniowy uległ zaostrzeniu 1 wysunął się na cztło spraw społecznych wymagających pilnego rozwiązania*

(4)

Wojewódzki Urząd Statystyczny, w oparciu o dane eta

tystyczne, podjął w niniejszym opracowaniu próbę przedstawienia problemu mieszkaniowego, a zwłaszcza wielkość, rozmieszczenie i zmiany zasobów mieszkaniowych, ich standardów Jakościowych i powierzchniowych oraz stopień zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych ludności województwa,

I. C H A R A K T E R Y S T Y K A Z A S O B f t W M I E S Z K A N I 0 W Y C H

i

1. Stan ilościowy zasobów mieszkaniowych, przeciętna wielkość i zagęszczenie mieszkań

W ostatnim dniu 1982 roku zasoby mieszkaniowe województwa wynosiły 1194,8 tys,mieszkań «składających się z 3766,0 tys.izb, o łącznej powierzchni użytkowej 64,1 min m2, Stan zasobów mieszka

niowych województwa katowickiego na koniec 1983 roku w porównaniu ze stanem z początku 1976 roku przedstawia poniższe zestawienie:

31 XII 1982 Jednostka

miary

1 I 1976 stan 100

WOJEWÓDZTWO KATOWICKIE

Mieszkania ... tys. 1051,6 | 1194,8 113,6 Izby ... tye. 3015,5 3766,0 124,9

Powierzchnia użytkowa 1

mieszkań ... min m 52,2 64,1 122,8 KRAJ

Mieszkania ... tya. 9299,2 10131,8 109,0 Ifby ... . ty a. 27505,3 32606,2 T 118,5 Powierzchnia użytkowa o

mieszkań ... min o 479,1 556,8 116,2 UDZIAŁ WOJEWÓDZTWA W KRAJU

Mieszkania ... % 11,3 I 11,8 X

Izby ... %- 11,0 11,5 X

Powierzchnia użytkowa I

mieszkań ...« % 10,9 1 11,5 ^{\ X}

(5)

Oek wynika z powyższych danych Ilość mieszkań na koniec 1982 roku w województwie katowickim w stosunku do stanu z począt

ku 1976 roku wzrosła o 143,2 tys.mieszkań, przy wzroście powierz

chni użytkowej mieszkań o 11,9 min m2 . Dynamika zasobów mieszka

niowych w 1982 r o k p w stosunku do 1976 roku rosła w województwie szybciej aniżeli w kraju. <

Nie spotykany w innych regionach kraju stopień urbanizacji, jakim charakteryzuje się województwo katowickie, zadecydował, że przeważająca część zasobów mieszkaniowych - 89,1% zlokalizowa

na była na terenie miast. W skali kraju odsetek mieszkań zlokali

zowanych w miastach wynosił 63,3%. Równocześnie województwo kato

wickie charakteryzowało się wysokim stopniem uspołecznienia zaso

bów mieszkaniowych* 64,6% wszystkich mieszkań w województwie sta

nowiły zasoby uspołecznione / w kraju tylko 52,4%/. W miastach województwa katowickiego udział uspołecznionych zasobów mieszkanie wych wynosił 71,2%,podczas gdy na wsi Jedynie 10,1%.

Przeciętna powierzchnia mieszkania w województwie katowic

kim wyniosła w 1982 roku 53,6 o2 i wzrosła w stosunku do stanu z początku 1976 roku o 3,9 m2 . W porównaniu z krajem przeciętne mieszkanie w województwie było mniejsze o 1,4 m2 , podczas gdy różnica przeciętnej powierzchni mieszkaniowej w województwie i kraju wynosiła w stosunku dp 1976 roku 1,8 m2 . świadczy to o nieznacznym wyrównywaniu się wraz z upływem czasu różnic pomię- czy średnim standardem powierzchniowym mieszkań województwa ka

towickiego i kraju. Mieszkania w miastach województwa były mniej

sze niż na wsi. W mieście przeciętna powierzchnia mieszkaniowa wynosiła 51,9 m2 , na wsi 67,9 m2 .

W ujęciu graficznym sytuacja w zakresie wielkości mieszkań w miastach i na wal województwa i kraju przedstawiała się nastę

pująco:

(6)

PRZECIĘTNA POWIERZCHNIA UŻYTKOWA MIESZKANIA W GOSPODARCE NARODOWEJ /USPOŁECZNIONEJ I NIEUSPOŁECZNIONEJ/

kraj

-i 1--- 1--- 1--- 1--- Ł

Ooótem

Miasto

Ntei

Hojenództwo

t

4 --- ł -

W 50 Ml 50 ~ 2 T ~ 4 0 0 0 40 20 % W 50 60 W p m

'///s 4976

( s t a n

1

. J )

4982

, ( s ta n

31

. X j i )

W województwie katowickim w 1982 roku w stosunku do 1976 roku występiła nieznaczna .poprawa w zakresie zagęszczenia mieszkań? mie

rzonego przeciętnę liczbę osób przypadajęcych na 1 mieszkanie 1 prze*

ciętnę liczbą osób na 1 izbę, co przedstawiono w poniższym zestawie

niu: '

(7)

BłBI lltlKA 2

WYSZCZEGÓLNIENIE 1976 1982

%

Przeciętna liczba osób na mieszkanie .... 3,20 3,10 Przeciętna liczba osótł na izbę ... 1,11 0,98 Przeciętna powierzchnia użytkowa ./ m2 na

osobę ... ... . 15,5 17,3

Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkań przypadajęca na 1 osobę wzrosła w 1982 roku w stosunku do 1976 roku o 1,8 m2 , co wynika ze wzrostu przeciętnej powierzchni oddawanych do użytku mieszkań. W porównaniu z krajem przeciętna powierzchnia użytkowa przypadająca na 1 osobę była w województwie w 1982 roku większa o 1,6 m2 . Zagęszczenie mieszkań w mieście i na wsi województwa katowickiego ilustruję następujące dane:

WYSZCZEGÓLNIENIE

1982

miasta wieś

Przeciętna liczba osób na mieszkanie 3,04 3,61 Przeciętna liczba osób na izbę ... 0,98 0,99 Przeciętna powierzchnia użytkowa w m2

na osobę ... . 17,1 18,8

.

^»

Mieszkania w miastach województwa katowickiego były mniej zaludnione niż mieszkania na wsi co wynika ze struktury rodzin na wei i w mieście, przeciętna powierzchnia użytkowa przypadająca na 1 osobę na wsi przewyższała w 1982 roku odpowiednią przeciętną w mieście o 1,7 m2 .

W układzie terytorialnym najniższy stopień zagęszczenia mieszkań w 1982 roku wystąpił w takich miastach jak;

- Katowice - 0,92 osób na izbę, 18,6 m2 powierzchni ha osobę,

- Łaziska Górne - 0,94 osób na izbę, 17,7 m2powlerzchnl na osobę,

• Pyskowice - 0,94 osób na izbę, 18,0 m2powlerzchni na osobę.

(8)

p. Wyposażenie zasobów mieszkań w instalacje

W latach 1978-1982 wyposażenie mieszkań w instalacje uległo znacznej poprawie* Zmiany te ilustruje poniższe zestawienie:

Mieszkania wyposażone w • WYSZCZEGÓLNIENIE

wodoclęg

ustęp epłukiwa ny

łazienkę

central

ne

ogrzewa

nie

gaz siecio

wy w odsetkach mieszkań

OGÓŁEM W03EWÓDZTW0 ^'

Stan 7 XII 1978a/ 88,2 65,3 64,8 41,8 47.4

Stan 31 XII 1982 69,7 69,6 69,7 48,9 52,3

Różnica w punktach +1,5 +4,3 +4,9 +7,1 +4,9 MIASTA

Stan 7 XII 1978°/ 91,5 69,3 67,2 43,6 53,2 Stan 31 XII 1982 92,7 73,6 72,2 51,1 .58,2 Różnica w punktach +1,2 ♦4,3 +5,0 *7,5 +5,0

WIEŚ

Stan 7 XII 1978°/ ' 62,3 34,0 46,5 27,4 2,9

Stan 31 XII 1982 64,6 36,9 49,1 30,4 3,4

Różnica w punktach +2,3 +2,9 +2.6 +3,0 +0,5

a/ Wyniki Spisu Powszechnego 1978.

W stosunku do stanu z 1978 roku najwyraźniej wzrósł udział miesz

kań wyposażonych w centralne ogrzewanie. Mieszkania w mieście były znacznie lepiej wyposażone w instalacje aniżeli na wsi, a ponadto w mieście szybciej wzrastał odsetek mieszkań wyposażonych w insta

lacje.

W porównaniu z krajem wyposażenie zasobów mieszkaniowych w województwie w 1982 roku było korzystniejsze 1 kształtowało sl*

następująco;

(9)

Kraj, Województwo Różnica / w odsetkach ogółu miesz

kań/

w punktach

r > i

Mieszkania wyposażone wt

- wodociąg 70,1 89,7 +19,6

- ustęp spłukiwany 56,6 69,6 +13,0

- łazienkę 56,2 69,7 +13,5

- centralne ogrze

wanie 46,2 48,9 +2,7

- gaz sieciowy 40,1 52,3 ♦12,2

W ujęciu graficznym problem ten przedstawiał się następująco:

WYPOSAŻENIE MIESZKAŃ W INSTALAC3E W ODSETKACH OGÓŁU MIESZKAŃ W 1982 ROKU

/ stan w dniu 31 XII/

k r a j

■HM

56,6.

- 56,Z

46,2

4 M

< i 1 r

N o d o c la ,^

u s ty p

spłukiwany

łazienka

c.o.

tiulowy.1M

%W> W 80 10 60 SO W so 10 10 o

w o je w ó d ztw o

89,7

69,6 - 69,7

48,9

52,3 1'

O 40 20 50 to 50 M M io 90 400%

(10)

Wyposażenie mieszkań wiejskich w instalacje było w woje

wództwie w porównaniu z krajem w 1982 roku zdecydowanie lepsze, co ilustruję następujące dane:

Kral Województwo Różnica / w odsetkach ogółu w punktach

mieszkań/

Mieszkania wyposażone w:

- wodocięg 38,6 < 64,6 ^- +26,0

- ustęp spłukiwany 23,5 36,9 +13,4

- łazienka 28,2 39,1 +20,9

centralne ogrzewanie 19,7 30,4 +10,7

- gaz sieciowy 2,1 3.4 +1,3

Przewaga województwa wynikała z faktu znacznie lepszej infrastruk

tury technicznej miejscowości wiejskich województwa katowickiego w stosunku do kraju. W miastach sytuacja w zakresie wyposażenia mieszkań była Znacznie gorsza co wykazuje poniższe zestawienie:

Kraj Województwo Różnica / w odsetkach ogółu w punktach

mieszkań/

Mieszkania wyposażone w:

- wodocięg 88,4 92,7 +4,3

- ustęp spłukiwany 75,8 73,6 -2,2

- łazienkę 72,4 72,2 -0,2

- centralne ogrzewanie 61.6 51,1 -10,5

- gaz sieciowy 62,1 58,2 -3.9

Oak z powyższego wynika w zasobach mieszkaniowych w miastach wo

jewództwa katowickiego lepsze sytuacja w stosunku do kraju wystę

puje tylko w zakresie wyposażenia w wodoclęg, a największe różnice występuję na niekorzyść województwa w wyposażeniu w centralne

ogrzewanie. Wynika to stęd, że w miastach województwa katowickiego wcięż jeszcze dość znaczna liczba mieszkań ogrzewana jest piecami węglowymi. Decyduje o tym większy niż w kraju odsetek starej sub

stancji mieszkaniowej pochodzęcej sprzed 1918 roku.

(11)

Strukturę zasobów mieszkaniowych według wieku w województwie kraju obrazuje wykres $

M ia s to Wies

km

województwo k ra j województwo STRUKTURA ZASOBÓW MIESZKANIOWYCH WEDŁUG WIEKU

/dane Spisu Powszechnego 1978r/ '

Mieszkania wybudowane:

przed. W t r o k ie m

wiatach M - m

h

latach 19kS - 4910

w latach m - m

Oyótem k r a i województwo

(12)

W ujęciu bardziej szczegółowym struktura zasobów mieszka

niowych województwa katowickiego według wieku przedstawia się następująco*

WYSZCZEGÓLNIENIE

Mieszkania w budynkach wybudowanych w okresie

przed

1918 1918

-1944

1945 -1970

1970 -1978 w odsetkach

Kraj ... 16,5 25,4 38,9 19,2

miasta ... 16,3 23,0 37,3 23,4

wieś . . . . 17,0 29,3 x 41,3 12,4 Województwo katowickie 20,8 21,7 37,5 20,0

miasta ... . 21,6 21,1 36,4 20,9

wieś ... . 14,7 26,3 46,2 12,8

a/ Dana Spisu Powszechnego 1978,

. ^f ' - ■^.

3ak.wynika z przedstawionych danych w 1978 roku w województwie katowickim było 42,5% zasobów mieszkaniowych w miastach wybudowa

nych w okresie przedwojennym, podczas gdy w kraju tylko 39,3%.

J •. '

3. Zasoby mieszkaniowe według gestorów

Zgrupowanie zasobów mieszkaniowych, w poszczególnych rodzajach'

zarządu pozwala na ocenę zmian, jakie zaszły na przestrzeni lat w gospodarce mieszkaniowej województwa.

Zasoby mieszkaniowe województwa katowickiego według poszcze

gólnych gestów w latach 1978 -1982 przedstawia poniższa tablica:

(13)

WYSZCZEGÓLNIENIE m- mieszkania w tys.

i- izby w tys.

p- pow. użytkowa mieszkań w tys.m2

1978 1982

Stan 7 XII

stan 31 XII

1978

»100

0 G b Ł E M . . . . m 1070,6 1194,8 111,6

i 3304,9 3766,1 114,0

P 56235,4 64050,9 113,9 w tym;

Spółdzielnie Budownictwa m 192,6 286,2 148,6

Mieszkaniowego i 605,7 927,9 153 ,2

r ^P

8859,1 14092,6 159,1 Oednostki terenowych orga m 246,1 274,3 111,5 nów administracji państwo i 671,3 736,7 109,7

wej p 11375,9 126 83,6 .111,5

Zakłady pracy . . . . m 222,5 242,0 1 0 8 , 8

i 630,6 691,9 1 0 9 , 7

P 10376,2 12051,0 1 1 6 , 1

Wraz z rozwojem budownictwa spółdzielczego najszybciej zwiększały się zasoby będęce w gestii spółdzielczości mieszkanio

wej, a ich udział w ogólnej substancji mieszkaniowej zwiększył Się z 18% w 1978 roku do 24% w 1982 roku.

Znacznie wolniej rosły zasoby będęce w zarzędzie terenowych organów gdministracji państwowej i zakładów pracy

Strukturę zasobów mieszkaniowych według gestorów zarządza

nia ilustruje poniższy wykres;

(14)

zakłady pracy

Mieszkania administrowane przez:

spółdzielnie mieszkaniowe

terenowe organy administracji państwowej

pozostałe /osoby prywatne i osoby niebędące jednostkami gospodarki uspołecznionej,np. orga- ' nizacje wyznaniowe itp./ 1

STRUKTURA ZASOBÓW MIESZKANIOWYCH WEDŁUG GESTORÓW ZARZĄDZANIA / w odsetkach ogółu mieszkań/

1978 1982

/stan 7 XII/ /stan 31 XII/

(15)

W latach 1976-1982 ubyło w województwie katowickim prawie 34,4 tye. mieszkań o łęcznej powierzchni 1506,6 tys.m2 i liczbie izb eięgajęcej prawie 82,5 tye. Liczba mieszkań, które ubyły w tym okresie była prawie równa średniorocznej liczbie mieszkań odda

nych do użytku.

Ubytki zasobów mieszkaniowych w latach 1976-1982 przedstawia poniższa tablica i

X '

L a t e Mieszkanie Izby

Powierzch nie użyt

kowa mie

szkań w m2

ł

Przeciętna powierzch

nia użytko

wa mieszkań w m2

Przeciętna liczba izb w mie

szkaniu

1976 e•••• 4943 11539 202032 40,9 2,33

1977 ... 5547 12649 234782 42,3 2,28

1978 •••••

f >

6922 18699 17627

349919 50,6 2,70

1979 ... 7447 415056 42,4 2,37

1980 ... 4384 10557 190837 43,5 2,41

1981 ... 2893 6330 117325 40,6 2,19

1982 ... 2238 5099 9660 5 43,2 2,28

Liczba ubytków mieszkań w poszczególnych latach była zróżnicowa

na. W latach 1976-1979 ubytki wzrastały, co związane było z rea

lizację na terenie województwa katowickiego nowych inwestycji.

Natomiast w latach 1980-1982 nastąpił wyraźny spadek ubytków

zasobów - wyburza sią już tylko mieszkanie w wypadkach koniecznych tj. klęski lub bardzo złego etanu technicznego.

(16)

UBYTKI ZASOBÓW MIESZKANIOWYCH W WOJEWÓDZTWIE KATOWICKIM WEDŁUG PRZYCZYN,

/ w odsetkach liczby mieszkań/

100 90 ■■

80 ■ 70

40 .

20 ^■

1982 lata 1980 1981

1976 1977 1978 1979 ubytki z powodu:

złego stanu technicznego budynków zajęcia terenu pod Inwestycje

klęsk żywiołowych

O ile w latach 1976-1980 udział ubytków, których przyczynę było zajęcie terenu pod inwestycje wynosił ponad 60%, to w roku 1982 z tej przyczyny ubyło tylko 16,2% mieszkań. ,

Strukturę ubytków według przyczyn przedstawia poniższa tablicat

(17)

Ubytki miesz

kań ogółem

Z tego z powodu

L a t a

złego stanu te

chniczne

go

zajęcia terenu pod in

westy

cje

klęsk żywio

łowych

inne

w odsetk ach liczb y mieszkań

1976 ... 4943 35,1 57,2 2,5 5,2

1977 ...,. 5547 24 ,9 65,7 7.4 2.0

1978 ... 6922 23,5 70,0 2,0 4,5

1979 ... 7447 23,3 66,6 6.9 3.2

1980 ... 4383 27,8 60,2 7,6 4,4

1981 ... .'. ... 2893 61,1 24,1 12,0 2.8

1982 ... 2238 63,0 16,2 13,5 7,3

\ •

Łęcznie w latach 1976-1982 z powodu zajęcia terenu pod Inwestycje ubyło praWle 20 tys. mieszkań, tj«. ponad 58% całości ubytków. Najwięcej mieszkań ubyło z tego tytułu w Dębrowie Gór

niczej # Sosnowcu i - Katowicach.

W latach 1979-1982 wyposażenie ubytków mieszkaniowych było następujące t

L a t a

Ubytki miesz

kań ogó

łem

Z tego mieszkania wyposażone w wodo-

cięg

ustęp spłukl weny

łazien kę

gaz siecio

wy

central ne orze wanie w odsetkach ubytków ogółem

1979 •••••••• 100,0 81,1 37,0 10,8 2,1 1980 •••••»•• 100,0 80,6 32,0 8,2 11,8 2,0 1981 ... 100,0 65,3 22,5 5,8 9,4 1.1 1982 ... 100,0 78,6 20,5 8,2 14,8 0,8

(18)

Wyposażenie mieszkań wyburzonych było znacznie gorsze niż ogółu zasobów mieszkaniowych województwa. W latach 1981-1982 kiedy większość ubytków spowodowana była złym stanem technicznym,mniej niż w poprzednich latach mieszkań posiadało urzędzenia wodno-ka

nalizacyjne i centralne ogrzewanie.

Zaspby mieszkaniowe w podziale na uspołecznione i nie uspołecz

nione kształtowały się następujęcot L a t a Mieszkania w zasobach

uspołecznionych

Mieszkania w zasobach nie uspołecznionych 1979

1980 1981 1982

61,3 72,0 73,7 74,2

38.7 28,0 26,3 25.8

W latach 80-tych zwiększył się wydatnie udział zasobów uspołecz

nionych, przy obniżającym się udziale mieszkań w gospodarce nie

uspołecznionej. , ' .

Spośród zasobów uspołecznionych ubyło najwięcej mieszkań stanowiących własność zakładów pracy, a w drugiej kolejności te

renowych organów administracji państwowej, co ilustruje poniższe zastawienie; .

L a t a

1979 ' 1980 ' 1981

1982

Zasobyzakładów

P r a c ? . p a ń s t w o w e j _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

/ w odsetkach ogółu mieszkań w gospo

darce uspołecznionej/

56,7 51.3 55,2 50.4

43.2 47.2 43,7 49,5

Wyburzenie w zasobach spółdzielni mieszkaniowych były znikome z uwagi na ich stosunkowo najlepszy stan techniczny i krótki okres eksploatacji.

(19)

III. R E A L I Z A C J A B U D O W N I C T W A M I E S Z  K A N I O W E G O

1. Efekty rzeczowe

•' • ’ • ’ . ' '

•

Realizacja budownictwa mieszkaniowego w latach 1976-1982 przebiegała w województwie katowickim, podobnie Jak w całym kraju tj. bardzo nierównomiernie. W okresie tym oddano do użytku łęcznie 250,8 tys.mieszkań, tj. 15% ogólnej liczby mieszkań przekazanych w kraju. Rozmiary budownictwa mieszkaniowego na tle warunków krajowych ilustruję poniższe dane:

L a t a

Kraj Województwo

mieszka

nia w tys.

rok po

przedni

■100

mieszka

nia w tys.

rok po

przedni

■100

kraj

■100

1976 263,5 ^X 39,7 X 15,1

1977 266,1 101,0 34,3 86,4 12,9

1978 283,6 t 106,6 43,1 125,7 15,2

1979 278,0 98,0 46,8 108,6 16,8

1980 217,1 78,1 33,3 71,1 15,3

1981 187,0 86,1 29,3 88,0 15,7

1982 186,1 99,5 24,3 82,9 13,1

Oek wynika z prezentowanych danych rok 1979 był ostatnim rokiem

"sukcesów" budownictwa mieszkaniowego w województwie. Był on za

razem pierwszym rokiem regresu budownictwa mieszkaniowego w skali kraju. W 1979 roku udział mieszkań oddanych do użytku w wojewódz

twie katowickim stanowił 16,8% ogółu mieszkań w kraju, by w kolej- x nych latach systematycznie się obniżać aż do 13,1% w 1982 roku.

Należy również podkreślić, źą podczas gdy w kraju liczba mieszkań oddanych do użytku w 1982 roku była mniejsza w stosunku do roku poprzedniego już tylko o 0,9 tys.mieszkań, to w województwie katowickim oddano do użytku w roku 1982 aż o 5,0 tys. mniej mie

szkań niż przed rokiem.Efekty mieszkaniowe przekazane do użytku w województwie - katowickim w 1982 roku stanowiły jedynie 52% efektów

1979 roku.

(20)

Kształtowanie się dynamiki oddanych do użytku mieszkań w województwie 1 kraju obrazuje wykres:

DYNAMIKA ODDANYCH DO UŻYTKU MIESZKAŃ W WOJEWÓDZTWIE KATOWICKIM I KRAJU

/ rok poprżednl*10Ó /

kraj

województwo katowickie 140

130 120 110

100 90 80 70

1981 1982 lata 1978

1977 1979 1980

Mieszkania oddawane do użytku w latach 1976-1982 były coraz większe co ilustruję poniższe dane t

L a t a

mieszka nia

rok po

przedni

■100

mieszka

nia

rok po

przedni

■100

kraj

■100

r POWIERZCHNIA v TT-

v tys.m

1976 15426 X 2116 '' X 13,7

1977 16328 105,8 1965 92,9 12,0

1978 17631 108,0 2573 130,9 14,6

1979 17737 100,6 2837 110,3 16,0

1980 13901 78,4 1984 69,9 14,3

1981 11942 85,9 176,8 89,1 14.8

1982 12413 103,9 1494 84,5 12,0

(21)

dok. tabi.

L a t e

mieszka

nia

rok po

przedni

■100

mieszka

nia

rok po

przedni -100

kraj -100

1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982

PRZĘ^ŁgTNA 58,5 61,4 62,2 63.8 64,0 63.9 66,7

POWIERZCHN X 105,0 101.3 102,6 100.3

99,8 104 ;4

57.3 59.7 60.7 59.5 60.3 61.5

ANIA w m2 107,5 104.2 101,7

98,0 101.3 102,0

91,1 93.3 96.0 95.1 93,0 94.4 92.2 Przeciętna powierzchnie mieszkania oddanego do użytku w woje

wództwie katowickim w 1982 roku była wyższa aż 8,2 m2 od oddanego w 1976 roku, tj. o 11,5¾. Mimo szybszego niż w kraju wzrostu śred

niej powierzchni mieszkań, we wszystkich latach była ona w woje

wództwie niższa od przeciętnej krajowej,- w roku 1982 o 5,2 m2 . Wynika to z wyższego w województwie niż w kraju udziału uspołecz

nionego budownictwa wielorodzinnego w efektach oddawanych do użytku.

W kolejnych latach udział budownictwa uspołecznionego w ca

łości efektów mieszkaniowych wynosił:

w kraju w województwie \ / w odsetkach liczby mieszkań/

Lata 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982

75.2 72.3 73,8 74.1 74.3 75.3 70.2

88,9, 84,5 84,9 86,8 87.4 88.4 83.5

(22)

Przeciętna powierzchnia mieszkań oddawanych do użytku w gospodarce uspołecznionej była w województwie katowickim wyższa niż w kraju. Ilustruje to poniższa tablica^t

1 •

L a t a

przeciętna powierzch

nia mieszka nia w m2

rok po

przedni

*100

przeciętna powierzch

nia miesz

kania w m2

rok pof przedni

*100

kraj

*100

1976 47,9 X 48,4 X 101,0

1977 49,3 102,9 50,1 103,5 101,6

1978 50,8 103,0 53,3 106,4 104,9

1979 52,6 103,5 54,9 103,0 104,4

1980 53,0 100,8 54,2 98,7 102,3

1981 52,8 99,6 55,1 101,7 104,4

1982 53,1 100,6 53,8 97,6 101,%

W latach 1977-1981 utrzymywała się w województwie tenden

cja wzrostu powierzchni oddawanych w budownictwie uspołecznionym mieszkań, lecz w 1982 roku zaznaczył się w tej dziedzinie regres*

W 1982 roku w województwie zmniejszyła się dość znacznie powierz- chnia oddanych w budownictwie uspołecznionym mieszkań.

Równocześnie ze wzrostem przeciętnej powierzchni miesz-

l .

kań- oddawanych do użytku, w latach 1976-1982 wzrastała liczba izb w mieszkaniach. W okresie tym w województwie oddano do użytku łęcznie 881,1 tys. izb. tj. 11,4% ogólnej liczby izb przekazanych w kraju. Sytuację w zakresie oddawanych do użytku izb w minionych latach przedstawia poniższe zestawienie;

L a t e

Kraj Województwo Przeciętna licz

ba izb w mieszka

niu w izby rok po izby rok po kraj

kraju woje

w tye. przedni

*100

w tys. przedni

■100

■100 wódz

twie

1976 975,2 X 132,9 X 13,6 3,80 3,35

1977 1012,4 103,8 119,4 75,2 11,8 3,80 3.48 1978 1085,3 111,3 154,9 129,7 14,3 3,83 3,59 1979 1066,3 109,3 168,0 108,5 15,8 3,84 3,59 1980 ; 829,2 85,0 116,2 69,1 14,0 3,82 3,49 1981 710,2 85,6 103,6 89,2 14,6 3,80 3,54

1982 720,0 101,4 86,1 83,1 12,0 3,87 3,54

(23)

Oak z powyższego wynika w województwie oddawano w minionych la

tach mieszkanie o mniejszej liczbie izb w stosunku do kraju, na co rzutowała w województwie przewaga budownictwa uspołecznionego, Niemniej należy podkreślić, że liczba oddanych do użytku izb w przeciętnym mieszkaniu województwa w 1982 roku była wyższa niż w roku 1976 o 5,6%,

Strukturę mieszkań, oddanych do użytku według ilości izb w mieszkaniu w budownictwie uspołecznionym i nie uspołecznionym

ilustruję następujęce dane:

WYSZCZEGÓLNIENIE Mieszkania w odsetkach o licznie izb 4 1 więcej

GOSPODARKA USPOŁECZNIONA

kraj 1980 / 2,6 9,8 35,2

1981 1,6 10,9 37,6 49,9

1982 2,1 10,9 37,6 49,4

woje- 1980 0,4 10,5 37,6 45,5

dztwo 1981 2,9 11,5 39,5 46,1

1982 4,6 12,8 38,3 44,3

v

GOSPODARKA NIE USPOŁECZNIONA

kraj

woje

wództwo

1980 0,4 1,5 7,7 89,5

1981 0,4 2,2 6,9 ^{9 0 't 5}

1982 0,4 2,3 6,7 90,6

1980 0,2 1,9 10,9 87,0

1981 0,3 1,2 8,0 90,5

1982 0,1 1.2 7.2 91,5

W województwie katowickim przekazano do użytku w budownictwie uspołecznionym więcej mieszkań małych 1 1 2 izbowych. W 1982 roku ich udział w^ogólnej ilości Izb wynosił 17,4% wobec 13,0% w kraju, Natomiast w gospodarce nie uspołecznionej mieszkania oddawane do

użytku w województwie katowickim liczyły więcej izb. W 1982 roku mieszkania*3 1 więcej izbowe stanowiły 98,7% całości mieszkań

(24)

podczav gdy w kraju 97,3%, a udział mieszkań 4 1 więcej Izbowych wzrósł w porównaniu z 1980 rokiem o 4,5%.

2. Efekty budownictwa mieszkaniowego na tle zmian demograficznych O tym czy budownictwo mieszkaniowe nadęła za zmianami demogra

ficznymi mówię wskaźniki określajęce liczbę oddanych mieszkań na 1000 zawartych małżeństw i 1000 ludności. Kształtowanie się tych relacji w latach 1976-1982 w województwie i w kraju przedstawia poniższa tablica:

L a t a

Mieszkania oddane do użytku w przeliczeniu na na 1000 ludności £000 zawartych małżeństw kraj wojewó

dztwo

kraj

«100 kraj woje

wództwo kraj

«100

1976 7.7 11,2 145,5 807 1328 164,6

1977 7 '7 , 9,6 124,7 815 1069 131,2

197Q 8,1 11,9 146,9 867 1290 148,8

1979 7,9 14,6 184,8 871 1420 163,0

1980 6,1 8,9 145,9 706 1024 145,0

1981 5,2 7,8 152,9 580 * 860 148,3

1982 s.i; 6,3 123,5 589 748 127,0

Na przestrzeni minionych lat wskaźniki te ulegały znacznym wahaniom, aby osięgnęć minimum w 1982 roku. Mimo, że wskaźniki wojewódzkie przez cały okres były wyższe od krajowych to jednak ich spadek był zdecydowanie głębszy aniżeli w kraju.

Wskaźnik 6,3 mieszkań oddanych do użytku na 1000 ludności w 1982 roku był niższy od ©sięgniętego w roku 1979 aż o 56,2%. Natomiast wskaźnik mieszkań oddanych na 1000 małżeństw w 1982 roku wynoszę- cy 748 był niższy w stosunku do 1979 roku o 47,3%.

W ujęciu graficznym sytuacja przedstawiała się następujgcd*

(25)

( ,MIESZKANIA ODDANE DO UŻYTKU W GOSPODARĆE NARODOWEO

W LATACH 1976- 1982

liczba mieszkań na 4000 ludności

mlctikania

44

%

tt

8 6

Liczba mieszkań

na 4000 zawartych małżeństw

mittzkania

4400 ,.

4200

4060 ,.

1*00 .,

600 ..

400 ..

teo

4976 1977 1970 1979 1980 4981 49IZ lata 1976 1977 4971 4979 1980 4984 1982. Lata

W latach 1976-1980 liczba oddawanych do użytku mieszkań wyprzedzała Ilość zawieranych małżeństw. Taka tendencja mogła spo

wodować odrobienie wieloletnich zaległości i doprowadzić do obni

żenia liczby gospodarstw domowych przypadających na 1 mieszkanie, a w dalszej perspektywie doprowadzić do stanu aby każde gospodar

stwo domowe dysponowałoby samodzielnym mieszkaniem. Niestety w la

tach 1981-1982 trend ten załamał się a liczba oddanych do użytku mieszkań była już znacznie niższa od liczby zawartych małżeństw.

Sytuacja ta spowodowała narastanie nowych zaległości w realizacji programów mających na celu zapewnienie samodzielnego mieszkania

każdej rodzinie, t

Istotnymi również wskaźnikami określającymi relacje między wielkością efektów mieszkaniowych a zmianami demograficznymi są

relacje liczby izb na 100ę ludności i na 1000 osób przyrostu na

turalnego, W latach 1976-1982 wskaźniki te w województwie katowic-

(26)

kim i kraju kształtowały się następujęco*

L a t a

Izby mieszkalne oddane do użytku w przeliczeniu na 1000 ludności

*

1000 przyrostu naturalnegc kraj

woje

wództwo

kraj

■100 kraj woje

wództwo

kraj

■100

1976 28,4

i

37,6 132,4 2664 4689 176,0

1977 29,2 33,4 114,4 2895 4988 172,3

1978 31,0 42,8 138,1 3181 ' 5598 176,0

1979 30,2 52,3 173,2. 2919 5395 184,8

1980 23,3 31,1 133,5 2420 3859 159,5

1981 19,8 • 27,4 138,4 2030 3213 158,2

1982 19,9 22,5 . 113,4 1959 2542 129,8

Wskaźniki te w województwie katowickim we wszystkich latach kształtowały się na poziomie wyższym niż w kraju, ale równocześ

nie ich spadek w 1982 roku w porównaniu z najlepszym 1979 rokiem był znacznie głębszy. Liczba izb oddanych do użytku.na 1000 lud

ności województwa była w 1982 roku, w porównaniu Z 1979 rokiem niższa o 29,8 izb, tj. o 57,0%, natomiast w kraju spadek ten wynosił tylko 35,9%* Liczba izb oddanych do użytku na 1000 przy

rostu naaturalnego w województwie katowickim we wszystkich latach przewyższała analogiczny wskaźnik dla kraju.

W roku 1982 liczba oddanych do użytku izb była wyżsZa od przy

rostu naturalnego w województwie katowickim już tylko 2,5 razy, podczas gdy w 1978 roku aż 5,6 razy.

W ujęciu graficznym problem ten przedstawiał się następująco1*

"

i 4

\

(27)

IZBY MIESZKALNE W MIESZKANIACH ODDANYCH DO UŻYTKU W GOSPODARCE NARODOWEO W LATACH 1976-1982

Ubij

50

*iO

36-

2 0^-

40-

Izby na 4000 ludności

Ubij

5000 ..

4000 .,

m o . .

2000 ■

4000

Izby na 4060

przyrostu naturalnego

m m «w m wo <911 m uuł

^{W 6}

m

I W W 9 16fO 4914 1912 U t a

3 « Budownictwo mieszkaniowe w miastach 1 na wsi

' ' ••

Ponad 90% realizowanego budownictwa mieszkaniowego zlokalizo- - wane było w miastach, podczas gdy w kraju odsetek ten wynosił

około 8(0%. Wynika to z większego stopnia urbanizacji województwa katowickiego; gdzie w 1982 roku w miastach zamieszkiwało 87,7%

ludności.

Sytuację w zakresie budownictwa mieszkaniowego w miastach i na wsi przedstawia poniższe zestawienie?*

(28)

Przekazane do użytku L a t a

mieszkania izby powierzchnia użytkowa

przecię

tna po

tye.

rok po

przedni 1.100

tye.

rok po

przedni

»100

t y % w

rok po

przedni

=100

wierzch

nia mie

szkania w m

MIASTA

1976 37,6 X 124,0 X 1935,3 X 51,5

1977 32,0 85,1 109,3 88,1 1759,8 90,9 55,0

1978 40,7 127,2 144,1 131,8 2357,3 134,0 57,9 1979 44,5 109,3 158,0 109,6 2634,5 111,8 59,2

1980 31,4 70,6 107,8 68,2 1813,6 68,8 57,8

1981 27,9 88,9 97,5 90,4 1639,8 90,4 58,8

1982 22,5 80,6 78,3 80,3 1335,5 81,4 59,4

WIEŚ

1976 2,1 X 8*9 _>t 180,3 _X 85,9

1977 2,3 109,5 10,1 113,5 205,1 113,8 89,2

1978 2,4 104,6 10,6 106,9 215,7 105,2 89,9

1979 2,3 95,8 10,0 92,6 202,3 93,8 ' 88,0

1980 1,9 82,6 8,4 84,0 170,7 84,4 89,8

1981 1.4 73,7 6,1 72,6 127,7 74,8 91,2

1982 1,8 128,6 7,8 127,9 158,9 124,4 88,3

Jak wynika z prezentowanych danych .tak w miastach,jak i na wsi nastąpił spadek budownictwa mieszkaniowego w latach 1980-1982«

Oednak na wsi regres budownictwa nie był tak znaczny, mimo,- że roz- poczęł się już w roku 1979, w którym w miastach zanotowano najwyż

sze efekty budownictwa. Najniższy poziom budownictwa na wsi za

notowano w 1981 roku,' kiedy liczba mieszkań była niższa od odda

nych w 1978 roku o 41,2%. Należy jednak zaznaczyć,że już w 1982 roku na wsi zbudowano więcej mieszkań niż przed rokiem.

Znacznie gorzej przedstawiało się budownictwo w miastach. W la

tach 1980-1982 jego poziom systematycznie maleje, a efekty roku 1982 były niższe od uzyskanych w 1979 roku o połowę.

(29)

Przeciętna powierzchnia mieszkań oddawanych do użytku w miastach była znacznie niższa niż na wsi. Wynika to z faktu, że w mieście realizowane było głównie budownictwo wielorodzinne, na wsi realizowane było w większości budownictwo indywidualne.

4. Inwestorzy budownictwa mieszkaniowego

N ^.

W latach 1976-1982 ponad 80% wszystkich mieszkań oddawa

nych było do użytku w gospodarce uspołecznionej.

Mieszkania oddane do użytku / w odsetkach /

L a t a w gospodarce w gospodarce

— — — — — uspołecznionej nie uspołecznionej

1976 88,9 11,1

1977 84,5 15,5

1978 84,9 15,1

1979 , 86,8 13,2

1980 87,4 12,6

1981 88,4 11,6

1982 83,5 16,5

Wzrost udziału budownictwa nie uspołecznionego w roku 1982, wynika ze wzrostu budownictwa Jednorodzinnego w porównaniu z rokiem po

przednim, przy równoczesnym spadku ilości oddanych do użytku miesz

kań w budynkach wielorodzinnych.

W województwie katowickim w gospodarce uspołecznionej większość mieszkań oddawały do użytku spółdzielnie budownictwa mieszkaniowego /około 60%/. Pozostałe mieszkania przekazały do użytku zakłady pracy. W 1982 roku po raz pierwszy występiło budow

nictwo komunalne urzędów miast 1 gmin.

Efekty rzeczowe w uspołecznionym budownictwie mieszkanio

wym według inwestorów przedstawiały się następujęco:

L a t a

Gospodarka uspo

łeczniona ra

zem

i

W tym

zakłady pracy spółdzielnie miess kaniowe

mieszka

nia w tys.

rok po

przedni -100 .

mieszka

nia w tye. ,

rok po

przedni -100

mieszka

nia w tys.

rok po

przedni -100

1976 35,3 X 14,5 X 20,8 X

1977 29,0 82,2 12,8 88,3 16,2 77,9

1978 36,6 126,2 . 14,1 110,2 22,5 138,9

1979 40,6 110,9 13,4 9 5 $ 27,2 120,9

1980 29,1 71,7 10,7 79,9 18,4 63,2

(30)

28

dok, tabi.

. W tym

L a t a

uoepoaarKa uspote

cznlona razem zakłady pracy spółdzielnie olesz kantowe

mieszka- nie

w tys.

■ rok po

przedni -100

mieszka nia w tys.

rok po

przedni

»100

mieszka

nia w tys.

rok po

przedni

*100 1981 /

1982a/

25,9 20,3 .

89,0 78,4

9.0 8.1

84,1 90,0

16,9 12,0

91,8 71,0 a/ Ponadto w 1982 reku 0,2 tys. mieszkań przekazano do użytku w

budownictwie komunalnym,

W układzie graficznym udziały poszczególnych inwestorów przedstawiały się następujęco:

MIESZKANIA ODDANE DO UŻYTKU W GOSPODARCE USPOŁECZNIONEJ WOJEWÓDZTWA v

/ w odsetkach ogółem/

me

■1977

4973

m

MO

4984

mz

t u

58,9 55,4

m

a 5

B B

97,0

B E

65,2

65,5

BBS

<0

59,4

T E

44,9 38,5 53,0

36,2

34,7 39,9

20 30 90 50 90 10 iO ⁹⁰ ^{* 0 0 %}

Mieszkania oddane przez: -

| spółdzielnie budownictwa mieszkaniowego

zakłady pracy

budownictwo komunalne / 1 96 tylko w 1982 r /

(31)

Budownictwo realizowane przez zakłady pracy wykazywało duże wahania w całym okresie 1976-1982. Oednak od roku 1979 za

znaczyła się tendencja spadkowa - mieszkania oddane do użytku w 1982 roku stanowiły 55,9% mieszkań z 1976 roku, najlepszego dla budownictwa zakładowego.

Spółdzielnie mieszkaniowe zanotowały gwałtowny spadek ilości oddawanych mieszkań w roku 1980. W latach 1981-1982 wystę

piło dalsze obniżenie poziomu budownictwa spółdzielczego. Mieszka

nia oddane do użytku w 1982 roku stanowiły jedynie 44,1% mieszkań oddanych w 1979 roku. Niemniej spółdzielnie mieszkaniowe pozosta

ję nadal głównym inwestorem budownictwa mieszkaniowego w wojewódz

twie katowickim.

Udział zakładów pracy i spółdzielni budownictwa mieszka

niowego w uspołecznionym budownictwie mieszkaniowym województwa kształtował się w poszczególnych latach następujęcd:

- z a ^ ^ r ą c y

/ w odsetkach liczby oddanych do użytku mieszkań/

1976 4 1 4 58,9

1977 44,1 55,9

1978 38,5 61,5

1979 33,0 67,0

1980 36,8 63,2

1981 34,7 65,3

1982 39,9 59,1

Głównym inwestorem w budownictwie zakładowym był resort górnictwa, który w latach 1976-1982 oddał do użytku 50,4 tys.

mieszkań, tj. 20% ogółu mieszkań oddanych do użytku w tych la

tach w województwie. W poszczególnych latach efekty mieszkanio

we resortu górnictwa wynosiły*

udział w wojewódz- L a t a mieszkania w tys* twie w %

1976 7,8 19,6

1977 . 7,9 23,0

1978 8,2 19,0

1979 8,5 18,2

1980 5,8 17,4

1981 6.2 21,2

1982 6,0 24,7

(32)

5. Wyposażenie oddawanych do użytku mieszkań

Mieszkania oddawane do użytku w województwie w gospodarce uspołecznionej sę wyposażone w zasadzie we wszystkie instalacje, poza niewielką ilością mieszkań nie posiadających gazu i central

nego ogrzewania. Wyposażenie mieszkań oddanych do użytku w latach 1979-1982 w porównaniu z krajem ilustruje poniższa tablica'*

Mieszkania wyposażone w L a t a

instalacje wodno-ka

nalizacyjne

łazienkę centralne ogrzewanie

gaz

sieciowy W odsetkach oddawanych mieszkań

KR AD

1979 79,9 79,2 79,7 66.6

1980 99,9 99,6 99,7 &3,2

1981 99,9 99,8 99,7 84,1

1982 99,9 99,8 99,7 79,6

WOOEW&DZTWO

1979 100,0 100,0 99,9 94,3

1980 100,0 100,0 99,7 92,2

1981 100,0 100,0 99,4 95.7 '

1982 100,0 100,0 99,9 96,3

Znacznie większy udział mieszkań wyposażonych w gaz siecio

wy w województwie aniżeli w kraju wynika z tego, że w województwie katowickim do większej liczby miejscowości doprowadzony jesf gez.

Nieco gorzej przedstawia się wyposażenie mieszkań w instala

cje w budownictwie nie uspołecznionym. W poszczególnych latach w porównaniu z krajem odsetki mieszkań wyposażonych w instalacje w gospodarce nie uspołecznionej wynósiły t

(33)

Mieszkania wyposażone w

L a t a wodocięg

ustęp spłuki

wany

łazienkę

centralne ogrzewa

nie

gaz

sieciowy w odsetkach ogółu mieszkań

1979 84,7

KR A3

70,5 73,5 67,8 14,8

1980 85,9 70,5 73,5 67,5 11,4

1981 89,9 76,5 77,8 70,4 12,7

1982 89,5 76,7 79,4 72,7 14,4

W03EW&DZTW0

1979 95,9 84,3 92,2 78,8 25,0

1980 97,1 80,3 92,0 79,4 12,6

1981 99,3 87,0 92,5 78,7 17,0

1982 98,0 92,7 93,4 84,2 17,3

|»epsze niż w kraj u wyposażenie mieszkań wynika z faktu, źe w woje

wództwie katowickim bardziej rozwinięta jest infrastruktura techni

czna i większa niż w kraju liczba miejscowości posiada kanalizację, po pozwala na pełniejsze wyposażenie mieszkań oddawanych do użytku.

6. Technologia wznoszenia budynków oraz ocena jakości w uspołecz

nionym budownictwie mieszkaniowym

Konieczność szybkiego zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych przesędziła w przeszłości o budowie wielu zakładów prefabrykacji betonowej, które umożliwiły powszechne stosowanie w wielorodzinnym budownictwie mieszkaniowym ęystemów budownictwa wielkopłytowego.

Przemysłowa forma produkcji budowlanej w dziedzinie budownictwa mieszkaniowego stała się domlnujęcę i objęła znaczny procent wznoszonych budynków mieszkaniowych. W 1980 roku w kraju 78,3%

ogółu wybudowanych mieszkań było wznoszonych metodę wielkopłytowę.

W województwie katowickim odsetek liczby budynków mieszkalnych oddawanych do użytku w 1980 roku, a wzniesionych metodę wielkopły

towę był o wiele wyższy niż w kraju 1 wyhiósł 82,3%.

Oednakże już w latach 1981-1982 dało się zaobserwować stopniowe odejście od wielkiej płyty. W 1982 roku metodę wielkopłytowę wybu-

»

(34)

dowano w kraju już tylko 74,9% budynków mieszkalnych a w woje

wództwie katowickim 76,8%. Z punktu widzenia oceny Jakości rea

lizacji budynków Jest to korzystna tendencja. W 1980 roku 159 mieszkań spośród tych, które były oceniane, otrzymało pod wzglę

dem jakości ocenę 2. Wszystkie te mieszkania znajdowały się w bu

dynkach wznoszonych metodę wielkopłytową. Podobnie sytuacja przed- - stawiała się w 1981 roku. W 1982 roku wykonawcy zwrócili baczniej- szę uwagę na jakość swojej pracy, w wyniku czego w roku tym nie było ż#dnej oceny rówhej 2.

Stopniowe odchodzenie od. wielkiej płyty spowodowało Zwiększe

nie udziału mieszkań wznoszonych innymi metodami. Udział budynków mieszkalnych wybudowanych metodę tradycjnę udoskonaloną wzrósł z 2,7% w 1980 roku do 4,6% w roku 1982. Odbiło się to dodatnio na ocenie jakości realizacji budynków. Większość budynków wznoszo

nych tą metodą uzyskało ocenę 4 lub 5. Zwiększa się także w woje

wództwie katowickim znaczenie technologii monolitycznej.

W 1980 roku 2,4% budynków mieszkalnych wznoszonych było metodą monolityczne, a w roku 1982 udział ten wzrósł już do 5,2%. Biorąc pod uwagę jakość wykonawstwa nie jest to metoda najlepsza.

Budynki wznoszone tę metodą otrzymały w latach 1980-1982 ocenę ja

kości 3 i w ciągu tych trzech lat ani jeden budynek nie otrzymał >

oceny 5.

Udział budynków mieszkalnych wznoszonych technologię wielko- hlokowę w całości efektów mieszkaniowych województwa katowickiego kształtował się w latach 1980-1982 prawie na tym samym poziomie, tj.około 11%. Większość mieszkań wybudowanych tę metodę miała oce

nę 3, Jednakże w 1982 roku na 1782 mieszkania wybudowane tę metodę i mające ocenę jakości, 890 mieszkań uzyskało ocenę 4.

IV. P R Z Y D Z I A Ł Y M I E S Z K A Ń Z U S P O Ł E C Z  N I O N Y C H Z A S O B Ó W M I E S Z K A N I O W Y C H

W 1982 roku w gospodarce uspołecznionej województwa katowic

kiego przydzielono 41700 mieszkań, z czego 19701 w zasobach po raz pierwszy zasiedlonych /4772%/ i 21999 w zasobach uprzednio użytko

wanych /52,8%/. W porównaniu z krajem wielkość przydziałów kształ

tuje się następująco:

«

(35)

Kraj Mieszkania przydzie

lone ogółem* 213506 z tego:

- po raz pierwszy

zasiedlone 124061 - uprzednio użytko

wane 89445

Województwo

41700

19701 21999

Kral -100

19,5

15,9 24,6

Strukturę przydziałów mieszkań wydanych w 1982 roku w województwie katowickim obrazuje poniższy wykres:

PRZYDZIAŁY MIESZKAŃ WYDANE W WOJEWÓDZTWIE KATOWICKIM W 1982 ROKU

/

Przydziały wydane przez:

terenowe organy

administracji państwowej

\ spółdzielnie .budownictwa mieszkaniowego

zakłady pracy

Spółdzielnie budownictwa mieszkaniowego przydzieliły w 1982 roku członkom oczekującym w ramach powszechnej rejestracji aż 56,9%

ogółu przydzielonych mieszkań. Był to wskaźnik najwyższy od wielu lat. W poprzednich latach rola spółdzielczości w rozdziale miesz

kań była bardzo ograniczona. Większość mieszkań rozdzielano poza samorządem spółdzielczym. W związku z tym członkowie spółdzielni

(36)

oczekujący na mieszkania w powszechnej rejestracji otrzymywali tylko znikomy procent przydziałów mieszkań spółdzielczych,

W latach 1976-1982 rozdział mieszkań spółdzielczych przedstawiał się następująco'*

L a t a

Przydziały mieszkań spółdziel

czych ogółem

Z tego wydane przez zakłady

pracy

adminis

trację terenową

spółdziel

czość mieszka

niową

BHZ .Locum

w odsetkach ogółem

1976 100,0 56,7 22,3 11,6 9,4

1977 100,0 70,2 19,0 6.7 4,1

1978 100,0 64,5 27,3 7.3 0,9

1979 100,0 62,9 30,9 5,3 0,9

1980 100,0 69,0 25,5 5,3 0,2

1981 100,0 51,9 15,4 32,6 0,1

1982 100,0 36,0

7 '° 56,9 0,1

Powyższe zmiany sę wyrazem realizacji obowiązujących zasad polityki mieszkaniowej zmierzającej do przeznaczenia mieszkań spółdzielczych dla członków oczekujących w ramach rejestracji- powszechnej.

W 1982 roku dla pracowników zakładów pracy przydzielono łą- ;

<*

cznie 23072 mieszkania. Pochodziły one zarówno z zasobów własnych zakładów pracy/17645 mieszkań/ jaki z zasobów terenowych organów administracji państwowej /232 mieszkania/, .a także ze spółdzielni budownictwa mieszkaniowego /5195 mieszkań/. Przydziały dla pracow

ników zakładów pracy stanowiły 59,1% ogólnej liczby przydziałów.

Przy rozdziale mieszkań w 1982 roku kierowano się następują

cymi kryteriami*

- 53,8% wszystkich mieszkań przydzielono osobom nie posiadającym samodzielnych mieszkań,

» X.

- 23,2% przydzielono osobom zamieszkałym w lokalach nadmiernie zagęszczonych.

(37)

- 10,4% przydzielono osobom zajmujęcym lokale nie nadajęce się do zamieszkania i przewidziane do rozbiórki

W ramach ogólnej liczby przydzielonych w 1982 roku mieszkań*

dla młodych małżeństw przeznaczono 22,3 tys,mieszkań, tj. 53,4%, w tym spółdzielnie budownictwa mieszkaniowego przydzieliły mło

dym małżeństwom 10,0 tys. mieszkań, tj. 55,0% przydziałów spół

dzielni.

V. P O D S U M O W A N I E l W N I O S K I

Przedstawione w niniejszym opracowaniu zmiany w sytuacji mieszkaniowej województwa katowickiego jakie zaistniały na prze

strzeni lat 1976-1982 pozwalają na wyodrębnienie całego szeregu zjawisk i to zarówno korzystnych jak i niekorzystnych w ocenie sy

tuacji mieszkaniowej województwa.

Do zjawisk korzystnych należy zaliczyć między innymi:

- poprawę standardu mieszkań wyrażającego się większą przeciętną powierzchnią użytkową / o 3,9 m / i większym stopniu wyposażę- 1 nia mieszkań w podstawowe urządzenia i instalacje takie jak:

wodociąg, ustęp spłukiwany, łazienka, centralne ogrzewanie i gaz sieciowy;

- obniżenie wskaźników zaludnienia mieszkań mierzonych zarówno przeciętną liczbą osób na 1 izbę / z 1,11 w 1976 roku do 0,98 w 1982 roku/, jak i przeciętną liczbą osób przypadającą na 1 mie

szkanie / z 3,2 w 1976 roku do 3,1 w 1982 roku/;

' ■/

- zwiększenie przeciętnej powierzchni użytkowej mieszkania na

1 osobę / o 1,8 a /; 2 \

- zwiększenie w latach 1981-1982 w przydziałach mieszkań spół

dzielczych, udziału cżłohków spółdzielni mieszkaniowych oczeku

jących na mieszkania w ramach rejestracji powszechnej / z 5,3%

w 1980 roku do 56,9% w 1982 roku/.