PROGRAM PROFILAKTYKI
SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. JANA BRZECHWY W ŻAROWIE
Uchwała Nr 1/2014/2015 Rady Rodziców z dnia 13 kwietnia 2015 r. w porozumieniu z Radą
Pedagogiczną z dnia 4 marca 2015 r.
Program profilaktyki w Szkole Podstawowej im. Jana Brzechwy w Żarowie powstał w wyniku diagnozy środowiska lokalnego, ankiety „Bezpieczna Szkoła”
skierowanej do uczniów oraz innych form diagnozy.
Przez „program profilaktyczny” rozumie się działania psychoedukacyjne, których celem jest zapobieganie zachowaniom ryzykownym uczniów i szkodom wynikającym z problemów w ich otoczeniu.
Profilaktyka jest procesem wspierającym prawidłowy zdrowy rozwój każdego ucznia. Jest chronieniem człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i
reagowaniem na nie.
PROBLEM – agresja i przemoc w szkole oraz zagrożenie
uzależnieniami (nikotyna, alkohol, narkotyki), brak właściwie sprawowanej opieki nad dziećmi i nieskuteczne metody wychowawcze w środowisku rodzinnym.
Część I - Założenia teoretyczne programu.
Realizacja szkolnego programu profilaktycznego ma za zadanie przeciwdziałania zjawisku agresji i przemocy oraz zagrożeniu uzależnieniami u dzieci i młodzieży, jak też propagować zdrowy styl życia i pozytywne
wartości. Głównym zadaniem do realizacji jest ochrona przed zagrożeniami.
Eliminowanie czynników ryzyka może być skuteczne jedynie wtedy jeżeli wprowadzi się działania wzmacniające czynniki chroniące. Nie można tu pominąć współpracy z rodzicami. Pomoc rodzicom w budowaniu silnej więzi
emocjonalnej z dziećmi pozwoli uchronić je przed szukaniem oparcia w grupie rówieśniczej preferującej sposób życia nie aprobowany społecznie i zagrażający zdrowiu.
Mówiąc o agresji trzeba mieć na uwadze zarówno przemoc fizyczną, jak i
przemoc psychiczną polegającą na często długofalowych prześladowaniach w
formie atakowania kogoś wprost lub nękania wykluczeniem z grupy, bądź
niedopuszczeniem do niej. Według ankiety „Bezpieczna Szkoła” 84 % uczniów naszej szkoły czuje się w szkole bezpiecznie.
Szykanowanie, izolowanie niektórych członków grupy, okazywanie im pogardy, agresji i przemocy jest niestety zjawiskiem powszechnym w społecznościach, w tym równie szkolnych.
Uzależnienia to drugi bardzo ważny problem. Uzależnienie to stan, w którym człowiek nie może obyć się bez danej substancji. Badania wykazują, że obniża się wiek inicjacji nikotynowej, alkoholowej i narkotykowej. Dlatego tak bardzo potrzebne jest zapobieganie temu zjawisku.
Aby przeciwdziałać zjawisku agresji, przemocy i uzależnieniom w szkole konieczne jest posiadanie wiedzy na temat istoty tych problemów. Wiedza ta jest potrzebna do skutecznego przeciwdziałania tym zjawiskom w szkole.
Uczniom zaś daje możliwość poznania powodów zachowań agresywnych oraz przyczyn sięgania po środki odurzające, uzyskanie wglądu i większą kontrolę nad własnymi emocjami i nabycie nowych modeli zachowań. Niezbędne jest zaangażowanie w działania profilaktyczne wszystkich zainteresowanych stron:
nauczycieli, wychowawców, rodziców i uczniów. Tylko właściwe postępowanie wychowawcze i edukacyjne nauczycieli, wychowawców i rodziców może zmienić tę sytuację.
Część II – Diagnoza (identyfikacja) problemu Zachowania problemowe zdiagnozowane w naszej szkole to:
- zachowania agresywne – przemoc i agresja rówieśnicza
- zachowania przestępcze w szkole i poza szkołą: kradzieże (15 % ankietowanych), wandalizm
- brak dyscypliny u niektórych uczniów
- brak kultury osobistej – używanie wulgaryzmów - absencja i wagary
- brak zainteresowania nauką – niewypełnianie obowiązków szkolnych
- ubóstwo materialne rodziców ( brak podręczników, brak środków finansowych na wycieczki, wyjazdy do kina, teatru itp.)
Wymienione zachowania problemowe zostały zdiagnozowane na podstawie ankiety „ Bezpieczna Szkoła”, obserwacji zachowań uczniów, informacji od nauczycieli, rodziców, samych uczniów oraz od innych instytucji lokalnych (policji, kuratorów, poradni psychologiczno-pedagogicznej).
Metoda określająca stopień natężenia problemu przemocy to konsultacje, wywiad, obserwacja, ankieta, analiza dokumentacji szkolnej.
W wyniku diagnozy program ten adresowany jest do:
-uczniów szkoły podstawowej, -rodziców,
-nauczycieli, wychowawców, pedagoga, psychologa.
Część III – Cele szkolnego programu profilaktyki.
Szkoła jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej, której głównym celem jest ochrona przed zagrożeniami i wzmacnianie czynników chroniących oraz
stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły – podniesienie poziomu bezpieczeństwa.
Cele szczegółowe :
- zapobieganie, ograniczenie zjawiska agresji i przemocy w szkole, profilaktyka uzależnień,
- kształtowanie u dzieci i młodzieży umiejętności interpersonalnych, postawy asertywnej (umiejętności radzenia sobie z presją społeczną), skutecznej komunikacji, rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie z negatywnymi emocjami takimi jak gniew, złość, wrogość,
- promocja pozytywnych wartości wśród uczniów,
- uczenie zachowań dotyczących kultury życia codziennego, - wzmocnienie poczucia własnej wartości wśród uczniów,
- wyposażenie uczniów w podstawową wiedzę w zakresie zagrożenia uzależnieniami.
ZAŁOŻENIA PROGRAMU
I. Objęcie działaniami profilaktycznymi i edukacyjnymi dzieci oraz dostarczenie im doświadczeń wywołujących zmianę dotychczasowych zachowań
II. Objęcie działaniami profilaktycznymi rodziców, wypracowanie metod zaradczych, wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych – zacieśnianie więzi emocjonalnej III. Budowanie dobrych relacji z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników w realizacji działań wychowawczych i profilaktycznych
FORMY ODDZIAŁYWAŃ ZAPOBIEGAWCZYCH
I. Działania profilaktyczno-edukacyjne wśród uczniów Uczniowie uczestniczą w zajęciach poświęconym różnym aspektom przeciwdziałania przemocy, profilaktyki uzależnień oraz promocji zdrowia.
Klasa współpracuje ze sobą, kierowana przez prowadzących nabywa stopniowo nowe umiejętności. Działaniami profilaktyczno-edukacyjnymi mogą być prelekcje, pogadanki, projekcje filmowe, przedstawienia teatralne, udział uczniów w konkursach dotyczących tej tematyki.
II. Działania profilaktyczne wśród rodziców
Celem pracy z rodzicami jest stworzenie klimatu do otwartego mówienia o różnych problemach i przerwanie narastającego poczucia bezsilności, jak też zmiana świadomości rodziców dotycząca lepszego rozumienia potrzeb dzieci oraz podnoszenie wiedzy i umiejętności wychowawczych rodziców.
Spotkania z rodzicami obejmują:
-przekazanie informacji o programie,
- kształtowanie umiejętności wychowawczych,
-prelekcje i dyskusje na temat zjawiska przemocy i jego form w szkole i poza
nią, uczenie spostrzegania mocnych stron dzieci,
-prelekcje na temat uzależnień, przyczyn sięgania przez dzieci i młodzież po alkohol, narkotyki i inne substancje szkodliwe dla zdrowia,
- włączanie rodziców we wspólne działania z dziećmi na rzecz szkoły, wzmacnianie więzi emocjonalnej(piknik rodzinny, wycieczki, przedstawienia, i inne imprezy klasowe i szkolne)
-indywidualne rozmowy wychowawcy, pedagoga i psychologa szkolnego z rodzicami w celu przekazania wskazówek postępowania z dzieckiem oraz wspólnego szukania sposobu radzenia sobie z trudnościami wychowawczymi, - wskazanie miejsca gdzie można uzyskać pomoc
PLANOWANE EFEKTY PROGRAMU:
minimalizacja aktów przemocy i agresji wśród dzieci i młodzieży
dostarczenie dzieciom i młodzieży alternatywnych form spędzania czasu wolnego
zwiększenie umiejętności dbania o własne zdrowie i bezpieczeństwo
wyeliminowanie wśród uczniów zachowań o charakterze przestępczym,
zwiększenie wiedzy dotyczącej prawnych i społecznych konsekwencji takich
zachowań
Program profilaktyczny przeznaczony jest do realizacji przez wychowawców, pedagoga i psychologa szkolnego oraz nauczycieli i innych
pracowników szkoły we współpracy z rodzicami.
Zadania Sposób realizacji Termin Odpowiedzialni
1. Podnoszenie umiejętności nauczycieli w obszarze profilaktyki
- udział indywidualny nauczycieli w kursach
- korzystanie z publikacji na temat przemocy i agresji (wzbogacanie biblioteki szkolnej)
- konsultacje z pracownikami instytucji zajmującymi się profilaktyką
według potrzeb
nauczycieli nauczyciele dyrekcja pedagog
2.
Organizowanie poradnictwa rodzinnego i indywidualnego na terenie szkoły
- informowanie o instytucjach pozaszkolnych
pomagających rodzinie - pedagogizacja rodziców – popularyzacja wśród rodziców wiedzy o psychicznych
potrzebach dzieci
- konsultacje z rodzicami w pierwsze środy miesiąca
cały rok na zebraniach z rodzicami
nauczyciele,
pedagog, psycholog dyrekcja
3.
Edukacja uczniów w zakresie
przeciwdziałania agresji i
przemocy
- lekcje wychowawcze dotyczące agresji
1. Złość jak sobie z nią radzić.
2. Agresja zjawisko powszechne.
3. Uczenie socjotechnik.
- lekcje wychowawcze dotyczące empatii
1. Empatia czyli jak zrozumieć innych (kl. V- VI) 2. Budzenie empatii (kl. III- IV).
- lekcje wychowawcze dotyczące savoir vivre - Liga Mistrzów - Działania Samorządu
Szkolnego m.in. Dzień Miłych Słówek, wolontariat)
- Kodeks pożądanych zachowań w szkole
cały rok- według potrzeb
wrzesień
nauczyciele, wychowawcy
opiekunowie kół pedagog
- Badania socjometryczne w kl. IV - VI
- wychowanie do życia w rodzinie
- koła zainteresowań - spotkania z policjantem, przedstawicielami prawa, psychologiem , terapeutą, ciekawymi ludzi.
wrzesień/paźd ziernik
4.
Edukacja uczniów rodziców i nauczycieli w zakresie, zdrowia,
bezpieczeństwa i higieny pracy.
zapoznanie na lekcjach wychowawczych i
poszczególnych przedmiotach:
- ze znakami powszechnej informacji
- z sygnałami alarmowymi - zasadami ochrony przeciwpożarowej - z zasadami działania i
wykorzystania monitoringu na terenie placówki
- zasadami zabaw bezpiecznych przyjemnych i kulturalnych na przerwach śródlekcyjnych i w czasie wolnym
- z regulaminami wycieczek - bezpiecznym poruszaniem się po drodze pieszo i na rowerze - podstawowymi zasadami udzielania pierwszej pomocy i postępowania w razie wypadku - warsztaty dla rodziców - szkoleniowe rady pedagogiczne - próbne ewakuacje
Zgodnie ze Szkolnym Zestawem Programów Nauczania.
Cały rok.
wszyscy nauczyciele i higienistka
5. Edukacja uczniów w zakresie prawidłowego interpretowania praw człowieka
- lekcje wychowawcze - na wszystkich lekcjach zgodnie z podstawą
programową, planem pracy wychowawcy i programem wychowawczym
cały rok pedagog wszyscy nauczyciele
6. Procedury reagowania w sytuacjach kryzysowych, kradzieże, pobicia, pożar, stwierdzenie spożycia przez uczniów alkoholu lub używania środków odurzających
- uaktualnienie procedur postępowania zgodnie z przyjętymi zasadami - przypomnienie procedur
październik – listopad
wychowawcy
7. Zapoznanie rodziców i uczniów z dokumentacją regulującą życie szkoły oraz systematyczne przypominanie w/w zagadnień
- analiza Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania, Statutu Szkoły, Regulaminu
Uczniowskiego na spotkaniach z rodzicami i godzinach wychowawczych
wrzesień,
listopad, styczeń, maj
nauczyciele- wychowawcy
8. Praca nad ograniczaniem czynników wpływających destrukcyjnie na kulturę osobistą
- reagowanie na niewłaściwe zachowania uczniów w szkole i poza nią
- dyżury nauczycieli - omawianie na lekcjach przypadków niewłaściwego zachowania
- uświadamianie skutków złego zachowania w świetle prawa szkolnego i karnego zagospodarowanie długich przerw
- wypożyczanie sprzętu sportowego,
- mecze międzyklasowe, - dyżury nauczycieli wraz z uczniami,
- kawiarenka literacka.
systematycznie
przez cały rok wszyscy pracownicy szkoły, rodzice nauczyciele, dyrekcja, pedagog
9. Praca nad wzmacnianiem podstawowych umiejętności społecznych
- pogadanki
- lekcje na temat kultury osobistej
- konsultacje z rodzicami i dziećmi
- uwrażliwianie uczniów na zachowania swoje i kolegów -dostrzeganie osób
system. przez cały
rok pedagog,
nauczyciele, wychowawcy, rodzice
niepełnosprawnych, podeszłych wiekiem, samotnych i ich potrzeb
- projekcje filmów edukacyjnych dotyczące m.in. tolerancji, asertywności
10.
Rozwijanie pozytywnego
„drugiego życia” szkoły
- zabawy szkolne
- wyjazdy na wycieczki, do kina, teatru
- zielona szkoła
- przedstawienia szkolne - akademie i apele - piknik rodzinny - Dzień Rodziny
- Dzień Babci i Dziadka - Święto Pieczonego Ziemniaka
Według planów wychowawczych Cały rok.
Zgodnie z kalendarzem imprez
nauczyciele, rodzice uczniowie dyrekcja
11. Wzmacnianie poczucia wartości uczniów w uświadamianiu im ich mocnych stron
Zachęcanie do udziału w:
- zawodach sportowych i konkursach organizowanych na terenie szkoły i poza nią - kółkach zainteresowań - niesieniu pomocy –pomoc koleżeńska
- do współpracy – aktyw biblioteczny, samorząd uczniowski, świetlica szkolna - zajęciach pozaszkolnych.
cały rok wszyscy
nauczyciele, pedagog, rodzice
12. Praca z uczniem
słabym - kierowanie na kółka i zajęcia pozalekcyjne
- dostosowanie wymagań do możliwości edukacyjnych ucznia
- zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze
- zajęcia korekcyjno- kompensacyjne
- zajęcia logopedyczne - zajęcia rewalidacyjne
system. przez cały
rok Dyrekcja
psycholog wychowawcy nauczyciele pedagog
13. Praca z uczniem
zdolnym - zachęcanie do rozwijania uzdolnień i zainteresowań poprzez uczestnictwo w kółkach i innych zajęciach pozalekcyjnych
- zachęcanie uczniów do udziału w konkursach szkolnych
- przygotowanie uczniów do
cały rok nauczyciele, rodzice
reprezentowania szkoły w zewnętrznych konkursach - zachęcanie do rozwijania uzdolnień poprzez
wskazywanie dodatkowych źródeł informacji
- eksponowanie osiągnięć uczniów w gablotach szkolnych i na stronie internetowej
14. Kierowanie uczniów do Poradni
Psychologiczno- Pedagogicznej i innych poradni specjalistycz - nych
- uzyskanie pisemnej zgody rodziców na badania ucznia w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej
- wypełnianie wniosków przez wychowawców
- uzyskanie od rodziców informacji dotyczących wyników badań
- stosowanie się do zaleceń zawartych w opinii wydanej przez poradnię
według potrzeb wychowawcy psycholog rodzice
15. Propagowanie pomocy koleżeńskiej wśród uczniów oraz organizacja konsultacji dla uczniów
- świetlica szkolna - biblioteka szkolna - konsultacje dla uczniów - gazetki szkolne
- w ramach zespołów klasowych
wg potrzeb - cały
rok nauczyciele
opiekunowie wychowawcy, uczniowie
16.
Propagowanie sposobów bezpiecznego i zdrowego spędzania wolnego czasu
- koła zainteresowań, zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne - świetlica szkolna
- świadome i umiejętne korzystanie z komputera, internetu, telefonu komórkowego i TV - biblioteka szkolna - wycieczki klasowe - imprezy sportowe m.in.
Polska Biega, biegi
przełajowe, turnieje i zawody - piknik rodzinny
cały rok Rodzice,
wychowawcy świetlicy, wszyscy nauczyciele,
17.
Zajęcia z uczniami z rodzin
dysfunkcyjnych – wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa
- zajęcia z pedagogiem, psychologiem
- konsultacje
- udział w zajęciach pozalekcyjnych i świetlicowych
- udział w klasowych
zajęciach organizowanych w
wg potrzeb - cały rok
Pedagog, nauczyciele, opiekunowie kół, wychowawcy świetlicy, nauczyciele, wychowawcy
szkole i poza nią
18.
Uświadomienie zagrożeń związanych z nałogami i uzależnieniami
- udział w przedstawieniach profilaktycznych klas I-VI - omówienie treści związanych z profilaktyką uzależnień na wybranych zajęciach
edukacyjnych godzinach wychowawczych i zajęciach edukacji wczesnoszkolnej - udział w konkursach tematycznych szkolnych, gminnych, powiatowych - udział w programach terapeutycznych
- uczestniczenie w spotkaniach z terapeutą
październik marzec cały rok
dyrekcja, pedagog
nauczyciele
19.
Stałe kontakty z policją, sądem, kuratorami sądowymi i pracownikami poradni, Ośrodkiem Pomocy Społecznej i Powiatowym Centrum Pomocy w Rodzinie
- współpraca z sądem i kuratorami sądowymi
wg potrzeb przez cały rok
pracownicy poradni, rodzice,
pedagog,psycholog wychowawcy,
20.
Ewaluacja programu profilaktycz - nego
- ankiety
- analiza dokumentów szkoły
- obserwacje - rozmowy
czerwiec Dyrekcja,
Wychowawcy, Pedagog szkolny,
