"A reader on Islam : passages from standard Arabic writings illustrative of the beliefs and practices of Muslims", Arthur Jeffery, Hague 1962 : [recenzja]

Jerzy Nosowski

"A reader on Islam : passages from

standard Arabic writings illustrative

of the beliefs and practices of

Muslims", Arthur Jeffery, Hague 1962

: [recenzja]

Collectanea Theologica 34/1-4, 208-209

208 Recensiones

m u z u łm a ń sk iej, p rz e c iw sta w ia ją c y c h isię su u n ito m czyli tra d y c jo n a listo m i uw ażan y ch p rz e z ty c h o sta tn ic h za odstępców .

Dzieło W illiam sa je s t raczej sy ste m a ty z a c ją zag ad n ień ilu stro w a n y ch odpow iednim i c y ta ta m i z te k stó w o ry g in aln y ch m u zu łm a ń sk ich . Całość książki .możnaby zaliczyć d o je d n eg o z p rzy czy n k ó w w za k resie h isto rii lite r a tu r y m u z u łm a ń sk iej o c h a ra k te rz e m onograficznym ze szczególnym u w zg lę d n ie ­ n ie m te m a ty k i teologicznej i m isty czn ej islam u. S ty l i ję zy k k sią ż k i je s t ła tw y , p ro sty i zw ięzły je d n ak ż e zbytnie p rz e ła d o w a n ie c y ta ta m i te k stó w źródłow ych czyni p ra c ę m a ło o ry g in aln ą, ja k k o lw ie k w p ew n e j m ierze p o ­ żyteczną d la ty c h , k tó rz y p ra g n ą rozpocząć bliższe s tu d ia n a d re lig ią islam u .

J e rzy N o so w ski

A rth u r J e f f e r y , A re a d e r on Islam , P assag es fro m sta n d a rd A rabie w ritin g s illu s tra tiv e of th e beliefs an d p rac tice s of M uslim s, H ague 1962, 678

R e ad e r on Islam — to zbiór w ypisów z n a jb a rd z ie j ch a ra k te ry sty c z n y c h i sy m p to m aty czn y c h te k stó w źródłow ych — z K o ra n u ii tra d y c ji m u z u ł­ m ań sk iej d o k o n an y p rze z A rtu r a J e ffe ry i z a o p atrz o n y p rz e z tegoż uczonego k ró tk im i k o m e n ta rz a m i w p ro w a d z a ją c y m i do (poszczególnych fra g m en tó w . W ybór te k s tó w został d o k o n an y p rz e z m u zu łm an ó w d la u n ik n ię c ia n ie b ez­ pie cz eń stw a ek sp o n o w a n ia ta k ic h fra g m en tó w , k tó re p rz e z n ie -m u zu łm a n ó w m ogły by być u w a ż a n e n ie słu sz n ie za n a jb a rd z ie j re p re z e n ta ty w n e d la islam u.

C elem k sią żk i je s t u m ożliw ienie badaczom islam u, zw łaszcza h isto ry k o m lite r a tu r y m u z u łm a ń sk iej i p rzed staw icielo m h isto rii p o ró w n a w cz ej re lig ii — d o k ład n iejszeg o w g lą d u i zro z u m ien ia sy stem u relig ijn eg o , k tó ry odznacza się zdolnością trw a łe g o u trz y m y w a n ia licznych zw o le n n ik ó w i sta łe g o p o ­ zy sk iw an ia n o w y ch w yznaw ców , sy stem u , k tó ry jednocześnie p rze z n ie - m uzułm anów b y w a częstokroć n ie zro zu m iały i tr a k to w a n y n ie s p ra w ie ­ dliw ie.

W szystkie fra g m e n ty w ypisów dokonane zostały b ezpośrednio z o ry ­ gin a ln y ch te k stó w ara b sk ic h . K siążk a je s t p ie rw sz ą te g o ty p u i ja k o ta k a sta n o w i cenną p o zy c ję zw łaszcza d la ty c h stu d iu ją c y c h isla m isty k ę , k tó rzy z ró żn y ch w zględów n ie m a ją d o stę p u d o p ie rw o tn y c h te k s tó w a ra b sk ich .

Poszczególne fra g m e n ty w yp isó w po p rzed zo n e s ą p rzedm ow am i A. Je ffe ry a n a s tę p n ie — ta b lic ą d a t o b ejm u ją c y c h n a jw a ż n ie jsz e w y d a rz e ­ n ia w dziejach islam u.

R e ad e r on Islam o b ejm u je n a s tę p u ją c e g ru p y p rze k ład ó w te k stó w źródłow ych: K o ra n (z 4 -ch o k resó w p o w sta w a n ia te j k sięgi: w czesno,

Recensiones ₂₀₉

śred n io - i p ó źn o -m e k k ań sk ieg o o ra z oferesn m edyneńskiego. W a rto p rzy ly (G eschichte des K oran), B ella (T ran saltio n ), ro z ró żn ia ją cy ch p o n a d to czte-ly (B eschichte des K oran), B ella (T ran slatio n ) ro zró żn ia ją cy ch p o n ad to czte­ ry o k resy m e d y n eń sk ie p o w sta w a n ia K o ra n u .

W ypisy z te k s tó w tr a d y c ji {poprzedzone ‘I n tro d u k c ją ’): A l-B u h a rl — A l J a m i’ a s -s a h in ; tegoż a u to r a — o P oście; A bu D aw u d — fra g m e n ty z S unan, C zterdzieści T ra d y c ji a u to ra A n -N a w a w i; tr a d y c je d o tyczące p o ­ czątków — dzieje stw o rze n ia — a u to ra al-K Lsa’!; U p ad e k A d am a ; tra d y c je o końcu (św iata): o śm ie rc i i ży ciu pozagrobow ym , o s z a ta n ie (Iblis).

O d rębny d ział w y p isó w — to te k s ty (poprzedzone In tro d u k c ją ) z p ra w a kanonicznego: F a tw a a l-G h a z a llie g o p rze ciw sek to m eso te ry c z n y m ..

W ypisy z S ira (poprzedzone In tro d u k c ją ) dotyczącą p o cz ątk u ob jaw ień p ro ro k a , G hazw a p o d B adr, d ziejó w o d budow y K a ’ba, M ow y P ożegnalnej P ro ro k a , cudów P ro ro k a , c h a ra k te ry s ty k i p ro ro k a a u to ra A l-D e m irl, sta n o ­ w isk a M u h a m m a d a w śró d P ro ro k ó w .

D alsza g ru p a w y p isó w — to w y z n a n ia w ia ry : F iq h A k b a r I, W aslya — a u to r§ A bu H anifa, fo rm u ły w y zn an ia w ia ry a u to ró w an -N asa fi i Ibn T u m a rf a , U sul Ib n ’U k k ash a oraz ’A li’ego ośw iadczenie w obec ’A bbad b, Qais.

D ział teologii o b ejm u je : T r a k ta t teologiczny B a h r a l-K a la m o ra z K a te ­ chizm Islam u , Al-Ajwiilba.

O p ra k ty c e re lig ijn e j m ów ią fra g m e n ty n a s tę p u ją c e : O 'pow innościach relig ijn y ch , m odlitw y, L ita n ia B łogosław ieństw n a d P ro ro k iem , M odlitw y p ią tk o w e, R o z p ra w a o C nocie R eligijności, L ita n ia P ię k n y c h Im ion A llaha, W spaniałość B asm ala (form uły m od litw y ), H isto ria P ro ro k a , O zasługach M ekki, O n a b o ż eń stw ach św ią tec zn y c h : P o e m a t o P łaszczu a u to ra A l-B u siń , H isto ria o P odróży N ocnej .i U n iesieniu (M ahom eta).

O sta tn ia g ru p a te k stó w O bejm uje lite r a tu r ę su fic k ą : W pro w ad zen ie d la P o s tu la n ta o ra z k ilk a re la c ji z w czesnych m istrzó w sufick ich .

W In tro d u k c ja c h p o p rze d zając y ch poszczególne se k cje J e ffe ry c h a r a k ­ te ry z u je genezę i znaczenie p o d a n y c h te k stó w źródłow ych.

U zupełnieniem k sią ż k i je s t sło w n ik n a jw a ż n ie jsz y c h te rm in ó w te c h ­ n icznych tr a n s k r y p c ji fo n ety c zn e j an g ielsk iej (bez p o d a n ia k lucza) i w re sz ­ cie obszerny, w y cz erp u jąc y sp is lite r a tu r y islam isty cz n ej z 'podziałem n a g ru p y w e d łu g te m a tó w : lite r a tu r a ogólna o islam ie (od r. 1868—1920 do r. 1958), lite r a tu r a o A ra b ii p rz e d islam em (1861—1955), biograifie M ahom eta (1903—1960), p rz e k ła d y i o p ra c o w a n ia K o ra n u (1911—1956), tr a d y c ja (1888— 1958), Teologia (przekłady te k stó w ): 1916— 1953, teo lo g ia (opracow ania) — 1903—1956); n a u k i p ra w n ic z e (1916— 1954), L ite ra tu r a asce ty cz n a (1912—1951), l ite r a tu r a n a jn o w sza isla m u (1916— 1959).

S zata z e w n ętrzn a książki, d r u k i o p ra w a są b ard z o estetyczne.