POLITECHNIKA ZIELONOGÓRSKA • ZESZYTY NAUKOWE NR 114
Nr6 INŻYNfERlA ŚRODOWISKA
Andrzej Jędrczak·
5. ZBIORNIKI ACIDOTROFICZNE
Streszczenie
Zbiorniki acidotrofi c zne stanowią około 50% zbiorników .. p ojezierza antropogenicz nego". W tala ch 1986-19 88 przebadano wody 15 zbiorni- ków tej grupy, w profilu pionowym, podczas stagnacji letniej i cy rkulacji wiosennej.
Na podstawie dynamiki (termiki) wód w ciągu roku wyróżniono trzy zbiorniki meromiktyczne, pozostałe (l 2 zbiorników) zaliczono do ~vpu
h olomiktycznego, z podziałem na di- i polimiktyczne.
W zbiornikach meramiktycznych stwierdzono obecno.ś·ć, w profilu pionowym, dwóch podstawowych warstw: mikso- i monimolimnion u. 11 !y-
rótniono dwa ~VPY chem iczne 'rvód: siarczanm1y wapniowo -mag nezowy i
siarczanowo - że l azowy.
Przedstawiono zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno- chemicznych w profilu pionowym oraz skład jonowy w ód 1 5 zbiorników badanych w latach 1986-8 7.
Dyskutowano nad przyczyną zahvaszenia wód badanych zbiorników,
wyróżniono trzy etapy przebiegu t ych procesów. Znaczną rolę w ~vch
procesach przypi sano związkom żelaza.
5.1. Wstęp
1996
Na podstawie badań fizyczno-chemicznych cech powierzchniowych prób wody zbiorników pojezierza antropogenicznego~ przeprowadzonych w latach 1986-1988 wyróżniono grupę zbiorników o bardzo niskim od-
czynie wody (poniżej 4,0 pH) którą nazwano acidotroficznymi (Solski i inni 1988) . Stanowią one około SOo/o zbiorników pojezierza antropoge- nicznego i jako najmłodsze występują głównie w rejonie Łęknicy . Przy- czyny zakwaszenia ich wód są znane (Matejczuk 1986, Solski i inni
"prof . dr hab . inż . Andrzej JĘDRCZAK- Politechnika Zielonogórska
50 Andrzej JĘDRCZAK
1988), przypuszcza się, że każdy zbiornik pojezierza antropogenicznego w swoim rozwoju onogenicznym przechodzi etap acidifikacji. Wody tych zbiorników uległy alkalizacji lub znajdują się na drodze naturalnego pro- cesu ich zobojętnienia.
W celu bliższego poznania tych procesów wybrano 15 zbiorników, w których prześledzono zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno- chemicznych w profilu pionowym podczas stagnacji letnich i cyrkulacji wiosennej. Stwierdzono występowanie trzech zbiorników meromiktycz- nych, zaś w grupie holomiktycznej; di-i-polimjktyczne.
Meromiksja jest zjawiskiem stosunkowo rzadkim, jednakże dość sze- roko rozpowszechnionym na naszym globie (Hutchinson 1957, Walker
1974). Znanym do niedawna, prawdopodobnie jedynym w kraju jeziorem typu meromiktycznego, było jez. Wądołek (Passowicz 1938), które po
wycięciu otaczającego go lasu przekształciło się w typ hołotniktyczny
(Marek 1976). Występowanie zjawiska meromiksji na pojezierzu antro- pogenicznym stwierdził w latach osiemdziesiątych Matejczuk (1986).
Zbiorniki meramiktyczne przedstawiają szczególny etap rozwoju naj-
głębszych i naturalnie osłoniętych przed wiatrami zbiorników acidotro- ficznych, których geneza wiąże się między innymi z występowaniem
w ich wodach dużych ilości żelaza.
5.2. Metody
W latach 1986-1988 podczas stagnacji letnich (lipiec, sierpień)
i cyrkulacji wiosennej (marzec) przeprowadzono badania l S-tu wybranych zbiorników z grupy acidotroficznej (rys.]).
Głębokości maksymalne tych zbiorników wahały się od 5 do 24 m.
Próby wody pobrano z miejsca najgłębszego: z powierzchni (0,4 m), l m, 3 m i następnie co 2 m i l m nad dnem. Zakres oznaczeń w tak pobranych próbach obejmował od 20 do 32 wskaźników fizyczno-chemicznych, które wykonano w sposób opisany przezHermanowiczai innych (1976).
Sód, potas i wapń oznaczono metodą fotometrii płornieniowej.
Do klasyfikacji składu jonowego badanych wód wykorzystano diagra- my liniowe Pipera w modyfikacji Monitiona (Bagińska, Macicszczyk 1986).
D
h
r
'
Ił
r
[l )
Y
Zbiorniki acidotroficzne 51
Legenda
o km
. _ - zbiorniki acidotroficzne
rl Rys. l. Pojezierze antropogeniczne
)
.,
o zoo· /.Q O 600
o 2 drtfpH
5 ' ~
,. - ·
l.. '
10 --~::F-/:,.
(
15 lto., '<Q -\'o{
·~ 8 ·c,mvaUdm3 ..
o 4 6 o 0.100 0.200 0,300 sm-1
m
o 10 15m Na K. N-NH3:dm3
10 f"e
', '
15 ··---~
m 005 001 015 m2P/drń3 2 4 6 8 10 12 mgMn/dm3
Rys. 2. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu pionowym zbiornika nr 38 (sierpień 1986)
52 Andrzej JĘDRCZA.K
m V ?CO 400
co
'C ~! l
1 \
C( I
J~.f:_o
'-.....
_są_ ...\
lO
l l
!
~>b~ .
_____s~ ~----'~9
_____,~5--~-2~ 0
___ 'c_m __~t ~~o ~--- O.I_ 0
__~
___0~1 5
_____ 5_m_1 __ _O 5 10 15 mg/dm3 No,K. N-NH3 07 _'""""___::100:::._ __ ~20~0---...:.3-'-00----'-m-"'g/.::.dm...:.3_F..=e_
! ," ; t ; ~? l r- -:
51 (PD.~~- - -~} .. : : .. t .• ~ l ~. ~~~- - --
10 1 / · .. \
<,----1• : l ',_
! : : ! .
15 "o c. JC 0.20 'o.30 1 040 05 ' 1c 15
Rys. 3. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu pionowym zbiornika nr 48 (sierpień 1986)
10
m .,_o--=---=---'==---==---"-'--
00~-,~--~--~~~~ 100 2 00 300 'CO mgFeldnfl
Rys. 4. Zmiany kilku wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu pionowym zbiornika nr 54 (sierpień 1987)
K Zbiorniki acidotroficzne 53
5.3.
Wyniki badaltAnaliza wyników badań 15-tu zbiorników z punktu widzenia dynamiki ich wód w cyklu rocznym wykazała obecność dwóch zasadniczych typów:
- zbiorniki meromlktyczne (nr nr 38, 48, 54), - zbiorniki holomiktyczne:
• dimiktyczne (nr nr 25, 43, 45, 46, 49, 50, 53, 55, 56, 62),
• pelimiktyczne (nr nr 47, 60).
Zbiorniki meromiktyczne
Zmiany kilkunastu ważniejszych wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu trzech zbiorników (nr nr 38, 48, 54) podczas stagnacji letnich przykładowo przedstawiono na rys. 2-4. Miąższość miksolimnie- nów i monimolimnionów oraz warstw przejściowych w tych zbiornikach
wynosiła w metrach:
Zbiornik miksolimnion warstwa monimolimnion
nr przejściowa
38 8 (0-8) 3 (8-11) 7(11-18)
48 7 (0-7) 2 (7-9) 6 (9-15)
54 9 (0-9) 4 (9-13) li ( 1.3-24)
Wyróżnione warstwy wyznaczono przykładowo dla zbiornika 54, na tle zmian 6 wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym pod- czas stagnacji letnich i cyrkulacji wiosennej (rys. Sa i Sb).
Wody miksolimnionu pozbawione były zasadowości, charakteryzował
je niski odczyn od 2,8 pH (rys. 3) do 3, l pH (rys. 4a), dobre natlenienie oraz wysokie wartości potencjału redoks (rys. 2-4).
W warstwie przejściowej odczyn wody ulegał nieznacznemu (zbiornik nr 54) lub gwałtownemu wzrostowi do 5,8 pH (zbiornik nr 38) i 5,4 pH (zbiornik nr 48). Wzrosło zasolenie wód, zmalała natomiast zawartość
tlenu i potencjał redoks.
Monimolimnion cechował przede wszystkim brak tlenu, pojawienie się
bardzo dużych ilości żelaza (do powyżej 900 mg/dm3 Fe og., zb. nr 38) i siarczanów (ok. 4000 mg/dm3 S04, zb. nr 54) oraz wysokich stężeń amo-
54 Andrzej JĘDRCZAK
niaku (ok. 18 mg/dm3 N-NR., zb. nr 54), wapnia (powyżej 250 mg/dm3 Ca zb. nr 54) i manganu (2,3 mg/dm3 Mn, zb. nr 54).
Analiza składu jonowego wód badanych zbiorników wykazała wystę
powanie znacznego zróżnicowania składu chemicznego w profilu piono- wym. Wody zbiornika nr 38 były bogate w siarczany (powyżej 82%).
Wody miksolimnionu tego zbiornika charakteryzował znaczny udział
wapnia i magnezu (69-71%). W monimolimnionie stężenia żelaza sięgały
63% udziału kationów.
O <r<J/om>Oz
~ l \ ~ , -::_f,~.: ·L'
....
.cl i /r ... /l ,. ... )' ,l,,',,'
\1 ,.\,' !
1 ~~ ' ' ~/f!T/
lO /,/, ((;'(!'.·:/ • ., .. _.,/jtl.
( / l ptUJH•O'"I/ /
. , lv • 1 / 1 1 1 1 , 1 /
,, ' 15 ,, '
'-1· I
,,, .
Rys. 5. Miątszość mikso-i monimofimnionu oraz warstw przejściowych na tle zmian kilku wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym zbiornika
nr 54 (sierpień 1987)
Na podkreślenie zasługuje znaczący udział jonu wodorowego (21- 32%) w powierzchniowej (0-3 m) warstwie wody (rys. 6).
Zbiorniki acidotrojiczne 55
100
o
100~.11./J 16
()t?
.f'
l
3 . 100
o o
100 H o o C l 100
Rys. 6. Skład jonowy wód zbiornika nr 38
100
\
{)100 H
o o
C l 100Rys. 7. Składjonowy w6d zhiornika nr 48
56
1 0 0 o o
( l 't
15 ,19 :17 o >c
21,22 . '4 -f
13 ~
100
o
100 H o o
Rys. 8. Skład jonow y wód zbi ornika nr 54
Andrzej JĘDRCZAK
C l
100
O,i3,15, 17,19,21,22 1 ,3,5,7,9,11
o
100
W wodach zbiornika nr 48 dominującym anionem były siarczany
(powyżej 83o/o) . W miksolimnionie znaczny udział stanowił wapń i ma- gnez (powyżej 50%), natomiast w monimolimnionie przeważał kation
żelazowy (62 - 69o/o) (rys . 7). Wody zbiornika nr 54 były w całym profilu pionowym wybitnie siarczanowe (powyżej 95% ) . Wody miksolimnionu tego zbiornika charakteryzowała przewaga wapnia i magnezu nad żela
zem, podczas gdy w monimolimnionie dominował już kation żelazowy
(rys. 8) .
Uwzględniając stratyfikację pionową oraz dwie zasadnicze warstwy
badanych zbiorników , wyróżniono następujące typy wód :
Zbiorniki acidotroficzne 57
Nr Udział jonów Typ
zbior- Warstwa %mval wody
nik a
so4
Fe Ca+Mg54 miksolimn. 95 50 50 Siarczan. wapn. -magn.
54 monimolimn. 95 62-69 - siarczan. żelazo·wy
48 miksolimn. 83
-
50 Siarczan. wapn.-magn.48 monimolimn. 83 62-69
-
siarczan. żelazowy38 miksolimn. 82
-
60-71 siarczan. wapn. -magn.38 minimolimn. 82 63
-
siarczan. żelazowyPodkreślić należy, że przejście wód zbiornika nr 54 z podtypu wap- niowo-magnezowego w żelazowy było stopniowe i łagodne.
Zbiomiki holomiktyczn.e
W obrębie tego typu wyróżniono dwa podtypy: climiktyczne (lO zbior- ników) i polimiktyczne (2 zbiorniki).
Zbiorniki dimiktyczne charakteryzowało występowanie dwóch okre- sów stagnacyjnych i cyrkulacyjnych. Zmiany kilkunastu ważniejszych wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu pionowym podczas stagnacji ilustrują rys. 9- l 8. Głębokość maksymalna tych zbiorników wa-
hała się od 7 do 15 m. Epilimnion sięgał najczęściej głębokości 5 i 7 m,
grubość warstwy metalimnicznej wynosiła od 2 do 4 m, miąższość hypo- limnionu 6 zbiorników wahała się od 2 do 5 m. Pozostałe 4 zbiorniki po- zbawione były warstwy podskokowej (hypolimnionu).
Są to zbiorniki stosunkowo płytkie. O pojawieniu się stratyfikacji pod- czas okresów stagnacyjnych zadecydowało głębokie usytuowanie misy w stosunku do otaczającego terenu, przylegające lasy oraz inne cechy, wy-
rażone wysokimi wartościami głębokości względnej.
Odczyn powierzchniowej warstwy wody badanych zbiorników wahał się od 2,6 pH (zb. nr 62) do 3,6 pH (zb. 46). Przy dnie wartości odczynu w przypadku trzech zbiorników (nr nr 25, 45 i 50) wyraźnie wzrastały do 5,5-6,3 pH, w pozostałych zbiornikach wzrost był nieznaczny, osiągając maksymalną wartość- 3,6 pH.
58
o 200
N o 5 ~
i /
\
s ... :':t.ł -,,
10 ..... ,
! i ...
m O 0,]0
o
o
Andrzej JĘDRCZAK
200 400 600
o. os
100
\ \.
Mg-·-.. -...eo
) .
·- ..
-...l ···\
\
0,10200 300 mg Fe /dm3 -~
,,'"
/
\Mn
\
.
l
.
l0.,4 mgMnidm1
Rys. 9. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu pionowym zbiornika nr 25 (sierpień 1986)
o 200 1.00 600 aro m V o ":xl <DO 300 1.00 500 mg SOI,IdmJ
o o 8 rngOzldoł :H o mgC<J.CI)o4gldm3
·c s
\''
S ::; N pH 1 ~ ~ ~\
o l
li
~ l
\
10 l
)
aJi:.m.,l_:ll c:al·.fq.
m .. / / 7 ··.
10 15 0.200 sm·1
fob.K /'H'IH> 1 d m 3 o ~ 20 30 1.0 50 Fe/dmJ
t
02Rys. 10. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu pio- nowym zbiornika nr 43 (sierpień 1986)
•
Zbiorniki acidotroficzne 59
o
o o
O 200 1.00 600 800 mV o
2
pH · c
s .
m o
00 20 IIJ 60 80 m Na,K,NNH rrf o
... ....
~
,__ ,_ " . .._..._,
l ·- ·- . ...._.,_
f - · - -..._
•No PQ;,....> ~ . , .... ,....:- .... -.-
5 l c.-· -· ---
s( ' s--~· · ,
. . ' -- - · -· ~
- · - -· - ~
10 · - l i
l
m 0.02 O ,Ol. 0.06 o . oe 0 ,10mgP / ó~ o
:iDO 400 600
'
''
20 40 60
• •
... l
'•
l
' '
.-·1.-.r
l
•
so4 :_
•
'..~ ~~
C I M--.:.:~ . ... <>"
B;X)mgSQ; / dm3
80 Cl. C a,Mg/dm3
g
~.__
o.os 0.10 ' o.15"- sm 1
10 20 30 m F I o m3
'
l'
l
: Mn
\
'
)l
Fe
l l l
•
l1 2 mgMn/dm3
'
Rys. 11. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno- chemicznych wody w pro filu pio- now y m zbiorn ika nr 45 (si erpień J 98 6 )
200 ICIJ roo 800 m V o 1 00 200 3)0 t.OO rngSOJ. kim3
2 4 6 8 mg02/d~ pH o ~o 20 30 t.O mgO,Ca,Mgtdm3
'
,·~---
l\ >
N o p H Eh!
' \)0.2 S l ... .> \ ) Co
III
t/
,•'l
s · o / .·
o.
'•,/ j
•. . . . ' l
, . / l
r · -Sb
• ' . . ..
, , , J -. ~
, . .
-· ..
10
20 C. mval /dnf Srri 1
m 5 10 15 0,05 0, 1 0 0. 15
00 2 3 t. mg Na,K,N-NHJiaJ 60 80 mgFe/dm 3
'
.. '
.. )
' '
o , •• •
. .
• o • •. . . ..
•
. .. .. . . . . . . ' . •
s
10
m
•
\' ~03
.... .. ... . '
~ .. . .. . . . . . . .
\/M n
• •
\ S"
•
. l
l
. .
•, .. "" K
\' •
~'
l
' • • •.• • No '-!...
\ \mg P N N03Jdrr2 rrgM n/dm3
02J 040 o 2
" 6
'
l' '
lRys. 12. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym
zbiorn ika nr 46 (.~ierpień 1986)
60
o
00 2 4 6 mo
00
2
6
m9
Andrzej JĘDRCZAK
~ 1/lJ 690 a;x> m V o 100 ~ 300 4f!J m!1S9;1drtf
2 4 6 B mgCt,Co,Mg/dm3
pH
--- ---
\ )'"··- ~l Co ·-... _ ··-··· ···-·
s t) 15 20C.mvolldrń3
s 10 ... 1SmgNo,K,N-N. ldJ o 50 100 15,0 11!!1 Fe l d m'
l i;'"
'
·· -
0.1 03 0.4 m2p, r+NQ:31dm3 o 0.5 1P mg Mn ldrń3
Rys. J 3. Zmiany kilkunastu wskaźników jizyczno-hemicznych w profilu pionowym zbiornika nr 49 (sierpień 1986)
o 200 <OJ 100 Dl l:Xl ICIJ "'9504 idm"3
00 ~giół
,--· ~-
5 ~ o p H
!"-
10 ' '
l ' '
~
/
x~
<" ·-,
\ i .l o Ca\.-~04 ·.
'
... ~9mo 10 15
z o z 6 8 10 mgFeidm3
r---
___ ... -'
. .
' ' ' ...
-
,_----~~
Rys. 14. Zmiany kilkunastu wskatnikówfizyczno-chemicznych w profilu pionowym zbiornika nr 50 (sierpień 1987)
Zbiorniki acidotroficzne 61
Q 2QO ~o 600 o 50 100 150 m9so4,d.J
00 2 4 6 o 10 20 30 mqCl,Ca.Mg/dm3
\ \
.. .. ..p H Eh ..
Mo~ (;,
's
--~'-- Cl \~04
m \
o s 10 Y l
00 2 4
1'--: "" .. .,,,. ..
--·<==
,,.;;/ -
~
m
ą 02 0,4 O[' o,s·mg~ ~OJ Id~ Q O.D2 0.04 0.26 mg M n /dm3
Rys. 15. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym zbiornika nr 53(sierpień 1987)
2QO 4QO 500 eoo mgSOJ,io",:l 20 40 60 80 1 m ~,c"J
/
' )
;'504
n
Y./ ··-.t"g
~ <~ ... /
m
l
Q 10 15 ·c. mva!Jdm3
O 0 S 10 15 mgNa,K,NNii;)/d",J
\ f _19,--.
{
. ... ---'( • .•. 's
4/ ·-~~~ ~~)
(, ,
___ _
i ... - - - -
o 40 60 00 Ft/d",J
'· ···-!'1n .,
' ' l
\
m 01 02 03 04 mgP,N-IDj/d.J 0.2 0/. 0.6 o,e ~Mnldffil
Rys. 16. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym zbiornika nr 55 (sierpień 1987)
62 Andrzej JĘDRCZAK
o 2QO J.QO 6QO o
00 2 6 o
5
10 ...
'J,
\g_
15 l" ...-
mO 5
20 30 40 Feldm3
':. <:::.-<;_.-f,~-~-·-
1 _,.
j - · -,·_.1.-·---·-· - · -· -
51; ; ', P9J.-·-·--·-
NH3 ,\--·-·-
t-·
<".-· ' l.
'- • K ', Nc
'\) :>
)( 'Fe
15 t-0:3.- - \ \
m O O 10 · O 20 0~0 O 40 060mgP, I'<N~Id "f ~O _ _;0~.2'--_;0-:.;_4:...__.:0~6~--__::m:Jt.g::..:M.:..:.n ::;ld::_::m3~
Rys. 17. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym zbiornika nr 56 (sierpień 1987)
Q 200 400 6QO q 100 .2~ 300 400 mgSO~ ldm3
2 6 o '() 30 40 50mgCt.CO,t>"gld",3
N p H
5 5I
g
10 }
m ,'!
o
'
··· .... ..,
~(.t-19 '.SCI; lec
) "i l
f l
f f
('
\l \
l \
00 o 5 10 15 m Feldm3
' ',
- ---- -
<'
' ',~n
---
9 0,10 020 OłQ
Rys. /8. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym zbiornika nr 62 (.~·ierpień 1987)
ll
Zbiorniki acidotroficzne 63
Zbiorniki
różniły siępod
względem jakościowychi
ilościowychzmian w profilu pionowym
wskaźnikówfizyczno-chemicznych (rys
.9-18). Niedostrzeżono występowania określonych zależności
lub
prawidłowości, związanychz wiekiem i rozwojem tych zbiorników.
Możnajedynie
mówićo pewnych tendencjach, a mianowicie alkalizacji przydennych warstw wody zbiorników starszych (nr nr 25, 45, 56) w wyniku naturalnych pro- cesów
zobojętnianiawód, z
wyjątkiemzbiornika nr 43
.Brak tlenu w przydennej warstwie wody
pięciu zbiorników,który do-
wodził występowania
procesów redukcyjnych,
dotyczył główniezbiorni- ków starszych i
równocześnie najgłębszych.Wody zbiorników grupy climiktycznej
wykazałymniejszy
stopieńzmi- neralizowania od wód zbiorników meromiktycznych. W
obrębietej grupy nie stwierdzono
wpływuczynnika czasu na
stopieńzasolenja ich wód, o czym
świadczą wielkości stężeńsiarczanów wapnja i magnezu oraz
żelaza
(tabela I)
.Analiza
składujonowego wód
zbiornikówclimiktycznych przeprowa- dzona
metodąMonitiona, potwierdza
pogląd, żerozwój
każdego zbiorni-ka przebiega w sposób dla niego typowy (rys. 19-23).
Najmłodszyzbior- nik
spośródgrupy climiktycznej
(zb. nr 62) wykazał duże podobieństwoprzebiegu zmian
składujonowego wód (w profilu pionowym) w porów- naniu do zbiorników merarniktycznych (rys. 6-8). Tymczasem zbiornik nr 53 starszy od zbiornika nr 62 o trzy lata
okazałmniejszy
stopieńzminera- lizowania wód
spośródzbiorników podgrupy climiktycznej (tabela
I).Zbiorniki palimiktyczne cechuje
możliwośćwielokrotnego
pełnegomieszania wód w profilu pionowym, pod
wpływemwiatrów, podczas stagnacji letniej
. W tej podgrupie zbiorników znalazły siędwa zbiorniki nr nr 47 i 60, których
głębokościmaksymalne
wynosiły6 m i 4 m. Przebieg zmian kilkunastu fizyczno-chemicznych
wskaźnikówwody w profilu pio- nowym podczas stagnacji letniej
wykreślonotylko dla zbiornika
głębszego(nr 47), co przedstawia rys. 24.
Stwierdzono,
żemieszanie
sięwód w zbiorniku nr 4 7 bywa w pewnych okresach (bezwietrznych) ograniczone i wówczas
może dojśćdo okreso- wego uwarstwienia termicznego i chemicznego wody. Zakres zmian
składu chemicznego wód zbiorników palimiktycznych
mieścił sięw granicach zmian dla wód zbiorników climiktycznych (tab
. I).Wody zbiorników nr nr 47
i60
należądo typu wód siarczanowych magnezowo-wapniowych (rys.
25)
.~ ~
@-
.GY
j
""'" \0
r.{± *f! ~;~- l ~;~ likHH W - ~ l
l IIHt I -11"1 (;j•r.; ;:;:- sM· m loJf
9(o l l li Z
l t >L li L (,f a iti'ii. ~~-"
!19 ~ 1(, c-r- 'li'& f ' !
tLl l t l 116 f f Wtl
.-u
11"111 rt(,(o f LL f9 (Ul ,;r rs S'f
'"' 9LI -;;; liS (,f Hl n·z f' l
Mil f l t f f S l -
~· n·~ f' l
~z [ ( llf -t'H G'~ r·u
trw z'11
"iril
. lfll tfU 11'11
n
11"11 I"W
z'i -;r-N
trr.
l"H (o' L
~ ~ tt'(,
IIIL
l
~<;LSWi 4 <;ZL l·~~ li L
ur. z ~
liC. l li l L l l f ?l L
~~ III L l ~ 99,
llf9 Ot L ll!.'l u i' l"
ucz
l
~wr.1 "III.\ u= l_o!;;l.l [~_]u·iil'f /.ii6ilii:\ --ITIJ!a.l rs-T";-
au7..J.\I>I!lll!l"iT («l
111 -r ;;c z
lllf~~~ HWGI Ll!61 "III.\ "11.\ 9t H t 'itlol [ t l.!
no;·~ III'[ L!IGI "III.\ (,( ZSf-1
ur? ~H" l Ml!61 "11.\ ')f ~~61
n-:;·r 11r·r łii:'Z 1 uL'z
WM61 "III.\ ')f SSI.t LW61 "III.\ ~( 9SGI
ti•.ff Ił)'( L~61 "III.\ LZ ttJr.l
Ul ~· l'f l;'[ l'9 ~·t n H' M ~IJ? 'il9 lll'f 'i6'l
źH~~I ~-~--l'nl 9l'll n t'w 91L 9LS ~łl'f >Ił' f
S861 "11.\ t-l L961 MR61 "11.\ [ l M961
rt
tl
~l ILl ilt1 (,( H l n l '" -- l :• l " . . l o: .. L l ... , l __ .. ~· l •··-• l "" l .... .:.. u l :" ..... l'" ' . . l :u • loouo .... .. "·' l " l"'"' l ...... -· u• l., l
·~.L!.u...?.!_ ff (ot w1· r·• '.fi r·y 11'!! LlL ~
...
~~~J-;;~·!:. L-~~~~1::-iJ
~·~·~~] :~~U-·:2-, .. "' t·,~Wl-,-11111 'l ulll ~-~IIJIJ"f)l,oolll·r 1111jli''l \' ulll
-.. ~~ J '\1~11.,-~.-~; J -~,-,d-
- c-- · - · c
llll'1ł~ ) u III lllfł/.1•( nlll
. . -
flłl(l t·~...
~~~r;;·1
ulU1
··.1;;;j111fł/'( )~III ·l.:."""l.:~·~·~ \lłf'.1\\HIIUłHI' ''f'I'Hiflfl.l '''tUfl.ł.l
'l'"' '"''"•' '\UI'/111'!..: '(,łtli:ł'J\ 'Illit'\\ . ;: .. ""~1-' ( -IIII .... '"'li t••!HMI''•I
>H' l uy'z MM61"11.\ l 1ZIIIL61
aun.\Jlf!UI!fl (H
;)U7.:J.\I>J!U1Uflllf PI!U.IO!'IZ
. .. ,,., ,,,
ILIIłlf'llf 't·•!\\U!llLI-l l
St61 HtC.I fL61
H l sr
91 wr
t l l>
'"
"
.~.,'" l'""""
.)~U :otl . . , '
"' "' ·łlłl .....
'l"ll ~l!) tf.,.l ~~~-'jft;J}Iif'!'i·-.ll"fJ-ijftJuj{j1. !'/ .1;111.1t .IIJ' nu• tf.-,.(uu;Jp.li.Jtf! 'l·"·tuu!•"fY!.J:t!.llntf ;.II"!.J!IIt:Hf.P~tllfl."l.ł2!/ !·'l!li111Y"-' J1
f VJaqv.[
Zbiorniki acidotrojiczne 65
A
o
l
711 59 100
~~'\
'S
s-o l
\ l
\ l
\ \ l
\
\ l
\ o
100-- -- H - - - - 0 o C l - - --100
B
7
100
o
&1l,:\
l \~
f-O·:;.
; " - - - - "ę
~..,."~ -t... -s>
---~ o
\ l
\ l \
'
' l \ l'
\ l \ l\ l 5 !J.l1.1J 100 \
l O• 8 "7 \ l
o
V 1,3o
100
o o
- - - - Cl 100H
Rys. 19. Składjonowy wód w profilu pionowym zbiorników:
A -nr 25, B-nr 43
66 Andrzej JĘDRCZAK
A
100
o o
l
100l \~ ~~
l
('O o x ~ 1- G C)'?j~~
i<_ 'O
\-- -- ; ~'\ ~~
- - -- -uo
r/
\ \ \ l l l o9 100 \ \ \ \ \ l l l l l \\ \
l oo
100 H
o o
C l 100B
100
o o
100l \ l . ,_"\
et>
o ~ o'?" f- G
i<_ 'O - - -- ~~ ;p -<:-
uo
l
- - - -\100
r
!
\ \ \ \ l l l l 79 11 \ \\
\ l l l l l\
o
o.1~lli100 H
o o
C l 100Rys. 20. Skład jonowy wód w profilu pionowym zbiorników:
A -nr 45, B -nr 46
{ Zbiorniki acidotroficzne
A
\
o
oo
100 - -- - - H - - - - 0B
o
\ c>%
o •
• f-
«.q, - - - - ~-
\
l
l l\
l 100o
l 5 );101
lO 100 H
o
o
o
o
l
r
1~ 100
l
\
l l l
67
J"o
>
\
oCl- - - --100
7 11
o 1
~ 100l
~o\
- - - -
l l
C l 100
Rys. 21. Skład jonowy wód w profilu pionowym zbiorników:
A -nr 49, B- nr 50
o
68 Andrzej JĘDRCZAK
A
100 o o 100
l \ ('t,
o • o"'l
o'\
7-"o ~1c s .3'<~ ~f; .:{-G J'o
l
\ - -\ - - -l l l ,o\ /
\ - -\ - ---l l l ,-\
l \ l \ \ l \
\ l 100 \ l
o
\ l s0,1 73 9 \ l
100 H - - - - -
o o
C l - - -- 1 00B 7
100
o
~l \100
l \~
(' o • o • 1- ~ o"'··\
(,_~ ~-- - - --
1;· l '-b
\
- - - - - -oj
ll
>
\ \ l
\
\ l \ l
\ l \ l
\ l 6,5 100 \ l
\ l D 7
o.~
\ l\J
100 H o
o
C l 100Rys. 22. Składjonowy wód w profilu pionowym zbiorników:
A -nr 53, B-nr 55
Zbiorniki acidotroficzne 69
A
100
o o
70100l \ l ~·, \
c o
't>
• o"''<.IQ
- - - -
~f-;o " ~vo
l
- - - - - rl
\ \ \ \ l l l l l\
015 100 \ \ \ \ l l l l\
\ l
o
0.1.3 13o 00 5,7,9,11c
100 H
o
o C l 100B
9
100
o o
5 7i
100/ \ c>%
o • • f- ~ a"'l ov \
011([_IQ
~\ 'S
- - - - -
l
- - - - - rl
\ \ \ \ \ 3/ l l l l 9o o11 100 \ \ l l l l l\
o
Ool ooS o? \ o100 H
o o
C l 100Rys. 23. Składjonowy wód w profilu pionowym zbiorników:
A -nr 56, B - nr 62
70
2 N o 4 :s
o.
m
00
2 o
N"'
l. o
o.
om
o
,- o oA
l
.
- l
s 10
o1 s 20 ·c ,1Tl'łatldrń3
2 4 6 8 mo !'b o K ,N-NH31dm3
\ -... - '"b ....
/ ~---
!...,N_, o ,..-. . ... ... NHJ N
- .... 1'- ... -·.. ()....
r... .. .:-:4 ...
0,1 Q2 U3 0,4
B
2 4 6
<".-- -
· c
p H '~2
'
l'O 1 5 "(;
1m\'Qi /d~_
2 4 6 m Na K N-N H 3/dm 3
' '
' o o oQ 1Q O ?Q O
C l
o 01 02
sa
-
.o
o0:2 0.4
oAnd rzej JĘDRCZAJ
l
\ co
\
400 są:lmgSO~/dm
•mg Cl ,Ca,Mg/d~
"·· -.
g n
a.
03
Fe
. · .
..
-... . .
. .
.
m Fe/dm3
mgM n/d~
o 100 200 300 420 mgS04/dm3 o 20 40 60 8Q mgCt,Ca, M g/
l l
*"l / n
l- - drr
{ S0 4
/C l ( c a o
Mg :>
o. .... ...
o
\ \ ... ' ...
b:~o ś - 1 '
p
lUf O O}? 01-<J m
20 40 60 m Fe/dm3
~PQ. • ' . ~--···NÓ:3 •
2
~' •Na
lf-3
l
, Fe
\
\
~ ...
m
o
•
\...
\O.~Smg~N-N03/dnf
'Q05'
l\
\