• Nie Znaleziono Wyników

Zbiorniki acidotroficzne

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Zbiorniki acidotroficzne"

Copied!
29
0
0

Pełen tekst

(1)

POLITECHNIKA ZIELONOGÓRSKA • ZESZYTY NAUKOWE NR 114

Nr6 INŻYNfERlA ŚRODOWISKA

Andrzej Jędrczak·

5. ZBIORNIKI ACIDOTROFICZNE

Streszczenie

Zbiorniki acidotrofi c zne stanowią około 50% zbiorników .. p ojezierza antropogenicz nego". W tala ch 1986-19 88 przebadano wody 15 zbiorni- ków tej grupy, w profilu pionowym, podczas stagnacji letniej i cy rkulacji wiosennej.

Na podstawie dynamiki (termiki) wód w ciągu roku wyróżniono trzy zbiorniki meromiktyczne, pozostałe (l 2 zbiorników) zaliczono do ~vpu

h olomiktycznego, z podziałem na di- i polimiktyczne.

W zbiornikach meramiktycznych stwierdzono obecno.ś·ć, w profilu pionowym, dwóch podstawowych warstw: mikso- i monimolimnion u. 11 !y-

rótniono dwa ~VPY chem iczne 'rvód: siarczanm1y wapniowo -mag nezowy i

siarczanowo - że l azowy.

Przedstawiono zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno- chemicznych w profilu pionowym oraz skład jonowy w ód 1 5 zbiorników badanych w latach 1986-8 7.

Dyskutowano nad przyczyną zahvaszenia wód badanych zbiorników,

wyróżniono trzy etapy przebiegu t ych procesów. Znaczną rolę w ~vch

procesach przypi sano związkom żelaza.

5.1. Wstęp

1996

Na podstawie badań fizyczno-chemicznych cech powierzchniowych prób wody zbiorników pojezierza antropogenicznego~ przeprowadzonych w latach 1986-1988 wyróżniono grupę zbiorników o bardzo niskim od-

czynie wody (poniżej 4,0 pH) którą nazwano acidotroficznymi (Solski i inni 1988) . Stanowią one około SOo/o zbiorników pojezierza antropoge- nicznego i jako najmłodsze występują głównie w rejonie Łęknicy . Przy- czyny zakwaszenia ich wód znane (Matejczuk 1986, Solski i inni

"prof . dr hab . inż . Andrzej JĘDRCZAK- Politechnika Zielonogórska

(2)

50 Andrzej JĘDRCZAK

1988), przypuszcza się, że każdy zbiornik pojezierza antropogenicznego w swoim rozwoju onogenicznym przechodzi etap acidifikacji. Wody tych zbiorników uległy alkalizacji lub znajdują się na drodze naturalnego pro- cesu ich zobojętnienia.

W celu bliższego poznania tych procesów wybrano 15 zbiorników, w których prześledzono zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno- chemicznych w profilu pionowym podczas stagnacji letnich i cyrkulacji wiosennej. Stwierdzono występowanie trzech zbiorników meromiktycz- nych, zaś w grupie holomiktycznej; di-i-polimjktyczne.

Meromiksja jest zjawiskiem stosunkowo rzadkim, jednakże dość sze- roko rozpowszechnionym na naszym globie (Hutchinson 1957, Walker

1974). Znanym do niedawna, prawdopodobnie jedynym w kraju jeziorem typu meromiktycznego, było jez. Wądołek (Passowicz 1938), które po

wycięciu otaczającego go lasu przekształciło się w typ hołotniktyczny

(Marek 1976). Występowanie zjawiska meromiksji na pojezierzu antro- pogenicznym stwierdził w latach osiemdziesiątych Matejczuk (1986).

Zbiorniki meramiktyczne przedstawiają szczególny etap rozwoju naj-

głębszych i naturalnie osłoniętych przed wiatrami zbiorników acidotro- ficznych, których geneza wiąże się między innymi z występowaniem

w ich wodach dużych ilości żelaza.

5.2. Metody

W latach 1986-1988 podczas stagnacji letnich (lipiec, sierpień)

i cyrkulacji wiosennej (marzec) przeprowadzono badania l S-tu wybranych zbiorników z grupy acidotroficznej (rys.]).

Głębokości maksymalne tych zbiorników wahały się od 5 do 24 m.

Próby wody pobrano z miejsca najgłębszego: z powierzchni (0,4 m), l m, 3 m i następnie co 2 m i l m nad dnem. Zakres oznaczeń w tak pobranych próbach obejmował od 20 do 32 wskaźników fizyczno-chemicznych, które wykonano w sposób opisany przezHermanowiczai innych (1976).

Sód, potas i wapń oznaczono metodą fotometrii płornieniowej.

Do klasyfikacji składu jonowego badanych wód wykorzystano diagra- my liniowe Pipera w modyfikacji Monitiona (Bagińska, Macicszczyk 1986).

(3)

D

h

r

'

Ił

r

[l )

Y

Zbiorniki acidotroficzne 51

Legenda

o km

. _ - zbiorniki acidotroficzne

rl Rys. l. Pojezierze antropogeniczne

)

.,

o zoo· /.Q O 600

o 2 drtfpH

5 ' ~

,. - ·

l.. '

10 --~::F-/:,.

(

15 lto., '<Q -\'o{

·~ 8 ·c,mvaUdm3 ..

o 4 6 o 0.100 0.200 0,300 sm-1

m

o 10 15m Na K. N-NH3:dm3

10 f"e

', '

15 ··---~

m 005 001 015 m2P/drń3 2 4 6 8 10 12 mgMn/dm3

Rys. 2. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu pionowym zbiornika nr 38 (sierpień 1986)

(4)

52 Andrzej JĘDRCZA.K

m V ?CO 400

co

'C ~! l

1 \

C( I

J~.f:_o

'-..

...

_są_ ...

\

lO

l l

!

~>b~ .

_____

s~ ~----'~9

_____

,~5--~-2~ 0

___ 'c_m __

~t ~~o ~--- O.I_ 0

__

~

___

0~1 5

_____ 5_m_1 __ _

O 5 10 15 mg/dm3 No,K. N-NH3 07 _'""""___::100:::._ __ ~20~0---...:.3-'-00----'-m-"'g/.::.dm...:.3_F..=e_

! ," ; t ; ~? l r- -:

51 (PD.~~- - -~} .. : : .. t .• ~ l ~. ~~~- - --

10 1 / · .. \

<,----

1• : l ',_

! : : ! .

15 "o c. JC 0.20 'o.30 1 040 05 ' 1c 15

Rys. 3. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu pionowym zbiornika nr 48 (sierpień 1986)

10

m .,_o--=---=---'==---==---"-'--

00~-,~--~--~~~~ 100 2 00 300 'CO mgFeldnfl

Rys. 4. Zmiany kilku wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu pionowym zbiornika nr 54 (sierpień 1987)

(5)

K Zbiorniki acidotroficzne 53

5.3.

Wyniki badalt

Analiza wyników badań 15-tu zbiorników z punktu widzenia dynamiki ich wód w cyklu rocznym wykazała obecność dwóch zasadniczych typów:

- zbiorniki meromlktyczne (nr nr 38, 48, 54), - zbiorniki holomiktyczne:

• dimiktyczne (nr nr 25, 43, 45, 46, 49, 50, 53, 55, 56, 62),

• pelimiktyczne (nr nr 47, 60).

Zbiorniki meromiktyczne

Zmiany kilkunastu ważniejszych wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu trzech zbiorników (nr nr 38, 48, 54) podczas stagnacji letnich przykładowo przedstawiono na rys. 2-4. Miąższość miksolimnie- nów i monimolimnionów oraz warstw przejściowych w tych zbiornikach

wynosiła w metrach:

Zbiornik miksolimnion warstwa monimolimnion

nr przejściowa

38 8 (0-8) 3 (8-11) 7(11-18)

48 7 (0-7) 2 (7-9) 6 (9-15)

54 9 (0-9) 4 (9-13) li ( 1.3-24)

Wyróżnione warstwy wyznaczono przykładowo dla zbiornika 54, na tle zmian 6 wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym pod- czas stagnacji letnich i cyrkulacji wiosennej (rys. Sa i Sb).

Wody miksolimnionu pozbawione były zasadowości, charakteryzował

je niski odczyn od 2,8 pH (rys. 3) do 3, l pH (rys. 4a), dobre natlenienie oraz wysokie wartości potencjału redoks (rys. 2-4).

W warstwie przejściowej odczyn wody ulegał nieznacznemu (zbiornik nr 54) lub gwałtownemu wzrostowi do 5,8 pH (zbiornik nr 38) i 5,4 pH (zbiornik nr 48). Wzrosło zasolenie wód, zmalała natomiast zawartość

tlenu i potencjał redoks.

Monimolimnion cechował przede wszystkim brak tlenu, pojawienie się

bardzo dużych ilości żelaza (do powyżej 900 mg/dm3 Fe og., zb. nr 38) i siarczanów (ok. 4000 mg/dm3 S04, zb. nr 54) oraz wysokich stężeń amo-

(6)

54 Andrzej JĘDRCZAK

niaku (ok. 18 mg/dm3 N-NR., zb. nr 54), wapnia (powyżej 250 mg/dm3 Ca zb. nr 54) i manganu (2,3 mg/dm3 Mn, zb. nr 54).

Analiza składu jonowego wód badanych zbiorników wykazała wystę­

powanie znacznego zróżnicowania składu chemicznego w profilu piono- wym. Wody zbiornika nr 38 były bogate w siarczany (powyżej 82%).

Wody miksolimnionu tego zbiornika charakteryzował znaczny udział

wapnia i magnezu (69-71%). W monimolimnionie stężenia żelaza sięgały

63% udziału kationów.

O <r<J/om>Oz

~ l \ ~ , -::_f,~.: ·L'

....

.cl i /r ... /l ,. ... )' ,l,,',,'

\1 ,.\,' !

1 ~~ ' ' ~/f!T/

lO /,/, ((;'(!'.·:/ • ., .. _.,/jtl.

( / l ptUJH•O'"I/ /

. , lv • 1 / 1 1 1 1 , 1 /

,, ' 15 ,, '

'-1· I

,,, .

Rys. 5. Miątszość mikso-i monimofimnionu oraz warstw przejściowych na tle zmian kilku wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym zbiornika

nr 54 (sierpień 1987)

Na podkreślenie zasługuje znaczący udział jonu wodorowego (21- 32%) w powierzchniowej (0-3 m) warstwie wody (rys. 6).

(7)

Zbiorniki acidotrojiczne 55

100

o

100

~.11./J 16

()t?

.f'

l

3 . 100

o o

100 H o o C l 100

Rys. 6. Skład jonowy wód zbiornika nr 38

100

\

{)

100 H

o o

C l 100

Rys. 7. Składjonowy w6d zhiornika nr 48

(8)

56

1 0 0 o o

( l 't

15 ,19 :17 o >c

21,22 . '4 -f

13 ~

100

o

100 H o o

Rys. 8. Skład jonow y wód zbi ornika nr 54

Andrzej JĘDRCZAK

C l

100

O,i3,15, 17,19,21,22 1 ,3,5,7,9,11

o

100

W wodach zbiornika nr 48 dominującym anionem były siarczany

(powyżej 83o/o) . W miksolimnionie znaczny udział stanowił wapń i ma- gnez (powyżej 50%), natomiast w monimolimnionie przeważał kation

żelazowy (62 - 69o/o) (rys . 7). Wody zbiornika nr 54 były w całym profilu pionowym wybitnie siarczanowe (powyżej 95% ) . Wody miksolimnionu tego zbiornika charakteryzowała przewaga wapnia i magnezu nad żela­

zem, podczas gdy w monimolimnionie dominował już kation żelazowy

(rys. 8) .

Uwzględniając stratyfikację pionową oraz dwie zasadnicze warstwy

badanych zbiorników , wyróżniono następujące typy wód :

(9)

Zbiorniki acidotroficzne 57

Nr Udział jonów Typ

zbior- Warstwa %mval wody

nik a

so4

Fe Ca+Mg

54 miksolimn. 95 50 50 Siarczan. wapn. -magn.

54 monimolimn. 95 62-69 - siarczan. żelazo·wy

48 miksolimn. 83

-

50 Siarczan. wapn.-magn.

48 monimolimn. 83 62-69

-

siarczan. żelazowy

38 miksolimn. 82

-

60-71 siarczan. wapn. -magn.

38 minimolimn. 82 63

-

siarczan. żelazowy

Podkreślić należy, że przejście wód zbiornika nr 54 z podtypu wap- niowo-magnezowego w żelazowy było stopniowe i łagodne.

Zbiomiki holomiktyczn.e

W obrębie tego typu wyróżniono dwa podtypy: climiktyczne (lO zbior- ników) i polimiktyczne (2 zbiorniki).

Zbiorniki dimiktyczne charakteryzowało występowanie dwóch okre- sów stagnacyjnych i cyrkulacyjnych. Zmiany kilkunastu ważniejszych wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu pionowym podczas stagnacji ilustrują rys. 9- l 8. Głębokość maksymalna tych zbiorników wa-

hała się od 7 do 15 m. Epilimnion sięgał najczęściej głębokości 5 i 7 m,

grubość warstwy metalimnicznej wynosiła od 2 do 4 m, miąższość hypo- limnionu 6 zbiorników wahała się od 2 do 5 m. Pozostałe 4 zbiorniki po- zbawione były warstwy podskokowej (hypolimnionu).

to zbiorniki stosunkowo płytkie. O pojawieniu się stratyfikacji pod- czas okresów stagnacyjnych zadecydowało głębokie usytuowanie misy w stosunku do otaczającego terenu, przylegające lasy oraz inne cechy, wy-

rażone wysokimi wartościami głębokości względnej.

Odczyn powierzchniowej warstwy wody badanych zbiorników wahał się od 2,6 pH (zb. nr 62) do 3,6 pH (zb. 46). Przy dnie wartości odczynu w przypadku trzech zbiorników (nr nr 25, 45 i 50) wyraźnie wzrastały do 5,5-6,3 pH, w pozostałych zbiornikach wzrost był nieznaczny, osiągając maksymalną wartość- 3,6 pH.

(10)

58

o 200

N o 5 ~

i /

\

s ... :':t.ł -,,

10 ..... ,

! i ...

m O 0,]0

o

o

Andrzej JĘDRCZAK

200 400 600

o. os

100

\ \.

Mg-·-.. -...eo

) .

·- ..

-...

l ···\

\

0,10

200 300 mg Fe /dm3 -~

,,'"

/

\Mn

\

.

l

.

l

0.,4 mgMnidm1

Rys. 9. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu pionowym zbiornika nr 25 (sierpień 1986)

o 200 1.00 600 aro m V o ":xl <DO 300 1.00 500 mg SOI,IdmJ

o o 8 rngOzldoł :H o mgC<J.CI)o4gldm3

·c s

\''

S ::; N pH 1 ~ ~ ~\

o l

li

~ l

\

10 l

)

aJi:.m.,l_:ll c:al·.fq.

m .. / / 7 ··.

10 15 0.200 sm·1

fob.K /'H'IH> 1 d m 3 o ~ 20 30 1.0 50 Fe/dmJ

t

02

Rys. 10. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych wody w profilu pio- nowym zbiornika nr 43 (sierpień 1986)

(11)

Zbiorniki acidotroficzne 59

o

o o

O 200 1.00 600 800 mV o

2

pH · c

s .

m o

00 20 IIJ 60 80 m Na,K,NNH rrf o

... ....

~

,__ ,_ " . .._..._,

l ·- ·- . ...._.,_

f - · - -..._

•No PQ;,....> ~ . , .... ,....:- .... -.-

5 l c.-· -· ---

s

( ' s--~· · ,

. . ' -- - · -· ~

- · - -· - ~

10 · - l i

l

m 0.02 O ,Ol. 0.06 o . oe 0 ,10mgP / ó~ o

:iDO 400 600

'

'

'

20 40 60

• •

... l

'•

l

' '

.-·1.-.r

l

so4 :_

'..~ ~~

C I M--.:.:~ . ... <>"

B;X)mgSQ; / dm3

80 Cl. C a,Mg/dm3

g

~

.__

o.os 0.10 ' o.15"- sm 1

10 20 30 m F I o m3

'

l

'

l

: Mn

\

'

)

l

Fe

l l l

l

1 2 mgMn/dm3

'

Rys. 11. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno- chemicznych wody w pro filu pio- now y m zbiorn ika nr 45 (si erpień J 98 6 )

200 ICIJ roo 800 m V o 1 00 200 3)0 t.OO rngSOJ. kim3

2 4 6 8 mg02/d~ pH o ~o 20 30 t.O mgO,Ca,Mgtdm3

'

~---

l\ >

N o p H Eh!

' \

)0.2 S l ... .> \ ) Co

III

t/

,•'

l

s · o / .·

o.

'•,

/ j

. . . . ' l

, . / l

r · -Sb

• ' . . ..

, , , J -. ~

, . .

..

10

20 C. mval /dnf Srri 1

m 5 10 15 0,05 0, 1 0 0. 15

00 2 3 t. mg Na,K,N-NHJiaJ 60 80 mgFe/dm 3

'

.. '

.. )

' '

o ,

. .

o • •

. . . ..

. .. .. . . . . . . ' .

s

10

m

\

' ~03

.... .. ... . '

~ .. . .. . . . . . . .

\

/M n

• •

\ S"

. l

l

. .

, .. "" K

\

'

~'

l

' • •

.• • No '-!...

\ \

mg P N N03Jdrr2 rrgM n/dm3

02J 040 o 2

" 6

'

l

' '

l

Rys. 12. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym

zbiorn ika nr 46 (.~ierpień 1986)

(12)

60

o

00 2 4 6 mo

00

2

6

m9

Andrzej JĘDRCZAK

~ 1/lJ 690 a;x> m V o 100 ~ 300 4f!J m!1S9;1drtf

2 4 6 B mgCt,Co,Mg/dm3

pH

--- ---

\ )'"··- ~

l Co ·-... _ ··-··· ···-·

s t) 15 20C.mvolldrń3

s 10 ... 1SmgNo,K,N-N. ldJ o 50 100 15,0 11!!1 Fe l d m'

l i;'"

'

·· -

0.1 03 0.4 m2p, r+NQ:31dm3 o 0.5 1P mg Mn ldrń3

Rys. J 3. Zmiany kilkunastu wskaźników jizyczno-hemicznych w profilu pionowym zbiornika nr 49 (sierpień 1986)

o 200 <OJ 100 Dl l:Xl ICIJ "'9504 idm"3

00 ~giół

,--· ~-

5 ~ o p H

!"-

10 ' '

l ' '

~

/

x~

<" ·-,

\ i .l o Ca\.-~04 ·.

'

... ~9

mo 10 15

z o z 6 8 10 mgFeidm3

r---

___ ... -'

. .

' ' ' ...

-

,_

----~~

Rys. 14. Zmiany kilkunastu wskatnikówfizyczno-chemicznych w profilu pionowym zbiornika nr 50 (sierpień 1987)

(13)

Zbiorniki acidotroficzne 61

Q 2QO ~o 600 o 50 100 150 m9so4,d.J

00 2 4 6 o 10 20 30 mqCl,Ca.Mg/dm3

\ \

.. .. ..

p H Eh ..

Mo~ (;,

'

s

--~'-- Cl \~04

m \

o s 10 Y l

00 2 4

1'--: "" .. .,,,. ..

--·<==

,,.;;/ -

~

m

ą 02 0,4 O[' o,s·mg~ ~OJ Id~ Q O.D2 0.04 0.26 mg M n /dm3

Rys. 15. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym zbiornika nr 53(sierpień 1987)

2QO 4QO 500 eoo mgSOJ,io",:l 20 40 60 80 1 m ~,c"J

/

' )

;'504

n

Y.

/ ··-.t"g

~ <~ ... /

m

l

Q 10 15 ·c. mva!Jdm3

O 0 S 10 15 mgNa,K,NNii;)/d",J

\ f _19,--.

{

. ... ---'( .•. '

s

4/ ·-~~~ ~~)

(, ,

___ _

i ... - - - -

o 40 60 00 Ft/d",J

···-!'1n .,

' ' l

\

m 01 02 03 04 mgP,N-IDj/d.J 0.2 0/. 0.6 o,e ~Mnldffil

Rys. 16. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym zbiornika nr 55 (sierpi1987)

(14)

62 Andrzej JĘDRCZAK

o 2QO J.QO 6QO o

00 2 6 o

5

10 ...

'J,

\g_

15 l" ...-

mO 5

20 30 40 Feldm3

':. <:::.-<;_.-f,~-~-·-

1 _,.

j - · -,·_.1.-·---·-· - · -· -

51; ; ', P9J.-·-·--·-

NH3 ,\--·-·-

t-·

<".-· ' l.

'- K ', Nc

'\) :>

)( '

Fe

15 t-0:3.- - \ \

m O O 10 · O 20 0~0 O 40 060mgP, I'<N~Id "f ~O _ _;0~.2'--_;0-:.;_4:...__.:0~6~--__::m:Jt.g::..:M.:..:.n ::;ld::_::m3~

Rys. 17. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym zbiornika nr 56 (sierpień 1987)

Q 200 400 6QO q 100 .2~ 300 400 mgSO~ ldm3

2 6 o '() 30 40 50mgCt.CO,t>"gld",3

N p H

5 5I

g

10 }

m ,'!

o

'

··· .... ..

,

~

(.t-19 '.SCI; lec

) "i l

f l

f f

('

\

l \

l \

00 o 5 10 15 m Feldm3

' ',

- ---- -

<'

' ',~n

---

9 0,10 020 OłQ

Rys. /8. Zmiany kilkunastu wskaźników fizyczno-chemicznych w profilu pionowym zbiornika nr 62 (.~·ierpień 1987)

(15)

ll

Zbiorniki acidotroficzne 63

Zbiorniki

różniły się

pod

względem jakościowych

i

ilościowych

zmian w profilu pionowym

wskaźników

fizyczno-chemicznych (rys

.9-18). Nie

dostrzeżono występowania określonych zależności

lub

prawidłowości, związanych

z wiekiem i rozwojem tych zbiorników.

Można

jedynie

mówić

o pewnych tendencjach, a mianowicie alkalizacji przydennych warstw wody zbiorników starszych (nr nr 25, 45, 56) w wyniku naturalnych pro- cesów

zobojętniania

wód, z

wyjątkiem

zbiornika nr 43

.

Brak tlenu w przydennej warstwie wody

pięciu zbiorników,

który do-

wodził występowania

procesów redukcyjnych,

dotyczył głównie

zbiorni- ków starszych i

równocześnie najgłębszych.

Wody zbiorników grupy climiktycznej

wykazały

mniejszy

stopień

zmi- neralizowania od wód zbiorników meromiktycznych. W

obrębie

tej grupy nie stwierdzono

wpływu

czynnika czasu na

stopień

zasolenja ich wód, o czym

świadczą wielkości stężeń

siarczanów wapnja i magnezu oraz

żelaza

(tabela I)

.

Analiza

składu

jonowego wód

zbiorników

climiktycznych przeprowa- dzona

metodą

Monitiona, potwierdza

pogląd, że

rozwój

każdego zbiorni-

ka przebiega w sposób dla niego typowy (rys. 19-23).

Najmłodszy

zbior- nik

spośród

grupy climiktycznej

(zb. nr 62) wykazał duże podobieństwo

przebiegu zmian

składu

jonowego wód (w profilu pionowym) w porów- naniu do zbiorników merarniktycznych (rys. 6-8). Tymczasem zbiornik nr 53 starszy od zbiornika nr 62 o trzy lata

okazał

mniejszy

stopień

zminera- lizowania wód

spośród

zbiorników podgrupy climiktycznej (tabela

I).

Zbiorniki palimiktyczne cechuje

możliwość

wielokrotnego

pełnego

mieszania wód w profilu pionowym, pod

wpływem

wiatrów, podczas stagnacji letniej

. W tej podgrupie zbiorników znalazły się

dwa zbiorniki nr nr 47 i 60, których

głębokości

maksymalne

wynosiły

6 m i 4 m. Przebieg zmian kilkunastu fizyczno-chemicznych

wskaźników

wody w profilu pio- nowym podczas stagnacji letniej

wykreślono

tylko dla zbiornika

głębszego

(nr 47), co przedstawia rys. 24.

Stwierdzono,

że

mieszanie

się

wód w zbiorniku nr 4 7 bywa w pewnych okresach (bezwietrznych) ograniczone i wówczas

może dojść

do okreso- wego uwarstwienia termicznego i chemicznego wody. Zakres zmian

skła­

du chemicznego wód zbiorników palimiktycznych

mieścił się

w granicach zmian dla wód zbiorników climiktycznych (tab

. I).

Wody zbiorników nr nr 47

i

60

należą

do typu wód siarczanowych magnezowo-wapniowych (rys.

25)

.

(16)

~ ~

@-

.GY

j

""'" \0

r.{± *f! ~;~- l ~;~ likHH W - ~ l

l IIHt I -11"1 (;j

•r.; ;:;:- sM· m loJf

9(o l l li Z

l t >L li L (,f a iti'ii. ~~-"

!19 ~ 1(, c-r- 'li'& f ' !

tLl l t l 116 f f Wtl

.-u

11"111 rt

(,(o f LL f9 (Ul ,;r rs S'f

'"' 9LI -;;; liS (,f Hl n·z f' l

Mil f l t f f S l -

n·~ f' l

~z [ ( llf -t'H G'~ r·u

trw z'11

"iril

. lfll tfU 11'11

n

11"11 I"W

z'i -;r-N

trr.

l"H (o' L

~ ~ tt'(,

IIIL

l

~<;L

SWi 4 <;ZL l·~~ li L

ur. z ~

liC. l li l L l l f ?l L

~~ III L l ~ 99,

llf9 Ot L ll!.'l u i' l"

ucz

l

~wr.1 "III.\ u= l_o!;;l.l [~_]u·

iil'f /.ii6ilii:\ --ITIJ!a.l rs-T";-

au7..J.\I>I!lll!l"iT l

111 -r ;;c z

lllf~~~ HWGI Ll!61 "III.\ "11.\ 9t H t 'itlol [ t l.!

no;·~ III'[ L!IGI "III.\ (,( ZSf-1

ur? ~H" l Ml!61 "11.\ ')f ~~61

n-:;·r 11r·r łii:'Z 1 uL'z

WM61 "III.\ ')f SSI.t LW61 "III.\ ~( 9SGI

ti•.ff Ił)'( L~61 "III.\ LZ ttJr.l

Ul l'f l;'[ l'9 ~·t n H' M ~IJ? 'il9 lll'f 'i6'l

źH~~I ~-~--l'nl 9l'll n t'w 91L 9LS ~łl'f >Ił' f

S861 "11.\ t-l L961 MR61 "11.\ [ l M961

rt

tl

~l ILl ilt1 (,( H l n l '" -- l :• l " . . l o: .. L l ... , l __ .. l ··-l "" l .... .:.. u l :" ..... l'" ' . . l :u • loouo .... .. "·' l " l"'"' l ...... -· u• l., l

·~.L!.u...?.!_ ff (ot w1· r·• '.fi r·y 11'!! LlL ~

...

~~~J-;;~·!:. L-~~~~

1::-iJ

~·~·~~] :~~U-·:2-

, .. "' t·,~Wl-,-11111 'l ulll ~-~IIJIJ"f)l,oolll·r 1111jli''l \' ulll

-.. ~~ J '\1~11.,-~.-~; J -~,-,d-

- c-- · - · c

llll'1ł~ ) u III lllfł/.1•( nlll

. . -

flłl(l t·~

...

~~~

r;;·1

ulU

1

··.1;;;j111fł/'( )~III ·l.:."""l.:~·~·~ \lłf

'.1\\HIIUłHI' ''f'I'Hiflfl.l '''tUfl.ł.l

'l'"' '"''"•' '\UI'/111'!..: '(,łtli:ł'J\ 'Illit'\\ . ;: .. ""~1-' ( -IIII .... '"'li t••!HMI''•I

>H' l uy'z MM61"11.\ l 1ZIIIL61

aun.\Jlf!UI!fl (H

;)U7.:J.\I>J!U1Uflllf PI!U.IO!'IZ

. .. ,,., ,,,

ILIIłlf'llf 't·•!\\

U!llLI-l l

St61 HtC.I fL61

H l sr

91 wr

t l l>

'"

"

.~.,

'" l'""""

.)~U :ot

l . . , '

"' "' ·łlłl .....

'l"ll ~l!) tf.,.l ~~~-'jft;J}Iif'!'i·-.ll"fJ-ijftJuj{j1. !'/ .1;111.1t .IIJ' nu• tf.-,.(uu;Jp.li.Jtf! 'l·"·tuu!•"fY!.J:t!.llntf ;.II"!.J!IIt:Hf.P~tllfl."l.ł2!/ 'l!li111Y"-' J1

f VJaqv.[

(17)

Zbiorniki acidotrojiczne 65

A

o

l

711 59 100

~~'\

'S

s-

o l

\ l

\ l

\ \ l

\

\ l

\ o

100-- -- H - - - - 0 o C l - - --100

B

7

100

o

&1l,:\

l \~

f-O

·:;.

; " - - - - "ę

~..,."~ -t... -s>

---~ o

\ l

\ l \

'

' l \ l

'

\ l \ l

\ l 5 !J.l1.1J 100 \

l O• 8 "7 \ l

o

V 1,3

o

100

o o

- - - - Cl 100

H

Rys. 19. Składjonowy wód w profilu pionowym zbiorników:

A -nr 25, B-nr 43

(18)

66 Andrzej JĘDRCZAK

A

100

o o

l

100

l \~ ~~

l

('O o x ~ 1- G C)'?

j~~

i<_ 'O

\-- -- ; ~'\ ~~

- - -- -

uo

r

/

\ \ \ l l l o9 100 \ \ \ \ \ l l l l l \

\ \

l o

o

100 H

o o

C l 100

B

100

o o

100

l \ l . ,_"\

et>

o ~ o'?

" f- G

i<_ 'O - - -- ~~ ;p -<:-

uo

l

- - - -

\100

r

!

\ \ \ \ l l l l 79 11 \ \

\

\ l l l l l

\

o

o.1~lli

100 H

o o

C l 100

Rys. 20. Skład jonowy wód w profilu pionowym zbiorników:

A -nr 45, B -nr 46

(19)

{ Zbiorniki acidotroficzne

A

\

o

o

o

100 - -- - - H - - - - 0

B

o

\ c>%

o •

• f-

«.q, - - - - ~-

\

l

l l

\

l 100

o

l 5 );1

01

lO 100 H

o

o

o

o

l

r

1

~ 100

l

\

l l l

67

J"o

>

\

o

Cl- - - --100

7 11

o 1

~ 100

l

~o

\

- - - -

l l

C l 100

Rys. 21. Skład jonowy wód w profilu pionowym zbiorników:

A -nr 49, B- nr 50

o

(20)

68 Andrzej JĘDRCZAK

A

100 o o 100

l \ ('t,

o • o"'

l

o

'\

7-"o ~1c s .3

'<~ ~f; .:{-G J'o

l

\ - -\ - - -l l l ,o

\ /

\ - -\ - ---l l l ,-

\

l \ l \ \ l \

\ l 100 \ l

o

\ l s

0,1 73 9 \ l

100 H - - - - -

o o

C l - - -- 1 00

B 7

100

o

~

l \100

l \~

(' o o 1- ~ o"'

··\

(,_~ ~-- - - --

1;· l '-b

\

- - - - - -

oj

l

l

>

\ \ l

\

\ l \ l

\ l \ l

\ l 6,5 100 \ l

\ l D 7

o.~

\ l

\J

100 H o

o

C l 100

Rys. 22. Składjonowy wód w profilu pionowym zbiorników:

A -nr 53, B-nr 55

(21)

Zbiorniki acidotroficzne 69

A

100

o o

70100

l \ l ~·, \

c o

't>

o"'

'<.IQ

- - - -

~f-;o " ~

vo

l

- - - - - r

l

\ \ \ \ l l l l l

\

015 100 \ \ \ \ l l l l

\

\ l

o

0.1.3 13o 00 5,7,9,11

c

100 H

o

o C l 100

B

9

100

o o

5 7

i

100

/ \ c>%

o • • f- ~ a"'

l ov \

011

([_IQ

~\ 'S

- - - - -

l

- - - - - r

l

\ \ \ \ \ 3/ l l l l 9o o11 100 \ \ l l l l l

\

o

Ool ooS o? \ o

100 H

o o

C l 100

Rys. 23. Składjonowy wód w profilu pionowym zbiorników:

A -nr 56, B - nr 62

(22)

70

2 N o 4 :s

o.

m

00

2 o

N

"'

l. o

o.

o

m

o

,- o o

A

l

.

- l

s 10

o

1 s 20 ·c ,1Tl'łatldrń3

2 4 6 8 mo !'b o K ,N-NH31dm3

\ -... - '"b ....

/ ~---

!...,N_, o ,..-. . ... ... NHJ N

- .... 1'- ... -·.. ()....

r... .. .:-:4 ...

0,1 Q2 U3 0,4

B

2 4 6

<".-- -

· c

p H '~2

'

l

'O 1 5 "(;

1

m\'Qi /d~_

2 4 6 m Na K N-N H 3/dm 3

' '

' o o o

Q 1Q O ?Q O

C l

o 01 02

sa

-

.o

o

0:2 0.4

o

And rzej JĘDRCZAJ

l

\ co

\

400 są:lmgSO~/dm

mg Cl ,Ca,Mg/d~

"·· -.

g n

a.

03

Fe

. · .

..

-... . .

. .

.

m Fe/dm3

mgM n/d~

o 100 200 300 420 mgS04/dm3 o 20 40 60 8Q mgCt,Ca, M g/

l l

*"

l / n

l

- - drr

{ S0 4

/C l ( c a o

Mg :>

o. .... ...

o

\ \ ... ' ...

b:~o ś - 1 '

p

l

Uf O O}? 01-<J m

20 40 60 m Fe/dm3

~PQ. ' . ~--···NÓ:3

2

~

' •Na

l

f-3

l

, Fe

\

\

~ ...

m

o

\

...

\

O.~Smg~N-N03/dnf

'Q05'

l

\

\

p O.? \ mgMn/dm3

Rys. 240 Zm ian y kilkunastu wskatników fizyczno-chemicznych wody w

profilu piono11ym zbiornika nr 47 (A -sierpień 1986ro , B- sierpień 1987 r.)

Cytaty

Powiązane dokumenty

Oszacowane wskaźniki 5-letnich przeżyć względnych wyliczone zostały metodą Hakulinena przy wykorzystaniu programu SURV3 [12]. Wykorzystane w analizie tablice trwa- nia życia

We wspóczesnym wiecie bardzo istotny wpyw na geografi strumieni przepywów towarów, ale te usug, czynników produkcji, wiedzy, technologii ma rosnce znaczenie regionalnych

Autorzy publikacji s pracownikami Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ywnociowej - Pastwowego Instytutu Badawczego Prac zrealizowano w ramach tematu: Analiza efektów

wanych obszarów grafitopodobnych (R. Stosunek natężeń tych linii świadczy o rozmiarach przeciętnej aromatycznej jed- nostki strukturalnej węgla. Wyniki badań

W opracowaniu przeanalizowano zmiany wydajności źródła i cech fizyczno-chemicznych wody, zwrócono uwagę na relacje między opadem atmosferycznym, wydajnością źródła i

Średnia wartość mineralizacji ogólnej badanych wód wynosi od 379 do 690 mg/l i wykazuje zależność od charak- teru zagospodarowania terenu dla poziomów o zwierciadle

Celem opracowania jest poznanie zmian cech fizyczno-chemicznych wód trzech wywierzysk tatrzañskich: Chocho³owskiego, Lodowego i Olczyskiego.. Za pomoc¹ analizy sk³adowych

Celem opracowania jest poznanie zmian cech fizyczno-chemicznych wód trzech wywierzysk tatrzańskich: Chochołowskiego, Lodowego i Olczyskiego.. Skład chemiczny wód wywierzysk istotnie