M M I IN NI IS ST TE ER RS ST TW WO O
S S PO P OR RT TU U I I T T UR U RY YS ST TY YK KI I
Badania wykonano w Instytucie Turystyki Sp.z o.o.
na zlecenie Ministerstwa Sportu i Turystyki w ra- mach Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej na rok 2011 – temat nr 1.30.06(094)
„Aktywność turystyczna Polaków”.
In I ns st t yt y t ut u t Tu T ur ry ys st t yk y ki i Sp S p. . z z o. o .o o. .
Po P od dr ró ó ż ż e e P Po ol la a kó k ów w w w l le e ci c ie e 2 20 01 11 1 r r ok o k u u
I. Uczestnictwo Polaków w wyjazdach turystycznych
W lecie (lipcu i sierpniu) 2011 roku poziom uczestnictwa mieszkańców Polski w wieku 15 i wię- cej lat zarówno w krajowych, jak i zagranicznych wyjazdach turystycznych był niższy niż w lecie 2010 roku. Zanotowano spadek uczestnictwa zarówno w krajowych, jak i zagranicznych wyjazdach długo- okresowych (na 5 i więcej dni). W krajowych wyjaz- dach krótkookresowych (na 2-4 dni) uczestniczyła podobna liczba osób, jak rok wcześniej, w zagra- nicznych wyjazdach krótkookresowych – mniejsza liczba osób.
W kraju lub za granicę (na 2-4 dni lub na dłuższy okres) wyjechało o 0,25 mln (3%) Polaków mniej niż rok wcześniej.
Tab. 1. Uczestnictwo Polaków w wyjazdach turystycznych (% populacji w wieku 15 i więcej lat)
Lato 2010
Lato 2011
Krajowe długookresowe 17,9 16,9
Krajowe krótkookresowe 9,6 9,5
Krajowe ogółem 24,8 24,1
Zagraniczne długookresowe 5,5 4,9 Zagraniczne krótkookresowe 0,7 0,8
Zagraniczne ogółem 6,2 5,7
Długookresowe ogółem 22,1 21,1
Krótkookresowe ogółem 10,1 10,2
Krajowe i zagraniczne (ogółem) 29,2 28,4
Uwaga: uczestnictwo w wyjazdach (podróżach) turystycznych odnosi się do osób, które co najmniej raz wzięły udział w danego rodzaju wyjeździe (podróży); część osób uczestniczyła w więcej niż jednym rodzaju podróży.
Źródło: badania ankietowe Instytutu Turystyki przeprowadzone we wrześniu 2011 roku na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie OBOP obejmującej mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat (uzyskano 1000 odpowiedzi).
Tab. 2. Uczestnictwo Polaków w wyjazdach turystycznych (liczba uczestniczących w wieku 15 i więcej lat w mln)
Lato 2010
Lato 2011
Zmiana 11/10 Krajowe długookresowe 5,8 5,5 −5%
Krajowe krótkookresowe 3,1 3,1 0%
Krajowe ogółem 8,0 7,8 −3%
Zagraniczne długookresowe 1,8 1,6 −11%
Zagraniczne krótkookresowe 0,2 0,25 25%
Zagraniczne ogółem 2,0 1,85 −8%
Długookresowe ogółem 7,15 6,85 −4%
Krótkookresowe ogółem 3,3 3,3 0%
Krajowe i zagraniczne
(ogółem) 9,45 9,2 −3%
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
II. Wyjazdy krajowe
Według szacunków Instytutu Turystyki, w lecie 2011 roku Polacy wzięli udział w 10,85 mln krajo- wych podróży turystycznych (spadek o 10%), z któ- rych 62% stanowiły długookresowe, a 38% – krót- kookresowe.
W porównaniu z latem 2010 roku notujemy większy spadek liczby podróży na 2-4 dni niż na co najmniej 5 dni. Obserwujemy spadek średniej dłu- gości pobytu przy wyjazdach długookresowych i wzrost średniej długości pobytu przy krótkookre- sowych.
Tab. 3. Krajowe podróże Polaków w wieku 15 i więcej lat (w mln)
Lato 2010
Lato 2011
Zmiana 11/10
Długookresowe 6,95 6,7 −4%
Krótkookresowe 5,1 4,15 −19%
Krajowe (ogółem) 12,05 10,85 −10%
Źródło: szacunki na podstawie badań ankietowych Instytutu Turystyki.
Tab. 4. Średnia długość pobytu podczas podróży krajowych (liczba noclegów)
Lato 2010
Lato 2011
Długookresowe 10,1 9,6
Krótkookresowe 2,0 2,2
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 5. Krajowe podróże długookresowe według miesięcy (mln)
Lato 2010
Lato 2011
Zmiana 11/10
Lipiec 3,35 3,3 −1%
Sierpień 3,6 3,4 −6%
Ogółem 6,95 6,7 −4%
Źródło: szacunki na podstawie badań ankietowych Instytutu Turystyki.
Tab. 6. Krajowe podróże krótkookresowe według miesięcy (mln)
Lato 2010
Lato 2011
Zmiana 11/10
Lipiec 2,35 2,0 −15%
Sierpień 2,75 2,15 −22%
Ogółem 5,1 4,15 −19%
Źródło: szacunki na podstawie badań ankietowych Instytutu Turystyki.
Tab. 7. Liczba noclegów podczas krajowych podróży Polaków w wieku 15 i więcej lat (w mln)
Lato 2010
Lato 2011
Zmiana 11/10
Długookresowe 70,1 64,4 −8%
Krótkookresowe 10,1 10,0 −1%
Krajowe (ogółem) 80,2 74,4 −7%
Źródło: szacunki na podstawie badań ankietowych Instytutu Turystyki.
W lecie 2011 roku w strukturze krajowych wy- jazdów turystycznych Polaków w wieku 15 i więcej lat wyjazdy w celach typowo turystycznych miały mniejszy udział niż w lecie 2010; w celu odwiedze- nia krewnych lub znajomych – większy (rys. 5 i 6).
W lecie 2011 roku celem 58% podróży była typowa turystyka, a 34% – odwiedziny. Spośród 12,55 mln krajowych wyjazdów mieszkańców Polski 6,3 mln to wyjazdy w celach typowo turystycznych, w tym dwie trzecie stanowiły długookresowe, a jedną trzecią – krótkookresowe. W lecie 2010 roku takich wyjazdów było 7,4 mln.
Rys. 1. Cele krajowych wyjazdów długookreso- wych w lecie 2010 roku
Turystyczno- wypoczynkowy
71%
Odwiedziny u krewnych lub
znajomych 21%
Służbowy 5%
Inne 3%
Razem: 6,95 mln
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Rys. 2. Cele krajowych wyjazdów długookreso- wych w lecie 2011 roku
Turystyczno- wypoczynkowy
66%
Odwiedziny u krewnych lub
znajomych 25%
Służbowy 4% Inne
5%
Razem: 6,7 mln
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Rys. 3. Cele krajowych wyjazdów krótkookreso- wych w lecie 2010 roku
Turystyczno- wypoczynkowy
48%
Odwiedziny u krewnych lub
znajomych 41%
Służbowy 8%
Inne 3%
Razem: 5,1 mln
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Rys. 4. Cele krajowych wyjazdów krótkookreso- wych w lecie 2011 roku
Turystyczno- wypoczynkowy
45%
Odwiedziny u krewnych lub
znajomych 50%
Służbowy
3% Inne
2%
Razem: 4,15 mln
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Rys. 5. Cele krajowych wyjazdów turystycznych ogółem w lecie 2010 roku
Turystyczno- wypoczynkowy
61%
Odwiedziny u krewnych lub
znajomych 29%
Służbowy 7%
Inne 3%
Razem: 12,05 mln
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Rys. 6. Cele krajowych wyjazdów turystycznych ogółem w lecie 2011 roku
Turystyczno- wypoczynkowy
58%
Odwiedziny u krewnych lub
znajomych 34%
Służbowy 4% Inne
4%
Razem: 10,85 mln
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 8. Cele krajowych podróży długookreso- wych (%)
Lato 2010
Lato 2011
Turystyczno-wypoczynkowy 71 66
Odwiedziny u krewnych, znajomych 21 25
Służbowy 5 4
Zdrowotny 1 3
Religijny – –
Inny 2 2
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 9. Cele krajowych podróży krótkookreso- wych (%)
Lato 2010
Lato 2010
Turystyczno-wypoczynkowy 48 45
Odwiedziny u krewnych, znajomych 41 50
Służbowy 8 3
Zdrowotny – –
Religijny 1 1
Inny 2 1
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 10. Sposób organizacji krajowych podróży długookresowych (%)
Lato 2010
Lato 2011
Całkowicie biuro podróży 2 1
Częściowo biuro podróży 1 2
Całkowicie zakład pracy lub inna instytucja 3 3 Częściowo zakład pracy lub inna instytucja 5 5
Samodzielnie 89 89
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 11. Sposób organizacji krajowych podróży krótkookresowych (%)
Lato 2010
Lato 2011
Całkowicie biuro podróży – 1
Częściowo biuro podróży – 1
Całkowicie zakład pracy lub inna instytucja 3 3 Częściowo zakład pracy lub inna instytucja 3 3
Samodzielnie 94 92
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 12. Rodzaj zakwaterowania podczas krajo- wych podróży długookresowych (%)
Lato 2010
Lato 2011
Hotel, motel 6 5
Pensjonat 17 19
Ośrodek wczasowy 12 10
Dom pracy twórczej − –
Schronisko, dom wycieczkowy − 2
Sanatorium 1 2
Kwatera agroturystyczna 7 7
Inna kwatera 11 10
Domek kempingowy 4 3
Namiot (przyczepa) nieodpłatnie 3 −
Namiot (przyczepa) płatnie 2 2
Mieszkanie krewnych na wsi 12 13 Mieszkanie krewnych w mieście 17 19
Domek na działce 6 4
Inny 2 4
Tab. 13. Rodzaj zakwaterowania podczas krajo- wych podróży krótkookresowych (%)
Lato 2010
Lato 2011
Hotel, motel 12 8
Pensjonat 5 8
Ośrodek wczasowy 4 4
Dom pracy twórczej – –
Schronisko, dom wycieczkowy 1 −
Sanatorium – –
Kwatera agroturystyczna 2 2
Inna kwatera 5 7
Domek kempingowy 6 9
Namiot (przyczepa) nieodpłatnie 4 8
Namiot (przyczepa) płatnie 1 1
Mieszkanie krewnych na wsi 23 21 Mieszkanie krewnych w mieście 26 27
Domek na działce 9 3
Inny 2 2
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 14. Środki transportu wykorzystywane podczas krajowych podróży długo- okresowych (%)
Lato 2010
Lato 2011
Samochód osobowy 76 79
Inny samochód 2 −
Pociąg 14 15
Kursowy autobus 4 4
Komunikacja podmiejska – –
Autokar 4 2
Motocykl, rower – –
Samolot – –
Wodny środek transportu – –
Inny rodzaj podróżowania – −
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 15. Środki transportu wykorzystywane podczas krajowych podróży krótko- okresowych (%)
Lato 2010
Lato 2011
Samochód osobowy 76 72
Inny samochód 1 1
Pociąg 13 13
Kursowy autobus 7 6
Komunikacja podmiejska – 2
Autokar 3 5
Motocykl, rower – 1
Samolot – –
Wodny środek transportu – –
Inny rodzaj podróżowania − –
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Rys. 7. Natężenie krajowego ruchu turystycznego w lecie 2011 r. według województw i liczby podróży długookresowych (mln)
Uwaga: łączna liczba wizyt w poszczególnych województwach jest o 0,4 mln większa niż liczba podróży, gdyż część osób podczas jednej podróży odwiedziła więcej niż jedno województwo.
Źródło: szacunki na podstawie badań ankietowych Instytutu Turystyki.
Rys. 8 Natężenie krajowego ruchu turystycznego w lecie 2011 r. według województw i liczby podróży krótkookresowych (mln)
Źródło: szacunki na podstawie badań ankietowych Instytutu Turystyki.
<0,05
0,35 0,55
0,3 0,35
0,15 0,35 0,4
0,25
0,25
0,15 0,65
0,1 1,45 0,5
1,3
Razem: 6,7 mln
Razem: 4,15 mln
0,15 0,3
0,2
0,05 0,2 0,25
0,1 0,25 0,1 0,45
0,1
0,15 0,25 0,55 0,6
0,45
Rys. 9 Natężenie krajowego ruchu turystycznego w lecie 2011 r. według województw i liczby krajowych podróży turystycznych ogółem (mln)
Uwaga: łączna liczba wizyt w poszczególnych województwach jest o 0,4 mln większa niż liczba podróży, gdyż część osób podczas jednej podróży odwiedziła więcej niż jedno województwo.
Źródło: szacunki na podstawie badań ankietowych Instytutu Turystyki.
III. Wyjazdy zagraniczne
Według szacunków Instytutu Turystyki, w lecie 2011 roku Polacy w wieku 15 i więcej lat uczestniczyli w 1,95 mln turystycznych podróży za granicę (o 17%
mniej niż rok wcześniej), czyli podróży połączonych co najmniej z jednym noclegiem poza granicami kra- ju. W porównaniu z latem 2010 roku obserwujemy spadek zarówno liczby zagranicznych wyjazdów dłu- gookresowych (na 5 i więcej dni), jak i krótkookreso- wych (na 2-4 dni). Średnia długość pobytu spadła z 10,3 do 10,0 noclegów. Polscy turyści najczęściej odwiedzali Niemcy, Chorwację, Czechy, Słowację i Włochy.
Tab. 16. Zagraniczne podróże Polaków w wieku 15 i więcej lat połączone co najmniej z jednym noclegiem w innym kraju (w mln)
Lato 2010
Lato 2011
Zmiana 11/10
Długookresowe 1,85 1,65 −11%
Krótkookresowe 0,5 0,3 −40%
Zagraniczne ogółem 2,35 1,95 −17%
Źródło: szacunki na podstawie badań ankietowych Instytutu Turystyki.
Tab. 17. Średnia długość pobytu podczas zagra- nicznych podróży Polaków w wieku 15 i więcej lat (liczba noclegów)
Lato 2010
Lato 2011
Długookresowe 12,3 11,5
Krótkookresowe 2,3 2,0
Zagraniczne ogółem 10,3 10,0
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 18. Liczba noclegów podczas zagranicz- nych podróży Polaków w wieku 15 i więcej lat (w mln)
Lato 2010
Lato 2011
Zmiana 11/10
Długookresowe 22,9 19,1 −17%
Krótkookresowe 1,1 0,5 −55%
Zagraniczne ogółem 24,0 19,6 −18%
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 19. Zagraniczne wyjazdy polskich turystów według odwiedzanych krajów (w mln)
Lato 2010
Lato 2011 Razem wyjazdów turystycznych 2,35 1,95
Niemcy 0,45 0,25
Chorwacja 0,2 0,2
Czechy 0,15 0,2
Słowacja * 0,2
Włochy 0,1 0,2
Egipt 0,1 0,1
Hiszpania * 0,1
Wielka Brytania 0,1 0,1
Francja 0,2 *
Litwa 0,2 *
Bułgaria 0,1 *
Grecja 0,1 *
Holandia 0,1 *
Inne 0,75 0,7
* Poniżej 0,1 mln.
Uwaga: suma wizyt w poszczególnych krajach była większa niż liczba wyjazdów turystycznych, gdyż część osób podczas jednej podróży odwiedziła kilka krajów.
Źródło: szacunki na podstawie badań ankietowych Instytutu Turystyki.
Razem: 10,85 mln
0,85 0,5 0,1 0,5 0,3
0,45 0,4 0,6
0,25 0,8 0,5
0,8
0,35 2,0 1,1
1,75
Rys. 10. Cele zagranicznych podróży Polaków w lecie 2010 roku
Turystyczno- wypoczynkowy
63%
Odwiedziny u krewnych lub
znajomych 16%
Służbowy 15%
Inne 6%
Razem: 2,35 mln
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
W lecie 2011 roku celem prawie trzech czwar- tych zagranicznych wyjazdów Polaków była typowa turystyka. W ogólnej liczbie 1,95 mln wszystkich po- dróży za granicę było takich wyjazdów 1,45 mln (w 2010 r. – 1,5 mln); liczbę wyjazdów w odwiedziny szacuje się na 0,4 mln, wyjazdów służbowych – na 0,1 mln.
Rys. 11. Cele zagranicznych podróży Polaków w lecie 2011 roku
Turystyczno- wypoczynkowy
74%
Odwiedziny u krewnych lub
znajomych 20%
Służbowy 5% Inne
1%
Razem: 1,95 mln
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 20. Cele zagranicznych podróży Polaków
Lato 2010
Lato 2011
Turystyczno-wypoczynkowy 63 74
Odwiedziny u krewnych, znajomych 16 20
Służbowy 15 5
Szkoleniowy 1 –
Religijny 1 1
Zdrowotny − –
Inny 4 −
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 21. Sposób organizacji podróży zagranicz- nych (%)
Lato 2010
Lato 2011
Całkowicie biuro podróży 27 32
Częściowo biuro podróży 1 4
Całkowicie zakład pracy lub inna instytucja 8 3 Częściowo zakład pracy lub inna instytucja 9 1
Samodzielnie 55 60
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 22. Baza noclegowa wykorzystywana pod- czas podróży zagranicznych (%)
Lato 2010
Lato 2011 Hotel, motel, pensjonat, zajazd 49 47
Ośrodek wczasowy 2 5
Dom wycieczkowy, schronisko − 3
Wynajęty domek wakacyjny 1 6
Wynajęta kwatera prywatna 8 8
Mieszkanie krewnych lub znajomych 32 27
Domek kempingowy 4 2
Namiot, przyczepa kempingowa 2 2
Sanatorium – –
Inne 2 −
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 23. Środki transportu wykorzystywane podczas podróży zagranicznych (%)
Lato 2010
Lato 2011
Samochód osobowy 40 51
Inny samochód 2 −
Pociąg 3 4
Kursowy autobus 2 2
Autokar 19 11
Motocykl, rower 1 −
Prom 1 –
Samolot 31 32
Inny rodzaj podróżowania 1 –
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
IV. Wydatki na wyjazdy turystyczne
Badania Instytutu Turystyki wykazały, że w lecie 2011 roku 28% wydatków na krajowe podróże długo- okresowe Polacy ponieśli przed wyjazdem, w miejscu zamieszkania; na krajowe podróże krótkookresowe – 29%, na podróże zagraniczne – 59%.
W lecie 2011 roku dzienne średnie wydatki Po- laków na krajowe wyjazdy długookresowe były o 28% wyższe niż w lecie 2010 roku, na krajowe wyjazdy krótkookresowe – o 5% wyższe, na wyjaz- dy zagraniczne o 6% wyższe. Na cały krajowy wy- jazd obejmujący 5 i więcej dni mieszkańcy Polski w okresie wakacji 2011 roku wydawali o 22% więcej niż rok wcześniej, na krajowy wyjazd na 2-4 dni – o 12% więcej, na wyjazd zagraniczny – o 4% wię- cej, licząc w PLN.
Tab. 24. Przeciętne wydatki na krajowe podróże dłu- gookresowe w lecie 2011 roku (PLN)
Na podróż
Przeliczone na dzień pobytu Poniesione przed podróżą 348 33 Poniesione podczas podróży 908 86
Ogółem 1 256 119
Uwaga: do obliczenia przeciętnych wydatków na dzień pobytu przyjęto średnią długość pobytu 10,6 dnia (średnia liczba noclegów zwiększona o 1).
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 25. Przeciętne wydatki na krajowe podróże krótkookresowe w lecie 2011 roku (PLN)
Na podróż
Przeliczone na dzień pobytu Poniesione przed podróżą 110 35 Poniesione podczas podróży 263 83
Ogółem 373 118
Uwaga: do obliczenia przeciętnych wydatków na dzień pobytu przyjęto średnią długość pobytu 3,2 dnia (średnia liczba noclegów zwiększona o 1).
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Tab. 26. Przeciętne wydatki na podróże zagranicz- ne w lecie 2011 roku (PLN)
Na podróż
Przeliczone na dzień pobytu Poniesione przed podróżą 1 230 112 Poniesione podczas podróży 849 77
Ogółem 2 079 189
Uwaga: do obliczenia przeciętnych wydatków na dzień pobytu przyjęto średnią długość pobytu 11,0 dnia (średnia liczba noclegów zwiększona o 1).
Źródło: badania Instytutu Turystyki.
Jerzy Łaciak, Warszawa, październik 2011 r.