!*' SŁOWNIK SZTUKI WCZESNOCHRZEŚCIJAŃSKIEJ
S ło w n ik , k tó r y zam ierzamy p rzy g o to w a ć, ma z a za d a n ie w y p e łn ić d o t k l i - - wą lu k s w p o ls k i e j l i t e r a t u r z e en cyk lop ed yczn ej 1 popularnonaukow ej. N ie ma bowiem, jak d otąd ,w ję z y k u p olsk im sło w n ik a za w ie ra ją ce g o s z e rok ą ln rorm d cję z za k resu a r c h e o lo g ii i s z t u k i w c z e sn o c h r z e śc ija ń s k i e j . S łow nik n asz b ę d z ie p e ł n i ł r o l ę przew odnika wóród faktów 1 wy d arzeń z e ó w ia ta s z t u k i w c z e s n o c h r z e ś c ij a ń s k ie j , a ta k ż e sta n o w ił u z u p e łn ie n ie do "Słow nika w c z e s n o c h r z e ś c ija ń s k ie g o p iśm ien n ictw a" opraoowanego p rzez J.M .Saym usiaka i M .S ta r o w iey sk ieg o . C z y te ln ik b ę d z ie mógł z n a le ź ć w nim n a j c z ę ś c ie j sp otyk ane ter m in y , fa k ty 1 naz w isk a z d z ie d z in y a r o h e o l o g i l , h i s t o r i i s z t u k i 1 ż y c ia cod zien n ego sta r o ż y tn y c h o h r z e ś c ija n od ozasów a p o s to ls k lo h do I I Soboru N ic e j s k ie g o na W schodzie /T 8 T / i do ok resu s t a b i l i z a c j i ś w ia ta śródziem nom orskiego po o k r e s ie wędrówek ludów na Z achodzie /V I I I w . / . N iże j p o d p isa n i a u to r zy sło w n ik a b io r ą o d p o w ie d z ia ln o ść za k o n c ep cję d z i e ł a , j e g o układ ora z t r e ś ć w ię k s z o ś o i h a s e ł . Tylko n ie k tó r e z n ich zo s ta n ą n ap isan e p rze z innych autorów zap roszon ych do w sp ó łp ra cy .
T r eść h a s e ł u w zg lęd n ia ć b ę d z ie najnow sze o d k r y cia a r c h e o lo g ic z ne i w yniki badań naukowych. P o sz c z e g ó ln e h a s ła zao p a trzo n e będą w b i b l i o g r a f i ę u m o żliw ia ją o ą cz y te ln ik o m o r i e n t a c j ę w podstawowej l i t e r a tu r z e p rzed m iotu . W osobnym a n e k sie p rzed staw ion a z o s t a n ie kom p le t n a p o lsk a b i b l i o g r a f i a na tem at a r c h e o lo g ii i s z t u k i w czesno c h r z e ś c i j a ń s k i e j . U zu pełn ien iem t r e ś c i h a s e ł b ę d z ie m a te r ia ł i l u s t r a cy jn y w p o s t a c i map, planów o ra z z d ję ć zabytków s z t u k i w cz esn o ch rz eś
c i j a ń s k i e j . ,
H a sła , k tó r o w słow n ik u będą u ło żo n e w porządku a lfa b ety czn y m , p o d z i e l i ć można na osiem ob szern ych grup tem atyoznych. i . to p o g ra f i c z n e , za w ie ra ć będą om ówienie t o p o g r a f ii 1 z n a le z is k a r c h e o lo g ic z nych na t e r e n i e różnych m ie jsc o w o śc i i p r o w in c ji Imperium Romanum,
476
-jak np. Antiochia, Betlejem, Cylicja, Dura Europos, Egipt, FilPppt, Gerasa, Malta, Noricum, Rawenna, Syria. 2. dotyczące cmentarzy 1 ar chitektury sepulkralnej, m.ln. aroosolium, cubioulum, hypogeum, fossor, katakumby, looulus, memoriae, refrlgerium. a. związane z chrześcijańską arohitekturą sakralną, np. bazylika, baptysterium, oonsignatorium, domus eoclesiae, dlaconloon, empory, fenestella confessionis, klasztor, mensa, narteks, ołtarz, pastoforla. 4. ze sztuki wczesnochrześcijańskiej omawiająoe pcszozególne jej działy, jak np. iluminacjo książkowe, sarkofagi, ceramikę, mozaiki. 5. iko nograficzne omawiające symbolikę i Ikonografię najczęściej występu jących przedstawień, jak np. Abraham, Daniel,Dobry Pasterz, Jonasz, kotwica, Noe, crant. Piotr św., ryba. 8. zajmujące się formą, deko racją i użyciem wczesnochrześcijańskich przedmiotów codziennego użyt ku oraz sprzętów kultowyoh, jak np. ampułki, dyptychy, kadzielnloe, kielichy, lampy, relikwiarze, szaty liturgiczne, świeczniki. T. do tyczące źródeł pisanych przydatnych w badaniach archeologicznych, jak np. acta martyrum, ltineraria, kalendarze, martyrologia. 8. przed stawia biogramy zasłużonych badaczy z dziedziny sztuki wczesnochrześ cijańskiej, jak np. A.Boslo, J.Bilczewski, F.J.DBlger, A,.Ferrua, E.Josl, Th.Klauser, A.Kwieolńskl.
Objętość słownika zaplanowano na 70-80 arkuszy autorskich, a zakończenie opracowania oałości na rok i986. Słownik sztuki wczes nochrześcijańskiej przeznaczony będzie nie tylko dla szerokiego krę gu czytelników, lecz także dla studentów aroheologii wczesnochrześ cijańskiej, patrologii i historii Kośoioła.
E.Jastrzębowska - T.Głogowski Warszawa
2. Jejt już gotowy nowy polski przekład "Ostawiusza" Minucju- sza Feliksa opracowany przez doo. Mariana Szarmacha /Toruń, Uniw. M.Kopernika/ np podstawie najnowszego teubnerowskiego krytycznego wydania B.Kytzlera; jego druk przewidziany jest w serii wydawniozej "Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy". Tenże autor złożył do druku w trzecim numerze "]!tudes de Philologle Classiąue" /Toruń/ artykuł pt. "Mlnucius Feliz und dle Zweito Spphlstik".
