Maria Cybulska
"Nowy k. c. w gospodarce
uspołecznionej", Jan Topiński,
"Prawo i Życie", 1965, nr 1 :
[recenzja]
Palestra 9/2(86), 73
Nr 2 (86) P rzegląd p ra s y p raum lczej 7S
J a n T o p i ń s k i om aw ia now y kodeks cyw ilny z p u n k tu w id zen ia o b ro tu u sp o łecznionego w a rty k u le , k tó ry nosi ty tu ł:
Nowy l .c. w gospodarce uspołecznionej
A u to ra in te re s u ją p e rsp e k ty w y o d d ziały w a n ia k o d ek su cyw ilnego n a praw o o b ro tu uspołecznionego. M echanizm a p a r a tu gospodarczego i jego fu n k cjo n o w a n ie o p ie ra się na p rze p isac h o p la n o w a n iu i z a rząd z an iu gospodarką. Z przepisów ty c h w eszło do k.c. szereg n o rm isto tn y ch dla sto su n k ó w cyw ilnopraw nych, ja k np. p rzepisy o n iepodzielnym fu n d u szu w łasności społecznej (art. 123 § -1), o u p ra w n ie n ia ch zarząd có w m ien ia ogólnonarodow ego (a rt. 128 § 2), o p o d sta w ac h sp o ru p rze d - um ow nego (art. 397—404).
„ J a k zachow a się kodeks cyw ilny w o b ec istn ie ją c e j n ad b u d o w y p ra w n e j gospo d a rk i u sp o łeczn io n ej?”
A u to r sy g n alizu je, że w a rt. IX przep. w prow . k.c. w y m ieniono szereg ak tó w p raw n y ch szczebla ustaw ow ego, k tó re zo stały uchylone, n a to m ia st a k ty n o rm aty w n e R ad y M in istró w oraz in n y c h n aczelnych o rg an ó w za ch o w u ją n a d a l sw ą moc. W ko n sek w en cji zatem w ejście w życie k.c. nie b u rz y dotychczasow ej nad b u d o w y p ra w n e j, p rzeciw nie, kończy zad aw n io n y sp ó r n a te m a t w alo ru ak tó w niższego rzędu i usu w a w szelkie w ątpliw ości co d o ich legalności. P o n a d to a rt. 2 kodeksu p rze w id u je, że w w y p ad k a ch , gdy w ym agać tego b ęd ą szczególne p o trze b y o b ro tu m iędzy je d n o stk a m i gosp o d ark i uspołecznionej, o rg an a k ie ru ją c e gosp o d ark ą m ogą ureg u lo w ać te sto su n k i w sposób odm ienny od przepisów k.c.
O p ra w a c h i obow iązkach stro n decydow ać w ięc b ęd ą nie ty lk o p rze p isy k.c. i w ola stro n , ale ta k ż e a k ty n o rm aty w n e w y d aw an e przez R a d ę M inistrów i u p o w a żnione przez nią organa. N adbudow a p ra w n a gosp o d ark i uspołecznionej sk ła d a się bow iem aż z trzech system ów p ra w n y c h : sy stem u a d m in istra cy jn e g o , fin a n so w ego i cyw ilnego.
„O ty m , ja k ie są p ra w a i obow iązki podm iotów sto su n k ó w p raw n y ch gospo d a rk i uspołecznionej — k o n k lu d u je a u to r — rozstrzy g ać będzie obok kodeksu cy w iln eg o złożony zespół p rzepisów u sta w o d aw stw a gospodarczego”.
Kodeks postępowania cywilnego
om aw ia Z bigniew R e s i c h w a rty k u le pod tym że ty tu łem .
Na w strp ie a u to r p o d k re śla znaczenie h isto ry c zn e w ejścia w życie kodeksu p o stę p o w an ia cyw ilnego, k tó ry je st trze cim polskim ak tem p ra w n y m z te j dziedziny (pom ija;'ąc a k ty p ra w n e „zaborcze”). P ierw szy m b y ł p o stę p ek sądow y, tzw. fo rm u ła
processus z 15 3 r., d ru g im k.p.c. z 1933 r., a trze cim u sta w a z d n ia 17 listo p a d a
1964 r. z a w ie ra ją c a now y k.p.c.
P o d staw ą p ra c k o d y fik ac y jn y ch był k.p.c. z 1933 r. P rzy g o to w an ie now ego a k tu ustaw odaw czego poprzedziło szereg now el, z k tó ry c h szczególne znaczenie m iała n ow ela z 20 lipca 1950 r. O grom ny w p ły w na p ra c e k o d y fik ac y jn e m iało ró w n ie i b ogate orzecznictw o i lit e r a tu r a p raw n ic za, a ta k ż e p ierw szy p ro je k t k.p.c., o p ra cow any w 1955 r. p rzed u tw o rzen iem K om isji K o d y fik ac y jn ej przez zespół pow o ła n y przez M ini tr a S p ra w ied liw o :ci. P o u tw o rze n iu K om isji K o d y fik acy jn ej p rac ę p rz e ją ł u tw o rzo n y w 1956 r. zespół p ra w a cyw ilnego procesowego.
' N ow y k p.c. u trw a la z a sa d y procesu, k tó re u k sz ta łto w a ły się w ciągu la t. A u to r — o m a w iają c te z a sa d y — ja k o p ie rw sz ą w y su w a zasad ę p ra w d y o b ie k
