J. R.
Dopuszczenie do wykonywania
zawodu adwokata w USA i Japonii
Palestra 8/1(73), 67-69
1964
N r 1 (73) Z a g r a n i c z n a p ra s a p r a w n i c z a 67
w y m . O d p o w ie d z ia ln o ś ć je g o m o że b y ć z a o s trz o n a (do w y s o k o ś c i d w u k r o tn e j w a rto ś c i p e łn e j sz k o d y ), je ż e li p ra c o w n ik s p o w o d o w a ł sz k o d ę p rz e z p rz y w ła s z c z e n ie so b ie o k re ś lo n e j rz e c z y lu b p rz e z in n e u m y ś ln e z a c h o w a n ie się p r z e s tę p n e , p o le g a ją c e n a d z ia ła n iu lu b z a n ie c h a n iu .
W sp o só b s p e c y fic z n y u re g u lo w a n e z o sta ło z a g a d n ie n ie o d p o w ie d z ia ln o ś c i p r a c o w n ik a za b r a k i w p r z e d m io ta c h z in w e n ta ry z o w a n y c h . K o d e k s p r z e w id u j e w ta k ie j s y t u a c ji o d p o w ie d z ia ln o ś ć p ra c o w n ik a z a o strz o n ą . M oże się o n z w o ln ić od te j o d p o w ie d z ia ln o ś c i ty lk o w w y p a d k a c h w y ją tk o w y c h (p rzez w y k a z a n ie siły w y ż sz e j, p r z y p a d k u l u b p rz e z u d o w o d n ie n ie , że sz k o d a n a s tą p iła w w y n ik u p r z e s tę p s tw a l u b c z y n u n ie d o z w o lo n e g o p o p e łn io n e g o p rz e z o so b ę tr z e c ią , czem u p ra c o w n ik n ie m ó g ł z a p o b ie c p rz y z a s to s o w a n iu n ie z b ę d n y c h ś r o d k ó w o s tro ż n o ści). S tą d te ż w d o k tr y n ie z w y k ło się p o d k re ś la ć , że o d p o w ie d z ia ln o ść p r a c o w n ik a w teg o ro d z a ju w y p a d k a c h je s t tz w . o d p o w ie d z ia ln o śc ią o b ie k ty w n ą w p r z e c i w ie ń s tw ie d o o g ó ln y c h re g u ł o k r e ś la ją c y c h o d p o w ie d z ia ln o ść m a t e r i a l n ą p r a c o w n ik a , k tó r e się o p ie r a ją n a z a sa d z ie w in y . O m ó w io n e p rz e p is y d o ty c z ą c e o d p o w ie d z ia ln o śc i m a te r i a ln e j p r a c o w n ik a m a j ą c h a r a k t e r n o rm b e z w z g lę d n ie o b o w ią z u ją c y c h . U m o w a , n a m o cy k tó r e j p r a o o w n ik z o b o w ią z a łb y się d o o d p o w ie d z ia ln o ś c i w y ż sz e j od p rz e w id z ia n e j w k o d e k s ie , j e s t n ie w a ż n a . Z a n ie w a ż n ą u z n a n a j e s t ta k ż e u m o w a , n a m o cy k tó r e j p r a c o w n ik zo b o w ią z a łb y się do d a n ia o d s z k o d o w a n ia osobie tr z e c ie j za sz k o d ę , j a k ą w y rz ą d z i j e j w to k u w y k o n y w a n ia c zy n n o ści p ra c o w n ic z y c h , je ś li o d p o w ie d z ia ln o ś c ią z a n ią u s ta w a o b a r c z a w y łą c z n ie p ra c o d a w c ę .
D o p u szcze n ie do w y ko n yw a n ia zaw odu a d w o k a ta
w U S A i Japonii
s ta n o w i p r z e d m io t o p r a c o w a n ia K . O h i r y i G. S t e v e n s a , o g ło sz o n e g o w n rz e 1/1963 k w a r t a l n i k a W a s h in g to n L a w R e v ie w . A ż e b y m ó c w y k o n y w a ć z a w ó d p r a w n ik a w J a p o n ii, n a le ż y z d a ć e g z a m in p a ń s tw o w y p rz e d s p e c ja ln y m k o m ite te m e g z a m in a c y jn y m , k tó r e g o tr z e j c z ło n k o w ie r e p r e z e n tu j ą s ą d o w n ic tw o , m in is te r s tw o s p r a w ie d liw o ś c i i a d w o k a tu r ę , o ra z o d b y ć d w u le tn i ą p r a k t y k ę . N a le ż y p o d k re ś lić , że o d k a n d y d a ta n ie w y m a g a się u k o ń c z e n ia s tu d ió w p ra w n ic z y c h . W ięk szo ść je d n a k ż e k a n d y d a tó w z a z w y c z a j s t u - 1/1963 k w a r t a l n i k a W a s h in g to n L a w R e v ie w . T e n s y s te m k o n tr a s tu j e z m e to d ą p r z y j ę tą w ty m z a k re s ie w U S A , g d z ie n ie w y m a g a s ię z d a n ia e g z a m in u p a ń stw o w e g o . K a ż d y z 50 s ta n ó w , D y s tr y k t C o lu m b ia o ra z k a ż d y f e d e r a ln y s ą d d y s t r y k tu m a j ą s w o je w ła s n e r e g u ły i w y m a g a n ia , n ie z b ę d n e do d o p u s z c z e n ia p r a w n ik a do w y k o n y w a n ia z a w o d u . R o z m a ite s ta n y p r z e w id u ją p rz y ty m o d m ie n n e w a r u n k i co do w y k s z ta łc e n ia w y m a g a n e g o p rz y d o p u s z c z e n iu do w y k o n y w a n ia z a w o d u p r a w n ik a . N o r m a ln ą d r o g ą d o o s ią g n ię c ia k a r i e r y p ra w n ic z e j są 3 -le tn ie s tu d ia w je d n e j ze sz k ó ł p r a w n ic z y c h (la w -s c h o o l), a p r o b o w a n y c h p rz e z A m e r ic a n B a r A s s o c ia tio n lu b n a jw y ż s z ą s t a n o w ą in s ta n c ję s ą d o w ą . J e d n a k ż e w 18 s ta n a c h z e z w a la się n a o d b y c ie ta k i c h s t u d ió w w k a n c e l a r ii p r a w n ic z e j (la w o ffic e s t u d y z a m ia s t la w s c h o ll s tu d y ) .P o d o b n ie ja k w J a p o n i i w ię k sz o ść a m e r y k a ń s k ic h k a n d y d a tó w n a p r a w n ik ó w m u s i p o d d a ć się e g z a m in o w i, n a d z o ro w a n e m u z a z w y c z a j p rz e z w ła d z e p a ń s tw o w e ( w y ją t e k s ta n o w ią s ta n y : A la b a m a , M o n ta n a , W e st V irg in ia i W is c o n sin , g d z ie
Z a g r a n i c z n a p r a s a p r a w n i c z a N r 1 (73) d o p u s z c z a s ię d o w y k o n y w a n ia z a w o d u n a p o d s ta w ie d y p lo m u u k o ń c z e n ia u z n a n e j s ta n o w e j sz k o ły p r a w n ic z e j; w sz e re g u s ta n ó w m o ż n a to o s ią g n ą ć ró w n ie ż n a p o d s ta w ie s p e c ja ln y c h n a d z w y c z a jn y c h r e g u ł d o ty c z ą c y c h w e te r a n ó w o ra z o só b ro z p o c z y n a ją c y c h s łu ż b ę w o js k o w ą ). W J a p o n i i d o p u sz c z a się p r z y ję c ie w p o c z e t a d w o k a tu r y b ez z ło ż e n ia s p e c j a l n e g o e g z a m in u o sób, k tó r e : 1) p r a c o w a ły w b iu r z e S ą d u N a jw y ż sz e g o , 2) p o u z y s k a n iu k w a lif ik a c ji p r a k t y k a n tó w s ą d o w y c h z a jm o w a ły s ta n o w is k o s ę d z ie g o w te w . s u m m a r y c o u r t ( j e s t t o s ą d ro z p o z n a ją c y n ie k t ó r e d r o b n e k a te g o r ie s p r a w ), p r o k u r a to r a lu b in n e s ta n o w is k o w y lic z o n e w u s ta w ie — p rz e z o k r e s co n a jm n ie j 5 la t, 3) z a jm o w a ły s ta n o w is k a p r o f e s o r a lu b z a s tę p c y p ro f e s o ra w o k re ś lo n y c h u c z e l n ia c h p ra w n ic z y c h — p rz e z o k r e s co n a jm n ie j 5 la t. N ie m o ż e w y k o n y w a ć z a w o d u a d w o k a ta o so b a , k tó r a : 1) b y ła s k a z a n a n a k a r ę w ię z ie n ia n a o k r e s p rz e s z ło 30 d n i,
2) b y ła p o z b a w io n a u rz ę d u w d ro d z e są d o w e g o o rz e c z e n ia d y s c y p lin a rn e g o , 3) z o s ta ła u b e z w ła s n o w o ln io n a c a łk o w ic ie lu b c z ę ścio w o o rz e c z e n ie m s ą d o w y m , 4) j e s t n ie z r e h a b ilito w a n y m b a n k r u t e m . O so b a , k t ó r a z d a ła p o m y ś ln ie e g z a m in i o d b y ła p r a k ty k ę s ą d o w ą , p o w in - n a b y ć p o te m z a r e j e s t r o w a n a w J a p o ń s k ie j F e d e r a c ji S to w a rz y s z e ń P r a w n ic z y c h (J a p a n F e d e r a tio n o f B a r A s s o c ia tio n s ) ma w n io s e k o k r e ś lo n e g o s to w a r z y s z e n ia m ie js c o w e g o . A b y w ię c m ó c u p r a w ia ć z a w ó d a d w o k a ta , n a le ż y b y ć c z ło n k ie m je d n e g o z m ie js c o w y c h s to w a r z y s z e ń a d w o k a tó w . W y m ie n io n e sto w a rz y s z e n ie m ie js c o w e m a p r a w o o d m ó w ić p r z y ję c ia w p o c z e t s w o ic h c z ło n k ó w o so b y , k tó r a : 1) m o ż e n a r a z ić n a s z w a n k p o rz ą d e k lu b d o b re im ię s to w a r z y s z e n ia a d w o k a tó w , 2) u w a ż a n a j e s t za n ie o d p o w ie d n ią do w y k o n y w a n ia z a w o d u z p o w o d u złeg o s ta n u p s y c h ic z n e g o lu b fizy czn eg o ,
3) z a jm o w a ła n a d a n y m te r e n ie o k r e ś lo n e s ta n o w is k o p u b lic z n e n a ro k p rz e d z ło ż e n ie m w n io s k u o p rz y ję c ie do a d w o k a tu r y , je ż e li b y ło b y rz e c z ą n ie w ła ś c iw ą ze z w o lić je j n a w y k o n y w a n ie n a ty m te r e n ie p r a k t y k i a d w o k a c k ie j.
O d ta k ie j o d m o w y p r z y s łu g u je o d w o ła n ie d o F e d e r a c ji, k tó r e j d e c y z ja m oże b y ć z a s k a r ż o n a d o są d u . K to z o s ta ł w p is a n y do r e j e s t r u F e d e r a c j i m im o is tn ie n ia o m ó w io n y c h w y ż e j p r z y c z y n c z y n ią c y c h go n ie z d o ln y m d o w y k o n y w a n ia z a w o d u a d w o k a ta , p o w in ie n b y ć z te g o r e j e s t r u s k re ś lo n y . P o n a d to s k r e ś le n ia teg o , o z n a c z a ją c e g o u s u n ię c ie z sz e re g ó w a d w o k a tu r y , m o ż n a d o k o n a ć w w y n ik u p o s tę p o w a n ia d y s c y p l in a r n e g o p rz e p ro w a d z o n e g o p rz e c iw k o a d w o k a to w i k tó r y :
1) p o g w a łc ił distotine p rze,pisy p r a w a o z a w o d z ie p ra w in ik a (th e L a w y e r s L a w ), 2) n a r u s z a p o s ta n o w c n ia te g o s to w a r z y s z e n ia a d w o k a tó w , k tó r e g o j e s t c z ło n k ie m , lu b r e g u ły J a p o ń s k ie j F e d e r a c ji S to w a rz y s z e ń A d w o k a tó w , 3) n a r a ż a n a s z w a n k p o rz ą d e k lu b d o b r ą r e p u t a c j ę s to w a r z y s z e n ia a d w o k a tó w , k tó r e g o j e s t c z ło n k ie m , 4) p o r t ę p u ją c w in n ' s r o só b , n a r u s z a g o d n o ść w ła s n ą w z w ią z k u z w y k o n y w a n ie m z a w o d u a d w o k a ta . K a r y d y s c y p lin a r n e p o z a u s u n ię c ie m z s z e re g ó w a d w o k a tu r y (d o k o n y w a n y m w tr y b ie s k r e ś le n ia z r e j e s tr u F e d e r a c ji) o b e jm u ją : n a g a n ę , z a w ie s z e n ie w w y k o n y w a n iu p r a k t y k i n a o k re s d o 2 l a t lu b n a k a z w y c o fa n ia s ię z c z ło n k o w s tw a w m ie js c o w y m s to w a r z y s z e n iu a d w o k a tó w .
t N r 1 (73) Z a g r a n i c z n a p ra s a p r a w n i c z a 69
P o s tę p o w a n ie d y s c y p lin a r n e n ie m o że b y ć w sz c z ę te p o u p ły w ie 3 l a t o d z d a r z e n ia s ię f a k t u , k tó r y m ó g łb y d a ć k u te m u p o d s ta w ę (in a c z e j w U S A , g d z ie w z a sa d z ie n ie o b o w ią z u je w ty m p rz e d m io c ie ż a d e n te r m in ).
Z s z e ro k ic h ro z w a ż a ń p r a w n o p o ró w n a w c z y c h co do z a g a d n ie ń z w ią z a n y c h z d o p u sz c z e n ie m d o w y k o n y w a n ia z a w o d u a d w o k a ta o ra z z p o z b a w ie n ie m te g o p r a w a w y n ik a p o d o b n e u ję c ie ty c h k w e s tii w U S A i w J a p o n ii ( k tó r a p o I I w o j n ie ś w ia to w e j z n a la z ła się p o d b a r d z o s iln y m w p ły w e m p r a w a U S A ) m im o — rz e c z ja s n a — is tn i e n ia ta k ż e s z e r e g u ró ż n ic (w U S A n p . m o ż n o ś ć w y k o n y w a n ia z a w o d u a d w o k a ta n ie łą c z y się z o b li g a to r y jn y m c z ło n k o s tw e m w Z r z e s z e n iu a d w o k a tó w ). P r a w a ty c h p a ń s tw c h a r a k t e r y z u j e p o d o b n a „ g ię tk o ś ć ” w s t a tu o w a n iu w a r u n k ó w w y m a g a n y c h do w y k o n y w a n ia z a w o d u a d w o k a ta o r a z p o d o b n e u ję c ie p r o b l e m a ty k i d y s c y p lin y a d w o k a c k ie j w r a z z w y n ik a ją c y m i z j e j n a ru s z e n ia u je m n y m i k o n s e k w e n c ja m i.
