KONKURS POLONISTYCZNY
DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO
II ETAP REJONOWY 12 listopada 2014
Ważne informacje:
1. Masz 90 minut na rozwiązanie wszystkich zadań.
2. Pisz długopisem lub piórem, nie używaj ołówka ani korektora. Jeżeli się pomylisz, przekreśl błąd i napisz ponownie.
3. Pisz czytelnie i zamieszczaj odpowiedzi w miejscu na to przeznaczonym. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
Życzymy powodzenia!
Maksymalna liczba punktów 40 100%
Uzyskana liczba punktów Podpis osoby sprawdzającej
Zadania od 1. do 2. dotyczą tekstu 1.
Tekst 1.
Julian Tuwim
Praca
I dzisiaj znowu w strof czworokąty Nieustępliwe rzeczy wtłaczać, Wyginać, ciosać, przeistaczać, Śród czterech linij – szukać piątej:
Żeby się na niej, utajonej, (Widomej ilu śród tysiąca?) Treść uświetliła, moc prężąca Struny napiętej i czerwonej.
Znowu przetapiać w ogniu spojrzeń Barwy na metal dźwięku lity, Wyczarowywać z faktów mity, Rozkrawać słów nerwowy korzeń.
Tak! Znowu! Znowu! Wciąż od nowa Wbijać się klinem coraz srożej:
Słowami w serca, sercem w słowa I trwać w uporze.
Zadanie 1. (0-5p.)
a) Określ, jaki rodzaj pracy wykonuje osoba mówiąca w wierszu. (0-1p.)
………...
...
...
b) Wypisz cztery cytaty, które opisują działania podmiotu mówiącego. Nazwij swoimi słowami te czynności. (0-4p.)
Cytat Działanie
Zadanie 2. (0-1p.)
Zaznacz właściwą odpowiedź.
Ostatnia strofa wiersza świadczy o tym, że postać mówiąca w wierszu a) jest znużona swoją pracą.
b) pragnie słowami pełnymi uczuć poruszać czytelników.
c) wierzy, że dzięki swojemu uporowi unowocześni świat.
d) nie potrafi skończyć rozpoczętego dzieła.
Zadania od 3. do 5. dotyczą tekstu 2.
Tekst 2.
Adam Mickiewicz
Burza
Zdarto żagle, ster prysnął, ryk wód, szum zawiei, Głosy trwożnej gromady, pomp złowieszcze jęki, Ostatnie liny majtkom wyrwały się z ręki,
Słońce krwawo zachodzi, z nim reszta nadziei.
Wicher z tryumfem zawył, a na mokre góry, Wznoszące się piętrami z morskiego odmętu, Wstąpił genijusz śmierci i szedł do okrętu, Jak żołnierz szturmujący w połamane mury.
Ci leżą na pół martwi, ów załamał dłonie, Ten w objęcia przyjaciół żegnając się pada, Ci modlą się przed śmiercią, aby śmierć odegnać.
Jeden podróżny siedział w milczeniu na stronie I pomyślił: szczęśliwy, kto siły postrada,
Albo modlić się umie, lub ma z kim się żegnać.
Zadanie 3. (0-4p.)
Wypisz cztery cytaty i nazwij cztery środki poetyckie, które zostały wykorzystane do opisu burzy w wierszu Adama Mickiewicza.
Cytat Środek poetycki
Zadanie 4. (0-2p.)
Podaj dwie różnice między strofami początkowymi (1. i 2.) i końcowymi (3. i 4.). Zwróć uwagę na budowę strof i obrazy poetyckie.
1...
...
...
2...
...
...
Zadanie 5. (0-1p.)
Zaznacz właściwą odpowiedź Sonet Burza jest
a) wyrazem tęsknoty za utraconą ojczyzną.
b) opowiadaniem o przygodach rozbitków.
c) epickim opisem groźnego żywiołu i ludzi w sytuacji zagrożenia.
d) lirycznym przedstawieniem uczuć bohatera w obliczu śmierci.
Zadania od 6. do 8. dotyczą tekstu 3.
Tekst 3.
- Ktoś ty? - spytał Mały Książę. - Jesteś bardzo ładny…
- Jestem lisem - odpowiedział lis.
- Chodź pobawić się ze mną - zaproponował Mały Książę. - Jestem taki smutny…
- Nie mogę bawić się z tobą - odparł lis. - Nie jestem oswojony.
- Ach, przepraszam - powiedział Mały Książę. Lecz po namyśle dorzucił: - Co znaczy
„oswojony”?
- Nie jesteś tutejszy - powiedział lis. - Czego szukasz?
- Szukam ludzi - odpowiedział Mały Książę. - Co znaczy „oswojony”?
- Ludzie mają strzelby i polują - powiedział lis. - To bardzo kłopotliwe. Hodują także kury, i to jest interesujące. Poszukujesz kur?
- Nie- odrzekł Mały Książę - szukam przyjaciół. Co to znaczy „oswoić”?
- Jest to pojęcie zupełnie zapomniane - powiedział lis. - „Oswoić” znaczy „stworzyć więzy”.
- Stworzyć więzy?
- Oczywiście - powiedział lis. - Teraz jesteś dla mnie tylko małym chłopcem, podobnym do stu tysięcy małych chłopców. Nie potrzebuję ciebie. I ty także mnie nie potrzebujesz. Jestem dla ciebie tylko lisem, podobnym do stu tysięcy innych lisów. Lecz jeśli mnie oswoisz, będziemy się nawzajem potrzebować. Będziesz dla mnie jedyny na świecie. I ja będę dla ciebie jedyny na świecie.
- Zaczynam rozumieć - powiedział Mały Książę. - Jest jedna róża… zdaje mi się, że ona mnie oswoiła…
[…]
- Poznaje się tylko to, co się oswoi - powiedział lis. - Ludzie mają zbyt mało czasu, aby cokolwiek poznać. Kupują w sklepach rzeczy gotowe. A ponieważ nie ma magazynów z przyjaciółmi, więc ludzie nie mają przyjaciół. Jeśli chcesz mieć przyjaciela, oswój mnie!
- A jak się to robi? - spytał Mały Książę.
- Trzeba być bardzo cierpliwym. Na początku siądziesz w pewnej odległości ode mnie, ot tak, na trawie. Będę spoglądać na ciebie kątem oka, a ty nic nie powiesz. Mowa jest źródłem nieporozumień. Lecz każdego dnia będziesz mógł siadać trochę bliżej…
[…] W ten sposób Mały Książę oswoił lisa. A gdy godzina rozstania była bliska, lis powiedział:
- Ach, będę płakać!
- To twoja wina - odpowiedział Mały Książę - nie życzyłem ci nic złego. Sam chciałeś, abym cię oswoił…
- Oczywiście - odparł lis.
- Ale będziesz płakać?
- Oczywiście.
- A więc nic nie zyskałeś na oswojeniu?
- Zyskałem coś ze względu na kolor zboża - powiedział lis, a później dorzucił: - Idź jeszcze raz zobaczyć róże. Zrozumiesz wtedy, że twoja róża jest jedyna na świecie. Gdy przyjdziesz pożegnać się ze mną, zrobię ci prezent z pewnej tajemnicy.
Mały Książę poszedł zobaczyć się z różami.
- Nie jesteście podobne do mojej róży, nie macie jeszcze żadnej wartości - powiedział różom.
- Nikt was nie oswoił i wy nie oswoiłyście nikogo. Jesteście takie, jaki był dawniej lis. Lecz zrobiłem go swoim przyjacielem i teraz jest dla mnie jedyny na świecie.
Róże bardzo się zawstydziły.
- Jesteście piękne, lecz próżne – powiedział im jeszcze.
– Nie można dla was poświęcić życia. Oczywiście moja róża wydawałaby się zwykłemu przechodniowi podobna do was. Lecz dla mnie ona ma większe znaczenie niż wy wszystkie razem, ponieważ ją właśnie podlewałem. […] Ponieważ jest… moją różą.
A. de Saint-Exupéry, Mały Książę, Warszawa 2003 s. 94-98
Zadanie 6. (0-1p.)
Mały Książę spotyka lisa na siódmej planecie swojej podróży. Wypisz mieszkańców pozostałych sześciu planet, które odwiedził Mały Książę.
………...
...
...
Zadanie 7. (0-3p.)
Na podstawie tekstu 3. napisz w kilku zdaniach, co sprawiło, że róża Małego Księcia była dla niego szczególna i jedyna na świecie.
………...
...
...
...
...
...
...
Zadanie 8. (0-2p.)
piękny: 1) wywołujący przyjemne wrażenie estetyczne; też: mający szczególną wartość 2) wyróżniający się najlepszymi cechami, właściwościami w swoim gatunku, w swojej klasie;
dorodny, pokaźny, okazowy;
/Na podstawie: Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, Warszawa 1996./
W którym z podanych znaczeń słownikowych używał słowa piękny Mały Książę? Swoje zdanie poprzyj wybranym cytatem z tekstu 3.
………...
...
...
...
...
Zadania od 9. do 11. dotyczą tekstu 4.
Tekst 4.
Ochy i achy
Na wernisażu wujka Grześka pojawiła się niemal cała rodzina Bartusia - i jego rodzice, i jego ciotki, jacyś kuzyni, babcie, dziadkowie… Wszyscy chodzili z mądrymi minami od obrazu do obrazu i wymieniali między sobą uwagi na temat nowoczesnego malarstwa. Jedynie babcia Marysia stała w kącie ze zdegustowaną miną.
- Nie rozumiem, skąd te ochy i achy na temat obrazów Grześka - powiedziała.
- Ochy i achy? - zdziwił się Bartuś
- Czyli przesadne zachwyty - wyjaśniła babcia. - Malarstwo powinno, moim zdaniem, coś przedstawiać. Niech mi więc ktoś łaskawie wytłumaczy, co przedstawia obraz, przy którym stoję?…
Bartuś podążył wzrokiem za spojrzeniem babci Marysi, a potem…
- Babciu, przecież to gaśnica - wyjąkał.
- Właśnie - skinęła głową babcia. – I jaki jest sens malować gaśnicę?!
- Ale ona nie jest namalowana - zaczął tłumaczyć Bartuś. - To zwykła gaśnica wisząca w szklanej gablocie. Obrazy wujka Grześka są tam z boku…
Babcia nałożyła okulary i przyjrzała się uważnie gaśnicy.
- Phi… - wzruszyła ramionami. - Też mi sztuka! Obrazy, które można pomylić z gaśnicą, to, moim zdaniem, nieudane obrazy!
I wyszła z galerii.
G. Kasdepke, Powrót Bartusia czyli co to znaczy… po raz drugi, Łódź 2005
Zadanie 9. (0-1p.)
Przepisz zdanie, w którym babcia Marysia wyraża swoją ocenę malarstwa wujka Grześka.
………...
...
Zadanie 10. (0-2p.)
Podaj dwa związki wyrazowe, utarte sformułowania (takie, jak np.: ochy i achy), które, używane w codziennym języku, wyrażają podziw, uznanie, aprobatę dla jakiegoś zjawiska, wydarzenia, osoby.
1.………...
2.………...
Zadanie 11. (0-1p.)
„Iść komuś na rękę” to utarty zwrot, którego znaczenia nie odczytujemy dosłownie. Przyjrzyj się utartym zwrotom: „wyciągać nogi” oraz „wyciągnąć nogi” i dokończ poniższe zdanie, zaznaczając odpowiedzi A lub B oraz 1. lub 2.
„Wyciągać nogi” i „wyciągnąć nogi”
A. mają to samo znaczenie
1. mogą
być używane B. mają różne
znaczenia
więc 2. nie mogą zamiennie.
Obrazy do zadań 12. i 13. (strona 9.)
Eugéne Delacroix Wolność prowadząca lud na barykady (1830)
R. Goscinny, A. Uderzo Rocznica urodzin Asteriksa i Obeliksa. Złota księga, tom 34, Warszawa 2009, s. 44
Zadanie 12. (0-1p.)
Jeden z bohaterów oglądających obraz według Delacroix wypowiada słowa: kfeftia guftu.
Jakie uczucia wyraża jego komentarz? Wybierz jedno określenie spośród podanych wyrazów:
………...
...
obojętność, zainteresowanie, uznanie, lekceważenie, zachwyt, obrzydzenie, znudzenie, dezaprobata
Zadanie 13. (0-5p.)
Jednym z pomysłów uczczenia urodzin Asteriksa i Obeliksa było otwarcie muzeum, w którym zawisł portret bohaterów według Delacroix. Porównaj oryginał: obraz Eugène`a Delacroix Wolność prowadząca lud na barykady oraz dzieło przyjaciół galijskich bohaterów.
a) Wymień 2 różnice między obrazami: (0-2p.)
1.………...
2.………...
b) Napisz, jakie cechy Asteriksa i Obeliksa pragnął podkreślić malarz, który sportretował bohaterów prowadzących Galów do boju. Wskaż co najmniej dwie cechy postaci.
(0-1p.)
1.………...
2.………...
c) Przyjrzyj się obu obrazom i napisz, jak porównanie z dziełem Delacroix Wolność prowadząca lud na barykady wpływa na twoje odczytanie komiksowego obrazu przedstawiającego Asteriksa i Obeliksa prowadzących lud galijski do boju. (0-2p.) ...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Zadania od 14. do 17. dotyczą tekstu 5
Tekst 5.
Było to tajemniczo wyglądające, najrozkoszniejsze miejsce, jakie można sobie wyobrazić. Wysokie mury, okalające ogród od wewnątrz, okryte były bezlistnymi gałęziami pnących róż, tak gęstymi, że były zupełnie splątane. Mary poznała, że są to róże, ponieważ wiele ich widziała w Indiach. Ziemia pokryta była wszędzie zrudziałą od zimna trawą, wśród której wyrastały tu i ówdzie klomby krzewów, które, gdyby zakwitły, okazałyby się różami.
Było tam mnóstwo róż sztamowych, których pnie tak się porozrastały, że wyglądały jak drzewa. Było bowiem jeszcze wiele innych drzew w ogrodzie, a jakiś specjalny, czarowny urok nadawało mu to, że owe róże pięły się po owej drzewinie, puszczając w dół długie, wiotkie warkocze gałązek, chwytające się wzajem tu i ówdzie, czepiające się wyżej rosnących gałęzi i tworzące czarujące łuki i arkady na zewnątrz. Nie było na nich teraz ni listków, ni kwiatów i Mary nie wiedziała, czy żyją, czy też pomarły, lecz ich cienkie, wiotkie szarobrunatne gałązki i pędy wyglądały jak mglista osłona, opadająca na mury i drzewa, a nawet na rude trawy, po których czołgały się ich wężowe skręty. I ta właśnie delikatna gmatwanina, zwieszająca się od drzewa do drzewa, nadawała ogrodowi taki tajemniczy urok.
Mary przypuszczała, że musi on być odmienny od innych ogrodów, których nie zaniedbywano tak długo; i istotnie różnił się on zupełnie od wszystkich, jakie w życiu swoim widziała.
- Jak tu cicho! - wyszeptała. - Jak cicho!
F. Hodgson Burnett, Tajemniczy ogród, Kraków 2005, s. 52
Zadanie 14. (0-1p.)
Dokończ zdanie. Zaznacz właściwą odpowiedź.
Narrator w książce F. Hodgson Burnett Tajemniczy ogród a) jest uczestnikiem wydarzeń
b) nie ma wiedzy o motywach działań bohaterów c) wypowiada się w pierwszej osobie
d) wypowiada się w trzeciej osobie
Zadanie 15. (0-1p.)
Zaznacz TAK, jeżeli informacja jest prawdziwa, lub NIE, jeżeli jest fałszywa.
Zdania
1. Mary Lennox sama zajmowała się ogrodem, nikt jej w tym nie pomagał.
TAK NIE
2. Ogród był zamknięty od ponad 15 lat. TAK NIE
3. Dick to brat Marty Sowerby. TAK NIE
4. Collin nie miał rodziców. TAK NIE
Zadanie 16. (0-1p.)
Zaznacz właściwą odpowiedź:
Wypowiedzenie Ziemia pokryta była wszędzie zrudziałą od zimna trawą, wśród której wyrastały tu i ówdzie klomby krzewów, które, gdyby zakwitły, okazałyby się różami. jest zdaniem złożonym z
a) czterech zdań składowych.
b) pięciu zdań składowych.
c) trzech zdań i równoważnika zdania.
d) czterech zdań i równoważnika zdania.
Zadanie 17. (0-8p.)
W formie fragmentu pamiętnika Mary napisz tekst, w którym bohaterka rozważa zmiany, jakie w niej zaszły od przyjazdu do posiadłości Misselthwaite Manor. Twoja praca powinna zająć co najmniej połowę wyznaczonego miejsca.
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
……….……….
BRUDNOPIS
