J. HRYNIUK
WPŁYW WIELOLETNIEGO NAWOŻENIA NA DROBNĄ FAUNĘ GLEBOWĄ
<Z Z ak ład u C h em ii R oln iczej S zk o ły G łó w n ej G osp od arstw a W iejsk ieg o — W arszaw a)
W okresie w egetacyjnym 1953 i 1954 roku przeprowadzono badania nad w pływ em nawożenia na m ezofaunę glebową.
Celem badania było scharakteryzowanie stanu najliczniej w ystępu jących grup m ezofauny w zależności od nawożenia obornikiem i peł n ym nawozem m ineralnym oraz z każdorazowym pom inięciem jedne
go składnika w stosunku do gleby wcale nienawożonej.
Badania przeprowadzono w doświadczeniu z „wiecznym żytem ” na polu doświadczalnym SGGW w Skierniewicach, na glebie bielicowej wytworzonej z gliny zwałowej o składzie m echanicznym piasku glinia stego lekkiego.
Doświadczenie to od chw ili założenia, tj. od 1924 r., było rokrocz nie jednakowo nawożone i zasiewane tylko żytem .
Próbki zbiorowe o objętości 1 dcm 3 pobierano co 10 dni podczas se zonu w egetacyjnego na każdej kombinacji nawozowej z poziomu war stw y uprawnej.
W próbkach tych w oparciu o m etodę B e r l e s e - T u l l g r e n a oznaczono ogólną ilość mezofauny, w rozróżnieniu na następujące grupy: roztocze, owady bezskrzydłe, nicienie, wazonkowce, pierwowije, pa jąki oraz larw y owadów doskonałych.
W celu określenia bliższego w pływ u warunków mikroklimatyczno- glebow ych w czasie pobierania próbek na każdym poletku oznaczano: tem peraturę gleby na głębokości 10 cm, wilgotność i pH.
Średnie w yniki liczebności fauny z roku 1954 są zestawione w ta b licy I, która uwzględnia tylko dw ie, najliczniej w ystępujące grupy; pozostałe znajdują się w rubryce „Inne”.
23 2 J. H ryniuk
T a b l i c a I W yn ik i an alizy drobnej fa u n y gleb o w ej w z a leż n o ści od d łu g o letn ieg o n aw ożen ia
ob orn ik iem i n aw ozam i m in era ln y m i
N aw ożen ie pH w H 20
P lon w q/ha R esztki pożn i w n e q/ha Fauna na 1 m 2 Ra zem Acarina (roztocze) A pter (ow ady b ez skrzydłe) Inne ziarna słom y Bez n aw ożen ia 5,53 7,8 19,2 18,4 4218 2336 560 7114 O bornik 200 q 6,43 15,7 42,1 34,6 5418 4841 1404 11663 Ca + N PK 8,01 14,5 40,0 32,8 7500 4168 741 12409 N PK 6,25 15,2 40,3 31,2 4309 3468 705 8482 PK 5,61 8,3 25,3 23,2 4895 2336 851 8082 NK 5,60 9,6 27,4 24,8 5676 3391 1109 10176 N P 5,51 16,0 36,8 33,2 3218 2432 478 6128 N — jako siarczan am onu 4,16 10,9 23,1 20,0 1577 2386 131 4094 N — jako sa letra so d o w a 5,61 8,5 23,8 26,4 3822 2763 804 7389 N — jako azotniak 6,91 8,7 23,6 26,0 3920 2877 727 7524
Na podstawie otrzym anych w yników można wyciągnąć następujące wnioski:
1. Każde nawożenie — przez w ieloletnie jednakowe stosowanie — w ytw orzyło w łaściw y sobie kompleks czynników środowiska, który na rozwój jednej grupy fauny może w yw ierać w pływ dodatni a innej ujemny.
2. Zasadniczymi komponentami składu fauny glebowej są roztocze i owady bezskrzydłe, które na wszystkich kombinacjach nawozowych stanowią 90% ogólnej ilości m ezofauny.
3. Stwierdzono, że na poletku nienawożonym i posiadającym naj niższą ilość m asy resztek pożniwnych liczebność fauny nie jest abso lutnie najniższa.
4. Nawożenie obornikiem mimo największej zawartości masy orga nicznej absolutnie nie w płynęło na w ystępow anie fauny w najw ięk szej ilości wytwarzając jedynie warunki sprzyjające do rozwoju w ielu różnym jej grupom.
5. Stwierdzono, że substancja organiczna, która jest zasadniczo ma teriałem energetycznym dla fauny glebow ej, nie wyw iera decydują cego w pływ u na ilość jej występowania.
6. Układ stosunków m ikroklim atyczno-glebowych jest jednym z de cydujących czynników dynam iki fauny glebowej.
W p ły w w ieloletn iego n aw ożen ia na drobną faunę glebow ą 233
m ineralnym z zastosowaniem Ca, gdzie wskutek odczynu alkalicznego powstało najodpowiedniejsze środowisko do rozwoju roztoczy.
8. Pom inięcie Ca w pełnym nawożeniu m ineralnym obniżyło ilość fauny prawie o 30%.
9. Na pom inięcie azotu fauna zareagowała niezbyt silnie.
10. Nawożenie saletrą sodową i solą potasową bez superfosfatu pod w yższyło faunę o 20%.
11. Nawożenie saletrą sodową i superfosfatem z pom inięciem soli potasowej spowodowało silne obniżenie ilości fauny.
12. Z jednostronnych nawozów azotowych podobny w pływ na faunę wywierają: saletra sodowa i azotniak; ilość fauny jest tu nieco w yż sza niż na kombinacji bez nawożenia.
13. Najm niejszą ilość fauny wykazało nawożenie siarczanem amo nu, gdzie stwierdzono niezw ykle silną reakcję roztoczy na zakwasze nie środowiska; owady bezskrzydłe wykazały tu m niejszą wrażliwość. 14. W pływ nawożenia na urodzajność gleby m ierzony wydajnością plonu w ogólnych zarysach pokrywa się z w ystępow aniem fauny gle bowej, natomiast w zakresie każdej kombinacji nawozowej nie stw ier dzono analogicznej współzależności między plonem żyta a ilością fauny.
Я. Г Р И Н Ю К В Л И Я Н И Е М Н О ГО Л ЕТН ЕГО У Д О Б Р Е Н И Я Н А М ЕЛ К У Ю П О Ч В Е Н Н У Ю Ф А У Н Ы (К аф едра А грохим ии Главной сельск охозяй ственной школы — Варш ава) Р е з ю м е П риведены результаты исследований за вегетационный период 1953— 1954 гг., харак тери зуя количественное состояние наиболее м ногочисленны х групп почвен ной м езоф ауны в зависим ости от удобр ен и я навозом, полным составом мине ральных удобрен и й , а такж е различны х комбинаций. И сследования проведены были в С керневицах с «вечной рож ью » на делянках, которы е с 1924 года были одинаково удобряем ы .
234 J. H ryniuk J. H R Y N IU K
THE EFFECT ON THE SOIL MESOFAUNA OF REPEATED FERTILIZATION OVER A LONG PERIOD
(A gricu ltu re C h em istry E sta b lish m en t of th e M ain S ch o o l of R ural E con om ics — W arszaw a)
S u m m a r y
The paper presents the results of investigation carried out in the 1953 and 1954 vegetation period. The observed quantity of the most num erous species of soil mesofauna was correlated w ith the method of fertilizing w ith manure, full mineral fertilizer and various fertilizing combinations.
The investigations were carried out at Skierniew ice as a part of experim ents w ith „permanent ry e” on experim ental fields which were fertilized in a uniform w ay since 1924.
