400
6 . Św. A u gu styn , A n t o lo g ia pism o m a łż e ń stw ie i r o d z i n i e . C z e ść I : W a r to śc i m a łżeń stw a /D e bono o o n i u g a l i / . Tłum, i o p r a ć , k s . W .E borow icz, Pro f a m i l i a 1, P e l p l i n 1 9 8 0 , W yższe Sem inarium Duchowne, s . 9 7 .
P roblem atyka m ałżeń stw a i r o d z in y b y ła zaw sze a k t u a l n a. O jcow ie K o ś c io ła , zarówno Z a ch od n i, ja k i W schodni, pod k r e ś l a l i w ie lk ą r o l ę m ałżeń stw a i r o d z in y w ż y o iu c h r z e ś c i ja ń sk im . Do nauki Ojców K o ś c io ła n a w ią z a ł Sobór W atykański I I w K o n s t y t u c j i D ogm atycznej o K o ś c ie le o r a z w d r u g ie j c z ę ś c i K o n s t y t u c j i D u s z p a s t e r s k ie j o K o ś c ie le w S w ie c ie W sp ó łc z e s nym / 4 7 - 5 2 / . P roblem atyka t a s t a ł a s i ę r ó w n ie ż tematem VI s e s j i Synodu Biskupów w i9 8 0 r . , k tó r y zajm u jąc s i ę spraw a mi d o k tryn aln ym i i p a sto r a ln y m i m ałżeń stw a i r o d z in y " u k a z a ł, co to zn aczy i ś ć za C hrystusem w ż y c iu .m a łż e ń s k im i r o d z in nym" /J a n Paweł I I / .
K s.d r hab .W .E b orow icz, wychodząc n ie j a k o n a p rzeciw ak tualnym potrzebom K o ś c io ła , o d d a je do d y s p o z y c j i c z y t e l n i k a przysw ojon y po r a z p ie r w sz y na ję z y k p o ls k i t r a k t a t św.Augu s t y n a p t . "W artości m a łżeń stw a " . K s.W .Eborow icz n ie o g r a n i c z y ł s i ę t y lk o do samego p r z o k ła d u , a l e - ja k o tłu m a cz w ie l u d z i e ł św .A u gu styn a ora z a u to r lic z n y c h a r ty k u łó w i r o z praw o W ielkim D ok torze K o ś c io ła - p o p r z e d z ił go obszernym wstępem / s . 9 - 4 5 / , w którym w y k a z a ł, że B iskup Hippony j e s t n ie t y l k o Doktorem Ł a s k i, le o z ta k ż e Doktorem nauki o m ałżeń s t w ie c h r z e ś c ij a ń s k im .
Nauka św .A u gu styn a o w a r to ś c ia c h m ałżeń stw a ma w ysok i p a tr o n a t Urzędu N a u c z y c ie ls k ie g o K o ś o io ła w e n o y k lic e Leo na X III "Aroanum d iv in a e s a p ie n t la e " i w e n c y k lic e P iu s a XI " C a sti c o n n u b li" . K s.W .Eborow icz przypom ina t o d w u k r o tn ie ,
401
a m ia n o w icie, k ied y omawiając d ok try n a ln e echa tłum aczonego tr a k t a tu / s . 4 4 - 4 5 / oraz dedykując swój p rzek ła d wyżej wymie nionym papieżom / s . 5 / . K s.Eborowicz s tw ie r d z a , że d z ie łk o św.Augustyna "De bono c o n iu g a li" j e s t p ierw szą p a tr y sty c z n ą s y n te z ą dogmatyczną i moralną d o ty cz ą cą m ałżeństwa / s . 9 i s .3 3 / Stąd t e ż we w s tę p ie omawia t ł o d o k tryn aln e tr a k ta tu / s . i 2 - 1 4 /
i au gustyńsk ą t e o l o g i ę m ałżeństw a - ety k ę m ałżeńską / s . 1 4 -4 3 /. D a lej r o z p a tr u ją c za g a d n ie n ia dogmatyczne zwraca uwagę na dwa ów czesne poglądy p rzeciw n e nauce K o ś c io ła , do k tórych
Augustyn c z y n i a lu z j e /n ry 3 i 2 7 / lub j e w yraźnie wymienia
/ s . 3 3 / , by j e p op raw ić. Pierwszym błędnym poglądem j e s t mani cheizm n ie ty lk o n ie d o c e n ia ją c y m ałżeństw a, a le nawet j e po n iż a j ą c y . Drugi pogląd - to sta n o w isk o J ow in ian a, k tó re p r z e c e n ia m ałżeństw o, c z y n ią c j e równym d ziew ictw u m niszek i pow ś c i ą g l i w o ś c i mnichów. Św.Augustyn w swej t e o l o g i i m ałżeństwa
p o d k re śla przede w szystkim dobra te g o zw iązku: potomstwo,
w ier n o ść i sakrament /m y ln ie w druku podano: m a łżeń stw o ,w ier ność i sakrament - s .3 9 ww. 2 1 3 od g ó r y /.
Ks.W .Eborowicz z a j ą ł s i ę ta k że sty le m tr a k ta tu "De bono c o n iu g a li" , s tw ie r d z a ją c , że j e s t on p r o s ts z y od te g o , k tóry dostrzegam y w inn ych pism ach Biskupa Hippony. Zwróciwszy uwa gę na różne f ig u r y r e to r y o z n e , d o szed ł do w niosku, że j e s t ic h mniej n iż w innych d z ie ła c h św .A ugustyna.
W artość wydanego d z i e ł a podnosi wykaz m ie jsc Pisma Św ię teg o / s . 8 7 - 8 8 / , skorowidz im ion , osób i nazw, k tó re Augustyn w ym ienia, lu b do k tórych o zy n i a lu z j e w "W artościach m ałżeń stwa" / s . 8 9 - 9 0 / , skorowidz rzeczowy / s . 9 i - 9 6 / , a nade w s z y s t ko po raz p ierw szy podana w P o ls c e w sposób w yczerpujący b i b l i o g r a f i a d o ty cz ą ca tr a k ta tu "De bono c o n iu g a li" / s . 4 8 - 4 8 /. D z ie łk o ów.Augustyna, u d o stęp n io n e polskiem u c z y t e ln ik o w i, z e względu na swoje w a r t o ś c i, powinno s i ę z n a le ź ć w ręku
402
k a żd ego k a p ła n a , k le r y k a i s t u d e n t a p a t r o l o g i i . k s . A ugustyn Eckmann
7 . M ichał Swoboda - J e r z y D a n ie le w io z . M od litw a i hymn w p o e z j i r z y m s k ie j, Poznań 1 9 8 1 . Wydawnictwo Naukowe UAM, s . 1 6 8 .
W p o l s k i e j pow ojennej l i t e r a t u r z e naukowej n i e w i e l e zajmowano s i ę problemem s t a r o ż y t n e j m od litw y c z y t o z czasów p r z e d - c zy c h r z e ś c i j a ń s k i c h . Naukowcy ś w ie c c y p o z o s t a w ia li t e n tem at duchow ieństw u bądź r e lig io z n a w c o m , u w ażając s i ę z a mało kom petentnych w t e j m a t e r i i , duchowni n a to m ia s t j e ż e l i zajm ow ali s i ę m o d litw ą , t o r a c z e j j e d n o s t r o n n ie . Brakowało zaw sze s y n t e t y c z n e g o s p o j r z e n ia na problem k o g o ś z odpow ied n im i kom petencjam i lite r a tu r o z n a w c z y m i ja k i r e lig io z n a w c z y m i. Od k r ó t k i e j rozprawy p r o f.K .M o ra w sk ieg o p t . "M odlitwa w sta r o ż y tn y m Rzymie" /w : Rzym, P o r t r e t y i s z k i c e , Kraków 1921, 1 9 2 4 ^ /, u p ły n ę ło j u ż ponad 60 l a t . Pewnym w y p e łn ie n ie m t e j ogromnej lu k i c z a so w e j b y ło z o r g a n iz o w a n e w Tarnow ie /1 9 - 2 1 X 1 9 7 8 / sympozjum p a t r y s t y c z n e podejm ujące p r o b lem a ty k ę mod l it w y s ta r o ż y tn y c h c h r z e ś c i j a n . J ed e n d z ie ń t e g o ż sympozjum p o św ięco n y z o s t a ł m o d litw ie p r z e d c h r z e ś c i j a ń s k i e j . W ygłoszo no wówczas n a s tę p u ją c e r e f e r a t y i kom unikaty: "M odlitwa w r e - l i g i i g r e c k ie j " - ks.H .W ójtow icz; " Z a g a d n ien ie m od litw y g n o s - tyków" - k s.W in c e n ty M yszor; "Pobożność / p i e t a s / w s z t u c e r z y m sk ie j" - p r o f.A .S a d u r s k a ; " N a js ta r s z e m od litw y rzym skie w p r z e k a z ie L iw iu sza " - k s .S t .L o n g o s z ; "Troska o zm arłyoh w m o d litw a ch i ob rzęd ach s t a r o ż y t n y c h Greków" - k s .A .P a c io r e k ;
"D zień P ań sk i w k a le n d a r z u c h r z e ś c ij a ń s k im i j e g o g e n e z a o r l e n - ta ln o -r z y m sk a " - p r o f.A .S a d u r s k a ; "M odlitewny s to s u n e k C ycerona
